SHBO JAARVERSLAG 2014
Inhoudsopgave Voorwoord ............................................................................................................ 5 Volkshuisvestingsverslag ........................................................................................ 7 1
Organisatie ..................................................................................................... 7
1.1 Bestuurlijke organisatie ........................................................................................................... 7 1.2 Personele organisatie .............................................................................................................. 7 2
Woonbeheer .................................................................................................. 11
2.1 Verhuren van woningen ........................................................................................................ 11 2.1.1 Huurbeleid ..................................................................................................................... 11 2.1.2 Toewijzing en verhuur ................................................................................................... 12 2.1.3 Woonlasten en betaalbaarheid ..................................................................................... 14 2.1.4 Mutatie woningen ......................................................................................................... 15 2.2 Kwaliteit woningen ................................................................................................................ 16 2.3 Belanghouders....................................................................................................................... 19 2.3.1 Afspraak met de gemeente ........................................................................................... 19 2.3.2 Afspraak met de bewoners ........................................................................................... 20 2.3.3 Visitatie .......................................................................................................................... 24 3
Financiën....................................................................................................... 25
3.1 Financiën en bedrijfscontinuïteit .......................................................................................... 25 3.2 Fiscaliteit en heffingen .......................................................................................................... 26 4
Bestuur & Toezicht ......................................................................................... 27
4.1 Bestuursverslag ..................................................................................................................... 27 4.2 Verslag van de Raad van Toezicht ......................................................................................... 28 5
Jaarrekening 2014 ......................................................................................... 33
5.01 Balans per 31 december 2014 ............................................................................................... 34 5.02 Winst- en verliesrekening over 2014 ..................................................................................... 37 5.03 Kasstroomoverzicht 2014 ...................................................................................................... 39 5.1 Toelichting op de balans & winst en verliesrekening 2014 ................................................... 41 5.2 Niet uit balans blijkende verplichtingen................................................................................ 59 5.3 Toelichting op de winst- en verliesrekening over het boekjaar 2014 ................................... 61 5.4 Wet Normering Topinkomens ............................................................................................... 65 5.5 Overige gegevens .................................................................................................................... 67 5.5.1 Honoraria accountant ................................................................................................... 67 5.5.2 Controleverklaring onafhankelijke accountant ............................................................. 68 5.5.3 Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2014............................ 71 5.5.4 Gebeurtenissen na balansdatum .................................................................................. 71 5.5.5 Goedkeuring en vaststelling jaarrekening door de bestuurder en Raad van Toezicht . 73 Bijlage I Kengetallen ...................................................................................................................... 75
Ons kenmerk: CP/312.2015
3
Ons kenmerk: CP/312.2015
4
Voorwoord Het jaarverslag 2014 van stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) bestaat uit een volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening. Het volkshuisvestingsverslag dient daarbij te voldoen aan de voorschriften zoals die in het Besluit Beheer Sociale Huursector worden voorgeschreven. In 2014 heeft SHBO een positief resultaat behaald van € 35.823 na belastingen. Begroot was een positief resultaat van €112.000, het verschil van € 76.177 kan als volgt worden verklaard: (x €1.000) 1. Minder huren en service opbrengsten 26(-) 2. Meer afschrijvingen/desinvestering 27(-) 3. Meer kosten algemeen beheer 6 (-) 4. Minder kosten onderhoud 142(+) 5. Minder overige bedrijfskosten 58(+) 6. Minder rentelasten 10(+) 7. Meer rentebaten 8(+) 8. Vennootschapsbelasting 235(-) 9. Totaal 76(+) 1.
2.
3.
4.
5.
6. 7.
Huren en service opbrengsten, Voor huren is in totaal 4.000 euro minder als opbrengst geboekt. Voornamelijk als gevolg van een grotere leegstand (0,5%) ten opzichte van 2013 (0,33%). De post service opbrengsten is 22.000 lager dan begroot, met de introductie van de warmtewet wordt SHBO geconfronteerd met een tegenvaller bij het doorbelasten van de kosten. Met name de kosten om de circulatie van het tapwater op een minimale temperatuur te houden, als gevolg van de legionella richtlijn- veroorzaakt een hogere Gigajoule prijs dan doorbelast kan worden. Afschrijvingen zijn hoger, het verschil wordt volledig veroorzaakt door het complex Buurstede waarbij de dakpannen zijn vervangen. Hierbij is het restbedrag (54.000) van de oude dakbedekking als desinvestering verwerkt. Het restant laat dan een onderbesteding op investeringen zien. Dit wordt grotendeels veroorzaakt door later in het jaar of doorgeschoven investeringen. Kosten Algemeen beheer, dit betreft een hogere doorbelasting van personele kosten 4.000 euro, lagere kosten aan RvT vergoeding 10.000 euro, lagere kosten voor leefbaarheid 9.000 euro en hogere kosten voor algemene kosten 22.000 euro waarvan 9.000 euro voor advieskosten. Kosten onderhoud is met 142.000 euro lager dan begroot, door een onverwachte renovatie van het dak van Buurstede (100.000 euro) zijn een aantal posten doorgeschoven. Daarnaast wordt het dak van Buurstede op de balans geactiveerd in tegenstelling tot reguliere onderhoudskosten. Overige bedrijfskosten, dit bestaat voor het grootste deel uit lagere kosten voor de servicecontracten dan begroot. Desondanks wordt op de energiekosten een negatief resultaat (9.000 euro) behaalt door het niet kunnen doorbelasten van de verwarmingskosten voor het op temperatuur houden van het tapwater voor het complex De Doelen nieuw. De lagere rentelasten houden verband met de herfinanciering tegen een lager rentepercentage dan begroot. De hogere rentebaten worden veroorzaakt door een hogere rentevergoeding op het batig banksaldo.
Ons kenmerk: CP/312.2015
5
8.
In de begroting is voor de vennootschapbelasting (VPB) uitgegaan van een onderhoudsvoorziening waarin ook de jaren voorafgaand aan het ingangsjaar (2012) van de belastingplicht mochten worden meegenomen. Met de aangifte vennootschapsbelasting in 2014 met betrekking tot de jaren 2012 en 2013 is duidelijk geworden dat dit niet is toegestaan. Daardoor is in tegenstelling tot de in de begroting opgenomen nihil aangifte voor 2014 een VPB verplichting opgenomen voor in totaal 235.000 euro. Dit betreft naast de acute VPB een tweetal latenties en een teruggave met betrekking tot eerder gereserveerde VPB.
Ons kenmerk: CP/312.2015
6
Volkshuisvestingsverslag 1
Organisatie
1.1 Bestuurlijke organisatie Algemeen Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) is een toegelaten instelling bij Koninklijk besluit van 26 februari 1990 onder nummer 90.004.866. De stichting is ingeschreven in het handelsregister van de kamer van koophandel Zuid West Nederland te Breda sinds 26 juli 1989 onder nummer 41105142. SHBO is een kleine woningcorporatie met een specifieke doelstelling: Het beheer en de ontwikkeling van woon(zorg)voorzieningen voor ouderen met zorg die niet zelfstandig in deze behoefte kunnen voorzien, waarbij we ons specifiek richten op de groep met een laag tot modaal inkomen. SHBO beschikt over een 260-tal aanleunwoningen, dit zijn woningen die een directe verbinding hebben met een woon-zorgcomplex. De huurders van deze aanleunwoningen zijn in de gelegenheid om gebruik te maken van de voorzieningen in dat complex. Bestuurlijke structuur SHBO kent een gelaagde bestuursstructuur met een raad van toezicht en een bestuur. Samen met de zorgorganisatie Volckaert is een personele unie gevormd waarbij de raad van toezicht en het bestuur bij beide organisaties uit dezelfde personen bestaat. In de herziene woningwet is het niet langer toegestaan om een gemeenschappelijke raad van toezicht te delen binnen een personele unie. Met ingang van de nieuwe woningwet zal SHBO na een overgangsperiode over een zelfstandige Raad van Toezicht moeten beschikken. Met ingang van 2014 bestaat de Raad van Toezicht (RvT) van SHBO niet meer uit de voltallige Raad van Toezicht van Volckaert. Daarnaast zal vanaf 2015, in verband met het aftreden van leden, nieuwe leden deel gaan uitmaken van de Raad van Toezicht van SHBO. De Raad van Toezicht bestaat uit drie leden.
1.2 Personele organisatie Personeel SHBO maakt gebruik van de administratieve ondersteuning van Volckaert en woningcorporatie Thuisvester. Beide instellingen zijn maatschappelijke ondernemingen waar zowel bedrijfsmatig als resultaatgericht wordt gewerkt. Binnen Volckaert is een cliënten service bureau gevormd, hier vanuit worden alle contacten met de (toekomstige) huurders onderhouden. Mutaties worden door de economische administratieve dienst behandeld en vervolgens aangeleverd bij Thuisvester waar de gegevens verder worden verwerkt in het back office systeem. Voor het technisch onderhoud wordt door de facilitaire dienst van Volckaert de regie gevoerd en worden de contacten met de externe leveranciers onderhouden en ingepland.
Ons kenmerk: CP/312.2015
7
Doordat SHBO geen personeel in dienst heeft zijn er ook geen directe salariskosten in 2014. De dienstverlening door Thuisvester en Volckaert wordt op basis van tijdsbesteding bij SHBO in rekening gebracht.
Opleidingen De binnen Volckaert belaste medewerkers voor SHBO volgen voor hun reguliere taakverdeling de benodigde opleiding. Waar nodig volgen zij voor SHBO aanvullende opleidingen. In 2014 zijn de volgende opleidingen gevolgd: • • •
Warmtewet workshop Aedes Warmtewet workshop Feenstra BDO congres fiscale positie Woningcorporaties
Integriteitscode en klokkenluidersregeling SHBO vindt het van groot belang dat medewerkers integer en betrouwbaar handelen. SHBO heeft zelf geen personeel in dienst, personeel wordt vanuit de personele unie met Volckaert ingezet. De regelingen rondom de personele inzet zijn beschreven vanuit het kwaliteitssysteem van de stichting Volckaert. Integriteitscode De Integriteitscode wordt geborgd in de regeling klachten medewerkers en heeft een relatie met de regeling melding incidenten medewerkers, regeling Melding Incidenten Cliënten, regeling klokkenluiders, en het beleid arbeidsomstandigheden. De klachtenregeling voor medewerkers is een regeling die nadrukkelijk deel uitmaakt van het totale kwaliteitsbeleid. Voor een goede toepassing en uitvoering van deze regeling is de medewerking van alle betrokkenen cruciaal. Het doel van de regeling is het scheppen van de mogelijkheid voor iedere medewerker om aan de arbeidssituatie gerelateerde onvrede alsmede ongewenste omgangsvormen te uiten en te laten onderzoeken. Dit onderzoek dient zodanig te gebeuren dat in redelijkheid rekening gehouden wordt met de belangen van de medewerker en van de organisatie. Klokkenluidersregeling Medewerkers die met vermoedens van misstanden waarvan zij kennis hebben gekregen door hun werk binnen de organisatie naar buiten treden, kunnen rekenen op royale media aandacht. Klokkenluiden kan worden omschreven als: Het door een medewerker (klokkenluider) extern bekend maken van vermoedens van illegale of immorele praktijken, die plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de werkgever en waarbij een groot maatschappelijk belang in het geding is, aan personen die mogelijk actie daartegen zouden kunnen ondernemen. Klokkenluiden kan grote gevolgen hebben. De organisatie kan in diskrediet worden gebracht en schade lijden. Klokkenluiden zet de relatie met de werkgever ernstig onder druk. Vanuit de overheid is opdracht gegeven hier spelregels voor op te stellen. Deze
Ons kenmerk: CP/312.2015
8
regeling geeft de condities aan dat eventuele misstanden veilig binnen de organisatie aan de orde kunnen worden gesteld en kunnen worden opgelost. Dat is veiliger voor betrokken medewerkers, maar ook in het belang van SHBO. Het management dient immers tijdig kennis te dragen van vermoedens van eventuele misstanden, opdat zij maatregelen kan treffen. De vertrouwenspersoon Binnen de organisatie is ten behoeve van de diverse personele regelingen de functie van vertrouwenspersoon gecreëerd. Plaats in de organisatie De onafhankelijke vertrouwenspersoon wordt door de Raad van Bestuur benoemd en uitgevoerd door een extern onafhankelijk persoon. Waarbij deze onafhankelijk is van de organisatie, er is alleen verantwoording verschuldigd aan de Raad van Bestuur. De contacten met de vertrouwenspersoon inzake vacaturestelling en de introductie van de vertrouwenspersoon binnen de organisatie verlopen via het hoofd PO&O. De vertrouwenspersoon fungeert als meldingsplek voor klachten inzake ongewenste omgangsvormen. Biedt ondersteuning en adviseert inzake omgaan met en reageren op ongewenst gedrag. De vertrouwenspersoon bemiddelt t.b.v. een oplossing voor conflicten tussen klager en beklaagde. Bewaakt een juist verloop van klachtenprocedures, verleent nazorg, o.a. door controle achteraf t.a.v. gemaakte afspraken en verwijst zo nodig door voor verdere hulpverlening binnen of buiten de instelling. Functie-eisen De vertrouwenspersoon dient deskundig te zijn en die deskundigheid op peil te houden voor wat betreft de materie. Tevens is bekendheid met en inzicht in maatschappelijke ontwikkelingen vereist. De vertrouwenspersoon is verder bekend met de doelstelling, de structuur en de cultuur van de organisatie. De vertrouwenspersoon dient geaccepteerd te zijn op basis van vertrouwen, respect, zorgvuldigheid en onpartijdigheid, mede op basis van eigen opvattingen over de materie. De klacht en de ervaring van de klager zijn steeds uitgangspunt voor het handelen van de vertrouwenspersoon, met behoud van bovengenoemde kwaliteiten. Eisen worden gesteld aan sociale vaardigheden in de contacten met klager en beklaagde. Informatie en overleg De organisatie draagt er zorg voor dat plaats, telefoonnummer en email adres van de vertrouwenspersoon via intranet bekend zijn/blijven binnen de instelling. Nieuwe medewerkers, inclusief stagiaires en vrijwilligers worden geïnformeerd over het bestaan van de vertrouwensfunctie.
