Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

1.

Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M82 Het soa-consult van september 2013. Bij Soa is de actuele kennis over diagnostiek, behandeling, begeleiding en partnerwaarschuwing niet compleet zonder informatie over het gebruik van de diverse buisjes en stokjes die het regionaal laboratorium aan huisartsen toestuurt. Wanneer en hoe moeten deze worden gebruikt? Waar en hoe lang kunnen ze het beste worden bewaard? In dit programma komen deze en andere vragen over de materialen die de huisarts in zijn praktijk voor een goede soa-diagnostiek nodig heeft, aan de orde. Omdat er regionaal nogal wat verschillen zijn, afhankelijk van de voorkeur van de regionale microbioloog/klinisch chemicus, is het aan te bevelen dat huisartsen hun wensen en behoeften ten aanzien van de materialen zelf en de wijze van insturen afstemmen op de regionale mogelijkheden. In deze module inventariseren de huisartsen vragen en knelpunten die zij aan de microbioloog/klinisch chemicus willen voorleggen via een afgevaardigde uit de hagro of de regio.

2.

Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: Doelgroep: Tijdsduur: Groepsgrootte:

3.

De deelnemende huisartsen kennen de materialen die zij voor de soa-diagnostiek nodig hebben, dus hoe hun soa-kit is samengesteld. Zij kennen de richtlijnen voor het gebruik van de materialen voor soa-diagnostiek. Zij bereiden een overleg voor met de deskundige van het regionaal bacteriologisch/ klinisch chemisch laboratorium. N.B. De basiskennis over soadiagnostiek wordt behandeld in de NHG-Standaard Het soaconsult en wordt in dit hoofdstuk bekend verondersteld. Huisartsen en aiossen huisartsgeneeskunde 60 minuten Tot 20 personen (huisartsen)

Uitvoering (in groepen) • •

• •

•

Leid deze module kort in. U kunt hierbij gebruikmaken van de tekst onder ‘Toelichting’ (5 min.). Verdeel de groep in koppels van twee en vraag hen om de invullijst (Werkblad 1), die ze thuis hebben ingevuld, samen door te nemen en waar nodig aan te vullen. Vraag elk koppel de inhoud van hun soa-kit op een flapovervel te schrijven (20 min.). Hang de flap-overvellen naast elkaar op. Vraag een aantal (maximaal vier) koppels hun soa-kit plenair te presenteren. Verzoek de deelnemers tijdens de presentatie niet in discussie te gaan (10 min.). Presenteer Docentmateriaal 1 (aparte bijlage bij dit programma) door gebruik te maken van een beamer. Geef de mogelijkheid tot discussie. Hierna komt iedere deelnemer tot een definitieve samenstelling van zijn soa-kit.

1 © Nederlands Huisartsen Genootschap, september 2013

De soa-kit

De soa-kit

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen


• • • •

•

4.

Deel vervolgens de Hand-out uit. (15 min.). Verzamel plenair de vragen voor de microbioloog/klinisch chemicus uit Werkblad 1, vraag 3 en schrijf deze op een flap-over. Presenteer de onderwerpen voor overleg (Docentmateriaal 1). Overleg wie de bespreking met de microbioloog/klinisch chemicus gaat voeren en wanneer en hoe de afspraken worden teruggekoppeld naar deze nascholingsgroep (10 min.). Evalueer de bijeenkomst.

Organisatie • • • • • •

Nodig de huisartsen ruim van tevoren uit. Kopieer Werkblad 1 en de Hand-out. Stuur Werkblad 1 mee met de uitnodiging en vraag de huisartsen om dit in te vullen (5 min.) en mee te nemen naar de bijeenkomst. Kopieer uit Docentmateriaal 1 de PowerPoint-presentatie op een USB-stick. Zorg voor een projectiescherm met beamer en laptop. Bereid u voor door de NHG-Standaard Het soa-consult door te nemen, de vragen van Werkblad 1 in te vullen en de Hand-out door te nemen.


De soa-kit

De soa-kit



Invullijst voor de huisarts 1. Geef in de invullijst aan welke materialen voor de diagnostiek van soa u in de praktijk ter beschikking heeft en voor welke soa u die gebruikt. Invullijst Overzicht van soa en de materialen voor soa-diagnostiek in uw praktijk Soa

Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR*-onderzoek

Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCR*onderzoek

Steriele wat en PCRtransportmedium

Transportmedium voor kweek

Laboratoriumformulier

Microscoop

Beeld à vue

Chlamydia

Gonorroe

Trichomonas

Lues

Hepatitis B

Hiv

Herpes genitalis Condylomata acuminata Schaamluis

* NAAT/PCR: nucleic acid amplification test/polymerase chain reaction (PCR is een vorm van NAAT).

