SHBO JAARVERSLAG 2012
Inhoudsopgave VOORWOORD ...........................................................................................................................................5 VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG .................................................................................................................6 1
Organisatie .......................................................................................................................................6 1.1 Bestuurlijke organisatie ........................................................................................................... 6 1.2 Personele organisatie .............................................................................................................. 6
2
Woonbeheer ....................................................................................................................................9 2.1 Verhuren van woningen .......................................................................................................... 9 2.1.1 Huurbeleid ....................................................................................................................... 9 2.1.2 Toewijzing en verhuur ................................................................................................... 10 2.1.3 Woonlasten en betaalbaarheid ..................................................................................... 12 2.1.4 Mutatie woningen ......................................................................................................... 13 2.2 Kwaliteit woningen ................................................................................................................ 14 2.3 Belanghouders....................................................................................................................... 17 2.3.1 Afspraak met de gemeente ........................................................................................... 17 2.3.2 Afspraak met de bewoners ........................................................................................... 18 2.3.3 Visitatie .......................................................................................................................... 22
3
Financiën ........................................................................................................................................23 3.1 Financiën en bedrijfscontinuïteit .......................................................................................... 23 3.2 Fiscaliteit en heffingen .......................................................................................................... 24
4
Bestuur & Toezicht .........................................................................................................................25 4.1 Bestuursverslag ..................................................................................................................... 25 4.2 Verslag van de Raad van Toezicht ......................................................................................... 26
5
JAARREKENING 2012 .....................................................................................................................33 5.01 Balans per 31 december 2012 ......................................................................................... 36 5.02 Winst- en verliesrekening over 2012 ............................................................................... 39 5.03 Toelichting op de balans (per 31 december 2012) & winst en verliesrekening 2012 ......... 40 5.1 Niet uit balans blijkende verplichtingen................................................................................ 59 5.2 Kasstroomoverzicht 2012 ...................................................................................................... 65 5.3 Overige gegevens .................................................................................................................. 67 5.3.1 Controleverklaring onafhankelijke accountant ............................................................. 67 5.3.2 Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2012 ............................ 71 5.3.3 Gebeurtenissen na balansdatum .................................................................................. 71 5.3.4 Goedkeuring en vaststelling jaarrekening door de bestuurder en Raad van Toezicht . 73
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
3
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
4
VOORWOORD
Het jaarverslag 2012 bestaat uit een volkshuisvestingsverslag en de jaarrekening. Het volkshuisvestingsverslag dient daarbij te voldoen aan de voorschriften zoals die in het Besluit Beheer Sociale Huursector worden voorgeschreven. In 2012 heeft SHBO een positief resultaat behaald van € 137.996,- voor belastingen. Begroot was een positief resultaat van € 191.730,-. Het verschil van € 53.734,- kan als volgt worden verklaard: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Huren en vergoedingen € 8.535 +/+ Afschrijvingen € 284.294 -/Kosten algemeen beheer € 6.555 -/Kosten onderhoud € 171.023 +/+ Overige bedrijfskosten € 49.360 +/+ Rentelasten € 0 Rentebaten € 8.197 +/+ Totaal € 53.734
1. Huren en vergoedingen. Een stijging door minder huurderving van € 4.874. Er is voor € 3.661 meer aan vergoedingen voor levering en diensten geïnd. 2. Afschrijvingen zijn hoger o.a. ivm de nieuwe richtlijnen RJ645 3. Kosten Algemeen beheer. De belangrijkste posten zijn hogere personele kosten o.a. RvT (€ 13.361), hogere kosten leefbaarheid (€ 6.264) en lagere overige advieskosten (€ 14.709). 4. Kosten onderhoud. Een aantal punten die in de begroting staan zijn niet uitgevoerd in 2012. De grootste posten zijn; vloerafwerking Buurstede (€ 38.438,-) en De Doelen nieuw (€ 27.723), liftonderdelen vervangen Buurstede (€ 43.009) en De Doelen oud (€ 35.832). 5. Overige bedrijfskosten. De overige bedrijfskosten geven een onderschrijding van ca. € 49.360,-. De belangrijkste posten hierin zijn de lagere kosten overige lasten (€ 2.041,-), en lagere kosten nevenexploitatie (€ 28.438,-). Daarnaast wordt de post afschrijving overige goederen (o.a. zonwering / alarm e.d.€ 18.881) in de begroting wel, maar in het jaarverslag niet onder de bedrijfskosten verantwoord. In 2012 werden geen nieuwbouwactiviteiten ontplooid. Wel wordt er naar de toekomst van het verzorgingshuis gekeken en onderzocht welke functionele aanpassingen binnen het vastgoed van de zorginstellingen benodigd is en wat de rol van SHBO hierin kan zijn. Deze jaarrekening beoogt bewoners, overheden, financiers en andere betrokkenen en geïnteresseerden te informeren over het gevoerde beleid.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
5
VOLKSHUISVESTINGSVERSLAG 1
Organisatie
1.1 Bestuurlijke organisatie Algemeen Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) is een toegelaten instelling bij Koninklijk besluit van 26 februari 1990 onder nummer 90.004.866. De stichting is ingeschreven in het handelsregister van de kamer van koophandel Zuid West Nederland te Breda sinds 26 juli 1989 onder nummer S 105142. SHBO is een kleine woningcorporatie met een specifieke doelstelling: Het beheer en de ontwikkeling van woon(zorg)voorzieningen voor ouderen met zorg die niet zelfstandig in deze behoefte kunnen voorzien, waarbij we ons specifiek richten op de groep met een laag tot modaal inkomen. SHBO beschikt over een 260-tal aanleunwoningen, dit zijn woningen die een directe verbinding hebben met een woon-zorgcomplex. De huurders van deze aanleunwoningen zijn in de gelegenheid om gebruik te maken van de voorzieningen in dat complex. Bestuurlijke structuur SHBO kent een gelaagde bestuursstructuur met een raad van toezicht en een bestuur (directie). Samen met de zorgorganisatie Volckaert is een personele unie gevormd waarbij de raad van toezicht en het bestuur bij beide organisaties uit dezelfde personen bestaat. In de herziene woningwet is het niet langer toegestaan om een gemeenschappelijke raad van toezicht te delen binnen een personele unie. Met ingang van 2015 zal SHBO over een zelfstandige Raad van Toezicht moeten beschikken.
1.2 Personele organisatie Personeel SHBO maakt gebruik van de administratieve ondersteuning van Volckaert en woningcorporatie Thuisvester. Beide instellingen zijn maatschappelijke ondernemingen waar zowel bedrijfsmatig als resultaatgericht wordt gewerkt. Binnen Volckaert is een cliënten service bureau gevormd, hier vanuit worden alle contacten met de toekomstige huurders onderhouden. Mutaties worden door de economische administratieve dienst behandeld en vervolgens aangeleverd bij Thuisvester waar de gegevens verder worden verwerkt in het back office systeem. Voor het technisch onderhoud wordt door de facilitaire dienst van Volckaert de regie gevoerd en worden de contacten met de externe leveranciers onderhouden en ingepland. Doordat SHBO geen personeel in dienst heeft zijn er ook geen directe salariskosten. De dienstverlening door Thuisvester en Volckaert wordt op basis van tijdsbesteding bij SHBO in rekening gebracht.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
6
Opleidingen De binnen Volckaert belaste medewerkers voor SHBO volgen voor hun reguliere taakverdeling de benodigde opleiding. Waar nodig volgen zij voor SHBO aanvullende opleidingen. In 2012 zijn de volgende opleidingen gevolgd: Zanders uitleg treasury Congres TU Delft, scheiden wonen en zorg Bijeenkomst Aedes kleine woningcorporaties SNH workshop huur zorgwoningen Integriteitscode en klokkenluidersregeling SHBO vindt het van groot belang dat medewerkers integer en betrouwbaar handelen. SHBO heeft zelf geen personeel in dienst, personeel wordt vanuit de personele unie met Volckaert ingezet. De regelingen rondom de personele inzet zijn beschreven vanuit het kwaliteitssysteem van de stichting Volckaert. Integriteitscode De Integriteitscode wordt geborgd in de regeling klachten medewerkers en heeft een relatie met de regeling melding incidenten medewerkers, regeling Melding Incidenten Cliënten, regeling klokkenluiders, en het beleid arbeidsomstandigheden. De klachtenregeling voor medewerkers is een regeling die nadrukkelijk deel uitmaakt van het totale kwaliteitsbeleid. Voor een goede toepassing en uitvoering van deze regeling is de medewerking van alle betrokkenen cruciaal. Het doel van de regeling is het scheppen van de mogelijkheid voor iedere medewerker om aan de arbeidssituatie gerelateerde onvrede alsmede ongewenste omgangsvormen te uiten en te laten onderzoeken. Dit onderzoek dient zodanig te gebeuren dat in redelijkheid rekening gehouden wordt met de belangen van de medewerker en van de organisatie. Klokkenluidersregeling Medewerkers die met vermoedens van misstanden waarvan zij kennis hebben gekregen door hun werk binnen de organisatie naar buiten treden, kunnen rekenen op royale media aandacht. Klokkenluiden kan worden omschreven als: Het door een medewerker (klokkenluider) extern bekend maken van vermoedens van illegale of immorele praktijken, die plaatsvinden onder verantwoordelijkheid van de werkgever en waarbij een groot maatschappelijk belang in het geding is, aan personen die mogelijk actie daartegen zouden kunnen ondernemen. Klokkenluiden kan grote gevolgen hebben. De organisatie kan in diskrediet worden gebracht en schade lijden. Klokkenluiden zet de relatie met de werkgever ernstig onder druk. Vanuit de overheid is opdracht gegeven hier spelregels voor op te stellen. Deze regeling geeft de condities aan dat eventuele misstanden veilig binnen de organisatie aan de orde kunnen worden gesteld en kunnen worden opgelost. Dat is veiliger voor betrokken medewerkers, maar ook in het belang van SHBO. Het management dient immers tijdig kennis te dragen van vermoedens van eventuele misstanden, opdat zij maatregelen kan treffen.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
7
De vertrouwenspersoon Binnen de organisatie is ten behoeve van de diverse personele regelingen de functie van vertrouwenspersoon gecreëerd. Plaats in de organisatie De onafhankelijke vertrouwenspersoon wordt door de Raad van Bestuur benoemd en uitgevoerd door een extern onafhankelijk persoon. Waarbij deze onafhankelijk is van de organisatie, er is alleen verantwoording verschuldigd aan de Raad van Bestuur. De contacten met de vertrouwenspersoon inzake vacaturestelling en de introductie van de vertrouwenspersoon binnen de organisatie verlopen via het hoofd PO&O. De vertrouwenspersoon fungeert als meldingsplek voor klachten inzake ongewenste omgangsvormen. Biedt ondersteuning en adviseert inzake omgaan met en reageren op ongewenst gedrag. De vertrouwenspersoon bemiddelt t.b.v. een oplossing voor conflicten tussen klager en beklaagde. Bewaakt een juist verloop van klachtenprocedures, verleent nazorg, o.a. door controle achteraf t.a.v. gemaakte afspraken en verwijst zo nodig door voor verdere hulpverlening binnen of buiten de instelling. Functie-eisen De vertrouwenspersoon dient deskundig te zijn en die deskundigheid op peil te houden voor wat betreft de materie. Tevens is bekendheid met en inzicht in maatschappelijke ontwikkelingen vereist. De vertrouwenspersoon is verder bekend met de doelstelling, de structuur en de cultuur van de organisatie. De vertrouwenspersoon dient geaccepteerd te zijn op basis van vertrouwen, respect, zorgvuldigheid en onpartijdigheid, mede op basis van eigen opvattingen over de materie. De klacht en de ervaring van de klager zijn steeds uitgangspunt voor het handelen van de vertrouwenspersoon, met behoud van bovengenoemde kwaliteiten. Eisen worden gesteld aan sociale vaardigheden in de contacten met klager en beklaagde. Informatie en overleg De organisatie draagt er zorg voor dat plaats, telefoonnummer en email adres van de vertrouwenspersoon via intranet bekend zijn/blijven binnen de instelling. Nieuwe medewerkers, inclusief stagiaires en vrijwilligers worden geïnformeerd over het bestaan van de vertrouwensfunctie.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