Ons kenmerk: CP/312.2015
9
Ons kenmerk: CP/312.2015
10
2 Woonbeheer 2.1
Verhuren van woningen
2.1.1 Huurbeleid Bijzondere doelgroepen van beleid SHBO verhuurt uitsluitend woningen die bestemd zijn voor senioren bij voorkeur met een zorg- of WMO indicatie. Het ziet voor zichzelf geen taak weggelegd in de opvang van statushouders of andere bijzondere doelgroepen van beleid zover deze niet vallen binnen de doelgroep voor senioren. Huurverhoging De woningen in het complex de Doelen Oud zijn in 2014 verhoogd met 2,8%, de woningen in de complexen Buurstede en de Doelen Nieuw met 3,5%. Dit is voor de Doelen Oud 0,3% en voor de twee andere complexen 0,7% boven inflatie. De woningen van het complex de oude Doelen worden bij mutatie verbouwd. Er zijn geen bezwaarschriften tegen de huurverhoging per 1 juli 2014 ingediend. Hieronder is een overzicht opgenomen van de gemiddelde huren per complex alsmede de gemiddelde servicekosten en de doorgevoerde huurverhoging per 1 juli 2014. omschrijving
De Nieuwe Doelen De Doelen Buurstede Gemiddeld
Maximaal redelijke huur in 2014 per maand 589,55 557,93 634,85 598,93
Gemiddelde
Gemiddelde
Totaal
kale huur servicekosten gemiddelde in 2014 in 2014 in 2014 per maand per maand per maand 512,20 457,66 508,64 496,33
159,54 160,34 84,56 130,34
671,74 618,00 593.20 626,67
Verhoging kale huur 1 juli 2014
3,50% 2,80% 3,50% 3,31%
Huurharmonisatie Omdat woningen van SHBO binnen de complexen hetzelfde percentage van de redelijke huur hebben is het huurbeleid van de afgelopen jaren voortgezet. Er is geen verdere harmonisatie nodig. Wel worden voor nieuwe huurders van het complex Buurstede de huren aangepast. Dit in verband met een investering in een extra grote lift in de torenflat van het complex en de verbouwing van de badkamer en keukens. Woningvoorraad naar prijsklasse De opbouw van de woningen per 31-12-2014: Prijsklasse
Aantal verhuureenheden
Goedkoop < € 389,05 Betaalbaar € 389,05 - € 596,75 Duur > € 596,75 Totale voorraad
Ons kenmerk: CP/312.2015
260 260
% totaal bezit 100 % 100 %
11
2.1.2 Toewijzing en verhuur Het werkgebied van SHBO is de gemeente Oosterhout. Alle woningen staan in deze gemeente en zijn gesitueerd rondom de woon-zorgcomplexen Buurstede en De Doelen. De woonruimteverdeling verloopt via inschrijving. Hierop aansluitend wordt de potentiële huurder opgenomen op een wachtlijst. Voor de uiteindelijke toewijzing speelt de te verwachtte inzet van de zorg en de woonomstandigheden van de toekomstige huurder een rol. Onderstaand een overzicht van de toegewezen woningen per complex:
Complex De Nieuwe Doelen De Doelen Buurstede Totaal aan toewijzingen
Aantallen
Percentage
13 10 22
28,89% 22,22% 48,89%
45
100,0%
In 2014 was de huurderving wegens leegstand 0,50 % (2013 0,33%). Bij het verhuren van de woningen worden de uitgangspunten van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) en de woningwet gevolgd. Het volledig aanbod van de toewijzingen valt binnen de categorie betaalbare huren. Urgentie Woningzoekende met een zorgvraag, die het beste vanuit de nabijheid van een zorgcomplex kan worden gegeven en daarvoor zijn geïndiceerd, hebben de mogelijkheid voor urgentie. Wachtlijst Cliënten willen liefst dicht bij de stad wonen, in de buurt van winkels. Belangrijke aspecten; ligging van de woning, voor- of achterzijde en uitzicht. Sommige woningen moeten aan meerdere cliënten worden aangeboden. Cliënten kiezen voor een stuk veiligheid en nabijheid van zorg (ontwikkeling in het kader van transitie zorg) zodat cliënten voor een aanleunwoning kiezen, omdat men dan eenvoudiger gebruik kan maken van eventuele alarmopvolging en verzorging. De wachtlijst bestaat ultimo 2014 uit totaal 161 woningzoekende c.q. huishoudens. Voor de locatie de Doelen staan 31 cliënten actief wachtend met een zorgvraag en 62 cliënten actief wachtend zonder zorgvraag. Voor de locatie Buurstede staan 5 cliënten actief wachtend met een zorgvraag en 32 cliënten actief wachtend zonder zorgvraag. Naast actief wachtend staan op de wachtlijst ook 31 cliënten die momenteel geen aanbod willen ontvangen maar wel de voorkeur aangeven om op de wachtlijst te blijven staan. Veel cliënten die hun eigen huis niet kunnen verkopen zien af van het aanbod om een woning te huren.
Ons kenmerk: CP/312.2015
12
Bijzondere aandachtsgroep Omdat SHBO een woningcorporatie is met een specifieke doelstelling “huisvesting voor ouderen”, is de bijzondere aandachtsgroep gelijk aan de doelstelling. Daar waar mogelijk passen wij woningen aan zodat deze nog beter voldoen aan de eisen en wensen van senioren. Bij dit aanpassen kun je denken aan het plaatsen van automatische deuropeners en het vergroten van de veiligheid in de complexen. Ook worden er vanuit de zorgcomplexen mogelijkheden geboden om aan sociale activiteiten deel te nemen De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)1 gaat er vanuit, dat een huurder zo lang mogelijk in de bestaande woning/woonomgeving moet kunnen blijven wonen. Indien een huurder als gevolg van lichamelijke beperkingen of ongemakken niet goed in de woning kan functioneren, kan die woning worden aangepast. Die aanpassing is afgestemd op wat de huurder nog wel kan en wordt door deskundigen begeleid. In uitzonderlijke gevallen wordt de huurder geadviseerd te verhuizen naar andere woonruimte. De huurder kan zijn of haar woonprobleem bij het servicecentrum WIZ (gemeente Oosterhout) melden. De gemeente vraagt daarop aan een medisch deskundige (een arts) om een advies uit te brengen. Hierbij bezoekt de adviseur de huurder thuis en stelt vast welke belemmeringen de huurder in de woning ondervindt. Samen met de adviseur stelt de huurder een pakket van eisen op. Een technisch deskundige maakt vervolgens aan de hand van het pakket van eisen een aanpassingsplan dat ook met de huurder wordt besproken. De deskundige geeft aan binnen welke prijs de aanpassing kan worden gerealiseerd. Na goedkeuring door de gemeente kan SHBO in overleg met de huurder het plan uitvoeren. Voor de huurders van SHBO zijn vanuit deze WMO middelen in 2014 een viertal woningen aangepast. In de meeste gevallen ging het daarbij om het plaatsen van beugels nabij het toilet of de wastafel en het plaatsen van douchezittingen. In totaal bedroeg de vergoeding vanuit de WMO € 804,62. Woningaanpassingen zoals thermostaatkranen, eenhandskranen en dergelijke horen, gezien het karakter van de aanleunwoning, standaard bij de woninginrichting van SHBO en zijn voor rekening van SHBO.
1
WMO steunpunt gemeente Oosterhout
Ons kenmerk: CP/312.2015
13
2.1.3 Woonlasten en betaalbaarheid Huurtoeslag Eind 2013 is de uitbetaling van de huurtoeslag aangepast, vanaf 2014 wordt de huurtoeslag niet langer aan de woningcorporatie uitbetaald maar worden alle toeslagen overgemaakt naar één en hetzelfde bankrekening van de huurder. Hierdoor is niet meer vast te stellen hoeveel huurders van SHBO een beroep doen op de huurtoeslag.
Huurachterstand De huurachterstand op 31 december 2014 bedroeg 0,5% uitgedrukt in een percentage van het jaartotaal huur en service opbrengsten, in 2013 was dit 1,05%. Het betrof een reguliere achterstand door een 11-tal huurders. Hiervan is met een 2-tal huurders een betalingsregeling getroffen. Van de huurachterstand stond op 17 maart 2015 nog een bedrag van 10.317 euro open. Daarnaast is er sprake van huurderving na overlijden, omdat er geen erfgenamen zijn of omdat zij de erfenis verwerpen. De woning kan in dat geval niet direct worden ontruimd en er worden kosten gemaakt voor de opslag van de huisraad. Huisuitzetting In 2014 en voorgaande jaren zijn geen huisuitzettingen geweest. Woonfraude Door de doelgroep, de directe contacten met de huurders en de aard van de woningen is het risico op woonfraude gering. In 2014 en voorgaande jaren is geen woonfraude geconstateerd.
Ons kenmerk: CP/312.2015
14
2.1.4 Mutatie woningen Mutatiegraad woningen In 2014 komt de mutatiegraad uit op 17 %. Dit is hoger dan in het voorgaande jaar waarin de mutatiegraad afgerond uitkwam op 15%. Voor 2014 zijn in totaal 45 huuropzeggingen ontvangen tegen 39 in het voorgaande jaar. Leegstand Er is in 2014 geen structurele leegstand, de meeste mutaties volgen elkaar nagenoeg naadloos op. Bij één woningmutatie in het complex Buurstede was de leegstand 30 dagen, dit werd veroorzaakt door een verkeerde verwerking van de huuropzegging. Daarnaast was er een woning in Buurstede waarbij sprake was van een aanpassing door de oude huurder die door de nieuwe huurder niet werd geaccepteerd. Het verhuren van de woning werd hierdoor vertraagd. Bij het complex de oude Doelen is woning 134 als modelwoning ingericht en zijn alle vrijkomende woningen (na augustus) verbouwd. De totale leegstand die hiermee verband houdt bedraagt 251 dagen. In het volgende tabel worden de aantallen en leegstanddagen per complex in 2014 weergegeven. Aantal Mutaties
Leegstand in dagen
De Nieuwe Doelen De Oude Doelen Buurstede
13 10 22
16 278 110
Totaal aan toewijzingen
45
404
Complex
Ons kenmerk: CP/312.2015
15
2.2 Kwaliteit woningen Woningbezit Op 31 december 2014 bezat SHBO 260 woningen. De woningen zijn over de volgende complexen verdeeld: Complex
Bouwjaar
Vhe
soort
Buurstede
1994
102
woningen
Nieuwe Doelen
1998
89
woningen
Oude Doelen
1978
69
woningen
Totalen
260
Verwerven / vervreemden / sloop In het verslagjaar 2014 zijn geen woningen verworven, vervreemd of gesloopt.
Onderhoud In 2011 is een strategische notitie geschreven voor Volckaert en SHBO gezamenlijk waarin het vastgoed een belangrijke ondersteunende rol speelt. Naar de toekomstige markt voor de woningen van SHBO was in het strategische vastgoedplan geen onderzoek gedaan. Om met name op dit punt inzicht te kunnen verkrijgen probeert het bestuur van SHBO door middel van gesprekken met huurders in beeld te brengen wat er leeft en welke woonwensen er zijn. Hiervoor zijn ook in 2014 weer bijeenkomsten georganiseerd waarbij onder het genot van een kopje koffie of thee van gedachte kon worden gewisseld met het bestuur en de medehuurders. Om het geheel informeel te houden werden er per complex niet meer dan 8 huurders voor deze gelegenheid uitgenodigd. Op iedere locatie is één gesprek georganiseerd zodat de huurder hiervoor niet hoefde te reizen. Tijdens deze koffiegesprekken zijn onder andere vragen rondom het woongenot, de keuze voor een aanleunwoning en ‘wat zou u aanpassen aan de woning indien u in onze situatie zat’ behandeld. Ten opzichte van de voorgaande jaren, waar vooral het aantal vragen over reparaties en onderhoud overheerste, was er nu vooral aandacht voor het woongenot en de transitie in de zorg Het in gesprek gaan met de huurder en het vragen van feedback levert ons een beeld op voor de begroting voor de komende jaren. De koffiegesprekken hebben een vaste plaats binnen de beleidscyclus en zijn als een vast ijkpunt voor het jaarplan en de begroting geplaatst. Het in gesprek gaan met de huidige huurder zegt nog niets over de toekomstige huurder, een huurder die andere wensen heeft en mogelijk al voor de opname op een wachtlijst afhaakt, of een huurder die wij over een aantal jaren als huurder mogen verwelkomen.
