BrabantStad-special www.brabantstad.nl
* Breda: pagina 3 * Eindhoven: pagina 4 * Helmond: pagina 5
* ‘s-Hertogenbosch: pagina 6 * Tilburg: pagina 7
En verder: Netwerkprogramma / BCH2018 p2 | Groslijst projecten pagina 8
Samen Investeren in BrabantStad Een terugblik op behaalde resultaten BrabantStad is een gedreven en professioneel netwerk. En meer dan dat. Onderdeel van het Meerjarenprogramma 2008-2012 is een investeringsagenda van 1,4 miljard euro met concrete projecten die samen worden uitgevoerd: Samen Investeren in BrabantStad. De samenwerking bestaat uit overleg en afstemming, maar vooral ook uit gezamenlijke investeringen. Zo hebben de provincie en de B5-steden Breda, Eindhoven, ‘s-Hertogenbosch, Helmond en Tilburg begin 2009 met elkaar afspraken gemaakt over een veelheid aan projecten op economisch, ecologisch, sociaal en cultureel terrein. De projecten worden uitgevoerd in het kader van het investeringsprogramma Samen Investeren in Brabant(Stad). In totaal wordt 1,4 miljard euro in de projecten gestoken. Hiervoor heeft de provincie 350 miljoen beschikbaar gesteld en de vijf steden 600 miljoen. Andere partijen als de Rijksoverheid, Europa en het bedrijfsleven dragen nog eens 450 miljoen bij. Het programma heeft een looptijd tot en met 2013. Door het gezamenlijk investeren in deze projecten willen de provincie en de B5 op tal van beleidsterreinen een duurzame toekomst voor Brabant als geheel en de steden
in het bijzonder. Voor de provincie leveren de projecten een belangrijke bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen uit het lopende bestuursakkoord Vertrouwen in Brabant. In deze special laat ik u als voorzitter van de Stuurgroep BrabantStad graag enkele klinkende resultaten zien. Interview Lily Jacobs, voorzitter Stuurgroep BrabantStad Wat maakt BrabantStad nu zo uniek? ”BrabantStad neemt binnen Brabant, nationaal en internationaal een bijzonder positie in. Door de samenwerking ontstaat een sterk merk, kennisuitwisseling, een goede interne afstemming en een stevige lobby richting regio, Rijk en Europa.” Wat levert dit op voor de inwoners van Brabant? “Een goed vestigingsklimaat voor het bedrijfsleven betekent een stimulans voor de werkgelegenheid en de kenniseconomie. Evenementen in het kader van Culturele Hoofdstad zorgen voor een actief uitgaansleven. De stimulering van groen, zoals bij het Groene Woud, geeft de mensen ruimte om uit te waaien. En goed openbaar vervoer en wegen zorgen ervoor dat alles soepel loopt.” Wat betekent BrabantStad voor de vijf gemeenteraden en Provinciale Staten? “Ook in tijden van bezuiniging blijft het belangrijk om samen te investeren in het stedelijk netwerk. De Raden en Staten spelen hierin een cruciale rol, vanuit de stuurgroep BrabantStad betrekken we hen hierbij.”
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
pagina 2 En verder…
Netwerkprogramma BrabantStad De bereikbaarheid van BrabantStad staat onder druk, vooral in de stedelijke gebieden neemt het personen- en goederenvervoer tot 2020 flink toe. Daarom werken de vijf steden en de provincie intensief samen onder de noemer van Netwerkprogramma BrabantStad Bereikbaar om de bereikbaarheid te verbeteren. En met resultaat: in vier jaar is er veel voortgang geboekt op de ontsluiting van de steden per auto, trein, bus, fiets én schip. Slimme combinaties Een goede bereikbaarheid is een belangrijke voorwaarde voor de economische ontwikkeling én voor een leefbare regio. Een groot scala aan maatregelen is nodig om het verkeer in de steden te laten doorstromen. Maar milieu, leefbaarheid en capaciteit van het wegennet stellen
Brabant Culturele Hoofdstad Waarmee stelt BrabantStad zich kandidaat? Met het motto ‘De kunst van het samen leven’ onderscheidt BrabantStad zich van de andere Nederlandse kandidaten. Naast de overkoepelende programmering, krijgt elk van de vijf steden in 2018 een eigen programma. Deze Stadspijlers drukken vooral de eigen identiteit en uitgesproken kwaliteiten uit: innovatieve technologie en design (Eindhoven), social innovation (Tilburg), beeldcultuur en erfgoed (Breda), industrieel erfgoed, jeugd & cultuur en beeldende kunst (Helmond) en Bosch 500 (’s-Hertogenbosch). De provincie werkt verder aan projecten in onder andere de groene zones.
