IPERS
PUZZEL MEE EN WIN!
Webklagen heeft best zin
Maak deze week kans op een Nikon S8000 digitale camera t.w.v. 269,-
Klagen op internet zet bedrijven eindelijk op scherp.
Meedoen en winnen? Op de puzzelpagina vindt u alle informatie.
12
Dagelijks winnen Een halfjaarabonnement op Quizted
24 Vrijdag September 2010
WWW.DEPERS.NL
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Lees Lees Le esm mee mee eerr op opp p pag agiin ag ina 2 ina
EERST
‘Vervolg Geert Wilders wél’ Vier van zijn collega’s bepleitten woensdag in deze krant vrijspraak voor Wilders, die vervolgd wordt voor onder meer haatzaaien. Hoogleraar Europees Recht, Rick Lawson, vindt echter dat Wilders’ proces duidelijkheid schept over de grenzen van de vrijheid van meningsuiting.
Lees meer op pagina 3
MSM
Nuchtere topchef Julius Jaspers
11
PERSPECTIEF
‘Emotie is altijd sneller dan het verstand.’ Wetenschapsredacteur Marcel Hulspas over de elf onwaarheden die we graag geloven. Pagina 8.
GOED VOORBEELD
Geen gepaf meer op VWS De ambtenaren van het ministerie van VWS moeten het binnenkort zonder rookruimtes en rookpauzes doen. Hiervoor pleit Rien Meijerink, voorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Volgens hem moeten er rookvrije bedrijven en gebouwen komen. En ergens moet als eerste het goede voorbeeld gegeven worden.
Eerst
2
LANGE POTEN
Weren of aangeven? ‘Ik wil reageren, godverdomme’
...
PETER
MIDDENDORP
O
m zich van voldoende gedoogsteun te verzekeren, heeft Mark Rutte enkele antiliberale concessies aan Kees van der Staaij (SGP) gedaan. Te denken valt aan stilstand op medischethisch gebied, en de belofte op SGP-scholen ook in de toekomst van homoseksuele leraren verschoond te mogen blijven. Nieuwsuur vroeg de heren kort op hun wonderlijke verbond te reflecteren. ‘Iedereen weet dat de SGP tegenover elke regering een welwillende, constructieve houding aanneemt,’ zei Van der Staaij. Er moesten alleen ‘geen dingen gebeuren die de SGP tegen de haren instreek’, want dan was ‘de welwillendheid’ natuurlijk ‘snel verspeeld’. Van der Staaij moet over een grote verbeeldingskracht beschikken. Terwijl hij sprak, zag hij een toekomst waarin jonge vrouwen op koopzondag naar de winkelcentra trekken om breinaalden te kopen. Hij kreeg het warm, zijn ademhaling werd zwaar; op zijn glimmende voorhoofd zwollen drie aderen op. Het was ook grappig te zien hoe hij zijn woorden halverwege van een jasje welwillendheid ontdeed, en het dreigement zichtbaar werd dat eronder lag: als ze niet doen wat ik wil, sla ik erop. Zo lijkt hij op de geweldpleger van wie ze zeggen: hij heeft een hart van goud, hij kan alleen niet tegen onrecht. Het is de buitenwereld die onze vuisten in beweging brengt. Goed te weten als je bloedend naar je bril zoekt: het kwam uit een goed hart. Toen even later Mark Rutte werd gevraagd waarom hij zijn vrijzinnigheid zo gemakkelijk prijsgaf, zei hij: ‘Ik vind natuurlijk A, maar soms kan het voor de stabiliteit van een regering toch noodzakelijk zijn om B te doen. Het is dan wel erg belangrijk’ – en hier stak hij een wijsvinger op – ‘om helder te communiceren.’ Mensen die zich afvragen of Rutte klaar is voor het premierschap, kunnen opgelucht ademhalen: dit voldoet helemaal aan de Balkenendenorm, de Hollandse premierstraditie waarin woorden en daden gescheiden werelden zijn. De heldere communicatie van Rutte I: we willen de genetische gewoonte waaraan in uw familie jonge vrouwen met bosjes aan baarmoederhalskanker overlijden wel doorbreken. Maar. We. Doen. Het. Niet. 1
Zo vol woede dat ze met waxinelichtjes gaan gooien Sanne Rooseboom AMSTERDAM
...
Ze zijn zo boos. Op de staat, op allochtonen, op vrouwen, op Den Haag. En die woede komt dagelijks in duizenden comments naar buiten, de meeste komen nooit online. Maar zijn ze ook gevaarlijk, deze woeste eenlingen? Omdat Nederlandse vrouwe hoeren zijn die bij het minste of geringste scheiding aanvragen, je financieel uitkleden, met een Matti in bed liggen en er zwanger van worden ben ik keurig getrouwd met een Poolse vrouw. Vink200 deelt zijn mening met de wereld in een reactie op een artikel over Poolse werknemers op de DePers.nl. De reactie is van de site gehaald, want je mag vrouwen niet zomaar hoeren noemen, ook niet als ze zwanger zijn van je mattie. Elke dag verdwijnen duizenden reacties in Nederland in de prullenbak van de moderators, de internetredacteuren die reacties plaatsen. ‘Er zitten heel wat aparte types tussen. En van sommigen zie je gewoon dat ze niet helemaal lekker zijn,’ vertelt Niek Stolker, coördinator internet bij HP/De Tijd. Erwin L., de waxinewerper was een vaste klant van zijn site, die postte er lange, paranoïde verklaringen over het koningshuis. Bij deze wil ik een aanklacht indienen en Prins Bernhard beschuldigen van actief hoogverraad van de Nederlandse Strijdkrachten en landverraad (Wetboek van Strafrecht artikel 92107a). Niet bedreigend, dus het mocht blijven staan. Wat weg wordt gehaald, zijn reacties die nazi’s en joden overal met de haren bijsle-
pen, en doodsbedreigingen. Bij GeenStijl worden dezelfde soort regels gehanteerd. ‘Extreme reacties als bijvoorbeeld rabiaat racisme – daar maken we korte metten mee. Je krijgt een user- én een IP-ban. Tot ziens, en vergeet het licht niet uit te doen,’ mailt de moderator.
‘Zo’n dertig procent van de reacties zetten we nooit op de site.’ Marco van der Laan, Telegraaf.nl
De politie wordt er zelden bijgehaald. ‘We zijn geen internetpolitie. In uitzonderlijke gevallen zetten wij zelf de betreffende eikel door middel van een topic in het zonnetje.’ Bij de Telegraaf kunnen ze zich twee gevallen herinneren, maar dat is alweer jaren terug. Bij de Volkskrant, GeenStijl, HP, Trouw, De Pers en het AD worden ook de meest agressieve
Waar is die database?
D
e database voor verwarde personen, die KLPD-korpschef Ruud Bik begin dit jaar aankondigde, is er nog niet. Erwin L. had daar vast in gestaan. Want wat de verwarde Karst Tates deed op Koninginnedag 2009 mocht nooit meer gebeuren. De politie trok zijn lessen en Ruud Bik kondigde in zijn nieuwjaarsspeech aan dat er een database voor verwarde personen komt. Bedoeld voor mensen die een bedreiging vormen voor leden van het Koninklijk Huis, politici en diplomaten. Negen maanden later is die database er nog niet. Volgens een KLPDwoordvoerder gaat de intelligencedienst Ipol deze wel opzetten voor ‘bekenden van de politie’, omdat ze eerder bedreigingen hebben geuit of tegen wie aangifte is gedaan. Erwin L. uit de Achterhoek, die op Prinsjesdag een voorwerp naar de gouden koets gooide, was zo’n bekende mét psychische problemen, zegt politie Noord- en OostGelderland. Of de Haagse politie had kunnen en moeten weten dat L. op Prinsjesdag naar de Hofstad ging, wilde hij niet zeggen. Het is lastiger om verwarde personen in beeld te krijgen die geen bekenden zijn van de politie. Daarom wil de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb) dat geestelijke gezondheidszorg en politie informatie delen. ‘Dat kan tijdens bestaande overleggen binnen de gemeenten en met inachtneming van de privacyregels’, zegt een woordvoerder. Uit een recente studie blijkt dat verwarde eenlingen gevaarlijk kunnen zijn voor bekende publieke figuren en gezagsdragers. Maar je kunt ze niet preventief vasthouden. Volgens de woordvoerder moeten we denken aan meer creatieve oplossingen. Bijvoorbeeld dat een psychiater op Prinsjesdag een afspraak plant met zijn cliënt. Dat zal iemand beletten om naar Den Haag af te reizen. 1 Merel van Leeuwen
Argus Dinosaurus met 15 hoorns opgegraven
Vertrek Balkenende
MET JP OP DE FOTO GEWEEST?
ANP
reacties aan niemand doorgepeeld. Maar zijn het niet precies mensen die dit soort wilde woede voelen die tot agressie overgaan, de lone wolves, de verwarde types die Vreselijke Misdaden begaan als waxinelichtjes werpen naar een koninklijke koets? Misschien, zegt internetsocioloog Albert Benschop. ‘Maar daar doe je niks aan. Wie zich agressief uit en wie zich agressief gedraagt, dat zijn twee verschillende dingen.’ In Scandinavië is onderzoek gedaan naar extreem gedrag online, naar aanleiding van tieners die een bloedbad aanrichtten op school nadat ze dat op forums hadden aangekondigd. Maar daar kwamen geen eenduidige conclusies uit. ‘Je kunt dat soort gedrag niet voorspellen. Het blijft de omgeving die moet ingrijpen, moderators kunnen die signaalfunctie niet overnemen.’ En ook zonder signaalfunctie hebben ze het druk genoeg. Dertig procent van de reacties kan niet door de beugel en komt nooit op de site, vertelt Marco van der Laan, chef internetredactie bij de Telegraaf. Daarnaast hebben redacteuren hun handen vol aan het weren van veelplegers. Die nemen vaak een nieuw email- of zelfs IPadres om door te mogen posten. Voor sommigen is uitsluiting van de discussie namelijk een zware straf. Vaste DePers.nl reaguurder Piet Klont bedreigde Job Cohen in zijn berichten en is nu geweerd. Maar Klont kan niet zonder zijn boze Avatar en smeekt om terug te komen. ‘Het is godverdomme té gek voor woorden dat u mensen een ban geeft zónder opgaaf van redenen’, schreef hij vorige week aan de redactie. En hij eindigde met ‘ps, godverdomme!’ 1
Met het aantreden van een nieuw kabinet komt er een einde aan het tijdperk van JP de MP. Dagblad De Pers neemt op een bijzondere manier afscheid van onze premier. Stuur nu uw mooiste foto waar u samen met Jan Peter Balkenende op staat. Bent u met hem wezen racen op het circuit van Zandvoort? Was u ook op de CDA-familiedag in de Efteling, samen op een feestje of zette u met hem de tanden in een sateetje op de plaatselijke barbecue? Laat ons weten waar en wanneer het was, en
welke herinneringen u zelf hebt aan de dag waarop u Balkenende hebt ontmoet. De mooiste foto komt op de voorpagina van de krant en de vijf beste inzendingen krijgen een exemplaar van het boek De lachende derde van schrijver Peter Middendorp. Mail uw foto, of meerdere foto’s – mocht u niet kunnen kiezen – naar
[email protected]. Voor meer informatie en alvast wat kiekjes van zijn regeerperiode bekijk ook onze site: www. depers.nl/jp
Roemeense melancholie
‘Wees er snel bij!’
Bijna de helft van de Roemenen vindt dat het beter ging toen de stalinistische dictator Nicolae Ceausescu hun land bestuurde.
De Amsterdamse wethouder Andrée van Es protesteert op ludieke wijze tegen grote bezuinigingen op inburgeringscursussen.
Eerst
3
‘Zwaarste klap ooit’
FARC-kopstuk dood na aanval leger Redactie buitenland AMSTERDAM
...
Eén Indiase trein wint het van zeven olifanten Ze wilden woensdag alleen maar van het ene naar het andere bos oversteken. Maar toen botste een
vrachttrein in de Indiase deelstaat West-Bengalen tegen zeven olifanten waarvan de twee jongste
vast waren komen te zitten in het spoor. Vijf waren meteen dood, twee stierven later. 1 FOTO: AP
De nummer twee van de Colombiaanse rebellenbeweging FARC, commandant Jorge Briceño oftewel ‘Mono Jojoy’, is dood. Dat meldde de Colombiaanse regering gisteren. Hij is samen met zo’n twintig andere strijders omgekomen bij een luchtaanval van het leger. Volgens president Juan Manuel Santos is de aanval ‘de zwaarste klap voor de FARC uit zijn hele bestaan’. Mono Jojoy zou verantwoordelijk zijn geweest voor het gijzelen van zakenmensen en politici. Tot voor kort was hij commandant van de Nederlandse Tanja Nijmeijer, die volgens de Colombiaanse inlichtingendienst ook gedood zou zijn. Het ministerie van Buitenlandse Zaken kan dit nog niet bevestigen. De Nederlandse ambassade in Bogota probeert nu te achterhalen of de berichten over Nijmeijer kloppen. Maar het kan nog wel even duren voordat ze dat zeker weten, zegt het ministerie. Er zouden ook aanwijzingen zijn dat ze in een ander kamp verbleef. 1
Wildersproces De grenzen van vrije meningsuiting
‘In een beschaafd land wacht je op de rechter’ Staten krijgen steeds meer armslag om politici die discrimineren of haat zaaien af te straffen, ziet professor Rick Lawson van de Universiteit Leiden. Kustaw Bessems DEN HAAG
...
‘In een beschaafd land wacht je tot de onafhankelijke rechter zijn oordeel heeft geveld.’ Aan het woord is Rick Lawson, hoogleraar Europees recht en gespecialiseerd in mensenrechten. Hij neemt afstand van zijn vier collegaprofessoren die woensdag in deze krant de rechtbank opriepen om PVVleider Geert Wilders vrij te spreken van belediging, discriminatie en haatzaaien.
Maar is dit een geschikte zaak? Weegt dat op tegen de maatschappelijke gevolgen? ‘Je kunt niet zeggen: deze zaak pakken we maar niet aan, omdat dat de Wildersstemmers schoffeert, dat zou een veel te partijpolitieke overweging zijn. Of: omdat Wilders te populair is.’ ‘Ik benijd de rechters niet, ze hebben een heel moeilijke taak, maar je kunt daar niet voor weglopen.’ Volgens hoogleraar mensenrechten Tom Zwart gunt het Europees Hof voor de Rechten van de Mens politici zo veel vrijheid dat Wilders moet worden vrijgesproken. ‘Dat is niet zo. Het hof is niet eenduidig, maar de tendens is duidelijk dat staten die politici vervolgen voor
haatzaaien en racisme daar steeds meer gelegenheid voor krijgen.’ ‘Het hof heeft onlangs de leider van het Franse Front National, JeanMarie Le Pen, niet ontvankelijk verklaard. Die was naar het hof gestapt om een veroordeling aan te vechten voor uitlatingen die hij had gedaan over moslims, zoals: ‘Als de moslims eenmaal de baas zijn, zullen de Fransen langs de muren schuifelen en de ogen neerslaan.’ ‘Uitlatingen die dus in het niet vallen bij wat Wilders zegt. Het hof nam in de motivatie de redenering over van de Franse rechter: Le Pen creëert vijandschap tussen moslims en de rest van de bevolking.’ Volgens hoogleraar Zwart mag zo’n vonnis niet meespelen, om-
dat Wilders zijn uitlatingen eerder deed. ‘Gek dat hij dat zegt. Zwart is denk ik in de war met het beginsel dat je niet kunt worden veroordeeld voor iets dat niet strafbaar was toen je het deed. Maar de rechters in Amsterdam kunnen gewoon bij hun overwegingen betrekken hoe het hof in Straatsburg de mensenrechten tegenwoordig uitlegt en daar hoort dit bij.’ Ligt een veroordeling dan voor de hand? ‘Dat is niet gezegd. Wilders heeft in Bram Moszkowicz een goede advocaat en hij heeft goede argumenten aan zijn kant, waarvan het belangrijkste is dat een politicus veel ruimte moet hebben om zijn opvattingen te geven.’
U vindt het wél goed dat Wilders wordt vervolgd. Waarom? ‘Er is behoefte aan duidelijkheid over de grenzen aan de vrijheid van meningsuiting. Het leeft.’
Sterrenstelsels
BOTSINGEN IN DE RUIMTE De grootste botsing ooit tussen clusters van sterrenstelsels is momenteel aan de gang. Deze extreme botsing bevestigt een dertig jaar geleden geopperde theorie: clusterbotsingen veroorzaken gigantische schokgolven, in dit geval met een lengte van honderd keer onze eigen Melkweg. De Sterrewacht in Leiden heeft dat ontdekt, zo maakte de Nederlandse Onderzoekschool voor Astronomie bekend.
éénmalig te betalen:
€89.10 jaar cel Cambodjaanse oppositieleider Sam Rainsy krijgt tien jaar gevangenisstraf.
Is de wet niet te streng – uw collega Henny Sackers van de Radboud Universiteit in Nijmegen is van mening dat belediging op grond van religie niet strafbaar behoort te zijn. ‘In deze gepolariseerde tijd – in Amerika worden korans in brand gestoken – zou ik het schrappen van dat verbod een uitnodiging vinden tot meer van dat gedrag.’ ‘Ik probeer een beetje weg te sturen van de collectieve razernij die over ons lijkt gekomen.’ ‘De rechter laat zich tot dusver ook niet door overgevoeligheid leiden. Zo sprak de Hoge Raad iemand vrij die de islam een gezwel had genoemd. ‘Ik denk dat iemand als Sackers daar tevreden over kan zijn.’ 1
Eerst
4
STEL...
Luxe De rijken kopen weer
Het gaat erg goed met Rolls Royce ...dat u uw lichaam wilt ‘plastineren’
I
n Rotterdam is gisteren de zoveelste editie van de expositie Body World begonnen. Tweehonderd opengemaakte en in allerlei standjes vastgezette lijken. De bedenker, Gunther von Hagens, heeft een techniek ontwikkeld, ‘plastineren’, waarbij hij alle vocht en vet uit een lijk perst, en vervangt door hars en plastic. Eenmaal ‘geplastineerd’ kan een lijk vele jaren mee op tournee. Maar ach, alles beter dan onder de grond, of in zo’n smakeloze urn. Actrice Zsa Zsa Gabor heeft al laten weten dat ze na haar dood geplastineerd wil worden. Stel, u wilt uw lichaam plastineren – kan dat? Jazeker! U kunt ‘lichaamsdonateur’ worden van Body Worlds. Maar dan moet u wel net doen alsof u de wetenschap een warm hart toedraagt. In veel Europese landen geldt dat u slechts kunt ontkomen aan het graf (of de crematieoven) indien u uw lichaam ter beschikking stelt van de wetenschap. Daar maakt Von Hagens gebruik van. Hij beweert dat zijn techniek ook voor de wetenschap nuttig is, en werkt samen met medische instituten die preparaten bij hem bestellen. Het plastineren gebeurt in een heus wetenschappelijk instituut, het ‘Instituut voor plastinatie’ in Heidelberg. Mocht u zich melden voor plastinatie, dan wordt u naar Heidelberg vervoerd en daar leeg gekookt, gevuld, en in een interessante houding gebogen – klaar voor de volgende expositie, waar in de folder weer keurig staat hoe leerzaam en ethisch verantwoord de expositie wel niet is. Daar staat u dan. Peinzend met een racket in de hand. Of gebogen over een boek. Terwijl het publiek uw spieren bewondert, uw darmen inspecteert en tevergeefs zoekt naar uw (verwijderde) geslachtsdelen. 1
De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties:
[email protected]
Met de vorig jaar geïntroduceerde Ghost mikt Rolls Royce op de wat armere rijken. Het merk wil zo zijn verkopen verdubbelen. En dat lukt al aardig. Edward Deiters AMSTERDAM
...
De financiële crisis sloeg vorig jaar bij Rolls Royce een diep gat in de verkoopcijfers. Het merk verkocht 17 procent minder auto’s. Maar dit jaar lijkt bij ‘s werelds extreem rijken het leed toch wel geleden. Tot augustus verkocht RollsRoyce 1.467 auto’s en de verwachting is dat dat er in heel 2010 uiteindelijk minstens 2.000 worden. Ter vergelijking: vorig jaar werden er wereldwijd slechts 1.002 nieuwe Rollsen op kenteken gezet. Een deel van die groei is afkomstig van de Ghost – een vorig jaar geïntroduceerd aanzienlijk goedkoper en iets kleiner ‘instapmodel’ met een prijskaartje vanaf 352.982 euro. Ter vergelijking voor diens grote broer
Phantom zijn vermogende luxe-liefhebbers minstens 523.000 euro kwijt. En dus wil het merk, sinds 2003 eigendom van het Duitse BMW, het aantal Ghost-modellen nog wat uitbreiden om ook de net iets armere rijken van dienst te zijn. ‘Er is nog steeds veel potentieel in de markt voor een wat minder formeel Rolls model’, lichtte Rolls-Royce ceo Torsten Mueller-Oetvoes tegen persbureau Bloomberg onlangs zijn plannen toe om de Ghost-productlijn nog verder uit te breiden. Een groot deel van zijn klanten zit tegenwoordig in China, tussen januari en april 2010 verkocht Rolls Royce daar 678 auto’s, zo’n 146 procent
meer dan in 2009. Het succes van de ‘kleine’ Rolls is vooral te zien in de productiecijfers. De fabriek maakt onlangs bekend dagelijks twaalf Ghosts en drie Phantoms af te leveren. Het bouwen van een Rolls gebeurt nog steeds met de hand. Voor een Phantom staat een dag of 17. En dat is zonder de extra tijd mee te rekenen die het steeds populairder bespoke program met zich meebrengt. Hiermee bepaalt de toekomstige eigenaar samen met een team van de fabriek
hoe zijn auto eruit moet gaan zien. En daarbij is niets te gek. Hoewel over smaak soms te twisten valt. Wat te denken van een felgeel lederen interieur? Of de klant die onlangs geborduurde adelaarskoppen in de hoofdsteunen wilde. Het kon, maar voegde wel 32 uur aan de bouwtijd toe. Ook regelmatig besteld: een verlichte sterrenhemel boven de achterbank, leren vloermatten voor de hond of de speciale Phantompicknickmand à raison de 15.000 euro. 1
Onderwijs Hogeschool gaf te makkelijk diploma’s weg
Als je het maar geen fraude noemt... De commissie-Leers is helder: bij InHolland konden studenten tegen de regels in hun diploma halen. Maar fraude? Dat woord is taboe. Peter Wierenga AMSTERDAM
...
