Online Franchisen Versneld uitbreiden van uw online vestigingen
Alex van Ginneken
1
Van dezelfde auteur:
-
Internet marketing, Word online marktleider in uw branche
-
E-mail marketing, Opzetten van succesvolle e-mail campagnes
-
Zoekmachine Marketing, Meer bezoekers, meer klanten
-
Affiliate marketing, Verkoop maximaliseren door partners
-
Opzetten van een Webwinkel, De weg naar ultieme online aankoopervaring
-
Eye tracking & Usability, Bereiken van ultieme bezoekerservaring
-
Live Chat, Bereik optimale service en meer verkoop
-
Online Franchisen, Versneld uitbreiden van uw online vestigingen
-
Aanvragen van offertes, Bespaar geld en ergernis met een duidelijke offerte aanvraag
-
Webteksten, Van bezoekers naar klanten
-
CRM in uw Internet Marketing Strategie, Automatisch klantrelaties opbouwen
-
Lanceren van Websites, Maximale aandacht door inzet van media
-
Personal Branding, Ontwikkel uw online persoonlijkheid
-
Google AdWords & Online Adverteren, Slim en betaalbaar uw doelgroep bereiken
-
Beginnen met Google Analytics, Analyseer uw website, zie de mogelijkheden, bepaal uw succes
-
Onmisbare Marketingbronnen, Websites, boeken, podcasts en radio/televisieprogramma’s
-
Blauwdruk Internet Marketing Plan, Ontwikkel uw eigen internet marketing plan
2
“Groeien is loslaten” onbekend
3
Omslagontwerp: Caspar Hardholt, mediaCT, Groningen Redactie: Edwin Dijkstra, mediaCT, Groningen Vormgeving & Productie: SU©KS media & design, Leeuwarden
2009 tweede uitgave GEGEVENS: Ginneken van, Alex Online Franchisen, Versneld uitbreiden van uw online vestigingen www.deblauwedoos.nl
© 2009 De Blauwe Doos, Alex van Ginneken Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, verkocht, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, het zij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B Auteurswet 1912 j het Besluit van 20 juni 1974, St. b. 351, zoals gewijzigd bij Besluit van 23 augustus 1985, St. b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht. Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, syllabi, readers en andere compilatie- of andere werken (artikel 16 Auteurswet 1912), in welke vorm dan ook, dient men zich tot de uitgever te wenden. Ondanks alle aan de samenstelling van dit boek bestede zorg kan noch de redactie, noch de auteur, noch de uitgever aansprakelijkheid aanvaarden voor schade die het gevolg is van enige fout in deze uitgave.
4
Samenvatting Online Franchisen is het verkopen van producten of diensten via partners op internet. Het is een manier om snel uw afzetgebied te vergroten. In de eerste hoofdstukken leg ik uit wat Online Franchisen is en wat juiste omstandigheden zijn om Online Franchisen toe te passen. Na de introductie over Online Franchisen leg ik uit hoe u dit fenomeen in de praktijk toepast. Ook komt aan bod hoe u Online Franchisen toepast in het buitenland en waar u rekening mee moet houden bij de ontwikkeling van uw website. Bij Online Franchisen krijgt u te maken met nieuwe partners. Het is belangrijk om heldere afspraken te maken. Ik geef u in dit boek een voorbeeld van een franchisecontract en een franchisehandboek. Ook komt aan bod hoe u franchisepartners begeleid. U wilt natuurlijk succesvolle partners. Daarom leg ik uit waarom het verstandig is om marketingmateriaal te ontwikkelen, dat uw partners kunnen gebruiken. Tot slot komt aan bod hoe u een samenwerking beëindigt en geef ik u een lijst met interessante links over Online Franchisen.
1
2
Inhoudsopgave 1.
Inleiding................................................................................................. 5
2.
Wat is Online Franchisen? ............................................................................ 7
3.
Wanneer Online Franchisen? ......................................................................... 8
4.
Online diensten franchisen.......................................................................... 10 Case Koopplein.nl ....................................................................................... 13 Case Spreadshirt ......................................................................................... 15
5.
Online Franchisen van producten .................................................................. 19
6.
Online Franchisen in het buitenland ............................................................... 20
7.
Online Franchisen en de ontwikkeling van uw website ......................................... 21
8.
Website beheer van de franchisenemer........................................................... 22 Case: Succesvolle Formule? ............................................................................ 27
9.
Online franchisenemers vinden..................................................................... 32
10.
Franchisecontract .................................................................................. 35
11.
Franchisehandboek................................................................................. 39
12.
Online Franchisenemers begeleiden ............................................................. 40
13.
Online adverteren .................................................................................. 42
14.
Marketing materiaal ............................................................................... 44
15.
Samenwerking beëindigen ........................................................................ 45
16.
Contacten ........................................................................................... 47
17.
Definities ............................................................................................ 48
BIJLAGE I .................................................................................................... 49
3
4
1.Inleiding In de offline wereld is het concept van franchisen voor iedereen duidelijk en zichtbaar. Denk aan McDonalds met meer dan 30.000 vestigingen wereldwijd. Na een selectie van de ondernemer, het betalen van de entree fee, het volgen van de opleidingen en cursussen van McDonalds mag er een vestiging worden geopend. McDonalds heeft de wereldwijde groei te danken aan het slimme franchisemodel dat wordt toegepast. McDonalds was overigens één van de eerste ondernemingen die in de jaren ’70 in Nederland franchisevestigingen opende. Inmiddels zijn in Nederland meer dan 700 franchiseformules actief. Online franchisen is nog niet erg populair in Nederland. Toch liggen hier enorm veel kansen voor webwinkels en eigenaren van online diensten. Als u een succesvolle webwinkel heeft, kunt u deze immers vermenigvuldigen. Dit kunt u doen door te werken onder een andere naam in hetzelfde land of het concept te kopiëren naar het buitenland. Het grootste voordeel voor de franchisehouder is dat deze niet op zoek hoeft te gaan naar personeel of andere locaties. Een franchisenemer stapt direct in een lopend concept en maakt direct omzet. Als offline franchisen dan zo succesvol is, waarom wordt er dan online zo weinig franchising toegepast? Een interessant onderwerp vind ik zelf. Er zijn namelijk veel mogelijkheden om online te franchisen, waarbij er varianten mogelijk zijn die niet heel erg complex zijn. Er zijn een aantal bedrijven die het concept van online franchisen met succes toepassen, maar dit aantal is nog erg klein ten opzichte van de potentie. In dit boek leg ik uit hoe u een online franchiseketen start en welke uitdagingen u tegenkomt. Dit boek geeft u een aantal handvaten om over na te denken en voorbereidingen die u moet treffen.
5
Totstandkoming Dit boek is mede tot stand gekomen dankzij Rene Bisschop van FranchiseFormules.nl. Rene kent vrijwel elke franchiseformule in West-Europa. Zijn voornaamste business is het werven van franchisenemers voor franchiseketens; iets waar veel vraag naar is. Ik ken Rene nu een jaar of zeven en we hebben regelmatig discussies over de toekomst van (online) franchisen. Wilt u uw (online) franchise promoten en bent u op zoek naar online franchisenemers? Bezoek dan eens de website FranchiseFormules.nl.
FranchiseFormules.nl
6
2.Wat is Online Franchisen? Franchisen betekent feitelijk ‘toestemming krijgen om een bepaald(e) formule, dienst of concept te mogen exploiteren’. Een online franchise houdt in, dat u van bijvoorbeeld een webwinkel een kopie maakt, vervolgens de naam en de ‘look & feel’ verandert en deze online zet onder een andere domeinnaam. Of wanneer u een webwinkel heeft en deze in het buitenland op basis van een franchise ‘kopieert’ met behoud van techniek en vormgeving.
Visie Helaas is het niet zo simpel als hierboven beschreven. Voorbereiding, ondernemersgeest en een netwerk zijn enkele vereisten die nodig zijn voor het opzetten van een online franchiseketen. Ook dient u kennis te hebben van zaken als techniek, zoekmachine marketing, online adverteren en het opleiden en begeleiden van online franchisenemers.
