Verslag onderwerp Tweede landelijke bijeenkomst IPO Prisma, 2e tranche EU geluidskartering en actieplannen locatie adres datum/aanvang Provincie Gelderland Huis der Provincie 2 november 2010, 10.30 uur Markt 11 6811 CG Arnhem Wijsmanzaal behandeld door doorkiesnummer e-mail Geraldine Woestenenk 06-29076164
[email protected] Agenda: 10.00 – 10.30 Welkom met koffie 10.30– 11.30 Resultaten project en document “Draaiboek en Script” • Terugkoppeling eerste bijeenkomst • Wat is ons opgevallen (over o.a. kartering, opstellen actieplan, afwegingen, maatregelen) • Waar liggen kansen 11.30– 12.30 Nieuwe ontwikkelingen / activiteit • EU-richtlijn in relatie met toekomstige wetgeving (SWUNG 1+2) • Uitwisseling ervaringen stille wegverharding • Bezuinigingen • Vervolg project 12.30– 13.00 Lunch 13.00 – 15.00 Themamiddag: communicatie rondom kartering en actieplan Gespreksleider: Erik Roelofsen • Ervaringen eerste tranche • Uitgangspunten communicatie • Succesverhalen • Stellingen 15.00-15.30 Afsluiting + borrel
Deelnemers:
Naam Noord Holland Nienke van Kuijeren Zuid Holland Koos Bakker Utrecht Peter Siteur Zeeland Alexandra Scherbein Noord Brabant Patrick Tönjes Sjef de Wijs Gelderland Paul Driessen Ivo van Es Ineke Dibbits Meike van Haren Esther Baltus Overijssel Linda Bergsma Groningen Frank IJpelaar
Functie
E-mail
Beleidsadviseur geluid
[email protected]
Beleidsmedewerker
[email protected]
Medewerker Geluid
[email protected]
Beleidsmedewerker geluid
[email protected]
beleidsmedewerker mobiliteit beleidsmedewerker geluid
[email protected] [email protected]
Adviseur geluid Adviseur geluid Programmamanager geluid Projectleider geluid
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Adviseur Geluidhinder
[email protected]
Beleidsmedewerker milieuvergunningen / geluid
[email protected]
NSG / Innonoise Erik Roelofsen Directeur NSG / adviseur Dgmr Michel van Kesteren Adviseur DCMR Miriam Weber Geluid Hulpverlening Midden Gelderland (GGD) Chris Zwerver Medewerker gezondheid Polka Cees Riksen Polka dBvision Elly Waterman Adviseur geluid Geraldine Woestenenk Adviseur geluid
[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]
Resultaten project en document “Draaiboek en script” – Elly Waterman Paul heet iedereen welkom op de tweede bijeenkomst van het IPO Prisma project. De eerste bijeenkomst had vooral als doel om te informeren. Op deze bijeenkomst willen we resultaten van het project presenteren, maar vooral ook met elkaar de discussie aangaan over een aantal onderwerpen. In de middag is er een workshop over communicatie Elly start met een presentatie over de resultaten van het project. Er is een plenair gedeelte geweest in de ochtend en in de middag waren er 4 workshops, waaraan de deelnemers hebben bijgedragen. In de workshops zijn de behoeften voor het vervolg van het project geuit. Het project heeft 3 producten opgeleverd: • Een draaiboek met alle processtappen en een beschrijving van de inhoud van de stappen (het script). • Een bijlagenrapport over kosten/baten afwegingen. • Een bijlagenrapport over modellering en benodigde data. De voorbereiding Elly vertelt, dat opgevallen is, dat er veel te winnen is met een goede voorbereiding van het project. Wat ga je uitbesteden en wat niet? Sommige provincies, zoals Zeeland, Noord-Brabant en Groningen, doen alles zelf. Zeeland heeft al een goed wegen-informatiesysteem en doet ook al tweejaarlijks een SRM2 berekening. Noord-Brabant heeft een grote afdeling die modellen maakt en kan dus relatief makkelijk een kaart maken. Ook Groningen heeft alle data beschikbaar. Paul en Sjef vinden het allebei belangrijk om zelf het actieplan te maken, omdat je daarvoor voeling met het bestuur moet hebben en omdat ze dit proces in eigen hand willen houden. Nienke vertelt dat bij het uitbesteden voor haar de vraag