Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding

Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding Leefmilieu Brussel

PRINCIPES EN ORGANISATIEMETHODE DIE GUNSTIG ZIJN VOOR DE ECO-MOBILITEIT Bertrand IPPERSIEL ICEDD

Opleiding tot stand gebracht door de Stadswinkel vzw.

Doelstelling van de presentatie De deelnemer bekendmaken met technische mogelijkheden op het vlak van : !! Het belang van de biodiversiteit: gebouwen ontwerpen en renoveren zodat ze de bestaande natuurlijke evenwichten respecteren of herscheppen, ! Het belang van de mobiliteit: gebouwen ontwerpen en renoveren zodat ze aangepaste en goed toegankelijke toegangsvoorzieningen hebben voor voetgangers en fietsers, wat gunstig is voor de ecomobiliteit en waardoor nabijgelegen diensten gemakkelijk bereikbaar zijn

Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel

Centre Urbain Stadswinkel

BÂTIMENT DURABLE FORMATION GENERALE DUURZAME GEBOUWEN ALGEMENE OPLEIDING

2

Overzicht Deel I: Principes en aanpak ten gunste van de biodiversiteit Inleiding en principes! De biodiversiteit op het perceel: de biotoop-oppervlaktefactor Technische beperkingen Voorbeelden van mogelijke voorzieningen Groendaken en groene gevels Begroeide oppervlakten !

Deel II: Principes en aanpak ten gunste van de ecomobiliteit Inleiding en principes! Interventies ten voordele van de voetganger op perceelsniveau Doelstellingen en locatiekeuze van het gebouw

Interventies ten voordele van fietsers op perceelsniveau Algemeen overzicht van fietsbergingen Bepalen van het aantal plaatsen Dimensionering van de fietsstallingen Dimensionering van de toegang Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



3

3

Deel II: Mobiliteit Inleiding en principes




Bron: voordracht Pierre Vanderstraeten – met zijn toestemming

4

Inleiding en principes q  Principe van de stad van de korte afstanden

Source : http://www.plan4sustainabletravel.org

q  Nabijheid van diensten q  Wandelafstand > 300 > 600 m




5

q  De toegang tot het openbaar vervoernet als bepalend element

Bron : Lille Métropole Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



6

q  Belang van het netwerk en het rekening houden met omwegen

Uittreksel uit « Shaping neighbourhoods » de H. BARTON, p. 124




7

q  Leefbaarheid van het openbaar vervoer

Gemiddelde: 30 inw/ha 70 inw/ha 100 inw/ha 115 inw/ha R. THOMAS, Sustainable urban design; an environmental approach, Ed. Spon Press, London, 2003.




8

q  Relaties tussen dichtheid en vervoerwijzen

q  Eviter Ruimtelijke versnippering tegengaan en de beschikbare bronnen efficiënt gebruiken q  Verminderde energiebehoefte voor verwarming en minder materialen q  Openbaar vervoer levensvatbaarder maken door het aantal potentiële reizigers te verhogen

Bron : Newman et Kenworty, 1989




9

q  Functionele mix q  Horizontale mix: meerdere functies in eenzelfde gebouw q  Bevordering van de verplaatsingen van voetgangers en fietsers: gemengde stedelijke milieus q  Levensvatbaar maken van openbaar vervoer: in evenwicht brengen van de verplaatsingen in alle richtingen van de stad – beste spreiding van het aanbod q  alle richtingen van de stad – betere verdeling van het aanbod q  Beste energetisch rendement van het gebouw – warmte-uitwisseling tussen activteiten ‘s nachts en overdag




10

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers Doelstellingen en keuze van de inplanting van het gebouw q  De « pantoffel »-afstand: 600 meter, of 10 minuten te voet, is haalbaar voor elke gemiddelde wandelaar q  Belangrijk om binnen die straal van 600 meter rond het gebouw het volgende te vinden: q  Alle winkelvoorzieningen voor de dagelijkse en wekelijkse boodschappen q Haltes van het openbaar vervoer q  De te behalen doelstellingen zijn: q  Er toe bijdragen dat de gebouwgebruikers minstens spontaan te voet gaan bij afstanden van 600 meter q  De link maken tussen de publieke ruimte en het gebouw zodat er positieve sfeer komt voor voetgangers Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