Investeren in een tijd van bezuinigingen: wat levert het op?
grenzen. BrabantStad zet daarom in op combinaties van vervoersmogelijkheden en reconstructie van het stedelijk hoofdwegennet. Samenwerking Elk voor- en najaar is er een overleg met de ministers van Verkeer en Waterstaat en Ruimte en Milieu. Zij erkennen de strategische positie van BrabantStad voor de nationale economie en de behoefte aan een hoogwaardige verkeersen vervoersstructuur. In samenwerking met marktpartijen, andere overheden en kennisinstellingen geeft BrabantStad hier vorm aan, waaronder de ministeries van EL&I en IenM, SRE, Rijkswaterstaat Noord-Brabant, ProRail en NS.
Investeren in cultuur lijkt gedurfd in deze tijd. Nader onderzoek door de Universiteit van Tilburg stelt echter dat de economische impact van Culturele Hoofdstad van Europa gemiddeld twee keer zo groot is als de programma-investering. Naast de economische meerwaarde heeft de titel bovendien culturele, sociale en imago-impact. Of zoals de commissaris van de koningin, Wim van de Donk, laatst zei: “Cultuur brengt verwondering, ontroering, herkenning; er gaat rust en troost van uit; het stimuleert creativiteit en vormt het denken”
Hoe verder op weg naar 2018? In november 2012 start de selectieprocedure. Dan moet het voorstel, in de vorm van een bidbook, zijn ingeleverd. In januari 2013 is de shortlist bekend waarna in september 2013 de definitieve aanwijzing is. In mei 2014 volgt dan de officiële benoeming Nederlandse Culturele Hoofdstad van Europa. Vanaf dat moment is er vier jaar de tijd om het culturele programma voor 2018 te ontwikkelen en de stad en de regio klaar te maken voor honderdduizenden bezoekers. Uit Brabant en de rest van de wereld.
pagina 3
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
Breda Via Breda Via Breda is een plan voor het nieuwe station Breda en zijn omliggende stadsdelen. Via Breda is gekozen als naam doordat de HSL vanaf 2012 een stop heeft in Breda, waardoor Breda nog meer een knooppunt wordt in Europa. Hiervoor wordt het station van Breda vernieuwd en krijgt ook de omgeving rondom het station een opknapbeurt. Het gebied rondom het station bestaat uit 8 deelgebieden, namelijk Zoete Inval, Havenkwartier, Markoevers, Belcrum, Stationskwartier, Spoorbuurt Breda, Liniepark en Drie Hoefijzers. Dit zijn vier nieuwe buurten en vier oude buurten. Biomassacentrale De biomassacentrale zal gestookt gaan worden met houtsnippers (plantsoenafval) en zal 1100 tot 2000 woningen en gebouwen gaan verwarmen in de uitbreidingswijk Breda-
Teteringen. Daarnaast zal de biomassacentrale elektriciteit op gaan wekken. Ook wordt middels samenwerking met drie woningcorporaties bekeken om bestaande (renovatie)woningen in een aangelegen wijk aan te sluiten op deze biomassacentrale. Met deze biomassacentrale zal een reductie in de CO2-uitstoot bereikt worden van 3.300 ton per jaar.
hierdoor ook een meer optimale doorstroming gaan krijgen. De Tunnelbak Oosterhoutseweg is in oktober 2010 officieel geopend door gedeputeerde Y. de Boer en wethouders W. Willems en A. Arbouw.