Na het invullen van dit schema bepaalt u welke materialen u voor de soa-diagnostiek nodig heeft en welke materialen u op voorraad wilt hebben in de praktijk. Hiermee stelt u een ‘soakit’ samen. 2. U heeft in de soa-kit de volgende materialen:


De soa-kit

De soa-kit Werkblad 1



Vervolgens zijn er zeker nog onderwerpen waarover u vragen heeft en wilt overleggen met de medewerkers van het regionaal laboratorium. 3. Schrijf op wat u nog wilt overleggen met of vragen aan de klinisch chemicus of microbioloog van uw regionaal laboratorium.


De soa-kit




De hand-out (aparte bijlage bij dit programma) bevat een overzicht van de materialen die u nodig heeft voor soa-diagnostiek en informatie over de gebruikswijze. Tabel 1. Overzicht van Soa’s en materialen voor soa-diagnostiek Soa

Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR-onderzoek

Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCRonderzoek


Chlamydia

X

X

X

Gonorroe

X

X

X

Trichomonas

X

X

Lues

X



X

X X X

Hiv

X X

Beeld à vue

X

Hepatitis B Herpes genitalis

Microscoop

X

Condylomata acuminata

X

Schaamluis

X


De soa-kit

Aandoeningen in de anogenitale regio Werkblad 1



Tabel 2. Materialen voor soa-diagnostiek Materiaal Schone urinecontainer

Onderzoek NAAT/PCR urine

Steriele droge wat

NAAT/PCR vaginaal (anaal/oraal op indicatie) NAAT/PCR laesie

Steriele droge wat en transportmedium Amies/StuartTransportmedium Laboratoriumformulier Microscoop

NAAT/PCR cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) kweek cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) bloedonderzoek urinesediment

Soa Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel) Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel)

Opmerkingen uitsluiten/aantonen bij man

lues en herpes genitalis Chlamydia gonorroe urethritis gonorroe Trichomonas

uitsluiten/aantonen bij man/vrouw uitsluiten/aantonen bij man/vrouw

lues; hiv; hepatitis B lues hiv hepatitis B

fluorpreparaat in NaCl Trichomonas

uitsluiten/aantonen bij vrouw

› 10 leuko’s in eerstestraalurine man flagellaten

Onderwerpen voor het overleg met de klinisch chemicus of microbioloog van het regionaal laboratorium. • • • • • • •

Op welke temperatuur moet het materiaal worden bewaard? Hoe lang zijn de materialen houdbaar? Hoe kan het materiaal het beste worden afgenomen? Hoe moet het materiaal worden verzonden? Na hoeveel tijd is de uitslag te verwachten? Hoe wordt gewaarborgd, dat de instructies aan de patiënt door de huisarts en door het laboratorium met elkaar overeenstemmen? Andere onderwerpen, namelijk:


De soa-kit




De meest gangbare richtlijnen voor het gebruik van materialen bij de soa-diagnostiek vindt u in tabel 3. Door de verschillen in werkwijze tussen de regionale laboratoria blijft overleg met uw laboratorium raadzaam. Tabel 3. Richtlijnen gebruik materialen voor soa-diagnostiek Materiaal

Bewaren

Schone urinecontainer (PCR) PCR-transportmedium Steriele droge wat Stuart-transportmedium

kamertemperatuur

Microscoop Laboratoriumformulier

koel kamertemperatuur koel/kamertemperatuur -


Houdbaarheid na afname 1 week

Wijze van transport

1 week 1 tot 3 dagen 6 tot 24 uur

per post per post direct brengen

per post

direct bekijken meenemen naar laboratorium bij afname

De soa-kit




De soa-kit Deze hand-out bevat een overzicht van de materialen die u nodig heeft voor soadiagnostiek en informatie over de gebruikswijze: 1. Invullijst voor de huisarts: overzicht van Soa en materialen voor de soadiagnostiek in uw praktijk 2. Tabel 1: Overzicht van Soa en materialen voor soa-diagnostiek 3. Tabel 2: Materialen voor Soa-diagnostiek 4. Foto: Voorbeeld van inhoud soa-kit 5. Vragen aan de klinisch chemicus of microbioloog 6. Tabel 3: Gebruikswijze van materialen voor soa-diagnostiek 7. NHG-produkten over soa


De soa-kit

De soa-kit Docentmateriaal 1



1.