11

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers Voorzieningen q  Het bordes q  voldoende ruim zijn, verlicht, gecontroleerd, moet bescherming bieden bij slecht weer, en moet in de mate van het mogelijke toegankelijk zijn voor mensen met een beperkte mobiliteit

q  Tussenruimtes tussen de private en publieke ruimte q Maakt het mogelijk om in het zicht te blijven van voorbijgangers – beveiliging publieke ruimte Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



12 12

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers Voorzieningen q  De activering = omvang van de relaties tussen het gebouw en de openbare ruimte q De gevel van de gelijkvloerse verdieping stimuleert de perceptie op het niveau van de voetgangers q  Gebruikte materialen van gelijkvloerse gevel q  Architecturale kwaliteit van hun uitvoering




13

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van voetgangers: mindervaliden Duurzame keuze-elementen ten gunste van de toegankelijkheid van het gebouw q  Dimensionering: q Rekening houden met de breedte q Circulatieruimten q Toegangsdeur q Aard van de bodem: q Stabiliteit, vlak, kwaliteit van de bekleding q Veiligheid: q Installatie van handvaten, leuningen, stoepranden, … ifv de situatie q Verlichting en een correcte signalisatie Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



14

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers De mobiliteitscontext staat in het teken van « Koning Auto » q  Openbaar vervoer verstrengeld in het verkeer q  Voetgangers en fietsers staan bloot aan impact op vlak van veiligheid en milieu q  Overal voertuigen en inname openbare ruimte q …

Foto : Timenco




15

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Fietsmobiliteit : een efficiënt antwoord op de fileproblematiek q  Van deur tot deur (geen aansluiting) q  Performant op vlak van snelheid, flexibiliteit, onafhankelijkheid q  Positieve impact op de gezondheid q  Geen milieu-impact q  Verwaarloosbaar budget Welk modaal aandeel in Brusssel ? q  Modaal aandeel van 3% q  Een groei met +13% per jaar q  Een gemiddelde van 138 fiets/u op 28 meetpunten q  Plan Iris II : modaal aandeel van 20 % in 2020



16


16

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers 3 hefbomen om deze doelstellingen te bereiken q  Fietsen : infrastructuur – uitbouwen fietsnetwerk q  Berg je fiets op : stallingen q  Fietsen aanmoedigen : communicatie – fietsopleiding

Foto : Icedd




17

Ingrepen op perceelniveau ten gunste van fietsers Fietsstalling : kwaliteitscriteria q  Comfortabel Mogelijkheid om kader en wiel vast te maken

q  In de onmiddellijke nabijheid Op het perceel, op maximum 20 meter van de bestemming

q  Beveiligd Sociale controle, of in afgesloten lokalen

q  Toegankelijk Vermijd trappen, zorg voor voldoende manoevreerruimte

q  Geïntegreerd Om een positief fietsimago uit te bouwen

q  Verlicht In een klare omgeving of uitgerust met verlichting

q  Beschut Om de fietsen droog te houden, beschut van weersinvloeden




18

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Fietsstalling : aanzet q  Welk type fietsstalling ? q  Hoeveel plaatsen ? q  Welke technische criteria toepassen ? Grote vraag naar parkeergelegenheid voor lange duur, zodat fiets ook thuis kan gestald worden

Grote vraag naar parkeergelegenheid voor korte duur (winkelbezoek, etc)

Foto’s : Icedd Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



19

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 1 : type fietsstalling




20

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 1 : type fietsstalling – andere kenmerken q  Maximale afstanden van de fietsenstalling max 10 m voor behoeften van korte duur max 20 m voor middellange en lange duur geïntegreerd in de woning voor de woningen… …of op max 50 m indien geen alternatief

q  Overkapping Noodzakelijk, behalve voor parkeren van korte duur

q  Specifieke verlichting Noodzakelijk voor gesloten lokalen

q  Signalisatie Behalve voor kort parkeren en individuele woning

q  Onderhoud Vooral voor gesloten lokalen

q  Tarifering Te verbieden, behalve voor private stalling (vb : fietsbox knooppunten OV)




21

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 1 : type fietsstalling – kostcriterium Van 30 tot 1 600 € per fiets

Ter vergelijking, een autostandplaats kost tussen de 10 à 25 000 €.




