Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

1.

Toelichting op het onderwijsmateriaal Dit onderwijsmateriaal is gebaseerd op de NHG-Standaard M71 van mei 2012 Van geen enkel medicament is aangetoond dat dit effectief zou zijn bij de behandeling van patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom. Toch worden nogal eens spasmolytica zoals parasympathicolytica (butylscopolamine) en vooral musculotroop werkende middelen (mebeverine) voorgeschreven. De resultaten zijn vaak wisselend en voor een belangrijk deel te wijten aan een aanzienlijk placeboeffect. De NHG-Standaard adviseert het verwachtingspatroon van patiënten rondom het voorschrijven van medicatie in een consult aan de orde te laten komen. Veel huisartsen zullen zich herkennen in een, al dan niet gedwongen, situatie waarin voorschrijven van medicatie bij patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom een voor dat moment acceptabele oplossing lijkt. In deze bijeenkomst wordt aan de hand van een casus en een medicamentenuitdraai kritisch naar het huidige voorschrijfbeleid gekeken en wordt door de deelnemers een actieplan gemaakt voor toepassing in de huisartsenpraktijk.

2.

Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: De huisarts kan het verwachtingspatroon van patiënten rondom het voorschrijven van medicatie in een consult aan de orde laten komen. Doelgroep: Fto-groep, Hagro, toetsgroep. Groepsgrootte: Tot 20 personen. Tijdsduur: Eerste bijeenkomst: 60 minuten. Tweede bijeenkomst: 20 minuten. De twee bijeenkomsten worden hierna uitgewerkt.

Eerste bijeenkomst 3.

Uitvoering • • • •

•

•

Leid dit onderdeel kort in: U kunt daarbij gebruik maken van de tekst onder ‘Toelichting’ (1 min.). Geef gelegenheid om in drietallen de vragen van de huiswerkopdracht (Werkblad 1) uit te wisselen (10 min.). Vraag plenair enkele groepjes naar opvallende onderlinge verschillen (5 min.). Deel de Hand-out en Werkblad 2 uit aan alle deelnemers. Ze vullen het werkblad eerst individueel (met behulp van de Hand-out) in en wisselen de gegevens daarna uit in drietallen. Uit iedere subgroep wordt een actieplan gekozen om straks te presenteren. Dit dient op flap-over te worden gezet (20 min.). Laat een aantal deelnemers hun actieplan presenteren. Daarna is er gelegenheid tot het stellen van vragen en discussie. U kunt daarbij gebruikmaken van het Docentmateriaal 2 (20 min.). Plan een bijeenkomst over ongeveer zes maanden en geef aan dat het belangrijk is voor daadwerkelijke implementatie om het onderwerp dan opnieuw op de agenda te zetten. Vraag de deelnemers hun actieplan goed te bewaren en op de tweede bijeenkomst weer mee te nemen. Omdat de tweede bijeenkomst minder lang zal duren, kan men dit onderwerp met iets anders combineren.

1 © Nederlands Huisartsen Genootschap, mei 2012

Prikkelbaredarmsyndroom en medicatie?


Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen


4.

Organisatie en voorbereiding •

•

• • • •

Vraag de apotheker ruim van tevoren gegevens te verzamelen over het voorschrijven van spasmolytica (mebeverine/butylscopolamine) per huisarts over het afgelopen jaar. Deze gegevens vormen het startpunt voor de nascholingsbijeenkomst. Stuur voorafgaand aan de bijeenkomst de uitdraai van de apotheek en de huiswerkopdracht (Werkblad 1) naar de deelnemende huisarts met de begeleidende brief (Docentmateriaal 1). Kopieer de Hand-out en alle werkbladen in voldoende aantal. Bereid u voor door de werkbladen zelf in te vullen en het docentmateriaal door te nemen. Zorg voor een flap-over en voldoende schrijfmateriaal. Zorg dat u goed op de hoogte bent van de richtlijnen in de NHG-Standaard Prikkelbaredarmsyndroom.

Tweede bijeenkomst 5.

Uitvoering •

• • •

6.

Leid deze nieuwe bijeenkomst kort in. U bent benieuwd naar behaalde resultaten. U zult allereerst samen bekijken wat er van het actieplan terecht is gekomen. Deel Werkblad 3 en de nieuwe uitdraai van de voorschriften uit aan alle deelnemers. Laat hen dit individueel invullen (10 min.). Bespreek de antwoorden plenair (15 min.). Sluit af met aan te geven dat men met de opnieuw geformuleerde actiepunten weer verder aan de slag kan.

Organisatie •

• • •

Vraag de apotheker nu wederom een uitdraai van dezelfde voorschriften te maken per deelnemende huisarts. Laat hem/haar tevens een vergelijking maken met een halfjaar terug. Vraag bij de uitnodiging voor deze bijeenkomst de deelnemers hun indertijd gemaakte actieplan mee te nemen. Kopieer Werkblad 3 in voldoende aantal. Bereid u voor door het werkblad zelf in te vullen.






