Puntjes op de “i” Oprispingen bij humeurpijn door Prof. Dr. Henri Rosenberg בס"ד
Koppen (VRT) geeft vertekend beeld van joodse scholen
Pagina 1/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
Echt Antwerps FORUM– פאָרוּם
Koppen (VRT) geeft vertekend beeld van joodse scholen1
van de joden van Antwerpen “twee joden, drie meningen”
Plein in Rome, tussen het Capitool en de Palatijnheuvel, waar burgers samenkwamen om publieke zaken te bespreken en recht te doen.
196 nummers van Echt Antwerps Forum Weekblad 46 nummers van Puntjes op de “i” en 58 nummers van Forum Nieuwsflash Nu ONLINE
De leerstofcensuur in joodse scholen Op 17 maart 2011 sneed het TVprogramma Koppen (VRT) het probleem van de censuur in joodse scholen aan en liet een aantal leerkrachten van de Jesode Hatora Beth Jacob Scholengemeenschap aan het woord. Deze leerkrachten, waaronder Hilde Wynen en Bruno Boschaert, klaagden het probleem van de almaar strenger wordende censuur aan en illustreerden dat met een groot aantal 1
Met inhoudsopgave van de rubriek “Mijn Daas Jochid” www.goedkosjer.org www.HenriRosenberg.com www.LexPlusUltra.com
De auteur is Licentiaat in de Politieke en Sociale Wetenschappen (KUL, 1974), Licentiaat Rechten cum maxima laude (UA, 1985), postgegradueerd in Europees Recht (RUG), Haven- en Maritiem Recht (RUG), Banking and Finance Law (City of London University), Intellectual Property Law (City of London University), American Law (Columbia-Leiden). Hij is Professor Joods Recht aan de Faculteit voor Vergelijkende Godsdiensten (FVG-VUB) en voorheen aan de Radboud Universiteit te Nijmegen (20032008). Als maatschappijcriticus heeft hij honderden bijdragen gepubliceerd in academische en andere publicaties over filosofie, theologie, maatschappijproblemen en joods recht.
Pagina 2/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
tot de verbeelding sprekende voorbeelden. Deze leerkrachten trokken aan de alarmbel, omdat zij menen dat thans een kritisch peil is bereikt, dat het halen van de eindtermen ernstig in gevaar brengt.
Aldus ligt het probleem thans in de openbaarheid en toont dit maar aan dat wij niet meer leven in een gesloten microkosmos dat wij naar believen kunnen afschermen. Velen in onze samenleving kleven inderdaad deze afscherminggedachtegang aan, omdat Dit probleem is zij een zekere gêne Bovendien is de Jesode Hatora Beth koesteren intra muros overbekend (alle Jacob Scholengemeenschap, die in tegenover de Koppen op de korrel is genomen, nog het ouders van de Goyishe leerlingen worden beste wat de orthodoxe gemeenschap in buitenwereld, die er constant mee Antwerpen is overkomen. De school is zou ontdekken dat een gevestigde waarde in deze ook geconfronteerd, onze gemeenschap en werd in 1903 opgericht, telkens zij samenleving niet precies om “Torah und Bildung” aan perfect is. Anderen schoolboeken bekijken) en ik onze kroost bij te brengen. worden gedreven heb dit in de door paranoia en laatste decennia al ontelbare malen vrezen voor nestbevuiling en dus aangeklaagd. Mijn standpunt daarover antisemitisme. is duidelijk: er hoeft geen censuur te zijn, deze bestond ook niet in mijn tijd en een dergelijke censuur is zelfs contraproductief, omdat het eerste wat de leerlingen doen als zij de zwarte censuurstift tegenkomen, is de bladzijde tegen het licht houden om te ontdekken wat aan hun blik dient onttrokken te worden. Normale nieuwsgierigheid van jongeren noem ik dat. Sinds een paar maanden hebben deze leerkrachten beslist de zaak aan de grote (alarm)klok te hangen, eerst in de geschreven pers2 en nu in Koppen3. 2
Gazet van Antwerpen, Extreme censuur in joodse scholen, 27 oktober 2010. Het Nieuwsblad, Joodse scholen censureren blote benen, 28 oktober 2010. De Standaard, Joodse scholen censureren blote benen. Afbeeldingen in schoolboeken worden met zwarte stift weggekleurd, 28 oktober 2010. Joods Actueel, Censuur in Joodse scholen, artikels op een rijtje, 17 maart 2011. H. Rosenberg, Een pluim in het censuurdebat voor Jesode Hatorah en Yavne Scholen, Puntjes op de “i” nr. 43 dd. 17 november 2010.