Welkom in de wondere wereld van de hbo’s. Bij Hogeschool InHolland kon je te makkelijk aan een diploma komen, tegen de regels in. Dat heeft een commissie onder leiding van Gerd Leers, oud-burgemeester van Maastricht, officieel vastgesteld. Het rapport bevestigt berichten hierover in de Volkskrant, die de zaak aan het rollen bracht. Aan de oplei-
ding Media & Entertainment Management te Haarlem konden studenten die al min of meer afgehaakt waren, via de ‘Theo-route’ – naar de betrokken docent – alsnog aan een diploma komen. Zo hoefde de afstudeerscriptie niet gepresenteerd worden, en mocht deze minder lang zijn. Willekeurig konden ook vierdejaars van die optie, die ‘niet transparant gecommuniceerd’ was, gebruikmaken. Het rapport is kritisch, zeker. Maar het F-woord valt niet: van diplomafraude is volgens de commissie-Leers geen sprake. Financieel gewin (hboopleidingen krijgen ook geld per afgestudeerde) zou niet het motief zijn, en bestuursvoorzitter Geert Dales zou niet op de hoogte zijn. Toch wringt hier iets. Want Leers c.s.
‘Ik krijg tientallen meldingen van hbodocenten uit ’t land, over gesjoemel.’ Presley Bergen
concluderen zwart op wit dat deze praktijken tegen de regels in gingen. ‘Dit rapport heeft een politieke insteek, want anders breekt de pleuris los,’ zegt bestuurslid Presley Bergen van Beter Onderwijs Nederland, die kritisch is over het hbo-onderwijs. ‘Natuurlijk is het bestuur verantwoordelijk. Dales is degene die het geld verdeelt over de opleidingen. Daar wéten ze dat ze minder geld krijgen als er minder mensen afstuderen.’
Dus worden leraren onder druk gezet door hun directeur. ‘We krijgen tientallen meldingen van hbo-docenten uit het hele land, over gesjoemel. Dat gaat meestal tussen neus en lippen door. Zo van: denk erom, het kost ons geld als ze zakken.‘ Om die structurele oorzaak aan te pakken moet er een ander bekostigingssysteem komen, aldus Bergen. Plus minimumeindexameneisen. ‘Want er zijn zeker ook goede hbostudies, waar ze niet met de kwaliteit marchanderen.‘ Inmiddels is het verkorte afstudeertraject bij InHolland afgeschaft, maar de Onderwijsinspectie stelt wél een aanvullend onderzoek in. Ook naar wie nou eigenlijk wat wist. Het rapport-Leers kan nog een lelijk staartje krijgen. 1
Indonesische ambassadeur
‘UITLATINGEN ONVERSTANDIG’ Demissionair minister Maxime Verhagen (Buitenlandse Zaken) vindt ‘het niet verstandig’ dat de Indonesische ambassadeur ‘zich uitlaat over de kiezers van de PVV in de termen die hij heeft gebruikt’. Verhagen zei dat donderdag nog contact zou worden gezocht met de ambassadeur om dit te bespreken. De CDA-minister reageerde gisteren op een interview met ambassadeur Yunus Effendi Habibie in Het Financieele Dagblad (FD). Daarin heeft Habibie gezegd dat het staatsbezoek
Vlucht Amsterdam – Malta al vanaf
€149
in oktober van de Indonesische president Susilo Bambang Yudhyono aan Nederland ‘zeer twijfelachtig’ zou zijn geweest als de PVV in een nieuw kabinet zou zitten. ‘De president komt natuurlijk niet als hier iemand in het kabinet zit die de islam achterlijk noemt. Ik wil niet dat mijn president hier als een clown wordt neergezet’, aldus de ambassadeur van het grootste moslimland ter wereld in het FD. Verhagen zei erg uit te zien naar het bezoek van president Yudhyono.
ANP
p. p.*
heen/terugreis incl. taxen/toeslagen. Specifieke voorwaarden van toepassing en beperkt aantal plaatsen/periode Het best bewaarde geheim van de Middellandse Zee www.malta.nl
Kip, ik heb je!
Kip, ik had je!
De Roemeense politie heeft een man opgepakt die de internetveilingsite eBay voor ruim 2,3 miljoen euro zou hebben opgelicht.
Caravanleverancier Kip Nederland uit Hoogeveen gaat op de fles. De ‘aanhoudende moeilijke markt’ deed het bedrijf de das om.
Eerst
5
Muziekrechten Eén keer Michael Jackson op de radio levert tussen de 5 en 10 euro op
Duur landjepik in de muziekwereld De cd is dood. Het grote geld zit tegenwoordig in de muziekrechten. En daarin strijdt het Nederlandse Imagem tegen het Duitse BMG. Edward Deiters
!" !$ !!"!
!" !$
AMSTERDAM
...
Michael Jackson is alweer een tijdje dood, maar iedere keer dat zijn nummer You Are Not Alone op de radio wordt gespeeld, verdient de Hilversumse Imagem Music Group geld. Klassieke componisten als Rachmaninoff en Stravinsky – of iets hipper: Madonna en Kaiser Chiefs? Idem! Ja, zelfs wanneer Britney Spears haar hitparadepop door de speakers kweelt, rinkelt bij Imagem de kassa. Aan het uitgeven van cd’s valt nauwelijks nog droog brood te verdienen. Het grote geld zit tegenwoordig in de copyrighthandel. En op de markt voor muziekrechten is een titanenstrijd losgebarsten met aan de ene kant het Nederlandse Imagem en aan de andere kant het Duitse BMG. Bedrijven die muziekrechten kopen en beheren zijn veilig voor de dalende cd-verkopen doordat ze inkomsten krijgen uit de teksten en melodieën wanneer die in winkels, op radio en televisie, als ringtone, op het internet en in films of reclames worden afgespeeld. Met een beetje handige marketing maken de eigenaren rendementen van 7 tot meer dan 20 procent per jaar. In het geval van Jacksons You Are Not Alone gaat er bijvoorbeeld – afhankelijk van het radiostation – ergens tussen de 5 en 10 euro naar Imagem. Dat maakt daarvan een deel over naar de componist; in dit geval de Amerikaan R.Kelly. Wat overblijft is omzet. Imagem werkt samen met pensioenfonds ABP en is sinds begin 2008 op deze markt actief. ‘Wij investeren alleen in hits, die ieder jaar geld binnenbrengen’, zei Imagem-directeur André de Raaff onlangs. ‘En daarbij streven we naar een jaarlijks rendement van minimaal 8 procent.’ Het Nederlandse investeringsfonds bouwde in ruim twee jaar een muziekcatalogus op met 200.000 werken. Het lijfde voor ettelijke honderden miljoenen euro’s muziekuitgeverijen in die grossieren in nummers van bijvoorbeeld Michael Jackson, Madonna, Britney Spears en de Spice Girls. Maar Imagem verzamelt niet alleen popdeuntjes. In 2008 nam het voor ruim 157 miljoen euro het Britse Boosey & Hawkes over en
ONTKNAPEN ...
NICO
DIJKSHOORN
S
oms treft een woord je in de flank. Ontknaapservice is zo’n woord. Ik las het gisteren op de site van De Pers. Het stond in de volgende tekst: ‘Het is moeilijk je te verplaatsen in een maagd van 35 jaar oud. Ze leren hoe ze met een cliënt moeten
" $ ! ! #%
"
$ ! #%
"
$# ! #% !
! ! # !!% "
! #% "
! #% "
! "
daarmee de rechten van 116.000 muziekstukken en choreografieën van’s werelds beroemdste klassieke componisten, onder wie Stravinsky, Rachmaninoff en Prokofieff. Met deze – zowel levende als dode – sterrenstal musiceert Imagem op jaarbasis ruim honderd miljoen euro aan omzet binnen. De samenwerking tussen de Hilversumse muziekjongens en de Limburgse pensioenklerken leidde in ruim twee jaar tot een muziek-investeringsfonds met een waarde van 525 miljoen euro. Imagem noemt zichzelf dan ook graag de grootste onafhankelijke muziekuitgever ter wereld.
‘Ik verwacht dat ‘My Favorite Things’ dit jaar een miljoen gaat opbrengen.’ André de Raaff, CEO Imagem
Maar of dat nog lang duurt is de vraag. Het Duitse Bertelsmann Music Group (BMG) is op oorlogspad. En ook zij kozen voor een partner met financiele spierballen. Zij het geen pensioenfonds, maar een iets agressievere: de Amerikaanse roemruchte durfin-
vesteerder KKR & Co. Sinds BMG in juni vorig jaar dit pact sloot, staat de acquisitiemachine in de hoogste versnelling: er ligt 400 miljoen euro voor aankopen klaar. En zoals het een opkoopfonds betaamt, kan die 400 miljoen euro – met een hefboom – uitgroeien tot 800 miljoen euro; geheel te investeren in muziekrechten. En dat moet volgens BMG-directeur Hartwig Masuch liefst snel gebeuren. Dus nam hij vorige week voor 80 miljoen dollar het Amerikaanse Evergreen Copyright Acquisitions over, een muziekbibliotheek met daarin zo’n 65.000 liedjes, waaronder het door gitaarvirtuoos Eric
omgaan die nog nooit een borst heeft aangeraakt’. De Ontknaapservice werd eigenlijk uit nood geboren: ‘De dames kwamen er zelf mee. Die stonden voor het blok als iemand bijvoorbeeld begon te huilen omdat die voor het eerst een naakte vrouw had gezien.’ Er is, sinds ik voor de laatste keer met mijn kinderen beschroomd over De Wallen liep, blijkbaar veel veranderd in het hoerensegment. De vrouw die ik toen zag, met haar schaambot keihard tegen het raam gedrukt en met haar tong, in spiegelbeeld, haar prijs op het raam likkend, die had nog geen idee van de doorgroei-mogelijkheden in haar bedrijfstak.
Mannen die huilen omdat ze voor het eerst een naakte vrouw zien, dat lijken me hele lieve mannen. Ik vind het een mooier beeld dan half door de knieën gezakt bij een wastafeltje je lid boenen, terwijl Magin Nana verveeld ligt te wachten tot je drie minuten boven op haar komt liggen hijgen. Dan zie ik liever huilende mannen. Ik vind dat je ze alle ruimte moet geven. Ik hoop dat ze dat ook leren bij de ontknaapservice. Gewoon laten gaan. Ik huil bijvoorbeeld om stokstaartjes. Hoe ze in een minuscuul verblijf steeds naar een denkbeeldige horizon staan te turen. Ze staan ook zo lief op hun achterpootjes. Soms doe ik er thuis een na, als ik wacht op belang-
Oorlogspad
" ! #% !
Clapton gespeelde nummer Cocaine, Michael Jacksons Remember the time en You are so beautiful van rauwzanger Joe Cocker. Deze meest recente coup van BMG was de vierde dit jaar. In maart schaakte BMG voor een geschatte 85 à 100 miljoen dollar de Amerikaanse muziekuitgeverij Cherry Lane, die veel Elvis-nummers uitbaat en geld weet te maken uit filmmuziek van bijvoorbeeld Shrek. In juni kochten ze Adage IV, een catalogus met 500 topnummers van John Mayer tot Elvis Presley en The Beach Boys. En een maand later volgde voor ‘een aanzienlijk bedrag’ het Britse Stage Three Music.
Blitzkrieg Bij elkaar bezit BMG door deze blitzkrieg nu de rechten op zo’n 200.000 composities. En nog is Masuch niet klaar: ‘We willen sneller groeien en bekijken momenteel 40 à 50 projecten’, zei hij kort geleden.
rijke post. Dat geeft me voldoening. Ik wil daar niet in worden begrepen door een welzijnswerker. Ik wil niet iemand aan de deur die me uit gaat leggen dat ik geen stokstaartje ben. Daar ben ik een beetje bang voor, dat die hele Ontknaapservice weer vast gaat lopen in gruwelijk jargon. ‘Nee, meneer Tuitsma, dat geeft niks dat u huilt hoor. Het is ook eng als je het voor het eerst meemaakt, een stukje tepelbeleving. Let u maar op, kijk, nu doe ik er een stukje ijs tegen aan en wat gebeurt er dan. Goed zo. De tepel wordt hard. Wat een rare tepel is dat, hè!’ Ik denk dat ik er, voor de zekerheid, tegen ben, de ontknaapservice. Ik ben
Maar ook Imagem zit niet stil. ‘We hebben bepaalde nieuwe zaken op het oog’, zegt De Raaff. ‘Wij zoeken triple A kwaliteitscatalogi in Amerika of Engeland met globale potentie’. Toch wordt het lastiger. ‘Bij alle opties die aan onze voorwaarden voldoen zijn wij BMG tegengekomen’, beaamt De Raaff. ‘Maar bij ons gaat het niet om veel en snel, maar om het kopen van kwaliteit met een lange potentie van opbrengsten.’
Lucratief De Raaff legt uit dat Imagem zich dit jaar – na twee jaar van aankopen en het sluiten van individuele deals zoals met zanger Phil Collins – vooral heeft geconcentreerd op de al gedane aankopen. ‘Met onze mooie gespreide portefeuille zit er altijd wel iets tussen dat lucratief is. Ik verwacht dat het nummer My Favorite Things uit de musical The Sound of Music ons dit jaar meer dan 1 miljoen euro gaat opbrengen.’ 1
voor een veel liefdevoller methode. Ontknaap met de gordijnen open. Hoeren in Nederland, stel een daad. Schuif dat bed naar het raam als er een knaap langskomt, zet stoeltjes buiten, en ontknaap in alle openheid. Laat ons zien hoe je zijn weerloze hoofdje langzaam wiegt op de borsten. Laat ons het schokkend huilen zien. 1
Nico Dijkshoorn is dichter/schrijver/ muzikant. Het liefst alle drie tegelijk. Op een podium.
Tegenslag voor de FARC
175.000 euro voor Ötzi
Je wordt maar twee keer 107
Het Colombiaanse leger heeft een tik uitgedeeld aan guerrillabeweging FARC. In een gevecht werd militair leider Mono Jojoy gedood.
Na een juridisch gevecht van 19 jaar lang betaalt de Italiaanse provincie Zuid-Tirol 175.000 euro aan de familie van de ontdekker van gletsjermummie Ötzi.
Zanger en acteur Johan Heesters wil twee keer jarig zijn. Zijn 107e levensjaar viert hij op 5 december in kleine kring en twee dagen later met een groot gala.
6
Eerst
BAS van de zuidas werkt bij de D66-fractie
India Chaos rond organisatie Gemenebestspelen
Delhi valt uit elkaar, maar er is echt niks aan de hand India organiseert de komende Gemenebest Spelen. Maar dat had India beter niet kunnen doen. ‘Het is een nationale schande!’ Mark van Assen AMSTERDAM
...
Master Vlaamse primeur
Bedrijf wordt universiteit Niet Nederland, maar Vlaanderen heeft de primeur. Inno.com mag zich als eerste in de Benelux behalve een bedrijf ook een echte universiteit noemen. Tjeerd Wiersma AMSTERDAM
...
Het Vlaamse technologiebedrijf Inno.com gaat een eigen universiteit beginnen. Daar hebben niet de Nederlanders, maar de Vlamingen een primeur mee. Er zit trouwens wel een Nederlands tintje aan, want het bedrijf is ook actief in ons land. De 18 maanden durende opleiding van Inno is officieel erkend door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie. De opleiding aan de universiteit van Inno is erop gericht om complexe informatiestromen inzichtelijk te maken en die te organiseren. In totaal mogen er 24 mensen aan deelnemen. De colleges worden gegeven door consultants van Inno.com en door professoren van de KULeuven, Universiteit Gent en de Vrije Universiteit Brussel. Niet iedereen kan zich overigens opgeven voor de opleiding, want je moet dus al een master op zak heb-
ben. Wat betekent dat je aan de universiteit van Inno dus een zogeheten master-na-een-master kunt halen. In eerste instantie bood het Vlaamse bedrijf de opleiding alleen aan de eigen personeelsleden aan. Maar omdat er steeds vaker vragen van buiten kwamen, werd besloten om deze dan maar open te stellen. Zo werd ook het idee geboren om er ook een erkende universiteit van te maken. Reden voor het Vlaamse consultancybedrijf om een serieuze lobby te beginnen en de cursus officieel te laten erkennen bij de NederlandsVlaamse Accreditatie Organisatie. De NVAO is namelijk de enige organisatie die een academische opleiding kan erkennen in Vlaanderen en Nederland. Wereldwijd zouden er al zo’n 4.000 van deze ‘bedrijfsuniversiteiten’ zijn. Maar Inno.com is zoals gezegd dus de allereerste in de Benelux. Een van de allereerste en bekendste bedrijven die ooit met een universiteit begon, was de Amerikaanse hamburgerketen McDonald’s. Dat was al in 1961. Er studeerden in dat eerste jaar 14 studenten af die werden opgeleid tot filiaalmanager, terwijl er tegenwoordig jaarlijks zo’n 5.000 mensen af aan de hamburgeruniversiteit afstuderen. 1
Het had zo mooi kunnen zijn. Net zo mooi als in Zuid-Afrika bijvoorbeeld. In de maanden voorafgaand aan de wereldkampioenschappen voetbal hield iedereen zijn hart vast. Kon een Afrikaans land dit wel? Zouden de stadions op tijd klaar zijn? Zuid-Afrika is toch hartstikke corrupt? En gewelddadig? Dat wordt niks. Helaas voor al die zwartkijkers werd het zo ongeveer het meest relaxte WK ooit. Er is niemand vermoord, de sfeer was bijzonder ontspannen, de stadions perfect, supportersrellen afwezig en Nederland bijna wereldkampioen.
Canada, Schotland en Nieuw-Zeeland houden hun atleten nog even thuis.
Bruisend Nee, dan India en de Commonwealth Games. Dat is niet zomaar een kampioenschap, maar na de Olympische Spelen het evenement met het grootste aantal deelnemende landen: 72 dit jaar. Het gaat om Groot-Brittannië, vijftig van zijn voormalige overzeese gebiedsdelen en daar weer gebiedsdelen van. Niet niks dus, maar India is ook niet zomaar een land. Het bruist van de ambitie, hoort samen met Rusland, Brazilië en China tot de BRICgroep (sterk opkomende economieen), heeft kernwapens en wil graag meespelen met de grote jongens. Niet raar dus, dat de Indiase stad Delhi zich kandidaat stelde voor de Gemenebestspelen van 2010. Op 3 oktober 2003 kreeg het groen licht.
En toen begon het. Of liever: toen begon het niet. Vijf jaar lang gebeurde er helemaal niks. Pas in 2008 werd begonnen met de eerste bouwactiviteiten. Intussen borrelden wel de eerste boze geruchten op. Delhi zou bijvoorbeeld andere serieuze kandidaten hebben betaald om zich terug te trekken, en vervolgens stemmen hebben gekocht. In India zelf geloofde men dit onmiddellijk, want Delhi staat daar bekend als een van ‘s lands meest corrupte steden.
Nekschot
drukken van een katachtig dier op een van de bedden, zoals te zien is op een reeks gore foto’s op de BBC-site. En niemand wil weten wat die enorme vieze vlekken zijn in de toiletten en de badkamers van de atleten.
Doden en gewonden Maar dit is slechts cosmetisch. Er heerst grote angst voor denguekoorts, omdat er na hevige regens plassen zijn blijven staan in de appartementencomplexen. En in die plassen zitten heel vervelende muggen. Verder: op 21 september is er een voetgangersburg ingestort bij het Nehru-stadion; bij een overval zijn twee toeristen neergeschoten; de kaartverkoop blijft ernstig achter bij de verwachtingen; de kosten zijn inmiddels opgelopen tot, volgens sommige berichten, tien miljard euro (daarmee worden dit de duurste Gemenebestspelen ooit). Als klap op de vuurpijl zijn volgens officiële cijfers al 45 doden gevallen bij constructiewerkzaamheden. Maar het komt allemaal goed, aldus de autoriteiten.
De buik vol
Boze geruchten
De badkamers voor de atleten.
Er zijn deelnemers die daar hun twijfels over hebben. Canada, Schotland en sinds gisteren ook Nieuw-Zeeland hebben besloten hun atleten nog even thuis te houden. De omstandigheden in Delhi zouden slecht zijn voor de voorbereiding, en ook de veiligheid zou ernstig in het geding zijn. De Engelsen ‘remain very concerned’. Ook dat belooft weinig goeds. De overheid blijft volhouden dat er geen reden is tot zorg, maar is wel voortdurend bijeen in topoverleg. De Indiase media en de bevolking hebben inmiddels hun buik vol van de Gemenebestspelen. The Times of India heeft het over een ‘nationale schande’. De krant hield een enquête onder haar lezers en zal zelden zulke overeenstemming hebben gezien. Liefst 97 procent van de ondervraagden vindt dat India’s imago geschaad is. En bijna 80 procent vraagt zich of er geen dringender zaken zijn waaraan tien miljard dollar gespendeerd kan worden. Misschien een ideetje: vorig jaar bleek dat het in India niet veilig genoeg was voor de Premier League, het meest lucratieve crickettoernooi ter wereld. Het evenement werd toen verplaatst naar... Zuid-Afrika. 1
Duitsland
‘MAAK REGELS r
SPD OP DE BRES VOOR BIERTJE
VOOR HET OM’
Ook werklozen en mensen in de bijstand moeten recht houden op een biertje en een sigaretje op z’n tijd. Dit eist de SPD, de grootste Duitse oppositiepartij, naar aanleiding van berichten over plannen van minister van Sociale Zaken Ursula von der Leyen (CDU) om die uit de berekening van de hoogte van uitkeringen te schrappen. Nu krijgen mensen met een uitkering nog 7,52 euro per maand voor alcohol en 11,58 euro per maand voor tabak. Volgens de sociaal-democraten is dat een ‘minimaal’ bedrag, in het
GroenLinks wil dat er duidelijke richtlijnen komen voor de vervolging van uitingsdelicten. Aanleiding is de zaak van cartoonist Nekschot, die vanwege zijn werken met veel aplomb werd gearresteerd maar uiteindelijk niet wordt vervolgd. Dat terwijl het OM volhoudt dat hij wél strafbaar is. Kamerlid Tofik Dibi: ‘Niet de straftrechter maar het OM maakt blijkbaar uit wat geoorloofd is in het publieke debat. Dat is onaanvaardbaar.’