Ons kenmerk: CP/312.2015
16
Uit de koffiegesprekken met de huurders en de contacten met de huurdersvertegenwoordiging wordt aandacht gevraagd voor de bijzondere situatie waarin onze huurder, de huurder die veelal op leeftijd is, zich bevindt. Veel huurders kunnen door hun bijzondere – zorg, situatie niet actief deelnemen in de huurdersvertegenwoordiging. Hierdoor wordt de vertegenwoordiging ook vaak aan familieleden overgelaten. Naast de wensen van de huidige en toekomstige huurder wordt, om de kwaliteit van de gebouwen in stand te houden, jaarlijks onderhoud ingepland. Dit zijn onderhoudswerkzaamheden die volgens een meerjaren onderhoudsverwachting in kaart zijn gebracht. In 2013 zijn de meerjaren onderhoudsplannen (MJOP) door een adviesbureau doorgelicht en in een Excel bestand ingebracht. Hierdoor kan, vanuit de diverse jaren binnen het MJOP, een jaarplanning gemaakt worden. Eind 2014 zijn met een tweetal bouwbeheer- en begeleidingsorganisaties gesprekken gevoerd om de regiefunctie en het onderhoud van het meerjaren onderhoudsplan uit te besteden. Dit om het onderhoud en de voorspelbaarheid ervan op een hoger niveau te krijgen. De medewerkers van de facilitaire dienst van Volckaert zijn in het verslagjaar betrokken geweest bij het regulier onderhoud van de woningen. Aan klachten en mutatieonderhoud werd € 55.108,- uitgegeven ofwel € 211,95 per woning. Periodiek onderhoud kostte in 2014 € 10.400 en planmatig en groot onderhoud € 22.118 Met betrekking tot het groot onderhoud zijn een aantal posten niet (helemaal) uitgevoerd in 2014 maar loopt dit door in 2015. De grootste posten hierin betreft de aanpassing van de (oude) liften van Buurstede (€ 79.000), de vervanging van de mechanische ventilatie in de woningen van Buurstede (€ 30.000), dit is uitgevoerd in februari 2015, en de vervanging van automatische deuren in Buurstede (€ 34.000).
Ons kenmerk: CP/312.2015
17
Energie Op het gebied van energie, als onderdeel van de stijgende woonlasten, zijn al onze woningen - op individueel niveau - voorzien van een energielabel. Met het in kaart brengen van deze energie prestatie afspraak (EPA) is ook op woning niveau een advies afgegeven over mogelijke energiebesparende maatregelen. Bij het complex van de oude Doelen zijn nog een aantal woningen voorzien van een metalen raamkozijn. In 2014 is één van deze metalen ramen vervangen, de kosten hiervan dient als basis voor het in de begroting van 2015 opgenomen bedrag voor de vervanging van alle restende metalen ramen.
De energielabels zijn als volgt verdeeld over de complexen: Complex
Bouwjaar
A
B
38
64
C
D
Buurstede
1994
Nieuwe Doelen
1998
-
29
60
Oude Doelen
1978
-
-
69
29
129
Totalen
38
64
-
Veiligheid Alle complexen beschikken over een gebruikersvergunning en er wordt gebruik gemaakt van een bedrijfshulpverleningsorganisatie (BHV) die vanuit de zorginstelling Volckaert wordt geleverd. Binnen de eisen van de Bedrijfshulpverlening worden medewerkers bijgeschoold en wordt er periodiek voorlichting gegeven aan medewerkers, bewoners, familie en vrijwilligers. Er is een calamiteitenplan voor de zorginstelling dat periodiek wordt geactualiseerd. Eenmaal per jaar is er een algemene inspectieronde door de facilitaire dienst in het kader van veiligheid, bouwopdrachten, investeringen en onderhoud. Veiligheid is niet alleen een verantwoordelijkheid van de verhuurder maar brengt ook een eigen verantwoordelijkheid voor de huurder c.q. familie met zich mee. Voor training en tijdsbesteding aan de BHV is door SHBO in 2014 een bedrag van €4.513 uitgegeven.
Ons kenmerk: CP/312.2015
18
Leefbaarheid Binnen het prestatieveld leefbaarheid wordt vaak ingezet op het leefbaar maken en of houden van de wijk en de buurt. Bij de drie complexen van SHBO betreft het uitsluitend aanleunwoningen waarbij haar omgeving sterk wordt beïnvloedt door de nabijheid van het zorgcentrum. De wijk speelt hierbij een mindere rol dan bij collega woningcorporaties die een specifieke rol hebben “in” de wijk. Wel heeft het onderdeel wonen, welzijn en zorg als onderdeel van de leefbaarheid een natuurlijke rol binnen onze beide organisaties. Voor 2014 zijn de uitgaven voor leefbaarheid terug te vinden in de kosten voor het onderhoud aan de buitenomgeving zoals de uitgaven voor een deel van het tuinonderhoud (€ 1.101), de glasbewassing waaronder de hoogwerker (€ 8.022). In totaal is hiervoor in 2014 € 9.123 betaald.
2.3 Belanghouders
2.3.1 Afspraak met de gemeente
Onder invloed van lokale ontwikkelingen en samenstelling van de bevolking geeft de gemeente haar visie op het wonen weer in een woonvisie. In deze woonvisie geeft de gemeente haar prioriteiten aan zodat de woningcorporaties daarmee rekening kunnen houden. De gemeente stelt welke concrete prestaties hierbij van de corporaties worden verwacht, met name, maar niet uitsluitend in termen van investeringen in woningbouw en herstructurering. SHBO houdt zich vooral bezig met het ontwikkelen van woonzorgvormen voor ouderen rondom de zorgcentra in Oosterhout. Cliënten met een ZZP 1, 2 of 3 indicatie worden niet meer opgenomen in het verzorginghuis. Mede hierdoor staat de functie van het verzorgingshuis ter discussie. Cliënten met een lichtere zorgzwaarte zullen in de eigen woning van de cliënt worden verzorgd. Daarnaast zijn er woningen waar naar kan worden uitgeweken indien de huidige woning niet voldoet. Onze aanleunwoningen zullen vooral een woonfunctie in een beschutte omgeving aanbieden. Ten opzichte van een woning in de eigen wijk zal een SHBO woning zich profileren als een woning met aanvullende zorgproducten, een vaste zorgcomponent aangevuld met zorg op afroep, en mogelijkheden tot het deelnemen aan activiteiten gericht op ouderen. Een grote uitdaging voor SHBO ligt in de vrijkomende ruimte van het verzorgingshuis Buurstede. Begin 2014 is een haalbaarheidsstudie afgerond naar de mogelijkheden van SHBO om het verzorgingshuis Buurstede om te bouwen naar zelfstandige verhuureenheden. Aan een bouwadviesbureau was een opdracht gegund voor het opstellen van een businesscase. Op basis van een bureaustudie van onder meer de tekeningen van het bestaande gebouw en een locatiebezoek (gecombineerd met een bouwkundige en installatietechnische opname) was, rekening houdend met de constructieve mogelijkheden, een “basisappartement” geschikt voor regulier wonen ontworpen. Dit “basisappartement” is daarna zoveel mogelijk in het bestaande complex herhaald. Voor die ruimtes waar herhaling niet mogelijk bleek is ervoor gekozen om drie
Ons kenmerk: CP/312.2015
19
in plaats van twee appartementen samen te voegen. Daarnaast worden er drie studio’s gecreëerd van 35M2. Aan de hand van het schetsontwerp zijn de maatregelen bepaald die voor zowel de bouwkundige als voor de werktuigbouwkundige installaties genomen moesten worden. Bij het bepalen van deze maatregelen zijn ook de maatregelen meegenomen die noodzakelijk zijn om bij een reguliere woonfunctie te voldoen aan de hedendaagse weten regelgeving (w.o. Bouwbesluit). Voor het opstellen van het schetsontwerp en voor het bepalen van de installatietechnische maatregelen zijn een architect en een installatieadviseur ingeschakeld. De raming van de bouwkosten is verder aangevuld met overige bijkomende kosten die noodzakelijk zijn om tot een regulier wooncomplex te komen. Dit leidde tot een integrale investeringsraming/stichtingskostenopstelling en een bedrijfswaarde berekening gebaseerd op de te realiseren huur en het beoogde woonprogramma. Begin 2014 heeft de Auditcommissie het plan behandeld. Mede gezien de hoge onrendabele top en de onzekerheid over de verhuurbaarheid van dit soort appartementen heeft de Auditcommissie de Raad van Toezicht geadviseerd om het plan in de huidige vorm niet uit te voeren.
2.3.2 Afspraak met de bewoners Binnen de overlegwet (Wet op het overleg huurders verhuurders) zijn woningcorporaties, ongeacht hun omvang, verplicht om periodiek overleg te hebben met de huurder. Binnen dit zogenaamde ‘huurder verhuurder’ overleg zijn een aantal onderwerpen verplicht voorgeschreven. Zo heeft de huurdersvertegenwoordiging in elk geval recht op informatie, overleg en advies over de volgende onderwerpen: • • • • • • •
Renoveren, aankoop en verkoop woningen Voorstel tot fusie Beleid rondom leefbaarheid en herstructurering van buurten en wijken Beleid voor huisvesting voor ouderen, gehandicapten en mensen die zorg of begeleiding nodig hebben De overeenkomsten die de verhuurder over servicekosten afsluit en beheersovereenkomsten De uitspraken van de klachtencommissie De voorgenomen inhoud van de prestatieafspraken met de gemeente.
In 2014 zijn er twee formele overlegmomenten geweest tussen het bestuur en de huurdersvertegenwoordiging. Daarnaast zijn er een aantal overlegmomenten geweest tussen het management en een aantal leden waaronder de voorzitter van de huurdersvertegenwoordiging. In het formele overleg is onder andere de huurverhoging, aanpassing van de servicekosten en het jaarverslag behandeld. De begroting heeft de huurdersvertegenwoordiging apart behandeld waarbij zij aanvullend vragen heeft gesteld aan het bestuur.
Ons kenmerk: CP/312.2015
20
Huurders kunnen storingen en klachten met betrekking tot de woning kenbaar maken bij de receptie van het woon-zorgcomplex. SHBO heeft aan Thuisvester gevraagd om aan te mogen sluiten bij de klachtenregeling van Thuisvester. Formele klachten die niet via de reguliere weg binnen de organisatie kunnen worden afgehandeld worden dan doorgestuurd naar deze klachtencommissie in plaats van de klachtencommissie zoals deze nu door Volckaert geldt. Thuisvester heeft kenbaar gemaakt hieraan tegemoet te willen komen. In 2014 zijn er geen formele klachten geregistreerd waarop de klachtenprocedure van toepassing is. Voor SHBO is het domein www.shbo.nl in gebruik, om de communicatie met de (toekomstige) huurder te verbeteren is de website vernieuwd met een frisser uiterlijk en een prettige navigatie. Ook zal het woningaanbod altijd up-to-date op de website staan en kan er per woning uitgebreide informatie worden bekeken. Naast informatievoorziening en woningtoewijzing is de website voor woningcorporaties belangrijk omdat zij een deponeringsplicht hebben om het jaarverslag en het visitatierapport op de eigen website te publiceren. Met de vernieuwing van de website is in het voorjaar 2014 een start gemaakt. Naast het bereikbaar zijn via het eigen domein kan SHBO ook via een subpagina vanuit de Volckaert website worden bereikt en is er een aanvraag bij de gemeente Oosterhout om vermelding op de gemeentelijke website in het kader van sociale huurwoningen. Naast foto’s en informatie voor huurders is er de mogelijkheid om contact op te nemen met de organisatie en is aan de huurdersvertegenwoordiging een ingang via de website geboden.