7
3.Wanneer Online Franchisen? Voor bestaande bedrijven met een goed concept kan online franchising een uitstekende manier zijn om het aantal online vestigingen snel en effectief uit te breiden. De vestiging (voor zover nodig), financiering en personeel worden meestal grotendeels door de franchisenemers verzorgd. De franchisegever houdt zich voornamelijk bezig met strategische zaken zoals marketing, administratie, automatisering, gezamenlijke inkoop en assortiment. De franchisenemer koppelt lokale marktkennis aan zijn ondernemerscapaciteiten en zijn bestaande klantenkring in een bepaalde regio. Deze synergie tussen franchisegever en franchisenemer kan bijdragen aan een enorme groei. U kunt pas starten met het Online franchisen als uw eigen online vestiging goed loopt. Het heeft geen zin om ‘non-succes’ te vermenigvuldigen. Als uw webwinkel of dienst goed loopt heeft het zin om aan online franchisen te denken. Bij het online franchisen kunt u denken aan de volgende vormen: -
Een webwinkel/dienst met dezelfde naam opstarten in het buitenland
-
Een webwinkel/dienst onder (een) andere naam /namen opstarten in het buitenland
-
Een webwinkel/dienst onder (een) andere naam/namen opstarten in hetzelfde land (bijvoorbeeld elke provincie)
-
Een combinatie van 1 en 3 of 1, 2 en 3
Verwar online franchisen niet met het voeren van een ‘white label’. Bij een ‘white label’ wordt het volledige beheer van bedrijfsvoering in handen gegeven van de licentienemer of koper. Bij online franchisen is de online vestiging in eigendom en beheer is van de initiatiefnemer. Enkele voorbeelden van online franchiseconcepten: www.koopplein.nl www.diningcity.com
8
www.white-label-advertenties.com www.parship.nl www.thegrocerygame.com www.truepresence.nl www.spreadshirt.nl
Tip! U kunt ook uw eigen concept online franchisen. U kunt bijvoorbeeld uw eigen concept in het buitenland in de markt zetten. In de toekomst wilt u misschien uw franchise wel overdragen, houd hier rekening mee.
9
4.Online diensten franchisen Het online franchisen van diensten is eenvoudiger dan het franchisen van producten. Als de basis van uw systeem goed is, hoeft u in theorie alleen maar de volgende zaken aan te passen: -
Vormgeving
-
Domeinnaam
-
Logo
-
Teksten
-
Staffel
Het voordeel is dat er geen fysiek product geleverd hoeft te worden. Hierdoor heeft de franchisenemer geen last van retouren, voorraad en productgarantie. Een ander verschil met het franchisen van een dienst ten opzichte van een webwinkel, is dat mensen voor diensten vaker terugkomen op de website dan voor een webwinkel. Denk bijvoorbeeld aan een abonnement voor een datingsite. Terwijl voor de meeste webwinkels geldt dat een klant hooguit een paar keer per jaar een aankoop zal doen.
Case online dienst U biedt een dienst waarmee het mogelijk is om SMS’jes te versturen naar groepen mensen. De kosten voor de gebruiker zijn 11 cent per SMS. U koopt de SMS’jes in voor 4 cent. Om gebruik te kunnen maken van deze dienst moeten mensen SMS-bundels inkopen. Ze betalen voor een bundel bijvoorbeeld 50 euro en kunnen in ruil hiervoor 455 SMS’jes versturen. Omdat het veel tijd, geld en energie zou kosten om deze dienst in heel Nederland bekend te maken, kiest u voor een franchisesysteem. U gaat als volgt te werk: u doet een mailing naar uw mailinglijst of u benadert een aantal mensen die hierin mogelijk geïnteresseerd zijn. U biedt uw franchisenemers een website aan voor een bedrag van 2500,- euro. De franchisenemer krijgt hiervoor het volgende: -
Een volledig functionerende website
10
-
Domeinnaam en hosting
-
Een betalingssysteem
-
De ‘look&feel’ aangepast aan de wensen van de klant binnen het stramien van de huidige website. Dit betekent dat het ontwerp niet wordt aangepast maar alleen de kleuren, het lettertype en de stijlen
-
Een CMS waarmee men zelf de teksten kan beheren en e-mails kan versturen
-
Supportvragen van klanten worden door u als franchisegever beantwoord
Met de franchisenemer kunt u een vergoeding afspreken per verstuurde SMS. Stel dat u 70% van de marge weggeeft aan de franchisenemer, dan verdient hij aan een bundel van 50 euro 22,29 euro. In dit geval heeft u als franchisegever € 2500,-1 verdient, minus de kosten van de hosting, domeinnaam en aanpassingen ‘look&feel’ en houdt u tussen de 1500,- en 2000,- euro over. Als u 10 franchisenemers vindt, heeft u de investering in de website er gemakkelijk uit en verdient u extra op wat alle franchisenemers zelf nog verkopen. Door het franchisen heeft u er een paar actieve promoters erbij.
License fee U kunt aan de franchisenemer ook een jaarlijkse fee laten betalen. Gebruikelijk is 10% van de initiële kosten. Dit garandeert u van jaarlijkse inkomsten en daarmee kunt u het product doorontwikkelen en verbeteren. U kunt ook gaan franchisen met diensten als dating, e-mailnieuwsbriefsoftware, schrijvers, ontwerpers, gaming, werving&selectie, reizen et cetera.
‘Geniaal’ door Martin Bongers op Twinkle Magazine (12 september 2008)
2
Een advertentie in ons plaatselijke sufferdje: 'Online een laptop kopen is puur gemak. Maar hoe zit ’t met de service? Wij brengen ‘m bij u thuis. Technisch probleempje? Even bellen en wij komen weer langs. Want u wilt het assortiment van internet, maar ook een aanspreekpunt in uw eigen buurt.'
1
Het bedrag van € 2500,00 is maar een fictief bedrag en kunt u zelf bepalen. Het is aan te raden om het bedrag lager te laten zijn dan de ontwikkelkosten, anders kunnen mensen het immers beter zelf doen.
11
Ik ben uiteraard meteen even gaan opzoeken wie ‘wij’ dan wel niet zijn. Want dit kwam toch als iets bijzonders op me over. Gaat Dixons thuisbezorgen? Stuurt Dynabyte z’n verkopers de straat op? Gaat Coolblue, naast hun nieuwe stenen winkels, ook nog ‘ns met een SRV-kar rondrijden? Het bleek te gaan om een vrij nieuwe franchiseformule. Franchise? Internet? Dan gaan bij mij de alarmbellen rinkelen. En dan ben ik niet te beroerd om dat te melden - u kent me nu wel een beetje. Maar andersom ook: zie ik iets moois, dan bent u de eerste die het leest. En het is mooi, die formule van LaptopPlus. Ik zal uitleggen hoe het werkt. U kunt zich als lokale wederverkoper aanmelden bij LaptopPlus. U krijgt dan een eigen shop, met het complete standaard assortiment van LaptopPlus. Oh, U dacht die apparaten zelf goedkoper in te kunnen kopen? U wilt ze niet van LaptopPlus? Ga gerust uw gang, en zet ze maar op de shop. Hoe dan ook, zodra een consument bij u een laptop koopt uit het standaard assortiment, stuurt LaptopPlus het apparaat naar u toe. En u bezorgt het persoonlijk bij die consument. Afrekenen aan de deur (over vertrouwen gesproken). Ook als de koper zich niet op uw shop meldt, maar op de shop van het hoofdkantoor. Want ook dan bezorgt u. Verder mag u in uw woonplaats klanten benaderen zoals u wilt. Via het sufferdje. Of een voetje tussen de deur. Kortingen weggeven. U mag Polen aan het werk zetten. Verzin ’t maar. Zo kunt u aan de bejaarde medemens beloven: 'Ik kom ‘m wel even aanzetten. En terughalen als-ie ’t niet doet.' LaptopPlus geeft namelijk rugdekking. Met een eigen call center, met een eigen technische dienst. Helaas: alleen de zon komt voor niets op. LaptopPlus wil dus commitment van u. Kosten: ca. 70 euro per maand, afhankelijk van de gemeente. Ik heb ’t uitgerekend: 1 laptop (met toeters en bellen) slijten en u bent uit de kosten. Wel verbindt u zich minimaal een jaar. Maar wie kan er nou geen 12 laptops verkopen? Terwijl ik dit schreef, dacht ik nog steeds: te mooi om waar te zijn, allemaal. Kan niet. Dus ik ben persoonlijk poolshoogte gaan nemen. Check. Ik trof twee jonge gasten aan, die het me allemaal nog eens uitlegden. Mijn conclusie: er zijn geen kleine lettertjes. Maar 2
http://www.twinklemagazine.nl/weblog.aspx?id=19264
12
als u ze ontdekt, laat ’t me weten! Los van dit alles heeft de formule iets dat ik eigenlijk nog veel interessanter vind. LaptopPlus heeft namelijk een aantal business modellen en klantenwensen met elkaar verbonden: het gemak en de vindbaarheid van online, de service van ‘steen’ en de veiligheid en menselijkheid van de aloude SRV. Centrale inkoop, lokaal ondernemerschap. Longtail (PdaPlus, PrinterPlus, TvPlus …). Nieuwe en oude tijden. Think global, act local. Multichannel. Et cetera. In essentie, zoals in het sufferdje stond: internet, en toch een persoonlijk aanspreekpunt in uw eigen buurt. Aan de deur. Twee uitersten verbonden. Ik geef u op een briefje: deze gasten gaan ’t helemaal maken, in een samenleving waarvan zowat de helft 50 plus is. Oké, ze zitten wat hoger in ’t prijssegment. Maar dat mag. Er zijn namelijk 2 soorten internetkopers: op prijs en voor gemak. En die laatste groep wordt alleen maar groter. 50 Plus: geld zat. Wel service graag! Geniaal vind ik het. Mede ook omdat ze dan wel een online bedrijf zijn, maar nauwelijks marketingkosten hebben. Daar zorgen de wederverkopers voor. En nauwelijks portokosten of track & trace gedoe, want meestal gaat het om een verzending van meerdere laptops naar één adres: van de wederverkoper. Dus ook logistiek is dit goed doordacht. Wat ik me wel afvraag: zit Dixons te slapen? Heeft Dynabyte last van een remmende voorsprong? Want zij hadden die lokale verkopers al. Alleen … die staan achter de toonbank te duimen draaien. Sur place. Terwijl die van LaptopPlus de klant actief opzoeken. Ja, ik ben enthousiast. Of die jongens het nou volhouden of niet: a new business model is born, wat mij betreft. Het fusion model. ik denk iets gezien te hebben dat veel, erg veel navolging gaat krijgen. Want In principe kan elke shop zo werken. Ook die van u.