Het vage gevoel van scepsis is inmiddels, ruim een week voor de openingsceremonie, uitgegroeid tot regelrechte paniek. Waar de autoriteiten in Zuid-Afrika er aan de vooravond van het WK-voetbal er redelijk in slaagden critici de wind uit de zeilen te nemen, maakt het bestuur van Delhi niet de indruk zich erg druk te maken over alle ellende die inmiddels aan de oppervlakte is gekomen. Om maar willekeurig ergens te beginnen: slechts achttien van de 34 flats voor sporters zijn klaar. Nogmaals: de Spelen beginnen op 3 oktober. De kamers zijn ‘vies, onhygiënisch en ongeschikt voor menselijke bewoning’. Vandaar ook de pootaf-
land met de op één na hoogste bierconsumptie ter wereld per hoofd van de bevolking. De SPD eist dan ook dat de regering bij de berekening rekening blijft houden met ‘de realiteit van het leven’. Ook de liberale FDP, de coalitiepartner van de christen-democratische CDU/CSU, is weinig enthousiast over het plan. ‘Wie zegt dat mensen in de bijstand geen bier meer mogen drinken en geen sigaret meer roken, is alleen maar populistisch’, aldus de woordvoerster drugsbeleid.
Ostalgie
Dokken voor je legging
Bijna de helft van de Roemenen vindt dat zij er beter aan toe waren toen de stalinistische dictator Nicolae Ceauşescu hun land bestuurde. Slechts een kwart vindt dat het er nu beter is.
Bezoekers van Beekse Bergen die een tijgerlegging of iets soortgelijks dragen, moeten 1 euro extra entree betalen. Zo wil het park geld ophalen voor bedreigde tijgers in het wild.
Weten
7
Het plan WaddenWerken heeft de voorkeur van het grote publiek.
Technologie Afsluitdijk
Hoe verbeter je een meesterwerk? De Afsluitdijk is toe aan een opknapbeurt. ‘Het verschil tussen oud en nieuw blijft te zien.’
Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
Na tachtig jaar trouwe dienst is de Afsluitdijk dringend aan een opknapbeurt toe. Hij voldoet niet meer aan de huidige veiligheidsnormen, en zeker straks, als het broeikaseffect doorzet, al helemaal niet meer. Een verwachte zeespiegelstijging betekent niet alleen dat de Afsluitdijk verhoogd moeten worden, dat betekent ook dat het steeds lastiger wordt om water uit het IJsselmeer (dat volloopt vanuit de IJssel) in de Waddenzee te lozen. Ook de oude spuisluizen moeten dus worden vergroot. In plaats van zelf te gaan rekenen en tekenen, nodigde Rijkswaterstaat andere partijen uit met ideeën te komen. Twee jaar geleden zijn zo vier kandidaten geselecteerd (zie kader). Een van deze plannen moet vanaf 2011 uitgevoerd gaan worden. Uit een enquête bleek dat het grote publiek de voorkeur geeft aan ‘WaddenWerken’, een voorstel van ingenieursbureau DHV, Imares en Alle Hosper en partners. Daarbij wordt de Afsluitdijk versterkt door middel van een zandlichaam aan de
TEGENGESCHIEDENIS ...
MARCEL
HULSPAS
D
e Bijbel is weer eens bewezen. Deze week door het National Center for Atmospheric Research in Colorado. De weerkundigen aldaar hebben het verhaal van de Uittocht gepakt, en met behulp van een computermodel aangetoond dat de wind in Egypte zó
kant van de Waddenzee. Voor dat zandlichaam moeten kwelders aangroeien: begroeide zandplaten, doorsneden door kleine kreken, die bij vloed onder water komen te staan. Kwelders leveren een bijdrage aan de ecologische ontwikkeling van de Waddenzee maar ze zijn óók cruciaal voor de veiligheid, benadrukt Jasper Fiselier: ‘Als het stormt, breken kwelders de golven. Dat is hun belangrijkste functie.’
De vier plannen zijn perspectieven die nader uitgewerkt moeten worden. De Afsluitdijk is ook een monument, daar moet je zoveel mogelijk van afblijven. ‘Daarom komt het zandlichaam waarop bijvoorbeeld gras komt te groeien, los te liggen van de Afsluitdijk. Zo blijf je het verschil tussen de oude en de nieuwe oplossing zien. Wat de spuisluizen betreft moet de capaciteit omhoog, want het ‘tijven-
enorm hard kan zijn geweest dat de Rode Zee droogviel, en het volk van Israël over kon steken. Medewerker Carl Drews: ‘De simulaties komen vrij nauwkeurig overeen met de beschrijving in het bijbelboek Exodus.’ Dat is het voordeel van computersimulaties: je kunt er net zo lang aan knutselen tot je ‘vrij nauwkeurig’ krijgt wat je wilt. Wat meer wind hier, een windje daar, wat langer vanuit die hoek – en ziet! De Bijbel is bewezen! Niet voor de eerste keer, overigens. In 1992 bewezen Doron Nof en Nathan Paldor exact hetzelfde, en daarna is het kunstje nog vele malen vertoond. Het betreft hier de meteo-
ster’ waarin de Waddenzee laag genoeg staat om IJsselmeerwater te loz e n , w o r d t s t e e d s k l e i n e r. Rijkswaterstaat wil de huidige spuisluizen, aan de beide einden van de Afsluitdijk, renoveren en een nieuwe spuisluis bouwen, met een capaciteit zo groot als de oude twee tezamen, in de ‘knik’ halverwege de dijk. Dat is in WaddenWerken meegenomen.’ Hoe zorg je ervoor dat die kwelders ontstaan? ‘Dat gebeurt vanzelf als de zee ondiep genoeg is. Maar om dat op gang te helpen gaan we zand opspuiten – dat halen we uit het IJsselmeer – en daarna kun je de groei van kwelders stimuleren door het plaatsen van schermen, zoals al aan de Friese kust gebeurt. Dat heet daar kwelderwerken – vandaar: Waddenwerken.’
schijnlijk een verbetering – ecologen zeggen dat er in het westelijk deel van de Waddenzee te weinig kwelders zijn – maar zuiver juridisch mag dat nu niet. De vraag is: handel je naar de letter of naar de geest van de wet?’ Bij de andere plannen speelt energie een grote rol. ‘Bij ons niet, dat klopt. We hebben nooit het plan gehad op de Dijk een grote energiecentrale te zetten. Ook willen we geen rij windmolens; dan tast je het monumentkarakter aan. In ons plan is wel plaats voor een proef met een Blue Energycentrale, die energie haalt uit de wisselwerking tussen zoet en zout water.’
Eigenlijk verbeter je zo de Afsluitdijk én de Waddenzee. ‘En dat is ook het probleem. De Waddenzee valt onder Natura 2000, en dat betekent dat je er in principe niets aan mag veranderen. Kwelders aanleggen is een ingreep in dat natuurgebied. Voor de natuur is het waar-
En nu gaat de regering kiezen... ‘De vier kandidaten zijn heel verschillend. Dat maakt ze ook moeilijk vergelijkbaar. En het zijn eigenlijk nog maar schetsen, perspectieven die nader uitgewerkt moeten worden. Waar ik een beetje bang voor ben is dat er een plan van tafel valt dat, als het verder zou zijn uitgewerkt, veel beter was geworden. We moeten niet te snel kiezen. Na tachtig jaar mogen we best wat meer tijd nemen.’ 1
rologische variant op een pannenlapje breien. De vraag die ze niet stellen is natuurlijk: waarom is dat waaien maar één keer gebeurd? En daarbij gaan al die rekenaars voorbij aan de belangrijkste vraag: is het überhaupt wel gebeurd? De oude Egyptenaren is het in ieder geval nooit opgevallen. Egyptische bronnen zeggen niets over vluchtende Joodse slaven, een splijtende zee en een bijna verdronken farao. Daar zou je nog een complot bij kunnen bedenken, maar het probleem is dat historici allang weten hoe en waarom dat verhaal wél is ontstaan. Het Exodusverhaal dateert niet uit 1500, maar omstreeks 500 voor Chris-
tus. In die tijd was Egypte onderworpen aan de Perzen, en om de Egyptenaren onder de duim te houden maakten de Perzen gebruik van de diensten van een geminachte minderheid in het land: de Joden. Die werden door de Egyptenaren met de nek aangekeken: ze waren straatarm, aanbaden een vreemde god en werden dus regelmatig slachtoffer van wat we nu pogroms zouden noemen. Op hun beurt haatten de Joden de Egyptenaren, en velen waren maar al te bereid om als huurling in Perzische dienst te treden – waarop de Egyptenaren ze nog meer gingen haten. Spoedig circuleerden er verhalen waarin verteld werd dat farao’s in
Vier plannen
W
addenWerken (van DHV-Imares-Alle Hosper) legt de nadruk op verbetering van de veiligheid, met een zandlichaam en kwelders aan de Waddenzee-kant. De dijkweg wordt verbreed en via bruggen over de spuisluizen gelegd. Natuurlijk Afsluitdijk (van Natuurlijk Afsluitdijk) voorziet in een tweede dijk in het IJsselmeer. Het ingesloten meer is geschikt voor recreatie en (door er water in te pompen, en later weg te laten stromen), de opslag van energie. Watermachine (van AD21) combineert het idee van een ‘valmeer’ met zonnepanelen op de dijk. De Afsluitdijk wordt niet verhoogd; eventueel zout water dat over de dijk slaat komt in dit meer terecht. Monument in Balans (van Oranjewoud-GDA-Noordpeil-CE Delft) behelst een ‘stormschild’ boven op de dijk. De weg wordt onder de sluizen door geleid. 1
vroeger tijden de Joden met geweld hadden verdreven, om het land weer gezond te maken; wat natuurlijk in feite oproepen waren om de Joden te verjagen. Het Exodusverhaal sluit daar naadloos bij aan. Het is een wraakfantasie, het Joodse ‘antwoord’ op die Egyptische anti-Joodse propaganda. Een ‘tegengeschiedenis’ waarin de Joden niet verjaagd worden maar weg wíllen, en waarbij hun God Egypte te gronde richt. Het is dus een buitengewoon leerzaam verhaal. Het leert ons niét dat het ooit vreselijk hard heeft gewaaid, maar dat vreemdelingenhaat van alle tijden is. 1
Net als de dino’s
Verdwaalde schat
Twijfelcellen
Volgens geoloog Liubov Golovanova zijn de Neanderthalers uitgestorven door een enorme vulkaanuitbarsting in Zuid-Italië, 40.000 jaar geleden.
Archeologen hebben bij Anklam, aan de Baltische kust, 82 zilveren munten gevonden van rond 800, afkomstig uit Irak, Iran en nog verder oostwaarts.
Neuroloog Steve Fleming heeft het stukje brein ontdekt waarin ons vermogen zetelt om in te schatten of we een vraag goed of fout hebben beantwoord.
Perspectief
8
Fabeltjes Elf populaire onwaarheden
Carnaval der misverstanden Het leven is onvoorspelbaar en vaak teleurstellend. Om ons daar tegen te wapenen en om het allemaal draaglijk te maken, koesteren we heel veel heerlijke illusies. De leukste elf op een rijtje. Marcel Hulspas
...
‘Mijn kind heeft nu eenmaal puberhersenen’
U bent er inmiddels wel mee vertrouwd: deskundigen die in praatprogramma’s uitgebreid komen vertellen dat het puberbrein echt ‘anders’ is, en dan plechtig concluderen dat het daarom geen wonder is dat pubers zich zo onaangepast en onaangenaam gedragen, totdat hun brein ‘volgroeid’ is. Dergelijke theorieën werden drie jaar geleden plotseling populair, tijdens de discussie over onderwijsvernieuwing. Toen zouden neurologen (aangevoerd door hoogleraar Jelle Jolles) wel even laten zien dat dat verfoeide ‘nieuwe leren’, met veel zelfstandig werken, helemaal niks was voor pubers. Dat klopt, het nieuwe leren is inderdaad een ramp. Maar ligt dat aan het onvolgroeide brein? Het is vast een hele troost voor ouders die elk dag een hysterisch reagerende, puisterige puber te vreten moeten geven, maar ‘puberbrein’ is niet meer dan een modieus maatschappelijk excuus. Wie goed naar dat brein kijkt, en duizenden breinen middelt, zal vast wel een of ander verschil vinden. Maar is dat daarmee het probleem? Slechts een op de vijf tieners ondergaat tijdens de tienerjaren een periode waarin hij of zij zich verward en diep ongelukkig voelt. Verreweg de meesten noemen zichzelf gelukkig en hebben een goede relatie met hun ouders. Dat zijn westerse cijfers: elders op aarde is het aantal puberale probleemgevallen nog lager. En daarmee keren we terug bij een momenteel niet-modieuze conclusie: ‘puberen’ is grotendeels een cultureel verschijnsel – waarschijnlijk deels veroorzaakt door imitatie, deels doordat ouders dergelijk gedrag uitlokken en verergeren door de reële problemen van hun kinderen op te vatten als ‘puberen’. Dat is ook om wild van te worden.
‘Ik behandel mijn kinderen allemaal hetzelfde’ Ja toch? U houdt toch van allemaal even veel? Misschien is dat zo, maar ondertussen maken ou-
ders wel degelijk onderscheid. Vader én moeder geven stiekem de voorkeur aan een aantrekkelijk kind. Dat krijgt meer aandacht, en minder straf, dan zijn lelijke broertje of zusje. Daarnaast zijn vaders onbewust aardiger voor kinderen die op hen lijken. (Wellicht omdat niet-gelijkende kinderen van een andere vent kunnen zijn?) Voor moeders speelt gelijkenis geen rol (ze wéét dat ze de moeder is) maar die geven weer duidelijk de voorkeur aan kinderen die hetzelfde karakter als zij hebben. Aldus de Utrechtse psychologe Marianne Heijkoop, die in februari hierop promoveerde.
‘Leren brengt je hogerop!’ Ja, dat denken ouders vaak. Dat je kind door goed te leren, door hoge cijfers te halen, maatschappelijk carrière kan maken. Klinkt logisch. Maar vergeet het maar. De Nijmeegse sociologe Nicole Tieben worstelde zich een jaar geleden door de levengeschiedenissen van 7.500 mensen, geboren tussen 1914 en 1985, en constateerde dat onderwijs wel iets heeft bijgedragen aan vermenging van de lagere sociale regionen (te vinden in vmbo-havo) maar dat het vwo (en zijn voorgangers) al een eeuw lang een onoverkomelijk bolwerk is van de kinderen der hoger opgeleiden. Kinderen uit ‘mindere’ milieus die vanwege hun intelligentie toegelaten zouden kunnen worden, kiezen toch voor de havo, of ze redden het uiteindelijk niet of, als ze het vwo tóch afmaken, kiezen ze veel te vaak voor het hbo in plaats van de universiteit. Wie voor een dubbeltje geboren is, wordt op school nooit een kwartje.
’k Heb geloof ik een midlifecrisis…’ De term midlifecrisis had aanvankelijk iets zeer sjieks. Hij komt namelijk uit de kunstsociologie. In 1965 beweerde de kunstcriticus Elliott Jacques dat je het leven van grote kunstenaars in drieën kon delen: een zeer productieve, creatieve vroege fase, een vergelijkbare ‘late bloei’ – maar daartussenin, wanneer
ze zo tussen de 40 en 50 jaar oud zijn, zouden ze een artistiek magere, door twijfel gedomineerde ‘midlifecrisis’ doormaken. Alleen grote kunstenaars, uiteraard – maar dat is een rekbaar begrip gebleken. Sinds een jaar of dertig maakt elke vent een dergelijke donkere periode door, gekenmerkt door (ahum) existentiële twijfels omtrent de zin van zijn bestaan. Deze onvermijdelijke crisis zou gepaard gaan met lichte depressies (verzopen in de drank) dan wel euforische buien waarbij ze leren broeken en bloemetjesoverhemden gaan dragen, en een versleten Harley aanschaffen. Of hun vrouw inruilen voor een strakker model. Onvermijdelijk. Denkt men. Maar er is niet veel (vooral geduldig) onderzoek voor nodig om aan te tonen dat a) dergelijke uitspattingen net zo vaak voorkomen bij dertigers en vijftigers, ofwel dat b) slechts een op de vijf à tien van de veertigers zich op een gegeven moment zo gedraagt, en b) dat verreweg de meeste veertigers hun leven juist zeer positief ervaren en helemaal niks geks doen.
‘Dat heb ik verdrongen!’ Iedereen weet waar dat idee vandaan komt: Freud. Die beweerde dat de spontane uitlatingen en gedragingen van zijn cliënten (om maar te zwijgen van hun dromen) allerlei nare, ‘verdrongen’ herinneringen en verlangens verrieden, die hij dan vervolgens reconstrueerde (waarna menige cliënt weigerde om zijn ‘verklaring’ te aanvaarden – maar dat had Freud wel voorzien). Stapels onderzoek laten zien dat dit helaas niet waar is. Verdringing bestaat niet. Mensen die traumatische ervaringen hebben doorstaan (oorlogen, rampen, incest) kunnen zich dat meestal goed (vaak maar ál te goed) herinneren. Ook de beroemde tweede hypothese van Freud, dat men dergelijke ervaringen moet ‘herbeleven’ om er overheen te komen, ligt inmiddels op de vuilnishoop der wetenschap. U hoeft er niet over te praten, sterker nog: het vaak ophalen van een traumatische herinnering kan het leren leven met de ervaring verstoren.
‘Mijn eerste ingeving is altijd de beste!’ De emotie is altijd sneller dan het verstand. Vandaar dat we vaak het advies krijgen om eerst even na te denken, om eerst tot tien te tellen, alvorens te reageren. En tegelijkertijd koesteren we de gedachte dat de intuïtie, de eerste ingeving, de beste is. De populariteit van deze overtuiging wordt waarschijnlijk veroorzaakt door ons selectieve geheugen: als we bij een tentamen een eerste, ‘impulsief’ gegeven antwoord naderhand corrigeren, en we doen dat per abuis van goed naar fout (en we ontdekken dat later), dan onthouden we een dergelijke blunder veel beter dan wanneer we een impulsief fout antwoord naderhand ‘goed’ verbeteren. De ‘goede’ intuïtie maakt zo meer indruk dan de foute. Maar is de eerste ingeving echt beter of niet? Onderzoekers die stapels tentamens van studenten doorploegden om de daarin aangebrachte correcties na te vlooien, kwamen tot de conclusie dat tweederde van de veranderingen verbeteringen zijn; eenderde is fout. De eerste ingeving zit er dus vaak naast. Overigens is het wel zo (zoals psycholoog Ap Dijksterhuis vaststelde) dat mensen achteraf tevredener zijn over een impulsieve aankoop dan over een aankoop waar ze lang over hebben staan dubben.
Ik doe aan zelfontplooiing! Meditatie, mindfulness, de goeroe van de maand – de media doen er alles aan om u ervan te doordringen dat u uw ware potentie nog niet hebt bereikt. Dat u nog een heleboel ‘persoonlijke groei’ kunt doormaken. En bij dat soort zwevend gezwam hoort de mythe dat we maar 10 procent van onze grijze massa gebruiken. Een opmerking die keihard aantoont dat er géén verband is tussen de populariteit van een opinie en haar absurditeit. De herkomst van dit verhaal moet waarschijnlijk gezocht worden bij de grote Amerikaanse psycholoog William James. Die heeft in een interview ooit gezegd dat de gemiddelde mens maar 10 procent van zijn intellectuele vermogens gebruikt. Hij zei dus heel wat anders – maar
Spannend begin
Puur bedrog
Flesje gezondheid
Zwangere vrouwen die regelmatig stress ervaren (niet te veel, uiteraard) krijgen uiteindelijk gezondere baby’s dan vrouwen die alle stress vermijden.
Wat de damesbladen ook mogen schrijven: chocolade is géén lustopwekkend middel. Alle pogingen om dit aan te tonen, zijn op niets uitgelopen.
Californisch onderzoek liet zien dat gebotteld water meer chemicaliën en bacteriën bevat dan leidingwater. Uitgezonderd de flessen waar leidingwater in zat.
Perspectief
9
‘Bijdatsoortgezwamhoortde mythedatwemaar10procent vanonzehersenengebruiken.’
napraters maakten daar ‘hersenen’ van, en speculeerden dat in het zogenaamd stille deel uw spirituele en bovennatuurlijke gaven verborgen zitten. Er is uiteraard geen enkel deel van uw hersenen dat de chirurg straffeloos, zonder kwalijke gevolgen, weg kan snijden. Maar gebruiken we, zoals James lekker sarrend opmerkte, onze intellectuele vermogens niet optimaal? Mogelijk. Om daar achter te komen, zult u toch echt iets anders moeten doen dan op een matje gaan zitten en uw ogen sluiten. Mediteren is immers hetzelfde als een dutje doen. Een moeilijk boek lezen, bijvoorbeeld. Maar daar heeft u natuurlijk geen tijd voor. De tv wacht!
‘Ik kan best twee dingen tegelijk!’ Multitasken heet dat. Het wonderlijke vermogen van met name de jeugd van tegenwoordig om meerdere dingen tegelijk te doen, en dan vooral huiswerk maken in combinatie met surfen en msn’en. Ouders die hun kinderen deze drie dingen zagen doen, hoefden zich volgens de multimediagoeroes geen zorgen te maken: de moderne techniek had volgens hen een nieuwe mens geschapen. Helaas. Mensen kunnen maar één ding (goed) tegelijk. Afgelopen zomer publiceerde Hans Kirchner, onderwijspsycholoog aan de open Universiteit, een onderzoek naar de cijferlijsten van scholieren die (bij wijze van multitask-maat) actief waren op Facebook. Dergelijke kletskousen scoorden voor hun tentamens gemiddeld ruim één punt lager dan andere scholieren.
MERIJN BEELDVERTELLER
‘Ik ben eigenlijk best wel bijzonder!’ Driekwart van de automobilisten vindt dat ze beter rijden dan de gemiddelde automobilist. Dat betekent dat minimaal een kwart van de automobilisten zichzelf zwaar overschat. Net zo denkt driekwart van de studenten dat ze bovengemiddeld zijn, en denkt driekwart van de Nederlanders dat ze bovengemiddeld grappig zijn. Uit het Humor-onderzoek 2010 (dat verder geen enkele
pretentie heeft) blijkt dat we ons gevoel voor humor gemiddeld een 7,2 geven. De leukste bekende Nederlander, Ruben Nicolai, kreeg ook een 7,2; Paul de Leeuw een magere 6,5. Overigens denkt honderd procent van de deelnemers aan talentenshows dat ze talent hebben. Daar ziet u de elite der zelfoverschatters.