Tunnelbak Oosterhoutseweg De doorstroming op de Noordelijke Rondweg wordt verbeterd o.a. ten behoeve van de bereikbaarheid van het Nationaal Sleutelproject met de nieuwe OV-terminal en de economische toplocaties aan de noordzijde van de stad. Er is gewerkt aan het ombouwen van de bestaande gelijkvloerse kruising tot ongelijkvloerse kruising, waarbij de Noordelijke Rondweg omlaag is gebracht onder de Oosterhoutseweg door. Dit project draagt bij aan zowel de doorstroming van het verkeer als de verbetering van het milieu en de verkeersveiligheid. Door de scheiding van verkeersstromen zal de verkeersveiligheid toenemen, vooral voor de schoolgaande kinderen die voorheen dit drukke kruispunt moesten oversteken. De HOV Breda – Oosterhout zal
Wethouders Wilbert Willems en Alfred Arbouw van Breda en gedeputeerde Yves de Boer (vlnr) knippen gezamenlijk het lint door. De nieuwe tunnelbak draagt de naam 'Poort Napoleon'.
Pagina 4
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
Eindhoven Verduurzaming Openbare Verlichting Samen met de andere steden is dit het project waarin duurzame verlichtingsconcepten voor de openbare ruimte worden ontwikkeld, met het oog op grootschalige toepassing in Brabant. Geen enkele toonaangevende kennis- en innovatieregio kan bestaan zonder duurzaam en klimaatbestendig te zijn ingericht. Het project moet ervoor zorgen dat innovaties op het gebied van openbare verlichting worden gestimuleerd en de introductie van LED wordt versneld. Hoewel Eindhoven als 'testbed' zal fungeren, zullen de overige B5- steden hiervan meeprofiteren door deelname aan het expertteam dat door Eindhoven (i.s.m. Philips) wordt georganiseerd. Daarnaast wil Eindhoven als de Lichtstad de eerste stad zijn waar duurzame technologieën op een verantwoord moment zo mogelijk op de schaal van de stad wordt geïmplementeerd: 'Bright ideas for Planet Earth.' Het project is de beste oefening in een internationale setting, zowel op inhoudelijk als strategisch organisatorisch vlak.
Strijp S Als gevolg van de groei die Philips aan het begin van de twintigste eeuw doormaakte werd uitbreiding van de bebouwing noodzakelijk. De noodzaak van een eigen glasfabriek in de Eerste Wereldoorlog vormde de eerste aanzet tot het opzetten van een nieuw complex. Hiervoor werd een nieuwe locatie in Strijp ingericht, in het verlengde van de reeds bestaande Philips-bebouwing (complex Emmasingel en Philipsdorp). Klokgebouw (Strijp S)
Het markante en monumentale Klokgebouw op Strijp S krijgt een nieuwe bestemming, nl. die van cultuurfabriek. Het biedt fantastische mogelijkheden met zijn immense productiehallen op de begane grond en zeeën van ruimte op de vijf verdiepingen.
Wat betreft omvang en ambitie een voor Eindhovense begrippen geheel nieuw en gewaagd concept. En een van de grootste Europese projecten op het gebied van herontwikkeling van industrieel erfgoed. Beemdstraat/Meerenakkerweg/ “Hovenring” De bestaande BeemdstraatMeerenakkerweg transformeert van een voorheen bijna doodlopende weg op het bedrijventerrein De Hurk naar een van de belangrijkste toegangswegen van de stad Eindhoven, waarbij deze weg een aansluiting op de A2 krijgt en een volwaardige aansluiting op de Ring. De transformatie en de aansluiting op de A2 is de oplossing voor de verwachte bereikbaarheidsproblemen aan deze zijde van de regio Eindhoven. Na deze transformatie zal deze weg het visitekaartje worden van bedrijventerrein De Hurk, het grootste bedrijventerrein van Eindhoven.
pagina 5
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
Helmond Sluis 7 Sluis 7 is een bijzonder monument, ook in relatie tot 2018Brabant. Het is van oudsher de zuidelijke toegangspoort over water naar BrabantStad. Die waterwegen hebben een cruciale rol gespeeld in de industriële ontwikkeling van Brabant. Na de omlegging van het kanaal is de sluis buiten gebruik geraakt. Na de restauratie is deze weer bruikbaar, maar dan voor de recreatieve vaart. Hierdoor is de beleving van het industrieel erfgoed ook over water mogelijk.