22

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen – criterium afhankelijk van de context q  Fietstoegankelijkheid van de site Wegveiligheid, sociale veiligheid, verplaatsingscomfort: hellingen, wegbedekking, infrastructuurtype in rekening te brengen binnen een straal van 2 tot 4 kilometer

q  Dienstverleningen en werkgelegenheid In deze afdeling heeft de kwestie « levenskern » ook een invloed op de verplaatsingen per fiets, indien het gaat om fietsstallingen met betrekking tot de woning

q  De kwaliteit van de bediening door het openbaar vervoer Binnen de perimeter de aansluiting fiets – openbaar vervoer te bekijken.

Indien de vereisten voor fietsstallingen te hoog uitvallen, zijn in elk geval minimumnormen van toepassing op elk bouwproject.




23

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen – 3 benaderingen

q  Minimale doelstelling * De voorschriften naleven van de Gewestelijke stedenbouwkundige Verordening. q  Aanbevolen doelstelling ** Aanbod ontwerpen volgens de huidige situatie (0.29 fiets/inw) q  Optimale doelstelling *** Aanbod ontwerpen volgens de huidige situatie (0.5 fiets/inw) Anticiperen op de evolutie van het aantal fietsers.




24

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen q  Minimale doelstelling * Naleving van de Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening q  GSV : becijferde voorschriften Functie

Dimensionering

Meergezinswoningen

Min. 1 pl/woning

Kantoren

Min. 1pl/200m² SBP Min. 2/ gebouw

Industrie, ambacht, hotels, openbare dienst, openbare nutsvoorzieningen, etc.

Min. 2/gebouw

q  GSV : kwaliteitscriteria • Beveiligd, overdekt, voorzien van adequate bevestigingsmechanismen •"Woning : een afgesloten lokaal in de buurt van de woningen en de weg •"Scholen en ziekenhuizen: bij voorkeur in het gebouw •"Lange duur-parking : 50% van de plaatsen zijn overdekt Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



25

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen (woningen) q  Aanbevolen doelstelling ** en optimaal *** Voor elke fiets een stelplaats. Momenteel slechts 0,29 fietsen per inwoner, maar rekening houdend met een groei naar 0,50 per inwoner




26

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 2 : aantal te voorziene plaatsen (andere functies) q  Aanbevolen doelstelling ** Voor bedrijven en andere functies, wordt het aantal plaatsen bekeken op basis van de volgende formule : MGAB wonende binnen een straal van 0.5 tot 5 Km 6 De formule bevat volgende elementen : •MGAB: Maximaal Gelijktijdig Aanwezige Bezoekersaantal in het gebouw •Aandeel werknemers dat binnen een straal van 5km woont •Een deel van de werknemers dat nu andere transportmiddelen neemt

q Optimale doelstelling *** In de mogelijkheid voorzien de fietsenstallingen op de verschillende bestemmingen met 25% uit te breiden en tegelijkertijd de meest gunstige parkeeromstandigheden te scheppen Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



27

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 3 : Dimensionering van de parkeerruimten q  Gegevens Afmetingen van een fiets : 0.65m x 2m, of 1.3m!. Afstand tussen twee gestalde fietsen: van 0.4m tot 0.75m Breedte van de deur: 1m q  Gebruikte oppervlakte




28

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 3 : Dimensionering van de parkeerruimten




29

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 3 : Dimensionering van de parkeerruimten




30

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 3 : Dimensionering van de toegang • De toegang tot een fietsenstalling moet vrij zijn van hindernissen. •Vermijden dat de fietser ingewikkelde of gevaarlijke manoeuvres moet uitvoeren. • De doorgangen moeten eveneens voldoende vrije hoogte bieden (minstens 2,20m) om te vermijden dat de gebruikers het hoofd stoten. •Bij voorkeur op de benedenverdieping •In voorkomend geval, een hellingsbaan of een trap met goten aanleggen •Een hellingsbaan verdient de voorkeur boven een trap.