speelt, wat ze precies wil met het product: moet het alleen voor kartering te gebruiken zijn of ook voor andere toepassingen. Sjef geeft als tip, dat je op tijd een projectgroep bij elkaar moet halen. Laat je waar kan ondersteunen, ook voor kleine dingen, maar wees er bij betrokken. De provincies kunnen ook elkaar ondersteunen. In de eerste tranche van de kartering is er regelmatig overleg geweest tussen de provincies. Sjef stelt voor om dat ook voor de tweede tranche weer te doen en wil een datum prikken voor een nieuwe bijeenkomst. Paul ziet de groep deelnemers, die vandaag aanwezig is, ook als een product van het PRISMA-project. Waar ben je nu mee bezig? Alexandra is bezig met het vaststellen van een plandrempel in het omgevingsplan. Peter vertelt dat Utrecht bezig is met een update van de kaart voor de situatie 2009. Nienke is aan het uitzoeken of de maatregelen uit het actieplan al genomen zijn. Paul doet elk jaar een actualisatie van de geluidkaart. Hij wil het actieplan in 2012 af hebben, want dan heeft hij aansluiting bij nieuw provinciaal milieubeleid. Het bestuurlijk traject duurt lang, zeker nu er weer verkiezingen aan komen. Hoe verloopt samenwerking met agglomeraties? Koos heeft het idee, dat nieuwe agglomeraties nog weinig kennis gaat hebben. Een aantal provincies gaat de agglomeraties ondersteunen, maar bijvoorbeeld Gelderland en Overijssel haken aan, maar laten het initiatief bij de gemeenten.
Michel geeft mee, dat gemeenten die aansluiten bij een bredere ontwikkeling, bijvoorbeeld een milieubeleidsplan, succesvoller zijn om het thema geluid op de agenda te krijgen. Zorg dus voor aansluiting bij andere plannen. Kartering Waarom breng je alle provinciale wegen in beeld of … waarom juist niet? Zuid-Holland brengt voor de 2e tranche alles in beeld, want bijna alle wegen moeten in de 2e tranche gekarteerd worden. Gelderland karteert ook alle wegen, niet omdat dat moet volgens de EU-richtlijn, maar omdat zij een totaalbeeld willen hebben en voor de aansluiting bij het wegonderhoud. Aansluiting bij wegonderhoud Linda wil onderhoud van de wegen graag betrekken bij het uitvoering van de EU-richtlijn, maar dat is lastig. Paul vertelt dat er in Gelderland nu een vaste cyclus van 9 jaar is voor beheer en onderhoud van wegen. Er wordt naar allerlei aspecten gekeken, waaronder geluid. Koos vertelt dat Zuid-Holland een programma opzet, waarbij zij de fysische en akoestische eigenschappen monitoren. Hoe borg je de data in je organisatie Nienke geeft aan dat het belangrijk is, dat de gegevens ook in de toekomst worden bijgehouden. Verschillende provincies geven aan dat het up to date houden van informatie over schermen lastig is, omdat ook gemeenten schermen langs provinciale wegen kunnen plaatsen. Frank heeft alle schermen laten inmeten door een landmeter. Bij Utrecht was een knelpunt van het project het achterhalen van het wegdektype. De provincie Zeeland heeft een eigen systeem, waarin zij alles wat met de weg te maken heeft bijhouden. Iedereen is verantwoordelijk voor zijn/haar eigen onderdeel in het systeem. Er is één persoon die dit in de gaten houdt. Waar liggen nog problemen bij de kartering De waarneemhoogte voor kartering is standaard 4,0 m. Als je de geluidbelasting op woningen weergeeft of noemt in je actieplan, kom je op andere geluidbelastingen dan bij andere toepassingen, of bij hoogbouw op geluidbelastingen die eigenlijk niet reëel zijn. Sommige provincies kiezen ervoor om geen informatie op woningniveau te geven. De ervaring van Michel en Miriam is dat burgers tevreden zijn als ze hun eigen woning kunnen terugvinden. Een goede toelichting bij de kaart is dan wel nodig. Actieplan Kosten/baten analyse Miriam vindt dat een plandrempel het bestuurlijke ambitieniveau moet reflecteren. De kosten/baten analyse is een