Groene Campus De provincie Brabant heeft enkele jaren geleden al een bijdrage van ruim 6 ton geleverd aan de Groene Campus (in casu: een schoolgebouw, van een campus was op dat moment nog geen sprake). Die maakt onderdeel uit van het Food Technology Park. Aan het nieuwe onderwijsgebouw is toen een gedeelte toegevoegd waar de samenwerking tussen studenten en bedrijven, met name op het gebied van innovatie, vorm krijgt. In het kader van Samen Investeren wordt ondersteuning gegeven aan het vervolgtraject: het verder ontwikkelen van deze campus. Vanuit de provincie is
daarbij veel nadruk gelegd op betrokkenheid van het bedrijfsleven als noodzakelijke voorwaarde voor een succesvolle campus. Dit heeft in goed overleg geleid tot een prima businessplan, waarin zowel de samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven, als die tussen bedrijven onderling verder wordt versterkt. Een aantal projecten is al van start gegaan, enkele anderen worden nog verder uitgewerkt, en kunnen het komend halfjaar van start. Helmond West: proeftuin duurzame wijkontwikkeling De wijk Helmond West gaat de komende jaren flink op de schop. Aan de verbetering van de wijk wordt leiding gegeven door de gemeente Helmond en woningcorporatie woCom. De provincie Noord-Brabant en Waterschap Aa en Maas gaan de gemeente Helmond en woCom helpen om duurzaamheid toe te voegen aan de wijk. Ten eerste zullen er duurzame proefwoningen worden gebouwd. Samen met de bewoners wil men tonen dat duurzame woningen zorgen voor een prettige woonsituatie. En dat deze woningen geen hogere woonlasten hebben. Het Wijkhuis Brede School wordt het centrale hart in de wijk. Het gebouw wordt extra energiezuinig en milieuvriendelijk
en krijgt een gezond binnenklimaat, met voldoende zuurstof door goede ventilatie. Het paradepaardje van de proeftuin in Helmond West is de Goorloopzone. Deze zone rondom de beek Goorloop, wordt omgetoverd tot een aantrekkelijke en uitnodigende groene zone dwars door de stad. Er komt een groot wijkpark en een natuurspeeltuin. Binnen het Goorloopgebied wordt het regenwater uit de wijk straks milieuvriendelijk opgevangen. Al met al moet de Goorloopzone een gebied worden waarin bewoners kunnen wandelen, fietsen, andere bewoners kunnen ontmoeten en genieten van de fraaie natuur. En waarin kinderen kunnen spelen en water-, natuuren milieueducatie krijgen.
Pagina pagina 46
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
‘s-Hertogenbosch Kunstzinnig en creatief met respect voor wat er is, gericht op ontmoeting met het publiek.
1931 Congrescentrum Brabanthallen Vrijdag 26 november 2010 is de nieuwste meeting- en eventlocatie 1931 Congrescentrum Brabanthallen geopend. Dis is mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van OP-Zuid, Europese Unie, Gemeente ’sHertogenbosch en Provincie Noord-Brabant. Na maanden van verbouwing is dit unieke congresen vergadercentrum, dat het authentieke van een rijksmonument combineert met moderne faciliteiten, klaar voor gebruik. De comfortabele vergaderunits en congresruimten bieden ruimte voor meetings van 4 tot 2.000 gasten.