31

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Stap 3 : Dimensionering van de toegang




32

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Uitvoering : de omgekeerde « U » of boog •Capaciteit : 2 buisfietsen tegenover elkaar •Kost : ongeveer 110€ per stuk incl. BTW •Antidiefstalverankering te voorzien (grondplaten of ingemetst) •Lange levensduur •Onderhoud quasi nihil

Foto’s : Icedd Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



33

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Uitvoering : fietsenrekekn •Capaciteit : 4-8 fietsen •Kost : 126€/4 fietsen (excl. BTW en plaatsing) Komt op ongeveer 30-40# per fiets •Mogelijk om meerdere stallingen te koppelen •Geplaatst op de grond of op een in te graven betonblok •Lange levensduur •Onderhoud quasi nihil

Foto’s : Velopa et Icedd Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



34

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Uitvoering : hangsysteem: de verticale hanghaak •Neemt weinig plaats in •"Bevestigingshoogte: 195 cm en 215 cm tov afgewerkte vloer. •De tussenafstand tussen twee haken: 80 cm en 40 cm voor haken op verschillende hoogte. •Kost : 50€/fiets (haak + muurbescherming) •Geschikt voor bestaande woningen •Men moet de fiets wel kunnen opheffen •Lange levensduur •Onderhoud quasi nihil

Foto’s : Mottez et ProVélo Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



35

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Uitvoering : fietskluizen • Deur: 70 – 75 cm • Lengte: 200 – 210 cm • Hoogte: 140 – 150 cm • Lange levensduur • Kost : 300-900 € / fiets Beste bescherming tegen het weer, vandalisme en diefstal voor langparkeren (volledige nacht of dag) in publieke plaatsen (trein-, bus-, metrostations) waar geen gesloten fietsenstallingen beschikbaar zijn.

Foto’s : Icedd en aguidonplus.fr Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



36

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Uitvoering : fietsoverkapping • Diepte : 210 – 250 cm • Hoogte: 215 cm • Onder de overkapping zijn omgekeerde U’s of fietsrekken voorzien

Goed geplaatste fietsoverkappingen dragen bij om het gebruik van de fiets praktisch en voor iedereen toegankelijk te maken. De fietsen zijn zichtbaar en het gebruik van de fietsoverkapping vereist geen sleutel of toegangscode. Ze zijn evenwel alleen denkbaar met de aanwezigheid van sociale controle. Foto’s : Icedd




37

Ingrepen op perceelsniveau ten gunste van fietsers Uitvoering: fietslokaal • Afmetingen: cf afmetingen van de stallingsruimte • Hoogte: 215 cm • Plaatsing van omgekeerde U’s of fietsrekken

Het fietslokaal is in de eerste plaats een gesloten en overdekt lokaal waarvan de toegang aan geïdentificeerde gebruikers is voorbehouden en dat zich meestal binnen een gebouw bevindt. Het kan evenwel ook afzonderlijk op een site worden ingericht. Het fietslokaal is een bijzonder interessante oplossing voor langparkeren en/of parkeren in risicozones. Foto : Jean-Marie Matagne et Icedd Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



38

Meer informatie

h"p://app.leefmilieubrussel.be/handleiding_duurzaam_gebouw

Indien niet anders vermeld, zijn de foto’s overgenomen uit de Praktische handleiding voor kleine gebouwen (BIM) Bruxelles Environnement Leefmilieu Brussel



39

Bibliographie

-  Des alternatives aux invasives, Plantons autrement, Le jardin un refuge pour la biodiversité, AlterIAS, 2011 -  Des arbres dans la ville, L’urbanisme végétale, Caroline Mollie, Actes Sud, 2009 -  Systèmes Vivants et Paysage, Liat Margolis et Alexander Robinson, 2008 - Le maillage vert écologique en Région de Bruxelles Capitale, IBGE, 1998 - Observatoire du vélo en Région de Bruxelles - Capitale, ProVélo asbl, 2010 - Carte des itinéraires cyclables régionaux, Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale, administration de l'équipement et des déplacements, 2011 - Plan Vélo 2010- 2015, Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale, administration de l'équipement et des déplacements, 2011 - Campagne de communication "Byke Experience", ProVélo asbl, Ministère de la Région de Bruxelles-Capitale, administration de l'équipement et des déplacements, 2011




40

Merci pour votre attention

Personne de contact : Bertrand Ippersiel Institut Conseils Etudes Développement Durable [email protected] 081/250,480




41

Opleiding Duurzaam Gebouw : Algemene opleiding

Recommend Documents