RAPPORT VAN BEVINDINGEN Kwaliteitsonderzoek bij obs De Klipper
Plaats : Hoorn Nh BRIN-nummer : 23PY Onderzoeksnummer : 122600 Datum schoolbezoek : 16 juni 2011 Rapport vastgesteld te Leeuwarden op: 1 september 2011
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
Inhoud 1
Inleiding 5
2
Bevindingen 7
3
Toezichtarrangement 13
pagina 3 van 13
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
1
Inleiding De Inspectie van het Onderwijs heeft op 16 juni 2011 een onderzoek uitgevoerd op o.b.s. De Klipper naar aspecten van de kwaliteit van het onderwijs en de naleving van wet- en regelgeving. De aanleiding voor dit onderzoek was het volgende. De inspectie heeft voor o.b.s. De Klipper een risicoanalyse uitgevoerd. Uit deze analyse kwam naar voren dat de opbrengsten mogelijk onvoldoende zijn. Op 3 maart 2011 heeft de inspectie de uitkomsten van deze risicoanalyse met het bevoegd gezag besproken. Naar aanleiding van dit gesprek is besloten een onderzoek uit te voeren om eventuele tekortkomingen vast te stellen. Conform de uitgangspunten van het programmatisch handhaven onderzoekt de inspectie tevens standaard of wordt voldaan aan bepaalde wettelijke voorschriften. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: • Een controle van de aanwezigheid van de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan bij de inspectie. • Een toets op de aanwezigheid van informatie over enkele wettelijke verplichte onderdelen in de schoolgids, het schoolplan en het zorgplan. • Een controle op de onderwijstijd die de school heeft gepland. • Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. • Analyse van documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd, te weten: samenvatting van Onderzoeksrapportage Schoolgezondheidsmeter 2008 van de Arbo Unie en Analyse De Klipper november 2010 - juni 2011 van de interim manager. Ook aanvullende vragenlijsten zijn bij de analyse betrokken. • Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2, 3/4, 5, 6, 7 locatie Dubloen, 1/2, 3, 4, 4/5, 5, locatie De Bres en 7, 7aa, 8 en 8b locatie Hanebalk. • Gesprekken met de adjunct-directeur van De Klipper en de algemeen directeur van Talent en de intern begeleiders over de kwaliteit van de indicatoren. • Een gesprek met leerlingen, leraren en ouders. • Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag in aanwezigheid van de met ingang van het nieuwe schooljaar benoemde nieuwe directeur, na afloop van het schoolbezoek. Tijdens het onderzoek beoordeelde de inspectie indicatoren van de volgende aspecten: opbrengsten, leerstofaanbod, tijd, didactisch handelen, afstemming, begeleiding, zorg en kwaliteitszorg.
pagina 5 van 13
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2009 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op www.onderwijsinspectie.nl. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek naar de onderwijskwaliteit en de wettelijke vereisten. Dit wordt gevolgd door een beschouwing waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Hoofdstuk 3 geeft het toezichtarrangement weer.
pagina 6 van 13
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
2
Bevindingen 2.1 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs 2009. Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2009 op www.onderwijsinspectie.nl. De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'.
Kwaliteitsaspect 1 Opbrengsten 1.1 * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2 * De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van acht jaar. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht.
1
2
3
4
z
z z z z
pagina 7 van 13
5
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
Kwaliteitsaspect 2 Leerstofaanbod 2.1 * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. 2.2 * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar 8. 2.3 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4 * De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.
1
2
3
4
z z z z
Kwaliteitsaspect 3 Tijd 3.1 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd.
Kwaliteitsaspect 5 Didactisch handelen 5.1 * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2 * De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3 * De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten.
Kwaliteitsaspect 6 Afstemming 6.1 De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen.
Kwaliteitsaspect 7 Begeleiding 7.1 * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen.
Kwaliteitsaspect 8 Zorg 8.1 De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3 * De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg.
1
2
3
4
z
1
2
1
2
3 z z z
4
3
4
z z z z
1
2
3
4
z z
1
2
3 z z z
z
pagina 8 van 13
4
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
Kwaliteitsaspect 9 Kwaliteitszorg 9.1 De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit.