Hilde Wynen, ex-onderwijzeres op Jesode Hatora – Beth Jacob
Dit leidt ertoe dat op internetfora velen dan maar verkiezen te schieten op de 3
http://www.een.be/programmas/koppen/joodse -scholen. http://www.deredactie.be/cm/vrtnieuws/mediat heek/programmas/journaal/2.14819/2.14820/1. 984403
Pagina 3/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
boodschappers: deze onderwijzers deugen niet, waren altijd al tegendraads, zijn ontslagen en doen dit uit wraak, etc.
disfuncties weg te werken, maar naar de buitenwereld toe te ontkennen.
Jongens uit het Atheneum van Jesode Hatora
Jongens uit het Atheneum van Jesode Hatora
Door oud-directeur Freddy Hofmans Het kan best zijn dat deze onderwijzers uit de vergeethoek op te vissen en ten gedreven worden door andere tonele te voeren in de Koppenmotieven dan het welzijn van onze uitzending en niet de huidige kroost (ofschoon verantwoordelijke niets hierop wijst De censuur in de Jesode Hatora Beth voor de school, en zij het voordeel Jacob Scholengemeenschap gaat uit van past de van de twijfel de Inrichtende Macht, een college van Inrichtende Macht verdienen), maar niet verkozen mannen (!), die elkaar van de geviseerde wat kan dit aan het coöpteren, zodat het maatschappelijke school deze draagvlak van deze censuur niet in te aangeklaagde strategie toe. De schatten is. fenomeen oud-directeur die veranderen? De de school al elf feiten zijn er: er bestaat een almaar jaar geleden verlaten heeft, kan met voortschrijdende censuur, die het groter gemak deze censuur ontkennen. onderricht van onze kinderen kennelijk Immers wees oud-onderwijzer Bruno beknot. Bosschaert erop dat deze censuur in het Onze notabelen leven echter nog in de illusoire wereld dat men mistoestanden uit eigen rangen voor de buitenwereld kan geheim houden en zijn het tijdperk van WikiLeaks nog steeds niet ingetreden. Deze geheimhoudingsdrang heeft als negatief neveneffect dat het debat in eigen rangen ook niet plaatsgrijpt (omdat er altijd het gevaar bestaat op lekken) en dat de beste strategie erin bestaat, niet de wantoestanden of
laatste decennium aanzienlijk verergerd was.... dus na directeur Freddy Hofmans. Ikzelf heb in 2000 verschillende brieven gericht aan Directeur Fr. Hofmans en hem daarin tevergeefs op de gepleegde censuur gewezen.
Het standpunt Inrichtende Macht
van
de
De censuur in de Jesode Hatora - Beth Jacob Scholengemeenschap gaat uit
Pagina 4/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
van de Inrichtende Macht, een college van niet verkozen mannen (!), die elkaar coöpteren, zodat het maatschappelijke draagvlak van deze censuur niet in te schatten is.
Meisjes Beth Jacob op de proclamatie
De performance van de verdedigers die bij Koppen voor de school pleitten was kennelijk ondermaats en alleszins niet overtuigend.
Oud-directeur Fr. Hofmans en J. Belz, lid van de Inrichtende Macht op Koppen
Een ander lid van de Inrichtende Macht, de Heer David Kampf, heeft het standpunt van de school verkondigd in een brief aan de redactie van Gazet van Antwerpen. Hierin wordt als premisse gesteld “Onze ouders willen dat hun kinderen ook zo opgevoed worden”. Dit is een onbewezen stelling, die de Inrichtende Macht niet kan bewijzen, nu de ouders desomtrent NOOIT geraadpleegd werden, noch over het principe van de
censuur en nog minder over de glijdende omvang ervan. De bewering van David Kampf dat “Er wordt rekening mee gehouden dat niet aan de essentie van de leerstof geraakt wordt” is onwaar en dat is in Koppen gebleken aan de hand van de weglating van ganse delen van de cursus geschiedenis. De retorische vraag “Menen deze leerkrachten dat men beter Nederlands, wiskunde, Frans of geschiedenis leert als de leerstof verlucht wordt met een cartoon in bikini?” is totaal naast de kwestie en suggereert verkeerdelijk dat de lessen geschiedenis slechts gecensureerd worden door hier en daar een cartoon weg te laten. Nochtans gaat het om ganse periodes uit de geschiedenis die gewoonweg weggelaten worden en worden zelfs onschuldige zinnen als “you are a very good dancer”, “her singing is outstanding”, “to be engaged to”, “to bless”, “I adored him/her”, “to adore = to love very strongly; she adores her husband. I adore Chanel No. 5”, en woorden als “underwear”, “pants”, “fiancé”, “movie”, “film”, “exciting”, “romantic” worden uit de woordenschat van onze kinderen door ware debiele censoren geschrapt4.
