De EUROPESE Verhalenkoffer - Verhaal Oostenrijk groep 7 en 8
1
Maakt die ene televisie dan verschil? Lena schuift achter de PC om nu eens echt aan de slag te gaan. Dat stomme energieproject moet af, al heeft ze daar he-le-maal geen zin in! Iets anders is altijd leuker. Kijk, nu ook: Martina is online. Gezellig! Sinds Martina naar Italië is verhuisd, msn’en de vriendinnen, maar meestal is Martina er niet rond deze tijd, dan zit ze te eten. Lena heeft allang gegeten, maar in Italië eten ze veel later dan in Oostenrijk. Martina komt gelukkig nog wel vaak naar Oostenrijk. De vriendinnen kunnen allebei heel goed skiën, Lena’s oudere broer Stefan is skileraar in de winter. Vroeger lag overal sneeuw in het gebied waar Lena woont, maar tegenwoordig blijven veel berghellingen groen. Daar zie je aan dat het klimaat verandert. Lena tikt in: hoe-is-tie daar in dat warme landje? <Martina> goed en met jou?
tishier ook tropisch heet hoor, al dágen! Het lijkt Italië wel. Verder baal ik, want project voor school moet af, nog niks aan gedaan… <Martina> daarom zit ik ook achter de PC. Mijn ouders denken dat ik aan mijn werkstuk zit… J dat ging vast over iets leuks, ;) [= knipoog] niet over zoiets dufs als ik moet doen: energie: saai! <Martina> zeker een ;-) [= grapje]? Daar gaat mijn werkstuk ook over! echt? <Martina> nou, over klimaatverandering eigenlijk, maar daar heeft energie alles mee te maken. Ik dacht dat het saai was, maar het is best leuk ?????????????? leuk ??? <Martina> ja heb je al veel gedaan? <Martina> ja, moet alleen nog iemand interviewen, maar weet niet wie. Mijn vader interviewde ik al over iets anders voor school Mooi! denkt Lena. interview mij dan,Tientje <Martina> goed idee, Leentje. Kan jij dat misschien ook gebruiken Bingo! Daarom bedacht Lena het ook. Wat is ze toch weer briljant. <Martina> doen we. Zullen we nu meteen? is goed. Vraag maar <Martina> je moet ook een test doen een test? <Martina> ja, ik geef je een soort ‘huiswerk’ op. Ik overhoor je morgen
De EUROPESE Verhalenkoffer - Verhaal Oostenrijk groep 7 en 8
2
op msn, oké? heb al huiswerk genoeg!!! <Martina> dóe nou maar, het gaat heel snel. Je hoeft alleen maar een lijstje te maken. Daarop schrijf je alle keren dat je die dag energie gebruikt ja dág! Ik gebruik altijd energie. Je weet toch dat ik nooit stil zit <Martina> niet je eigen energie, dombo, energie voor apparaten … elektriciteit en gas. dat kan ik toch nu ook zeggen? <Martina> nee, je moet er even over nadenken. Schrijf ook op wanneer je water gebruikt. En echt een hele dag doen hoor een hele dág! Wat een gedoe <Martina> doe nou maar, ik vertel je morgenavond meer. Nu alleen nog twee vragen: wat is fossiele brandstof en wat is duurzame energie? ik ga wat anders doen hoor, noem je dit léuk? <Martina> Ik geef je een hint: denk aan Stefan… hoe hij die bejaarde skileraar noemde die steeds in zijn neus zat te grutten bedoel je? <Martina> ja, die Aan Stefan, Lena’s oudere broer, denkt Martina zelf maar al te graag. Aan die knalblauwe ogen in zijn bruine gezicht en dat piepkleine litteken bij zijn lip. Daar denkt ze liever aan dan aan die andere skileraar die als een bejaarde de berg afskiede. Lena zit zich af te vragen wat Martina bedoelt. O ja, Stefan noemt die ouwe leraar altijd ‘dat fossiel’! Een fossiel is toch een beest uit de oudheid? <Martina> ben je in slaap gevallen? nee, eh… fossiele brandstof is eh… ouwe brandstof, denk ik <Martina> je bent warm hoor. Fossiele brandstof komt uit een hele oude laag in de aarde, daar halen ze steenkool, olie en gas uit. Alleen komt er dan ook troep in de lucht én die brandstoffen raken bijna op daar vertelde de meester over, ja. Daarom zoeken we toch andere energie? <Martina> precies: energie die niet opraakt en ook niet slecht is voor het milieu. Die zoeken we. Dus schone energie in plaats van alleen fossiele brandstof en ‘professor’ Martina, waar vind je dat dan? <Martina> dat haal je uit de zon, water en wind: hartstikke schoon en het raakt nooit op! en dat CO2 dan, daar snap ik nooit een barst van. Dat is toch juist spul dat goed is voor bomen? Bomen maken toch zuurstof van dat spul?