Case Koopplein.nl De website www.koopplein.nl biedt particulieren de mogelijkheid om gratis advertenties te plaatsen. Bedrijven kunnen zich op deze website promoten door een banner te plaatsen, waarbij gekozen kan worden uit verschillende formaten. Hiervoor moet uiteraard wel betaald
13
worden. De banners worden in de juiste rubriek getoond tussen de advertenties van de consumenten.
Koopplein.nl in het gebied Texel
Hoe werkt het franchisemodel van Koopplein.nl? Koopplein zoekt franchisenemers binnen bepaalde plaatsen en regio’s. Deze gebieden zijn maximaal 100.000 inwoners groot. Een franchisenemer kan een dergelijke regio claimen. Hiervoor moet er bij de franchisegever een eenmalige entree fee betaald worden. Dit is afhankelijk van de omvang. De kosten hiervan liggen tussen de 2500 en 10.000 euro. De franchisenemer krijgt een tweedaagse training in onder andere het zelf kunnen maken van banners voor toekomstige adverteerders. Er wordt met de franchisenemer een contract aangegaan voor vijf jaar, waarvan het eerste jaar een optiejaar is. In deze periode beslissen franchisenemer en franchisegever over de toekomst van de samenwerking. Boterham Franchisenemers kunnen een aardige boterham verdienen door in hun eigen regio op zoek te gaan naar adverteerders. Als een adverteerder niet beschikt over kant-en-klare banners, kunnen deze ontworpen worden door de franchisenemer. In dit concept wordt lokale internet
14
marketing op z’n top gedemonstreerd. Veel particuliere aanbieders vinden het prettig om een advertentie te plaatsen die wordt gezien door mensen in de buurt. Dit franchiseconcept zorgt ervoor dat door de inzet van enthousiaste zelfstandige franchisenemers de keten groeit, zonder dat daar enorme investeringen tegenover staan.
Case Spreadshirt
Na Web 2.0 nu ook Franchise 2.0 Is het een onderneming of is het een gemeenschap? Bij het van origine Duitse bedrijf Spreadshirt ligt de nadruk meer op de spread dan op de shirts. Het product is vervangbaar, maar de spirit van verspreiding moet versterkt worden. Dat is social commerce! Met inmiddels meer dan 500.000 shoppartners heeft Spreadshirt een wereldwijd netwerk dat niet alleen inzetbaar is voor de verkoop, maar ook voor de verdere ontwikkeling van de onderneming.
Origineel businessmodel T-shirts verkopen via internet: dat is niet opzienbarend. Het businessmodel dat Matthias Spiess en Lukasz Gadowski voor hun firma Spreadshirt in Leipzig hanteren is echter bijzonder origineel. Ze hebben het hele traject van design, presentatie tot en met verkoop via internet toegankelijk gemaakt voor derden, en ze verzorgen bovendien de complete fysieke afwikkeling van inkoop en productie tot bezorging bij de klant. Zelfs de betaling verloopt via Spreadshirt. Gevolg is dat iedereen een eigen webwinkeltje kan beginnen om zelf ontworpen t-shirts en andere merchandise te verkopen, zonder enige investering.
Aan opdrachtgevers geen gebrek Op dat aanbod wordt goed gereageerd. Investeerders zagen aanvankelijk het potentieel van deze micromerchandiser niet, maar aan opdrachtgevers hadden de Duitse ondernemers meteen na de start in 2002 geen gebrek. Ärtze-ohne-Grenzen was snel van de partij, Tiscali in Duitsland gebruikt Spreadshirt om de shop van zijn internetgemeenschap Red Seven te vullen, het jongerentijdschrift Bravo heeft een eigen spreadshop, en zelfs de fans van de Duitse paus
15
Benedikt XVI kunnen roomse buttons, pauselijke shirts en katholieke boxershorts bestellen. Voor bedrijven, bands en clubs is de service handig als een manier om alle merchandising uit te besteden, maar ook individuele internetgebruikers kunnen er een winkeltje openen. Daar maken duizenden mensen gebruik van, en sinds Spreadshirt zijn dienstverlening uitgebreid heeft naar de rest van Europa (2004) en de Verenigde Staten (2004) telt het bedrijf naar eigen zeggen een slordige 500.000 shop-partners die samen sinds de start miljoenen artikelen verkocht hebben. Het model is aanstekelijk, vandaar dat deze spreadshops gezien kunnen worden als een vorm van social commerce.
De P van Plezier De losse mentaliteit van Spreadshirt is geen window-dressing; geen positionering die bedacht is door een slim bureau. Lees de Lakattack-blog van de oprichter en het wordt duidelijk dat de ietwat dwarse opstelling in de genen van het bedrijf zit. Met vestigingen over de hele wereld en inmiddels 300 werknemers, mede dankzij een nieuwe productiefaciliteit in Polen, is het nodig intern contact te onderhouden door middel van media. Blog the talk! Maar de groei gaat niet gepaard met gezagsproblemen. Spreadshirt hanteert de P van Plezier in zijn marketingmix.
Brand Wikization Ook de marketing en branding kenmerkt zich door deze open mentaliteit. Spreadshirt is geïnspireerd door de opensourcebeweging, wat ertoe leidt dat het bedrijf zijn spreadsters betrekt bij belangrijke keuzes en geen rigide regels hanteert voor nieuwe activiteiten. Wil de Nederlandse vestiging een nieuwe website openen waar sportverenigingen en scholen eigen kleding kunnen bestellen: geen probleem! En dus kan Bas Verhoogt (die Spreadshirt in Nederland vertegenwoordigt) een domein reserveren en een ontwerper inschakelen om een eigen gezicht te geven aan een nieuwe Nederlandse loot aan de stam. Het is een aanpak die in geen enkel marketing- of merkhandboek beschreven staat, maar dat maakt het model juist zo boeiend. De merkarchitectuur wordt door de gemeenschap mede vorm gegeven, een fenomeen dat door Milles (brand evangelist) beschreven wordt als brand wikization. De markt bepaalt zo welke extensie succesvol is en welke niet.
16
Forum De spreadsters zijn zelf ook actief in de verspreiding van het model. Ze bespreken shopideeën, materiaalgebruik, ontwerpen en doen op hun forum suggesties voor verdere ontwikkeling van Spreadshirt. Op dat forum wordt zelfs openlijk een kostenvergelijking gemaakt met lokale zeefdrukkers. Daar kost het bedrukken van een t-shirt ongeveer zeven dollar, terwijl Spreadshirt zijn shoppartners twaalf dollar in rekening brengt. Daar zit dan wel de complete afhandeling in, werpt de Amerikaanse CEO het forum tegen. Suggesties van deelnemende spreadsters zijn ondermeer: verkoop bedrukbare bierpullen, bied posters aan, neem rugzakjes op in het assortiment, begin een modellenservice.
Risico’s Zitten er geen risico's aan dat open businessmodel? Spreadshirt heeft de keuze voor het beeldmerk van de onderneming destijds voorgelegd aan zijn spreadsters community. Toch streeft het bedrijf naar transparante besluitvorming en betrokkenheid van shoppartners en ontwerpers. Milles ziet wel een dilemma in de groei van de gemeenschap. Naarmate er meer spreadsters komen, neemt het risico toe dat werkelijk vernieuwende initiatieven op weerstand stuiten. Toch vindt Spreadshirt het experiment met open source marketing spannender dan het alternatief in de vorm van een meer centraal gedirigeerde ontwikkeling.