8
2 Woonbeheer 2.1
Verhuren van woningen
2.1.1 Huurbeleid Bijzondere doelgroepen van beleid SHBO verhuurt uitsluitend woningen die bestemd zijn voor senioren bij voorkeur met een zorg- of WMO indicatie. Het ziet voor zichzelf geen taak weggelegd in de opvang van asielzoekers of andere bijzondere doelgroepen van beleid. Huurverhoging Evenals voorgaande jaren was voor 2012 sprake van een inflatievolgend huurbeleid. Omdat hierin alleen de inflatie wordt vergoed is er weinig tot geen mogelijkheid tot differentiatie in de huurverhoging. Om deze reden zijn de huren van alle woningen verhoogd met 2,3%, zijnde de maximaal toegestane huurverhoging. Dit is vooraf besproken met de huurdersvertegenwoordiging. Er zijn geen bezwaarschriften tegen de huurverhoging per 1 juli 2012 ingediend. Hieronder is een overzicht opgenomen van de gemiddelde huren per complex alsmede de gemiddelde servicekosten en de doorgevoerde huurverhoging per 1 juli 2012. omschrijving
Maximaal redelijke huur in 2012 per maand
De Nieuwe Doelen De Doelen Buurstede Gemiddeld
561,68 521,59 537,15 541,42
Gemiddelde
Gemiddelde
Totaal
kale huur servicekosten gemiddelde in 2012 in 2012 in 2012 per maand per maand per maand 483,55 434,88 479,09 468,89
167,23 168,34 89,90 137,19
650,78 603,22 568,99 606,08
Verhoging kale huur 1 juli 2012
2,30% 2,30% 2,30% 2,30%
Huurharmonisatie Omdat de woningen van SHBO al met gemiddeld 85% van de maximaal redelijke huurprijs zijn gewaardeerd en de woningen binnen de complexen hetzelfde percentage van de redelijke huur hebben is het huurbeleid van de afgelopen jaren voortgezet. Er is geen verdere harmonisatie nodig. Wel worden voor nieuwe huurders van het complex Buurstede de huren aangepast. Dit in verband met een investering in een extra grote lift in de torenflat van het complex. Deze aanpassing bedraagt gemiddeld 1% (per nieuwe verhuur). Woningvoorraad naar prijsklasse De opbouw van de woningen per 31-12-2012: Prijsklasse
Aantal verhuureenheden
Goedkoop < € 366,37 Betaalbaar € 366,37 - € 561,98 Duur > € 561,98 Totale voorraad
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
260 260
% totaal bezit 100 % 100 %
9
2.1.2 Toewijzing en verhuur Het werkgebied van SHBO is de gemeente Oosterhout. Alle woningen staan in deze gemeente en zijn gesitueerd rondom de woon-zorgcomplexen Buurstede en De Doelen. De woonruimteverdeling verloopt via inschrijving. Hierop aansluitend wordt de potentiële huurder opgenomen op een wachtlijst. Voor de uiteindelijke toewijzing speelt de te verwachtte inzet van de zorg en de woonomstandigheden van de toekomstige huurder een rol. Onderstaand een overzicht van de toegewezen woningen per complex: Complex
Aantallen
De Nieuwe Doelen De Doelen Buurstede Totaal aan toewijzingen
Percentage
10 12 16
26,3% 31,6% 42,1%
38
100,0%
In 2012 was de huurderving wegens leegstand 0,12%. Bij het verhuren van de woningen worden de uitgangspunten van het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH) en de woningwet gevolgd. Het volledig aanbod van de toewijzingen valt binnen de categorie betaalbare huren. Urgentie Woningzoekende met een zorgvraag, die het beste vanuit de nabijheid van een zorgcomplex kan worden gegeven en daarvoor zijn geïndiceerd, hebben de mogelijkheid voor urgentie. Wachtlijst De wachtlijst bestaat ultimo 2012 uit 397 woningzoekende c.q. huishoudens. Gedurende 2012 hebben 95 personen zich ingeschreven (stand tot en met september) en zijn aan 38 woningzoekenden een woning toegewezen. Om inzicht te verkrijgen in de woningbehoefte van de personen die op de wachtlijst staan zijn alle wachtende in 2012 benaderd. Naast inzicht in de woonbehoefte kan aan de respons en de ingevulde antwoorden ook de reële wachtlijst zichtbaar worden. Van 397 wachtende staan 121 wachtende met een reële verwachting op de wachtlijst.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
10
Bijzondere aandachtsgroep Omdat SHBO een woningcorporatie is met een specifieke doelstelling “huisvesting voor ouderen”, is de bijzondere aandachtsgroep gelijk aan de doelstelling. Daar waar mogelijk passen wij woningen aan zodat deze nog beter voldoen aan de eisen en wensen van senioren. Bij dit aanpassen kun je denken aan het plaatsen van automatische deuropeners en het vergroten van de veiligheid in de complexen. Ook worden er vanuit de zorgcomplexen mogelijkheden geboden om aan sociale activiteiten deel te nemen De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)1 gaat er vanuit, dat een huurder zo lang mogelijk in de bestaande woning/woonomgeving moet kunnen blijven wonen. Indien een huurder als gevolg van lichamelijke beperkingen of ongemakken niet goed in de woning kan functioneren, kan die woning worden aangepast. Die aanpassing is afgestemd op wat de huurder nog wel kan en wordt door deskundigen begeleid. In uitzonderlijke gevallen wordt de huurder geadviseerd te verhuizen naar andere woonruimte. De huurder kan zijn of haar woonprobleem bij het servicecentrum WIZ (gemeente Oosterhout) melden. De gemeente vraagt daarop aan een medisch deskundige (een arts) om een advies uit te brengen. Hierbij bezoekt de adviseur de huurder thuis en stelt vast welke belemmeringen de huurder in de woning ondervindt. Samen met de adviseur stelt de huurder een pakket van eisen op. Een technisch deskundige maakt vervolgens aan de hand van het pakket van eisen een aanpassingsplan dat ook met de huurder wordt besproken. De deskundige geeft aan binnen welke prijs de aanpassing kan worden gerealiseerd. Na goedkeuring door de gemeente kan SHBO in overleg met de huurder het plan uitvoeren. Voor de huurders van SHBO zijn vanuit deze Wmo middelen in 2012 een zevental woningen aangepast. In de meeste gevallen ging het daarbij om het plaatsen van vlonders, waardoor de balkons gelijkvloers bereikbaar werden, het plaatsen van beugels nabij het toilet of de wastafel en het plaatsen van douchezittingen. In totaal bedroeg de vergoeding vanuit de Wmo € 2.900,-. Woningaanpassingen zoals thermostaatkranen, eenhandskranen en dergelijke horen, gezien het karakter van de aanleunwoning, standaard bij de woninginrichting van SHBO en zijn voor rekening van SHBO.
1
WMO steunpunt gemeente Oosterhout
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
11
2.1.3 Woonlasten en betaalbaarheid Huurtoeslag Eind 2012 ontvingen 75 huurders huurtoeslag. In dit aantal zijn alleen de huurders betrokken waarbij de huurtoeslag aan SHBO wordt uitbetaald van de overige huurders is niet bekend of zij rechtstreeks de toeslag ontvangen. Individuele huursubsidie/woonkostensubsidie Situatie per 31 december Aantal woningen Aantal woningen met huurtoeslag Totaalbedrag huurtoeslag (op kalenderjaarbasis) Gemiddeld per aanvraag Gemiddeld per woning Totaalbedrag woonkostensubsidie gemeente Oosterhout (op jaarbasis)
2012
2011
260
260
73
80
200.940
230.799
2.737
2.876
773
888
6.463
19.326
Huurachterstand De huurachterstand op 31 december 2012 bedroeg 0,28% uitgedrukt in een percentage van het jaartotaal huur en vergoedingen, in 2011 was dit 0,28%. Het betrof een reguliere achterstand door een 11-tal huurders. Hiervan is met een drietal huurders een betalingsregeling getroffen. Van de huurachterstand stond op 28 februari 2013 nog een bedrag van 4.390 euro open. Huisuitzetting In 2012 en voorgaande jaren zijn geen huisuitzettingen geweest. Woonfraude Door de doelgroep, de directe contacten met de huurders en de aard van de woningen is het risico op woonfraude gering. In 2012 en voorgaande jaren is geen woonfraude geconstateerd.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
12
2.1.4 Mutatie woningen Mutatiegraad woningen In 2012 komt de mutatiegraad uit op 15 %. Dit is nagenoeg gelijk aan het voorgaande jaar waarin de mutatiegraad afgerond uitkwam op 15%. Voor 2012 zijn in totaal 38 huuropzeggingen ontvangen tegen 40 in het voorgaande jaar. Leegstand Er is in 2012 geen sprake van structurele leegstand. De meeste mutaties volgen elkaar naadloos op, bij een drietal woningmutaties in het complex Buurstede was de leegstand gemiddeld 30 dagen, bij het complex de oude doelen zijn het twee woningen die respectievelijk 7 en 65 dagen leeg stonden. De woning die 65 dagen leeg stond is wat betreft de locatie in het complex minder aantrekkelijk. In het volgende tabel worden de aantallen en leegstanddagen per complex in 2012 weergegeven. Complex
Aantal mutaties
Leegstand in dagen
De Nieuwe Doelen De Oude Doelen Buurstede
10 12 16
5 73 93
Totaal aan toewijzingen
38
171
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
13
2.2 Kwaliteit woningen Woningbezit Op 31 december 2012 bezat SHBO 260 woningen. De woningen zijn over de volgende complexen verdeeld: Complex
Bouwjaar
Vhe
soort
Buurstede
1994
102
woningen
Nieuwe Doelen
1998
89
woningen
Oude Doelen
1978
69
woningen
Totalen
260
Verwerven / vervreemden / sloop In het verslagjaar 2012 zijn geen woningen verworven, vervreemd of gesloopt.
Onderhoud In 2012 is een (strategisch) koersdocument voor SHBO geschreven. De ontwikkelingen binnen de zorgstichting, de fusie en wisselingen binnen het bestuur, hadden de woningcorporatie in de ontwikkeling geraakt. Er bleef weinig tijd en energie over om de koers verder vorm te geven. De verplichte visitatie vanuit de Aedescode in 2011 heeft deze focus weer aangebracht. Een van de vragen aan de visitatoren was om hun visie te geven op het al dan niet zelfstandig voortbestaan van de corporatie. Het advies hierop van de commissie was om integraal te kijken naar de complementariteit met de zorg, dus niet SHBO teveel los te zien van de zorgstichting. Dit door eerst een volledige, dus alle beleidsterreinen omvattende, risicoanalyse/SWOT te maken. Vervolgens een beknopt koersdocument en tot slot een concreet ondernemingsplan. Het koersdocument wil een antwoord bieden op de eerste twee onderdelen, het ondernemingsplan zal naar verwachting medio 2013 gereed zijn. Er was in het voorafgaand jaar een strategische notitie geschreven voor Volckaert en SHBO gezamenlijk waarin het vastgoed een belangrijke ondersteunende rol speelt. Voor de woningen van SHBO is daarin, voor de gevoeligheidsanalyse, het door de Stichting Humanitas ontwikkelde voorschrift "Geboden toegang", "Seniorenlabel" en de prestatie-eisen toegankelijkheid AWBZ van het College bouw zorginstellingen gevolgd. De verbeterpunten uit deze analyse waren onder meer terug te vinden in het aanpassen van bestaande apparatuur (intercom) en het doorvoeren van dit soort voorzieningen op meerdere plaatsten binnen de woning. Het gemakkelijk vanuit een rolstoel bedienbaar hang- en sluitwerk, wandcontactdozen en schakelaars instelbaar op hoogte. Naar de toekomstige markt voor de woningen van SHBO was in het strategische vastgoedplan geen onderzoek gedaan. Om met name op dit punt inzicht te kunnen
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
14
verkrijgen probeert het bestuur van SHBO door middel van gesprekken met huurders in beeld te brengen wat er leeft en welke woonwensen er zoal zijn. Hiervoor zijn in 2012 bijeenkomsten georganiseerd waarbij onder het genot van een kopje koffie of thee van gedachte kon worden gewisseld met het bestuur en de medehuurders. Om het geheel informeel te houden werden er per complex niet meer dan 8 huurders voor deze gelegenheid uitgenodigd. Op iedere locatie is één gesprek georganiseerd zodat de huurder hiervoor niet hoeft te reizen. Tijdens deze koffiegesprekken zijn onder andere vragen rondom het woongenot, de keuze voor een aanleunwoning en „wat zou u aanpassen aan de woning indien u in onze situatie zat‟ behandeld. Naast kleine onderhoudsvragen waren vooral de positieve antwoorden op de grootte van de woning een (kleine) verrassing. Daarnaast spelen er wel wat wensen maar waren vaak onze eigen ideeën over hoe een keuken, badkamer en toilet eruit zouden moeten zien veel uitgebreider dan zoals de huidige huurder dit wenst. Het in gesprek gaan met de huurder en het vragen van feedback leverde ons een beeld op voor de begroting voor de komende jaren. De koffiegesprekken krijgen een vaste plaats binnen de planning en control cyclus en zullen als een vast ijkpunt voor het jaarplan en de begroting worden geplaatst. Natuurlijk zegt dit nog niet alles over de toekomstige huurder die mogelijk al voor de opname op een wachtlijst afhaakt of die wij over een aantal jaren als huurder mogen verwelkomen. Uit de woonmonitor van de gemeente zijn wel een aantal wensen van toekomstige en huidige huurders te halen. Hieraan hebben echter niet voldoende SHBO huurders deelgenomen om te kunnen spreken over een representatief aantal. Het onderzoek van de gemeente wordt eind 2012 herhaald.