De EUROPESE Verhalenkoffer - Verhaal Oostenrijk groep 7 en 8
3
<Martina> zie je dat je best veel weet! CO2 is wel goed, maar niet als er teveel van in de lucht komt. Dan is het helemaal niet goed meer wat is dat broeikasgedoe dan? Snap jij daar iets van? <Martina> bij te veel CO2 krijg je daar een dikke deken van om de aarde. Daardoor wordt het steeds warmer. Stefan zei toch dat de bergen bij jullie soms groen blijven? Dat komt omdat de sneeuw door die warmte smelt Oh, zit dat zo, tikt Lena. <Martina> en het is nu toch heel warm bij jullie? Dat is heel raar voor april. Komt ook door die deken van CO2. De aarde wordt nu te veel broei kas, zeg maar jij moet echt juf worden! Ik snap het eindelijk (= geen geslijm, ik meen het!) <Martina> maar ik moet zo eten, Leentje. Nog even: duurzame energie is gewoon een duur woord voor schone energie. Ik stop, ga maar aan je lijstje voor morgen, doei! Of beter: begin meteen met msn op je lijstje: zet je de computer nu uit of op stand-by? Zo moet je het doen: bij alles wat je doet even denken of er energie voor nodig is. Morgen zelfde tijd, oké? Doei! oké Tientje, eet lekker hè Martina moet niet gaan overdrijven zeg! De computer op de stand-byknop? Ja natuurlijk doet ze dat, ze gaat dat ding toch niet uitzetten, dat is ontzettend onhandig. Dan moet iemand anders hem straks weer aanzetten. Lena loopt naar haar kamer, ze doet het licht aan en zet haar lievelingsmuziek op. Als ze achter haar bureau gaat zitten, knipt ze haar kleine lampje aan. Wat is het nog heet in haar kamer. Misschien gaat ze even snel onder een lauwe douche. Onder de douche denkt ze ineens: wat ik nu net heb gedaan, moet ik ook opschrijven want dat is dus allemaal energie! Zo kom je de dag toch nooit door? De computer, licht, muziek, douchen… Na een tijdje hoort ze haar moeder roepen: ”Lena, ben je nou nóg niet klaar?” “Even haren wassen!” roept ze terug. Die truc werkt altijd, nu kan ze nog zeker vijf minuten langer onder de douche blijven staan. Met druipend haar zit ze weer achter haar bureautje. Föhnen is niet zo lekker met dit kleffe weer, maar die natte slierten ook niet. Even föhnen en weer zitten. Help, dat moet ook al op dat lijstje! Douchen, föhnen… Nog even haar favoriete programma in de huiskamer kijken. Ze drukt op de afstandsbediening en kijkt er nog eens goed naar. De televisie staat
De EUROPESE Verhalenkoffer - Verhaal Oostenrijk groep 7 en 8
4
ook altijd op stand-by, ook omdat het handig is. Zou zoiets echt verschil maken voor de energie? Die ene tv? Iedereen doet dat toch… Ja, maar als iedereen dat doet, is dat dus niet dat ene apparaat. Ze kan het lijstje beter in haar broekzak stoppen, zo vaak heeft ze het nodig. Als ze de volgende ochtend een boterham roostert, grijpt ze weer in haar broekzak naar het lijstje. Ze is nog maar kort op, maar dat is al de zoveelste keer dat ze er iets op moet schrijven. Eerst zette ze haar muziek aan, bakte ze een eitje, trok ze de wc door, poetste ze haar tanden… Wanneer gebruik je eigenlijk geen