Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

1.

Toelichting op de module Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard M04 van augustus 2012.

2.

Doel, doelgroep en tijdsduur Doelstelling: Doelgroep: Groepsgrootte: Tijdsduur:

3.

Uitvoering • • • •

4.

De praktijkassistente toetst haar kennis over het enkeltrauma aan de richtlijnen van de NHG-Standaard Enkelbandletsel. Praktijkassistentes en praktijkassistentes-in-opleiding. Tot 20 personen. 30 minuten.

Leid dit cursusonderdeel kort in; maak daarbij gebruik van de tekst onder ‘Toelichting’ (1 min.). Deel Werkblad 1 uit aan de deelnemers en vraag hen de vragen te beantwoorden (10 min.). Deel Werkblad 2 uit aan de deelnemers en geef ieder de gelegenheid de eigen antwoorden te vergelijken met die van de antwoordsleutel (5 min.). Bespreek de antwoorden plenair (15 min.); gebruik daarbij Docentmateriaal 1.

Organisatie • •

Maak voor de deelnemers kopieën van de Werkbladen 1, 2 en 3; maak ook kopieën van Docentmateriaal 1. Zorg dat u goed op de hoogte bent van de NHG-Standaard Enkelbandletsel. Ook kunt u het hoofdstuk Enkelbandletsel lezen in het boek NHGStandaarden voor praktijkassistente en –ondersteuner.

1 © Nederlands Huisartsen Genootschap, januari 2013

enkelbandletsel

Een acuut trauma van de enkel is het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat. Bij het naar binnen zwikken van de voet kan er een blessure van de buitenzijde van de enkel ontstaan. Er kan sprake zijn van een distorsie (verstuiking), een ruptuur (gescheurde enkelband) of een fractuur (botbreuk). Patiënten met een acuut trauma van de enkel moeten op korte termijn worden opgevangen na melding aan de balie of een telefoontje. De huisarts moet met lichamelijk onderzoek uitsluiten of er sprake is van een fractuur. Een distorsie of een ruptuur kunnen prima in de huisartsenpraktijk worden behandeld. Bij de behandeling (steunende elastische zwachtel, tapen of enkelbrace) speelt de praktijkassistente een grote rol. Deze module heeft als doel inzicht te verschaffen in de factoren die een rol spelen bij de opvang en behandeling van een patiënt met een acuut enkeltrauma.

K ennistoets

Kennistoets enkelbandletsel

Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen


Casus 1 Mevrouw Smith, 22 jaar, is zojuist tijdens het basketballen door de linkerenkel gegaan. Tijdens een misstap draaide de voet naar binnen. Aan de buitenzijde van de enkel is vrijwel meteen een flinke zwelling ontstaan. Ze belt naar de praktijkassistente. Die stelt de vraag of mevrouw Smith nog op het pijnlijke been kan staan. Ze nodigt mevrouw Smith uit naar de praktijk te komen om de pijnlijke enkel door de huisarts te laten beoordelen. Juist Onjuist ? 1. De praktijkassistente verwacht geen ernstige botbreuk bij een enkel die te belasten is.    2. Bij het verzwikken van de voet is de kans het grootst dat de voet naar binnen draait.    3. Bij het naar binnen draaien van de voet zit een eventuele zwelling meestal op de buitenenkel.    4. U zegt tegen mevrouw Smith dat er in ieder geval een röntgenfoto moet worden gemaakt.   

Na onderzoek van de enkel blijkt er geen vermoeden van een botbreuk te bestaan. De enkel is dik en pijnlijk. De huisarts vraagt mevrouw Smith om over vijf dagen terug te komen om de enkel nog eens te onderzoeken. Mevrouw Smith vraagt welke pijnstiller ze kan gebruiken. Juist 5. Het tweede onderzoek na vijf dagen is om onderscheid te maken tussen een uitgerekte of een uitgescheurde enkelband. 6. De pijnstiller van eerste keus bij een enkeltrauma is een NSAID. 7. Mevrouw Smith mag geen elleboogkrukken gebruiken.


Onjuist

?



















enkelbandletsel

Hieronder vindt u vragen naar aanleiding van een casus. Het zijn vragen over een acuut enkeltrauma. Kruis het antwoord van uw keuze aan. Als u het antwoord niet weet, kruist u de vraagtekenoptie aan. Schroom niet deze optie waar nodig te kiezen. Door niet te gokken, krijgt u een zo reëel mogelijk beeld van uw eigen kennis en de leemtes daarin. Deze toets is vooral voor uzelf bedoeld om een indruk te krijgen hoe het met uw kennis over het acuut enkeltrauma op dit moment staat. U krijgt 10 minuten de tijd de vragen in te vullen. Daarna wordt de antwoordsleutel uitgedeeld zodat u deze kunt vergelijken met uw eigen antwoorden. De docent zal daarna de antwoorden plenair bespreken. U krijgt de antwoorden na afloop op papier mee naar huis. Veel succes.

K ennistoets

Kennistoets enkelbandletsel Werkblad 1



Tijdens het tweede consult onderzoekt de huisarts nogmaals de enkel. Juist

Onjuist

?