Om de kwaliteit van de gebouwen in stand te houden wordt jaarlijks planmatig onderhoud ingepland. Dit zijn onderhoudswerkzaamheden die volgens een meerjaren onderhoudsverwachting in kaart zijn gebracht. In 2012 betreft dit naast tal van kleinere posten een post van € 144.000,- voor de vervanging van de cv ketels van het complex Buurstede. Hierbij zijn alle cv ketels vervangen voor een energiezuinig model met een dubbel hoog rendement. En een investering (€ 43.000) in de vervanging van de elektrameters van het complex de oude Doelen en de vervanging van de warmtemeters door een radiografisch exemplaar.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
15
De medewerkers van de technische dienst van Volckaert zijn in het verslagjaar betrokken geweest bij het regulier onderhoud van de woningen. Aan klachten en mutatieonderhoud werd 45.078,- uitgegeven ofwel € 173,38 per woning. Periodiek onderhoud kostte in 2012 € 10.144,- en planmatig en groot onderhoud € 34.599,-. Met betrekking tot het groot onderhoud zijn een aantal posten niet uitgevoerd in 2012. De grootste posten hierin betreft de afwerking van de vloeren in Buurstede (€ 38.438) en de Doelen Nieuw (€ 27.723) en het vervangen / aanpassen van de liften in Buurstede (€ 43.009) en de Doelen oud (€ 35.832). De vervanging van de vloerbedekking is uitgesteld omdat deze na inspectie (op zicht) nog voldoende goed is bevonden. De aanpassing van de lift in Buurstede is door de geplande nieuwbouw niet nodig bevonden, de vervanging van o.a. de liftkabels van de lift in de Doelen oud is na inspectie doorgeschoven. Energie Op het gebied van energie, als onderdeel van de stijgende woonlasten, zijn al onze woningen - op individueel niveau - voorzien van een energielabel. Met het in kaart brengen van deze energie prestatie afspraak (EPA) is ook op woning niveau een advies afgegeven over mogelijke energiebesparende maatregelen. In het 4e kwartaal van 2012 zijn voor het complex Buurstede 102 cv–ketels vervangen, hierdoor zijn de bestaande energielabels waarvan 93 C en 9 B aangepast in 38 „A‟ en 64 „B‟ energielabels.
De energielabels zijn als volgt verdeeld over de complexen: Complex
Bouwjaar
A
B
38
64
C
D
Buurstede
1994
Nieuwe Doelen
1998
-
29
60
Oude Doelen
1978
-
-
69
29
129
Totalen
38
64
-
Veiligheid Alle complexen beschikken over een gebruikersvergunning en er wordt gebruik gemaakt van de bedrijfshulpverleningsorganisatie (BHV) vanuit de zorginstelling. Binnen de eisen aan de BHV worden de medewerkers bijgeschoold en wordt er periodiek voorlichting gegeven aan medewerkers, bewoners, familie en vrijwilligers. Er is een calamiteitenplan dat periodiek wordt geactualiseerd. Eenmaal per jaar is er een algemene inspectieronde door de facilitaire dienst in het kader van veiligheid, bouwopdrachten, investeringen en onderhoud. Voor training en tijdsbesteding aan de BHV is door SHBO in 2012 een bedrag van € 4.415,- uitgegeven.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
16
Leefbaarheid Binnen het prestatieveld leefbaarheid wordt vaak ingezet op het leefbaar maken en of houden van de wijk en de buurt. Bij de drie complexen van SHBO betreft het uitsluitend aanleunwoningen waarbij haar omgeving sterk wordt beïnvloedt door de nabijheid van het zorgcentrum. De wijk speelt hierbij een mindere rol dan bij collega woningcorporaties die een specifieke rol hebben “in” de wijk. Wel heeft het onderdeel wonen, welzijn en zorg als onderdeel van de leefbaarheid een natuurlijke rol binnen onze beide organisaties. Voor 2012 zijn de uitgaven voor leefbaarheid terug te vinden in de kosten voor het onderhoud aan de buitenomgeving zoals de uitgaven voor een deel van het tuinonderhoud (€ 390), de glasbewassing waaronder de hoogwerker (€ 6.374) en de uitgaven voor welzijn (€ 10.500). In totaal is hiervoor in 2012 € 17.264,- betaald.
2.3 Belanghouders 2.3.1 Afspraak met de gemeente Onder invloed van de lokale ontwikkeling en samenstelling van de bevolking geeft de gemeente haar visie op het wonen weer in een woonvisie. In deze woonvisie geeft de gemeente haar prioriteiten aan zodat de woningcorporaties daarmee rekening kunnen houden. De gemeente stelt welke concrete prestaties hierbij van de corporaties worden verwacht, met name, maar niet uitsluitend in termen van investeringen in woningbouw en herstructurering. SHBO houdt zich vooral bezig met het ontwikkelen van woonzorgvormen voor ouderen rondom de zorgcentra in Oosterhout. Met ingang van 2013 worden cliënten met een ZZP 1 en 2 indicatie niet meer opgenomen in het verzorginghuis, op termijn ZZP 3 tot en met 4. Mede hierdoor staat de functie van het verzorgingshuis ter discussie. Cliënten met een lichtere zorgzwaarte zullen in de eigen woning van de cliënt worden verzorgd. Daarnaast zijn er woningen waar naar kan worden uitgeweken indien de huidige woning niet voldoet. Onze aanleunwoningen zullen vooral een woonfunctie in een beschutte omgeving aanbieden. Ten opzichte van een woning in de eigen wijk zal een SHBO woning zich profileren als een woning met aanvullende zorgproducten, een vaste zorgcomponent aangevuld met zorg op afroep, en mogelijkheden tot het deelnemen aan activiteiten gericht op ouderen. Een grote uitdaging ligt in de vrijkomende ruimte van het verzorgingshuis Buurstede. Het aan de aanleunwoningen van Buurstede gesitueerde verzorgingshuis dateert uit 1994, en is met 18 jaar nog relatief jong. De veroudering is meer terug te vinden in de functionele inrichting van de woningen en het beperkte woonoppervlak. Een eventuele omzetting van de huidige woonruimtes naar zelfstandige woningen zal dan ook niet één op één kunnen worden uitgevoerd. De huidige 101 woonruimtes hebben een woonoppervlak van circa 30 M2. Een eventuele omzetting zal dan naar waarschijnlijkheid ook niet meer dan een 50 tal appartementen op kunnen leveren. Met de afdeling bouw van de gemeente Oosterhout is contact geweest over de procedure bij aanpassing en omzetting naar zelfstandige woonruimtes. Er zal hiervoor ruimte moeten worden gezocht binnen het huidige woningbouwprogramma van de gemeente Oosterhout.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
17
Met de gemeente is de afspraak gemaakt dat wij, gezien onze omvang, geen prestatieafspraken maken met betrekking tot de invulling van de te bouwen woningen in de gemeente Oosterhout.
2.3.2 Afspraak met de bewoners Binnen de overlegwet (Wet op het overleg huurders verhuurders) zijn woningcorporaties, ongeacht hun omvang, verplicht om periodiek overleg te hebben met de huurder. Binnen dit zogenaamde „huurder verhuurder‟ overleg zijn een aantal onderwerpen verplicht voorgeschreven. Zo heeft de huurdersvertegenwoordiging in elk geval recht op informatie, overleg en advies over de volgende onderwerpen: Renoveren, aankoop en verkoop woningen Voorstel tot fusie Beleid rondom leefbaarheid en herstructurering van buurten en wijken Beleid voor huisvesting voor ouderen, gehandicapten en mensen die zorg of begeleiding nodig hebben De overeenkomsten die de verhuurder over servicekosten afsluit en beheersovereenkomsten De uitspraken van de klachtencommissie De voorgenomen inhoud van de prestatieafspraken met de gemeente. In 2012 zijn er twee formele overlegmomenten geweest tussen het bestuur en de huurdersvertegenwoordiging. Daarnaast zijn er een aantal overlegmomenten geweest tussen het management en de voorzitter van de huurdersvertegenwoordiging. In het formele overleg is onder andere de huurverhoging, aanpassing van de servicekosten, het jaarverslag en de begroting behandeld. Met betrekking tot het jaarverslag en de begroting heeft de huurdersvertegenwoordiging aangegeven geen opof aanmerkingen te hebben. Wel is als opmerking meegegeven om te kijken naar de noodzaak van de jaarlijkse huuraanpassing gelijk aan het inflatievolgend huurbeleid. Huurders kunnen storingen en klachten met betrekking tot de woning kenbaar maken bij de receptie van het woon-zorgcomplex. SHBO heeft aansluiting gezocht bij de klachtenregeling van Thuisvester. Formele klachten die niet via de reguliere weg binnen de organisatie kunnen worden opgelost worden doorgestuurd naar de klachtencommissie. In 2012 zijn er geen formele klachten geregistreerd waarop de klachtenprocedure van toepassing is. Wel zijn er voor het complex Buurstede algemene klachten over het ontbreken van een tweede lift die met name voor de bovenste 2 woonlagen van de torenflat van belang is. Bij storingen aan de huidige lift zijn deze bewoners genoodzaakt om van de trap gebruik te maken. In de begroting 2012 is een investering opgenomen voor het plaatsen van een extra lift. In de voorbereiding hiervan is als gevolg van de noodzakelijke aanpassingen aan de constructie van het gebouw de plaatsing van de lift vergunningplichtig geworden. In de vergunningsfase heeft de gemeente de reactie termijn met een extra periode verlengd waardoor er nog geen begin is gemaakt met de werkzaamheden. Ondertussen is de vergunning door de gemeente Oosterhout afgegeven. Om overlast door kou tot een minimum te beperken is met de huurdersvertegenwoordiging afgesproken om vanaf het tweede kwartaal in 2013 te beginnen met de bouwkundige werkzaamheden.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
18
Jaarverslag Huurderscommissie SHBO De Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) heeft overeenkomstig de “Wet op het overleg huurders verhuurder” (de nieuwe Overlegwet) een huurdercommissie Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout ingesteld. De eisen gesteld aan deze huurdercommissie alsmede hun bevoegdheden zijn opgenomen in deze wet. De huurdercommissie stelt vast dat zij voldoet aan de eisen van deze Wet voor wat betreft een huurderstichting opgenomen onder artikel 1 lid 1.f De huurdercommissie bestaat per 1-1-2012 uit de volgende personen: Voorzitter: H.L. van Keulen Leden namens aanleunwoningen de Doelen. Hr. H.J.C. Meerdink Mevr. E. de Jong-van Dinteren Mevr. F. Korssen Mevr. A.W.M. Nieuwenburg Mevr. A. Verstegen Leden namens aanleunwoningen Buurstede Hr. J.C.M. Aarts Dhr. M.J. van Seeters Mw. J.P.M. Joore Mevr. A.J.C. Schep Hr. R.J. Hofman De huurdercommissie heeft de volgende vergaderingen gehouden: 1. De huurdercommissie heeft in 2012 tweemaal overleg gevoerd met de Bestuurder. (23 april en 12 november 2012) 2. De voorzitter van de huurdercommissie heeft éénmaal (11 oktober) vooroverleg gehad met het Hoofd Economische en Administratieve Dienst 3. Het Hoofd Economische en Administratieve Dienst heeft in een extra bijeenkomst op 15 november aan de commissie toelichting gegeven en vragen beantwoord over de begroting 2013 4. De voorzitter heeft gedurende het afgelopen jaar diverse malen overleg gepleegd met enkele overige bestuursleden 5. De huurdercommissie heeft tweemaal een interne vergadering gehouden.(23 april en 5 november 2012) 6. De huurdercommissie heeft haar jaarvergaderingen gehouden a. Appartementen de Doelen op 10 december 2012 b. Appartementen Buurstede op 17 december 2012
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
19
De huurdercommissie heeft 1 x schriftelijk en 3 x mondeling advies uitgebracht . 1. 2. 3. 4.