1
2
3
4
z z z z z z
Naleving wet- en regelgeving NT1a De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). NT2a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO) NT3a De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende zorgplan (art. 19, lid 3, WPO). NT4a Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). NT4b Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO).
ja
nee
z z z z z
2.2 Beschouwing Algemeen beeld Het onderwijs op o.b.s. De Klipper is over het geheel genomen van voldoende kwaliteit. Zowel de eindresultaten als de tussenresultaten zijn voldoende evenals het overgrote deel van de indicatoren die het onderwijsleerproces en de zorg en begeleiding betreft. Wel zijn er ook enkele tekortkomingen. Dit betreft met name het aspect kwaliteitszorg en in mindere mate de afstemming van het onderwijs. Na het onverwachte vertrek van de directeur in 2010 ligt momenteel tijdelijk de dagelijkse aansturing bij de adjunct-directeur. Daarnaast is voor een periode van zeven maanden (tot juli 2011) een interim manager bij de school betrokken teneinde verschillende trajecten op te starten en te begeleiden met als doel een basis te creëren van waaruit de nieuw benoemde directeur verder kan werken. Toelichting Opbrengsten De eindopbrengsten van o.b.s. De Klipper zijn over drie jaar bezien voldoende. Wel maakt de inspectie hierbij de kanttekening dat alleen de opbrengsten in 2010 (gebaseerd op de gegevens van de entreetoets groep 7 2010) van voldoende niveau zijn. In 2009 en 2008 lagen de resultaten onder de ondergrens van de inspectie. De tussenresultaten zijn als voldoende beoordeeld. De inspectie heeft deze beoordeling gebaseerd op de gemiddelde toetsresultaten van de leerlingen uit groep 3 en 4 voor technisch lezen, rekenen en wiskunde groep 4 en 6 en begrijpend lezen groep 6. Alleen de resultaten voor technisch lezen groep 3 zijn onvoldoende.
pagina 9 van 13
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
Indicator 1.4 is als onvoldoende beoordeeld omdat de school geen ontwikkelingsperspectieven heeft vastgelegd voor leerlingen met een eigen leerlijn. Hierdoor is het niet mogelijk te beoordelen of deze leerlingen zich naar verwachting hebben ontwikkeld. Ook zal de school meer gebruik moeten maken van externe deskundigheid om ontwikkelingsperspectieven voldoende te kunnen onderbouwen. Kwaliteitszorg en context De inspectie constateert dat in de afgelopen jaren sprake is geweest van onvoldoende aansturing. De school heeft nauwelijks aandacht besteed aan haar kwaliteitszorg. Van systematische evaluatie van de opbrengsten en het onderwijs en leren is geen sprake. Op basis van een interne sterkte-zwakte analyse in 2007 heeft de school verbeteronderwerpen vastgelegd in haar schoolplan. Deze onderwerpen zijn in de afgelopen jaren echter niet concreet uitgewerkt in jaarplannen. Ook voor het huidige schooljaar is geen jaarplan opgesteld. Procedures en afspraken gericht op het behoud van kwaliteit (borging) zijn te beperkt vastgelegd. Ook zijn lesobservaties door de directie volgens het team slechts incidenteel uitgevoerd. Belanghebbenden zoals het bevoegd gezag maar met name de ouders worden te beperkt geïnformeerd over zaken als: opbrengsten, zelfevaluatie en effecten van verbeteractiviteiten. Bovenstaande betekent echter niet dat er op de school niet wordt gewerkt aan de verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. Onderwerpen waar de school aan werkt zijn onder andere het taalonderwijs, de zorg en begeleiding, het werken met groepsplannen en het aanbod in de kleutergroepen. Echter door het ontbreken van een planmatige aanpak en aandacht voor borging, heeft de inzet van een ieder niet geleid tot het realiseren van beoogde doelen. Deze werkwijze heeft geleid tot werkdruk, frustraties en onrust. Door ingrijpen van het bevoegd gezag is inmiddels de directeur met ingang van het huidige schooljaar met vervroegd pensioen gegaan en zijn locatieleiders van hun taak ontheven. De school