Basisschool Jesode Hatora 4
Zie mijn brief aan de school van 7 mei 2003.
Pagina 5/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
Ook Rabbijn Aaron Malinsky nam de verdediging van de school op in de geschreven pers. Ook hij schuilt achter de beweerde vraag die vanuit “de” ouders zou komen, zonder uit te leggen hoe deze ouders hun wil desomtrent hebben geuit: “Indien een leerboek bepaalde ouders schoffeert op basis van een zekere inhoud, staat het de leraar of de inrichtende macht vrij om er bladen uit te scheuren of in te censureren, ten minste als daarvoor toestemming gevraagd werd aan de uitgever”. Het is ook niet duidelijk waar Malinsky deze vrijheid voor de school haalt. De gratuite affirmatie van Malinsky dat “Uit gevoerd onderzoek bleek dat het juist de Joodse scholen waren die sterk scoorden met hun taalonderricht. De toets van de realiteit: joodse vrome mannen en vrouwen vinden wel degelijk hun weg in het moderne Antwerpen, ook op de arbeidsmarkt” grenst aan het surrealistische wanneer men vertrouwd is met het taalniveau van alle joodse scholen. In 2000 kreeg de Jesode Hatora – Beth Jacob school nog een ondermaatse evaluatie voor de kennis Nederlands. De inspectiedienst ‘adviseerde’ blijkbaar dat de leerlingen van de derde klas atheneum (14-15 jaar) een nieuw leerboek zouden hanteren voor taalvaardigheid: “Taal op School – Oefenen met schooltaalwoorden” van het Instituut voor Taalonderzoek en Taalonderwijs Anderstaligen5.
5
H. Rosenberg, Jesode Hatora grote onderscheiding voor anderstalige joodse migranten?, in Forum nr. 39 dd. 9 januari 2004, p. 5-6.
De woordenschat die het boek moet bijbrengen is uitermate summier en behoort tot de basiswoorden van onze taal. Een greep uit de ‘nieuwe’ woorden: aangezien, aanvankelijk, afwezig, behalen, bestuderen, beweren, gedurende, gedurende, gelegenheid, invloed, kenmerk, kloppen, modern, onderscheid, oorzaak, opmerken, periode, proces, profiteren, regelmatig, trachten, vermelden, vervangen, voorkeur, verklaren, zorgvuldig. Ook de oefeningen debiliteit.
grenzen
aan
Dit weerhoudt er Malinsky nochtans niet van klakkeloos te poneren dat “Uit gevoerd onderzoek bleek dat het juist de Joodse scholen waren die sterk scoorden met hun taalonderricht”… De enige zinnige uitlating van Rabbijn Malinsky vindt men in fine van zijn stuk: “Een en ander ontslaat de chassidische gemeenschap echter niet van de plicht om waar nodig haar onderwijsbeleid bij te stellen en de situatie in het onderwijsveld samen met externe experts te evalueren”. Waarom dan gans het stuk geschreven te hebben?
Pagina 6/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
gemeenschappen en hun Rabbinaten wereldwijd doorheen de eeuwen.