Huuraanpassing per 1 juli 2012 (mondeling akkoord) Begroting 2013 (schriftelijk advies) Aanpassing van de servicekosten per 1-1-2013(mondeling akkoord) Benoeming vice voorzitter van de Raad van Toezicht (mondeling akkoord)
In de gehouden overlegvergaderingen kwamen o.a. de volgende onderwerpen aan de orde: 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Huuraanpassingen per 1 juli 2012 Lift Buurstede Samenwerkingsovereenkomst SHBO- Huurdercommissie (nog niet afgerond) Reglement voor de huurdercommissie (nog niet afgerond) Aankleding Buurstede 17 Dienstenpakket servicekosten
De huurdercommissie heeft de bewoners uitgenodigd voor de jaarvergaderingen alsmede een oproep gedaan voor een eventuele kandidaat stelling voor de huurdercommissie. In de jaarvergaderingen heeft de voorzitter uitleg gegeven over de activiteiten van de Huurdercommissie. Verder is er een toelichting gegeven over de huurverhoging per 1 juli 2012 en de voorstellen van de regering met betrekking tot de woning corporaties en wat daarvoor eventueel de gevolgen kunnen zijn voor de huurders per 1 januari 2014 en een toelichting op de servicekosten per 1-1-2013. Andere onderwerpen waarop een nadere toelichting zijn gegeven waren o.a.: 1. Nieuwbouw lift Buurstede alsmede relatie uitval huidige lift met gebruik scootmobiel; 2. Gewijzigde taken van de huismeester met ingang van 1 januari 2013 in verband met de gewijzigde vuilnis ophaal door de gemeente Oosterhout; 3. ABC lijst; 4. Renovatie wooncomplex de Doelen oud; 5. Servicekosten zonwering; 6. Aankleding Buurstede 17. Verkiezingen. . Er was buiten het rooster van aftreden (Hr. Meerdink en Mevr. De Jong van wooncomplex de Doelen en Dhr. Aarts van wooncomplex Buurstede) nog één vacature ontstaan door het terugtreden van Mevr. Schep (Wooncomplex Buurstede) in verband met haar verhuizing. Er hebben zich naar aanleiding van de oproep van de huurdercommissie voor aanvang van de vergaderingen geen kandidaten gemeld. Hierdoor zijn alle huidige leden aangebleven als lid van de huurdercommissie. Na afloop van de vergadering hebben zich alsnog 2 bewoners van het wooncomplex de Doelen zich aangemeld als kandidaat lid. De voorzitter zal met betrokkenen in gesprek gaan alsmede met de leden die zouden aftreden overeenkomstig het rooster van aftreden. De huurdercommissie zal per 1-1-2013 voor als nog bestaan uit: Voorzitter: H.L. van Keulen Leden namens wooncomplex de Doelen. Hr. H.J.C. Meerdink Mevr. E. de Jong-van Dinteren Mevr. F. Korssen Mevr. A.W.M. Nieuwenburg Mevr. Verstegen
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
20
Leden namens wooncomplex Buurstede Hr. J.C.M. Aarts Hr. M.J. van Seeters Mevr. J.P.M. Joore Dhr. R.J. Hofman De huurdercommissie heeft op 28 november 2012 officieel een vereniging “Huurderscommissie SHBO”opgericht en daarvoor de statuten vast laten stellen door de notaris. Op 3 december 2012 is de vereniging ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 56588089 met als voorzitter Dhr. H.L. van Keulen en secretaris/penningmeester Dhr. R.J. Hofman. In de jaarvergaderingen is afgesproken dat het Huishoudelijk Reglement, dat vorig jaar is aangeboden aan de bewoners en was goedgekeurd, zal worden herzien naar aanleiding van de nieuwe statuten en dat deze beide documenten aan de bewoners zullen worden toegezonden. Eventuele op en/of aanmerkingen op het nieuwe Huishoudelijk Reglement kunnen voor 1 april 2013 worden doorgegeven aan de voorzitter. Indien er geen reactie wordt gegeven wordt er vanuit gegaan dat men akkoord is met het nieuw aangepaste Huishoudelijk Reglement. Er wordt naar gestreefd om een samenwerkingsovereenkomst met de bestuurder SHBO in de eerste overleg vergadering van 2013 te bespreken. Opgemaakt Oosterhout 31-12-2012 H.L. van Keulen Voorzitter
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
21
2.3.3 Visitatie Corporaties verantwoorden zich over hun prestaties. Sinds 2007 zijn woningcorporaties volgens de Aedescode verplicht zich te laten visiteren. Visitaties worden uitgevoerd aan de hand van het toetsingskader voor visitaties “Maatschappelijke visitatie woningcorporaties”. Voor kleinere corporaties zijn de kosten voor visitatie, als gevolg van de grote hoeveelheid informatie die het visitatiekader vraagt, vaak relatief hoog. Om aan de vraag van kleinere woningcorporaties tegemoet te komen is de visitatie verplichting voor corporaties tot 1.000 verhuur eenheden opgeschoven naar 1 januari 2012, en is er een (beperkte)visitatie voor kleine corporaties met minder dan 1000 verhuureenheden en een visitatie voor corporaties met minder dan 500 verhuureenheden ontwikkeld. In februari 2011 heeft Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout te Oosterhout opdracht gegeven om een visitatie uit te laten voeren. Deze visitatie is uitgevoerd op basis van de 4.0-versie van Maatschappelijke visitatie woningcorporaties voor kleine corporaties (Stichting Visitatie Woningcorporaties Nederland, december 2010) en vond plaats tussen september en december 2011. De visitatiegesprekken hebben plaatsgevonden op 3 november 2011. SHBO heeft zich laten visiteren conform de methodiek voor corporaties met minder dan 1000 verhuureenheden. Een aangepaste visitatie voor corporatie met minder dan 500 verhuureenheden was ten tijde van de keuze nog niet beschikbaar. Voor de waardering van de visitatiecommissie is het visitatierapport beschikbaar via de website www.shbo.nl. De eerstvolgende visitatie voor SHBO zal plaatsvinden in 2015.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
22
3 Financiën 3.1 Financiën en bedrijfscontinuïteit SHBO is een financieel gezonde organisatie. Het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting (CFV) heeft in haar rapportage op 19 juni 2012, op basis van de verantwoordingsinformatie over de periode 2012 tot en met 2016, geconcludeerd dat de voorgenomen activiteiten in financieel opzicht passen bij de vermogenspositie van de corporatie. Hetgeen tot het continuïteitsoordeel A1 leidt en het oordeel voldoende solvabel (brief 10 oktober 2012). Bij de integrale beoordeling van de kredietwaardigheid door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) heeft het WSW ons in 2012 onveranderd kredietwaardig genoemd. Voor de periode 2012 – 2014 heeft het WSW een faciliteringsvolume toegekend van €3.473.000,-. Als gevolg van de aangekondigde verhuurdersheffing heeft het WSW met haar brief van 4 december 2012 het faciliteringsvolume voor alle deelnemers met betrekking tot 2014 beklemd. Voor SHBO betekent dit dat alleen over het vrijgegeven volume met betrekking tot 2013 kan worden beschikt. Ontwikkeling vermogenspositie De hoogte van het eigen vermogen is belangrijk voor het aantrekken van financieringsmiddelen. Een solide vermogenspositie is dan ook van groot belang om gemakkelijk toegang te krijgen tot de kapitaalmarkt. In het verslagjaar werd een positief jaarresultaat vóór belastingen behaald van € 137.996,-. Het eigen vermogen komt daarmee op € 5.957.086,-. In 2013 komt een lening van € 1.500.000 voor herfinanciering in aanmerking. Doordat op voorgaande leningen is afgelost bedraagt het percentage van deze lening op de totale leningenportefeuille 23,44%, in 2014 bedraagt dit percentage 34,50. De nieuw aan te trekken lening van € 1.200.000 zal in twee delen van ieder € 600.000 worden uitgezet voor een periode van respectievelijk 9 en 10 jaar.
Verklaring Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout verklaart dat zij in het verslagjaar 2012 haar middelen uitsluitend in het belang van de volkshuisvesting heeft besteed.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
23
3.2 Fiscaliteit en heffingen Vennootschapsbelasting SHBO is een woningcorporatie die haar bezit volledig verhuurt aan ouderen. Door deze doelgroep, en de verhuur onder de huurtoeslaggrens, was SHBO vrijgesteld van vennootschapsbelasting (VPB). Met ingang van het verslagjaar 2012 is SHBO belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. De voorbereiding voor het formuleren van een Vaststellingsovereenkomst voor zorgcorporaties (de zogenaamde VSO-3) zijn nog niet afgerond. De wijze waarop zorgcorporaties in de vennootschapsbelasting worden betrokken is daarom nog niet helder. SHBO heeft in de jaarrekening op basis van de huidige inzichten een schatting van de acute vennootschapsbelasting opgenomen. Rekening houdend met de mogelijkheid tot het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening, wordt de acute belastingplicht over 2012 gewaardeerd op nihil.
Heffing bijzondere projecten In september 2008 heeft de minister besloten dat de woningcorporaties in de “40 wijken” de komende 10 jaar € 2,5 miljard extra in deze wijken investeren. Daarbij zouden de woningcorporaties in de achterstandswijken € 750 miljoen solidariteitssteun krijgen van woningcorporaties van buiten deze wijken. Op termijn zal deze heffing overigens worden vervangen door een heffing ter bijdrage in de huurtoeslag. In 2012 heeft SHBO €11.109 aan deze heffing bijgedragen. Waarbij het bedrag is opgebouwd uit een bedrag voor projectsteun (€ 4.869) en een bedrag voor saneringssteun (€ 6.240).
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
24
4 Bestuur & Toezicht 4.1 Bestuursverslag Samenstelling bestuur SHBO heeft één directeur bestuurder, mevrouw drs. Annet Boekelman – Wilhelm. Zij heeft de volgende nevenfuncties: Voorzitter raad van bestuur Stichting Volckaert
Bedrijfsvoering SHBO is een kleine woningcorporatie en beheert een zeer beperkt aantal woningen. Om precies te zijn tweehonderd en zestig woningen. Het bestaansrecht van de woningcorporatie richt zich op het beheren van deze woningen voor ouderen rondom de zorgcentra van de stichting Volckaert. SHBO heeft in 2012 een koersdocument voor SHBO vastgesteld vanuit deze koers zal voor de komende jaren een ondernemingsplan worden uitgewerkt. Op basis van een analyse van de verwachte ontwikkelingen en de positie van SHBO worden concrete doelstellingen uitgewerkt. Een van de bijzonderheden van SHBO is de samenwerking met de aan haar gelieerde zorgorganisatie Volckaert. Wij hebben samen een personele unie waarbij het benodigde personeel vanuit de zorgorganisatie wordt ingezet voor SHBO. De raad van Bestuur en de Raad van Toezicht hebben bij beide organisaties dezelfde samenstelling. Er is dus sprake van zeggenschap in beide organisaties. Omdat bij de aanpassing van de regeling verslaggeving WTZi ultimo 2006 in artikel 7 lid 4 een consolidatievrijstelling is opgenomen voor zorgvreemde activiteiten wordt de jaarrekening van de woningcorporatie niet geconsolideerd met de jaarrekening van de zorgorganisatie. Besluitvorming Periodiek heeft het bestuur werkoverleg met de voor SHBO betrokken functionarissen. In deze overleggen wordt tenminste de financiële en de facilitaire voortgang besproken. Daarnaast participeert SHBO in de gebruikelijke overleggen binnen Volckaert en wordt SHBO opgenomen binnen de jaarplannen van de betrokken afdelingen. Tevens participeert SHBO in de jaarlijkse beleidsdagen waarbij de strategie en de missie van de stichting Volckaert wordt besproken. Met de huurdersvertegenwoordiging wordt periodiek overlegd over minimaal de verplichte onderwerpen en de te verwachte ontwikkelingen voor zover deze al niet zijn opgenomen in het jaarverslag en de begroting. Een aantal leden van de huurdersvertegenwoordiging zijn opgenomen in de (lokale) cliëntenraden en participeren op deze manier ook in de overlegvormen binnen de stichting Volckaert.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
25
4.2 Verslag van de Raad van Toezicht Algemeen De Raad van Toezicht heeft tot taak toezicht te houden op het bestuur en op de algemene gang van zaken in de woningcorporatie en de met haar verbonden ondernemingen en staat tevens het bestuur met raad ter zijde. De Raad van Toezicht houdt onder andere toezicht op: realisatie van de doelstellingen van de corporatie; realisering van de volkshuisvestelijke opgaven; strategie en de risico‟s verbonden aan de activiteiten van de corporatie; opzet en werking van de interne risicobeheersing- en controlesystemen; kwaliteitsbeleid; kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording; financieel verslaggevingproces; naleving van toepasselijke wet- en regelgeving. Dit toezicht strekt zich tevens uit tot de met de corporatie verbonden ondernemingen. De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de Raad van Toezicht zijn in artikel 11 van de statuten van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) omschreven. Een en ander is verder uitgewerkt in het reglement voor de Raad van Toezicht d.d. 1 januari 2008. In dit jaarverslag legt de Raad van Toezicht, als onderdeel van een maatschappelijk ondernemende organisatie, publiekelijk verantwoording af over de wijze waarop zij invulling heeft gegeven aan de uitvoering van haar taken en bevoegdheden in het afgelopen jaar. Als toezichtkader voor het uitoefenen van haar taken hanteert de Raad van Toezicht:
Het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), De door haar goedgekeurde missie, De begroting, De governancecode.