Ons kenmerk: CP/312.2015
21
Jaarverslag Huurderscommissie SHBO De Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) heeft overeenkomstig de “Wet op het overleg huurders verhuurder” (de nieuwe Overlegwet) een huurderscommissie Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout ingesteld. De eisen gesteld aan deze huurderscommissie alsmede hun bevoegdheden zijn opgenomen in deze wet. De huurderscommissie stelt vast dat zij voldoet aan de eisen van deze Wet voor wat betreft een huurders stichting opgenomen onder artikel 1 lid 1.f De huurderscommissie bestaat per 1-1-2014 uit de volgende personen: Voorzitter: Hr. H.L. van Keulen Leden namens appartementen complex de Doelen. Hr. A. Caron Mevr. A. de Nijs-Terlingen Mevr. F. Korssen Mevr. A.W.M. Nieuwenburg Mevr. A. Verstegen Mevr. W. Geerts Leden namens appartementen complex Buurstede Hr. J.C.M. Aarts Hr. M.J. van Seeters Mw. J.P.M. Joore Hr. J. van Heiningen Hr. R.J. Hofman Hr. G. den Herder De huurderscommissie heeft de volgende vergaderingen c.q. bijeenkomsten gehouden: 1. De huurderscommissie heeft in 2014 tweemaal overleg gevoerd met de Bestuurster Mw. A.A.Boekelman-Wilhelm (9 april en 5 november 2014); 2. De voorzitter en secretaris/penningmeester van de huurderscommissie hebben tweemaal vooroverleg gehad met het Hoofd Economische en Administratieve Dienst; 3. De voorzitter heeft gedurende het afgelopen jaar regelmatig overleg gepleegd met diverse bestuursleden; 4. De huurders commissie heeft vier keer een interne vergadering gehouden alsook vooroverleg voor de overleg vergadering met de bestuurster; 5. Hr. Sondag heeft op 3 februari een toelichting gegeven op een voorstel tot wijziging van het dienstenpakket in de Servicekosten; 6. De huurders commissie heeft haar jaarvergaderingen gehouden op: a. Appartementen de Doelen op 15 december 2014; b. Appartementen Buurstede op 22 december 2014. De huurders commissie heeft 1 x schriftelijk en 2 x mondeling advies uitgebracht: 1. Huuraanpassing per 1 juli 2014 (mondeling akkoord); 2. Begroting 2014 (schriftelijk advies); 3. Aanpassing van de servicekosten per 1-1-2015 (mondeling akkoord).
Ons kenmerk: CP/312.2015
22
In de gehouden overlegvergaderingen kwamen o.a. de volgende onderwerpen aan de orde: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Huuraanpassingen per 1 juli 2014; Samenwerkingsovereenkomst SHBO- Huurdercommissie; Aankleding Buurstede 17; Dienstenpakket servicekosten voor 2015; Veranderingen in de Zorgsector ( brief zorgmanager); Veranderingen in koffie/thee verstrekking; Aspect luchtbehandeling (schoonmaken luchtkanalen en Afzuiginstallatie); Consequenties voor de bewoners van de appartementen Buurstede in verband met de sluiting Buurstede 17; 9. Verbouwing appartementen de Doelen (oud).
De huurders commissie heeft de bewoners uitgenodigd voor de jaarvergaderingen gelijktijdig met een oproep voor een eventuele kandidaat stelling voor de huurders commissie. Gezien het resultaat van deze oproep zijn alle bewoners nogmaals schriftelijk benadert waarbij werd aangegeven dat ook een familielid zitting kon nemen. Uiteindelijk hebben zich 7 nieuwe kandidaat leden gemeld. In de jaarvergaderingen heeft de voorzitter uitleg gegeven over de activiteiten van de huurders commissie. Verder is er een toelichting gegeven over de huurverhoging per 1 juli 2014 en een toelichting op de servicekosten per 1-1-2015. Ook werd verslag gegeven van de overlegvergaderingen die met de Bestuurster zijn gevoerd . Vanuit de huurders zijn enkele aandachtspunten meegegeven welke met de Bestuurster zullen worden besproken. Voor een betere doorstroming van de leden is het aantal leden per complex uitgebreid naar 6 leden waarvan er maximaal 3 namens de bewoner zitting mag hebben. Na de gehouden verkiezingen, waarbij alle voorgedragen kandidaten zijn gekozen, is het voorzitterschap in verband met het aftreden van Hr. H.L. van Keulen overgenomen door Hr. R.J. Hofman. De samenstelling van de huurderscommissie per 1-1-2015 bestaat uit: Voorzitter: R.J.Hofman Leden namens appartementencomplex de Doelen. Hr. A. Caron Mevr. C. van Iersel Mevr. W. Geerts Hr. J.van Hees Mevr. A. Verstegen Hr. Rijthoven Leden namens appartementen complex Buurstede Mevr. K. de Bruijn Mevr. J.M. van Lemmen Mevr. W.C.H.M. Roelen- Beljaars Hr. J. van Heiningen Hr. G. den Herder Opgemaakt Oosterhout 31-12-2014 R.J. Hofman Voorzitter
Ons kenmerk: CP/312.2015
23
2.3.3 Visitatie Corporaties verantwoorden zich over hun prestaties. Sinds 2007 zijn woningcorporaties volgens de Aedescode verplicht zich te laten visiteren. Visitaties worden uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader voor visitaties “Maatschappelijke visitatie woningcorporaties In februari 2011 heeft Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout te Oosterhout opdracht gegeven om een visitatie uit te laten voeren. Deze visitatie is uitgevoerd op basis van de 4.0-versie van Maatschappelijke visitatie woningcorporaties voor kleine corporaties (Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland, december 2010) en vond plaats tussen september en december 2011. De visitatiegesprekken hebben plaatsgevonden op 3 november 2011. SHBO heeft zich laten visiteren conform de methodiek voor corporaties met minder dan 1000 verhuureenheden. Een aangepaste visitatie voor corporatie met minder dan 500 verhuureenheden was ten tijde van de keuze nog niet beschikbaar. Voor de waardering van de visitatiecommissie is het visitatierapport beschikbaar via de website www.shbo.nl. Eind 2014 heeft SHBO de komende visitatie, de visitatiesystematiek en het visitatiebureau laten vastleggen. De eerstvolgende visitatie voor SHBO zal plaatsvinden in het vierde kwartaal van 2015, het visiterende bureau is Raeflex en de te volgen systematiek betreft methodiek 5.0 voor kleine corporaties met minder dan 500 verhuureenheden.
Ons kenmerk: CP/312.2015
24
3 Financiën 3.1 Financiën en bedrijfscontinuïteit SHBO is een financieel gezonde organisatie. De Inspectie Leefomgeving en Transport van het ministerie van infrastructuur en milieu heeft in haar oordeelsbrief op 24 november 2014, op basis van de verantwoordingsinformatie over het voorgaande jaar, geconcludeerd dat SHBO voldoet aan de staatssteunregeling en verder aansluit bij het goedkeurende oordeel van de accountant met betrekking tot de naleving van de WNT. In de door het Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV) afgegeven toezichtbrief d.d. 9 september 2014 geeft het CFV een oordeel over een zestal toezichtterreinen die van invloed kunnen zijn op de financiële continuïteit van de corporatie. Deze terreinen zijn: kwaliteit financiële verantwoording, behoud maatschappelijk gebonden vermogen, financieel risicobeheer, liquiditeit, solvabiliteit en draagkracht vermogen. Het CFV verklaart in haar toezichtbrief 2014 dat zij in haar beoordeling van deze zes terreinen geen aanleiding ziet voor het doen van interventies. Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) heeft met haar brief van 19 juni 2014 aan SHBO een Borgbaarheidsverklaring verstrekt. Voor de periode 2014 – 2016 heeft het WSW een borgingsplafond toegekend van €3.323.000,-. Binnen dit borgingsplafond moeten de huidige geborgde leningen en eventuele nieuwe geborgde leningen blijven. Om een tweetal tegenvallers op te kunnen vangen - deze waren niet in de begrotingsopgave (DPI) naar het waarborgfonds opgenomen, heeft SHBO op 7 november 2014 van het WSW een aangepast borgingsplafond voor 2014 – 2016 ter grootte van €3.679.000,- toegekend gekregen.
Ontwikkeling vermogenspositie De hoogte van het eigen vermogen is belangrijk voor het aantrekken van financieringsmiddelen. Een solide vermogenspositie is dan ook van groot belang om gemakkelijk toegang te krijgen tot de kapitaalmarkt. In het verslagjaar werd een positief jaarresultaat na belastingen behaald van € 35.823. Het eigen vermogen komt daarmee op € 5.862.829. Op 30 januari 2015 is een nieuwe (geborgde) lening van € 900.000 aangetrokken. Deze lening zal naast de herfinanciering ook gebruikt gaan worden voor de onderhoudsopgave in de Oude Doelen en Buurstede. Afhankelijk van de bereidheid van het WSW om het borgingsplafond uit te breiden op basis van de ingestuurde DPI (prognosticeerde informatie) zal er in het najaar ook een aanbesteding voor een viertal liften plaats vinden. Verklaring Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout verklaart dat zij in het verslagjaar 2014 haar middelen uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting heeft besteed.
Ons kenmerk: CP/312.2015
25
3.2 Fiscaliteit en heffingen Vennootschapsbelasting Met ingang van het verslagjaar 2012 is SHBO belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Op 28 oktober 2014 is met de belastingdienst de Vaststellingsovereenkomst voor zorgcorporaties (de zogenaamde VSO2A) ondertekend. De wijze waarop zorgcorporaties in de vennootschapsbelasting worden betrokken is daarmee vastgesteld. SHBO heeft in de jaarrekening op basis van deze overeenkomst de acute vennootschapsbelasting opgenomen. Rekening houdend met de mogelijkheid tot het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening, wordt de acute belastingplicht voor het jaar 2014 gewaardeerd op € 141.450. Een toelichting op de gevormde belastinglatenties is opgenomen onder 4.5.1 op pagina 49 voorde actieve belasting latentie. Voor de passieve belasting latentie is een toelichting opgenomen onder 4.8.1 op pagina 50. Het fiscale resultaat is als volgt af te leiden van het commerciële resultaat in de jaarrekening:
Commercieel resultaat voor belastingen Bij: Correcties verschil commercieel/ fiscaal afschrijven OG Correcties verschil commercieel/ fiscaal afschrijven ov. Bedrijfsmiddelen Fiscaal hogere boekwinst desinvesteringen Saneringssteun Saldo verloop agioreserve lening o/g (agio en disagio)
2014 € 271.175
2013 € 252486
461.236
489556
4.669 53.805 52.520 97.755
9220 92460 52260 138726 669.985
Af: Dotatie onderhoudsvoorziening Onderhoudskosten dakpannen Buurstede Onderhoudskosten keuken en sanitair De Doelen oud Kleinschaligheidsinvesteringsaftrek
-165.453 -94.343 -59.955 -15.609
782.222 -256052
-1012 -335.360 605.800
-257.064 777.644
Heffing bijzondere projecten Met ingang van 2013 is over woningen met een huur onder de liberalisatiegrens een heffing verschuldigd. Deze zogenaamde verhuurdersheffing bedroeg voor SHBO in 2014 € 146.761. Naast de verhuurdersheffing heeft het Centraal Fonds Volkshuisvesting aan SHBO in 2014 een bedrag van € 52.500 als bijdrage voor saneringssteun opgelegd. Voor 2015 en verder wordt geen saneringsbijdrage verwacht.
Ons kenmerk: CP/312.2015
26
4 Bestuur & Toezicht 4.1 Bestuursverslag
Samenstelling bestuur SHBO heeft één bestuurder, mevrouw drs. Annet Boekelman – Wilhelm. Zij heeft de volgende nevenfuncties: Voorzitter raad van bestuur Stichting Volckaert
Bedrijfsvoering SHBO is een kleine woningcorporatie en beheert een zeer beperkt aantal woningen. Om precies te zijn tweehonderd en zestig woningen. Het bestaansrecht van de woningcorporatie richt zich op het beheren van deze woningen voor ouderen rondom de zorgcentra van stichting Volckaert. Een van de bijzonderheden van SHBO is de samenwerking met de aan haar gelieerde zorgorganisatie Volckaert. Wij hebben samen een personele unie waarbij het benodigde personeel vanuit de zorgorganisatie wordt ingezet voor SHBO. Voorheen waren de Raden van Toezicht van beide stichtingen in dezelfde samenstelling met ingang van 2014 is dit gewijzigd. Een vrijkomende plaats in de Raad van Toezicht wordt met ingang van 2014 separaat ingevuld waarbij het aantal leden van de Raad van Toezicht voor SHBO is teruggebracht naar drie leden inclusief de voorzitter. Omdat bij de aanpassing van de regeling verslaggeving WTZi ultimo 2006 in artikel 7 lid 4 een consolidatievrijstelling is opgenomen voor zorgvreemde activiteiten wordt de jaarrekening van de woningcorporatie niet geconsolideerd met de jaarrekening van de zorgorganisatie. Besluitvorming Periodiek heeft het bestuur werkoverleg met de voor SHBO betrokken functionarissen. In deze overleggen wordt tenminste de financiële en de facilitaire voortgang besproken. Daarnaast participeert SHBO in de gebruikelijke overleggen binnen Volckaert en wordt SHBO opgenomen binnen de jaarplannen van de betrokken afdelingen. Tevens participeert SHBO in de jaarlijkse beleidsdagen waarbij de strategie en de missie van de stichting Volckaert wordt besproken. Met de huurdersvertegenwoordiging wordt periodiek overlegd over minimaal de verplichte onderwerpen en de te verwachte ontwikkelingen voor zover deze al niet zijn opgenomen in het jaarverslag en de begroting. Een aantal leden van de huurdersvertegenwoordiging zijn opgenomen in de (lokale) cliëntenraden en participeren op deze manier ook in de overlegvormen binnen de stichting Volckaert.