‘Ik ben zo groen bezig!’ Biologische producten zijn momenteel anderhalf tot twee keer zo duur als gewone producten. Gevolg: slechts een op de dertig consumenten koopt wel eens iets ‘groens’. En dat nauwelijks uit overtuiging. Als ‘groene’ producten nog eens 10 procent duurder zouden worden, zou het overgrote deel van die ‘groene’ consumenten ze verder links laten liggen. En de niet-groene consument, die heeft er überhaupt geen trek in: als ‘groene ‘producten even duur zouden worden als gewone, zou de grote meerderheid er nog steeds niks van kopen. Misschien maar goed ook, want onderzoek laat zien dat ‘groene’ consumenten onuitstaanbaar zijn. Ze vinden zichzelf net iets ‘beter’ dan de rest, en zijn daardoor egoïstischer en asocialer. Hetzelfde effect doet zich overigens ook voor bij mensen die zichzelf een ‘slachtoffer’ vinden. Omdat ze zo zielig zijn, menen ze meer rechten te hebben dan anderen, met als gevolg dat zelfbenoemde ‘slachtoffers’ asocialer en minder hulpvaardig zijn.
‘Ik ben de baas!’ Helaas. Hersenonderzoek laat zien dat ruim voordat uw eigen ‘ik’ zogenaamd een besluit neemt, de betreffende actie al onbewust door uw brein is afgesproken en voorbereid. Daarna brengt uw brein uw ‘ik’ op de hoogte, dat uit pure onwetendheid denkt dat het de actie zelf heeft verzonnen. Als, door een of andere stoornis of ingreep, uw brein iets volkomen onlogisch beslist, verzint uw taalcentrum in een flits een ‘logische’ reden die uw ‘ik’ vervolgens vol overtuiging uitdraagt. Uw ‘Ik’ heeft niets te vertellen. 1
Geile glimmer
Erop en ertegenaan!
Jammer dan
Kale mannen die zeggen dat hun kaalheid komt doordat ze veel testosteron produceren, en dat ze daarom ook seksueel actiever zijn, hebben twee keer gelogen.
Een verstandige sporter heeft seks vóór hij of zij gaat sporten. Seks zorgt voor betere prestaties. Het energieverbruik is verwaarloosbaar: rond de 50 calorieën.
Vrouwen kunnen slechter tegen drank, maar niet omdat ze lichter zijn. Hun lichaam is gewoon minder efficiënt in het afbreken van alcohol.
style
10
Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering
Q&A
MSM agenda Straatkunstenaar
Iedereen houdt overdreven veel van Banksy Elke vrijdag verklappen wij waar MSM volgende week opduikt om te eavesdroppen, stoken of in te palmen.
Maandag Voor een Nederlandse puberdeerne dame is het vanavond echt het moment van de waarheid. In de Mokumse danstempel Escape wordt de winnares van de Elite Model Look aangewezen. Haar leven zal nimmer hetzelfde zijn, zo weet MSM dat verslag doet in de krant van dinsdag.
Dinsdag Potentieel minister in het gaybinet Onno Hoes en hubby Albert Verlinde schijnen de verhuisdozen er voor aan de kant te trappen en met de voetjes van de vloer te gaan.
MSM geeft de zo zo musicalserie Glee nog één kans, mede omdat Britney Spears een gastrol heeft vanavond.
Woensdag Hoes kan Sylvie van der Vaart bellen voor verhuistips, mijn god waar heeft deze semiteutoon en kamper-eega nog niet gewoond? Vanavond kunnen we de Nederland helaas ontvallen en meest zakelijke voetbalvrouw bewonderen wanneer zij ‘liefie’ Rafael voor Tottenham Hotspur aanmoedigt in de Champions League. Er wordt gespeeld tegen taaie Hollandse Tukkers.
...
Donderdag In Pakhuis de Zwijger geeft uitgever Oscar van Gelderen een feestje. Hij heeft de NLrechten op de boeken van straatkunstenaar Banksy. Die heeft weer een film gemaakt. Iedereen houdt overdreven veel van Banksy, dus MSM even ook.
Vrijdag Jack Daniels wordt 160 jaar. Een Amerikaanse erfgename komt dit heugelijk feit met MSM vieren. Wij zijn meer van de Jameson met ijs, maar geen spelbreker spelen op een bejaardenfeest. 1
Lifestyle van Pakjesbezorger UPS
Postbode van de toekomst Hoe geef je het seksloze bruine uniform van een pakjesbezorger weer cachet? Persis Bekkering AMSTERDAM
...
Couturiers ontwerpen niet alleen voor de fine fleur en oude dametjes met diepe zakken: voor een commerciële opdracht draaien ze hun hand niet om. Frans Molenaar houdt op die wijze al jaren het hoofd boven water (laten we eerlijk zijn, in welke walk-in closet in BN’er-land hangt zijn waar nog?). Hij ontwierp de uniforms voor de Koninklijke Landmacht en Appie Heijn. Christian Lacroix tekende voor Air France en Mart Visser deed de dames van KLM. Je als designer verbinden aan de unisex uitstraling van een decennia-oud uniform is helemaal niets om je voor te schamen, integendeel, zo lijkt het.
Oude sokken-imago Pakjesbezorger UPS liet deze oudgedienden even voor wat het was en geeft de kans aan jong talent. Aanstormend maar nochtans onbekend talent Sunny Parag mocht twee kos-
van de dames kijken, en de herenmode was echt testosteron-mannelijk met motorpakken, laarzen en breedgeschouderde modellensnoepjes. Als die jongens pakjes op de burelen van MSM komen brengen, krijgen ze wel een kopje koffie. Dat had ook de ontwerper Sunny Parag voor ogen. ‘Hoe moet een bezorger eruit zien, wil de deur gegarandeerd voor hem of haar opengaan?’ De vijfentwintigjarige nieuwkomer moet nog wel een beetje aan zijn soundbites werken. ‘Ik heb goed naar
tuums ontwerpen. Maar waarom voor een dozentransporteur? Uit onderzoek blijkt dat mensen een veilig gevoel krijgen van het bruine busje in hun straat, volgens UPS pr-manager Ellen Heinrich. De pakjestoko wil dan ook vooral betrouwbaarheid uitstralen, maar om een oude sokkenimago te voorkomen steunen ze wereldwijd jonge ontwerpers.
Alle designers van het uniform waren het erover eens: seks verkoopt.
Modellensnoepjes In het World Fashion Centre, voor de gelegenheid door de poepbruine glanzende UPS-busjes geblokkeerd, waren Parags creaties te zien tijdens de UPS Fashion Show, waar ook andere door Europese designers ontworpen UPS-kostuums werden geshowd. Alle designers die over het traditionele bruine uniform van de pakjesbezorgers hadden nagedacht, waren het erover eens: seks verkoopt. Vanaf de eerste rij, waar MSM eervol, als enig lid van het modejournaille genesteld was, kon je wel heel goed onder de korte doorschijnende rokjes
Testosteron-mannelijk.
?a X[d dk Wb p[dkm WY^j_] le eh edp[ Ef[dZW]
C_`d YedY[hj
deweekkrant.nl
Niet zomaar nieuws . Mijn nieuws!
trendwatchers gekeken om te zien wat hot wordt’, antwoordde hij na de vraag wat hem inspireerde. Maar nog geen vijf minuten later leek hij dat alweer vergeten: ‘Nee, ik kijk helemáál niet naar wat hot is, ik doe gewoon wat goed voelt.’ Het is nog maar de vraag of bezorgers in de sexy futuristische pakjes van Parag ooit daadwerkelijk op de stoep zullen staan. Het huidige ontwerp is al decennialang niet meer veranderd. 1
Dagje rotten is plots helemaal trendy MSM mocht op audiëntie bij voorspelgoeroe Liedewij Edelkoort. In november start ze seminars over well-being, de trend van de eeuw. AMSTERDAM
...
U bent trendwatcher en voorspelt nu al ‘de trend van de eeuw’. U maakt u zelf bewust werkeloos? ‘Ik ben geen trendwatcher maar forecaster. Een trendwatcher kijkt naar het nu en maakt daarmee voorspellingen voor de toekomst, ik kijk al veel eerder wat er ‘kan gebeuren’. Excuus, maar well-being – wat mag dat zijn? ‘Een trend die al héél lang bezig is, waarbij we ons leven verzachten om ons te wapenen tegen de boze, en agressieve buitenwereld middels kleine attenties.’ MSM is slechts armlastig journaille. Kunnen we ook inhaken bij de welzijn-hype? ‘Tuurlijk, mensen gaan weer hun eigen kleding maken, naaien, breien, zachte spullen zijn belangrijk en meer hun eigen groenten verbouwen.’ Mag het een onsje minder autarkisch? ‘Je kunt ook gaan wandelen, of aan yoga doen. Of rustige fitness bedrijven. Andere mogelijkheiden zijn dat je extreem lang lekker in bad blijft zitten. Of je blijft gewoon een hele dag in bed liggen. Baden in luxe is totaal uit; je tijd goed besteden is helemaal in.’ In het verleden voorspelde u wel eens de kleur van het moment. Wordt bruin de kleur van het jaar 2010? ‘Nee, dat is nog steeds grijs, en denim. Mensen willen weg van de zwart-wittijd van Bush. Er moet water bij de wijn, kleuren moeten mengen. Vergrijzing bepaalt voorlopig nog wel het kleurbeeld.’ 1
Mannen zien het niet
STILETTO’S KUNNEN DE KAST IN Het verlossende woord is daar. Dus dames: haal die knellende bandjes los, smijt die tien centimeter in de hoek en verwen die poezelige pootjes met je allerzachtste ballerina’s. Tenminste, als je altijd stiletto’s draagt omdat je daarmee indruk denkt te maken op de mannelijke medemens. Uit Brits onderzoek is namelijk gebleken dat mannen niet eens zien of een vrouw op killer heels loopt of niet. Vaak wordt aangenomen dat het loopje van een vrouw aantrekkelijker wordt wanneer ze zich op hoogte
voortbeweegt. De benen zouden er langer door lijken en het achterwerk mooier. Tijdens het onderzoek van Northumbria University bleken heren echter geen verschil te kunnen zien tussen vrouwen die zich uitsloofden op torenhoge palen en dames die voortsloften op comfortabele pannenkoekzooltjes. De test maakt deel uit van een onderzoek naar bewegingen en de aantrekkingskracht daarvan. De wetenschappers zullen ook kijken naar de indruk die danspasjes op ons maken.
Punt voor Paul De Madiwodovrijdagshow heeft woensdag eindelijk een fatsoenlijk kijkersaantal getrokken. Met 570.000 mensen voor de buis was het de op een na best bekeken aflevering.
MsM
11
MSM breekt een lans voor nuchter schransen en gaat te rade bij culinair expert en Topchef-jurylid Julius Jaspers: ‘Als een kandidaat gaat janken, draai ik mij gewoon om.’ Koken Ouderwets Hollandsch menu
‘McDonald’s is soms heel lekker’
Geduld is belangrijk, leert MSM, zelfs bij een simpele biefstuk. FOTO’S: OLAF KRAAK Maarten Bloem AMSTERDAM
...
Vandaag bezoekt MSM de Amsterdam Studio’s, opnamelocatie voor RTL kookprogramma nummertje zoveel, met een missie: het bereiden van een oer-Hollandse maaltijd. Deels uit ongenoegen met de vele thuiskoks die sinds de advent van Jamie Oliver met overdreven Michelinpretenties kampen bij etentjes, schuiven wij aan bij Julius Jaspers. En vooral ook omdat de M in MSM nog steeds het onderscheid tussen een pollepel en een pannenlap niet weet te maken.
Biefstuk Julius Jaspers, culifreak en jurylid van Topchef, waarin kookparvenu’s tegen elkaar strijden, doet graag nog een keer voor hoe we dé perfecte biefstuk; het pièce de résistance van een pretentieloos maaltje, dienen te bakken. Hij heeft een kwintet succesvolle kookboeken op zijn naam, zit in de catering en verkocht ooit luxe kookgerei. De zoon van een culinair foto-
graaf en een kookjournalist had echter zelf nooit de ambitie om achter het fornuis te gaan staan in een toprestaurant. ‘Dan moet je elke dag op de toppen van je kunnen werken, je houdt geen privéleven over’, legt hij uit terwijl hij wat zout strooit over de biefstukken. Les 1: ‘Als je zout strooit komen de eiwitten naar boven en ontstaat er een mooi korstje.’ Soepeltjes pookt hij het vuur op en wachten we even tot de pan gloeit, eer de zonnebloemolie zich moet uitleven op de brandende plaat. Les 2: ‘Geduld is belangrijk bij koken, het gaat minder snel dan je denkt.’ Ooit pielde Jaspers culinair in het vergeten EO-programma Tijd Voor Elkaar van Arie Boomsma en dat herinnerden ze zich bij RTL. ‘Hé, ik heb die dikke nog ergens in een laatje liggen, laten we die eens bellen, moeten ze hebben gedacht’, zegt hij met zelfspot. ‘Ze weten dat ik verslaafd ben aan eten en dat ik er veel van af weet, dat is niet om stoer te doen. Anderen verzamelen postzegels of antieke auto’s: ik heb smaak en eet.’
Vakkundig laat Jaspers het vlees uit de knuisten de pan inglijden; als de lappen van de bodem loskomen mag er 60 gram boter bij, wat rozemarijn en een teen knoflook. Het mengsel dat zich vormt schept Jaspers liefdevol over de lappen vlees, onderwijl uitweidend over de amateur-koks van Topchef. ‘Het zijn veelal receptenkokers in dit programma, koks maken écht een gerecht.’ En daar is de derde tip alweer: ‘Je ziet deze koks een courgette fijnhakken in verschillende stukken. Dat kán dus nooit tegelijkertijd gaar worden. Dat heb je ook met zakken voorgesneden groente van de Albert Heijn, die ken je vast wel’, knipoogt hij. We zijn blij met het geduld van onze gezellig corpulente kookvriend, maar als het op jureren aankomt is hij naar eigen zeggen minder mild. ‘Ik ben geen knuffelbeer, en als een kandidaat gaat janken draai ik mij gewoon om want daar ben ik niet gevoelig voor. Kandidaten moeten respect hebben voor de kookmeester, netjes ‘oui chef’ zeggen en doen wat wij vragen, dat is hard, maar they love
it. Er doen veel ondernemers mee die niet gewend zijn dat twee mannen in het wit zeggen dat hun werk kut is.’ Na deze opmerking doen we angstvallig een stapje terug, terwijl carnivoor Jaspers zijn pruttelende biefstukje (‘prima vlees’) bevoelt. Met een prikker test hij de viscositeit en hitte van het vleesch, door deze chirurgisch tegen de onderlip te drukken. Hops, het vijfde voorschrift: ‘Lichaamstemperatuur betekent dat het rosé is.’ De biefstukken gaan in aluminiumfolie en garen wat na. Hongerige productieassistenten van RTL krijgen heel coulant het stukje vlees van Jaspers voor de voeten gegooid. Zelf slaat hij over, omdat hij ‘aan de Monti is’, zoals MSM las op zijn weblog. ‘Zeven kilo ben ik al kwijt. Van de serieuze afvalraces is dit de vijfde poging en dan spreken we over een vastritme van langer dan een maand.’ Het Montignacdieet is een uitkomst voor Jaspers de lekkerbek. ‘Dit dieet is makkelijk te combineren met werk en uitgaan. Met Weightwatchers val je meer af, maar zeul ik met een boek en een weegschaal. Ik ben
hier al zo aan gewend, althans aan de filosofie: ik moet altijd erg wennen aan dat caloriearme strafregime. Vooral als ik ongelofelijk zin heb in Mc Donald’s of een zak friet.’ Een laatste les, een hele zondige: ‘Ja, Mc Donald’s is soms lekker!’
Biefstukimperium MSM bakte een biefstuk (zie boven), maar hoe vervolmaken we het MSM ‘doe maar gewoon menuutje’? Jaspers heeft een recept in twee zinnen: ‘Blancheer wat bloemkool en wok hem vervolgens in Ras El Hanout. Dan kook je aardappelen in de schil en daar kieper je peterselie en zeezout over et voilà.’ De Hollandse methode zou wel eens de nieuwste etiquette kunnen worden, want vorig jaar koos Jaspers als jurylid voor het kookboek van het jaar het Twaalf maanden kookboek van Albert Heijn. ‘Iedereen dacht dat ik er voor werd betaald, Rob Kranenborg (ex-Michelinster, medejurylid bij Topchef) was ook over de pis. Maar het aanbod was compleet, de recepten prima.’ Dat u het even weet... 1
Over een biefstukje gesproken...
Friends-onderonsje
Kleurloos
De vleesjurk die Lady Gaga droeg tijdens de VMA’s is niet opgegeten. Hij zal een speciaal conserveerproces ondergaan waardoor er gedroogd vlees overblijft.
Friends wordt dunnetjes overgedaan. Jennifer Aniston gaat een gastrol vertolken in Cougar Town, de serie van Friends-collega Courteney Cox Arquette.
Modellen zijn niet alleen meestal superslank, maar ook superblank. Tijdens de New York Fashion Week had 78.4% van de modellen een blanke huidskleur.
12
Uit & thuis iPERS
CHATTENMET... JULES VAN DER LEEUW
...
Facebook moet snel switchen naar groene energie, zegt Melanie Francis van Greenpeace. Jullie hebben een filmpje op YouTube gezet. Wat is daarin precies jullie boodschap? Facebook draait om vrienden maken. Maar wij willen alleen vrienden blijven als Facebook stopt met het gebruiken van energie uit kolencentrales. Daarom moeten ze kolen ‘ontvrienden’, dat is onze boodschap voor ze. Waarom eigenlijk Facebook? Facebook is hip en happening. Bovendien zijn zij één van de grotere, leidende IT-organisaties die veel energie verbruiken. CEO Mark Zuckerberg en de zijnen kunnen als geen ander een voortrekkersrol bekleden en een statement maken voor het gebruik van hernieuwbare energie. Maar Zuckerberg heeft toch aangekondigd dat hij een ‘groen’ datacenter wilde bouwen? Hij kan makkelijk dingen beloven, maar wij willen graag concrete resultaten zien. Om daar een beetje vaart achter te zetten hebben we een speciale Facebookpagina gemaakt waardoor we hopen dat mensen ons steunen in deze actie. Inmiddels heeft Greenpeace ruim 600.000 Facebookvrienden, allemaal mensen die het liefste zien dat Facebook afscheid neemt van die 19eeeuwse kolencentrales.
Webcare Online service
Zeuren op Twitter heeft zin Trein te laat? Geen bereik op je iPhone? Haperend beeld? Nooit meer uren aan de telefoon met een servicedesk, zet het gewoon op internet. king kan door duizenden worden gelezen. ‘Als iemand een negatieve uiting doet op het Tros Radar-forum en je bent daar meteen bij als webcare-team dan is die discussie afgekapt. Op het moment dat je daar niks aan doet, zwelt het aan en dat is bijvoorbeeld weer slecht voor je googleresultaten.’
Julien Althuisius AMSTERDAM
...
‘Hoe kom ik hier nou weer een half uur te vroeg terecht??? #ns#tesnel #fail’ twittert MichaelKlos. Nog geen twee uur later twittert de spoorwegmaatschappij terug: ‘Punctualiteit staat bij #NS hoog in het vaandel, zowel te laat als te vroeg is niet de bedoeling. Kun je aangeven welke rit?’ Ook telefoonprovider T-mobile is alert als er door hun klanten geklaagd wordt. Sganulleke laat via Twitter weten dat ze nog steeds problemen met 3G heeft. Niet veel later komt een reactie van tmobile_webcare: ‘op welke postcode heb je deze problemen? Kun je je 06-nummer in een DM sturen zodat we een onderzoek kunnen starten?’ Op het forum van de website van Tros Radar klaagt gebruiker tijn80 over problemen met een decoderkaart en raadt de lezer aan: ‘kijk nog maar eens goed rond voordat je aan UPC begint.’ De reactie van het kabelbedrijf op het forum is van een haast meditatieve rust. ‘Goedenmorgen. Zou u uw klantnummer en telefoonnummer naar mij kunnen sturen in een privébericht en dan neem ik deze week nog contact met u op en gaan we samen kijken naar passende oplossingen. Alvast mijn excuses voor het ongemak en zie u berichtje dan
Agressie
ook zsm tegenmoet. Met vriendelijke groet, UPC’
Klantenservice 2.0 Het zijn schoolvoorbeelden van klantenservice anno 2010. Bedrijven als Telfort en T-Mobile, de NS, UPC en ING laten steeds vaker hun gezicht zien in de hoek waar de klappen val-
Wordt deze actie succesvol? We hebben inmiddels contact met de mensen rondom Zuckerberg. Bovendien hebben we de afgelopen jaren al concrete afspraken gemaakt met andere ITgiganten, zoals Google en Microsoft. Ook Facebook moet nu het goede voorbeeld gaan geven. 1
TRY-OUT JULIE ENTHOVEN
...
De nieuwe dj draait niet, maar swipet
H
ippe jongens, dat zijn het, die dj’s uit de clubscene. Je kent ze wel: met zo’n shirt van een opkomende kunstenaar, felgekleurde gympen en jeans die ondanks de underground-achtige semi-anarchistische avant-gardehouding toch lekker voor een dikke
‘Het zijn niet alleen klachten, al zou je dat bij de NS denken.’