motivatie om deze plandrempel binnen een 5/10/.. jaar te bereiken. Elly licht toe, dat het er bij een doelmatigheidsafweging om gaat, of woningen dicht genoeg bij elkaar liggen en of ze een geluidbelasting boven de plandrempel hebben. Je kunt twee typen kosten/baten analyses onderscheiden: een provinciale en een lokale. De functie van de provinciale kosten/baten analyse is om de bestuurder iets te kiezen te geven. Het is daarbij ook zinvol om inzichtelijk te maken wat een maatregel oplevert, bijvoorbeeld in reductie van aantallen gehinderden. Ineke zegt, dat je ook kunt laten zien wie er meeprofiteert van een maatregel. Laat het effect van een maatregel zien op alle gehinderden, die van de maatregel profiteren en niet alleen op de knelpunt woningen met een geluidbelasting boven. de plandrempel. Noord-Brabant pleit ervoor om in alle provincies voor dezelfde indicatoren te kiezen, om het effect van maatregelen te beschrijven. Op die manier zijn de provincies beter met elkaar te vergelijken.
Actie: Er komt een vervolg IPO PRISMA project over doelmatigheid. Daar zal ook een keus gemaakt worden over indicatoren om het effect van maatregelen te beschrijven. Noord-Brabant bekijkt de weg als geheel bij de kosten/baten analyse, zowel naar het perspectief van de omwonenden als naar dat van de gebruikers. Kosten stil asfalt De provincies hanteren verschillende meerkosten voor de aanleg van stil asfalt. Wim van Keulen heeft voor de provincie Noord-Holland een rapport gemaakt over stil asfalt. Zuid-Holland heeft een monitoringsprogramma gestart, omdat er discussie is over de meerkosten en levensduur van stil asfalt. Patrick geeft aan dat er ook meerkosten zijn, doordat er vaker onderhoud gepleegd moet worden en daarom de weg vaker moet worden afgezet. Paul vertelt dat het ook mogelijk is om het onderhoud uit te besteden aan een aannemer en zo de geluidsreductie te borgen. Nieuwe ontwikkelingen / actualiteit – Paul Driessen Geraldine geeft een korte toelichting over SWUNG 1. Paul vertelt dat er onder SWUNG 2 waarschijnlijk geen of weinig geld zal zijn voor de aanpak van sanering en het handhavingsgat. Hoe neem je SWUNG mee in de uitvoering van de richtlijn? Miriam vertelt dat er nu een discussie loopt over het normenstelsel in SWUNG 2. Het streven is om SWUNG 1 in 2011 in te laten gaan en dan snel met het wetsvoorstel SWUNG 2 te komen. Paul vindt het goed om in het actieplan te anticiperen op nieuwe wetgeving. Dit is een onderwerp voor een IPO bijeenkomst volgend jaar. Uitwisseling ervaringen stille wegverhardingen Er is behoefte aan om informatie met elkaar uit te wisselen. Een goede site is http://www.platformwow.nl/index.asp , waarin wegbeheerders informatie kunnen uitwisselen. Misschien kan er informatie uitgewisseld worden in de IPO werkgroep verharding of de IPO werkgroep geluid. Cees Riksen vertelt dat POLKA ook een dag wil organiseren over stille wegdekken. Wanneer is nog niet bekend. Het kan moeilijk zijn om beheer en onderhoud te overtuigen van het nut van aanleg van stil asfalt. Ook hierover wil men graag ervaringen uitwisselen. Actie voor de IPO werkgroep geluid: fabels en angsten over stille wegdekken weg te nemen. Voor de kostenbesparing is het handig om voor de aanleg van stil asfalt aan te sluiten bij het onderhoudsprogramma van de weg. Programma Stiller Stadsverkeer (PSS) Nienke vertelt dat het budget van het PSS is geschrapt tot 2013. Bezuinigingen Nienke wil benadrukken dat het mogelijk is om het ambitieniveau vast te houden, maar dat het plaatsen van maatregelen kan worden uitgespreid. Ivo wil geluid op het netvlies van de gedeputeerde krijgen, voor het actieplan opgesteld wordt. Zo is vooraf duidelijk wat er haalbaar is. Paul geeft als tip om niet alleen op milieu in te zetten, maar ook op gezondheid en leefomgevingskwaliteit.