Ons kenmerk: CP/312.2015
27
4.2 Verslag van de Raad van Toezicht
Algemeen De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. De Raad van Toezicht houdt onder andere toezicht op: • • • • • • • •
realisatie van de doelstellingen van de corporatie; realisering van de volkshuisvestelijke opgaven; strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; kwaliteitsbeleid; kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; financieel verslaggevingproces; naleving van toepasselijke wet- en regelgeving.
Dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie verbonden ondernemingen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn in artikel 11 van de statuten van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Toezicht d.d. 1 januari 2008. In dit jaarverslag legt de Raad van Toezicht, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Toezicht:
• • • •
Het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), De door haar goedgekeurde missie, De begroting, De governancecode.
In dit kader is het nog van belang in ogenschouw te nemen dat de Corporatie SHBO nauw gelieerd is aan de velen malen grotere zorgstichting Volckaert. Veel beleid dat in het kader van de Governance, kwaliteitsbeleid, risicobeheersing, processturing etc. van de zorgstichting is en wordt ontwikkeld heeft ook relevantie voor SHBO.
Ons kenmerk: CP/312.2015
28
Taak en werkwijze Persoonlijke gegevens raad van toezicht per 31 december 2014 Naam
Aandachtsgebied
Leeftijd
Relevante (Neven)functies
mw. drs. N. Baroch RA
Voorzitter algemene en financiële zaken
43
Lid raad van bestuur stichting Zuidwester Lid raad van toezicht Volckaert
prof. dr. J.M.G.A. Schols
Gezondheidszorg: inhoud en beleidsontwikkeling
57
Hoogleraar; Specialist ouderengeneeskunde; Manager behandeling & begeleiding van een zorgconcern
Lid raad van toezicht Volckaert
Mw. D.M. Heeroma
Vice voorzitter facility & 55 hospitality management en vastgoed
Directeur Academy for Digital Entertainment (NHTV)
Lid raad van toezicht Volckaert
Om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de Raad van Toezicht zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren inzake de (financiële) resultaten in relatie tot de beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de wensen en behoeften van belanghebbenden. De Raad van Toezicht heeft in het afgelopen boekjaar het volgende ondernomen om zich op de hoogte te houden van wat er speelt in het speelveld van SHBO: • • • • •
Overleg met het bestuur Overleg met de externe accountant Overleg met de controller Externe rapportages CFV Externe rapportages Aedes
De Raad van Toezicht is in het afgelopen jaar 4 maal bijeen geweest. Geen van de leden van de Raad van Toezicht is frequent afwezig geweest bij vergaderingen. Het bestuur heeft in 2014 twee maal een overleg met de huurdersorganisatie bijgewoond.
Ons kenmerk: CP/312.2015
29
De Raad van Toezicht heeft in het afgelopen boekjaar de volgende besluiten genomen en gesproken over de volgende gespreksonderwerpen: • • • • • • •
Jaarverslag Jaarrekening (incl. accountantsverslag) Begroting Jaarplan Kwartaalrapportages Herfinanciering van een lening en verhoging van het borgingsplafond Notitie strategisch huisvestingsmanagement
Onafhankelijkheid De Raad van Toezicht waakt ervoor dat de meerderheid van haar leden onafhankelijk is in de zin van de in de Governancecode Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. In 2014 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Toezicht en of het bestuur betrokken waren. In 2014 is binnen de organisatie van SHBO geen gebruik gemaakt van de ‘Regeling Melding onregelmatigheden’. In de brief van minister van der Laan (12 juni 2009) zouden personele unies, met andere maatschappelijke organisaties, op het niveau van de raden van commissarissen niet meer worden toegestaan. Vanaf de oprichting is er bij SHBO al sprake van een personele unie, sinds 2001 is daarbij gekozen voor eenzelfde raad van toezicht bij beide stichtingen. Bij zowel Deloitte als ook bij Aedes is advies ingewonnen over de mogelijke consequenties die deze brief voor ons in de toekomst zou kunnen betekenen. De brief is duidelijk over nieuwe personele unies die worden aangegaan, over bestaande situaties is de brief op dit vlak onduidelijk. Om dit te kunnen toetsen wordt afgewacht op de herzieningswet (woningwet) en de daarbij behorende algemene maatregelen van bestuur. Vanuit de informatie die ons nu bekend is, deels door de herzieningswet zoals deze bij de eerste kamer nu in behandeling is, zal de woningwet geen gedeelde raad van toezicht meer toestaan en dient de betreffende woningcorporatie dit met ingang van 2016 te hebben aangepast. De Raad van Toezicht heeft zich in 2013 beraden op deze situatie en een rooster van aftreden opgesteld die ertoe leidt dat SHBO zich zal kunnen conformeren aan de wetswijziging. In 2014 is besloten om over te gaan op een raad van toezicht van drie personen. In 2015 zal in verband met het aftreden van de heer Schols een nieuw lid geworven worden, onafhankelijk van de raad van toezicht van Volckaert.
Deskundigheid en samenstelling De Raad van Toezicht werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Toezicht. De profielschets is in 2014 besproken en in 2015 herijkt in verband met de werving van een nieuw lid, hierbij is de benodigde deskundigheid en ervaring op het vlak van vastgoed en het volkshuisvestingsterrein meegenomen.
Ons kenmerk: CP/312.2015
30
De Raad van Toezicht beschikte in 2014 over een Remuneratiecommissie en een Auditcommissie. De taak van de commissies is om de besluitvorming van de Raad van Toezicht op onderdelen voor te bereiden. De Auditcommissie is gezien de nieuwe beperktere omvang van de Raad van Toezicht opgeheven. De taken van de Auditcommissie worden door de Raad van Toezicht overgenomen. In 2014 werd de Remuneratiecommissie gevormd door de heer van den Dungen en mevrouw Heeroma. De Remuneratiecommissie heeft in het verslagjaar een keer een evaluatiegesprek gevoerd met de bestuurder. In 2014 is de samenstelling van het bestuur (directie) niet gewijzigd. Ontvangen beloning door het bestuur De ontvangen beloning door het bestuur is opgenomen in het verslag Wet Normering Topinkomens (WNT) op pagina 68 van de jaarrekening.
Ons kenmerk: CP/312.2015
31
Auditcommissie De Raad van Toezicht van SHBO heeft uit zijn midden een Auditcommissie ingesteld, bestaande uit ten minste twee leden. In 2014 werd de Auditcommissie gevormd door mevrouw N. Baroch en mevrouw C. Bach. In 2014 heeft de Raad van Toezicht het besluit genomen om de Auditcommissie op te heffen. De Auditcommissie was op basis van het reglement namens de Raad van Toezicht onder meer belast met het toezicht op de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door SHBO, de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant en de relatie met de externe accountant. Ten behoeve van de uitvoering van haar taken heeft de Auditcommissie in 2014 tweemaal vergaderd, waarvan één keer in aanwezigheid van de externe accountant. Het bestuur en de Auditcommissie maken ieder ten minste eenmaal in de vier jaar een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant in de diverse entiteiten en capaciteiten waarin de externe accountant fungeert. Deze beoordeling heeft plaatsgevonden in 2012. De Auditcommissie heeft haar bevindingen en adviezen omtrent genoemde zaken gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. In 2014 heeft derhalve geen nieuwe beoordeling plaatsgevonden. De taken van de Auditcommissie worden door de Raad van Toezicht overgenomen.
Honorering raad van Toezicht De ontvangen beloning door de leden van de Raad van Toezicht is opgenomen in het verslag Wet Normering Topinkomens (WNT) op pagina 67 van de jaarrekening.
Ons kenmerk: CP/312.2015
32
5 Jaarrekening 2014
Ons kenmerk: CP/312.2015
33
5.01 Balans per 31 december 2014 (voor voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1) Ref.
31-dec-14
31-dec-13
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Financiële vaste activa Latente belastingvordering(en)
4.4.1 4.4.2 10.933.360 4.4.3 0
11.252.278 552
10.933.360
11.252.831
4.5 4.5.1
49.254
Som der vaste activa
0 10.982.614
11.252.831
VLOTTENDE ACTIVA
Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Overlopende activa
Liquide middelen Som der vlottende activa TOTAAL ACTIVA
Ons kenmerk: CP/312.2015
4.6
4.7
9.565 593 3.516
19.443 0 56.376
13.674
75.819
198.841
767.870 212.515
843.689
11.195.129
12.096.520
34
Balans per 31 december 2014 (voor voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1) Ref. EIGEN VERMOGEN Overige reserves Resultaat boekjaar
31-dec-14 5.827.006 35.823
31-dec-13 5.957.086 -130.080
5.862.829 VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichting
4.8 4.8.1
LANGLOPENDE SCHULDEN Schulden/leningen kredietinstellingen
4.9
169.389
5.827.006
0 169.389 3.470.664
4.079.294 4.079.294
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige schulden Overlopende passiva
TOTAAL PASSIVA
Ons kenmerk: CP/312.2015
3.470.664 2.187.019 110.677 382.566 81.982 36.606
819.843 1.517 115.779 47.963 98.515 1.083.617
2.798.849
11.195.129
12.096.520
35
Ons kenmerk: CP/312.2015
36
5.02
Winst- en verliesrekening over 2014
(x € 1)
Ref. Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten
5.2 5.2.1 5.2.2
2014
2013
1.540.420 355.998
1.496.062 362.965
1.896.418
1.859.027
558.652
514.125
0 87.626 9.123 305.133 464.697
92.460 86.310 5.382 346.746 321.047
1.425.232
1.366.070
12.042 212.053
18.675 259.146
Saldo financiële baten en lasten
200.011
240.471
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
271.175
252.486
235.352
382.566
35.823
-130.080
Bedrijfslasten Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Ov. waardeveranderingen MVA Onderhoudslasten Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten
5.3 5.3.1
5.3.2 5.3.3 5.3.4
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
Belastingen Resultaat na belastingen
Ons kenmerk: CP/312.2015
5.3.5 5.3.5
5.3.6
37
Ons kenmerk: CP/312.2015
38
5.03 Kasstroomoverzicht 2014 ( volgens de directe methode)
2014
( x € 1,-)
2013
Ontvangsten: 1.1 Huren 1.2 service opbrengsten 1.3 Overheidsontvangsten 1.4 Overige bedrijfsontvangsten 1.5 Renteontvangsten Saldo ingaande kasstromen
1.506.325 355.998 0 0 14.389 1.876.712
1.516.317 362.965 0 0 20.164 1.899.446
Uitgaven: 1.6 Erfpacht 1.7 Personeelsuitgaven 1.8 Onderhoudsuitgaven 1.9 Overige bedrijfsuitgaven 1.10 Rente-uitgaven 1.11 Sectorspecifieke heffing onafhankelijk van resultaat 1.12 Leefbaarheid externe uitgaven niet investeringsgebonden 1.13 Vennootschapsbelasting Saldo ingaande kasstromen
0 0 87.626 557.196 242.540 199.281 9.123 382.566 1.478.332
0 0 86.310 711.671 297.159 63.894 5.382 0 1.164.416
Kasstroom uit operationele activiteiten
2.7A Woningverbetering, woon- en niet woongelegenheden DAEB Saldo in- en uitgaande kasstroom MVA
398.380
239.735 -239.735
Kasstroom uit (des) investeringsactiviteiten
( x € 1,-)
735.030
223.183 -223.183 -239.735
-223.183
Ingaand 3.1.1 Nieuwe te borgen leningen 3.1.2 Nieuwe ongeborgde leningen Daeb-investeringen
1.350.000 0
1.200.000 0
Uitgaand 3.2.1 Aflossing geborgde leningen 3.2.2 Aflossing ongeborgde leningen Daeb-investeringen
1.500.000 577.675
1.500.000 550.347
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
-727.675
-850.347
4.1 Mutatie liquide middelen
-569.029
-338.500
Liquide middelen per 01-01 Liquide middelen per 31-12
767.870 198.841
1.106.370 767.870
Ons kenmerk: CP/312.2015
39
Ons kenmerk: CP/312.2015
40
5.1 Toelichting op de balans & winst en verliesrekening 2014
Algemene toelichting Algemeen Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft toelating gekregen bij Koninklijk Besluit van 26 februari 1990 onder nummer 90.0004.866 en is werkzaam binnen de juridische wetgeving vanuit de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De statutaire vestigingsplaats is Oosterhout. SHBO is een kleine corporatie met een specifieke doelstelling: huisvesting voor ouderen in Oosterhout. SHBO beschikt over 260 aanleunwoningen; dit zijn woningen die een directe verbinding hebben met een woon-zorgcomplex. De huurders van deze aanleunwoningen zijn in de gelegenheid om gebruik te maken van de voorzieningen in die complexen. Groepsverhoudingen SHBO heeft samen met de zorgorganisatie Volckaert een personele unie gevormd waarbij het bestuur en de raad van toezicht bij beide organisaties uit dezelfde personen bestaat. Met ingang van 2014 worden de leden van de raad van toezicht van de zorgorganisatie niet meer automatisch lid van de raad van toezicht voor SHBO. Voor nieuwe leden voor de raad van toezicht SHBO wordt met ingang van 2014 separaat geworven. Stelselwijzigingen Op 31 januari 2012 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) de herziene Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen volkshuisvesting gepubliceerd. Toepassing van deze Richtlijn is verplicht voor verslagjaren vanaf 2012. De belangrijkste wijzigingen voor SHBO ten opzichte van de Richtlijn versie 2005 zijn: •
Het classificeren en kwalificeren van de onroerende zaken in exploitatie;
•
De methode van afschrijvingen;
•
Het opnemen van aangepaste modellen voor de balans en winst- en verliesrekening;
•
De verwerking van de vennootschapsbelasting;
•
Het niet langer verplicht opnemen van een mutatie overzicht bedrijfswaarde in de toelichting;
•
Het is niet langer toegestaan de rentabiliteitswaardecorrectie op de leningenportefeuille toe te passen.
