Opleiden tot leerkracht in een zorgzame school, ervaringen uit de basisopleiding

Ontmoetingsdag HGW donderdag 16 september

Opleiden tot leerkracht in een zorgzame school, ervaringen uit de basisopleiding Geert Van Buynder Docent KaHo Sint-Lieven

[email protected] : Ontmoetingsdag HGW – 16 09 ‘10

1

Vooropgestelde doelen •

• •

Aanvankelijk wordt in de workshop een korte trend geschetst rond de begrippen, zorg dragen, etiketteren, taakleerkracht, zorgleerkracht, zorgzame leerkracht, inclusie, handelingsverlegenheid… Verder wordt er een oefening voorzien naar het in kaart brengen van de huidige taakverwachting tav de (aspirant) leerkracht en wordt deze gekoppeld aan de uitgangspunten van HGW Tenslotte wordt geduid hoe studenten in de opleiding begeleid worden in deze veranderende taakverwachting.


2

•

•

•

Flowers are Red by Harry Chapin

•

The little boy went first day of school He got some crayons and started to draw He put colors all over the paper For colors was what he saw And the teacher said.. What you doin' young man I'm paintin' flowers he said She said... It's not the time for art young man And anyway flowers are green and red There's a time for everything young man And a way it should be done You've got to show concern for everyone else For you're not the only one And she said... Flowers are red young man Green leaves are green There's no need to see flowers any other way Than they way they always have been seen But the little boy said... There are so many colors in the rainbow So many colors in the morning sun So many colors in the flower and I see every one Well the teacher said.. You're sassy There's ways that things should be And you'll paint flowers the way they are So repeat after me.....

•

•

•


•

• •

•

•

And she said... Flowers are red young man Green leaves are green There's no need to see flowers any other way Than they way they always have been seen But the little boy said... There are so many colors in the rainbow So many colors in the morning sun So many colors in the flower and I see every one The teacher put him in a corner She said.. It's for your own good.. And you won't come out 'til you get it right And are responding like you should Well finally he got lonely Frightened thoughts filled his head And he went up to the teacher And this is what he said.. and he said Flowers are red, green leaves are green There's no need to see flowers any other way Than the way they always have been seen Time went by like it always does And they moved to another town And the little boy went to another school And this is what he found The teacher there was smilin' She said...Painting should be fun And there are so many colors in a flower So let's use every one But that little boy painted flowers In neat rows of green and red And when the teacher asked him why This is what he said.. and he said Flowers are red, green leaves are green There's no need to see flowers any other way Than the way they always have been seen. http://www.youtube.com/watch?v=qeJJOjb7fj4 3

Bron: De Clerck, Karel, Cursus Educatieve Voorzieningen, 1997 *

Een veranderende taak als ‘taak-’leerkracht (zorg) •

Voor leerlingen in het basisonderwijs die door incidentele omstandigheden of lichte leermoeilijkheden schoolse achterstand hebben opgelopen bestaat sinds 1973 de mogelijkheid tot bijwerking in de zogenaamde "aanpassingsklas", eerst ten experimentele titel doch vanaf het schooljaar 1979-1980 "organiek" vastgelegd.

•

Taakleerkracht: Leerkracht die leerlingen tracht bij te werken die voor een bepaald vak achterop zijn geraakt. Dit gebeurt dikwijls in een apart klasje: de 'taakklas'.

•

Zowel uit de investering van lestijden, als uit de structuren en procedures blijkt dat deze basisschool een zorgzame school wil zijn. – Naast de aanvullende lestijden en extra uren investeert ze uit het reguliere pakket 19 lestijden in zorgverbreding: 7 lestijden worden georganiseerd voor ondersteuning in de ‘taakklas’. – Bijkomend worden 12 lestijden ingevuld met de bedoeling om klasintern te differentiëren en dit in de beide niveau’s. – De school werkt met een zorgcontinuüm dat de nadruk legt op de groepsleraar als verantwoordelijke voor de eerstelijnszorg en de tweedelijnszorg door de zorgcoördinator. – …


4

Een veranderende taak als (aspirant) leerkracht •

The general class teacher is likely to be the only certified professional in the classroom all day and therefore must be involved integrally in educating all children in the classroom. Too often we inappropriately leave the responsibility for teaching our most challenging students to the person who potentially is the least trained or qualified, the instructional assistant.

(M.F. GIANGRECO 1997)


5

• Flexibiliteit en een goede verdeling tussen draaglast en draagkracht zijn van groot belang om klachten de baas te zijn!!