Frank vraagt zich af, of het zinvol is om als provincie aan campagne te starten om stille banden te stimuleren. Elly vertelt dat de EU de richtlijnen voor bandenlawaai heel langzaam aanscherpt. Miriam zegt, dat het Rijk zich hier niet meer mee bezig houdt en dat de EU naar een label voor banden toe wil. Er zijn ideeën om samen te werken met de ANWB, contact op te nemen met garages, subsidie te geven als provincie. Actie: De IPO werkgroep Geluid moet dit punt nog een keer aankaarten bij het Ministerie van I en M. Vervolg project Paul vertelt dat het eindproduct van het project een CD zal zijn, met daarop alle rapporten, verslagen, achtergrondinformatie en dergelijke. Als vervolg komt er een IPO PRISMA project over doelmatigheid. Ivo is de trekker van dit project. Het doel van het project is om onderzoek te doen naar een goed doelmatigheidscriterium en bouwstenen aan te leveren voor het maken van een doelmatigheidsafweging. Dit moet ook voor de Wet geluidhinder te gebruiken zijn. Miriam vertelt wat de Europese ontwikkelingen zijn. De commissie heeft een evaluatie van de EUrichtlijn omgevingslawaai laten uitvoeren. De commissie beraadt zich nu over aanpassing van de richtlijn en komt volgend jaar met een voorstel. De evaluatie is te vinden op de POLKA website http://polka.org/wetgeving-142.html. Miriam vraagt iedereen om het 3e rapport te bekijken en er op te reageren (actie allen). Binnenkort is hier een overleg van het Interbestuurlijk Dossier Team over dit onderwerp. De reacties kunnen aan Sjef gestuurd worden. Verder wordt er gewerkt aan een geharmoniseerde rekenmethode (CNOSSOS). Voor de 2e tranche van de kartering kan nog met de huidige rekenmethode gerekend worden. Daarna moet er waarschijnlijk met de geharmoniseerde systematiek gerekend worden. Themamiddag: communicatie rondom kartering en actieplan – Erik Roelofsen Erik Roelofsen geeft een presentatie over communicatie. Hij laat zien dat er 5 stappen zijn bij communicatie. Overheidscommunicatie blijft vaak hangen bij de eerste stap (informeren). De geluidskartering en actieplannen leefden niet bij de omgeving. Erik vindt de kaarten en actieplannen moeilijk te vinden online. Vaak zijn alleen de concepten gepubliceerd. Veel provincies hebben ook niet actief gecommuniceerd. Gedeputeerden zijn soms bang dat dit te veel vragen oproept. Elly’s ervaring is dat de burger graag alle informatiebronnen bij elkaar wil hebben. Nu is de informatie versnipperd, alle overheden publiceren bijvoorbeeld hun eigen kaarten. Chris heeft gemerkt dat de burger graag wil weten of er wel of geen maatregelen worden genomen. Ervaringen 1e tranche In Gelderland hebben de gedeputeerden van milieu en mobiliteit samen opgetrokken en het actieplan samen ondertekend. Ze zijn ook betrokken in het hele proces. Dat is belangrijk gebleken voor het krijgen van draagvlak voor maatregelen. Groningen had een projectgroep opgericht. Met name het maken van de kaarten was solistisch werk. Er moet voor de 2e tranche weer nieuw leven in de projectgroep geblazen worden, mensen voelen zich niet vanzelf weer betrokken. Noord-Brabant heeft o.a. de afdeling mobiliteit (Patrick) gevraagd voor de projectgroep. De overlegmomenten waren vooraf ingepland in en er was duidelijk welke inbreng gevraagd werd. Spinoffs van het project waren, dat de geluidskaarten voor bouwplannen gebruikt kunnen worden en dat de afdelingen milieu en mobiliteit elkaar beter konden vinden. Zuid-Holland heeft de communicatie eenvoudig gehouden. Bij de informatiebijeenkomst waren maar 7 mensen aanwezig. Beheer en onderhoud wilde in eerste instantie geen stil asfalt toepassen. Er is