.
Ons kenmerk: CP/312.2015
41
Schattingswijzigingen In het kader van de bepaling van de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa in exploitatie zijn schattingswijzigingen doorgevoerd die nader uiteengezet zijn in de toelichting (toelichting mutatie bedrijfswaarde). Presentatiewijziging In de herziene Richtlijn 645 zijn aangepaste modellen voor de balans en resultatenrekening voorgeschreven. In de balans zijn een aantal posten toegevoegd en voor de resultatenrekening biedt de herziene Richtlijn naast een uitgebreider categoriaal model tevens een functioneel model als alternatieve optie. SHBO kiest voor het categoriale model omdat dit het beste aansluit bij haar bedrijfsvoering. Wel hanteert SHBO met ingang van het verslagjaar 2013 voor het kasstroomoverzicht de directe methode in tegenstelling tot de voorheen gehanteerde indirecte methode. Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt het bestuur van SHBO zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de uiteenzetting van de waarderingsgrondslagen of bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningpost.
Ons kenmerk: CP/312.2015
42
Grondslagen voor waardering van activa en passiva 4.1. Regelgeving De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Besluit Beheer Sociale Huursector, Titel 9 Boek 2 BW, en Hoofdstuk 645 van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en de stellige uitspraken van de overige hoofdstukken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst-en-verliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Toelichtingen op posten in de balans, winst-en-verliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. 4.2. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar. 4.3. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening wordt naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens rekening gehouden met feitelijke verplichtingen die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten. 4.4. Materiële vaste activa 4.4.1. Algemene uitgangspunten Tenzij bij de afzonderlijke balansposten iets anders wordt vermeld gelden voor alle materiële vaste activa de volgende algemene uitgangspunten. Verkrijgings- of vervaardigingsprijs De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven onder aftrek van afschrijvingen gedurende de geschatte toekomstige gebruiksduur. Op grond wordt niet afgeschreven. Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Er wordt rekening gehouden met bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Verwerking van groot onderhoud SHBO verwerkt de kosten van groot onderhoud aan haar materiële vaste activa als onderdeel van de boekwaarde indien wordt voldaan aan de criteria voor activering. De geactiveerde kosten worden als afzonderlijke component behandeld. Voor zover sprake is van vervanging van onderdelen van het actief wordt de nog aanwezige boekwaarde van deze onderdelen gedesinvesteerd. Indien de boekwaarde van deze te desinvesteren onderdelen niet afzonderlijk uit de activa registratie zijn te herleiden wordt deze benaderd op basis van de huidige uitgaven, teruggerekend naar de datum van oorspronkelijke investering, en indien van toepassing rekening houdend met de naar benadering tot het moment van vervanging hierover gepleegde afschrijvingen.
Ons kenmerk: CP/312.2015
43
4.4.2. Sociaal vastgoed in exploitatie Typering Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Kwalificatie Het beleid van SHBO is er primair op gericht de sociale vastgoedportefeuille aan te houden voor de doelgroep van beleid. Daarmee kwalificeert SHBO zich als vastgoed beheerder en is de laagste van de vervangingswaarde of de bedrijfswaarde de basis voor de invulling van de actuele waarde. Waarderingsgrondslag SHBO waardeert haar sociaal vastgoed in exploitatie bij eerste verwerking tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs en daarna tegen kostprijs verminderd met afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Na-investeringen Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of wijzigen van de oorspronkelijke capaciteit. Onderhoud De lasten van regelmatig voorkomend onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Componenten Binnen het vastgoed worden componenten onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond (geen afschrijving) en de opstal worden installaties en inventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10% uitmaakt van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast (als gevolg van een afwijkende levensduur van de component ten opzichte van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de situatie dat geen component zou zijn onderkend.
Ons kenmerk: CP/312.2015
44
Complexindeling Complexen worden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa (kasstroomgenererende eenheid). SHBO onderscheidt 3 complexen: •
De Doelen (89 verhuureenheden)
•
De Doelen – oudbouw (69 verhuureenheden)
•
Buurstede (102 verhuureenheden)
De indeling sluit aan op de wijze waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering is gedefinieerd. Aansluiting is daarbij gezocht bij de differentiatie in het huur- en onderhoudsbeleid en levensduurschattingen. De complexen zijn drie fysiek op zichzelf staande complexen. Bepaling bedrijfswaarde Onder de bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de aan een actief of samenstel van activa toe te rekenen toekomstige kasstromen die kunnen worden verkregen met de uitoefening van het bedrijf. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van het bestuur weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2013 intern geformaliseerde meerjaren begroting en bestrijken een periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig groot onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjaren onderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangspunten: –
jaarlijkse huurverhogingen voor 2015 voor alle complexen 2,00% (voorgaand jaar: 2014 3,5 % DDN & BS, DDO 2,80 %);
–
jaarlijkse huurderving van 0,6 % (voorgaand jaar: 0,6 %);
–
jaarlijkse stijgingen van de vastgoed gerelateerde variabele lasten van 3 % (voorgaand jaar: 3 %);
–
genormeerde variabele lasten (OZB, verzekering en algemeen beheer) van €1080 per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 1080);
–
genormeerde klachten- en mutatieonderhoudskosten € 345,- per eenheid (voorgaand jaar: € 345,-);
–
kosten van planmatig groot onderhoud, conform onderhoudsbegroting voor de eerstkomende 10 jaar, daarna is een norm voor onderhoud ingerekend die is gebaseerd op de extrapolatie van de meerjarenonderhoudsbegroting. In de laatste 5 jaar van de exploitatie wordt echter geen planmatig onderhoud
Ons kenmerk: CP/312.2015
45
ingerekend. Hiervoor in de plaats is een bedrag van € 100,- per woning ingerekend, jaarlijks verhoogd met € 100,-. –
een restwaarde gelijk aan de historische kostprijs van de grond. De contante waarde van de grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode of de verwachte opbrengstwaarde bij verkoop is dus gelijk aan de historische kostprijs;
–
een rekenrente van 5,25 % (voorgaand jaar: 5,25%) voor WSW-geborgde woningen;
–
de periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen (variërend van 15 tot 34 jaar) (voorgaand jaar: 15 tot 35), de minimale levensduur is gesteld op 15 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is.
–
De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde.
–
De voor 2015 en verdere jaren te betalen verhuurderheffing is ingerekend.
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt niet langer rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen. De rentabiliteitswaardecorrectie betrof het tijdelijke verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans. Bijzondere waardevermindering SHBO beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Dergelijke indicatie is op balansdatum niet aanwezig. In het voorgaand boekjaar was om de boekwaarde voor het complex de Doelen Oud op hetzelfde niveau te brengen als de bedrijfswaarde een bedrag van 92.460 euro afgeschreven. Afschrijvingen Vanaf 2012 zijn de afschrijvingen niet langer gebaseerd op de annuïtaire methode maar wordt per component lineair over de geschatte resterende levensduur afgeschreven over het verschil tussen de boekwaarde per 1 januari 2012 en de geschatte restwaarde van (de component van) het actief. Indien sprake is van een afwaardering naar lagere bedrijfswaarde dan geldt deze lagere bedrijfswaarde vanaf dat moment als basis voor de afschrijvingen in de toekomst. Een lagere bedrijfswaarde wordt in zijn geheel toegerekend aan de opstal en overige componenten (op basis van het relatieve aandeel in de oorspronkelijke verkrijgings- of vervaardigingsprijs). Dit impliceert dat over de oorspronkelijke verkrijgingsprijs van de grond geen afschrijving plaatsvindt. Zo nodig wordt de verkrijgingsprijs van de grond zelfstandig op basis van impairment (af)gewaardeerd naar lagere sociale marktwaarde. Indien sprake is van een terugname van een eerdere afwaardering dan geldt de na deze terugname resulterende boekwaarde als basis voor de afschrijvingen in de toekomst. Actuele waarde ten behoeve van de toelichting In de toelichting is de actuele waarde van Sociaal vastgoed in exploitatie gebaseerd op de bedrijfswaarde zoals beschreven in deze paragraaf.
Ons kenmerk: CP/312.2015
46
4.4.3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. 4.5. Financiële vaste activa 4.5.1. Latente belastingvorderingen Het positieve commerciële resultaat over 2014 leidt, gecorrigeerd voor verschillen tussen de commerciële en fiscale behandeling, tot een positief resultaat van € 605.800,-. De actieve belastinglatentie bestaat volledig uit een agio positie op leningen o/g. Doordat de vaststellingsovereenkomst (VSO2a) met de belastingdienst medio 2014 is ondertekend is de actieve belastinglatentie niet eerder dan 2014 op de balans zichtbaar. De latentie is via de W/V rekening 2014 tegen een nominaal bedrag van €49.254 verwerkt, de latentie ultimo 2014 bedraagt hetzelfde nominale bedrag en is als volgt opgebouwd:
1-1-2012 572.223,99 onttrekking 2012 138.726,10 Saldo 31-122012 433.497,89 onttrekking 2013 138.726,10 Saldo 31-122013 294.771,79 x 25%
73.692,95
onttrekking 2014 -97.755,69 Saldo 31-122014 197.016,10 x 25%
49.254,03
Ons kenmerk: CP/312.2015
47
4.6. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, veelal gelijk aan de nominale waarde. Een voorziening voor oninbaarheid gebaseerd op een statische beoordeling per balansdatum wordt in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. 4.7. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
4.8. Voorzieningen 4.8.1. Voorziening latente belastingverplichtingen De voorziening latente belastingverplichtingen bestaat uit een fiscale onderhoudsvoorziening waarbij rekening is gehouden met het onderscheid tussen onderhoud en verbetering. Doordat de vaststellingsovereenkomst (VSO2a) met de belastingdienst medio 2014 is ondertekend is de latentie voor de fiscale onderhoudsvoorziening niet eerder dan 2014 op de balans zichtbaar. Om deze reden is via de W/V rekening 2014 een nominaal bedrag van € 169.389 verwerkt, de latentie ultimo 2014 bedraagt hetzelfde bedrag en is berekend op basis van 25% VPB tegenover een verwachte onderhoudsuitgave van € 677.557 en is als volgt opgebouwd:
Dotatie 2012 256.052,00 Dotatie 2013 256.052,00 Saldo 31-12-2013 512.104,00 x 25%
128.026,00
Onttrekking 2014 -71.070,00 Dotatie 2014 236.523,00 Saldo 31-12-2014 677.557,00 x 25%
169.389,25
4.9. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Een eventueel verschil tussen het ontvangen bedrag en de reële waarde van de lening wordt verantwoord op basis van de bij die transactie horende economische werkelijkheid. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve rente gedurende de geschatte looptijd van de schulden in de winst-en-verliesrekening als interestlast verwerkt.
Ons kenmerk: CP/312.2015
48
Voor extendible /tijdvakleningen wordt de effectieve rente bepaald op basis van de gemiddelde contractuele rente over de volledige looptijd van de lening, ervan uitgaande dat de vaste rente in het tweede tijdvak betaald moet worden. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden.
Ons kenmerk: CP/312.2015
49
5. Grondslagen voor bepaling van het resultaat 5.1. Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. 5.1.1. Opbrengstverantwoording algemeen Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 5.1.2. Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht. 5.2. Bedrijfsopbrengsten 5.2.1. Huuropbrengsten De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2014 bedroeg dit maximumpercentage 4,0 %. SHBO heeft voor de complexen Buurstede en de Doelen Nieuw een huurverhoging toegepast van 3,5% en voor het complex de Doelen oud is een huurverhoging toegepast van 2,8%. 5.2.2. Opbrengsten servicecontracten Dit betreffen ontvangen bedragen van huurders en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten. Jaarlijks vindt verrekening plaats op basis van de daadwerkelijke bestedingen. De kosten worden verantwoord onder de lasten servicecontracten en deels onder afschrijvingen. Dit betreft afschrijvingen €32.442, overige bedrijfslasten €11.506 en onderhoudslasten €17.000. 5.3. Bedrijfslasten 5.3.1. a/b Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De afschrijvingen op materiële vaste activa en goodwill worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de verwachte gebruiksduur. Met een mogelijke restwaarde wordt rekening gehouden. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. SHBO beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Dergelijke indicatie is op balansdatum aanwezig voor het complex de Doelen Oud. Om de boekwaarde op
Ons kenmerk: CP/312.2015
50
hetzelfde niveau te brengen als de bedrijfswaarde is hierop in 2013 een bedrag van 92.460 euro afgeschreven. 5.3.2. Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen. Het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalverbruik. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. 5.3.3. Leefbaarheid De hieronder verantwoorde kosten betreffen kosten van fysieke ingrepen niet zijnde investeringen en uitgaven voor activiteiten in de omgeving van woongelegenheden van SHBO, die de leefbaarheid in buurten en wijken ten goede moeten komen. 5.3.4. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. 5.3.5. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen. 5.3.6. Belastingen Vanaf 1 januari 2012 is SHBO integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van nietaftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. De voorbereidingen voor het formuleren van een Vaststellingsovereenkomst voor zorgcorporaties (de zogenaamde VSO2A) zijn afgerond. De wijze waarop zorgcorporaties in de vennootschapsbelasting worden betrokken is daarmee helder. SHBO heeft in de jaarrekening op basis van de huidige inzichten een schatting van de acute vennootschapsbelasting opgenomen. Rekening houdend met onder andere de
Ons kenmerk: CP/312.2015
51
mogelijkheid tot het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening, wordt de acute belastingplicht over 2014 gewaardeerd op 141.450 euro.
6. Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling Het bestuur dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen. 6.1. Waardering vaste activa 6.1.1. Materiële vaste activa, bedrijfswaarde De kasstromen waarop de bedrijfswaarden zijn gebaseerd hebben in het algemeen een redelijk voorspelbaar trendmatig karakter. De volgende aspecten kennen ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening een grotere onzekerheid. Verhuurdersheffing De sector wordt geconfronteerd met een verhuurdersheffing. In de basis voor deze heffing, en de precieze hoogte ervan in de komende jaren en het aantal jaren dat deze heffing zal blijven bestaan is uitgegaan van het niveau in 2017 zoals dat in het woonakkoord is overeengekomen en doorgerekend voor de toekomstige jaren. 6.2. Verwerking fiscaliteit Per 1 januari 2012 is de zorgvrijstelling voor woningcorporaties vervallen. Met de belastingdienst is een Vaststellingsovereenkomst (VSO2A) gesloten. In deze VSO2A zijn de belangrijkste, specifiek voor de zorgcorporaties geldende, waarderingsvraagstukken opgenomen. SHBO heeft in de jaarrekening op basis van de huidige inzichten een schatting van de acute vennootschapsbelasting opgenomen. Rekening houdend met onder andere de mogelijkheid tot het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening wordt de acute belastingplicht over 2014 gewaardeerd op 141.450 euro. 7.0
Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de directe methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen interest, betaalde interest worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.
Ons kenmerk: CP/312.2015
52
31-12-2014
31-12-2013
(x € 1,-)
(x € 1,-)
9.607.280 1.551.071 93.927 11.252.278 239.735 -53.805 0 -504.847 10.933.360
9.970.626 1.550.170 114.884 11.635.681 223.183 0 -92.460 -514.125 11.252.278
9.423.315 1.376.353 133.693 10.933.360
9.607.280 1.551.071 93.927 11.252.278
14.855.424
14.771.607 -92.460 -3.426.869 11.252.278
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activa
1. Sociaal vastgoed in exploitatie (Ref.nr. 4.4.2)
Saldo begin boekjaar a. Woningen en woongebouwen b. Onroerende goederen, niet zijnde woningen c. Overige goederen Investeringen / desinvesteringen a t/m c Desinvesteringen a t/m c Ov. waardeveranderingen MVA Afschrijvingen a t/m c
Saldo einde boekjaar a. Woningen en woongebouwen b. Onroerende goederen, niet zijnde woningen c. Overige goederen
Aanschafwaarde per einde boekjaar Ov. waardeveranderingen MVA Afschrijvingen tot en met boekjaar Totaal materiële vaste activa
-3.922.063 10.933.360
Investeringen - Keukens & sanitair De Doelen oud € 70 K - Inrichting terrein Buurstede € 7 K - Dakbedekking Buurstede € 94 K - Zonwering Buurstede € 67 K Des-investeringen - Dakbedekking oud Buurstede € 54 K
Ons kenmerk: CP/312.2015
53
VASTE ACTIVA Bedrijfswaarde: De bedrijfswaarde bedraagt eind 2014 circa € 12.875.307,- (2013 € 11.881.133,-) inclusief grondprijs. De bedrijfswaarde in het verslagjaar is toegenomen met een bedrag van € 994.174 ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande verslagjaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren: Jaarresultaat - Mutatie in de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa : Exploitatieduur 1 jaar verkort Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten: - in de huurprijscomponent: werkelijke huurverhoging voor 2014 3,50% De Doelen Nieuw (DDN)/Buurstede (BS); 2,80% De Doelen Oud (DDO). In 2015 en verder alle complexen 2,00%. Was in 2014 3,50% DDN/BS 2,80% DDO, 2015 3,20% DDN/BS 2,50% DDO, 2016 2,70%, DDN/BS 2,00% DDO.
378.879
-92.774
-1.159.113
-319.227
709.404 462.013
-535.017 173.884
- in de onderhoudslasten; aangepast aan meerjarenbegroting - in de overige lasten; aangepast aan de werkelijke overige lasten en begroting. - de inflatie is niet gewijzigd variabele kosten 3,00% (2013 = 3,00%), onderhoudskosten 3,00% (2013 = 3,00%) - sectorspecifieke heffingen. - in de vermogenskostenvoet; rente contante waarde 5,25% (2012 = 5,25%)
0
0
602.991 0
-2.978.020 0
Mutatie bedrijfswaarde
994.174
-3.751.154
Ons kenmerk: CP/312.2015
54
2. Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Per 31 december 2014 waren er geen zaken in ontwikkeling.
3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie (Ref.nr. 4.4.3) Saldo begin boekjaar Droogautomaat en muntkast Afschrijvingen Saldo einde boekjaar
552 -552 0
1.328 -775 552
49.254 49.254
0 0
Financiële vaste activa (Ref.nr. 4.5) Latente belastingvordering Saldo einde boekjaar De actieve belastinglatentie bestaat volledig uit een agio positie op leningen o/g.
Ons kenmerk: CP/312.2015
55
VLOTTENDE ACTIVA
Vorderingen (Ref.nr. 4.6) Deze post is als volgt opgebouwd: 1. Huurdebiteuren 2. Gemeente Oosterhout Overlopende 3. activa
9.565 593
19.443 0
3.516 13.674
56.376 75.819
9.565
19.443
593 593
0 0
2.261 0 1.255 3.516
4.608 45.540 6.228 56.376
14.064
13.916
173.031 11.745
46.321 707.634
198.841
767.870
1.Huurdebiteuren De huurachterstand ultimo december 2014 bedroeg, uitgedrukt in een percentage van het jaartotaal aan huren en service opbrengsten, 0,52 %. In 2013 bedroeg dit percentage 1,05 %.
2. Gemeente Oosterhout Een specificatie van de vorderingen op de gemeente Oosterhout luidt als volgt: - Woningaanpassing
3. Overlopende activa Rente deposito's en overige tegoeden Volckaert te ontvangen creditnota RC 4e kw Diversen
Liquide middelen (Ref.nr. 4.7) Rabobank deposito 1399.313.185 Rekeningen-courant: - Rabobank 1399.61.100 - Rabobank 1305.36.512
Ons kenmerk: CP/312.2015
56
31-12-2014
31-12-2013
(x € 1,-)
(x € 1,-)
5.827.006
5.957.086
35.823
-130.080
5.862.829
5.827.006
EIGEN VERMOGEN
Overige Reserves Saldo begin boekjaar Resultaat boekjaar Saldo einde boekjaar
Voor de berekening van het jaarresultaat wordt verwezen naar de Winst- en Verliesrekening van deze jaarrekening en de daarbij behorende toelichting.
Voorzieningen (Ref.nr. 4.8) Voorziening latente belastingverplichting (Ref.nr.4.8.1)
169.389
0
3.470.664 0 1.350.000 -741.370 4.079.294
4.348.339 0 1.200.000 -2.077.675 3.470.664
LANGLOPENDE SCHULDEN (Ref.nr. 4.9)
Leningen Saldo begin boekjaar Aflossing bestaande leningen Nieuwe leningen Aflossingen komend boekjaar Saldo einde boekjaar
De gemiddeld gewogen rentevoet bedraagt per 31 december 2014 3,33% (2013: 4,24%). De gemiddeld gewogen looptijd tot het einde van de lening bedraagt 6,24 jaar. De kortlopende aflossingsverplichting is onder de kortlopende schulden verantwoord. Ten behoeve van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw wordt een obligo aangehouden ter grootte van € 98.175,-
Ons kenmerk: CP/312.2015
57
KORTLOPENDE SCHULDEN
Schulden aan kredietinstellingen Contractuele aflossing volgend boekjaar Niet vervallen rente langlopende leningen
Schulden aan leveranciers
Belastingen BTW 2014 VPB 2014 VPB 2013 VPB 2012
741.370 78.473 819.843
2.077.675 109.344 2.187.019
1.517
110.677
562 141.450 -13.116 -13.117 115.779
197.527 185.039 382.566
47.963
81.982
98.515 98.515
36.606 36.606
1.083.617
2.798.849
Overige schulden Te verrekenen servicekosten
Overlopende passiva
Nog niet verschuldigde kosten Totaal
Nog niet verschuldigde kosten Het betreft hier kosten welke wel ten laste van het boekjaar dienen te worden gebracht, maar waar nog geen factuur voor ontvangen werd.
Totaal kortlopende schulden
Ons kenmerk: CP/312.2015
58
5.2 Niet uit balans blijkende verplichtingen
Langlopende leningen
Op 4 oktober heeft het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) aan al haar deelnemers gevraagd om een verstrekking van een onherroepelijke en onvoorwaardelijke volmacht. Vanuit deze volmacht kan het WSW indien nodig over gaan tot hypotheekvestiging op het aanwezige onderpand. Artikel 30 van het (WSW) deelnemersreglement verplicht deelnemers om op het eerste verzoek van het WSW hypotheek of een onherroepelijke volmacht te verstrekken. SHBO heeft (op 31 december 2014) op een leningenportefeuille van 4.8 miljoen, 2.55 miljoen aan WSW-geborgde leningen uitstaan. Als onderpand zijn alle 260 woningen van SHBO ingebracht, de overige leningen hebben een gemeentelijke achtervang. Op 26 november 2013 is de gevraagde volmacht aan het Waarborgfonds Sociale Woningbouw verstrekt. Verder wordt ten behoeve van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw een obligo aangehouden ter grootte van € 98.175,-.
Verwachte kosten personele unie In het kader van de onderlinge personele unie tussen SHBO en Stichting Volckaert, verwacht SHBO van Stichting Volckaert jaarlijks een bedrag van circa € 70.000 aan doorbelaste exploitatiekosten. Administratiekosten Thuisvester Inzake de administratiekosten verwacht SHBO van Stichting Thuisvester jaarlijks een bedrag van circa € 45.000 aan doorbelaste exploitatiekosten.
Ons kenmerk: CP/312.2015
59
5.3 Toelichting op de winst- en verliesrekening over het boekjaar 2014
2014
2013
(x € 1,-)
(x € 1,-)
BEDRIJFSOPBRENGSTEN (Ref.nr. 5.2.1)
Huren 1.
Te ontvangen nettohuur Woningen en woongebouwen
2.
1.548.182
1.501.067
-7.761
-5.005
0
0
-7.761
-5.005
1.540.420
1.496.062
Huurderving wegens leegstand wegens oninbaarheid Subtotaal
Saldo huren
Op 1 juli 2014 heeft een algemene huurverhoging plaatsgevonden van 3,50 % voor De Doelen nieuw en Buurstede, en 2,80 % voor De Doelen oud. In 2013 bedroeg de huurverhoging voor De Doelen Nieuw en Buurstede 3,00 %, en 2,50% voor De Doelen oud. Op complexniveau heeft geen huurdifferentiatie plaatsgevonden. De huurderving bedraagt 0,50 % van de huuropbrengst. In 2013 bedroeg de huurderving 0,33 %.
Service opbrengsten (Ref.nr. 5.2.2) Te ontvangen vergoedingen voor overige goederen, leveringen en diensten. Derving vergoedingen wegens leegstand en oninbaarheid
358.351
364.770
-2.353
-1.805
355.998
362.965
Deze post wordt bepaald door de ontvangen voorschotten te verminderen met de per saldo te restitueren bedragen, zodat feitelijk de werkelijke kosten worden afgerekend.