•

http://www.fysiotherapie-amsterdam.nl/Azad.html


6

De last van zorg dragen •

•

•

Er liggen meestal verschillende factoren tegelijkertijd aan de basis van een depressie. Psychische, lichamelijke en sociale factoren kunnen een rol spelen en elkaar versterken. Een goed verklaringsmodel dat met alle factoren rekening houdt, is het draagkrachtdraaglast model: draagkracht en draaglast moeten bij een mens min of meer in balans zijn. Als je belasting te vaak, te lang of te sterk je draagkracht overstijgt, geraakt het systeem uit balans en word je depressief. Iedereen kan een depressie doormaken, maar sommige factoren maken dat je meer kwetsbaar bent.

http://www.comment.be/nl/depression_causes.aspx


7

OEFENING: Taakverwachting van een (aspirant) leerkracht Tot waar reikt ieders taak…


8

OEFENING: Taakverwachting van een (aspirant) leerkracht •Is het niet krachtiger om kinderen in de klas te houden, zelfs niet in homogene groepjes laten werken, maar op een subtiele manier te differentiëren? •Het is de primaire taak van de zorgco om de leerkracht te helpen, te ondersteunen en te coachen. Slechts secundair is de individuele hulp aan kinderen. •De kinderen met leerbeperkingen, de medeleerlingen en de gewone leerkracht kunnen veel zonder dat er extra zorg aan te pas komt. Als het blijkt dat het gewoon niet kan, dan is het logisch dat er extra hulp komt. Enkel en alleen in dat geval: als het ‘gewoon’ niet lukt. •Zorg ontneemt zelfstandigheid: pedagogische wet van verwenning of ingehouden begeleiding (afstandelijke interesse en waakzaamheid leidt tot een gevoel van beheersing). •Zorg op maat’ een foute evidentie: zorg moet zo perfect mogelijk aansluiten bij hun ontwikkeling, aangepast aan hun niveau of zorg moet maken dat kinderen erbij horen, i.f.v. hun welbevinden, hun plezier in hun leven, …


9

Handelingsgericht Werken Op School Noëlle Pameijer, Tanja van Beukering, Yolande Schulpen & Hugo Van de Veire 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Onderwijsbehoeften centraal Systematisch en transparant Doelgericht en haalbaar Transactioneel kader Constructief samenwerken Positieve kenmerken

7.

De leerkracht doet ertoe


• • • •

http://www.vclbprovantwerpen.be/pvoc/index.php?q =node/4 http://www.vclbprovantwerpen.be/pvocdata/HGW/Kijkwijzerseffectiefonderwijsgedrag.pdf http://www.vclbprovantwerpen.be/pvocdata/HGW/kijkwijzersgewensteaanpak.pdf http://www.vclbprovantwerpen.be/pvocdata/HGW/HoehandelingsgerichtwerkenwealinonsC LB.pdf

10

Handelingsgericht Werken Op School Noëlle Pameijer, Tanja van Beukering, Yolande Schulpen & Hugo Van de Veire •Wat zijn de onderwijs/opvoedingsbehoeften bij dit kind? Wat zijn de ondersteuningsbehoeften bij deze leerkracht en/of deze ouders?

•Principe van adaptief werken: ‘Het gaat erom wat dit kind van deze ouders, in deze klas bij deze leerkracht(en) op deze school voor de komende periode nodig heeft.’ •2 vragen : ‘Oplossingsgericht’:Cook & Friend, 1995, p. 1 •Waar willen we naartoe, wat is ons doel? •Wie of wat hebben we nodig om dat te bereiken? Vertrekpunt is de ‘VRAAG’ (wensen en verwachtingen) •Zoek bewust naar sterke kanten van kind, ouders, leraar !! Wanneer gaat het wel goed?’ •Binnen de afstemming kind – omgeving (‘goodness of fit’) moeten we rekening houden met ‘draagkracht’ en ‘draaglast’.