In dit kader is het daarbij nog van belang in ogenschouw te nemen dat de Corporatie SHBO nauw gelieerd is aan de velen malen grotere zorgstichting Volckaert. Veel beleid dat in het kader van de Governance, kwaliteitsbeleid, risicobeheersing, processturing etc. van de zorgstichting is en wordt ontwikkeld heeft ook relevantie voor SHBO.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
26
Taak en werkwijze Persoonlijke gegevens raad van toezicht per 31 december 2012 Naam
Aandachtsgebied
Leeftijd
Relevante (Neven)functies
drs. B.E. van den Dungen
Voorzitter algemene zaken
46
Raad van Bestuur Koninklijke Kentalis Raad van Toezicht MEE West-Brabant
mw. mr. drs. C.A. Bach Juridische zaken
43
Advocaat Lid Raad van Toezicht huisartsenpost WestBrabant
mw. N. Baroch RA
Financiële zaken
41
Dhr. A.M.J. Beugelsdijk Organisatieontwikkeling 71 en kwaliteit drs. L.A.M. de Jong
Algemene zaken
69
prof. dr. J.M.G.A. Schols
Gezondheidszorg: inhoud en beleidsontwikkeling
55
drs. J.M.M. Taks
Gezondheidszorg: 52 inhoud en management van de zorg
Financieel interimmanager Ongehonoreerde adviesfuncties
Hoogleraar; Specialist ouderengeneeskunde; Manager behandeling & begeleiding van een zorgconcern
Raad van bestuur Ziekenhuis. Bestuursfuncties in zorgsector
Met ingang van 1 september is de heer J. Taks volgens rooster afgetreden en per 31 december de heren A.M.J. Beugelsdijk en L.A.M. de Jong. Met ingang van 1 januari 2013 is als nieuw lid van de raad van toezicht, tevens vice-voorzitter benoemd mevrouw drs. D.M. Heeroma. Om de toezichthoudende taak goed te kunnen vervullen heeft de Raad van Toezicht zich regelmatig mondeling dan wel schriftelijk door het bestuur laten informeren inzake de (financiële) resultaten in relatie tot de beoogde doelen, relevante externe ontwikkelingen en de wensen en behoeften van belanghebbenden.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
27
De Raad van Toezicht heeft in het afgelopen boekjaar het volgende ondernomen om zich op de hoogte te houden van wat er speelt in het speelveld van SHBO: Overleg met het bestuur Overleg met de externe accountant Rondleiding langs het bezit van de Corporatie Overleg met de huurdersorganisatie De Raad van Toezicht is in het afgelopen jaar 6 maal bijeen geweest. In één van de bijeenkomsten is het eigen functioneren van de Raad van Toezicht besproken evenals dat van de individuele leden. Tevens is ook het functioneren van het bestuur besproken. In de besloten vergadering in gedeeltelijke aanwezigheid van het bestuur heeft de Raad van Toezicht zijn eigen inrichting en functioneren als collectief en de bijdrage van de afzonderlijke leden beoordeeld. De zelfevaluatie heeft plaatsgevonden op basis van de Governancecode. Geen van de leden van de Raad van Toezicht is frequent afwezig geweest bij vergaderingen. Het bestuur heeft in 2012 twee maal een overleg met de huurdersorganisatie bijgewoond. De Raad van Toezicht heeft in het afgelopen boekjaar de volgende besluiten genomen en gesproken over de volgende gespreksonderwerpen: Goedkeuring Jaarverslag Goedkeuring Jaarrekening (incl. accountantsverslag) Goedkeuring Begroting Goedkeuring Koersdocument SHBO Bespreking strategische vastgoednota Bespreking kwartaalrapportages Onafhankelijkheid De Raad van Toezicht waakt ervoor dat de meerderheid van haar leden onafhankelijk is in de zin van de in de Governancecode Woningcorporaties bepaling III 2.2 aangeduide criteria. In 2012 is geen sprake geweest van (transacties met) tegenstrijdige belangen waarbij leden van de Raad van Toezicht en of het bestuur betrokken waren. In 2012 is binnen de organisatie van SHBO geen gebruik gemaakt van de „Regeling Melding onregelmatigheden‟. In de brief van minister van der Laan (12 juni 2009) zouden personele unies, met andere maatschappelijke organisaties, op het niveau van de raden van commissarissen niet meer worden toegestaan. Vanaf de oprichting is er bij SHBO al sprake van een personele unie met de zorgorganisatie Volckaert, sinds 2001 is daarbij gekozen voor eenzelfde raad van toezicht bij beide stichtingen. Aan zowel de accountant Deloitte als ook aan Aedes is advies ingewonnen over de mogelijke consequenties die deze brief voor ons in de toekomst zou kunnen betekenen. De brief is duidelijk over nieuwe personele unies die worden aangegaan, over bestaande situaties is de brief op dit vlak onduidelijk. Om dit te kunnen toetsen wordt gewacht op de herzieningswet (woningwet) en de daarbij
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
28
behorende algemene maatregelen van bestuur. Vanuit de informatie die ons nu bekend is, deels door de herzieningswet zoals deze bij de eerste kamer nu in behandeling is, zal de woningwet geen gedeelde raad van toezicht meer toestaan en dient de betreffende woningcorporatie dit met ingang van 2015 te hebben aangepast. De Raad van toezicht zal naar bevindt van zaken handelen. Deskundigheid en samenstelling De Raad van Toezicht werkt met een profielschets, gerelateerd aan zijn omvang, samenstelling en activiteiten, voor de gewenste deskundigheid en achtergrond van de leden van de Raad van Toezicht. De profielschets is in 2010 herijkt, hierbij is de benodigde deskundigheid en ervaring op het vlak van vastgoed meegenomen. Ontvangen beloning door het bestuur Een overzicht met betrekking tot de bezoldiging van de bestuurder is opgenomen in het jaardocument 2012 van de stichting Volckaert. De kosten voor de bezoldiging van de bestuurder SHBO zijn onderdeel van een doorbelaste vergoeding. Deze doorbelasting is gebaseerd op het werkelijk aantal bestede uren. Wet Normering Topinkomens De raden van bestuur en toezicht van SHBO worden beloond conform de regelingen die voor de zorgsector gelden. Het zwaartepunt van de functies/activiteiten ligt evident bij de zorginstelling, derhalve ligt verantwoording langs de lijn van de in de zorgsector geldende normeringen voor de hand te weten de beloningscode voor bestuurders in de zorg en de Adviesregeling voor de raden van toezicht in de zorg. Daarbij geldt overigens wel de bovengrens die vastligt in de WNT (voor 2013 max. € 228.599 voor beloning, pensioen en onkosten tezamen) en dient de beloning van de commissarissen conform de WNT te worden gemaximeerd op max. 5% (voor leden), resp. 7,5% (voor de voorzitter) van het voor de betrokken instelling geldende maximum. Omdat beide organisaties onder de reikwijdte van de WNT vallen, dient (het totaal van) de bezoldiging van bestuur en RvT te worden verantwoord. In dit geval lijkt verantwoording aan de minister van VWS voor de hand te liggen. Overigens ligt de bezoldiging van zowel bestuur als van de Raad van Toezicht, onder de maxima zoals worden gesteld in de WNT. Honoraria accountant De honoraria van de accountant over 2012 en 2011 zijn als volgt: 2012
Deloitte accountants
Overig Deloitte
Totaal Deloitte
Controle van de jaarrekening
€ 6.675
0
€ 6.675
Andere controle opdrachten
0
0
0
Fiscale adviesdiensten
0
0
0
Andere niet-controle diensten
0
0
0
Totalen
€ 6.675
0
€ 6.675
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
29
2011
Deloitte accountants
Overig Deloitte
Totaal Deloitte
Controle van de jaarrekening
€ 5.475
0
€ 5.475
Andere controle opdrachten
0
0
0
Fiscale adviesdiensten
0
0
0
Andere niet-controle diensten
0
0
0
Totalen
€ 5.475
0
€ 5.475
Auditcommissie De Raad van Toezicht van SHBO heeft uit zijn midden een Auditcommissie ingesteld, bestaande uit ten minste twee leden. In 2012 werd de Auditcommissie gevormd door mevrouw N. Baroch en de heer L. de Jong. Ultimo 2012 is de heer L. de Jong opgevolgd door mevrouw C. Bach. In 2012 heeft de Raad van Toezicht het al bestaande „Reglement voor de Auditcommissie‟ niet aangepast. De Auditcommissie is op basis van dit reglement namens de Raad van Toezicht onder meer belast met het toezicht op de werking van de interne risicobeheersings- en controlesystemen, de financiële informatieverschaffing door SHBO, de naleving van aanbevelingen en opvolging van opmerkingen van de externe accountant en de relatie met de externe accountant. Ten behoeve van de uitvoering van haar taken heeft de Auditcommissie in 2012 tweemaal vergaderd, waarvan één keer in aanwezigheid van de externe accountant. Het bestuur en de Auditcommissie maken ieder ten minste eenmaal in de vier jaar een grondige beoordeling van het functioneren van de externe accountant in de diverse entiteiten en capaciteiten waarin de externe accountant fungeert. Deze beoordeling heeft plaatsgevonden in 2012. De Auditcommissie heeft haar bevindingen en adviezen omtrent genoemde zaken gerapporteerd aan de Raad van Toezicht. Vastgoedcommissie Binnen de Raad van Toezicht functioneert ook een Vastgoedcommissie. Deze bestond in 2012 uit mevrouw Bach, de heer de Jong en de heer van den Dungen. De commissie is twee keer bijeen geweest in 2012. Heeft onder meer het strategisch vastgoedplan en het koersdocument SHBO voorbereid en besproken. Remuneratiecommissie De Raad van Toezicht beschikte in 2012 over een remuneratiecommissie, een Auditcommissie en een Vastgoedcommissie. De taak van de commissie is om de besluitvorming van de Raad van Toezicht op onderdelen voor te bereiden.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
30
In 2012 werd de Remuneratiecommissie gevormd door de heren van de Dungen, Beugelsdijk en Taks. De Remuneratiecommissie heeft in het verslagjaar twee keer een evaluatiegesprek gevoerd met de bestuurder. In 2012 is de samenstelling van het bestuur (directie) niet gewijzigd. Honorering raad van Toezicht De honorering van de Raad van Toezicht is gekoppeld aan de zwaarte van de functie van de afzonderlijke leden van de Raad van Toezicht en houdt rekening met maatschappelijke waarden en normen. De honorering is niet gekoppeld aan de prestaties van SHBO. Naam
Functie
Bruto vergoeding2
Onkosten vergoeding
Totaal
drs. B.E. van den Dungen
Voorzitter:
€ 4.548,-
mw. mr. C.A. Bach
Juridische zaken
€ 2.953,-
-
€ 2.953,-
mw. N. Baroch RA
Financiële zaken
€ 3.072,-
-
€ 3.072,-
dhr. A.M.J. Beugelsdijk
Organisatieontwikkeling en kwaliteit
€ 3.072,-
-
€ 3.072,-
dhr. L.A.M. Jong
Algemene zaken
€ 3.072,-
-
€ 3.072,-
prof. dr. J.M.G.A. Schols
Gezondheidszorg: inhoud en beleidsontwikkeling
€ 3.065,-
-
€ 3.065,-
drs. J.M.M. Taks
Gezondheidszorg: inhoud en management van de zorg
€ 2.080,-
-
€ 2.080,-
€ 4.548,-
algemene zaken
(uitbetaald aan de werkgever)
2
De brutovergoeding is inclusief de zorgverzekeringspremie
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
31
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
32
5 JAARREKENING 2012
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
33
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
34
KENGETALLEN Boekjaar
2012
2011
2010
2009
2008
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
260 0 0 260 0 0 260
397 38 73 0 0
604 40 80 0 0
521 29 85 0 0
378 43 82 0 0
220 25 85 0 0
260 0 0 0,28 0,18
260 0 0 0,28 0,12
260 0 0 0,12 0,05
260 0 0 0,40 0,07
260 0 0 0,15 0,13
22.912 0
22.381 0
20.511 0
18.658 0
16.954 0
7.161 2.644 1.673 531
6.998 3.450 1.605 1.870
6.985 3.440 1.667 1.853
6.934 3.431 1.740 1.704
6.763 3.423 1.611 1.803
46,70 0,46 2,32 4,54 3.042
43,91 1,05 8,35 5,23 -1.045
37,29 0,61 9,04 4,74 6.183
33,52 1,04 9,13 4,75 2.722
30,32 0,93 10,63 4,52 2.546
Aantal verhuureenheden 1. Woningen en woongebouwen a. in exploitatie b. in aanbouw c. verkoop / sloop 2. Garages 3. Overige objecten Totaal Verhuur en incasso Woningzoekenden bij corporatie Verhuringen Huurmatigingen (IHS/huurtoeslag) Leegstaande woningen Goedkope woningen (kale huur < € 348,99) Betaalbare woningen (€ 348,99 < kale huur < € 535,33) Dure woningen (€ 535,33 < kale huur < € 631,73) Dure woningen (kale huur > € 631,73) Huurachterstand in % van de huren en vergoedingen Huurderving in % van de huren Balans Eigen vermogen per woning Voorziening onderhoud per woning Winst- en verliesrekening Totaal opbrengsten per woning Kapitaalslasten per woning (incl. toegerekende rente) Overige bedrijfslasten per woning Jaarresultaat per woning Financiële continuïteit Solvabiliteit (in %) Liquiditeit (current ratio) Rentabiliteit eigen vermogen (in %) Rente vreemd vermogen (in %) Cash-flow per woning (in euro's)
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
35
5.01
Balans per 31 december 2012
(voor voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1) ACTIVA
Ref.
31-dec-12
31-dec-11
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activa Sociaal vastgoed in exploitatie Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
Financiële vaste activa Latente belastingvordering(en)
4.4.1 4.4.2 4.4.3
4.5 4.5.1
11.635.681 1.328
12.166.976 2.103
11.637.008
12.169.079
0
0
Som der vaste activa
11.637.008
12.169.079
VLOTTENDE ACTIVA
Vorderingen Huurdebiteuren Gemeenten Latente belastingvordering(en) Belastingen en premies sociale verzekeringen Overige vorderingen Overlopende activa
Liquide middelen Som der vlottende activa TOTAAL ACTIVA
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
4.6
4.7
5.238 1.205 0 0 0 6.453
5.075 4.492 0 0 5.218 37.346
12.895
52.131
1.106.370
1.031.551 1.119.265
1.083.682
12.756.273
13.252.761
36
Balans per 31 december 2012 (voor voorgestelde resultaatbestemming) (x € 1) PASSIVA
Ref.
EIGEN VERMOGEN Overige reserves Resultaat boekjaar
31-dec-12
5.819.090 137.996
31-dec-11
5.332.954 486.136 5.957.086
VOORZIENINGEN Voorziening latente belastingverplichting
4.8 4.8.1
LANGLOPENDE SCHULDEN Schulden/leningen kredietinstellingen
4.9
0
5.819.090
0
4.348.339
6.398.686 4.348.339
KORTLOPENDE SCHULDEN Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekeringen Schulden ter zake van pensioenen Overige schulden Overlopende passiva
TOTAAL PASSIVA
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
2.197.704 144.140 0 0 25.794 83.210
6.398.686
685.876 231.855 0 0 50.957 66.297 2.450.848
1.034.985
12.756.273
13.252.761
37
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
38
5.02
Winst- en verliesrekening over 2012
(x € 1)
Ref.