Invullijst voor de huisarts Soa

Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR*-onderzoek

Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCR*onderzoek




Microscoop

Chlamydia

Gonorroe

Trichomonas

Lues

Hepatitis B

Hiv

Herpes genitalis Condylomata acuminata Schaamluis

* NAAT/PCR: nucleic acid amplification test/polymerase chain reaction (PCR is een vorm van NAAT).


Beeld à vue

De soa-kit




2.

Tabel 1: Overzicht van soa en materialen van soa-diagnostiek Soa

Materialen Urinecontainer voor NAAT/ PCR-onderzoek

Steriele droge wat in huls voor NAAT/PCRonderzoek


Chlamydia

X

X

X

Gonorroe

X

X

X

Trichomonas

X

X

Lues

X



X

X X X

Hiv

X X

Beeld à vue

X

Hepatitis B Herpes genitalis

Microscoop

X

Condylomata acuminata

X

Schaamluis

X


De soa-kit




3.

Tabel 2: Materialen voor soa-diagnostiek Materiaal Schone urinecontainer

Onderzoek NAAT/PCR urine

Steriele droge wat

NAAT/PCR vaginaal (anaal/oraal op indicatie) NAAT/PCR laesie

Steriele droge wat en transportmedium Amies/StuartTransportmedium Laboratoriumformulier Microscoop

NAAT/PCR cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) kweek cervix/urethra (anaal/oraal op indicatie) bloedonderzoek urinesediment

Soa Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel) Chlamydia en gonorroe (en Trichomonas eventueel)

Opmerkingen uitsluiten/aantonen bij man

lues en herpes genitalis Chlamydia gonorroe urethritis gonorroe Trichomonas

uitsluiten/aantonen bij man/vrouw uitsluiten/aantonen bij man/vrouw

lues; hiv; hepatitis B lues hiv hepatitis B

fluorpreparaat in NaCl Trichomonas


uitsluiten/aantonen bij vrouw

› 10 leuko’s in eerstestraalurine man flagellaten

De soa-kit




4.

Foto: Voorbeeld van een soa-kit

DIT IS ERG AFHANKELIJK VAN HET LAB: ELK LAB HEEFT ANDERE MATERIALEN !!! Instructie: overleg met uw lab over de geëigende materialen voor afname en verzending.


De soa-kit




5.

Vragen Mogelijke vragen aan de microbioloog of klinisch chemicus: • Op welke temperatuur moet het materiaal worden bewaard? • Hoe lang zijn de materialen houdbaar? • Hoe kan het materiaal het beste worden afgenomen? • Hoe moet het materiaal worden verzonden? • Na hoeveel tijd is de uitslag te verwachten?


De soa-kit




6.

Tabel 3. Gebruikswijze van materialen voor soa-diagnostiek Materiaal

Bewaren

Schone urinecontainer (PCR) PCR-transportmedium Steriele droge wat Stuart-transportmedium

kamertemperatuur

Microscoop Laboratoriumformulier

koel kamertemperatuur koel/kamertemperatuur -


Houdbaarheid na afname 1 week

Wijze van transport

1 week 1 tot 3 dagen 6 tot 24 uur

per post per post direct brengen

per post

direct bekijken meenemen naar laboratorium bij bloedafname

De soa-kit




7.

NHG-Producten over soa •

NHG-Standaard Het soa-consult (2013)

•

PIN Het soa-consult (2013)

•

Aanvullende achtergrondinformatie over hiv bij de standaard.

•

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen over soa - Herpes genitalis, condylomata acuminata en ander ongemak, een diaserie - Herpes genitalis en condylomata acuminata: casuïstiek - Herpes genitalis en condylomata acuminata: kennistoets - Aandoeningen in de anogenitale regio: wat vindt de dokter er zelf van? (Eigen normen en weerstanden) - De soa-kit - Gespreksvoering over soa

•

De website van de NHG expertgroep/Huisarts Adviesgroep Seksuele Gezondheid (www.sekshag.nl). Collega expert-huisartsen in de regio geven intercollegiale consultatie, advies op maat en nascholing in de regio.

• Informatie op thuisarts.nl over soa: - Soa algemeen - Testen op soa - Chlamydia - Gonorroe (druiper) - Herpes genitalis - Genitale wratten - Syfilis - HIV - Trichomonas - Schaamluis (Zie de website: www.thuisarts.nl) •

Informatieve websites: - de website van Soa Aids Nederland www.soaaids.nl voor patiënten, met een doorlink voor professionals (www.soaaids-professionals.nl); - www.soatest.nl; hier is een persoonlijk testadvies te verkrijgen en informatie over het soa-onderzoek en de Hiv-test.


De soa-kit




Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Recommend Documents