daarom besloten om pas bij de daadwerkelijke aanpak van knelpunten te kiezen hoe de maatregelen uitgevoerd zouden worden. Zeeland heeft het actieplan besproken met alle betrokken afdelingen. Noord-Holland heeft samengewerkt met Beheer & Uitvoering voor de aanleg van stil asfalt. Er was geen weerstand tegen stil asfalt bij hen. Een uitdaging voor de 2e tranche is om het project een breder draagvlak in de organisatie te geven. Externe communicatie Veel provincies hebben niet uitgebreid naar buiten gecommuniceerd. De ervaring van Miriam is dat de geluidskaart in principe een goed communicatiemiddel is. Alleen in een omgeving waar veel speelt rondom geluid, komen mensen ook daadwerkelijk naar een informatiebijeenkomst. De DCMR neemt naar informatiebijeenkomsten ook altijd iemand van de GGD mee, om te informeren over de gezondheidseffecten van geluid. In het actieplan van Hamburg is burgers een rol gegeven in het benoemen van knelpunten en mogelijke maatregelen. Dit is een voorbeeld van hoe het kan gaan als je burgers een rol durft te geven in het opstellen van het actieplan. Chris vertelt, dat voor de beleving van geluid niet alleen het geluidniveau in dB van belang is, maar dat er ook andere factoren een rol spelen. Bijvoorbeeld • Hoe ervaren mensen hun leefomgeving; • Is de geluidbelasting toegenomen in de laatste jaren • Brommers worden als hinderlijk ervaren. De RIVM belevingsmonitor kan gebruikt worden om hotspots te detecteren. Patrick heeft gemerkt, dat stil asfalt niet altijd als stiller wordt ervaren. De weg moet enige tijd worden afgesloten om het stille asfalt aan te kunnen leggen en mensen kunnen niet altijd onthouden wat de situatie voor aanleg van stil asfalt was. Esther geeft als tip om de pers te gebruiken om mensen te bereiken. Bekende pers heeft veel overwicht en dit is krachtige gratis publiciteit. Het kan effectief zijn om een persbijeenkomst te beleggen. Zorg dan wel voor een goede boodschap. Externe betrokkenen Erik constateert dat milieu actiegroepen niet op de actieplannen hebben gereageerd. Dit is een gemiste kans om meer draagvlak te krijgen. Ook landt het thema geluid niet bij de politiek. Dit kan verbeterd worden door de gedeputeerde te laten scoren met bepaalde projecten. Laat zien waar je mee bezig bent en grijp je moment. Sjefs ervaring is dat de politiek gevoelig is voor informatie op kaartjes of in diagrammen. Laat zien wat het gezondheidseffect is van geluid. Chris vertelt dat het RIVM een statistisch significante relatie heeft gevonden tussen het aantal hartinfarcten en geluidbelastingen boven de 60 dB. Aanhaken bij luchtkwaliteit kan een optie zijn. Michel geeft als tip om je bij de communicatie niet te richten op de dB’s, maar op gezondheid, beleving en de leefomgeving. Afsluiting Paul bedankt iedereen voor zijn/haar aanwezigheid. Hij zal per e-mail een datum prikken voor een volgend overleg, in het komend jaar. Dan gaat ook het nieuwe IPO PRISMA project over doelmatigheid van start.
Acties • IPO PRISMA project over doelmatigheid: keus maken over indicatoren om het effect van maatregelen te beschrijven. • IPO werkgroep geluid: fabels en angsten over stille wegdekken wegnemen • IPO werkgroep Geluid: stimuleren van stille banden nog een keer aankaarten bij het Ministerie van I en M. • Allen: het 3e rapport over de evaluatie van de EU-richtlijn omgevingslawaai bekijken en er op reageren. De reacties kunnen aan Sjef gestuurd worden