Customer ownership Een ander dilemma is de customer ownership. Shoppartners die geen eigen front-end hebben, geven alle klantcontacten uit handen aan het Duitse bedrijf. Dat is handig voor verkopers die niet meer willen dan hun merchandise aan de man brengen, maar andere shopeigenaren willen juist wel weten wie wat bestelt. Temeer omdat Spreadshirt actief probeert zijn virus verder te verspreiden. Wie een t-shirt bestelt via een shoppartner, wordt prompt gewezen op de mogelijkheid zelf shirts te maken en te verkopen. Daar zijn niet alle spreadsters blij mee. Spreadshirt heeft daarom een premium account in het leven geroepen, waarbij minder duidelijk is wie de toeleverancier is. Het klantcontact is altijd een zaak voor Spreadshirt omdat dit te complex is voor de reseller. Zet je eigen design op een t-shirt! Dat klinkt mooi, maar menig beginnend spreadster is
17
geneigd ergens een beeld vandaan te halen om dat op zijn shirt te laten drukken. Voor eigen gebruik is dat geen probleem, maar wanneer zulke shirts vervolgens aan derden aangeboden worden, wordt het een copyright issue. Echter heeft Spreadshirt een juridische afdeling die dagelijks controleert of er geen rechten van derden geschonden worden en hier direct op reageert.
18
5.Online Franchisen van producten Het online franchisen van producten is iets complexer dan diensten. Doordat er een fysiek product gekocht wordt, zal het verstuurd moeten worden. Het grootste verschil met het franchisen van een dienst is dat u zaken moet regelen als: -
Retouradres
-
Afzenderadres
-
Afhalen door klanten
Voorbeeld CafePress.com merchandise
verkoopt via
internet.
custom Via
T-shirts
hun
en
zogenoemde
shopkeepersprogramma kan iedereen franchisenemer worden. De franchisenemer kan zelf designs maken en producten
verkopen
bedrukt
met
deze
designs.
Wanneer een order wordt geplaatst, bedrukt CafePress het artikel en verstuurt het direct naar de koper. De franchisenemer krijgt vervolgens een commissie. De franchisenemers betalen ongeveer 5 euro per maand voor een shopkeeper website.
19
6.Online Franchisen in het buitenland Als u een webwinkel of een online dienst gaat franchisen naar het buitenland, dient u zich goed voor te bereiden. Allereerst moet het beheersysteem natuurlijk meertaligheid aankunnen en flexibele koppelingen hebben met online betaalsystemen. Voordat u met een buitenlandse franchisenemer in zee gaat, zal allereerst het contract goed opgesteld moeten zijn in de juiste taal, rekeninghoudend met de lokale wet- en regelgeving. Houd er rekening mee dat de regels voor de volgende zaken in het buitenland anders geregeld kunnen zijn: -
Wet- en regelgeving omtrent privacy, persoonsgegevens en het e-mailen
-
Garanties op producten
-
Garanties op online aankopen (zichtperiode en dergelijke)
-
Recht op retouren / refunds
-
Verplichte vermelding van bepaalde gegevens of informatie op de website
-
Algemene voorwaarden, disclaimer en privacy statement
U moet dus uitzoeken hoe deze zaken zijn geregeld in het land waar u zaken gaat doen. U kunt dit niet zomaar overlaten aan een franchisenemer. Als u fysieke producten verkoopt, zult u ook een buitenlandse voorraad moeten houden. Het is namelijk goedkoper om (kleine) voorraden te versturen vanuit uw land naar de franchisenemer dan elke bestelling rechtstreeks naar de koper te versturen. Ook
moet
u
onderhandelen
met
de
lokale
verzendverzekeringen.
20
postmaatschappij
over
tarieven
en
7.Online Franchisen en de ontwikkeling van uw website Denk, voordat u een website, webwinkel of online dienst laat ontwikkelen, altijd na over de mogelijkheid van online franchisen. Als u tijdens de ontwikkeling van uw website functionaliteiten meeneemt die hiervoor nodig zijn, staat u later niet voor grote investeringen in aanpassingen. Aanpassingen achteraf zullen altijd duurder zijn dan bij de ontwikkeling van uw website. Hieronder volgt een lijst met onderdelen die u in de ontwikkeling al direct mee kunt nemen: -
De Stylesheet (CSS) dient eenvoudig aanpasbaar te zijn
-
Multi-company ondersteuning
-
Meertaligheid en het beheren van de teksten (per franchise)
-
Beheer van bevestigingmails (per franchise)
-
E-maillijstbeheer
-
Oneindig toevoegen van productomschrijving (kort & lang), titels en deze beheren op franchiseniveau
-
Flexibel koppelen van betalingsystemen per franchise
-
Statistieken bijhouden op franchiseniveau
-
Affiliateinkomsten kunnen bijhouden op franchiseniveau
Als deze zaken worden meegenomen in het beheersysteem heeft u 90% van de ontwikkeling afgedekt die nodig is voor het opzetten van een online franchise. U kunt de lijst aanvullen met uw specifieke wensen en eisen. Ook als u van plan bent uw onderneming in de toekomst te verkopen, is het overwegen van een goed fundament aan te raden. Een potentiële koper van uw bedrijf zal de robuustheid van uw ICT-platform ook meenemen in de waardebepaling.
Tip! Vergis u niet, het ontwikkelen van franchisemogelijkheden is niet iets waar softwareontwikkelaars standaard rekening mee houden. Communiceer altijd duidelijk welke richting u
21
op wilt met uw business. Op deze manier betrekt u de ontwikkelaars bij uw plannen.
8. Websitebeheer van de franchisenemer Het beheer van de website is cruciaal in uw online franchisestrategie. Vooraf dient u duidelijk af te stemmen wie welke onderdelen gaan beheren op de website. We hebben het hier over de websites die door de franchisenemers worden beheert. Maak afspraken met uw franchisenemers over het beheer. Zo kunt u er bijvoorbeeld voor kiezen de controle te houden over de aangeboden producten. De productomschrijvingen zouden vervolgens weer onder beheer kunnen van de franchisenemer, dit is zeker handig als het gaat om een andere taal en u niet bij machte bent om dit zelf te beheren.
Content Het contentbeheer bij online franchisen is van cruciaal belang. Google straft namelijk websites af die ‘duplicate content’ leveren. Dit heeft als gevolg dat de websites van uw franchisenemers slecht kunnen scoren in Google. Maak daarom geen exacte kopieën van websites.
Hoe moet het dan? Elke franchise website die u online zet, dient te zijn voorzien van unieke content. In het geval van een webwinkel betekent dit, dat u productomschrijvingen per website laat verschillen. Evenals de nieuwsberichten op de website. Geef ook andere namen en omschrijvingen aan de afbeeldingen. Op standaardteksten als disclaimer, algemene voorwaarden en dergelijke laat u een zogenaamde NoFollow-tag toevoegen aan de links. Hiermee geeft u aan dat deze teksten niet hoeven te worden geïndexeerd in de zoekmachine. Het heeft immers geen zin om daarop vindbaar te zijn. Zo kan elke franchisenemer vindbaar worden in de natuurlijke zoekresultaten van de zoekmachines. Neem deze zaken op in het contract dat u afsluit met franchisenemers. Om te controleren hoeveel procent dubbele content er is op de websites zou u een automatische
22
analysetool kunnen laten bouwen in het beheersysteem.
Vormgeving Als u een online franchisenemer heeft gevonden in hetzelfde land, dan zullen de volgende zaken bepaald en afgestemd moeten worden: -
Bepaal samen met de franchisenemer een nieuwe naam en domeinnaam
-
Laat vervolgens een logo en huisstijl ontwikkelen
Voer altijd een eindcontrole als franchisegever. Zorg ervoor dat u geen technische aanpassingen hoeft te doen in het raamwerk van de website. Een voorbeeld hiervan is de online franchise Verfspot.nl. In het voorbeeld ziet u heel duidelijk het ‘stramien’ van de website terugkomen in die van de franchisenemer. Hierdoor zijn er minimale aanpassingen nodig (logo en kleuren) om de nieuwe franchisenemer van start te laten gaan.
Verf webwinkel
23
Webwinkel van J.A. Groen
Productbeheer Het productbeheer dient, zoals eerder genoemd, ten dele door de franchisegever beheerd te worden. Het is verstandig om de prijzen niet door de franchisenemer te laten bepalen, om te voorkomen dat u tegen uzelf gaat concurreren. Dit ligt overigens weer anders als u in het buitenland gaat franchisen. De mooiste oplossing is dan, dat u per franchisenemer de prijzen kunt bepalen in het onderhoudssysteem. Feitelijk hoeft een franchisenemer slechts de volgende zaken aan te passen in het productbeheer: -
Artikel beschikbaar (actief of in-actief) op de website
-
Titel van het product
-
Korte omschrijving
-
Uitgebreide productomschrijving
-
Bestandsnaam van de afbeelding
-
Omschrijving van de afbeelding (ook wel de ALT-tag genoemd)
Overige zaken kunt u beter zelf in beheer houden of in overleg bepalen met uw
24
franchisenemers.