Woordvoerder NS
250 euro van de planken van de dichtstbijzijnde brandstore zijn geplukt. Doesn’t ring a bell? Wellicht ken je de brave versie, die herken je aan hun V-hals, kekke laarsjes en halflange haar. Toffe gasten dus, te spotten op alle places-to-be, op de hoogte van alle do’s en don’ts en ver weg van alle nono’s en no-go’s. Deze hipheid zien we uiteraard terug in hun draaigedrag: quasi-nonchalant hangen ze hun hoofd schuin naar links terwijl ze met één hand een koptelefoon tegen het oor drukken en met de andere hun mengpaneel met vloeiende bewegingen bedienen. Red Bull dacht deze jongens een ple-
zier te doen en ze een stapje verder in het muziektijdperk te brengen. Het bedrijf ontwikkelde een applicatie voor de iPhone en iPad waarmee het apparaat in een mengtafel verandert.
len: de social media. Op Hyves, Facebook, allerlei fora, maar vooral op Twitter houden speciale teams de klachten, suggesties en vragen van de veeleisende consument nauwlettend in de gaten en reageren daar op. ‘Het wordt steeds populairder’ zegt Alex van Leeuwen van Buzzcapture, een bedrijf dat sociale netwerken in de gaten houdt om te kijken wat er allemaal speelt. Onder zijn klanten enkele grote spelers als Vodafone, ING en Aegon. Volgens Van Leeuwen zijn er meerdere redenen waarom bedrijven zich mengen in het gekrioel van sociale media: ‘Eén argument dat getuigt van visie is dat je erkent dat je klanten steeds meer gebruikmaken van moderne platforms zoals Facebook en Twitter. Je klanten zitten daar, dus daar wil je ook je service kunnen bieden.’ Maar de voornaamste reden is damage control. Een reputatie op internet is kwetsbaar. Een enkele opmer-
Met de Red Bull BPM Player kan worden ingeplugd op een grote geluidsinstallatie en daarmee kun je de hele club van een beat voorzien. Vaarwel peperdure professionele draaitafels, welkom doe-het-zelver. Red Bull voorziet feestjes waarbij alle gasten om de beurt voor dj mogen spelen. En dan maar hopen dat geen van je zaalgenoten een Celine Dionfanaat is. Voor de leek werkt de app fantastisch. Tracks mixen, uitfaden, effecten toepassen: het programma is bijzonder gebruiksvriendelijk en al na een paar minuten proberen krijg je er aardige geluiden uit. Voor de profs werkt het ook, maar hun imago zit wat tegen. Zo moeten ze af en toe het appa-
Ronald Sutmuller, media relations manager bij UPC, kan zich daar in vinden. ‘Aan de ene kant doen we het om de reputatie te beschermen. Aan de andere kant is het niet meer dan logisch: je kan niet meer ontkennen dat internet zo impactvol is. Je moét daar als bedrijf wel zijn.’ Volgens Sutmuller is de toon op het internet agressiever dan via de telefoon en zijn de werknemers van UPC daar ook op getraind en is het vaak een kwestie van ‘even ademhalen en kijken wat er nou echt staat’. UPC krijgt dagelijks zo’n 150 berichten binnen, een stuk meer dan het Twitter-team van de NS dat sinds maart in de lucht is. Die moeten het doen met 30. ‘En dat zijn niet alleen klachten, ook al zou je dat bij de NS denken’, aldus een woordvoerder. Webcare heeft de toekomst, maar het is nog maar de vraag wanneer bedrijven het callcenter inruilen voor een Twitteraccount. Van Leeuwen: ‘In principe zijn bedrijven vaak bang om een extra servicekanaal te openen, want dat lijkt dan veel extra kosten met zich mee te brengen. Maar het kan juist kostenbesparend zijn, aangezien je heel vaak dezelfde vragen krijgt.’ 1
100.000 Zoveel telefoontjes krijgt UPC elke week. Die kunnen dus wel wat digitale hulp gebruiken.
raat kantelen om een effect te bewerkstelligen. Op andere moment slepen ze een balletje snel over het scherm heen en weer om de tonen te veranderen. Niks quasi-nonchalance, de dj wordt gedegradeerd tot een kleurplaat makende cocktailshaker. Een blond V-halsje met halflang haar is tijdens de app-presentatie dan ook niet zo zeker van zijn hippe zaak: ‘iPads. Tja. Ik zie eigenlijk altijd alleen maar losers met een iPad.’ 1 Red Bull BPM Player Voor iPhone en iPad
#Kappennou!
Met je Big Apple in het park
Leg dat ding nou eens weg jongen
Tweede Kamervoorzitter Gerdi Verbeet wil dat haar parlementariërs stoppen met twitteren tijdens debatten. Het maakt de meningen onoverzichtelijk.
32 parken in New York krijgen gratis internet. Nou ja, gratis... Je kan met je latte en laptop per maand 30 minuten gratis online. Het blijft toch New York.
Volgens Intermediair ergert 56 procent van de hoogopgeleide werknemers zich aan collega’s die de hele tijd maar met hun smartphone in de weer zijn.
Uit & thuis
Reizen
13
RELAXEN OP HET STRAND
Zwembroek of badpak aan en op naar Portugal! Pagina 19
Eilandvakantie Vlieland
Cranberry’s plukken voor beginners
Ondanks wilde verhalen over Terschellingers die stiekem ’s nachts de Vlielandse heides kaalplukken is het hier gemoedelijk, rustig, gezellig dorps. FOTO’S: ALFRED BLOK
Het cranberryseizoen is geopend, op de Wadden mag weer geplukt worden. Het veld in, handen uit de mouwen en aan de slag!
Vlieland – laat er zelfs wijn van maken. ‘Lekker zoet, maar zonder toegevoegde geur-, kleur- en smaakstoffen of andere rotzooi’, pronkt hij. Bovendien is cranberrycompote een aanrader bij eend, haas of lam. Met het wildseizoen in aantocht geen gek idee. Met een paar zakken bessen en een voldaan gevoel stap ik op de fiets en bedenk wat er allemaal voor lekkers van kan worden gemaakt. Het nieuwe plukseizoen komt de eilanders goed uit: op Vlieland heeft men nu herfstvakantie. Sommige eilanders verdienen er een zakcentje aan. Een kilo bessen levert namelijk twee tot vier euro op. In een ochtendje pluk je al snel zo’n 80 kilo.
Jules van der Leeuw VLIELAND
...
Eigenlijk zijn ze niet te vreten. Cranberry’s smaken bitter en zuur. Het is niet raadzaam ze uit het handje te eten, zoals aardbeien of bramen. Wel zijn ze de moeite waard in sauzen, jam, thee of mosterd. Terschelling heeft een professionele cranberry-industrie, Vlieland is geschikter voor de liefhebbers. Op dit autoluwe eiland is de fiets hét vervoermiddel. Met windkracht zes tegen is het flink trappen. Ik fiets westwaarts richting Het Posthuys, samen met Corrie Dantuma. Deze cranberryliefhebster en fervent plukker (haar record staat op vier ton bessen in zes weken) kent dit eiland als haar broekzak. Bij camping De Lange Paal draaien we rechtsaf een schelpenpad op en komen zo op de groene cranberryheide terecht. Het is namelijk nog vroeg in het seizoen en de cranberry’s krijgen nu langzaam maar zeker hun mooie dieprode kleur.
Plukhark Tijdens het plukken is het constant knielen en bukken geblazen, want de
Aangespoeld plantjes groeien laag bij de grond. Omdat de besjes nog niet helemaal rijp zijn – dat worden ze pas eind september – zijn ze stevig en kun je hard doorplukken. Makkelijker is om te werken met een plukhark, een houten bak met een metalen, vorkachtig uiteinde. Hiervoor is wel een 25 euro (excl. btw) kostende vergunning van Staatsbosbeheer voor vereist. ‘Wel met de structuur van de plant meegaan, want anders trek je ze uit de grond’, luidt Corries advies. Ik heb het begrepen. Zorg trouwens voor goede laarzen, want bij regen verandert de heide in een drassige boel. Mijn schoeisel is
hier duidelijk niet op berekend en na tien passen sijpelt het vocht door mijn sneakers. Ook wil Staatsbosbeheer op een aantal heides de overmatige hoeveelheden heidegras bestrijden. Daarvoor hebben ze een aantal enthousiast grazende Schotse Hooglanders ingezet. Oppassen voor vlaaien is dus het devies. Niet alleen de beweging en de zilte zeelucht tijdens het plukken doen je goed. Bewezen is dat cranberrys blaasontsteking en mogelijk ook maagzweren en tandplaque helpen voorkomen. Schrijver, oud-ondernemer en bekende Vlielander Jan Houter – eilanders noemen hem Jan van
Dat de bessen op de Wadden terechtgekomen zijn, is een klein wonder. Ze zijn namelijk afkomstig van het Noord-Amerikaanse continent. Het verhaal gaat dat in 1845 een schip in een storm houten vaten verloor. Eenmaal aangespoeld op Terschelling moet de teleurstelling groot geweest zijn bij de eilanders toen de tonnen geen wijn of port, maar rotte besjes bleken te bevatten. De zandgrond van Terschelling, maar vooral Vlieland bleek zo geschikt voor de bessensoort dat de duinvalleien nu bezaaid zijn met cranberryplanten. Voor toeristen is het vooral lekker buiten te zijn en te genie-
ten van de natuur. Na gedane arbeid is het aangenaam rusten en dus pak ik in de gemoedelijke Dorpsstraat bij café-restaurant ‘De Richel’ een punt cranberrytaart met slagroom. Je fiets op slot zetten is niet nodig. Zelfs de voordeur van Huize Dantuma doet Corrie bijna nooit op de grendel. Geen zin of te lui om zelf te plukken? Voor het huis aan de overkant staat een tafeltje waar je zelf een bak bessen kunt pakken. Leg wel even vijf euro in een bakje, zo hoort het. Voor cranberry’s moet je niet op Terschelling, maar op Vlieland zijn. Ondanks wilde verhalen over Terschellingers die stiekem ‘s nachts de Vlielandse heides kaalplukken is het hier gemoedelijk, rustig en gezellig dorps. Vraag de VVV waar je op het eiland de mooiste cranberryheides vindt. Gewoon eens proberen, want dit onschuldige tijdverdrijf is gezond, leuk en het levert nog wat op ook. 1
Vlieland versus Terschelling
De mogelijkheden zijn eindeloos
The Cranberries
Volgens sommige Vlielanders komen mensen van Terschelling ’s nachts oversteken om de lucratieve Vlielandse heides kaal te plukken.
Behalve Cranberrywijn, -mosterd, -compote, -saus en -taart kun je met deze bessen ook cranberrylikeur, -chutney, -sap, -gelei en -azijn maken.
Deze Ierse rockband uit Limerick brak in 1995 door met het album No Need To Argue, waarvan meer dan 16 miljoen exemplaren werden verkocht.
""'
Reizen
$ ++
U bereikt met uw advertentie ruim 3,2 miljoen lezers*
Uw bestemming voor effectief adverteren. Elke vrijdag in De Pers en op zaterdag in de regionale dagbladen
Het reisaanbod in de zeven regionale dagbladen van Wegener NieuwsMedia en De Pers is voor onze lezers wekelijks een bron van inspiratie.
Voor informatie en reserveringen:
! !! !&+
Wegener NieuwsMedia Postbus 26 7300 HB Apeldoorn
[email protected] * NOM Printmonitor 2009-I / 2009-II bereik vrijdag + zaterdag
VALKENBURG, gezellige 2-p. vakantieappartementen op 5 min. loopafst. van het bruisende centrum, tel. 043-6012119 www.bergzicht.com 3 dgn genieten in een prachtig hotel in Limburg voor maar 99,50 p.p. Ook Dinnershowarr. GRATIS kl.folder? 0478-511466 of www.asteria.nl VALKENBURG Hotel Pension Oranje. L.O. 31,- / H.P. 43,50 per pers. Tel. 043 - 601 3094 www.hotelpensionoranje.nl VAALS kamers en app. t.h. l + o v.a. 27,50. Halfp. v.a. 40,-. Lift aanw. Tel: 043-3061356. www.hotelpiethaan.nl
HERFSTvak. Alle regio's Stacarav. va 33 pnp6p anvr/ sgr Vacansoleil.nl 0800-0022
Sfeervol overnachten in kleinschalig comfortabel hotel met sauna, temidden van weidse Friese ruimte, vlakbij Leeuwarden. Info, bel: 058 - 251 98 88 www.hotelweidumerhout.nl
€#
!!
€#
!
€#
$+
€#
)+
€(#
+ !+
€ #
$ "" $ *" % "
Kunst & Cultuurvakanties
Actieve vakanties
Lekker ontspannen in Drenthe!! Golf spelen in Bulgarije, op de Midweek 140.HP okt en nov. mooiste banen van Europa hotelhetwapenvanaelden.nl www.balkangolf.nl of bel 0591-371241 (traplift aanw.) 0341 262210 lid sgr. www.boekjebungalow.nl 2-20p. bung`s/ villa`s/ campings In heel Europa T.0529 462625 NAZOMEREN IN DRENTHE Hotelarr. v.a. 97,50 p.p. Profiteer van de hoge kortingen op ons cruise-aanbod: 0521-387212 www.villa-nova.nl www.CRUISEFACTORY.nl 4/5 DAGEN PARIJS/ De Kremmer, voor een actieve en toch comfortabele vakantie PRAAG/BERLIJN/LONDEN www.kremmer.nl 0599-564333 v.a. 99,Groepswww.hoordestilte.nl accommodaties Bungalowpark Lanka www.bolderman.nl Ruinen 0528 241321 (0318) 580 958 lid ANVR/SGR Huizen voor GROTE en kleine Modern comfort in ouderwets groepen; bel: 0900-476 37 36 gezellig pension 0521 - 593835 www.hetrustigeheuveltje.nl WWW.GROEPEN.NL PESSE, 4-8 p. bung th. aanbieding 15-10 tot 29-10 235-266 p/wk Tel. 020-4412491 Info: www.bungalowpark-nuilerveld.nl Superdolomieten 8-daagse Roden, kl. groene camp. t.h. 2Kerstreis naar de sneeuw 4-6-12p.bung's ook trekkershut 399 prima *** hotels bij lift/ 050 5019261 www.dorado.nl pisten incl. vervoer en halfRecreatie www.onze-boerderij.nl pension www.europaski.com 16 en 20p., aan het Drents0118 472820 onroerend goed Friese Woud 0521-551521 Voordelig skiën in BULGARIJE Binnenland NORG: 2-6pers. comfort app. v.a. 389.-. Tel. 06-51720696 nabij restaurants, natuurgeb. www.balkanski.nl (SGR) en zwembad. Aanbiedingen: BETAALBARE WINTERSPORT www.sfeervol-drenthe.nl 8 dg apt + 7 dg skipas va 145 www.SPORTIEK.com Vakantie?..Naar de natuur Tel. 020-4702626 (SGR-lid) natuurlijk? Bung's en camping in het bos 0522-471227 Lechtal, Montafon, Zell am www.dewiltzangh-ruinen.nl See/Kaprun en het Zillertal. www.europaski.com Fietsen of wandelen in bosrijke 0118 472820 0593 552 429 Luxe chalets te koop omgeving? Div. HP arr. v.a. 99,Go4Ski2Italy het hele seizoen Unieke locatie direct aan www.hotelwitteveen.eu door veel mogelijkheden voor de Vecht te Ommen individuelen en groepen. www.bungavan.nl www.europaski.com 0529 - 45 32 48 0118 472820 Achterh. LANDG. "DE BOLLERT": t.h. 6 luxe 2-10p. FINSE BUNG'S in prachtig natuurgeb. 6 & 8 p. met sauna! Red. prijs! 0545-291472 www.debollert.nl Te huur en te koop: luxe bungalows, omgeving Apeldoorn. Tel. 0577-401231. www.uddelermeer.com
Prachtige Muziekreizen naar Praag (21-25 okt.) Heidelberg/ Stuttgart (Kerst) en Brugge/ Gent (Oud&Nieuw) Inclusief concerten, excursies, ***hotel en vervoer. Info: 013-5363921 of www.muziekreizen.org
___________________________________________________________________________________________________
Recreatie Onroerendgoed
KORTE VAKANTIES
MEDEMBLIK: Bung.park Zuiderzee, luxe bungalows, in het nieuwe Limburgse PARKHOTEL HORST: welkomstzwembad, restaurant, a/h IJscocktail, 2x overnacht., 2x ontbijtbuffet en 1x drie gangen diner selmeer. Boek nu uw lastmi 129,50 pp. Gratis gebruik van zwembad, sauna's en nute voor de herfstvakantie tot stoombad. Prachtige ligging a/h water in bosrijke omg. Luxe 100,= korting. kamers. Mooie fietsroutes. Gratis kleurenfolder 077-3976000. Info: 0227-542345 of www. Kijk alvast op www.parkhotelhorst.nl bungalowparkzuiderzee.nl
BUNGALOWPARKSCHINOPGEUL.NL Bewezen de GOEDKOOPSTE! Bung. v.a. 79,-
Topvakanties van de Jong Intra
Binnenland Algemeen
$+
Haal méér uit je vakantie
KLM Werelddeal Weken bij de Jong Intra Vakanties Stedentrip Barcelona 3-daagse vliegreis Prijsverlaging tot € 84 per persoon! Highlights: Sagrada Familia, Ramblas, Montjuich, monument van Columbus, Gotische Wijk en Parc Güell U verblijft in Hotel Condestable**, perfect gelegen nabij de Ramblas. De correct ingerichte kamers beschikken over airconditioning, tv, telefoon, kluisje, badkamer met bad of douche en toilet. De verzorging is op basis van logies en ontbijt.
Gasthof Euverem. Gezellig, voordelig familiehotel met lekker eten tussen Gulpen en Slenaken. Div.arrangementen. Tel: 043-4503715, www.gasthofeuverem.nl
p.p.
Stedentrip Istanbul 3-daagse vliegreis Prijsverlaging tot € 64 per persoon!
vanaf
€ 247 p.p.
Highlights: Blauwe Moskee, overdekte Grote Bazaar, Aya Sofya, Archeologisch Museum , Topkapi-Paleis en Dolmabahçe Paleis U verblijft in Hotel Avlonya*** met een zeer goed prijskwaliteitverhouding. De verzorgde kamers beschikken over telefoon, tv, airconditioning, minibar, badkamer met bad/ douche en toilet. Dagelijks vertrek t/m 31 maart 2011 Reiscode svist45
Stedentrip Lissabon 3-daagse vliegreis Prijsverlaging tot € 46 per persoon!
vanaf
€ 259 p.p.
Highlights: klooster Jeronimos, Toren van Belém, kasteel Sao Jorge, Museum van Volkskunst en het Gulbenkian Museum U verblijft in Hotel Comfort Inn Embaixador*** in het centrum van Lissabon. De kamers beschikken over telefoon, radio en tv, minibar en airconditioning, kluisje (ca. € 2 per dag) en badkamer met bad of douche, toilet en föhn. Dagelijks vertrek t/m 31 maart 2011 Reiscode svlis01 (vanaf vertrekdatum 1/11: svlis41)
Family Fun Zuid-Afrika 16-daagse autorondreis Prijsverlaging tot wel € 190 per persoon! Highlights: Gold Reef City, Kruger National Park, HluhluweUmfolozi National Park, Swaziland, Dumazulu, Drakensberg
vanaf
€ 1399 p.p.
U verblijft tijdens deze zeer complete reis in prima toeristen-, midden- of 1e klasse hotels op basis van logies en ontbijt. Voorgeprogrammeerde GPS bij vertrek vanaf januari inbegrepen. Dagelijks vertrek t/m 31 maart 2011 Reiscode vqza811
Sunshine Trails Florida USA 16-daagse autorondreis Prijsverlaging tot € 100 per persoon!
WWW.HOTEL1900.COM BERGEN
Het charmante hotel *** waar je je thuis voelt. 072-5812771
Gulpen, BUNGALOWS 2 - 6 p. + LANDHUIZEN 6 tot 30 pers. TEXEL, t.h. herfstvak. div. luxe LASTMINUTE korting, 0434501180 www.dewijngaard.nl 6-pers. bungalows 06-30952213 www.texelvakantiehuizen.nl GULPEN, Zuid-Limburg 2/8 TEXEL, 4-8 pers. bungalow, vrij vanaf okt., herfst- en kerstpers. vakantiewoningen. Tel: 043-4504668 www.pinkers.nl vakantie nog mogelijk www. 06-53531885 slufteroord.nl 4**** ANWB Appartementen Centrale ligging in Mergel/ TEXEL in de herfstvakantie? Heuvelland. Nieuw: ontbijtser- Betaalbare bungalows op de vice. Info? bel: 043 - 458 3070 mooiste plekjes van het eiland. www.texelselect.nl www.schuttershuuske.nl
€ 175
Dagelijks vertrek t/m 31 maart 2011 Reiscode svbar44
Voor info/reserveren: 043-459 1400
Htl 't Vlinderhöfke bij M'stricht MOOI WANDEL/FIETSARR. 0434081203 www.natuurhotel.nl Gulpdal Z-Limburg luxe app in Heuvelland, bos, natuur 043.4573268 www.lebijou.nl
vanaf
vanaf
€ 929 p.p.
Highlights: Miami, Key West, Everglades NP, Gulf Coast, Silver Springs, Orlando, St. Augustine, Kennedy Space Center (optioneel) en Cocoa Beach U verblijft tijdens deze topreis in goede midden- of 1e klasse hotels op basis van logies. Inclusief intercontinentale vlucht per KLM en Rand McNally Road Atlas Dagelijks vertrek t/m 31 maart 2011 Reiscode vqus874
Voor alle reizen geldt: getoonde prijzen zijn per persoon o.b.v. 2 personen, tenzij anders vermeld, exclusief reserveringskosten. Bijdrage Calamiteitenfonds € 2,50 per boeking.
Meer info: www.dejongintra.nl/werelddeal bel 0180-457803 of ga naar uw ANVR-reisbureau.
! &&*
TEXEL 3 nachten luxe kmr incl. ontb./diner v.a. 172,50 0222-319262 www.hotelopdiek.nl
( ..
Lekker weg en toch dichtbij ! www.hoteltexel.com 0222-311237 Terschelling: chalets vrij v.a. Natuurlijk genieten. heden en herfstv., 0562-448344 Aantrekkelijke www.terschelling.net/schaap midweekarrangementen
*** HOTEL TUBBERGEN 0546-621480
,.
. . ..
..
€$'
%..