Positieve censuur De vrijheid die Malinsky aan joodse scholen gunt om ganse bladzijden uit de leerboeken weg te scheuren, houdt ook de veel constructievere vrijheid in die scholen effectief bezitten, met name de vrijheid om zelf leerboeken op te stellen. Dit pas kan een opbouwende manier zijn om de censuur van de leerstof overbodig te maken. Men kan perfect boeken geschiedenis laten herschrijven vanuit het joodse perspectief. Godfried van Bouillon zou dan niet de heldenrol hebben die de gangbare schoolboeken hem toebedelen, maar zou als boegbeeld van de kruistochten die een spoor van vernielingen en massamoorden hebben achtergelaten in ontelbare joodse gemeenschappen op de kruistochtweg naar Jeruzalem, gans anders geëvalueerd worden. Ooit heb ik aan de Inrichtende macht voorgesteld om mijn cursus Joods Recht6 die ik aan de Universiteiten doceer (406 pagina’s) ter beschikking te stellen van de school. In deze syllabus overloop ik de verschillende ontwikkelingsstadia van de Halacha van in de Oudheid tot aan de moderne tijden en geef ik een uitvoerige schets van de joodse geschiedenis doorheen de eeuwen. Komen daarin o.a. extensief voor de Talmudgeleerden en hun oeuvre, de Geonim in Babylon, de Tossafisten of joodse Glossatoren, het chassidisme, de emancipatiebeweging en haar Rabbijnse tegenstanders in Europa en in het algemeen het leven en de organisatie van de joodse
Het moet geen onoverkomelijke moeilijkheid zijn om uit mijn syllabus op verschillende klasniveaus boeken geschiedenis te distilleren, waardoor aan onze kinderen de verschillende onderdelen van de tot de leerstof behorende geschiedkundige periodes kunnen aangeleerd worden vanuit het joodse perspectief. Dit zou het grote voordeel hebben dat de seculiere lessen geschiedenis plots de kennis van het Jodendom en van de Halacha zouden verrijken. De leerlingen zouden aldus op zijn minst de grote namen van de halachische Wijzen in hun tijdperk kunnen situeren en weten wanneer en hoe de Rif, de Rosh, Rambam, Remo, Chassam Soifer of Chazon Ish hebben geleefd. Op mijn bereidwillig voorstel is nooit enig antwoord ontvangen. Een kopij van mijn syllabus zou zich in principe nog altijd in de leraarszaal moeten bevinden… Kennelijk vergen scheuren, zwartmaken en overplakken minder inspanning en kunde dan redigeren.
Het vertekend beeld
6
H. Rosenberg, Deel I: Inleiding tot het Joods Recht, Deel II: Methodologie van het Joods Recht, Antwerpen-Nijmegen, 2005, 406 pp.
Meisjes van Beth Jacob in schooluniform
Pagina 7/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
Vooreerst gaf Koppen de indruk dat het om “de” orthodoxe scholen ging, terwijl de kritiek enkel gericht was tegen één van deze scholen. De andere twee grote erkende en gesubsidieerde joodse scholen, de Tachkemoni- en Yavne school werden niet geviseerd door de kritiek. Bovendien is de Yavne school eveneens een orthodoxe school, die nochtans geen censuur bedrijft, wat maar aantoont dat censuur en orthodoxie niet onlosmakelijk verbonden hoeven te zijn.
Frontpagina in Gazet van Antwerpen dd 27 oktober 2010
Mijn kritiek op de school is er steeds op gericht geweest dit instituut uit de handen van godsdienstfanaten te houden en als het ware de kerk er weer in het midden te zien plaatsen. Ik ben er echter steeds van overtuigd geweest dat deze school dient gekoesterd te worden als een onmisbaar instrument voor de opvoeding van onze kinderen, dat ooit op meesterlijke wijze het wereldlijke en het religieuze heeft kunnen harmoniseren.
Atheneum Jesode Hatora
Bovendien is de Jesode Hatora - Beth Jacob Scholengemeenschap, die in Koppen op de korrel is genomen, nog het beste wat de orthodoxe gemeenschap in Antwerpen is overkomen. De school is een gevestigde waarde in deze gemeenschap en werd in 1903 opgericht, precies om “Torah und Bildung” aan onze kroost bij te brengen7. Atheneum Jesode Hatora