Mailinglijst De mailinglijst is van grote waarde en uw franchisenemers moeten ook gemotiveerd worden om dit bestand op te bouwen. Net als het klantenbestand vertegenwoordigt de mailinglijst een bepaalde waarde. Elke franchisenemer bouwt zijn eigen mailinglijst op. U kunt uw franchisenemers bijvoorbeeld elke maand voorzien van een e-mailnieuwsbrief die deze zelf op een zelf gekozen moment mogen versturen. U kunt hierin ook een stap verder gaan en zorgen dat franchisenemers geheel of gedeeltelijk de inhoud van de e-mailnieuwsbrief zelf bepalen. Zorg tevens voor goede meetinstrumenten om de resultaten uit de e-mailnieuwsbrieven te meten en te analyseren.
Statistieken Geef de franchisenemer inzicht in de statistieken die u ook heeft. Als u met Google Analytics werkt, kunt u uw franchisenemers toegang geven tot deze statistieken.
Google AdWords Een extra voordeel van deze manier van werken is dat u eventuele resultaten uit campagnes van Google Adwords, door franchisenemers, kunt volgen. Uiteraard kunt u ook de resultaten volgen van het bezoek via affiliates en online advertenties die naar de franchisenemer linken.
Talen Zoals eerder genoemd is franchisen in andere landen en taalgebieden een manier om te groeien. U kunt niet alles zelf en het wordt lastig als u vragen krijgt in een taal die u niet beheerst. Als een buitenlandse bezoeker op uw website terecht komt, kunt u hem doorlinken naar de online franchise van dat land of taal.
RSS Feeds RSS feeds helpen bij de vindbaarheid in de zoekmachines. Het is mogelijk om elke
25
franchisenemer zijn eigen RSS feed te geven. Deze kan gekoppeld zijn aan de nieuwsberichten of aan de producten.
Uitbetaling U kunt het geld van een order direct op de rekening van de franchisenemer terecht laten komen of eerst op uw rekening om daarna de franchisenemer uit te betalen. Voordelen van direct uitbetalen: -
Gemakkelijk, u hoeft alleen maar een factuur te sturen voor de commissie.
-
Franchisenemer voelt zich geen werknemer die ‘loon’ krijgt.
-
Specifieke, buitenlandse betaalmethoden hoeft u zelf niet aan te vragen (soms is dit zelfs niet mogelijk omdat u daar niet gevestigd bent).
Nadelen van direct uitbetalen: -
U moet per franchise alle betalingsmiddelen aanvragen, zoals: CreditCard, iDeal en PayPal.
-
De betaalmethoden dienen apart geïmplementeerd / gekoppeld te worden in de betaalmodule.
-
Doordat de franchisenemers nog niet lang bestaan krijgen ze niet snel beschikking over creditcardacceptatie (beperkt verkopen).
-
De koper kan zien wie de begunstigde is van de rekening, dit betekent dat de koper ziet welk bedrijf de betaling ontvangt. Als dit niet gelijk is a de naam van de webwinkel kan dit verwarring veroorzaken.
Er is voor beide methoden iets te zeggen en u zult zelf moeten bepalen wat het beste bij u past. U kunt ook een combinatie kiezen. Indien u zelf betalingen ontvangt, is het raadzaam om regelmatig, bijvoorbeeld elke twee weken, uit te betalen.
26
Gebruik van affiliates door franchisenemers U kunt aan franchisenemers ook de mogelijkheid aanbieden om affiliate marketing toe te passen. Houd er wel rekening mee dat als u dit wilt toepassen, u of de franchisenemer een deel van de marge zal moeten afstaan, wanneer een transactie via een affiliate tot stand komt. Reken dit soort zaken door voordat u hiermee van start gaat. Ga niet concurreren met uw eigen affiliatevergoeding tegen die van een franchisenemer. Een affiliate die dat ontdekt, zal geneigd zijn om naar uw affiliateprogramma over te stappen. Zorg dus voor een gelijkwaardige beloning. Als de franchisenemer in een ander land zit, heeft u daar natuurlijk minder last van.
Tip! Richt de affiliatesoftware op zo’n manier in, dat een affiliate eerst goedgekeurd dient te worden door de franchisenemer of franchisegever. Meer over affiliate marketing leest u in het boek ‘Affiliate Marketing’.
Refunds / retouren Wanneer u producten verkoopt via franchisenemers, is het altijd lastig omgaan met refunds (terugboekingen) of gekochte producten die retour zijn gestuurd. Refunds of retouren zult u soms voor verlies moeten nemen. Er zijn altijd klanten die niet tevreden zijn en het geld terug willen. Zolang het percentage van het aantal mensen dat dit doet (hier kunt u wel afspraken over maken met de franchisenemers) binnen de normale getallen blijft, hoort dit bij het ondernemersrisico. Het is in uw eigen belang om niet te moeilijk te doen over refunds of retouren. Als ontevreden klanten zich gaan uiten op andere plekken op het internet kan de schade veel groter worden dan die paar geaccepteerde refunds of retouren.
Case: Succesvolle Formule?
27
Een op dit moment nogal actuele en veel besproken Franchise Formule is Allesvan.nl - een typisch geval van hoe het niet moet en hoe (online) franchisen niet moet. Bij Allesvan.nl, de internet marketingformule "van lokale ondernemers voor lokale ondernemers", is onrust ontstaan. Allesvan.nl is ondermeer bekend geworden door een optreden bij Harry Mens in Business Class en de campagne "Succesvolle Franchise" in Google. Volgens meerdere bronnen en een aantal (ex-)franchisenemers zou het Allesvan-concept echter helemaal niet zo succesvol zijn als men pretendeert. Zo zou het bedrijf achter Allesvan.nl, GLV Franchise BV, te weinig ondersteuning bieden aan de bij haar aangesloten ondernemers, er zouden problemen zijn met de technische infrastructuur (zie ook gerelateerd artikel verderop) en er zou niet of nauwelijks geïnvesteerd worden in het in de markt zetten van het portaal. Wel wordt er geld vrijgemaakt voor de marketing van de formule en voor de werving van kandidaat-franchisenemers. Verscheidene Allesvan-ondernemers zijn inmiddels al in zwaar weer terecht gekomen. Ondernemers die de club vervolgens willen verlaten zouden worden achtervolgd met schadeclaims en boetes, waardoor ze nog verder in de problemen dreigen te raken. Ruben Molenaar, de “talking head” in de wervingsfilmpjes op internet, was samen met Tom Koster tot voor kort nog verantwoordelijk voor de organisatie. Hij is sinds juni 2008 niet meer betrokken bij Allesvan.nl. Molenaar wilde geen enkel commentaar geven op de ontstane situatie. GLV Franchise BV laat in een reactie weten zich niet te herkennen in de gedane aantijgingen. De website Allesvan.nl zou op orde zijn en deze wordt op een professionele wijze gehost en beveiligd. Wel is er continu aandacht voor verbetering en valt een geheel nieuwe versie van de website binnen enkele maanden te verwachten. Ook met de ondersteuning van de franchisenemers zou volgens GLV Franchise niets mis zijn. Er wordt ruim voldoende scholing aangeboden middels een goed handboek, cursussen en webinars. De begeleiding van franchisenemers gebeurt op basis van een persoonlijk begeleidingsplan dat voor iedere franchisenemer wordt opgesteld en waarin hij of zij zelf de mate van gewenste begeleiding aangeeft. Het in de markt zetten van het portaal is volgens GLV Franchise primair een zaak van de franchisenemers. De te genereren traffic ontstaat niet door landelijke bekendheid maar door de content van de site. Voor het inbrengen van die content zijn de franchisenemers
28
zelf verantwoordelijk. GLV Franchise onderkent wel dat er, ondanks de begeleiding, franchisenemers zijn die niet de commerciële resultaten behalen die voor henzelf en voor alle andere bij de formule betrokken partijen wenselijk zijn. Dat kan volgens het bedrijf een gevolg zijn van plaatselijke marktomstandigheden, gebrek aan commercieel talent of eenvoudigweg een gebrek aan inspanningen van de zijde van de franchisenemer. In voorkomende gevallen heeft men naar eigen zeggen met de betreffende franchisenemers een passende regeling getroffen. GLV Franchise herkent zich dan ook niet in de aantijging als zou zij na het afscheid exfranchisenemers achtervolgen met boetes en schadeclaims. Jeroen.com deed onderzoek naar de technische kant van deze online franchiseformule en schreef hierover het volgende artikel3: Ophef Allesvan.nl franchiseformule rond SEO Er is rumoer ontstaan bij de franchisenemers van "allesvan.nl". Zo zouden er allerlei zaken zijn beloofd, maar is de oplevering van de site alles behalve volgens de gangbare normen anno 2008. AllesVan.nl is ondermeer bekend geworden door een optreden bij Harry Mens in Business Class en de campagne "Succesvolle Franchise" in Google. Allesvan.nl is een franchise-onderneming waarin volgens de Franchise & Formulegids 2008 ongeveer 150 franchisedeelnemers regionale sites opzetten en daar de lokale advertenties verkopen. Eigenlijk een soort van kruising tussen Startpagina en de Telefoongids. De Franchisenemers dienen contracten te tekenen met een looptijd van -naar verluid- vijf jaar voor een flinke som geld. Door zo veel mogelijk lokale advertenties te verkopen zou dit gemakkelijk terug te verdienen moeten zijn. De franchisegevers zouden bij 150 deelnemers mogelijk 1 tot enkele miljoenen binnen hebben gehaald. Onder enkele van de franchisenemers is echter onrust ontstaan nu blijkt dat de site totaal niet voldoet aan de eisen anno 2008. Zo zijn de sites feitelijk onvindbaar in de zoekmachines en worden verouderde bouwtechnieken gebruikt, waardoor de site niet voldoet aan de W3Crichtlijnen en bijvoorbeeld niet goed bruikbaar is voor mensen met een (visuele) handicap.