Gelukkig constateert de huisarts bij mevrouw Smith geen ruptuur, maar een uitgerekte enkelband (distorsie). Mevrouw Smith mag de enkel op geleide van de pijn belasten. Ze wil graag iets voor de stevigheid. De praktijkassistente legt een steunende elastische zwachtel aan. Juist 13. Bij een uitgerekte enkelband is geen specifieke behandeling nodig. 14. Bij een uitgerekte enkelband is het verkeerd om een steunende elastische zwachtel aan te leggen.


Onjuist

?













enkelbandletsel

8. Als bij het vervolgconsult de huisarts constateert dat de voorste laterale enkelband erg pijnlijk is én er is hematoomverkleuring of een positieve schuifladetest, kan er sprake zijn van een ruptuur. 9. Bij een ruptuur zit er een scheurtje in een middenvoetsbeentje 10. De totale behandelingsduur van een tapebandage is doorgaans zes weken. 11. Om de vijf dagen moet de tapebandage worden verwisseld. 12. Bij behandeling met een enkelbrace kan de brace’s nachts afgedaan worden.

K ennistoets




Juist Juist Juist Onjuist Juist Onjuist Onjuist Juist Onjuist Juist Onjuist Juist Juist Onjuist


enkelbandletsel

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.

K ennistoets




1. Juist Bij een botbreuk is het niet goed mogelijk de enkel te belasten. Als de enkel goed te belasten is, zal een ernstige botbreuk onwaarschijnlijk zijn.

2. Juist

3. Juist Als de voet naar binnen zwikt, zal de zwelling zichtbaar zijn aan de buitenkant.

4. Onjuist Een röntgenfoto is bij een verzwikte enkel meestal niet nodig. Alleen als de huisarts een fractuur vermoedt, wordt een röntgenfoto aangevraagd. De huisarts vermoedt een fractuur bij: - standafwijkingen van de voet ten opzichte van het onderbeen; - onvermogen om de enkel te belasten; - drukpijnlijkheid van de aangrenzende botstukken (de achterzijde van binnen- en buitenenkel, het kopje van het buitenste middenvoetsbeentje (os metatarsale V) en het voetwortelbeentje (os naviculare).

5. Juist. Als er geen reden is om aan een botbreuk te denken, moet er een onderscheid worden gemaakt tussen een distorsie en een ruptuur. Dat is niet altijd eenvoudig; vooral bij patiënten met veel pijn of een flink gezwollen enkel kan dit onderscheid (nog) niet duidelijk worden gemaakt. De patiënt moet dan vier tot zeven dagen later opnieuw worden onderzocht.

6. Onjuist Het voorschrijven van NSAID’s wordt ontraden in verband met de kans op bijwerkingen (maagklachten) en omdat uit onderzoek is gebleken dat deze het beloop na een acuut enkeltrauma niet in positieve zin beïnvloeden. Indien pijnstilling gewenst is, gaat ook vanwege de bijwerkingen de voorkeur uit naar paracetamol in adequate dosering.

7. Onjuist In de tijd tot het volgende consult krijgt de patiënt het advies bewegingen die de pijn duidelijk verergeren te vermijden, desgewenst met gebruikmaking van elleboogkrukken. Na vier tot zeven dagen zijn zwelling en pijn dermate afgenomen dat onderzoek wel goed uitvoerbaar is. 5 © Nederlands Huisartsen Genootschap, januari 2013

enkelbandletsel

Het naar binnen zwikken van de voet komt veel vaker voor dan het naar buiten zwikken.

K ennistoets

Kennistoets enkelbandletsel Docentmateriaal 1



8. Juist Voor enkelbanden: zie plaatje Buitenaanzicht rechterenkel (zie bijlage). Bij de voorste schuifladentest wordt de voet verschoven ten opzichte van het onderbeen.

9. Onjuist

10. Juist De duur van de behandeling is zes weken.

11. Onjuist De tapebandage wordt in principe iedere twee weken verwisseld. Alleen als de bandage los gaat zitten kan het nodig zijn om eerder een nieuwe bandage aan te leggen.

12. Juist Wanneer de enkel niet wordt belast (zoals bij slapen) kan de enkelbrace afgedaan worden. Ook tijdens het douchen mag de brace even afgedaan worden.

13. Juist Bij een distorsie (een uitgerekte enkelband) is geen specifieke behandeling nodig. Op geleide van de pijn kan men de enkel gaan belasten.

14. Onjuist Op verzoek van de patiënt kan voor enkele dagen een steunende elastische zwachtel worden aangelegd.


enkelbandletsel

In deze casus gaat het om een scheur in de enkelband. Bij een ruptuur van de enkelband duurt het herstel enkele weken tot maanden. De prognose is goed. Werken en sporten kan zeker in het begin klachten geven. De enkel gaat na belasting weer pijn doen, wordt dikker of voelt nog onvast aan. Een tapebandage of enkelbrace kan het herstel ondersteunen.

K ennistoets

Kennistoets enkelbandletsel Docentmateriaal 1



Onderwijsmateriaal voor toetsgroepen

Recommend Documents