€'
3 nachten voor slechts 79,00 pp 3-gangendiner voor 21,50 pp Info: www.hotel-tubbergen.nl T.h. in OMMEN luxe vrijstaande 6-pers. recr. bung. in bosrij- Herfst en kerst in Twente! ke omgeving. 055-5415108 Diepenheim Hotel 't Holt a/d 6 OOTMARSUM Last/min HP kastelenroute. Herfst special 5 3d/2n 118,- 0541 - 292321 d./4 n. 199,00 p.p. HP 0547Hotel www.rozenstruik.nl 351844 www.hoteltholt.nl www.boerenlodges.nl 3d/2n OOTMARSUM div.vak.huizen LO 125,- p.p. Hotel Erve v.a. 160,- p.w. 0546-576632 www.krikhaarvakanties.nl Bruggert, Haaksbergen. 3d/2n, 1x 3-gangen diner, noaber- boerderijappartementen.nl toerroute, 99,- p.p. Tel. 053- 2, 4, 8 pers. bij Ommen, v.a. 5721404. 80 euro 0546-671703
ZOUTELANDE / DISHOEK, schitterend aan de voet van de duinen, 5 min. loopafst. van zee, te huur 4-6 pers. vak.won. Info: J. Koppejan, tel. 0118 - 562642 www. verhuurbedrijfkoppejan.nl
*** RENESSE AAN ZEE *** bungalows/chalets/caravans camping. Tel. 0111- 461 231 www.vakantieparkschouwen.nl
2d Kerst Dortmund va 79 4d Berlijn va 99 4d Kerst Leipzig va 99 4d Zwarte Woud va 119 5d Thüringen va 199 5d Paltser Woud va 209 5d Fichtelgebergte va 219 5d Kerst Berlijn va 309 8d Kerst BadWimpfen va 529 Vraag snel de brochure aan! Tel. 0529-469667 ANVR / SGR Waldhotel in het Zwarte Woud! www.adrionshof.com Tel: 0049-7446-95 60 60 Sauerl., 3* hotel a/d bosrand l/o 30, hp 37, T: 0049-2723 72792 landhausschulte.de EIFEL vak.won. Jünkerath am Waldsee. Tel: 0049-6597-2686 www.bauernhof-kloep.de Moezel ***vak-app, 42/d incl. fietsen, tuin m. zicht op moezel. www.ferienwohnungenkaufmann.de 0049.6532.3271
First-class hotel in Bernkastel-Kues/ Moezel. Meer dan 1.000 m² wellness- en gezondheidsafdeling.
Wellness aan de Moezel
6 Dagen, 5x overn., HP, vrije
toegang tot wellnessafd., Zeeuws-Vlaanderen, 120 vaboottocht etc. € 376,- p.p. kantiewoningen direct aan zee. www.zum-kurfuersten.de Cadzand-Bad, bung. en app. 50- Meer info: www.nieuwvliet.nl 0049 - 6531/96770 500 m van strand info: www. of 0117-372180. Willingen & Olsberg/Sauerl. voogdtverhuur.nl/0117-391514 Vakwon. 2-6 p., zwb, 0049-2361Fiets- & Natuurarrangement De 41822 www.familie-lanfer.de mooiste routes van het eiland.
>SAUERLAND - WILLINGEN< Ned.pens. va. 29,50 , 5 nacht. HP 181,50 pp. T:0049.5632.6209 www.amhirschsprung.de Sauerland & Eifel 2-34 pers. vakantiehuizen / pensions v.a. 210,- pw. Tel. 0546-576632 of www.krikhaarvakanties.nl THÜRINGEN omg. JENA WEIMAR, Landelijk gelegen Nederlands Hotel, 6 dgn incl. HP 145,- pp Tel. 0049-3669222218 www.silberthal.de Hotel-Pension in 't Waldecker Land, GEZINSAANB. 2 Volw. + tot 3 kind. vp 109,-! overdekt zwembad, sauna, zonnebank, kegelbaan, tafeltennis, speeltuin, Tel:0049.5694.432 www.pension-hanebeck.de Vakantie in 't sprookjesachtige ZWARTE WOUD 3x HP 114, 7x HP 245 pp Ruime 2-p. kamer met bad of douche/wc/ tv/balkon, ontbijtbuffet. Fam. Stoffer, Oberdorfstr. 48, D-72270 Baiersbronn GASTHOF HOTEL RAPPEN Tel: 0049-7442-2332 (nl-eig.) www.hotel-rappen.de Teutoburger Woud, bijz. mooi gel. hotel-pens. L/O v.a. 28, Tel: 0049-5274-467 www. hausampark-nieheim.de Zuideifel, herfstaanbod: 2x overn./ontbijt, 1x3-gangenmenu, 1x4-gangen fijnproevermenu va. 129 p.p./2pers.kmr. 4x overn./ontbijt va. 119 p.p. /2pers.kmr. (Aankomst zo. of ma.).Waldhaus Seeblick, D-54636 Biersdorf, T.00496569-96990, Fax - 969950,
[email protected] Zuideifel - Hotel Wallstein, Fam.Hösdorff, Bergstr. 23, D54675 Wallendorf, t.0049-6566 -432, www.haus-wallstein.de
Volop Zomer! Korting Herfst vak. Luxe Villa met prive zwembad. Mirtos, Zuid-Kreta. Ons 5-pers. vak.app. in Salzwww.in7thheaven.com kammergut in mooi wandel/ skigebied, prachtig uitzicht, zwembad/3 fietsen aanw. huur p.w. 240,-/330,- 0316-227291
[email protected] GEEN MASSATOERISME Sicilië www.boekjebungalow.nl Villa's, appartementen en 2-20p. bung`s/ villa`s/ campings hotels. Incl. vlucht en huur- In heel Europa T.0529 462625 auto. Tel. 0541-531003 of www.iliosreizen.nl SGR & CF. Wenen 7-daagse Kerstreis 359 incl. vervoer halfpension en excursies vertrek 22 dec. www.GudetoscanA.com www.europaski.com Driehoek Pisa-Florence-Siena 0118 472820 Vakantiehuizen 020-6895266 Huizen op wijndomeinen, wijnen culinaire reizen 072-5116111 www.cazebonne.nl REISVACCINATIES door gespecialiseerde huisartsen op tijden Boerderijen & Landhuizen dat het u ook schikt. Vergoeding * * Fi VAKANTIEHUIZEN * * door zorgverzekeraar. Afspraak 020-428 5999 www.fi.nl via: WWW.TRAVELDOCTOR.NL AGRITURISMO: verblijf op prachtige landgoederen. In heel Italia. 0416- 69 66 05 of www.gigitravel.nl (SGR)
8/10 dgn DALMATISCHE KUST / ISTRIË OPATIJA ROVINJ
Gardameer 7-daagse Kerstreis 399 incl. vervoer halfpension en excursies Venetië en Verona vertrek 22 dec. www. europaski.com 0118 472820
www.bolderman.nl (0318) 580 958
.
€ $'
lid ANVR/SGR
Portugal: Algarve en Madeira najaar - winter - voorjaar 4 weken naar de zon al vanaf 499,Hotels, appartementen en bungalows. Lekker ontspannen in de zon of deelnemen aan één van onze actieve arrangementen: wandelen, fietsen, golfen, excursies en rondreizen per bus of huurauto. Primavera Reizen heeft het allemaal! Voor informatie en/of brochure: 010-2452555 of bezoek onze website.
Luxe bungalows bij het water T 0111-692500|www.denosse.nl
v.a. 299,___________________________________________________________________________________________________
WWW.PRIMAVERAREIZEN.NL
T.h.: vakantiewoningen en ap- Scheveningen, div. luxe app. partementen aan zee! 0117- boul. zeezicht Tel. 070-3921833 382640 www.breskens.nl www.tiggelman-management.nl
Lesbos, Kreta, Samos, Pelopónnesos, Corfu, Lefkas Pílion, Kefalonía, Itháki, Kythira, Chios, Epiros
DIVERSE DATA IN SEPTEMBER & OKTOBER Ook mogelijkheden voor de herfstvakantie
8 dgn va 299,- / 15 dgn va 399,Incl. vlucht en woning. Ross Holidays. anvr/sgr. WWW.ROSSHOLIDAYS.NL - 024-642 48 48
DE PORTUGAL SPECIALIST Naar Portugal voor de beste prijs? Ga met Paradise op reis! Bel 030-6592160 of deportugalspecialist.nl SGR Algarve-bijzondere vakantie- Moskou en/of St. Petersburg 6-dgse reis v.a. 539,- (vlucht, huizen. hotel l.o.***) www.mevoreizen.nl www.portucasa.nl (sgr)
%
In samenwerking met:
€'
10 DAGEN ANDORRA
v.a. 359,___________________________________________________________________________________________________
%
€'
..
€+'
( && # ( "- ) !
www.bolderman.nl (0318) 580 958
Bijzondere herfstkleuren rondreizen en fly-drive arr. sept. en oct. www.terrabulgaria.com of bel ons 0341 262210 - Lid sgr.
Boek via:
Belgische topbestemmingen!
kajak etc. Tel. 0032 86 212739 www.sunclass-grandhan.nl
******** Cyprus ******** GEEN MASSA TOERISME Villa's, kleinschalige appart. en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel.: 0541 - 531 003 www.iliosreizen.nl SGR & CF.
Canarische Eilanden GEEN MASSATOERISME Tenerife & La Gomera Villa's, casita's, appartementen en hotels. Incl. vlucht en huurauto. Tel. 0541-531003 of www.iliosreizen.nl SGR & CF.
Gratis VIP arrangement Boek een 3-daagse citytrip en geniet van een superdeluxe verblijf in de bruisende Belgische topbestemmingen.
Antwerpen - Antwerpen (BE)
lid ANVR/SGR ASKJA REIZEN anvr-sgr. De specialist op Lapland met het meest complete aanbod. De Mooiste Vakantiehuizen 026 352 93 90 www.askja.nl Op De Prachtigste Plekjes! DJOSER rondreizen Fins Keuze uit meer dan 400 accom- Lapland 7 dgn v.a. 1695,modaties! Tel: 0570 - 615 994 Brochure? www.djoser.nl of WWW.ARDENNENPLEZIER.NL 071-5126400 WEEKENDJE ARDENNEN **** in de Ardennen**** www.lapetiteourse.com HERFSTvakantie Ardennen WWW.GITES.NL stacarav va 40 pnp6p anvr/ Vakantiehuizen voor sgr Vacansoleil.nl 0800-0022 levensgenieters. Bijna 3000 huizen te huur en te koop. -----------WWW.AARO.NL----------Ardennen: mooi vrijstaande Prachtige huizen & villa's in vak. huizen voor 2 tot 30 pers. héél Frankrijk. 026-3519198 0032-494.650.500 www.aaro.nl www.drome-vakantiehuizen.nl Div. luxe mooi gel. 4-6 pers. Herfstvak. PARIJS, Disney. vak.hzn. bij DINANT met tuin Stacarav va 41 pnp6p anvr/ en zwembad. 043-3252089 sgr Vacansoleil.nl 0800-0022 www.nature-comfort.com Boerderijtjes & Landhuizen NAZOMEREN ARDENNEN Vrijst. bungalows op park met ** FRANCE INDIVIDUELLE ** indoor zwembad. Mooie natuur, 020 - 428 5999 www.fi.nl
3,4,5d Londen va 149 5d Canterbury Kent va 229 5d South Downs va 259 11d Schotse Hoogl. va 649 11d Ierland va 649 Vraag snel de brochure aan! Tel. 0529-469667 ANVR/SGR
ASKJA REIZEN anvr-sgr. De specialist op IJsland met het meest complete aanbod. 026 352 93 90 www.askja.nl
0900-47 83 577 | 25 ct. p.m.
ma t/m vr 8.30 - 22.30 uur | za en zo 10.00 - 18.00 uur
#/# .## ' #& # *' %'/ &' ' . ' *'. ## ' ' Tip: Antwerpse Zoo
Van
Nú
vanaf:
50
€39, p.p.p.n.
2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement
Brussel - Brabant (BE)
.+ '.%*/# ' #(#& # *' %'/ +/' *'.-#/' Tip: wandel door het Jubelpark vanaf: 50 2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement p.p.p.n.
Nú
€39,
Antwerpen - Antwerpen (BE)
Astoria Hotel Antwerpen #,' %'/ )&+%* #&*# Tip: Diamantmuseum 2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement
Inhoud VIP arrangement Upgrade naar luxe kamer Late check-out om 15.00 uur Welkomstdrankje Aankomst t/m 30 november 2010.
Oostende - West-Vlaanderen (BE) #/# '& ! /'' # *' #& ('' ..' -#/' Tip: Fort Napoleon 2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement
Nú
vanaf:
50 €39, p.p.p.n.
Mechelen - Antwerpen (BE)
Nú
vanaf:
50
€39, p.p.p.n.
Luik - Luik (BE)
#/# .## +)' + '' '%''.+,- )'*''. )'' ''& #+ #-'' Tip: bezoek de antiekmarkten vanaf: 50 2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement p.p.p.n.
Nú
€39,
' $ .+ '%*'.' + '' +&&' + *' %'/ #+ +'' Tip: Sint-Romboutstoren vanaf: 50 2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement p.p.p.n.
Nú
€39,
Gent - Oost-Vlaanderen (BE)
.+ ' #$+, *' #&*# '& $''+-$## Tip: Het Gravensteen 2 nachten vanaf € 79,00 p.p. incl. ontbijt én gratis VIP arrangement
Nú
vanaf:
50 €39, p.p.p.n.
Boek nu via www.HotelSpecials.nl/wegener6 De getoonde prijzen zijn vanafprijzen. De prijzen zijn per persoon voor het gehele verblijf op basis van tweepersoonsbezetting en beschikbaarheid, excl. reserveringskosten (€ 12,50 bij 2 of meer nachten), toeristenbelasting en eventuele extra’s. De arrangementen zijn geldig t/m 30 november 2010. Druk- en zetfouten voorbehouden. Boek nu via: www.HotelSpecials.nl/wegener6 of 0900-47 83 577
Uit & thuis REIZEN
16
HOLLANDSE HOOGTE
Oost-Azië Vrolijk eiland
Taiwan: thee, bergketens en wierook Bezetting, burgeroorlog en natuurgeweld; Taiwan is geteisterd maar blijft zichzelf opnieuw uitvinden. Andrew Jefford TAIPEI
...
De roerige recente geschiedenis van Taiwan deert de Taiwanezen niet zo. Dit luidruchtige, maar vrolijke eiland heeft vrijwel altijd al in spanning geleefd. De Japanners bezetten zo’n 45
jaar lang het eiland. Daarnaast leeft het land met de littekens van een burgeroorlog en de daaruit voortgekomen gewapende vrede met China. Ook moeten Taiwanezen regelmatig vrezen voor natuurgeweld. Aan het eind van elke zomer krijgt het te maken met tyfoons. Elke tien jaar zorgen aardbevingen voor verwoesting. Ondertussen moet het eiland zichzelf voortdurend opnieuw uitvinden. Vroeger was al het speelgoed ‘made in Taiwan’. Tegenwoordig pro-
duceert het land bijna de helft van de laptops wereldwijd. Ook profiteert het land van de olie-industrie rondom de hoofdstad Taipei en de westelijke kustvlakte. Concurrent China houdt alles vanaf het vasteland nauwkeurig in de smiezen en probeert alles beter en sneller na te maken. De prachtige bezienswaardigheden, geluiden en geuren van Taiwan kan China echter onmogelijk evenaren. De herkomst van de producten (zoals de sierlijke, geparfumeerde
Zakkenrollers
Revolutionair plan
BARCELONA FIER OP KOP
MOOISTE UITZICHT BIJ AIRBUS
Barcelona is de stad met de meeste zakkenrollers. Dat blijkt uit een onderzoek van TravelAdvisor, een website met reizigerservaringen. Rome eindigde op plaats twee op de Global Pickpocket Top Ten. De lijst is samengesteld door in de reisverslagen van de afgelopen twaalf maanden te zoeken op de term ‘zakkenrollers’. Parijs (3) en Athene (5) stijgen in de lijst. Nederlandse steden vallen buiten de toptien.
De ingenieurs van vliegtuigfabrikant Airbus onderzoeken de mogelijkheid om een passagiersviegtuig met een doorzichtige romp te bouwen. Volgens Axel Krein, hoofd van de research- en technologieafdeling van het bedrijf, zal vliegen voor passagiers op deze manier een totaal andere ervaring worden. Het sciencefictionachtige plan klinkt redelijk eenvoudig: de piloot stuurt vanuit de cockpit een elektrisch signaal door de hightech keramische romp van het toestel, dat daarop doorschijnend wordt.
thee Oolong) is zo uniek dat namaken onmogelijk lijkt.
Nevel De grote bladeren van deze thee geven een zachte, rustgevende smaak af met een soms verbazingwekkend complex aroma. Het houdt het midden tussen groene en zwarte thee. De vele smaakvarianten verschillen van geurige, romige tot meer fruitige, sappige Oolongs. De grootste smaaksensatie is misschien wel de Oriental
Beauty, afkomstig uit het gebied tussen Maoli en Hsinchu. Zijn honingachtige smaak komt door de theebladeren, waarop groene sprinkhanen hun speeksel achterlaten. Kenmerkend zijn de jonge bergtoppen. Met zo’n vijf millimeter per jaar is het één van de snelst groeiende bergketens in de wereld. De aardkorst beweegt hier volop, getuige de twee tektonische platen die de afgelopen jaren liefst negen meter over elkaar heen zijn gekropen en zo de diepe
Denemarken
Krein laat weten dat de Airbus-ingenieurs geen fantasten zijn, bij dit project moeten ze slechts hun verbeelding vrij spel geven. Toekomstmuziek is het plan nog wel. Volgens Krein zal deze techniek pas rond het jaar 2050 echt in gebruik kunnen worden genomen. De wetenschappers van Airbus zitten nog vol andere plannen. Zo onderzoekt men een romp die zichzelf kan herstellen bij breuken of scheuren en het plaatsen van de motoren op andere plekken dan de vleugels.
TRANSAVIA BOUWT AF
ANP
Luchtvaartmaatschappij Transavia stopt met de Deense activiteiten. Op 1 april 2011 moet het doek definitief vallen, zo maakte Transavia, dochter van luchtvaartmaatschappij Air France-KLM, bekend. Volgens Transavia is er in Denemarken sprake van enorme overcapaciteit. Tot 1 november handelt Transavia alle geplande vluchten af. Vliegtickets na die periode worden omgeboekt of de reiziger krijgt zijn geld terug.
Nachtmarkt
Nederlands Formosa
Straatmuziek
De Shilin nachtmarkt in Taipei is befaamd om zijn oesteromeletten, tofu en pijlinktvis. Je kunt er ook terecht voor kleding. Afdingen is toegestaan!
In de stad Tainan staan resten van het VOC-fort Zeelandia. Tussen 1624 en 1664 had de VOC een koloniaal bewind op het eiland gevestigd.
De hippe Ximenting-buurt in Taipei is het eerste voetgangersgebied op Taiwan. Je struikelt hier over de straatmuzikanten en filmtheaters.
Uit & thuis REIZEN
17
WAARIS... PAULINE LEENDERS
Naam: Pauline Leenders Plaats: Versailles, USA Doel: 1 jaar highschool paulineleenders.waarbenjij.nu
...
Z
Tarokokloof hebben gevormd. Op zoek naar serene rust? Vergeet het maar, want dit landschap toont een bijna angstaanjagende ongastvrijheid. De snelweg die het eiland doorkruist, werd gebouwd tussen 1956 en 1960 en kostte destijds 212 levens en 702 gewonden. Hier is de natuur de reizigers grootste vijand. Na vijftig jaar hebben de Taiwanese autoriteiten alle reparatiewerkzaamheden opgegeven: vallende rotsblokken dreigen voortdurend delen van de asfaltweg te verwoesten. Verschillende rivieren klotsen door de kliffen, die soms tot 1.200 meter hoog kunnen worden. Ze zorgen voor een constante nevel, waardoor gras, planten en bloemen zich graag aan de rotswanden vastklampen. De rivieren slijpen zich een weg
door het landschap en creëren natuurlijke vormen, die in hun abstracte schoonheid kunnen wedijveren met beeldhouwwerken van Bernini of Canova. ‘s Ochtends schijnt de zon weer en kun je het Boeddhistische klooster in Tiansiang zien liggen, terwijl zwaluwen en vlinders door de lucht cirkelen.
Wierookhout Heb je niet zoveel tijd om ver het land in te trekken, dan kun je ook andere bergen en kliffen vanuit het westen bereiken dankzij een netwerk van moderne hogesnelheidstreinen. Een bezoek aan Alishan is wellicht niet zo spannend als de Tarokokloof, maar de geur van wierookhout zal je lang bijblijven. Een antiek spoorbaantje loopt er door de bossen, maar vaak is
deze baan gesloten vanwege vallende rotsblokken. Veel van de mooiste theetuinen zijn te vinden in het Nationaal Park in de buurt Alishan Fenchihu. Behalve de openlijke openhartigheid van de Taiwanese politiek is een groot verschil met het Chinese vasteland dat Taiwan vrijwel overal is bezaaid met religieuze tempels en bouwwerken. Van glanzende Boeddhabeelden tot Taipei’s Longshan tempel in het hart van de stad. De religieuze tolerantie, zoals die wel vaker voorkomt in oosterse religies, wordt onderstreept door de vele tempels waar je beelden van zowel sterk behaarde taoïstische als gladde boeddhistische goden ziet. Enorme hoeveelheden wierook verdwijnen in de warme avondlucht wanneer gelovi-
Maastricht
Oekraïne
DAKLOZE LEIDT ROND
NUCLEAIR DAGJE TSJERNOBYL
Wil je de Limburgse hoofdstad een keer van een minder chique kant zien? Maarten Goemans toont de onderkant van Maastricht tijdens rondleidingen. Goemans, die nu bij het Leger des Heils woont, put daarbij uit zijn eigen ervaringen als dakloze en vertelt anekdotes. Door het geven van rondleidingen is hij weer onder de mensen. Het idee voor de dakloze-tours is bedacht door Gerd Leers, de voormalige burgemeester.