7
100 Jaar Jesode Hatora – Beth Jacob (18951995), Uitgeverij C. De Vries-Brouwers, Antwerpen-Amsterdam, 1995, p 20.
Deze school wordt overigens bezocht door leerlingen, die tot groot ongenoegen van godsdienstfanaten meer tot de modern orthodoxe strekking behoren. Ondanks de censuur, ondanks de ban tegen
Pagina 8/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
televisie, internet8, kranten en niettegenstaande de almaar strenger worden kuisheidsregels die de school aan haar leerlingen maar ook aan hun moeders tracht op te leggen9, zijn de meeste van de ouders tolerant en onthalen al dat pseudoreligieus gedoe op een schouderophaal en laten hun kinderen op het internet surfen, naar televisie kijken, boeken en kranten lezen en kleden zich op de manier die hen zint. Men hoeft maar op -het door de school verboden- Facebook te gaan zien, om vast te stellen dat leerlingen erop aanwezig zijn en zelfs ‘vrienden’ zijn van bepaalde seculiere leerkrachten. In plaats van de confrontatie aan te gaan met de Inrichtende Macht, nemen deze ouders een pragmatische houding aan en milderen zij zelf de effecten van deze strikte regels van de school. De leerlingen van Jesode Hatora - Beth Jacob en hun ouders gaan ook ‘normaal’ westers gekleed, op een keppeltje na, wat ook blijkt uit de talrijke foto’s die wij hier afdrukken. Nochtans suggereert het beeldmateriaal dat Koppen bij deze uitzending heeft uitgezonden, dat het om chassidische joden gaat, met gladgeschoren hoofd en lange pijpenkrullen en in lang zwart gewaad gehuld.
Precies hierin schuilt het vertekend beeld. De Jesode Hatora - Beth Jacob Scholengemeenschap is een erkende en gesubsidieerde leerinstelling, die het normale studieprogramma volgt en naar de opgelegde eindtermen van het Ministerie van Onderwijs toe onderwijst, waar zich een –weliswaar niet te minimaliserencensuurprobleem stelt, dat zeker de aandacht verdient.
Meisjes van Beth Jacob op bezoek bij ATV
8
H. Rosenberg, Jesode Hatorah introduceert schoorvoetend internet op school, in Forum nr. 106 dd. 24 februari 2005, p. 6-9. 9 H. Rosenberg, Joodse Mutawa aan het werk in Jesode Hatorah, Forum nr. 106 dd. 24 februari 2005, p. 12, nr. 107 dd. 3 maart 2005, p. 10. H. Rosenberg, Jesode Hatora: aanzienlijke verstrenging kuisheidsregels, Forum nr. 178 dd. 20 juli 2006, p. 3-5.
Deze school staat overigens onder constante druk van godsdienstfanaten,
Pagina 9/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
die maar al te graag de aard van de school zouden willen wijzigen10. Uit de reportage kreeg de verkeerde indruk dat deze school de ultraorthodoxe jongentjes opvoedt (quod non), dat de opvoeding er ernstig ondermaats is en dat er geen orthodoxe joodse scholen bestaan die op dat punt wel deugen. Dit is absoluut onjuist. De Jesode Hatora - Beth Jacob Scholengemeensch ap vervult een belangrijke onmisbare opvoedkundige taak binnen de orthodoxe joodse gemeenschap en staat er met andere deugdelijke scholen 10
de kijker echter
deze orthodoxe jongens en meisjes überhaupt (grosso modo) de verplichte leerstof krijgen, ook al wordt hier en daar wat gecensureerd11.
Ondanks de vergaande censuur, komen ook onze kinderen vroeg of laat in aanraking met wat aan hun ogen werd onttrokken. Met de gesofistikeerde communicatiemiddelen, waarover de meeste van de leerlingen uit de Jesode Hatora – Beth Jacob beschikken, gebeurt dit eerder vroeger dan laat. Bovendien kan elk onschuldig doktersbezoek een jong orthodox kindje of tiener in de wachtkamer confronteren met verboden tijdschriften die op deze afgeschermde en onvoorbereide kinderen het effect van een Playboy kunnen veroorzaken. Jongeren die op de koop toe lezen, zullen ongetwijfeld geprikkeld worden door boeken over fenomenen als de kosmos, de prehistorie en nog andere taboeonderwerpen. garant voor dat
H. Rosenberg, Jesode Hatora onder constante hoogdruk, Forum nr. 139 dd. 14 oktober 2005, p. 2-9. H. Rosenberg, Ideologische oorlog i.p.v. ideeëndebat. De krachten der duisternis slaan ook in onze stad op hol, Puntjes op de “i”, nr. 38 dd. 31 augustus 2010. H. Rosenberg, Niet-heimishen aller landen, verenig u! Red de Jesode Hatora, in Forum nrs. 188 dd,. 28 september 2006 (p. 7-15), 189 dd. 5 oktober 2006 (p. 5-9), 192 dd. 9 november 2006 (p. 8). H. Rosenberg, Nonheimish of the world unite! Save the Jesode Hatora School, Forum No. 191 dd. 19 oktober 2006 (p. 7-15). H. Rosenberg, Alleen SATCO (Stabiliteits- en Anti-Turbulentie Comité) kan Jesode Hatora nog redden. Groeiend ongenoegen bij ouders over religieuze koerswijzigingen om de haverklap, in Puntjes op de “i”, nr. 10 dd. 11 juli 2008.