wordt nu tijdelijk aangestuurd door de adjunct-directeur. In november 2010 is een interim manager aangesteld om de organisatie weer in beweging te krijgen, de communicatie te verbeteren en vooral het team te betrekken bij onderwijskundige ontwikkelingen; alsmede om het vertrouwen binnen het team en het gevoel van veiligheid te verbeteren/herstellen. Doel is uiteindelijk het creëren van een goede basis van waaruit de nieuwe directeur (die inmiddels voor het nieuwe schooljaar is aangesteld) verder kan gaan werken. Uit de gesprekken die de inspectie op de school heeft gevoerd komt naar voren dat er inmiddels meer rust en structuur is en het team aangeeft "op de goede weg" te zijn. Onderwijsleerproces De school beschikt over een leerstofaanbod dat voldoet aan de kerndoelen en waarbij sprake is van een doorgaande lijn. Tijdens de lesobservaties heeft de inspectie geconstateerd dat in het algemeen de geplande onderwijstijd efficiënt benut wordt voor het geven van het onderwijs gericht op de doelen van de school. De school besteedt relatief veel tijd aan het taalonderwijs. Dit komt voort uit de taalpilot waarin de school voor het tweede jaar participeert. In de meeste groepen zorgen de leraren voor een ontspannen sfeer en stimuleren zij het zelfvertrouwen van de leerlingen. Zij leggen de leerstof effectief en op een aansprekende en interactieve wijze uit. Daarnaast is aandacht voor een goede structuur in de onderwijsactiviteiten en een doelmatig klassenmanagement. De inspectie heeft echter ook geconstateerd dat er grote onderlinge verschillen tussen leraren zijn en in verschillende groepen de didactische kwaliteiten van de leraar ontoereikend zijn. Ook laat het pedagogisch klimaat in een enkele groep te wensen over. In alle geconstateerde gevallen had dit direct effect op de actieve betrokkenheid van de leerlingen.
pagina 10 van 13
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
Om het onderwijs adequaat af te stemmen op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen wil de school gaan werken met groepsplannen. Enkele leraren zijn hier voor enkele onderdelen al mee begonnen. Schoolbreed zal dit echter nog moeten worden aangepakt. Momenteel is te weinig sprake van afstemming bij de instructie en de verwerking. Begeleiding en zorg De begeleiding en zorg is op bijna alle indicatoren van voldoende niveau. Er is een sluitend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van leerlingen en voor het signaleren, analyseren en diagnosticeren van leerlingen die extra zorg behoeven. Tijdens de groepsbesprekingen worden de vorderingen en ontwikkeling van de leerlingen besproken. Voor zorgleerlingen is een handelingsplan opgesteld. Twee indicatoren zijn onvoldoende. Leraren trekken nog te weinig conclusies uit analyses van toetsresultaten ten behoeve van de afstemming van het onderwijs (7.2), hetgeen overigens niet bij alle leraren het geval is. Bij evaluaties van de handelingsplannen ontbreekt veelal een beredeneerde keuze voor het vervolgtraject (8.4). Tevens is het zinvol na te gaan of het hulptraject adequaat is verlopen.
pagina 11 van 13
Kwaliteitsonderzoek obs De Klipper | 16 juni 2011
3
Toezichtarrangement Kwaliteit De Inspectie van het Onderwijs kent aan de o.b.s. De Klipper het basisarrangement toe. Dit betekent dat de inspectie op dit moment geen reden heeft om het toezicht te intensiveren. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er een tekortkoming is in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Er is een onvolledigheid in de inhoud van de schoolgids geconstateerd. Het document geeft onvoldoende informatie over de onderwijsresultaten. Het beleid van de inspectie is de genoemde onvolkomenheden op dit moment nog niet als tekortkoming te beoordelen bij de betreffende indicator over het naleven van wet- en regelgeving. Wel heeft de inspectie met het bevoegd gezag afgesproken dat in de volgende versie van dit schooldocument het ontbrekende onderdeel is opgenomen.
pagina 13 van 13