2012
2011
5.2 5.2.1 5.2.2
1.460.147 401.727
1.435.128 384.472
1.861.875
1.819.600
722.995 89.822 17.264 369.628 235.932
187.976 203.230 12.250 353.170 256.799
1.435.640
1.013.425
20.748 308.986
69.049 389.088
Saldo financiële baten en lasten
288.238
320.039
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen
137.996
486.136
0
0
137.996
486.136
Bedrijfsopbrengsten Huuropbrengsten Opbrengsten servicecontracten
Bedrijfslasten Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille Onderhoudslasten Leefbaarheid Lasten servicecontracten Overige bedrijfslasten
5.3 5.3.1 5.3.2 5.3.3 5.3.4
Niet-gerealiseerde waardeveranderingen vastgoedportefeuille
Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
Resultaat na belastingen
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
5.3.5 5.3.5
5.3.6
39
5.03 Toelichting op de balans
(per 31 december 2012)
& winst en verliesrekening 2012
Algemene toelichting 3.1
Algemeen
Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout (SHBO) is een stichting met de status van “toegelaten instelling volkshuisvesting”. Zij heeft toelating gekregen bij Koninklijk Besluit van 26 februari 1990 onder nummer 90.0004.866 en is werkzaam binnen de juridische wetgeving vanuit de Woonwet en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De statutaire vestigingsplaats is Dongen.
SHBO is een kleine corporatie met een specifieke doelstelling: huisvesting voor ouderen in Oosterhout. SHBO beschikt over 260 aanleunwoningen; dit zijn woningen die een directe verbinding hebben met een woon-zorgcomplex. De huurders van deze aanleunwoningen zijn in de gelegenheid om gebruik te maken van de voorzieningen in die complexen. Groepsverhoudingen SHBO heeft samen met de zorgorganisatie Volckaert een personele unie gevormd waarbij het bestuur en de raad van toezicht bij beide organisaties uit dezelfde personen bestaat.
3.2. Stelselwijzigingen Op 31 januari 2012 heeft de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ) de herziene Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen volkshuisvesting gepubliceerd. Toepassing van deze Richtlijn is verplicht voor verslagjaren vanaf 2012. De belangrijkste wijzigingen voor SHBO ten opzichte van de Richtlijn versie 2005 zijn: Het classificeren en kwalificeren van de onroerende zaken in exploitatie; De methode van afschrijvingen; Het opnemen van aangepaste modellen voor de balans en winst- en verliesrekening; De verwerking van de vennootschapsbelasting; Het niet langer verplicht opnemen van een mutatie overzicht bedrijfswaarde in de toelichting; Het is niet langer toegestaan de rentabiliteitswaardecorrectie op de leningenportefeuille toe te passen. In 2012 hebben zich op grond van de overgang naar de herziene RJ645 bij SHBO de volgende stelselwijzigingen voorgedaan: Ter bepaling van de minimumwaardering van het sociaal vastgoed in exploitatie werd tot en met 2011 een andere basis voor de actuele waarde, in casu bedrijfswaarde, gehanteerd dan vanaf 1 januari 2012. De rentabiliteitswaarde correctie wordt niet langer toegerekend en de integrale kostenbenadering is gewijzigd in een benadering met alleen nog vastgoedgerelateerde kosten. De regelgeving schrijft ook voor dat de minimum levensduur bij afwezigheid van andere concrete beleidsvoornemens 15 jaar is (was 10 jaar). Bij SHBO heeft dit pas vanaf 2013 gevolg.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
40
Deze stelselwijziging heeft geen effect op het vermogen of het resultaat. De bedrijfswaarde van het bezit overstijgt op complexniveau namelijk de historische kostprijs. 3.3. Schattingswijzigingen Gedurende het verslagjaar is de afschrijvingsmethodiek van de materiële vaste activa in exploitatie gewijzigd van annuïtair naar lineair. Voor het kalenderjaar zijn hierdoor de afschrijvingslasten met € 535.000. toegenomen. Door deze schattingswijziging verlopen de afschrijvingen vanaf heden lineair in plaats van progressief. Hierdoor zullen ook de komende jaren de afschrijvingslasten hoger liggen dan onder de annuïtaire methode.
In het kader van de bepaling van de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa in exploitatie zijn schattingswijzigingen doorgevoerd die nader uiteengezet zijn in de toelichting (toelichting mutatie bedrijfswaarde). 3.4. Presentatiewijziging In de herziene Richtlijn 645 zijn aangepaste modellen voor de balans en resultatenrekening voorgeschreven. In de balans zijn een aantal posten toegevoegd en voor de resultatenrekening biedt de herziene Richtlijn naast een uitgebreider categoriaal model tevens een functioneel model als alternatieve optie. SHBO kiest voor het categoriale model omdat dit het beste aansluit bij haar bedrijfsvoering.
3.5. Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt het bestuur van SHBO zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de uiteenzetting van de waarderingsgrondslagen of bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningpost.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
41
4. Grondslagen voor waardering van activa en passiva 4.1. Regelgeving De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de bepalingen van het Besluit Beheer Sociale Huursector, Titel 9 Boek 2 BW, en Hoofdstuk 645 van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving en de stellige uitspraken van de overige hoofdstukken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving.
Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de winst-enverliesrekening en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting. Toelichtingen op posten in de balans, winst-enverliesrekening en kasstroomoverzicht worden in de jaarrekening genummerd. 4.2. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten op zichte van het voorgaande jaar, met uitzondering van de toegepaste stelsel- en schattingswijzigingen zoals opgenomen in de algemene toelichting. 4.3. Verwerking verplichtingen In de jaarrekening wordt naast juridisch afdwingbare verplichtingen tevens rekening gehouden met feitelijke verplichtingen die kunnen worden gekwalificeerd als “intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd”. Hiervan is sprake wanneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige stakeholders aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuwbouwprojecten.
4.4. Materiële vaste activa 4.4.1. Algemene uitgangspunten Tenzij bij de afzonderlijke balansposten iets anders wordt vermeld gelden voor alle materiële vaste activa de volgende algemene uitgangspunten. Verkrijgings- of vervaardigingsprijs De verkrijgings- of vervaardigingsprijs wordt bepaald als de som van alle direct toe te rekenen uitgaven onder aftrek van afschrijvingen gedurende de geschatte toekomstige gebruiksduur. Op grond wordt niet afgeschreven. Voor zover verkregen subsidies kwalificeren als investeringssubsidie worden deze in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Er wordt rekening gehouden met bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Verwerking van groot onderhoud SHBO verwerkt de kosten van groot onderhoud aan haar materiële vaste activa als onderdeel van de boekwaarde indien wordt voldaan aan de criteria voor activering. De geactiveerde kosten worden als afzonderlijke component behandeld. Voor zover sprake is
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
42
van vervanging van onderdelen van het actief wordt de nog aanwezige boekwaarde van deze onderdelen gedesinvesteerd. Indien de boekwaarde van deze te desinvesteren onderdelen niet afzonderlijk uit de activa registratie zijn te herleiden wordt deze benaderd op basis van de huidige uitgaven, teruggerekend naar de datum van oorspronkelijke investering, en indien van toepassing rekening houdend met de naar benadering tot het moment van vervanging hierover gepleegde afschrijvingen.
4.4.2. Sociaal vastgoed in exploitatie Typering Sociaal vastgoed omvat woningen in exploitatie met een huurprijs onder de huurtoeslaggrens, het maatschappelijk vastgoed en het overige sociale vastgoed. De huurtoeslaggrens is een algemeen huurprijsniveau dat door de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt vastgesteld. Maatschappelijk vastgoed is bedrijfsonroerend goed dat is verhuurd aan maatschappelijke organisaties, waaronder zorg-, welzijn-, onderwijs en culturele instellingen en dienstverleners en tevens is vermeld op de bijlage zoals deze is opgenomen in de Beschikking van de Europese Commissie d.d. 15 december 2009 aangaande de staatssteun voor toegelaten instellingen. Kwalificatie Het beleid van SHBO is er primair op gericht de sociale vastgoedportefeuille aan te houden voor de doelgroep van beleid. Daarmee kwalificeert SHBO zich als vastgoed beheerder en is de laagste van de vervangingswaarde of de bedrijfswaarde de basis voor de invulling van de actuele waarde. Waarderingsgrondslag SHBO waardeert haar sociaal vastgoed in exploitatie bij eerste verwerking tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs en daarna tegen kostprijs verminderd met afschrijvingen en cumulatieve bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Na-investeringen Uitgaven na eerste verwerking (de zogeheten na-investeringen) die leiden tot een waardeverhoging van het actief worden aangemerkt als activeerbare kosten van vernieuwing. Uitgaven die betrekking hebben op toekomstige herstructureringen, waarvan de feitelijke verplichtingen dan wel de in rechte afdwingbare verplichtingen zijn aangegaan, worden in de waardering betrokken. Herstructurering onderscheidt zich van renovatie door het verbeteren of wijzigen van de oorspronkelijke capaciteit. Onderhoud De lasten van regelmatig voorkomend onderhoud waaronder renovatie onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief. De lasten van onderhoud worden direct in het resultaat verantwoord. Componenten Binnen het vastgoed worden componenten onderkend met een verschillende levensduur. Naast de grond (geen afschrijving) en de opstal worden installaties en inventaris onderkend. Van een afzonderlijke component is sprake indien deze component meer dan 10% uitmaakt
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
43
van de waarde van het actief en/of indien de afschrijvingslast (als gevolg van een afwijkende levensduur van de component ten opzichte van de opstal) meer dan 10% afwijkt van de situatie dat geen component zou zijn onderkend.
Complexindeling Complexen worden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa (kasstroomgenererende eenheid). SHBO onderscheidt 3 complexen: De Doelen (89 verhuureenheden) De Doelen – oudbouw (69 verhuureenheden) Buurstede (102 verhuureenheden) De indeling sluit aan op de wijze waarop het interne beleid en de bedrijfsvoering is gedefinieerd. Aansluiting is daarbij gezocht bij de differentiatie in het huur- en onderhoudsbeleid en levensduurschattingen. De complexen zijn drie fysiek op zichzelf staande complexen. Bepaling bedrijfswaarde Onder de bedrijfswaarde wordt verstaan de contante waarde van de aan een actief of samenstel van activa toe te rekenen toekomstige kasstromen die kunnen worden verkregen met de uitoefening van het bedrijf. De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van de geprognosticeerde kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatieopbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouwde veronderstellingen die de beste schatting van de directie weergeven van de economische omstandigheden die van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de eind 2012 intern geformaliseerde meerjaren begroting en bestrijken een periode van 5 jaar behoudens de verwachte kosten van groot onderhoud, erfpacht en overige contracten met een werkingsduur van meer dan vijf jaar. De kosten van planmatig groot onderhoud worden gebaseerd op de in de meerjaren onderhoudsbegroting onderkende cycli per component. Voor latere jaren wordt uitgegaan van de verwachte gemiddelde groeivoeten voor inflatie, huurstijging en rente alsmede genormeerde lastenniveaus. Bij de bedrijfswaardeberekening gelden de volgende uitgangspunten: – jaarlijkse huurverhogingen voor 2013 4,00 %, in 2014 2,00 %, en vanaf 2015 2,25 % (voorgaand jaar: 2012 2,30 %, 2013 2,00 %, en vanaf 2014 2,25 %); – jaarlijkse huurderving van 0,5 % (voorgaand jaar: 0,5 %); – jaarlijkse stijgingen van de vastgoed gerelateerde variabele lasten van 3 % (voorgaand jaar: 3 %); – genormeerde variabele lasten (OZB, verzekering en algemeen beheer) van € 1080 per verhuureenheid (voorgaand jaar: € 1080); – genormeerde klachten- en mutatieonderhoudskosten € 345,- per eenheid (voorgaand jaar: € 345,-); – kosten van planmatig groot onderhoud, conform onderhoudsbegroting voor de eerstkomende 9 jaar, daarna is een norm voor onderhoud ingerekend die is gebaseerd op de extrapolatie van de meerjarenonderhoudsbegroting. In de laatste 5 jaar van de exploitatie wordt echter geen planmatig onderhoud ingerekend. Hiervoor in de plaats is een bedrag van € 100,- per woning ingerekend, jaarlijks verhoogd met € 100,-. Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
44
–
– –
– –
een restwaarde gelijk aan de historische kostprijs van de grond. De contante waarde van de grondwaarde aan het einde van de exploitatieperiode of de verwachte opbrengstwaarde bij verkoop is dus gelijk aan de historische kostprijs; een rekenrente van 5,25 % (voorgaand jaar: 5,25%) voor WSW-geborgde woningen; de periode waarover contant gemaakt wordt loopt parallel met de geschatte resterende levensduur van de complexen (variërend van 16 tot 36 jaar) (voorgaand jaar: 17 tot 37), de minimale levensduur is gesteld op 15 jaar tenzij vanuit planvorming een kortere levensduur gerechtvaardigd is. De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfswaarde. De voor 2013 te betalen verhuurderheffing is ingerekend.