De grote waaier aan joodse onderwijsstrekkingen Joods Antwerpen is gezegend met een zeer indrukwekkende waaier aan joodse scholen12. Deze scholen verschillen dermate van elkaar, dat de termen “joods” en zelfs “school” naar gelang de instelling een totaal verschillende invulling krijgen.
Er bestaan joodse scholen met erkend seculier onderwijs. In deze categorie vindt men de Jesode Hatora - Beth Jacob Scholengemeenschap, maar ook de zionistische niet-confessionele Tachkemoni school (oprichting 1920)
11
H. Rosenberg, Mijn School, haar tweede eeuw in (1995), in Belgisch Israëlitisch Weekblad, 1 september 1995. H. Rosenberg, De stille omwenteling: profane studies met Rabbinale zege (1993), in Belgisch Israëlitisch Weekblad, 16 april 1993. Salomon Rosenberg, Jesode Hatora: dé school van onze Jishoev is 106 (2001), in Belgisch Israëlitisch Weekblad, 2 november 2001. 12 H. Rosenberg, Beken kleur binnen de grote waaier aan joods onderwijsaanbod in Antwerpen. Steun enkel uw eigen school!, Puntjes op de “i” nr. 46 dd. 16 maart 2011.
Pagina 10/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
en de zionistische en religieuze Yavne school (oprichting 1978). Daarnaast bestaat er ook een tiental joodse zogenaamde privéscholen, die geen erkenning noch subsidies genieten en die om deze reden geen of amper seculiere scholing verstrekken.
Deze school wordt overigens bezocht door leerlingen, die tot groot ongenoegen van godsdienstfanaten meer tot de modern orthodoxe strekking behoren. Ondanks de censuur, ondanks de ban tegen televisie, internet, kranten en niettegenstaande de almaar strenger worden kuisheidsregels die de school aan haar leerlingen maar ook aan hun moeders tracht op te leggen, zijn de meeste van de ouders tolerant en onthalen al dat pseudoreligieus gedoe op een schouderophaal en laten hun kinderen op het internet surfen, naar televisie kijken, boeken en kranten lezen en kleden zich op de manier die hen zint. (…)In plaats van de confrontatie aan te gaan met de Inrichtende Macht, nemen deze ouders een pragmatische houding aan en milderen zij zelf de effecten van deze strikte regels van de school.
De jongentjes met pijpenkrullen en de ouders in lang chassidisch en alles bedekkend gewaad en wereldvreemde hoeden, die in het Koppen-filmpje werden opgevoerd, behoren tot deze scholengemeenschap en hebben niet het minste uitstaans met de Jesode Hatora Beth Jacob Scholengemeenschap, die nochtans het voorwerp was van gans de uitzending.
Er bestaat in Antwerpen een groeiende trend van ultraorthodoxe godsdienstige bewustwording13, die ertoe geleid heeft dat een exponentieel groeiend aantal jongens en meisjes school lopen in deze scholen waar geen seculier- en taalonderricht wordt 13
H. Rosenberg, Those were the days: over toen en nu. De gedaanteverwisseling van een Shtetl, doorheen de bril van de socioloog (1991), in Belgisch Israëlitisch Weekblad, 3, 10, 17, 24, 31 mei 1991, 7 juni 1991. H. Rosenberg, Mijmeringen van een socioloog bij een schoolvrede (1985), in Belgisch Israëlitisch Weekblad, 30 augustus 1985.
gegeven dat beantwoordt aan de richtlijnen en eindtermen van het Ministerie van Opvoeding: voor jongens: Talmud Torah (Cheider) van Belz, Wiznitz, Belz Jeshiva Letzirim, Bobov Jeshiva Ketane, Jeshiva Etz – Chaim, Wiznitz Jeshiva14.