11

Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek KaHo Sint-Lieven •

PROJECTMATIG WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK ‘‘Vorming van de basiscompetenties in de initiële lerarenopleiding voor het werken in een inclusieve setting via actieonderzoek’ –

–

–

H1. De competenties nagaan en verfijnen waarover leerkrachten moeten beschikken om te functioneren in een inclusieve setting (Basiscompetenties Inclusie) H2. Toetsen of actieonderzoek een efficiënte manier is om laatstejaarsstudenten ILLO een hogere beheersingsgraad van de Basiscompetenties Inclusie te doen verwerven H3. Het effect nagaan ‘van functioneren in een inclusieve setting’ op de attitudes ten aanzien van inclusie van laatstejaarsstudenten ILLO

(S. VAN ACKER, G. VAN BUYNDER & I. VAN DE PUTTE 2008)


12

Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek KaHo Sint-Lieven

„„Vorming van basiscompetenties in de lerarenopleiding voor het werken in een inclusieve setting via actieonderzoek” Sander Van Acker, Geert Van Buynder, Inge Van de Putte

• •

• • •

Zorgen voor het welbevinden van alle leerlingen Differentiëren op gebied van curriculum, ondersteuning en evaluatie maar zoveel mogelijk binnen de groep Dieper Overleg met ouders Samenwerking en onder coördinatie met externen en collega’s binnen de klasruimte Leergierigheid en kritische ingesteldheid, flexibiliteit verantwoordelijkheidszin


13

Projectmatig Wetenschappelijk Onderzoek KaHo Sint-Lieven Welke instrumenten kunnen we daarvoor gebruiken? CDrom “Ik heb niet het gevoel dat ik anders lesgeef maar het is wat meer van alles. Beetje meer flexibel, beetje meer aandacht voor het sociale,…af en toe dingen aan te passen zodat de persoon met beperking kan participeren (Leraar b, 3de leerjaar)” Geen nieuwe competenties (Ainscow, 2000) , wel andere invulling

Begeleidingsmodel ‘Competentievorming Inclusie H2. Actieonderzoek als manier om een hogere beheersingsgraad van de BC Inclusie te doen verwerven Studenten voeren actieonderzoek uit Verschillende fases (probleemstelling, algemeen plan, acties en evaluatie) gelinkt aan de vijf Clusters Basiscompetenties Inclusie Coaching


14

Co-Teaching

• Coaching model Een coach houdt zich op professionele basis bezig met het begeleiden van een persoon bij: – het uitvoeren van complexe handelingen – het vinden van antwoorden op vragen – het vinden van oplossingen voor problemen – het benutten van ongebruikte mogelijkheden – het ontwikkelen van kennis en vaardigheden – Dit alles met het doel om een gecoachte in staat te stellen om tot optimale prestaties te komen.

• Consultant model Een adviseur (Engels: consultant) is iemand die zijn of haar kennis in dienst stelt van anderen, en daarbij over het algemeen voor vele verschillende klanten werkt

• Collaborative (or teaming) model Een conversatie is een mondelinge communicatie tussen ten minste twee personen, met als bedoeling tot samen werken te komen Friend & Cook, 2003

Co-Teaching

•

General educators are more receptive to change when they have background knowledge and a chance to participate in the decisions rather than being given a special education mandate to follow. Steele, Bell, & George, 2005

•

Co-teaching is becoming one of the fastest growing inclusive practices in school. Despite this rapid increase in popularity, co-teaching remains one of the most commonly misunderstood practices in education. Steele, Bell, & George, 2005

•

•

Co-teaching occurs when two or more professionals jointly deliver substantive instruction to a diverse, or blended, group of students in a single physical space. Cook & Friend, 1995, p. 1

Kernreflectie: Leren van binnenuit Korthagen, F. & Lagerwerf, B.

“Het werkelijke doel van onderwijs is het beste uit mensen halen.” Mahatma Gandhi

Het beste uit mensen halen: (hoe) doe je dat al? Wat zie je dan concreet gebeuren bij de ander? Shining Eyes


17

Kernreflectie: Leren Shining van eyes binnenuit Instituut Korthagen, voorF.Multi-level & Lagerwerf, Learning B. (IML)

• • •

Flight Fight Freeze

•

Flow

“Het gaat over het volledig functionerende individu, die volledig betrokken is bij wat hij doet en daarbij het beste van zichzelf tot uiting laat komen.” Mihaly Csikszentmihalvi


18

De kans van zorg dragen

Ceci n’est pas une piège •

Perceptie van de job als onderwijzer: eens binnen, altijd vast , tegenover de nood aan vrijheid en een flexibel job-verloop.

•

Zorg bieden vraagt en geeft juist dit flexibel job-verloop! EEN NOODZAAK MAAR EVENGOED EEN KANS


19

Vragen…

Geert Van Buynder Lector Pedagogische Wetenschappen Bachelor Lager Onderwijs Tel +32 (0)3 776 43 48 [email protected] http://www.kahosl.be KaHo Sint-Lieven Campus Waas Hospitaalstraat 23 9100 Sint-Niklaas


20

Opleiden tot leerkracht in een zorgzame school, ervaringen uit de basisopleiding

Recommend Documents