Willem-II fabriek Samen investeren de Provincie Noord-Brabant en de gemeente ’sHertogenbosch in het opknappen van de monumentale Willem II fabriek aan de Boschdijkstraat. De buiten- en binnenkant van de oude sigarenfabriek van Goulmy & Baar pand worden volledig gerenoveerd. In december 2010 starten de werkzaamheden en verwachting is dat deze in 2013 zijn afgerond. De huidige gebruikers zijn vooral beeldende kunst- en cultuurinstellingen. Het samenbrengen van vooral de beeldende kunstinstellingen zoals het Centrum voor Beeldende Kunst (CBK), Grafisch Atelier, Digitale Werkplaats, Atelier Beheer Stichting en individuele kunstenaars zorgt voor een uitstraling die goed past bij het monumentale gebouw.
En verder Het project ‘Het is genieten rond de Dommel’ bestaat uit een aantal deelprojecten die de verbinding met Het Groene Hart versterken. De restauraties zijn gestart van de garage van Pompen & Verlouw, de Orangerie en de Manege. Het theaterfestival Boulevard heeft in 2010 weer een succesvolle editie afgeleverd.
pagina 7
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
Tilburg Samen Investeren betekent veel voor Tilburg. Het heeft er toe geleid dat de ambities van de betrokken partners - die van de provincie en van Tilburg, maar ook die van BrabantStad kunnen worden verbonden. En dat die ook zijn verbonden in een samenhangend programma. Effect van samenwerking De samenwerking heeft tot een ander - zeer welkom - effect geleid. Zoals blijkt uit het proces rondom de Aerospace Maintenance Campus en rondom Logistics City, heeft Tilburg nadrukkelijk de samenwerking met de regio opgezocht en gevonden. Dankzij Samen Investeren is dit proces versneld en is er in korte tijd veel tot stand gekomen. De regio Hart van Brabant komt goed op stoom. Dat is voor Tilburg, voor de regio én voor de provincie een winstpunt. Aerospace & Maintenance Er komt een Aerospace & Maintenance Park in MiddenBrabant. In samenspraak met de provincie is bepaald dat de middelen in eerste instantie worden aangewend om een viertal projecten
op gang te brengen die vanaf 2014 op eigen benen moeten kunnen staan. Het gaat hierbij om de opzet van een opleidingencentrum voor helikopteronderhoud, een simulatorenpark waar luchtvaartsimulatoren, maar ook simulatoren voor de gezondheidszorg en calamiteitenbestrijding bij elkaar gebracht kunnen worden en een Aerospace & Maintenance House. Dit is een projectbureau dat wordt ingericht om de sector door te ontwikkelen door bijvoorbeeld innovatie te stimuleren, samenwerking tussen bedrijven te bevorderen en het cluster in binnen- en buitenland te promoten. Ten slotte is een bijzondere leerstoel ingesteld aan de Universiteit van Tilburg die bekleed wordt door hoogleraar Henk Akkermans. De leerstoel richt zich op onderzoek naar en onderwijs in de dynamiek van samenwerkingsverbanden voor het onderhoud van technisch complexe kapitaalgoederen.
Moerenburg Dit landschapspark in het oosten van Tilburg vormt een belangrijk uitloop- en recreatiegebied voor de stad. Het gebied wordt landschappelijk nog aantrekkelijker gemaakt voor bewoners en bezoekers. Dit door aanleg en herstel van landschapselementen en het verbeteren van de ontsluiting met wandel- en fietspaden. Bovendien krijgen agrariërs meer kans om aanleg en onderhoud van het landschap op te nemen in hun duurzame bedrijfsvoering als een vanzelfsprekende taak dankzij een betere financiering.