Bij de bepaling van de bedrijfswaarde wordt niet langer rekening gehouden met de rentabiliteitswaardecorrectie van de bestaande leningenportefeuille en beleggingen. De rentabiliteitswaardecorrectie betrof het tijdelijke verschil tussen de contante waarde van de verwachte kasstromen uit hoofde van leningen en beleggingen en de waardering van deze posten op de balans.
Bijzondere waardevermindering SHBO beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Dergelijke indicatie is op balansdatum niet aanwezig.
Afschrijvingen Vanaf 2012 zijn de afschrijvingen niet langer gebaseerd op de annuïtaire methode maar wordt per component lineair over de geschatte resterende levensduur afgeschreven over het verschil tussen de boekwaarde per 1 januari 2012 en de geschatte restwaarde van (de component van) het actief. Indien sprake is van een afwaardering naar lagere bedrijfswaarde dan geldt deze lagere bedrijfswaarde vanaf dat moment als basis voor de afschrijvingen in de toekomst. Een lagere bedrijfswaarde wordt in zijn geheel toegerekend aan de opstal en overige componenten (op basis van het relatieve aandeel in de oorspronkelijke verkrijgings- of vervaardigingsprijs). Dit impliceert dat over de oorspronkelijke verkrijgingsprijs van de grond geen afschrijving plaatsvindt. Zo nodig wordt de verkrijgingsprijs van de grond zelfstandig op basis van impairment (af)gewaardeerd naar lagere sociale marktwaarde. Indien sprake is van een terugname van een eerdere afwaardering dan geldt de na deze terugname resulterende boekwaarde als basis voor de afschrijvingen in de toekomst.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
45
Actuele waarde ten behoeve van de toelichting In de toelichting is de actuele waarde van Sociaal vastgoed in exploitatie gebaseerd op de bedrijfswaarde zoals beschreven in deze paragraaf.
4.4.3. Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. 4.5. Financiële vaste activa 4.5.1. Latente belastingvorderingen Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden opgenomen voor tijdelijke verschillen tussen de waarde van de activa en passiva volgens fiscale voorschriften enerzijds en de boekwaarden die in deze jaarrekening gevolgd worden anderzijds. De berekening van de latente belastingvorderingen en -verplichtingen geschiedt tegen de belastingtarieven die op het einde van het verslagjaar gelden, of tegen de tarieven die in de komende jaren gelden, voor zover deze al bij wet zijn vastgesteld. Latente belastingvorderingen uit hoofde van verrekenbare verschillen en beschikbare voorwaartse verliescompensatie worden opgenomen voor zover het waarschijnlijk is dat er toekomstige fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee verliezen kunnen worden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen worden benut. Latente belastingvorderingen zijn opgenomen onder de financiële vaste activa, latente belastingverplichtingen zijn opgenomen onder de voorzieningen. Belastinglatenties worden gewaardeerd op basis van contante waarde. Als disconteringsvoet voor het contant maken is de marktrente van hoogwaardige ondernemingsobligaties genomen. Doordat de voorbereidingen voor VSO-3 nog niet zijn afgerond, zijn de eventueel op basis van deze VSO-3 te vormen voorzieningen voor latente belastingverplichtingen op nihil gewaardeerd.
4.6. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, veelal gelijk aan de nominale waarde. Een voorziening voor oninbaarheid gebaseerd op een statische beoordeling per balansdatum wordt in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Doordat de voorbereidingen voor VSO-3 nog niet zijn afgerond, zijn de eventueel op basis van deze VSO-3 te vormen voorzieningen voor latente belastingverplichtingen op nihil gewaardeerd. 4.7. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
46
looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. 4.8. Voorzieningen 4.8.1. Voorziening latente belastingverplichtingen Zie 4.5.1. 4.9. Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Een eventueel verschil tussen het ontvangen bedrag en de reële waarde van de lening wordt verantwoord op basis van de bij die transactie horende economische werkelijkheid. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.
Het verschil tussen de bepaalde boekwaarde en de uiteindelijke aflossingswaarde wordt op basis van de effectieve rente gedurende de geschatte looptijd van de schulden in de winsten-verliesrekening als interestlast verwerkt.
Voor extendible /tijdvakleningen wordt de effectieve rente bepaald op basis van de gemiddelde contractuele rente over de volledige looptijd van de lening, ervan uitgaande dat de vaste rente in het tweede tijdvak betaald moet worden.
De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden. 5. Grondslagen voor bepaling van het resultaat 5.1. Algemeen Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn.
5.1.1. Opbrengstverantwoording algemeen Opbrengsten uit de levering van goederen worden verwerkt zodra alle belangrijke rechten en risico’s met betrekking tot de eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
47
Opbrengsten uit de levering van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten. 5.1.2. Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die behoren tot de gewone bedrijfsuitoefening, maar op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter afzonderlijk worden toegelicht, teneinde een goed inzicht te geven in het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening van de corporatie en met name de ontwikkeling daarin. Bijzondere posten worden met het oog op de analyse en de vergelijkbaarheid van de resultaten zoveel als mogelijk naar aard en omvang afzonderlijk en ongesaldeerd toegelicht. 5.2. Bedrijfsopbrengsten 5.2.1. Huuropbrengsten De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2012 bedroeg dit maximumpercentage 2,30 %. 5.2.2. Opbrengsten servicecontracten Dit betreffen ontvangen bedragen van huurders en bewoners ter dekking van te maken en gemaakte servicekosten. Jaarlijks vindt verrekening plaats op basis van de daadwerkelijke bestedingen. De kosten worden verantwoord onder de lasten servicecontracten. 5.3. Bedrijfslasten 5.3.1. Afschrijvingen (im)materiële vaste activa en vastgoedportefeuille De afschrijvingen op materiële vaste activa en goodwill worden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Afschrijvingen vinden plaats volgens de lineaire methode methode op basis van de verwachte gebruiksduur. Met een mogelijke restwaarde wordt rekening gehouden. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. 5.3.2. Lasten onderhoud Onder deze post worden alle direct aan het verslagjaar toe te rekenen kosten van onderhoud verantwoord. Van toerekenbaarheid is sprake als de daadwerkelijke werkzaamheden in het verslagjaar hebben plaatsgevonden. Reeds aangegane verplichtingen waarvan de werkzaamheden nog niet zijn uitgevoerd op balansdatum worden verwerkt onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.
Het klachten- en mutatieonderhoud wordt onderscheiden in kosten van derden en eigen dienst, alsmede de kosten van het materiaalverbruik. In de winst- en verliesrekening zijn de kosten van de eigen dienst opgenomen bij de kostensoort salarissen en sociale lasten. De lasten van onderhoud onderscheiden zich van activeerbare kosten door het feit dat er geen sprake is van een waardeverhoging van het actief.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
48
5.3.3. Leefbaarheid De hieronder verantwoorde kosten betreffen kosten van fysieke ingrepen niet zijnde investeringen en uitgaven voor activiteiten in de omgeving van woongelegenheden van SHBO, die de leefbaarheid in buurten en wijken ten goede moeten komen.
5.3.4. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.
5.3.5. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen. 5.3.6. Belastingen Vanaf 1 januari 2012 is SHBO integraal belastingplichtig geworden voor de vennootschapsbelasting. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst-en-verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. De voorbereidingen voor het formuleren van een Vaststellingsovereenkomst voor zorgcorporaties (de zogenaamde VSO-3) zijn nog niet afgerond. De wijze waarop zorgcorporaties in de vennootschapsbelasting worden betrokken is daarom nog niet helder. SHBO heeft in de jaarrekening op basis van de huidige inzichten een schatting van de acute vennootschapsbelasting opgenomen. Rekening houdend met onder andere de mogelijkheid tot het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening, wordt de acute belastingplicht over 2012 gewaardeerd op nihil.
6. Belangrijke inschattingen ten aanzien van waardering en resultaatbepaling Het bestuur dient daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen te maken die van invloed zijn op de waardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorwaardelijke activa en verplichtingen. 6.1. Waardering vaste activa
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
49
6.1.1. Materiële vaste activa, bedrijfswaarde SHBO heeft geen complexen waarbij sprake is van bijzondere waardeverminderingen omdat de bedrijfswaarde hoger is dan de boekwaarde. De kasstromen waarop de bedrijfswaarden zijn gebaseerd hebben in het algemeen een redelijk voorspelbaar trendmatig karakter. De volgende aspecten kennen ten tijde van het opmaken van deze jaarrekening een grotere onzekerheid. Verhuurdersheffing De sector wordt naar verwachting geconfronteerd met een verhuurdersheffing. De basis voor deze heffing, en precieze hoogte ervan in de komende jaren en het aantal jaren dat deze heffing zal blijven bestaan zijn nog onzeker. SHBO heeft hiervoor de volgende beste schattingen gehanteerd: de verhuurderheffing is alleen in 2013 ingerekend. 6.2. Verwerking fiscaliteit Per 1 januari 2012 is de zorgvrijstelling voor woningcorporaties vervallen. Momenteel vindt overleg plaats om te komen tot een Vaststellingsovereenkomst (VSO-3) met de Belastingdienst. In deze VSO-3 worden de belangrijkste, specifiek voor de zorgcorporaties geldende, waarderingsvraagstukken opgenomen. De totstandkoming van VSO-3 is ten tijde van deze jaarrekening nog niet afgerond. Shbo heeft in de jaarrekening op basis van de huidige inzichten een schatting van de acute vennootschapsbelasting opgenomen. Rekening houdend met onder andere de mogelijkheid tot het vormen van een fiscale onderhoudsvoorziening wordt de acute belastingplicht over 2012 gewaardeerd op nihil. De eventueel te vormen actieve of passieve latenties is gezien de onzekerheid over de inhoud van de VSO-3 vooralsnog gewaardeerd op nihil.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
50
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
11.597.873 511.157 57.947 12.166.976 191.699 -722.995 11.635.681
11.714.950 565.350 67.571 12.347.871 7.081 -187.976 12.166.976
9.970.626 1.550.171 114.884 11.635.681
11.597.873 511.157 57.947 12.166.976
14.548.425 -2.912.744 11.635.681
14.356.725 -2.189.749 12.166.976
VASTE ACTIVA
Materiële vaste activa
Onroerende en roerende zaken in exploitatie
Saldo begin boekjaar a. Woningen en woongebouwen b. Onroerende goederen, niet zijnde woningen c. Overige goederen Investeringen / desinvesteringen a t/m c Afschrijvingen a t/m c
Saldo einde boekjaar a. Woningen en woongebouwen b. Onroerende goederen, niet zijnde woningen c. Overige goederen
Aanschafwaarde per einde boekjaar Afschrijvingen tot en met boekjaar Totaal materiële vaste activa Investeringen - Electra meters De Doelen oud € 37.000 - Radiografische warmtemeters De Doelen oud € 6.000 - CV installatie Buurstede € 144.000 - Lift (aanloopkosten) Buurstede € 4.000
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
51
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
1.701.207
12.676
-180.263
-12.901
799.461
275.480
1.025.060 174.237
-331.389 115.267
0
0
0
0
1.818.495
46.457
0
0
Rentabiliteitswaardecorrectie
-117.288
-33.781
Totaal mutatie bedrijfswaarde
1.701.207
12.676
Bedrijfswaarde: De bedrijfswaarde bedraagt eind 2012 circa € 15.632.287,- (2011 € 13.931.080,-) inclusief grondprijs en rentabiliteitswaardecorrectie (<2012 ).
Bedrijfswaarde: De bedrijfswaarde in het jaarverslag is toegenomen met een bedrag van € 1.701.207,- ten opzichte van de bedrijfswaarde ultimo het voorgaande jaar. De mutatie in de bedrijfswaarde laat zich als volgt verklaren: Jaarresultaat - Mutatie in de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa : Exploitatieduur 1 jaar verkort Gevolgen van aanpassingen van beleidsparameters en uitgangspunten: - in de huurprijscomponent: werkelijke huurverhoging voor 2013 4,00% in 2014 2,00% vanaf 2015 2,25% (was 2012 2,30%, 2013 2,00% en vanaf 2014 2,25%) - in de onderhoudslasten; aangepast aan meerjarenbegroting - in de overige lasten; aangepast aan de werkelijke overige lasten en begroting - in de vermogenskostenvoet; rente contante waarde 5,25% (2011 = 5,25%) - de inflatie is niet gewijzigd variabele kosten 3,00% (2011 = 3,00%), onderhoudskosten 3,00% (2011 = 3,00%) Mutatie bedrijfswaarde Grondwaarde
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
52
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
0
0
2.103 0 -775 0 1.328
2.878 0 -775 0 2.103
0 0 0 0
707.904 -707.904 0 0
0
0
Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Per 31 december 2012 waren er geen zaken in ontwikkeling.
Totaal onroerende zaken in ontwikkeling
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Saldo begin boekjaar Droogautomaat en muntkast Investeringen Afschrijvingen Desinvestering Saldo einde boekjaar
Financiële vaste activa
Te vorderen BWS-subsidies Saldo begin boekjaar Af : Afkoop door de Gemeente Oosterhout Af : Toevoeging aan exploitatie boekjaar Saldo einde boekjaar
Op grond van het Besluit Woninggebonden Subsidies is door de gemeente Oosterhout voor de complexen Buurstede en De Doelen subsidie toegekend. De subsidies zijn contant gewaardeerd tegen een rentepercentage van respectievelijk 4,5 en 4,75 %. Voor deze complexen wordt jaarlijks een vast bedrag, zijnde 10 % van de hoofdsom, uitgekeerd. In het jaar 2011 is het totale subsidiebedrag door de gemeente afgekocht.