Huiswerkopdracht U ontvangt hierbij een uitdraai van de apotheek met daarop de patiënten bij wie u het afgelopen jaar spasmolytica of musculotroop werkende middelen heeft voorgeschreven. Het is de bedoeling dat u uit deze lijst enkele patiënten selecteert met het prikkelbaredarmsyndroom bij wie u deze medicatie heeft voorgeschreven. Indien u in uw HIS volgens ICPC codeert, kunt u eventueel een uitdraai maken van patiënten met de ICPC-code D93 Spastisch colon/IBS. Vervolgens beantwoordt u de onderstaande vragen.

Kunt u aangeven waarom u bij deze patiënten uit uw praktijk met het prikkelbaredarmsyndroom gekozen heeft voor een behandeling met medicijnen?

Behandelt u het merendeel van uw patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom medicamenteus? Zo ja, kunt uw deze keuze met argumenten onderbouwen? Zo nee, door welke (externe) factoren wordt uw keuze bepaald?



Prikkelbaredarmsyndroom en medicatie? Werkblad 1



U wilt de richtlijnen in de NHG-Standaard Prikkelbaredarmsyndroom over het voorschrijven van geneesmiddelen implementeren in uw dagelijkse consultvoering. Voordat u tot actie overgaat, dient u eerst een goed beeld te krijgen van de problemen en mogelijkheden voor implementatie, zodat op basis daarvan een actieplan kan worden gemaakt. In de huiswerkopdracht heeft u al een aantal knelpunten vanuit de eigen praktijk benoemd. In deze Hand-out worden er nog een aantal opgesomd. U kunt deze knelpunten gebruiken om een actieplan te maken dat is toegespitst op uw eigen huisartsenpraktijk. Kennis

• Het ontbreekt de huisarts aan de nodige kennis van de richtlijn. • De huisarts is niet op de hoogte van ondersteunend materiaal bijvoorbeeld de NHG-Patiëntenbrief.

Vaardigheden

• De huisarts voelt zich onvoldoende vaardig in het geven van goede patiëntenvoorlichting.

Attitude

• De huisarts is tevreden over de huidige handelwijze en weinig gemotiveerd voor verandering, mede omdat patiënten aandringen. • Er is sprake van ingeslopen routines ten aanzien van het voorschrijven van medicatie bij patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom. • Er is te weinig tijd voor adequate voorlichting. • Het uitschrijven van een medicament gaat sneller dan goede voorlichting; de huisarts rekent op een zeker ‘placebo-effect’. • De huisarts en de patiënt hebben goede ervaringen ten aanzien van medicamenteuze behandeling bij het prikkelbaredarmsyndroom. • De huisarts is niet overtuigd van de aanbevelingen in de NHG-standaard.

Praktijkorganisatie

• Er is in de praktijk geen goede regeling met betrekking tot herhalingsreceptuur. • De huisarts heeft geen beschikking over voldoende praktische ondersteuning in de vorm van bijvoorbeeld voorlichtingsmateriaal.

Samenwerking

• Er zijn in de hagro geen afspraken gemaakt over het voorschrijven van medicijnen bij het prikkelbaredarmsyndroom. • De medicatie is voorgeschreven door een specialist.



Prikkelbaredarmsyndroom en medicatie? Hand-out (bij werkblad 1)



Maak een actieplan De knelpunten voor implementatie van de richtlijn zijn met behulp van de Handout zo concreet mogelijk in kaart gebracht. De volgende stap is het aanbrengen van een rangorde (prioritering) in de onderwerpen. Met andere woorden: ‘Als u een verandering in uw handelen zou willen aanbrengen, waar zou u dan het eerst mee willen beginnen?’ Vaak bestaat er een duidelijke onderlinge samenhang tussen de diverse knelpunten. Omdat interventies op verschillende niveaus in de praktijk meestal effectiever zijn dan enkelvoudige interventies, is een duidelijk uitvoeringsplan onmisbaar. De betrokkenen spreken af wie wat doet en wie waarvoor verantwoordelijk is. Verder is het noodzakelijk de verschillende activiteiten op een logische manier in de tijd te plannen. Vervolgens maakt u nu hieronder uw daadwerkelijke actieplan. Schema actieplan Welke knelpunten oplossen?

Hoe?


Wie?

Wanneer?





Vul onderstaande vragen in. U heeft hiervoor vijf minuten de tijd. 1. Bekijk de bijgevoegde uitdraaien van een halfjaar geleden en nu. Ziet u verschillen met uw eigen voorschriften? Beschrijf deze.