pagina 8
BrabantStad-special www.brabantstad.nl
BREDA
Van Abbe en muziekcentrum
Verwerving bedrijf centrumplan
Oosterhoutseweg- Noordelijke rondweg
STRP (festival)
Centrumplan 2 fase
Dutch Design Week
Versterken netwerken bewoners
Reconstructie kruispunt Nieuwe Kadijk AV Cluster Breda Broedplaats podium Bloos De Beyerd Festivals beeldcultuur, graphic design Culturele hoofdstad Filmfestival ZIOS ROC Veiligheidshuis
Deltaplan voortijdig schoolverlaten
Culturele hoofdstad
Social Scouting en welzijnsmakelaar Wonen zonder zorgen Toepassen zonnecellen herhuisvesting Afvalstoffendienst
Centrum jeugd en gezin
Groene Peelvallei
Veiligheidshuis
Virtuele BrabantStad
Klimaatbestendig Brabant (Duurzaambouwen)
Vermaatschappelijke van de Zorg/ Slimme zorg
Dienstverlening e-overheid
TILBURG
PROVINCIE
Brabant culturele hoofdstad
Fijnstofneutraal ZO brabant
Leerwerkloket naar HRM
Op de bres voor de zorg
Jongerenfoyer
Op de bres voor de techniek
Zorghuis complexe problematiek
Biocentrale Ottenbad Verbinding Groene Woud Luchtkwaliteit Brabant schoolnet
Bidboek culturele hoofdstad
RBA aanpak
Waarderend vernieuwen
Herstructurering fysieke infrastructuur
Duurzaam vervoer
Geschikt wonen voor iedereen
Strijp S
Inspirende NME projecten
Biomassacentrale Teteringen
Biomassacentrale Meerhoven
Groene Woud
Luchtkwaliteit
Verduurzamen openbare verlichting
Aankoop Strijpse akkers Eindhoven
Landschapspark Moerenburg
Virtuele BrabantStad
'S-HERTOGENBOSCH
Luchtkwaliteit
Versterking Talenten, Productie en Presentatie
Spoorzone A2/A59
Kempenbaan Allergeenarme scholen
Culturele hoofdstad
Brabant culturele hoofdstad JB en Boulevard
HELMOND
Culturele hoofdstad
Stedelijke tangenten
Servicepunt leren/werken
Ideale connectie / leisure Boulevard
Veiligheidshuis
Centrum jeugd en gezin
Herstructurering fysieke infrastructuur
Centrum jeugd en gezin
Interventie team huiselijk geweld
Maintenance Valley
Deltaplan voortijdig schoolverlaten
Veiligheidshuis
Creatieve economie Veemarktkwartier
Leer werk service centrum Herstructurering fysieke infrastructuur Centrum beeldcultuur Colin Festival Verse Waar Chassé Theater Creatieve economie Electron Kenniscentrum leisure NHTV Bavelseberg Avans ondernemerscentrum Versterken HumansCapital in de wijk Leerstoel Maintenance en logistiek
Proeftuin duurzame herstructuringswijk Helmondwest (Goorloop) Luchtkwaliteitsplan
Kroon op je wijk Bastionder Biomassacentrale
Strategisch arbeidsmarktbeleid
Het is genieten rond de Dommel
Combinatiefunctionarissen
Herstructurering fysieke infrastructuur
Groene Delta
Groenblauwe raamwerk bavel
Industrieel themapark
Centrum jeugd en gezin
Biomassacentrale Teteringen Waterakkers EINDHOVEN Meerenakkerweg Glow / Strijp S zicht het licht Eindhoven één in werk Internationale school Eindhoven Designhuis
Industrieel erfgoed weerspiegeld Gebiedsontwikkeling foodcampus Zuid Willemsvaart (sluis 7) / Kanaalzone High Tech Automotive Campus en Foodcampus Automotive House (Automotive campus-leerfaciliteit)
Luchtkwaliteit City Change Centre Herstructurering fysieke infrastructuur
Centrum jeugd en gezin Steunpunt huiselijk geweld Veiligheidshuis
Huis van de wereld
Johan Cruijff University Tilburg Ideale connectie/ logistics city Herontwikkeling westelijk deel spoorzone Duurzame sociaal fysieke aanpak in 5 impulswijken MFA als podium voor uitwisseling Sleutelproject zorgcentrale Innovatief groen
Food en Health Initiative
WKO Spoorzone
Brabanthallen
Virtuele BrabantStad
De Gruyterfabriek
Electronische dienstverlening in de regio
Kop van het zand Realisatie verkeersburg Ponte Palazzo Expertisecentrum Veiligheid