In deze scholen krijgen de jongens een rudimentaire seculiere scholing van amper twee uur per dag, hooguit tot hun dertiende. Nadien niets meer. Voor de rest wordt er enkel religieuze opvoeding verstrekt en de Jiddische taal aangeleerd. De jongens worden bovendien afgeschermd van de omringende cultuur en kleden zich ook op een wijze die elke acculturatie onmogelijk moet maken15. 14
H. Rosenberg, Javne en Jesode Hatora krimpen, terwijl chareidi scholen uit hun voegen barsten, Forum nr.120 dd. 2 juni 2005, p. 10-11. 15 H. Rosenberg, Arm en armzalig joods Antwerpen. Visieloosheid van onze leiders. Witboek over honderden joodse jongeren per jaar die zonder taalkunde en seculiere vakken worden opgevoed: massaal analfabetisme, werkloosheid en sociaal isolement in onze middens, Puntjes op de “i” nr. 7 dd. 24 oktober 2007. H. Rosenberg, Orthodoxe joden horen voor SP.a te stemmen, omdat SP.a de nieterkende religieuze scholen zonder seculier onderwijs helpen in stand houden, Puntjes op de “i” nr. 32 dd. 18 juni 2010.
Pagina 11/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
In deze scholen stelt zich niet eens een probleem van censuur van de leerboeken, omdat er amper leerboeken zijn.
zonder dat de ouders ooit hierover geraadpleegd zijn geworden. Persoonlijk betreur ik dat en neem aan dat een stilzwijgende meerderheid van de ouders die een modern orthodox leven leiden en zich kennelijk weinig aantrekken van de oekazes die de school uitvaardigt, deze mening delen. Alleszins rust de bewijslast op de Inrichtende Macht dat zij voor het censuurbeleid het fiat bezit van de ouders en dit bewijs kan zij niet leveren.
Mijns inziens moeten wij onze kinderen beschermen, niet door Jongens van Jesode Hatora afscherming, maar door gerichte opvoeding16.Ondanks de vergaande De enige oplossing voor het censuur, komen ook onze kinderen aangekaarte censuurprobleem vroeg of laat in aanraking met wat door de censuur aan hun ogen werd Precies omwille van de hoger onttrokken. Met de gesofistikeerde aangehaalde redenen, waaronder de communicatiemiddelen, waarover de paranoïde vrees voor nestbevuiling, is meeste van de leerlingen uit de Jesode de reactie op de outing door deze Hatora - Beth Jacob beschikken, leerkrachten alles behalve constructief. gebeurt dit eerder vroeger dan laat. Bovendien kan elk onschuldig Men schiet op de doktersbezoek een onderwijzers, men De Jesode Hatora Beth Jacob jong orthodox tracht het Scholengemeenschap vervult een kindje of tiener in de onverdedigbare goed belangrijke onmisbare wachtkamer te praten (F. opvoedkundige taak binnen de confronteren met Hofmans: orthodoxe orthodoxe joodse gemeenschap en verboden joden zijn preuts) en staat er met andere deugdelijke tijdschriften die op zand in de ogen te scholen garant voor dat deze deze afgeschermde strooien (J. Belz: de orthodoxe jongens en meisjes en onvoorbereide religieleraren überhaupt (grosso modo) de kinderen het effect doceren over de verplichte leerstof krijgen, ook al van een Playboy gecensureerde wordt hier en daar wat kunnen onderwerpen gecensureerd. veroorzaken. geschiedenis). Met allerlei middelen en invloeden schijnt men te trachten het ongezonde systeem in stand te houden, zelfs
16
H. Rosenberg, Bescherming door afscherming of door openheid? Een debat waard, in Belgisch Israëlitisch Weekblad, 7 januari 1994, in Forum nr. 80 van 26 augustus 2004, p. 25-30 en in Forum nr. 135 dd. 15 september 2005, p. 3-9.
Pagina 12/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
Jongeren die op de koop toe lezen, zullen ongetwijfeld geprikkeld worden door boeken over fenomenen als de kosmos, de prehistorie, de evolutieleer en kwantumfysica en nog andere taboeonderwerpen.