Voor €122 heb je al een dagje nucleair ramptoerisme. De ontplofte reactor in Tsjernobyl trok vorig jaar 7.500 bezoekers. Daaronder zijn nucleaire specialisten, maar ook gewoon dagjesmensen. De bezoekers moeten bij het betreden van de afgesloten zone in een straal van dertig kilometer rond de reactor een formulier ondertekenen waarin zij beloven zich aan de regels te houden. Eten, drinken en roken is bijvoorbeeld niet toegestaan. Vanwege de radioactiviteit mag niets aangeraakt worden. Veel toeristen
gen zich wenden tot hun heilige boeken, gezangen of gewoon lekker zitten te kletsen. Je hoeft Taipei niet te ontvluchten om aan de waanzin van het hectische stadse leven te ontsnappen. Neem de metrolijn naar Zhuwei Station, huur een fiets en maak gebruik van het uitstekende netwerk van fietspaden, zoals die langs de Danshui rivier. Wandel door de stad langs een ‘theeplukkerswandelroute’. Tenslotte kun je in Yangmingshan, een bergachtig gebied ten noorden van de stad, genieten van warmwaterbronnen in dit natuurpark. Maar pas op, want op zaterdagnacht verandert de kronkelige weg omhoog in een informele scooterrace voor 19-jarigen. 1 © The Financial Times
aterdag was Junior Miss verkiezing, dat is pas echt overdreven gedoe! ‘Save the World, World Peace.’ Waren allemaal meisjes van 16/17 jaar, eerst moesten ze een work-out doen en ondertussen met een verschrikkelijke tandpasta smile lachen. Ze moesten hun ‘talent’ laten zien en iets vertellen over welke vrouw de wereld had veranderd. Een paar rondjes lopen in een jurk en maar lachen! Goh wat moeten die pijn hebben gehad zeg; en als prijs kreeg je dan een beurs voor de universiteit. Jessica die ook meedeed had niks gewonnen helaas. Maar dat stomme meisje waar we mee uit eten waren had wel gewonnen, dus die mag zich nou voor een heel jaar Woodford Junior Miss noemen, Woehooe! Op school gaat alles goed, Je hebt hier bijna iedere dag een toets voor ieder vak. Alle vragen zijn in het Engels dus ik weet soms niet eens wat de vraag betekent. Maar voor de rest gaat het wel goed. Iedereen eet hier lunch op school (we hebben maar 1 pauze!) Maar het eten wat ze hier hebben is dus alleen maar ongezonde troep, dus ikneem braaf m’n boterhammetjes en appel mee! Sommige mensen zijn hier echt dom! Haha wat ze allemaal over Nederland denken; - Hebben jullie wel elektrische aparaten? Ik dacht dat Nederland het minst westerse land was - Ligt Nederland niet in Noorwegen? - Hebben jullie lama’s? - Doen die houten schoenen geen pijn? - En nog veel meer domme dingen. Het enige wat ze van Nederland weten is Amsterdam met wiet en de rode lampjes, en dat we 2de zijn geworden met het wk. Nou ik ga weer lekker slapen. 1
Op waarbenjij.nu staan bijna 1.5 miljoen reisverhalen en meer dan 5 miljoen foto’s van reizigers uit de hele wereld.
Amsterdam
brengen ook een bezoek aan de spookstad Pripyat, die op drie kilometer afstand van de reactor ligt en waar de arbeiders van de kerncentrale woonden. Hier bestaat de Sovjetunie gewoon nog. In de stad woonden vóór de ramp 50.000 mensen. De inwoners werd gevraagd alleen het hoogstnodige mee te nemen omdat de evacuatie tijdelijk zou zijn. Planten en bomen groeien hier in het wilde weg. Het pretpark met reuzenrad spant wat griezeligheid betreft de kroon.
DUURSTE HOTELNACHT Een hotelovernachting in Nederland is het duurst in de hoofdstad, meldt boekingssite hotel.com. Hotelgasten betaalden in Amsterdam gemiddeld €115 per overnachting in het tweede kwartaal van 2010. De gemiddelde kamerprijs in Amsterdam steeg met 7 procent ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder. Overnachten was vorig jaar nog het duurst in Den Haag. Utrecht en Leiden volgen Amsterdam in de top 3.
Leesvoer
Dineren tussen de wolken
Kapel
’s Nachts je boek uitgelezen? Geen probleem! De Eslite-boekwinkel op Donhua Road in Taipei is 24 uur per dag open en verkoopt veel Engelstalige titels.
De Taipei 101-toren is sinds 2007 niet meer de hoogste wolkenkrabber ter wereld maar zeker een bezoek waard. Op etage 86 is een restaurant gevestigd.
De ‘tentachtige’ Luce-kapel op de campus van de christelijke Tunghai Universiteit in Taichung is een architectonisch huzarenstukje.
www.dedolfijnverhuur.com Spanje (Torremolinos) 06 - 54 95 08 22
,$ $)6
+'' #! 2+ '3'1+ (12 3 45
Genieten van het najaarszonnetje! Onze luxe privévilla of appartement nab Bodrum/Turkije. Geen topprijzen! 06-53193695.
/ !,*2(76 %%+0 (2 01(+( "5.+ .'66'
8/10 DAGEN PRAAG/ BOHEMEN/ REUZENGEBERGTE Luxe busreis 10 dgn Spanje 14x buffet Hotel Reymar*** op boulevard Malgrat, zwembad, kamer bad/do, toilet, airco, tv, balkon.1e kind<12j 99 okt 22 125 okt 15 175 Benidorm dec 3-10 app 99 hotel 3*** 175 okt 15 299 okt 22 219 nov 1926 179 dec 22 Kerst 12d 374 incl gala's 484 Gratis gids RC 25 045-5227777 boek online+bespaar 5 www.boosten.nl
v.a. 299,___________________________________________________________________________________________________
www.bolderman.nl (0318) 580 958 lid ANVR/SGR
SOLMAR TOURS
/%%% "(
.+ 0'6 +5 0+130
/ (((( ,201 ,
%%% "(
.+ '('
%%
/ !,( ,(*1 , 55 )5 1 +
"(
-% "(
"
/
+1& '1
%-%%
(78 ,7
"(
55 )5 1 +
DJOSER rondreizen ZuidAfrika 15-35 dgn v.a. 1995,Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400 Op maat gemaakt: Auto- en Zuid-Afrika, motorreizen 8d Andorra va 299 Namibië en Botswana. 8d Barcelona va 299 0546-577372. Lid SGR. 8d Kerst Barcelona va 479 HERFSTvak. Costa Dorada www.suidafrikareise.nl 8d Kerst Andorra va 519 15d Portugal, Spanje va 679 Stacarav va 33 pnp6p anvr/ Luxe rondreizen Zuid-Afrika sgr Vacansoleil.nl / 0800-0022 50+, ontspannen reistempo. 15d Andalusië va 699 Comfortabel en betaalbaar 22d Portugal,Spanje va 999 Kleine groepen (18 p.) KLM. nazomeren / overwinteren? Vraag snel de brochure aan! Diaz Travel 0546-868597. SGR Tel. 0529-469667 ANVR / SGR www.villanaciones.vpweb.nl **** www.diaztravel.nl ****
"
'5-+1
ANDALUSIË Luxe Bed & Breakfast www.dosiberos.com Nr. 1 Zoover.nl Bijzondere vakantiehuizen in het echte Spanje. www.taha.nl (sgr)
"
/, /,
55 )5 1 +
/ 2(8( (88(8, ,7
Malgrat de Mar, hotel Papi***hp, 10 dagen 11-18/10 185,-, 15-22/10 199,-, + per kamer gratis voucher t.w.v. 20,-, te besteden in de bar van het hotel. Nog even een weekje genieten van de zon, boek bij ons een fantastische reis. Wij hebben super aanbiedingen naar vele bestemmingen! Wij verzorgen tevens 5 tot 13-daagse excursiereizen naar diverse Europese landen. Bel voor gratis folder: 0495-588740 of www.solmar.nl Bijk kst.: Royal Class 25,- / First Class 60,- adm.kosten 6,-. Lid SGR
"
,, ,,
+1& '66'6+
"
/
+1& +
%-%%
,(8 ,(*1 ,7 '5-+1
"(
"
+1& +
-%
2,, ,7
"(
55 )5 1 +
"
/$
.+ '3'*1 '
/ (8 (5(+2 ( , 55 )5 1 + .+ '' 5'6
-% "(
"
%/%%
/ ,( ,,. ,
"(
55 )5 1 +
"
,, //,
.+
%%
+((0, 237* 2,
"(
"
, //,
"5+1 '5' +551+0'
%%%%
/ ,07( 7 )
"(
.1+ (12
"
/$,
312+ 5''
%%
2 (,8,,
"(
"
,, /,
.1+ (12 312+ 1*+
%%%
/ 2+( ,7
"(
55 )5 1 +
"
/, ,,
61'+ ( 0'(1
-%%
(+2 7 #( 7(+
"(
"
,, ,
.1+ (12
"((.23, 0,)(,,+ / , ),,204 ,)(,,+ ,*1277,+, ,2+ , , ,,5+((4 $,'+ 5. , ),1 +,4
( 8 78B><8 5 8>8 ()")'&(
8@678 9
$
'()'0"
8@678 9
$
" '()% &&'(C
; 7< 8B>?
4
; 7< &44<
4
; 7< &4>?
4
$ 7< 88
4
; 7< 8B
4
; 7< 8=4<8
4
; 7< 8D5 < (47 )>8
4
; 7< 78
4
; 7< &4>? >8
4
99+ 99+ 29+ 29+ 2$9+ 2#9+ 2#9+ 2;9+ 9+
8=8 7< 8 B8 8 %58=4 8
4
7< D 7 8 /8B7:
4
$ 7< 'D4>6=8 (48
4
; 7< :8> 8 (4B5 <
4
$ 7< ->85478
4
$ 7< 4 8
4
; 7< 878
4
88>8
'" '()'*(
# 7< 8 > ,B44788
# 7< 8 8B>?
# 7< 8 )8 5 <8 4B7 7< 8 4>3 7< 8 )648 7< 8 8748
$ 74<8 44:
299+
,88@ + + 2+ 2+ 2;+ 2+ 2 @
8@678 9
$
" "" " " " " " + % " "" " " & "" ,) * ", % "" " " " +" "" " $
% $"
" )"")" " " " ,)" + "" (
#9+ !9+ 29+ 2#+ 29+ 2$9+ 29+
)() .*'('0" ," 2 8@678 9 $
; 7< 0 48 - 7 8 )>>88
4
# 7< 8B>? 8 &B8
4
# 7< 4BB8+ 8>>< 8 -B>
4
# 7< )=/><8+ :
4
# 7< &4B8 - 7
4
# 7< >6=8B<858<8
4
# 7< 485 8
4
7< 74
4
229+ 299+ 299+ 299+ 9+ 29+ 9+ 99+
7< 468B4
,88@ 7> 88 744 > @58+ 8D58 8 7868D58
.+ 6(1'1++1
7< 8 =8D8 8 &44< 7< 8 468B4 7< 8 -88 7< 8 0 48 - 7 8 ,<88
$9+ $#9+ $9+ $99+ $99+ ;9+ ;9+ ;!9+ ;!9+ #9+
* 5844B <88 2 8@4D8 8B4
7< 8 47 ->D:8
6B >8:
7< 8 8B>? 8 &B8
" , )" "" " ,# ,# &&"# ) )" " " " " " ' ) %
,88@ 7> 88 744 > 8D58 8 7868D58
#9+ #!9+
8 78 (448 @
4
# 7< <858<8 BB
4
7< ,84 8 ,88>3
4
7< -88 8 =8 ->88 4B7
4
7< "D47>3 4>8478
4
7< 0 >88 B8 5 8 8> 4 2 7< -8BB8 (B 4@>?8
4
22 7< )648
4
2 7< (8+ "48B 8 &D8
4
22 7< '78> 8B47
4
22 7< '78> (6=8
3
4
7< & <4B 8 (4?8
4
,88@ 7> 88 744 > @58 8 8D58
,8D8B7 5>? 58@>< 78 58@678 9$ 8 D44@ @4 88 878>C
>?@
Aeffeweg.nl : 58B #9 ; 9 ! ::8 -8<+ &5 $+ !!2 ">8
B8 8 !" &" ", " % " & " " " # "% # "" " )" %
4
2# 7< (>6>B>3 8 0 >7 4B>3
99+ $9+ $99+ ;29+ ;$9+ ;#9+ ; 9+ ;99+ ;99+ ;9+ ;9+ 99+ $9+ 999+
Uit & thuis REIZEN
19
Zes ultieme relaxoorden in Portugal Vila Monte Resort, Moncarapacho
Goedkoop zijn ze niet, maar wel heel bijzonder. Zes van de beste hotels van Portugal.
Vila Monte laat een andere kant zien van de Algarve. Het plattelandsresort is omgeven door goed onderhouden tuinen en ligt slechts 10 minuten vanaf het strand van Rio Formosa Natural Park. De villa’s waarin de kamers liggen lijken op de huizen die we kennen uit Andalusië en Marrakech. Vila Monte Resort, Sitio dos Calicos, Moncarapacho, Algarve (0035 128 979 0799; vilamonte.com). Tweepersoonskamer vanaf €139,- inclusief ontbijt.
Sophie Lam ALGARVE
...
Martinhal Beach Resort, Sagres Dit resort, in het Costa Vicenta Natural Park in het rustige westen van de Algarve, ademt een tropische sfeer. De kamers en appartementen liggen verspreid tussen het hoofdgebouw en een verzameling houten huisjes en stenen villa’s. Restaurant, winkel, sportactiviteiten, een kinderclub en spa maken het park zeer compleet en geschikt voor de perfecte vakantie. Martinhal Beach Resort, Apartado 54, Sagres, Algarve (0035 128 262 0026; martinhal.com) Tweepersoonskamer vanaf €153,- inclusief ontbijt.
Herdade do Touril de Baixo, Odemira Dit rustieke oord ligt aan de uitgestorven westkust van Alentejo. Herdade do Touril de Baixo is een boerderij waar prettige, huiselijke kamers zijn ingericht in een gerestaureerd landhuis. Na een ontbijt met zelfge-
Vila Monte (links) en het Martinhal Beach resort (rechts) Op de grote foto boven: Memmo Baleeira.
maakte jams, fruitsapjes, yoghurt en versgebakken brood kun je genieten van een afdaling langs de rotsen naar het stille strand van Tonel of een fietstochtje en de verkoeling van het zoutwaterzwembad. Herdade do Touril de Baixo, Zambujeira do Mar, Odemira, Alentejo (0035 128 395 0080; herdadetouril.com) Tweepersoonskamer v.a. €80,- inclusief ontbijt.
bepaald geen monotone accommodatie. Naast de verplichte spa, het restaurant en een golfbaan is er ook een surfschool en worden er dolfijnentochten georganiseerd. Ook kun je hier gaan duiken. Memmo Baleeira, Sitio da Baleeira, Sagres, Algarve (0035 128 262 4212; memmohotels.com). Tweepersoonskamer vanaf €88,- inclusief ontbijt.
Memmo Baleeira, Sagres
The Oitavos, Cascais
Wit is de overheersende kleur in dit design-resort. Maar met zijn ruige tapijten, kleurige meubels en subtiele moderne muurschilderingen is het
Het aanzicht van Cascais, een voormalig vissersdorpje dertig kilometer ten westen van de Portugese hoofdstad en vlakbij de monding van de
Taag, wordt gevormd door prachtige jachten, weidse golfbanen en luxueuze hotels. Eén van die hotels is The Oitavos, dat in augustus werd geopend in het sjieke Quinta da Marinharesort in het westelijke deel van het stadje. Door de enorme ramen in de luxe moderne kamers heeft u prachtig uitzicht op zee. Het resort herbergt een spa, een zeewaterzwembad, verscheidene restaurants en bars en, uiteraard, de vereiste golfbaan. The Oitavos, rua de Oitavos, Quinta da Marinha, Cascais, (0035 121 486 0020; theoitavos.com). Tweepersoonskamer vanaf €375,- exclusief ontbijt.
Lonely Planet
Goedkope vlucht?
BIJZONDER NEDERLAND
ZADELPIJN NA VLIEGREIS
Reisgids Lonely Planet heeft vier Nederlandse bestemmingen opgenomen in een toptien van bijzondere vakanties. Een verbouwde reddingscapsule, te huur inclusief slaapzak, champagne en chemisch toilet, voert de lijst aan. Verderop in de lijst staan een havenkraan in Harlingen die dienst doet als hotel, een drijvend vlot zonder elektriciteit of wc en het mooiste uitzicht van Rotterdam: de Euromast.
EPA
Vliegtuigstoelenfabrikant Aviointeriors presenteerde deze week op de Aircraft Interiors Expo in het Duitse Hamburg de Skyrider, een nieuwe vliegtuigstoel, waarin passagiers nog maar 50 centimeter beenruimte overhouden. Volgens Aviointeriors werkt de Skyrider zoals een zadel. ‘Cowboys kunnen zonder problemen acht uur op een paard zitten, bij vluchten van één tot drie uur kunnen passagiers dan heel comfortabel zitten. Naar verluidt heeft luchtvaartmaatschappij RyanAir interesse in de
Farol Design Hotel, Cascais De naam van dit hotel doet vermoeden dat het om een heel modern gebouw gaat, maar in praktijk is het gevestigd in een landhuis uit 1890. In de moderne uitbouw vindt u kamers met sjieke interieurs waarvan sommige zijn ontworpen door Portugese modeontwerpers. Er is een spa, yoga, een lounge aan zee en een sushibar. Farol Design Hotel, 7 Avenida Rei Humberto II de Italia, Cascais (0035 121 482 3490; farol.com.pt). Tweepersoonskamer vanaf €190,- incl. ontbijt. 1 © The Independent
Nieuw-Zeeland
nieuwe manier van vervoeren. Door het vliegtuigzadel nemen passagiers minder ruimte in beslag, kunnen er meer in het vliegtuig mee en haalt de vervoerder meer inkomsten binnen. Hiernaast zijn consumenten met een betrekkelijk laag budget goedkoper uit, aangezien de prijs van de zadelstoelen lager zal liggen dan reguliere zitplaatsen. Of de nieuwe stoelen daadwerkelijk worden opgepikt door andere budgetmaatschappijen zoals EasyJet, zal het komende jaar moeten blijken.
TANK HUREN NIEUWE RAGE Nieuw-Zeeland heeft er een nieuwe toeristische attractie bij. Tegen betaling van 500 tot 1000 dollar kun je je een middag uitleven met verschillende militaire voertuigen. Van simpele jeeps tot een echte Centurion, een Brits oorlogsvaartuig waarmee het Australische leger de stijd aanging in Vietnam. De Britse voormalig IT-specialist Jonathan Lahy-Neary bedacht en runt deze experience vlakbij de stad Christchurch.
District Faro
Puntje van Europa
Feest voor surfers
Algarve behoort sinds 1976 tot het district Faro. Daarvoor bestond Portugal nog uit elf provincies, Algarve was daarvan de meest zuidelijke.
Kaap Sint-Vincent (exotischer: Cabo de Sao Vicente) vormt het meest zuidwestelijke punt van Europa. De klif ligt op zes kilometer afstand van Sagres.
Badplaats Cascais is van een pittoresk vissersdorpje uitgegroeid tot toeristische trekpleister. Net buiten de baai ligt Guincho Beach, een waar surfersparadijs.
GO USA & CANADA
MET JAN DOETS + .
#
&
/ "* DD
".,3++6 ,2. 0.34 &. &' 2$ & 00 3@8(= '3 35=5 $= & == *9< =9 9H= GG BCD 1 -0 ' ) &
17 dgn. Vanaf
/00:7
3@8(= !8 .> $= & == *9< =9 9H= GG BCD 1 -0 ' )1&
17 dgn. Vanaf
/ :
3@8(= 3?;3 $= & == 2= 9H= GG BCD 1 -0 ' ))&
SA GreenTrips USA
Trips Florida
CamperTrips
(= ?=63 (33? 9B $B9HB
(= 3@=? 85= 9B $=
3@=? +=??3(= $?36 9B GF
16 dgn. Vanaf
/0# 7 16 dgn. Vanaf
/0:
9 dgn. Vanaf
/:
(= =3@= (<8 8
9 dgn. Vanaf
/77:
9< ;B 17 dgn. Vanaf
/00
(= $?36 ?36 %336=8
9 dgn. Vanaf
/7":
B;A= =BG9<=F
3@8(= $?36 $= ? == 9HB@ 2G< 9H= GG BCD 1 -0 ' )&
17 dgn. Vanaf
/7:7
) -0 ' )))1&
' (= %83> % 68 )9E B 9;E G=
' (= 8 9 <8 &5>=8 =;E=B<@= =
' (= ,<=?8 ) -0 ' ) &
' (= 3;=5 3363 -8=858 ,BG = , 9 B@ 2AB =
' (= 336=3 &5>=8 9>>1 9E= B= 9= %)
B;G ? <@= ;B=
/0 " " 9 dgn. Vanaf
/ 7: 7:
,= =<F 9 dgn. Vanaf
/777
88(= 38 ==8 4 (3= =E= = @== ;H:B9 B==B H= = 9G 1 %= 3E = 29AB@ F ;GD H 9E =B=B=1 9 dgn. Vanaf ' =;B= = ;H=9 B=D
/0:"
88(= 3?=9=3 8? 8 = B =:=9EF =B= 9 <= 9;A B@= )9;B ; B@A 9 +4 = %99 09GG=D / =:GBC> B <9H= G= A =GF ;GB=> A:B<= = 11 dgn. Vanaf A9 1 =;B= = ;H=9 B=D
/7"
12 dgn. Vanaff
=(= =3@= 85
SnowTrips ' (= ,=8 %3>
(= $?36* '358 3 =8
..$3 %" -
++7 .3. 7. 5 7.3,+ !*
%?3 =8 =3@=
9 dgn. Vanaf
/7
B;GD & <99@= ;B=
88(= 3 3== .= 9 9 = F / @=B= 9 <= )=9G > A= )9;B ;7 B == @= C9C=F ;GB=> A:B<= A9 71 =;B=1 20 dgn. Vanaf :B=G9<= G;A = = ;H=9 B=D
/##
AdventureTrips
van Jan Doets
-. .$3 % )5 B =9 B99G =B@==G;A9 5 EG=B= @== 5 :BC<== 9;;HH<9 B= 15 EG=B;A9GB@ = = -@== @ = :=#
68 8(= (83 8 9 (<3=?36
18 dgn. Vanaf
/07:0 23 dgn. Vanaf
68 8(= 33 =;=;<
/ 16 dgn. Vanaf
68 8(= ;8 3 38
/00 22 dgn. Vanaf
68 8(=
@8=53 83@
/#
.. .333+3.# = =B 99 H=BE9 99<91 B61 9 BC H=BE9 > >BE9 :=EBCE = :=E C= B9 +-. .356
12 dgn. Vanaf
/0 0 12 dgn. Vanaf
/0"7 9 dgn. Vanaf
/00 10 dgn. Vanaf
/0 12 dgn. Vanaf
/0
CityTrips USA
**Waar van toepassing is de Jubileumkorting van Euro 50,- in prijzen verwerkt. Prijzen va. en pp. gebaseerd op 2 pers accommodatie, *gebaseerd op 4 pers per villa of appartement, incl.retourvlucht, luchthavenbelasting, huidige brandstoftoeslagen, accommodatie, vervoer bij AutoTrips. Vertrek in winter 2010/2011, tenzij anders aangegeven. Alle CamperTrip prijzen zijn in april, mei, sept, okt 2011 en zijn pp incl. 23-25 ft camper met zonnescherm gebaseerd op 4 pers, retourvlucht, luchthavenbelasting, huidige brandstoftoeslagen, camping 1x en hotel 1x.