energie? Ze maakt haar mobiel los van de lader en kijkt ernaar. Dat ding eet toch zeker geen stroom als haar mobiel er niet aanligt? Ze haalt haar schouders op. Daar weet Martina vast wel antwoord op. Nu gauw naar school, kan ze in elk geval vast opscheppen over het lijstje. “Meester, ik heb een leuk idee voor het project, maar iedereen moet er wel aan meedoen, u ook!” zei ze ineens in de klas. De meester vond het een heel goed plan, dus de hele klas plus de meester is nu lijstjes aan het invullen. Lena grinnikt ervan, Martina moest eens weten. ’s Avonds schuift Lena weer achter de computer, met haar lijstje: ze kan bijna niet geloven dat ze twee vellen vol heeft geschreven! Ze begint er echt lol in te krijgen. <Martina> en? Hoe ging het met je lijstje? Ha, daar is Martina al! goed en je hebt gelijk, Tientje, het ís leuk om er meer van te weten. Maar ook bedankt, want handig is het niet! Nu schaam ik me als ik lang onder de douche sta en moet ik de computer en tv steeds uitzetten <Martina> haha, die Leentje! Jou overkomt dus hetzelfde als mij. Als je erover gaat nadenken hoe vaak je energie gebruikt terwijl het niet hoeft of wat minder kan… En als iedereen dat zou doen, maakt het een hoop uit. Dan kunnen we tenminste ook blijven skiën, anders zijn alle bergen straks groen had ik nog niet eens aan gedacht… Weet je dat de hele klas een lijstje bijhoudt? De meester ook natuurlijk <Martina> goed gedaan, ben trots op je, :-) ik bedacht nog iets wat we kunnen doen: iets dat met landen en de Europese Unie te maken heeft. Dan krijgen we vast een hoger cijfer <Martina> wat bedoel je? Dat die landen dingen afspreken?
De EUROPESE Verhalenkoffer - Verhaal Oostenrijk groep 7 en 8
5
dat we uitzoeken welk land een goed voorbeeld geeft als het over energie gaat, zoiets… <Martina> Ik zag een Engelse school op internet, waar ze geinige dingen bedachten. Ze trekken de plee door met regenwater uit een ton op het dak. En hun schoorstenen zien eruit als een grill: de warmte gaat niet weg, maar ze krijgen wel frisse lucht dat is een minivoorbeeld, ik bedoel een land. Wist je dat Oostenrijk het op één na laagste energiegebruik heeft van de landen van de Europese Unie? Dat zei mijn vader. Nou, als we die puffen van hem als windenergie in kunnen zetten… <Martina> Duitsland, Spanje en Denemarken zijn het beste met wind energie Daar had je schooljuf Martina weer, ze reageert niet eens op een grapje. dan… <Martina> maar sinds de ware natuurbronnen van meneer ………. In Oostenrijk worden ingezet, is dat land koploper geworden. En de prijs gaat naar… zijn fantastische dochter Lena (die dankzij haar vriendin Martina nu alles weet van energie) Zo digikletsen ze nog een tijdje melig door. En doordat ze het idee van een land als voorbeeld ook nog uitwerken, eindigt het ermee dat ze allebei een 9+ krijgen. Ze hebben er dan ook veel energie ingestoken! © 2007 Joke de Jonge.
Dit verhaal is onderdeel van DE EUROPESE VERHALENKOFFER. © 2010 Vertegenwoordiging van de Europese Commissie in Nederland.