toch vragen rijzen over de opvoedkundige opties van de school, waarvan zij kennelijk zelf niet in hun doeltreffendheid gelooft. Nochtans zullen deze jongeren uit de Jesode Hatora - Beth Jacob School het noodgedwongen op de Zij moeten dus Indien nochtans de Inrichtende arbeidsmarkt en in de opgeleid worden tot de Macht het censuursysteem open samenleving alle kritiek in moeten waarmaken. confrontatie met de tegen blijft buitenwereld en dat desalniettemin wordt totaal aanhouden, zou de reddende Indien de Inrichtende verwaarloosd in de hand weleens kunnen komen Macht enig respect censuurstrategie die uit de Goyishe hoek en als voor de democratische thans wordt gevolg van de mediahetze die inspraak van ouders de niet aflatende onderwijzers zou hebben, zou zij nagestreefd. hebben gecreëerd en die op reeds lang naar de Wanneer mijn oudste haar beurt een misschien niet mening van de ouders dochter na 12 jaar meer te stuiten mediadynamiek hebben gepolst of een onderwijs en heeft teweeg gebracht. debat hierover hebben opvoeding te hebben georganiseerd. Bij genoten de Jesode Hatora – Beth Jacob gebrek aan enige verkiezingen, mist de verliet en zich had ingeschreven in de Inrichtende Macht elke vorm van Michlala (een orthodoxe hogeschool legitimiteit om een dergelijke zware en voor meisjes in Israel), trachtte de ongecontroleerde censuur op de toenmalige joodse Directeur van de opvoeding van onze kinderen toe te school ons hiervan te doen afzien, passen. onder het voorwendsel dat de Michlala een te open instelling was die de De school en de opvoeding van onze spirituele en religieuze vorming van kinderen zal alleen kunnen gered onze dochter zou kunnen ondermijnen. worden, indien de ouders de Wij interpreteerden Inrichtende Macht deze demarche als de Indien de Inrichtende Macht durven confronteren in erkenning dat 12 jaar enig respect voor de plaats van te kiezen joodse opvoeding met democratische inspraak van voor een houding van censuur, kennelijk ouders zou hebben, zou zij “laat zij maar onvoldoende was om reeds lang naar de mening van decreteren, wij doen een ex-leerlinge van de de ouders polsen of een debat toch wat wij willen”. school van 18 jaar op hierover organiseren. Bij Dat is wat er vandaag het rechte pad te gebrek aan enige verkiezingen, gebeurt en dat is wat houden in een mist de Inrichtende Macht elke doet dat ondanks de orthodoxe vorm van legitimiteit om een loodzware censuur het schoolomgeving, laat dergelijke zware en merendeel van de staan om haar los te ongecontroleerde censuur op leerlingen uit de Jesode laten op de de opvoeding van onze Hatora - Beth Jacob tot arbeidsmarkt of in de kinderen toe te passen. grote ergernis van de samenleving. Dat doet religiefanatici uitgroeit
Pagina 13/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
tot moderne en breeddenkende burgers. Indien nochtans de Inrichtende Macht het censuursysteem tegen alle kritiek in desalniettemin blijft aanhouden, zou de reddende hand weleens kunnen komen uit de Goyishe hoek en als gevolg van de mediahetze die de niet aflatende onderwijzers hebben gecreëerd en die op haar beurt een misschien niet meer te stuiten mediadynamiek heeft teweeg gebracht.
Colofon Echt Antwerps FORUM wordt uitgegeven door de v.z.w. GOEDKOSJER – joodse Verbruikersvereniging, [Oprichting: 1 mei 1989. Statuten: Bijl. B.S. 12 oktober 1989, nr. 13.711. Aangesloten bij: Centraal Israëlitisch Consistorie voor de Benelux17], Belgiëlei 195ª te 2018 Antwerpen. Verantwoordelijke uitgever: David Rosenberg, Belgiëlei 195ª te 2018 Antwerpen. Medewerkers, schrijvers, tekenaars, fotografen worden niet betaald en zijn verantwoordelijk voor hun bijdragen. Echt Antwerps FORUM verschijnt vrijdag. Member of the worldwide Anti-Defamation Chain. Nummers online: http://membres.lycos.fr/antwerpforum/i ndex.html Redactie & Administratie: v.z.w. GOEDKOSJER – joodse Verbruikersvereniging, Belgiëlei 195ª te 2018 Antwerpen. Tel.: 03 218 81 43 – Fax: 03 230 55 02. Webstek: www.goedkosjer.org. E-post:
[email protected]
Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers en van de European Periodical Publishers Association (F.A.E.P.) נא להדפיס על נייר
Natuurvriendelijk – arm aan chloor
17
Wettelijk Kerkgenootschap (art. 2:2 B.W.).
Pagina 14/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011
Curiosum
Pagina 15/15
Puntjes op de “i” - 22 maart 2011