3
Bron: http://www.jeroen.com/archive/2008/06/26/ophef_allesvannl_franchise_for
29
W3C-richtlijnen voor gebruikers met een (visuele) handicap. Wanneer de site volledig doorgelopen wordt, ontbreken diverse zeer essentiële onderdelen voor gebruikers met een handicap. Denk aan het niet correct gebruiken van titels van pagina's, metatags, alt tags en headers. Met name de titels en de alt tags zijn voor gebruikers met een text only browser een probleem. Ontbreken zoekmachine optimalisatie? Een van de meest vreemde conclusies is dat de site niet voldoet aan zelfs de minimale vereisten
van
zoekmachine
optimalisatie.
Essentiële
elementen
voor
zoekmachine
optimalisatie ontbreken. Zo wordt de titel van een pagina gezien als 80% waarde in zoekmachine optimalisatie. De titel is op 90% van de belangrijkste pagina’s niet correct ingevuld. Zo bevatten de beginpagina's van de plaatsen (net zoals de homepage) in de titel enkel het woord "allesvan". De term "Gaanderen" (hierboven ook getoond) wordt bijvoorbeeld niet gebruikt bij de titel van de gemeente Gaanderen. Dit toch niet al te moeilijke trefwoord levert Allesvan.nl een positie ergens op pagina 8 in de zoekresultaten op. Dit kun je zonder problemen totale onvindbaarheid noemen. Mogelijk zoekmachine spam? Wanneer we Allesvan.nl kritisch beoordelen op zoekmachine spam dan komen we onder andere zeer veelvuldig dubbele content tegen. Vrijwel alle regio's worden tot 4 keer toe gevuld met dezelfde content. Zo hebben de regio's telkens een andere naam, maar zijn ze voor de rest hetzelfde. Dit heeft onder andere tot gevolg dat wanneer je zoekt naar een klein lokaal bedrijf de volledige top 10 in Google gevuld wordt met allesvan resultaten. Zo kan het gebeuren dat een bedrijf getoond wordt op Gaanderen.allesvan.nl, Wageningen.allesvan.nl, Maastricht.allesvan.nl, Halle.allesvan.nl, et cetera. Wanneer dit op een overdreven manier wordt gedaan dan is dit volgens Google een reden voor het geven van een penalty. Google zegt daar zelf over "Maak geen extra pagina's, subdomeinen of domeinen met vrijwel identieke inhoud." Het gebruik van dubbele content leidt in ieder geval tot filtering van de site wat weer tot
30
allerlei grote problemen van de vindbaarheid kan leiden. Het werkt dus alles behalve bevorderlijk. Alexa ranking Allesvan.nl De Alexa ranking van Allesvan.nl zet je ook sterk aan het denken. Op basis van een positie 159,806 (dat betekent dat er volgens Alexa wereldwijd 159,805 sites zijn met meer bezoek) schat ik dat het werkelijke bezoek van de site ergens tussen de 5.000 en 10.000 unieke bezoekers per dag moet liggen. Meer precies gok ik op ongeveer 6.000 unieke bezoekers per dag. (red.: Jeroen.com had de afgelopen week een Alexa ranking van 159,033). Delen we dit aantal bezoekers over de 150 deelnemers dan blijven er 40 bezoekers per dag per franchisenemer over. Dit zijn aantallen, indien ze kloppen, waar werkelijk geen droog brood aan valt te verdienen. Uiteraard is de Alexa ranking niet representatief, enkel indicatief. Echter, zelfs wanneer de aantallen een 10-voud bedragen van deze schatting dan zal het moeilijk zijn de significante kosten van deelname terug te verdienen. Dit geeft ook maar weer eens aan hoe belangrijk het is om de zaken op orde te hebben van zowel techniek, bezoekers als de formule.
31
9. Online franchisenemers vinden Het vinden van online franchisenemers zal niet heel gemakkelijk zijn. Een franchisenemer moet namelijk ondernemer zijn, maar niet genoeg om het helemaal zelf te doen. Hij moet op zoek zijn naar zekerheid, maar niet zoveel dat hij zich gedraagt als werknemer. In de zoektocht naar franchisenemers, dient u de beschikking te hebben over een eigen netwerk en/of mailinglijst. Een andere manier om online franchisenemers te werven is om een mailing te sturen naar mensen die mogelijk geïnteresseerd zijn. Denk hierbij aan mensen die iets met uw product of dienst hebben. U kunt ook denken aan mensen of bedrijven waarvan de online franchise een aanvulling kan zijn op een bestaande business. Dit kan een grote webportaal zijn of een regionale nieuwswebsite met veel verkeer en op zoek naar extra inkomsten. U kunt mensen uitnodigen voor een gratis informatie-avond. Daar vertelt u over uw business en probeert u mensen te interesseren om een eigen ‘online’ vestiging te openen. Maak vervolgafspraken met partijen die interesse tonen. Websites waar u contacten opdoet: -
www.franchiseformules.nl (Nederland, België)
-
http://www.franchisedirect.co.uk/internetfranchises/195 (Engeland)
Plaats op deze (of dergelijke) websites informatie over uw online franchiseplannen. Bovengenoemde websites krijgen dagelijks veel bezoek van mensen die zoeken naar ‘business opportunities’. Als u verdere begeleiding wilt over het franchisen dan kunt u contact opnemen met EFC (European Franchise Consultants), www.efcint.nl.
Voorbeeld Voor Verfspot.nl was men op zoek naar mogelijke online franchisenemers. Al vrij snel werd besloten om uit elke provincie schilders te benaderen. Deze schilders beschikten vaak wel
32
over een website, maar over het algemeen was de website van slechte kwaliteit en beschikte deze niet over een webwinkel. Voor een schilder was het een perfecte optie om franchisenemer te worden. Ze losten daar twee zaken mee op: -
Ze kregen een professionele website
-
Ze konden leveren aan particulieren zonder zelf te bezorgen
Op deze manier hebben de schilders een extra inkomen gerealiseerd. Mensen kopen graag bij iemand die ‘er verstand van heeft’; hier werd dus meegelift op de bestaande autoriteit van de schilder.
Selecteren van franchisenemers In bijlage I vindt u een intakeformulier dat u kunt aanpassen en vervolgens gebruiken op uw website als downloadbare PDF of dat u kunt uitdelen. Eventueel kunt u het laten omzetten in een webformulier, zodat deze online ingevuld kan worden. Als u eenmaal een franchisenemer heeft gevonden, zal hij of zij door uw screening moeten komen om in aanmerking te komen voor een online franchise. Hier een kleine lijst welke zaken u moet checken alvorens te besluiten met elkaar verder te gaan: -
CV
-
Controleren en nabellen/mailen van opgegeven referenties
-
Online onderzoek (zie aanpak in het boek ‘Personal Branding’)
-
Persoonlijkheidstest (hoeft niet ingewikkeld te zijn; mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar een MBTI-test)
-
Persoonlijk gesprek
-
Plan van aanpak (visie hoe de franchisenemer denkt klanten te krijgen, terugkerende klanten en te groeien)
-
Netwerk
-
Lokale marktkennis
Als de potentiële franchisenemer door deze selectie heen is, kunt u onderhandelen over de
33
overeenkomst. Wat er allemaal in een dergelijke overeenkomst moet staan, wordt in het volgende hoofdstuk uitgelegd.