2. Bekijk uw actieplan van zes maanden geleden. Welke punten zijn wel gehaald: -

3. Welke punten zijn niet gehaald? Wat is de reden daarvoor denkt u? -

4. Wat is uw slotconclusie van dit implementatietraject?

5. Zijn er nog punten die in de toekomst aandacht verdienen? Benoem deze.






Voorbeeldbrief uitnodiging eerste bijeenkomst

Beste collega, Op ................(datum) hebben we een bijeenkomst gepland met als onderwerp ‘Prikkelbaredarmsyndroom en medicatie?’ Doel van de bijeenkomst is stil te staan bij de (on)zin van het voorschrijven van medicatie in geval van het prikkelbaredarmsyndroom. De NHG-Standaard adviseert bij PDS een beleid dat geruststelling en vermindering van de hinder bewerkstelligt, door een niet-medicamenteus beleid: uitleg, voorlichting en adviezen over zelfzorg. Het doel van de huiswerkopdracht is zicht te krijgen op de onderliggende redenen waarom huisartsen voor deze indicatie aan patiënten medicatie voorschrijven. Het is verstandig om uit te zoeken welke factoren van invloed zijn op de keuze. Immers, een interventie is pas zinvol als men goed zicht heeft op de knelpunten. Hierbij gevoegd vindt u een uitdraai van onze apothe(e)k(en) met uw eigen voorschrijfcijfers en die van uw collega’s. Daarbij vindt u een werkblad met een aantal vragen. Wilt u deze vragen beantwoorden en al het materiaal meenemen naar de bijeenkomst? Veel succes en tot tijdens de bijeenkomst. Met vriendelijke groet,



Prikkelbaredarmsyndroom en medicatie? Docentmateriaal 1



Hieronder vindt u een voorbeeld van knelpunten en mogelijke oplossingen. U kunt hiervan gebruik maken bij de plenaire uitwisseling en discussie. Welke knelpunten oplossen?

Hoe?

Wie?

Wanneer?

Het ontbreekt de huis- Bestuderen van literaarts aan de nodige tuur, onder meer de kennis van de richtlijn. NHG-Standaard

HA

Wanneer?

De huisarts is niet op de hoogte van ondersteunend materiaal bijvoorbeeld de NHGPatiëntenbrief.

Informeren naar voorlichtingsmateriaal

HA/ASS

Het uitschrijven van een medicament gaat sneller dan goede voorlichting; de huisarts rekent op een zeker ‘placebo-effect’.

Overtuigen bijvoorHA/HAGRO beeld door ervaringen van collega-huisartsen, nascholing

De huisarts is tevreden over de huidige handelwijze en weinig gemotiveerd voor verandering.

Kritisch bekijken van eigen voorschrijfgedrag; overleg met praktijkassistente over herhalingsreceptuur

Er is sprake van ingeslopen routines ten aanzien van het voorschrijven van medicatie bij patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom.

Extra consult voor voor- HA lichting, eerst bijvoorbeeld de NHG-Patiëntenbrief meegeven.

HA/ASS

Er is te weinig tijd voor Idem adequate voorlichting.

HA

De huisarts en de patiënt hebben goede ervaringen ten aanzien van medicamenteuze behandeling bij het prikkelbaredarmsyndroom.

Literatuur bestuderen; alternatieven benoemen zoals cognitieve gedragstherapie.

HA

De huisarts is niet overtuigd van de aanbevelingen in de NHG-Standaard.

Consultatie huisartsspecialist; onderwerp toetsgroep.

De huisarts voelt zich onvoldoende vaardig in het geven van goede patiëntenvoorlichting.

Vaardigheidstraining patiëntenvoorlichting volgen.


HA/HAGRO

HA/HAGRO





Welke knelpunten oplossen?

Hoe?

Wie?

Er is in de praktijk geen goede regeling met betrekking tot herhalingsreceptuur.

Overleg huisarts-praktijkassistente

HA/ASS

De huisarts heeft geen beschikking over voldoende praktische ondersteuning in de vorm van bijvoorbeeld voorlichtingsmateriaal.

De NHG-Patiëntenbrief, HA/ASS overig voorlichtingsmateriaal zoals folders en/of video

De patiënten hebben hoge verwachtingen ten aanzien van medicatie.

Voorlichten

HA/HAGRO

Patiënten dringen aan op medicamenteuze therapie.

Voorlichten; eventueel alternatieven bieden

HA/ASS

Er zijn in de hagro geen afspraken gemaakt over het voorschrijven van medicijnen bij het prikkelbaredarmsyndroom.

Afspraken maken in hagro over herhalingsreceptuur, medicatie voorschrijven tijdens diensten

HA/ASS HAGRO

De medicatie is voorgeschreven door de specialist.

Fto, overleg met interHA/SPE nist/ gastro-enteroloog HAGRO


Wanneer?





Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Recommend Documents