Totaal financiële vaste activa
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
53
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
5.238 1.205 0 6.453 12.895
5.075 4.492 5.218 37.346 52.131
5.238
5.075
0 938 267 1.205
0 4.566 -74 4.492
0 0 0
4.388 830 5.218
6.097 356 6.453
18.360 18.987 37.346
VLOTTENDE ACTIVA
Vorderingen Deze post is als volgt opgebouwd: 1. 2. 3. 4.
Huurdebiteuren Gemeente Oosterhout Overige vorderingen Overlopende activa
Huurdebiteuren De huurachterstand ultimo december 2012 bedroeg, uitgedrukt in een percentage van het jaartotaal aan huren en vergoedingen, 0,28 %. In 2011 bedroeg dit percentage ook 0,28 %.
Gemeente Oosterhout Een specificatie van de vorderingen op de gemeente Oosterhout luidt als volgt: - Jaarlijkse bijdrage Besluit Woninggebonden Subsidies - Woningaanpassing - Woonkostensubsidie
Overige vorderingen - Nog te verrekenen met Thuisvester - Te ontvangen bedragen
Overlopende activa Rente deposito's en overige tegoeden Diversen
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
54
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
13.698
289
164.920 927.752
47.275 983.988
1.106.370
1.031.551
Liquide middelen Rabobank deposito Rekeningen-courant: - Rabobank 1399.61.100 - Rabobank 1305.36.512
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
55
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
5.819.090
5.332.954
137.996
486.136
5.957.086
5.819.090
6.398.686 0 0 -2.050.347 4.348.339
6.923.008 0 0 -524.321 6.398.686
EIGEN VERMOGEN
Overige Reserves Saldo begin boekjaar Resultaat boekjaar Saldo einde boekjaar
Voor de berekening van het jaarresultaat wordt verwezen naar de Winsten Verliesrekening van deze jaarrekening en de daarbij behorende toelichting.
LANGLOPENDE SCHULDEN
Leningen Saldo begin boekjaar Aflossing bestaande leningen Nieuwe leningen Aflossingen komend boekjaar Saldo einde boekjaar
De gemiddeld gewogen rentevoet bedraagt per 31 december 2012 4,64% (2011: 4,67%). De gemiddeld gewogen looptijd tot het einde van de lening bedraagt 4,18 jaar. De kortlopende aflossingsverplichting is onder de kortlopende schulden verantwoord. Ten behoeve van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw wordt een obligo aangehouden ter grootte van € 115.500,-
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
56
31-12-2012
31-12-2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
2.050.347 147.356 2.197.704
524.321 161.555 685.876
144.140
231.855
25.794
50.957
17.287 0 65.923 83.210
16.264 471 49.563 66.297
2.450.848
1.034.985
KORTLOPENDE SCHULDEN
Schulden aan kredietinstellingen Contractuele aflossing volgend boekjaar Niet vervallen rente langlopende leningen
Schulden aan leveranciers
Overige schulden Te verrekenen servicekosten
Overlopende passiva
Vooruitontvangen huursubsidie Betalingen onderweg Nog niet verschuldigde kosten Totaal
Nog niet verschuldigde kosten Het betreft hier kosten welke wel ten laste van het boekjaar dienen te worden gebracht, maar waar nog geen factuur voor ontvangen werd.
Totaal kortlopende schulden
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
57
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
58
5.1 Niet uit balans blijkende verplichtingen
Integrale vennootschapsbelastingplicht per 1 januari 2008 Door invoering van het belastingplan 2008 zijn woningcorporaties vanaf 1 januari 2008 integraal belastingplichtig. Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout is vrijgesteld geweest van vennootschapsbelasting. Op 1 januari 2012 is de zorgvrijstelling voor woningcorporaties vervallen. Momenteel vindt overleg plaats om te komen tot een Vaststellingsovereenkomst (VSO-3) met de Belastingdienst. In deze VSO-3 worden de belangrijkste, specifiek voor de zorgcorporaties geldende, waarderingsvraagstukken opgenomen. De totstandkoming van VSO-3 is ten tijde van deze jaarrekening nog niet afgerond.
Vogelaarheffing Op 17 september 2007 sloten Aedes en de minister van WWI het Onderhandelaarsakkoord. Het onderhandelaarsakkoord is door de leden van Aedes niet bekrachtigd, maar de leden hebben wel solidariteit uitgesproken met de investeringen in de 40 wijken. De corporaties hebben vanaf 17 september 2007 tot begin februari 2008 de tijd gehad om de vormgeving van hun bijdrage in de investeringen in de 40 wijken uit te werken. Over de vormgeving is geen overeenstemming bereikt met minister Vogelaar. In februari 2008 heeft minister Vogelaar besloten om de corporaties een heffing op te leggen van €75 miljoen in 2008. Corporaties met tenminste 10% van hun bezit in één of meerdere van de 40 wijken en corporaties die in één of meerdere van de 40 wijken tenminste 15% van de daar aanwezige corporatiewoningen in die wijk in eigendom hebben komen in aanmerking voor kwijtschelding van de heffing. Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout behoort niet tot deze corporaties. In 2012 heeft Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout € 11.109 ( 2011 € 15.533 ) afgedragen ten behoeve van de projectsteun wijkaanpak. Deze heffing wordt ten laste van de winst- en verliesrekening van de betreffende jaren gebracht, de verschuldigde bedragen worden niet in de bedrijfswaardeberekening meegenomen. Langlopende leningen Ten behoeve van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw wordt een obligo aangehouden ter grootte van € 115.500,-.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
59
TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING OVER HET BOEKJAAR 2012
2012
2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
1.462.826
1.436.888
-1.701
-1.760
BEDRIJFSOPBRENGSTEN
Huren Te ontvangen nettohuur Woningen en woongebouwen Huurderving wegens leegstand wegens oninbaarheid Subtotaal Saldo huren
-978
0
-2.678
-1.760
1.460.147
1.435.128
402.234
384.872
-507
-400
401.727
384.472
Per 1 juli 2012 heeft een algemene huurverhoging plaatsgevonden van 2,30 %. In 2011 bedroeg de huurverhoging 1,30 %. Op complexniveau heeft geen huurdifferentiatie plaatsgevonden. De huurderving bedraagt 0,18 % van de huuropbrengst. In 2011 bedroeg de huurderving 0,12 %. Vergoedingen Te ontvangen vergoedingen voor overige goederen, leveringen en diensten. Derving vergoedingen wegens leegstand en oninbaarheid
Deze post wordt bepaald door de ontvangen voorschotten te verminderen met de per saldo te restitueren bedragen, zodat feitelijk de werkelijke kosten worden afgerekend.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
61
2012
2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
a. Woningen en woongebouwen
307.404
117.077
b. Onroerende goederen, niet zijnde woningen
380.132
54.193
35.458
16.705
722.995
187.976
89.822
203.230
1. Klachten- en mutatieonderhoud
45.078
47.191
2. Periodiek onderhoud
10.144
11.271
3. Groot onderhoud
34.599
144.768
89.822
203.230
622.824
622.219
187.909
204.957
58.379
57.834
2.871
2.897
369.628
353.170
4.038
3.361
622.824
622.219
BEDRIJFSLASTEN
Afschrijvingen op materiële vaste activa
c. Overige goederen
De afschrijvingen nemen toe a.g.v. de lineaire afschrijvingsmethodiek en verkorting van de afschrijvingstermijn a.g.v. de componentenmethode.
Lasten onderhoud Deze post bestaat uit:
De kosten voor onderhoud zijn inclusief de doorberekende kosten van de technische dienst van Volckaert, voor werkzaamheden die zij heeft verricht ten behoeve van SHBO. In de post groot onderhoud zit in het jaar 2011 een schilderbeurt van De Doelen voor een bedrag ad € 105.203,(Doelen nieuw € 59.260,- Doelen oud € 45.943,-) Overige bedrijfslasten Specificatie: 1. Algemeen beheers- en administratiekosten 2. Belastingen en verzekeringen 3. Contributies 4. Kosten nevenexploitaties 5. Diversen
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
62
2012
2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
101.923
108.687
b. Bijdrageheffing Centraal Fonds inzake projectsteun wijkenaanpak
11.109
15.533
c. Kosten bestuur
22.058
21.180
d. Algemene kosten
52.819
59.557
187.909
204.957
51.270
51.008
7.109
6.826
58.379
57.834
1. Algemeen beheers- en administratiekosten a. Personele kosten
b. Bijdrage Centraal Fonds inzake projectsteun wijkenaanpak Het Centraal Fonds Volkshuisvesting heeft voor 2012 een heffing opgelegd voor de bijzondere projectsteun wijkenaanpak, beter bekend als de 40 probleemwijken van voormalig minister Vogelaar. De stichting heeft geen eigen personeel in dienst. De werkzaamheden met betrekking tot o.a. management, administratievoering en technisch onderhoud worden uitgevoerd door personeel dat in dienst is bij Volckaert. De doorberekende kosten van deze dienstverlening zijn opgenomen onder het hoofd 'personele kosten' en 'kosten bestuur'. d. Algemene kosten Hierin zitten mede verwerkt de accountantskosten (€ 13.674) voor controle van de jaarrekening en bepaling fiscale positie + VPB berekening
2. Belastingen en verzekeringen Belastingen Verzekeringen
Onder ' verzekeringen ' worden alleen die bedragen opgenomen, die direct verband houden met de woningen in exploitatie. De premies voor de overige verzekeringen zijn onder de algemeen beheerskosten opgenomen. Het betreft hier de verzekeringen voor inventaris, inductie, bedrijven- en bestuurdersaansprakelijkheid.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
63
3. Contributies
2012
2011
(x € 1,-)
(x € 1,-)
2.871
2.897
De bijdrage voor de landelijke koepelorganisatie voor woningcorporaties (Aedes) bedraagt € 10,97 per woning. (in 2011 was dit € 11,07)
4. Kosten nevenexploitaties a. Warmte- en bemeteringskosten
102.940
96.012
b. Elektraverbruik
84.494
74.149
c. Waterverbruik
13.053
15.352
d. Schoonmaken / ramen wassen
29.283
28.549
e. Kosten verzorgend personeel / huismeester
73.164
70.949
g. Diversen
66.693
68.160
369.628
353.170
Rentelasten
308.986
389.088
Rentebaten
20.748
69.049
Het onderdeel 'diversen' bestaat uit de kosten voor boilerhuur, tuinonderhoud, bewonersactiviteiten, gebruik recreatiemogelijkheden en administratiekosten.
Jaarresultaat Het positieve resultaat volgens de winst- en verliesrekening is ten gunste van de overige reserves gebracht.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
64
5.2 Kasstroomoverzicht 2012 ( volgens de indirecte methode)
I
( x € 1,-)
Kasstroom uit operationale activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor : - afschrijvingen - overige waardeveranderingen materiële vaste activa - veranderingen in werkkapitaal : * Vorderingen * Kortlopende schulden (excl aflossingsverplichting 2013)
426.234
723.770 0 39.236 -110.163 652.843 1.079.077
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest Ontvangst vanwege buitengewone baten
20.748 -308.986 0 -288.238
Kasstroom uit operationele activiteiten
II
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Afname financiële vaste activa Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten
III
790.839
0 -191.699 0 -191.699
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Ontvangsten uit langlopende leningen Aflossingen van langlopende leningen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Toename geldmiddelen in 2012
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
0 -524.321 -524.321 74.819
65
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
66
5.3 Overige gegevens 5.3.1 Controleverklaring onafhankelijke accountant Hiervoor wordt verwezen naar de hierna opgenomen verklaring.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
67
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
68
5.3.2 Voorstel tot bestemming van het resultaat over het boekjaar 2012
Het bestuur stelt met goedkeuring van de Raad van Toezicht voor het resultaat over het boekjaar 2012 ten bedrage van € 137.996,- geheel ten gunste van de overige reserves te brengen.
5.3.3 Gebeurtenissen na balansdatum
N.v.t.
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
71
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
72
5.3.4 Goedkeuring en vaststelling jaarrekening door de bestuurder en Raad van Toezicht
Verklaring van de bestuurder De raad van bestuur van Stichting Huisvesting Bejaarden Oosterhout heeft de jaarrekening 2012 vastgesteld in de vergadering van 25 april 2013.
Was getekend: Mevrouw Drs. A.A. Boekelman - Wilhelm, Directeur-bestuurder
Verklaring van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht verklaart in zijn vergadering van 29 april 2013, het verslag 2012, inclusief de jaarrekening, te hebben goedgekeurd.
Was getekend:
Was getekend:
Drs. B.E. van den Dungen, voorzitter
Mevrouw Mr. Drs. C.A. Bach
Was getekend:
Was getekend:
Mevrouw N. Baroch RA
Mevrouw Drs. D.M. Heeroma
Was getekend: Prof. Dr. J.M.G.A. Schols
Ons kenmerk: CP/ID/154.2013
73