34
10. Franchisecontract Voordat u met een potentiële franchisenemer verder gaat, dient er eerst een contract te worden opgesteld. In dit contract legt u de volgende zaken vast:
Inbreng Een franchisenemer is een zelfstandig ondernemer met zijn eigen verantwoordelijkheden. U als franchisegever gaat producten of diensten franchisen, om zo effectief te kunnen groeien en zoekt daarvoor mensen (ondernemers) die in uw concept of dienstverlening geloven. Naast dit geloof wordt er ook een financiële inbreng verwacht. Een eigen investering maakt het commitment van de franchisenemer aantoonbaar.
Samenwerking Het moet duidelijk zijn voor de franchisenemer dat het succes voor een groot deel door hem zelf bepaald wordt. Leg afspraken vast over de samenwerking. Waar liggen uw verantwoordelijkheden en waar die van de franchisenemer? Over welke onderdelen vindt overleg plaats?
Gebied Dit is natuurlijk een lastige op het internet. Maar er kunnen zaken worden afgesproken als: -
Online adverteren mag alleen op regionale websites in regio x, y en z
-
Google AdWords mag alleen in de provincie x
-
In AdWords niet adverteren op domeinen of websites van andere franchisenemers
-
Affiliate marketing alleen via regionale mailingbestanden of websites
-
Offline reclame alleen in de regio x en y
35
100% waterdicht zal een dergelijke beleid nooit zijn, maar dat is in de fysieke franchise ook niet altijd mogelijk.
Afname Indien er fysieke producten verkocht worden, zullen er afspraken gemaakt moeten worden waar de producten worden afgenomen. Is dit bij de franchisegever of mag de franchisenemer dit ook zelf doen?
Andere producten Mag een franchisenemer ook nog andere producten verkopen? Bijvoorbeeld uit de eigen regio. Regel dit soort zaken vooraf en leg dit eventueel in een procedure vast.
Domeinnaam Leg vast wie eigenaar is van de domeinnaam. Als een franchisenemer stopt, wat gebeurt er dan met de domeinnaam?
Vergoeding U zult in ieder geval afspraken moeten maken over: Entree fee Dit is de vergoeding die de franchisenemer moet betalen om in de formule in te stappen. Hiervoor krijgt hij de beschikking over het concept, inclusief initieel marketingmateriaal. Jaarlijkse bijdrage De jaarlijkse vergoeding voor het franchiseconcept. Dit is vaak een percentage van de entree fee. Commissie Dit zijn de verdiensten die worden gemaakt per transactie. Zorg dat over eventuele verzendkosten geen commissie wordt toegekend. Deze zitten namelijk wel in de transactie!
36
Bonus Leg vast welke bonussen er zijn bij bepaalde omzetten. Werk eventueel met staffels. Herhalingsbestellingen Het kan gebeuren dat een klant een volgende keer niet bij de franchise bestelt, maar rechtstreeks bij de franchisegever. Leg vast of en hoeveel commissie wordt uitgekeerd aan diegene die de klant het eerst heeft binnengehaald.
Uniformiteit Dit hangt af van de gekozen strategie als het gaat om vormgeving en onder welke naam er geopereerd wordt. Dit bepaalt u zelf. Leg eventueel vast hoe de bezoekers worden aangesproken en wat de kwaliteitseisen zijn voor de webteksten.
Online Master Franchise Als u met een franchiseondernemer een afspraak maakt over een licentie ‘online master franchise’, dan betekent dit, dat deze bijvoorbeeld in de regio Azië een licentie krijgt. Deze mag daar meerdere franchisenemers zoeken die voor hem gaan werken. Uw revenuen zullen daardoor natuurlijk een stuk kleiner zijn per transactie, maar het kan de moeite van het onderzoeken waard zijn. Als de Master Franchiser beschikt over een groot netwerk, zowel online als offline, en zelf websites of webwinkels in beheer heeft waar uw product/dienst complementair is, kan het interessant zijn om deze Master-licentie te geven.
Franchise-overeenkomst Deze overeenkomst dient in overeenstemming te zijn met de nationale wetgeving, de wetgeving van de Europese Gemeenschap, alsmede met de Europese erecode inzake franchising. Deze erecode is erop gericht dat zowel franchisenemers als franchisegevers profijt kunnen hebben van de franchise-overeenkomst, zonder dat hun zelfstandigheid wordt aangetast. Afspraken die altijd worden vastgelegd zijn:
37
-
Welke rechten kent de franchisegever de franchisenemer toe
-
Hoe is het toezicht en de controle geregeld
Het grote voordeel en het mooie van online franchisen is, dat bij het laatst genoemde punt het toezicht en de controle eenvoudig is. Alle transacties vinden immers plaats via het beheersysteem van de franchisegever. Statistieken en transacties zijn altijd te controleren en fraude is daardoor vrij lastig. In de overeenkomst staan ook voorwaarden over de start en de duur van het contract, het gebruik van de handelsnaam en de vergoeding die betaald moet worden.
Intentie Voordat een franchisenemer met u in zee gaat, zal hij inzicht willen hebben in cijfers, werkwijze, het franchisehandboek, documentatie en andere zaken. Voordat u inzicht geeft in deze gegevens is het verstandig om een geheimhoudingscontract te laten tekenen en een ‘letter of intend’. Vergeet niet, dat u iemand niet alleen in de keuken laat kijken, maar ook in de pannen.
Geheimhouding In de franchiseovereenkomst kunt u ook zaken vastleggen als geheimhoudingsplicht en concurrentiebeding in combinatie met een beschermingsclausule voor de franchisenemer ten aanzien van een exclusief gebied.
Cijfers U kunt in het contract laten opnemen dat er nooit gepubliceerd mag worden over de conversie van het aantal bezoekers naar klant. Of de verdiensten per maand. Dit is namelijk concurrentiegevoelige informatie. Zo mogen mensen die inkomsten uit Google Adsense inkomsten genereren wel vertellen hoeveel ze verdienen, maar niet laten zien wat hun CTR (Click Through Ratio) is.
38
11. Franchisehandboek Stel naast een franchisecontract ook een franchisehandboek op. In offline franchising is een dergelijk handboek standaard bij elke formule. In een franchisehandboek staan in detail de volgende zaken beschreven: -
Het businessconcept (de formule)
-
De organisatie
-
Uitgangspunten
-
Werkwijze
-
Protocollen
-
Processen
-
Assortiment
-
Inkoop
-
Administratie
-
Personeel
-
Juridische zaken
Het handboek vormt samen met het franchisecontract één geheel. Een dergelijk handboek is natuurlijk geheel vertrouwelijk. U geeft iemand niet zomaar inzicht in dit boek, maar u zal hem of haar, zoals eerder genoemd, een intentiecontract en geheimhoudingsovereenkomst laten tekenen, voordat hij of zij het handboek mag inzien.
39
12. Online Franchisenemers begeleiden Om contact te houden kunt u gebruik maken van Skype, Google Talk, MSN of andere chatsoftware. Dit scheelt in de telefoonkosten en eventueel kunt u alle gesprekken opnemen met behulp van speciale software. Maak daarnaast ook gebruik van Webinar-software om presentaties te geven aan één of meerdere mensen op afstand. Vertel alles wat u weet, opvalt, ontdekt heeft of andere trends. Analyseer het verkeer dat via zoekmachines binnenkomt, inkomsten uit advertenties/affiliates, zoekgedrag binnen de websites, reacties van klanten, veel gestelde vragen et cetera. Bespreek de resultaten en organiseer eens een brainstormsessie of informele meeting. Geef cursussen en geef gereedschap waarmee zij hun resultaten kunnen verbeteren. Start een online, gesloten forum waarop gediscussieerd kan worden, documenten en presentaties te vinden zijn. Probeer van elkaar te leren en te ontdekken wat beter, anders of slimmer kan. Kortom, luister naar de franchisenemers, bespreek elke belangrijke stap die u wilt gaan zetten. U kunt hiervoor ook een franchiseraad in het leven roepen.
Online en Automatiseren Probeer 100% online te werken. Gebruik software die u overal ter wereld kunt benaderen. De software moet u in staat stellen ook eenvoudig samen te werken met anderen. Richt hierbij ook digitale dashboards in waarbij u in één oogopslag alle belangrijke indicatoren kunt zien. Probeer alles zoveel mogelijk te automatiseren. Zorg dat er minimale handelingen verricht dienen te worden voor het verwerken van een order, refund of vraag.
Lokale omgeving Begeleid franchisenemers in het benutten van commerciële kansen en het voorkomen van gevaren. Als franchisers een e-mail nieuwsbrief versturen, zorg er dan voor dat ze werken met
40
betrouwbare double-opt-inlijsten. Zie ook het boek ‘E-mail Marketing’. Het kan de reputatie van franchisenemers, maar ook uw reputatie, schaden als er iemand op een spamlijst komt te staan. Stimuleer franchisenemers om in hun omgeving te zoeken naar lokaal gerichte internetinitiatieven,
strategische
sponsoring,
partnerships.