Ons kenmerk: CP/312.2015
61
BEDRIJFSLASTEN
Afschrijvingen op materiële vaste activa (Ref.nr. 5.3.1) a. Woningen en woongebouwen
302.090
304.581
b. Onroerende goederen, niet zijnde woningen
175.220
184.975
c. Overige goederen
27.538
24.569
Desinvestering
53.805
0
558.652
514.125
0
92.460
87.626
86.310
1. Klachten- en mutatieonderhoud
55.108
38.276
2. Periodiek onderhoud
10.400
8.966
3. Groot onderhoud
22.118
39.067
87.626
86.310
Ov. waardeveranderingen MVA Lasten onderhoud (Ref.nr. 5.3.2) Deze post bestaat uit:
De kosten voor onderhoud zijn inclusief de doorberekende kosten van de technische dienst van Volckaert, voor werkzaamheden die zij heeft verricht ten behoeve van SHBO. Leefbaarheid (Ref.nr. 5.3.3)
9.123
5.382
305.133
321.047
a. Warmte- en bemeteringskosten
63.632
102.317
b. Elektraverbruik
72.497
71.390
c. Waterverbruik
12.017
12.931
d. Schoonmaken/ramenwassen
31.933
30.853
e. Kosten verzorgend personeel/huismeester
63.586
61.963
f. diversen
61.469
67.293
305.133
346.746
Lasten servicecontracten (Ref.nr. 5.3.4a) Specificatie:
Het onderdeel ‘diversen’ bestaat uit de kosten voor boilerhuur, tuinonderhoud, bewonersactiviteiten, gebruik recreatiemogelijkheden en administratiekosten. Tegenover de opbrengsten van de servicecontracten €355.998 staan de kosten van de servicecontracten uit €305.133 en €60.948. De laatstgenoemde kosten staan onder verschillende andere posten verantwoord. Dit betreft afschrijvingen €32.442, overige bedrijfslasten €11.506 en onderhoudslasten €17.000. Met name het niet kunnen doorbelasten, a.g.v. het maximum GJ tarief, van de warmtekosten om de temperatuur van het tapwater in de Doelen Nieuw op een minimaal niveau te houden in verband met legionella voorschriften geeft een verlies van €9.438.
Ons kenmerk: CP/312.2015
62
Overige bedrijfslasten (Ref.nr. 5.3.4b)
464.697
321.047
181.026
192.523
67.194
61.929
Specificatie: 1. Algemeen beheers- en administratiekosten 2. Belastingen en verzekeringen 3. Contributies
2.132
2.520
52.520
58.500
146.761
5.394
15.064
180
464.697
321.047
101.664
101.903
b. Kosten bestuur
11.973
16.476
c. Algemene kosten
67.389
74.145
181.026
192.523
4. Bijdrage heffing saneringssteun 5. Verhuurdersheffing 6. Diversen
1. Algemeen beheers- en administratiekosten a. Personele kosten
a. De stichting heeft geen eigen personeel in dienst. De werkzaamheden met betrekking tot o.a. management, administratievoering en technisch onderhoud worden uitgevoerd door personeel dat in dienst is bij Volckaert. De doorberekende kosten van deze dienstverlening zijn opgenomen onder het hoofd 'personele kosten' en 'kosten bestuur'. c. Algemene kosten Hierin zitten mede verwerkt de accountantskosten (€ 13.915) voor controle van de jaarrekening en bepaling fiscale positie + VPB berekening (€24.315) 2. Belastingen en verzekeringen Belastingen Verzekeringen
59.290
54.297
7.904
7.632
67.194
61.929
Onder ' verzekeringen ' worden alleen die bedragen opgenomen, die direct verband houden met de woningen in exploitatie. De premies voor de overige verzekeringen zijn onder de algemeen beheerskosten opgenomen. Het betreft hier de verzekeringen voor inventaris, inductie, bedrijven- en bestuurdersaansprakelijkheid. 3. Contributies
2.132
2.520
De bijdrage voor de landelijke koepelorganisatie voor woningcorporaties (Aedes) bedraagt € 8,20 per woning. (in 2013 was dit € 9,69)
Ons kenmerk: CP/312.2015
63
Rentebaten (Ref.nr. 5.3.5a)
12.042
18.675
Rentelasten (Ref.nr. 5.3.5b)
212.053
259.146
VPB 2014
141.450
0
Actieve latentie agio op leningen
-49.254
0
Passieve latentie onderhoudsvoorziening
169.389
0
VPB 2013
-13.116
197.527
VPB 2012
-13.117
185.039
235.352
382.566
Belastingen (Ref.nr. 5.3.6)
Jaarresultaat Het positieve resultaat volgens de winst- en verliesrekening is ten gunste van de overige reserves gebracht.
Ons kenmerk: CP/312.2015
64
5.4 Wet Normering Topinkomens
Wet Normering Topinkomens Volckaert voldoet aan de eisen vanuit de Wet Normering Topinkomens (WNT). Onze insteek waarbij de raden van bestuur en toezicht worden beloond conform de regelingen die voor de zorgsector gelden is door het betreffende departement bevestigend beantwoord. Het zwaartepunt van de functies/activiteiten van de bestuurder ligt evident bij de zorginstelling. Waarbij zoals bekend, voor de zorgsector voor 2014 nog geen nadere sectorregelgeving kon worden vastgesteld. In 2014 gelden in dit verband dus nog de Beloningscode voor bestuurders in de zorg en de Adviesregeling voor de Raden van Toezicht in de zorg. Daarbij geldt overigens wel de bovengrens die vastligt in de WNT (voor 2014 max. € 230.474 voor beloning, pensioen en onkosten tezamen) en dient de beloning van de commissarissen conform de WNT te worden gemaximeerd op max. 5% (voor leden), resp. 7,5% (voor de voorzitter) van het voor de betrokken instelling geldende maximum. Omdat beide organisaties onder de reikwijdte van de WNT vallen, dient (het totaal van) de bezoldiging van bestuur en RvT te worden verantwoord. In dit geval lijkt toepassing van de regeling bezoldigingsmaxima topfunctionarissen zorg- en welzijnssector voor de hand te liggen.
Ontvangen beloning door het bestuur Een overzicht met betrekking tot de bezoldiging van de bestuurder is opgenomen in het jaardocument 2014 van de stichting Volckaert. De kosten voor de bezoldiging van de bestuurder van SHBO zijn onderdeel van een doorbelaste vergoeding. Deze doorbelasting is gebaseerd op het werkelijk aantal bestede uren. Omdat de arbeidsovereenkomst met de bestuurder per 1 juni 2013 is aangepast is het doorbelaste uurtarief gemaximaliseerd tot het bezoldigingsmaximum van een toegelaten instelling. Om aan de publicatieplicht te voldoen wordt hieronder het inkomen vermeld zoals dat in de Aedescode en in de Governancecode Woningcorporaties is overeengekomen.
1
Aantal topfunctionarissen: 1. Naam
Mw. Drs. A.A. Boekelman Wilhelm
bij een voltijds aanstelling 2014
2. Beloning a. Brutoloon b. Eindejaarsuitkering c. bijtelling van eventuele leaseauto d. Overige beloning (of voorziening daarvoor) buitenom cao. 3. Belastbare vaste en variabele onkostenvergoedingen 4. Werkgeversdeel van de voorzieningen voor beloningen betaalbaar op termijn (pensioen) Totaal 5. Functie of functies 6. Duur (in dagen) van het dienstverband in het verslagjaar 7. Omvang (fte's) van het dienstverband in het verslagjaar
Ons kenmerk: CP/312.2015
€ 7.522,03
€ 66.731,05
€ 488,88
€ 3.669,62
€ 451,19
€ 3.965,10
€ 10,39
€ 91,30
€ 869,69
€ 7.642,93
€ 9.342,18
€ 82.100
Voorzitter Raad van Bestuur 26,6
261,00
0,11 fte
1,0 fte
65
Honorering raad van Toezicht De honorering van de Raad van Toezicht is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden van de Raad van Toezicht en houdt rekening met maatschappelijke waarden en normen. De honorering is niet gekoppeld aan de prestaties van SHBO. Naam
Functie
Bruto vergoeding2
mw. drs. N. Baroch RA
Voorzitter algemene en financiële zaken
€ 4.307,-
-
€ 4.307,-
prof. dr. J.M.G.A. Schols
Gezondheidszorg: inhoud en beleidsontwikkeling
€ 2.953,-
-
€ 2.953,-
mevrouw D.M. Heeroma
Vice voorzitter
€ 2.953,-
-
€ 2.953,-
2
Onkosten vergoeding
Totaal
De brutovergoeding is exclusief btw
Ons kenmerk: CP/312.2015
66
5.5 Overige gegevens 5.5.1 Honoraria accountant De honoraria van de accountant over 2014 en 2013 zijn als volgt: 2013
Deloitte accountants
Overig Deloitte
Totaal Deloitte
Controle van de jaarrekening
€ 7.875
0
€ 7.875
Andere controle opdrachten
0
0
0
Fiscale adviesdiensten
0
€ 4.538
€ 4.538
Andere niet-controle diensten
€ 1.452
0
€ 1.452
Totalen
€ 9.327
€ 4.538
€ 13.865
2014
Deloitte accountants
Overig Deloitte
Totaal Deloitte
Controle van de jaarrekening
€ 13.915
0
€ 13.915
Andere controle opdrachten
0
0
0
Fiscale adviesdiensten
€ 24.315
0
€ 24.315
Andere niet-controle diensten
0
0
0
Totalen
€ 38.230
0
€ 38.230
Ons kenmerk: CP/312.2015
67
5.5.2 Controleverklaring onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.
Ons kenmerk: CP/312.2015
68
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Toezicht van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2014 van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout te Oosterhout gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de balans per 31 december 2014 en de winst-en-verliesrekening over 2014 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid van het Besluit beheer sociale-huursector (Bbsh), de bepalingen van en krachtens de Wet normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector (WNT) en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Het bestuur van de toegelaten instelling is voorts verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden, het Controleprotocol WNT en het controleprotocol in rubriek A van bijlage III bij het Bbsh. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Ons kenmerk: CP/312.2015
69
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout per 31 december 2014 en van het resultaat over 2014 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Bbsh, de bepalingen van en krachtens de WNT en richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, onderdeel b, van het Bbsh, wat betreft het in dit artikel genoemde jaarverslag, melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391 lid 4 van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Breda, 09 juni 2015 Deloitte Accountants B.V.
Was getekend: drs. R.C.G. Vervoort RA
Ons kenmerk: CP/312.2015
70
5.5.3 Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2014
Het bestuur stelt met goedkeuring van de Raad van Toezicht voor het resultaat over het boekjaar 2014 ten bedrage van € 35.823 geheel ten laste van de overige reserves te brengen.
5.5.4 Gebeurtenissen na balansdatum
N.v.t.
Ons kenmerk: CP/312.2015
71
Ons kenmerk: CP/312.2015
72
5.5.5 Goedkeuring en vaststelling jaarrekening door de bestuurder en Raad van Toezicht
Verklaring van de bestuurder De raad van bestuur van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout heeft de jaarrekening 2014 vastgesteld in de vergadering van 9 juni 2015. Was getekend: Mevrouw Drs. A.A. Boekelman - Wilhelm, Directeur-bestuurder
Verklaring van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht verklaart in zijn vergadering van 9 juni 2015, het verslag 2014, inclusief de jaarrekening, te hebben goedgekeurd.
Was getekend: De heer B.G.M. Gruijters, voorzitter
Was getekend:
Was getekend:
Mevrouw D.M. Heeroma
Mevrouw Drs. N. Baroch RA
Ons kenmerk: CP/312.2015
73
Ons kenmerk: CP/312.2015
74
Bijlage I Kengetallen Boekjaar
2014
2013
2012
2011
2010
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
161 45 n.v.t. 0 0
184 39 75 1 0
397 38 73 0 0
604 40 80 0 0
521 29 85 0 0
260 0 0
260 0 0
260 0 0
260 0 0
260 0 0
0,50 0,50
1,05 0,33
0,28 0,12
0,28 0,12
0,12 0,05
22.549 0
22.412 0
22.912 0
22.381 0
20.511 0
7.294 1.836 2.265
7.150 1.883 1.828
7.161 2.644 1.673
6.998 3.450 1.605
6.985 3.440 1.667
1.043
971
531
1.870
1.853
52,37 0,20 0,61 3,98 1.532
48,17 0,30 -2,23 4,13 3.943
46,70 0,46 2,32 4,54 3.042
43,91 1,05 8,35 5,23 -1.045
37,29 0,61 9,04 4,74 6.183
17,31%
15,00%
14,62%
15,38%
11,15%
Aantal verhuureenheden 1. Woningen en woongebouwen a. in exploitatie b. in aanbouw c. verkoop / sloop 2. Garages 3. Overige objecten Totaal Verhuur en incasso Woningzoekenden bij corporatie Verhuringen Huurmatigingen (IHS/huurtoeslag) Leegstaande woningen Goedkope woningen (kale huur < € 348,99) Betaalbare woningen (€ 348,99 < kale huur < € 535,33) Dure woningen (€ 535,33 < kale huur < € 631,73) Dure woningen (kale huur > € 631,73) Huurachterstand in % van de huren en service opbrengsten Huurderving in % van de huren Balans Eigen vermogen per woning Voorziening onderhoud per woning Winst- en verliesrekening Totaal opbrengsten per woning Kapitaalslasten per woning (incl. toegerekende rente) Overige bedrijfslasten per woning Jaarresultaat uit gewone bedrijfsuitoefening per woning Financiële continuïteit Solvabiliteit (in %) Liquiditeit (current ratio) Rentabiliteit eigen vermogen (in %) Rente vreemd vermogen (in %) Cash-flow per woning (in euro's)
Mutatiegraad
Ons kenmerk: CP/312.2015
75