41
evenementen,
lokale
samenwerking
of
13. Online adverteren Het is eerder al even genoemd, maar het belangrijkste dat er mis kan gaan met het online franchisen in hetzelfde land is, dat er met franchisenemers onderling of met de franchisegever geconcurreerd gaat worden. Word niet elkaars concurrent! Dit kan al snel het geval zijn als u in Google op dezelfde keywords gaat adverteren. Het is noodzakelijk om hiervoor een beleid op te stellen.
AdWords-beleid Als een franchisenemer in AdWords wil adverteren, dan zal hij dat alleen mogen doen in de door de franchisegever aangegeven omgeving. Het systeem is niet 100% waterdicht, maar voor 95% weet u zeker dat de advertenties niet buiten het geselecteerde gebied getoond zullen worden.
Een gebied in AdWords aangeven waar de advertentie zichtbaar is
42
Advertentiebeleid Hetzelfde geldt voor het adverteren en de affiliate-afspraken. Adverteren door een franchisenemer mag alleen gedaan worden in de op die regio georiënteerde media. Al dan niet na goedkeuring van de franchisegever. Dit geldt zowel voor online als offline media. Nogmaals: het voordeel van het online franchisen is, dat u altijd kunt zien waar het verkeer vandaan komt, waardoor u veel controle heeft.
Affiliatebeleid Als u toestaat dat franchisenemers (als het gaat om franchisen in hetzelfde land) ook gebruik maken van affiliate marketing, zorg dan dat affiliates wel op die regio georiënteerd zijn. Anders kan de situatie ontstaan dat affiliates buiten de regio gaan promoten, wat kan leiden tot concurrentie met andere franchisenemers.
43
14. Marketing materiaal Ontwikkel marketingmateriaal voor uw franchisenemers. Zeker bij de start is dit aan te raden. Denk hierbij aan banners, widgets, teksten, testimonials of ander materiaal. U kunt ook videomateriaal laten ontwikkelen voor bijvoorbeeld online video-advertenties of voor op de website zelf. Lever na de installatie van de website, webwinkel of dienst ook direct een kant en klaar emailbericht mee, waarmee franchisenemers de ‘onderneming’ kunnen introduceren bij familie, vrienden en kennissen (en eventuele e-maillijst). U kunt daarin uiteraard nog een stap verder gaan door persberichten op te stellen, geschikt voor de lokale nieuwsdiensten en weblogs. Maak er desnoods een lancering van met een (bescheiden) feestje. U ontmoet dan ook direct de mensen uit het netwerk van de franchisenemer.
Gemak en kwaliteit Maak het de franchisenemers zo eenvoudig mogelijk, zodat ze direct kunnen starten. De kosten van dit initiële marketingmateriaal kunt u opnemen in de instapfee. Zorg ervoor, dat het materiaal van goede kwaliteit is en lever ook materiaal mee dat geschikt is om te laten drukken.
Ondersteuning Ondersteun een franchisenemer zeker in het begin daar waar u kan. In het begin zullen er nog veel vragen zijn en zal het de nodige tijd kosten. Houd hier rekening mee en reserveer deze tijd.
44
15. Samenwerking beëindigen Een franchisegever of franchisenemer kan besluiten om de samenwerking te beëindigen. Er kunnen daarvoor een aantal redenen zijn, denk hierbij aan: -
Overlijden/ziekte franchisenemer
-
Eén van beiden ziet geen toekomst meer in de formule
-
Verwachte resultaten blijven achter
Het kan zijn dat er sprake is van opgebouwde waarde en dan is deze verkoopbaar. Bij verkoop kan de waarde onder andere worden bepaald aan de hand van de volgende onderdelen: -
Google PageRank van de website
-
Zoekmachine ‘saturation’, opgenomen pagina’s
-
Aantal E-mailnieuwsbriefleden
-
Omvang klantenbestand
-
Jaaromzet / -winst
-
Directe inkomsten
-
Inkomsten via affiliate
-
Goodwill
Als groei achterwege blijft, of er wordt (meerdere malen) contractbreuk gepleegd door de franchisenemer, kunt u het contract laten ontbinden. Deze clausules dienen wel in het contract aanwezig te zijn. Als een franchisenemer zelfstandig de samenwerking voortijdig stopt, kunt u de franchisenemer een boete laten betalen; u heeft immers veel tijd en energie gestopt in het opzetten en begeleiden van de franchisenemer. Na de beëindiging kunt u natuurlijk direct het portaal offline halen (mits goed afgesproken) of een nieuwe franchisenemer zoeken. Voordat u een nieuwe franchisenemer gaat zoeken, kunt u ook bestaande franchisenemers informeren.
Geheimhoudingsplicht Zorg voor een geheimhoudingsplicht, ook na het beëindigen van een samenwerking. Hiermee
45
voorkomt u, dat een oud-franchisenemer vervelende berichten gaat publiceren. U kunt hier een boeteclausule aan koppelen. Doet u dit niet, dan loopt u het risico dat een niet goed functionerende franchisenemer berichten gaat plaatsen die potentiële franchisenemers zal afschrikken.
Overige zaken In het franchisecontract kunt u ook zaken regelen als: -
Geschillenbeslechting
-
Verplichtingen na beëindiging
-
Hoofdelijke aansprakelijkheid
-
Verzekeringen
-
Concurrentiebeding
-
Beëindiging overeenkomst bij faillissement
46
16. Contacten Hieronder een lijst met nuttige adressen en contacten: Nederlandse Franchise Vereniging (NFV)
www.nfv.nl
Belgische Franchise Federatie (BFF)
www.fbf-bff.be
Franchising Etc. (consultancy, werving & selectie)
www.franchisingetc.com
FranchiseFormules.NL
www.franchiseformules.nl
FranchiseFormules.BE
www.franchiseformules.be
Rijksuniversiteit Groningen (RuG, onderzoek)
www.rug.nl/feb/index
Franchise University Nederland (FUN)
www.franchiseuniversity.nl
Hart Legal & Franchise (HF, juridische diensten)
www.hlfadvocaten.nl
European Franchise Consultants (EFC)
www.efcint.nl
Vakblad Franchise+ (maandelijkse uitgave)
www.franchiseplus.nl
Vakbeurs Nederland: ‘Onderneem ‘t!’
www.ikwordondernemer.nl
Vakbeurs België: ‘Franchising & Partnership’
www.franchise.be
Jaarboek ‘Franchise & Formulegids’ (jaarlijkse uitgave)
www.denationalefranchisegids.nl
47
17. Definities Online franchisegever – Is de houder van het concept Online franchisenemer – Heeft de rechten over het gebruik van het concept; al dan niet onder dezelfde naam Online Master Franchise – Heeft van de franchisegever de rechten gekregen om een eigen online franchiseketen op te zetten in een bepaald(e) regio of gebied. Mag dus zelf op zoek gaan naar online franchisenemers. Uiteraard mag deze zelf ook als online franchisenemer te werk gaan.
48
BIJLAGE I Intakeformulier “Kandidaat online franchisenemer” Vul het onderstaande formulier in en wij nemen zo spoedig mogelijk contact met u op. Persoonlijke gegevens Voornaam Achternaam Geslacht (m/v) Adres Postcode Plaats Telefoon Mobiel Geboortedatum Burgerlijke staat Kinderen e-mailadres Opleiding Wat voor opleiding(en) heeft u genoten? (specificeer opleiding en diploma ja/nee) ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................
49
Werkervaring Wat is uw belangrijkste werkervaring? (specificeer werkervaring, aantal jaren, functies) ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................ ........................................................
Online ervaring Heeft u zelf een website, webwinkel of webdienst (gehad)? Zo ja, welke: ........................................................ ........................................................ ........................................................
Hoeveel ervaring met internet marketing heeft u? ........................................................ ........................................................ ........................................................
Overig Bent u reeds actief als zelfstandig ondernemer?
Ja / Nee
Zo ja, sinds wanneer en in welke branche? (specificeer branche en aantal jaren actief) ........................................................ ........................................................
50
........................................................ Heeft u een eigen bedrijfsruimte?
Ja / Nee
Heeft u mogelijkheden voor opslag van ………? (geef aan hoeveel ruimte) ........................................................ ........................................................ ........................................................ Is uw partner bereid mee te werken? ........................................................ ........................................................ ........................................................ Financiële informatie Om een franchiseonderneming te starten dient u te beschikken over een (eigen) startkapitaal. Heeft u de beschikking over xxxx,00 euro? Heeft u een BKR-registratie?
Ja / Nee
Ja / Nee
Datum: ..-..-.... Naam: . . . . . . . . . . . . . . . . Handtekening
................
51
52