=(= 3<33 8 B;GD = ==
5 dgn. Vanaf
. > A= *;E -0 ' )& -0 ' &
/7
=(= !8 .> (33? B;GD =;B=F
) @8=>3 8 3363 85=3?=
7 dgn. Vanaf
/00
=(= B;GD GG=
=(= <=53; B;GD = == 9;;E . =
6 dgn. Vanaf
/7" 6 dgn. Vanaf
/:0
$"5 GB= BB9 B=1 BCB> = :=EB@=1 > :=G "!&"&'''' > =!H9BG 3/4+-.56 (> :==E H9 8H 9 =B *B= =G< =@ 4 4"' ==A@ 99 4 E .A=H9== 9 B= = =;A = /, ;9H= <= <=1 @==> F
DJOSER JUNIOR rondreizen voor uoders met kinderen: Jordanië 9 dgn vertrek 24 dec nu 80 korting Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
Marokko DJOSER rondreizen Namibië / DJOSER FIETS Marokko 10 dgn Botswana/Zambia 24 dgn v.a. v.a. 1095,Brochure? 2295,- Brochure? www. www.djoser.nl of 071-5126400 djoser.nl of 071-5126400
DJOSER rondreizen Kenia/ Tanzania 20-23 dgn v.a. 2395,- Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400 TANZANIA SPECIALIST Privé reizen op maat . 055-5332550 of www.exploretanzania.com
DJOSER rondreizen Cambodja/Laos 16-22 dgn v.a. 1595,DJED REIZEN: Gevarieerde Brochure? www.djoser.nl of Egypte reizen. Individueel of 071-5126400 met kleine groep. Ook reizen op maat vanaf 2 personen. Wekelijks vertrek. Brochure? 070 3815533 WWW.DJED.NL
DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Egypte 10 dgn vertrek in de DJOSER rondreizen Ethiopië kerstvakantie nu met 50 23 dgn v.a. 2895,- Brochure? korting Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400 www.djoser.nl of 071-5126400
DJOSER rondreizen India/ Nepal 16-30 dgn v.a. 1595,Brochure? www.djoser.nl of DJOSER JUNIOR rondreizen 071-5126400 voor ouders met kinderen: Indonesië 15-21 dgn v.a. 1945,- Nog plaatsen op o.a. 18 dec Brochure? www.djoser. DJOSER JUNIOR rondreizen nl of 071-5126400 voor ouders met kinderen: ANTARIN (SGR) ondersteunt Maleisië 15-21 dgn v.a. uw eigen reis. Hotels, auto- 2095,- Nog plaatsen op huur,cursussen,trein/vliegtick. o.a. 19 dec Brochure? 020-6275085 www.antarin.net www.djoser.nl of 071-5126400
DJOSER rondreizen Vietnam/ Cambodja 23/27 dgn va DJOSER rondreizen Thailand/ Laos 16-22 dgn v.a. 1595, 1795,Brochure? Adventure Cruises anvr-sgr. www.djoser.nl of 071-5126400 Brochure? www.djoser.nl of Bijzondere reizen op kleine 071-5126400 schepen: Askja 026 352 9390 Thailand met uw gezin? of www.adventurecruises.nl www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
DJOSER rondreizen Argentinië//Chili/Uruguay 23 dgn v.a. 2795,- Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
"
"
"! "
Rondreizen, ook met Chili! 040-2982266 (Anvr/Sgr) www.mondireizen.nl
ONTDEK BRUISEND DUBAI MET ARKE! Strand en shoppen op circa 6 uur vliegen 3-sterren hotel v.a. 599,- p.p. (5 dgn, incl. vlucht) 5-sterren hotel v.a. 799,- p.p. (5 dgn, incl. vlucht) Ga voor meer informatie en boekingen naar uw Arke winkel of naar Arke.nl. Vraag naar de voorwaarden.
DJOSER rondreizen NieuwZeeland/Fiji 25-28 dgn v.a. 2995,Brochure? ASKJA REIZEN anvr-sgr. www.djoser.nl of 071-5126400 Boek nu & ga mee op de Grote Rondreis Australie op 18 nov 3.755,- www.askja.nl Australië, Nieuw - Zeeland & Pacific. SGR Op Maat Reizen. Bel 035-6833708 of zie www. AbOriginalBoundTravel.com
BOEK NU FASCINEREND SRI LANKA BIJ ARKE! Voordelige ArkeFly retourtickets v.a. 479,- p.p. Tropische strandvakanties v.a. 499,- p.p. (9 dgn, incl. vlucht) Indrukwekkende rondreizen v.a. 799,- p.p. (9 dgn, incl. vlucht) Ga voor meer informatie en boekingen naar uw Arke winkel of naar Arke.nl. Vraag naar de voorwaarden.
DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Cuba 15-18 dgn v.a. 1895,Extra vertrek: 19 dec Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400
DJOSER JUNIOR rondreizen voor ouders met kinderen: Costa Rica 15 dgn vertrek 19 dec nu 100 korting Brochure? www.djoser.nl of 071-5126400 Gezinsreis Costa Rica? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
Nederlandse Antillen
RELAXEN IN GOA, INDIA MET ARKE! Australië met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
Cruisen met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
Voordelige ArkeFly retourtickets v.a. 479,- p.p. Tropische strandvakanties v.a. 499,- p.p. (9 dgn, incl. vlucht) 15 okt. -JAPAN-Reis-Info-Dag Rondreizen India met gegarandeerd vertrek v.a. 1299,- p.p. TAO Japan specialist. Indiv/gr. Ga voor meer informatie en boekingen naar uw Arke winkel of 020-623 50 67 www.japan.nl naar Arke.nl. Vraag naar de voorwaarden.
Voor aantrekkelijke auto- en camperreizen naar de USA, kijk op: www.WRC.nl
FLY & DRIVE al vanaf 480,Aeroglobe International (SGR) WWW.VLIEGMETMEMEE.NL
Florida met uw gezin? www.travelnauts.nl Experts in verre gezinsreizen 020-5289333 (SGR)
16-daagse reis Zinderend Voor aantrekkelijke camperAruba en Curaçao v.a. 940, reizen naar Canada in 2011, kijk op: www.WRC.nl kijk op: www.WRC.nl
noordelijk
Vertrek vanuit: Amsterdam
Cyprus
De onontdekte strandbestemming van Europa 78 20 78 2 -;780 29 -- 72 2 2
-; 02;742 .22==742 072 2 9 2 2 242 -- 274-==-: 2 7 022 922 42; 9 2 2-2 =2 22 onontdekte 2 2 .22==74: 02;789 7 22 -2;82 7 02 Middellandse Zee - 8-2;-4 2.42 .;223 02 202;-02 -9-724-42: 2;242 62 kruispunt van drie continenten% -% 7, 2 379- 7 22 .2;-47892 -247/62 6- 2 4222 02 07 22 .2/6- 742 2 92 22 42/67202 7 072 10.000 jaar 2 4 4--: 2 074 7 292 02;789 9 % -; - 2 ( 702 - 7 -; 8-2 .2920 .78 02 4220 .2
-9-724-42 =-- 62 622;789 2 42; 02;7892 42022;2 7 42722 - zon, 2 029 277/6 42.720 zee, strand 2 622; 2 27=2 6223 7/6 02
22; / ; : 0- ;--2 8-2 - 420 -;;2 242 2 7992;0 0 02 62; voordelige prijzen< 78 72 - -;;2
27- Mercure Hotel *****
All Inclusive
7 !22 2/ 2 2; 7 2 0 02 .29202 -/672/ 207= 79=-: 2 9-22; - 27- 02 .2;-47892 77-72. 02 -/672/: $ ; 0- 9 292 02 42;78927 72: $ ; -.; 42722 - 2.;783 7 07 322 ;;2% ; 2 !22 62;: 2/ 2 2; 7 42. 0 !: = 2 ;74 072/ -- 22: 2 62; ;74 72 -- 22 - ;789 -0% 2 7 22 9 =-74 -0 --42;240 2 22 72
72 - ;74.2082 2 --;: 2 /2 = - 27- ;74 /7/- 97;=22:
€399
8 dagen, logies ontbijt vertrek 8 november
:-:
'51
Famagusta
Salamis Bay Conti *****
bestemming
42=-992 2 3-/7;7272 2 - &24- - -% 02;789 92 /-7+ #-/6742 4 0429;2 02 -0-02 2 =72 .--72% 20 .2-/6 /; . 2 22 7892 2 07 22 42/672027 =2 22; / ; 22; 23420 720 -/6;2 2 7 02 630-0 7/7- 2 27&782; 720222 229 42; $ -6 02 62..2 422 7 = 074
Top Set ***
Vertrek: 18/10 €399 • 1/11 €299
8 dagen al vanaf
Unieke
Kyrenia
8 dagen, limited all inclusive
vertrek 1 november
:-:
r
ve
8.3
op
o Zo
'"11
Vertrek: 11/10 €499 • 18, 25/10 €599
Kyrenia
Lapethos ****
8 dagen, limited all inclusive
vertrek 11 oktober
:-:
'551
Vertrek: 18/10 €599 • 25/10 €549
Famagusta &2290- 0-42
**% * ! 9
*% % *!
1
*"
02/
02/
02/
"% *% *% 5 "* 8-
*5
*
% *5 *
32.
32.
32.
32.
=
29-=2
499
449
419
399
399
499
699
399
399
449
499
399
399
- 229
400
300
300
300
350
400
300
300
300
300
300
300
300
* 2: 9-=2 2;-4
200
150
150
150
175
200
150
150
150
150
150
150
150
www.corendon.nl of 023-751 06 06 #782 78 42.-220 2: .2274 0-42 2/; 723 2 : 22920% -9-72 3 /6-22;-4: 9 2 23 2 .26 02:
Kaya Artemis *****
8 dagen, limited all inclusive
vertrek 11 oktober
:-:
'!1
Vertrek: 18/10 €728 • 25/10 €582
18.25
DE WANDELING NED2 Zoektocht naar inspirerende verhalen van bijzondere mensen.
Nederland 1 17:15 17:19 17:25 17:59 18:00 18:15 18:40 19:00 19:25 20:00 20:30 21:25 22:20 22:50 23:50
22:55
20.00
TRAUMA NL SBS6 Realityserie over de spoedeisende hulp van drie Nederlandse ziekenhuizen.
Nederland 2
Lisa en Tim hebben géén vleugels Buitenspelen Sesamstraat EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Timboektoe De dorpsdokter NOS Journaal Flikken Maastricht Ik vertrek Gewoon Jan Smit Pauw & Witteman NOS Journaal
17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:55 22:00 22:55
The A-Team De politie op je hielen! De Pfaff ’s Voetbal International Mannendingen: De 20 meest schandalige dronkaards en domkoppen aller tijden RTL Voetbal: Jupiler League
17:05 17:10 18:05 19:00 19:35 20:30 23:10
RTL 7 18:00 18:55 19:50 20:30 22:00
Op de buis/Mix
22
NOS Journaal Schepper & Co in het land Schlagerfestival Kerkrade KRO De wandeling Man bijt hond De Ombudsman That’s the question Uitgesproken Altijd Wat Nieuwsuur Kort!: 10 korte films
20.30
WEGMISBRUIKERS! VERONICA Verkeersprogramma gebruikt verborgen camera om wegpiraten aan te pakken.
Nederland 3 17:15 17:45 18:00 18:23 18:45 19:00 19:29 19:30 20:25 21:20 21:50 22:00 22:50 23:25 23:45
RTL 8
17:00 18:00 19:00 19:20 20:00 20:30 22:30 22:50 22:55 23:20 23:50
RTL 4
Te land, ter zee en in de lucht AVRO AvaStars Live Amika Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal SpangaS Nederland 3 De Wereld Draait Door Weten zij veel!? Neonletters NOS Journaal op 3 MaDiWoDoVrijdagShow PowNews Nederlands Filmfestival Journaal 2010 Nachtrit
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 22:30 23:30 23:40 23:45
De grote verhuizing Huizenjacht Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma NL Popstars Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Oerend hard Sound of thunder
17:05 17:35 18:30 19:30 20:00 20:30 21:25 22:25 22:30 23:25
SBS 6 Fabeltjeskrant Oprah Winfrey show Dr. Phil Kinderziekenhuis Style by jury The missing As the world turns
22.55
KORT!: 10 KORTE FILMS NED2 Isolde Hallensleben bespreekt, voor het Nederlands Filmfestival, tien korte films.
23.45
FILM: NACHTRIT NED3 Frank Lammers blinkt uit in thriller over de taxi-oorlog.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden The voice of Holland Van der Vorst ziet sterren RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
17:35 18:00 18:30 19:00 19:30 20:00 20:30 22:55
Friends Will & Grace Airline Bondi rescue The little couple Medium Fringe MasterChef: Nog 2 dagen Moonlight Law & Order: Special Victims Unit
17:05 17:30 18:00
NET 5
The king of Queens Everybody loves Raymond The nanny Wie is de chef? Over de kook Take me out Shooter Sniper
Veronica
18:15 18:45 19:10 19:30 20:00 20:30 21:30 22:35 23:35
Zack & Cody I’m in the band Veronica’s funniest commercials ever! 3rd Rock from the sun According to Jim Still standing Two and a half men The big bang theory Wegmisbruikers! Top Gear Top Gear Border security
LEZERSCOLUMN
Honds Henriette van Wermeskerken
...
D
e lucht kleurt zo roze als het glas rosé in mijn hand. De zee is vlak en stil. Het is rustig op het strand, de meeste mensen zijn naar huis. Opeens een zandverstuiving: een jonge zwarte labrador springt op ons en onze handdoeken. Kwispelend en snuivend rent hij rondjes. Hij gooit de wijn om, zet zijn poot in de quiche lorraine en
OPLOSSINGEN PUZZELS Cryptogram
Sudoku 8 3 5 1 6 4 7 2 9
2 6 7 9 8 5 1 4 3
9 4 1 2 3 7 5 6 8
4 2 6 5 9 3 8 1 7
1 8 9 6 7 2 3 5 4
5 7 3 4 1 8 2 9 6
6 5 8 7 4 1 9 3 2
3 1 4 8 2 9 6 7 5
Zweeds raadsel (vorige week vrijdag) !$ % " $ " ! " $## " " $
7 9 2 3 5 6 4 8 1
steekt zijn snuit in het blik knakworst. Enthousiast zwaait hij zijn natte staart in mijn gezicht. Tevergeefs probeer ik hem weg te duwen. Ik kijk wild om me heen, op zoek naar zijn baasje. Daar komt een vrouw onze kant op. Ze roept de hond, die zich daar niets van aantrekt. De vrouw heeft geen haast. Eindelijk is ze bij de hond. Ze maakt een riem vast aan zijn halsband en trekt hem met zich mee, zonder iets te zeggen. ‘Geeft niks, hoor!’ roep ik woedend
Hij zet zijn poot in de quiche lorraine, steekt zijn snuit in het blik knakworst. naar haar onverschillige rug. ‘O sorry’, zegt ze, en weg zijn ze. Treurig bekijken wij de vieze restanten van onze picknick. We schudden de handdoeken uit en installeren ons opnieuw. Vijf minuten later hurkt een grote herder bij ons neer. En ja, hij laat een drol achter en loopt weg, gevolgd
door een man en een vrouw. De blote armen van de man zijn zo zwaar getatoeëerd dat het lijkt of zijn hemd mouwen heeft. Zijn vrouw draagt een gouden band om haar enkel. Zal ik ze aanspreken? Nee, maar niet doen. Iets verderop zit een jong stel. De jongen roept iets naar de man, ik kan niet verstaan wat hij precies zegt maar wel hoor ik ‘opruimen’. De man haalt lachend zijn schouders op, schudt zijn hoofd en zegt iets tegen zijn vrouw, die ook begint te lachen. De man maakt een wegwerpgebaar naar de jongen die hem aansprak, en loopt door, met zijn hond en zijn
vrouw. Machteloos kijk ik ze na. Ik pak de schep van de kinderen en begin driftig te scheppen. Die schep is vaker gebruikt om hondendrollen te begraven dan om zandkastelen te bouwen. ‘Asociaal tuig’, zegt de jongen. 1
* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar [email protected].
Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl
Mix
ZWEEDS RAADSEL:
Prijspuzzel
zeurkous gebouw in Londen
deeltijdwerker landgoed
berg op Mindanao
roofkarpertje
WIN!
Deze week:
de Nikon S8000 digitale camera t.w.v. 269,De uiterst dunne (27.3mm) COOLPIX S8000 met 10x zoom past in elke zak en is de ideale camera als je op elk moment van de dag prachtige foto’s en HD-video’s wilt maken. De S8000 is bovendien zeer eenvoudig in gebruik!
familielid
balspel ovaal geliefde v. Julia wei met etgras
maanstand
5
terug barenspijn Cadmus’ dochter
3 hondenras vrede (Russ.)
eiland in de Oostzee rivier in Rusland
hoofd
6
bevel
van geringe breedte
4
5
Quizted is het gezelligste puzzelblad van Nederland met de meeste prijzen. Dit prijspuzzelblad heeft een grote variatie aan puzzels en u maakt elke vier weken kans op een van vele prijzen.
Zo doet u mee:
6
7
sales: [email protected] 0800-7200000
of SMS naar: 3553
marketing: [email protected]
(€ 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon)
CRYPTOGRAM:
oprichter: Cornelis van den Berg
SUDOKU
Horizontaal: 1. Eigenschap van brood of van een lat (5); 3. Geen open rijm (5); 4. Geef die opschepper weer de bons (4); 7. Een streek van streek (5); 10. Hij verliest gewicht (9); 11. Dubbel fragment (8). Verticaal: 1. Heilig tieneridool (7); 2. Hierin zijn piraten actief (5); 5. Bak met wat gesteente (6); 6. Met een superego kom je er wel! (6); 8. Zo gaat een vrome tegen de vlakte (5); 9. Plant met een onbezonnen ego (5).
1
uitgever: Ben Rogmans
2
9 2 3
7
8
5
4 6
5
9
5
2 Speel deze puzzels nu ook online en win! Ga naar: www.puzzelland.com/depers
1
11
9 3
4
7
3
6
art direction: Koos Jeremiasse
4
7
1
2 3
8
10
hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst
1
© Puzzelland/ Leen Groeneveld
4
redactie: [email protected] 020-3460550
Of SMS “PERS -spatie- oplossing” naar 3553 © Puzzelland
8
website: www.depers.nl
Bel: 0909-5010704
Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u het sleutelwoord van het Zweedse raadsel door naar 0909-5010704 (€ 0,60 per gesprek). 1
Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
distributie: [email protected] 088-0131830
bevroren dauw
3
Prijspuzzel van vandaag is het Zweedse raadsel.
8 in orde
2
Vandaag:
Een halfjaarabonnement op Quizted.
insect
1
WIN!
Tibetaans rund
Een uitgave van Mountain Media BV
of SMS naar: 3553
Engels telwoord
4
Zie voor meer informatie: www.nikon.nl
Bel: 0909-5010704
7
2
23
8
2
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
FABEL OP VRIJDAG
Gekras en gekrijs Wim Meyles
...
N
a jaren van ellende nam de familie woestijnplevier een kloek besluit: ze gingen emigreren. Overdag verschroeide de zon alles wat eetbaar was en ’s nachts werden ze belaagd door allerlei gespuis. Het ergst waren de raven: hun onheilspellende gekras joeg de vogels de stuipen op het lijf. ‘Het wordt een lange tocht’, waar-
schuwde vader plevier. ‘Maar dan zijn we in een land overvloeiende van gras en wormen.’ Drie dagen en drie nachten vlogen ze, over bergen en valleien, zeeën en meren, dorpen en steden. Toen kleurde het landschap groen. ‘Het beloofde land’, riep vader plevier. Vermoeid streken ze neer in een uitgestrekte polder en namen ze hun nieuwe omgeving in zich op. Overal liepen weidevogels te fourageren.
Sommige keken de onbekende vogels onderzoekend aan, andere hadden een lichte argwaan in hun blik. Maar alle hervatten na een tijdje hun maaltijd, zonder de plevieren een strobreed in de weg te leggen. ‘Eindelijk van die raven verlost’, sprak de vader. ‘En ook geen andere vijanden, zo te zien.’ Maar daarin vergiste hij zich. Uit het niets kwam een agressieve meeuw tevoorschijn. Het beest scheerde een paar keer rakelings over de familie heen, en bleef daarna hinderlijk rondfladderen. Luid krijsend gaf hij de plevieren te verstaan
dat hij hen pas met rust zou laten als ze opgekrast waren. 1
Nooit zeggen ze iets positiefs, iets warms, opbouwends, leuks of liefs; de wereld wordt er killer van: Geert Wilders en de taliban.
* Van Wim Meyles zijn zes bundels met fabels verschenen (de laatste twee getiteld ‘Fabeltjesland’ en ‘Dierengedoe’). De boekjes kosten 9,50 euro per stuk en zijn o.a. verkrijgbaar bij uitgeverij Elikser: www.elikser.nl .
Selectie geplande ov-verstoringen: 111
Schiedam (bus)
Morgen: RETlijnen 51 en 54. Halten Koemarkt en Oranjestraat vervallen.
Den Haag (bus/tram)
111
111
Vandaag
Morgen
Vanochtend zijn er langs de oostgrens nog buien actief. Vanuit het westen is het enige tijd droog en zijn ook opklaringen mogelijk. Het noorden krijgt weer snel te maken met buiige regen. Bij zwakke tot matige zuidwestenwind wordt het 18 graden. Vanavond trekt de neerslag in zuidoostelijke richting over het land.
Het is bewolkt en verspreid komen buien voor. De wind draait naar het noorden en trekt langs de kust aan tot vrij krachtig. Daarmee wordt koelere lucht aangevoerd. Het wordt ‘s middags 17 graden. Zondag krijgt vooral het zuidoosten neerslag. In de nieuwe week draait de wind naar het oosten en krijgen we wat stabieler weer.
Morgen t/m maandag: HTMlijnen 6, 20 en 27. Halten Brouwersgracht, Om en Bij, Hobbemaplein, Delftselaan, Paul Krugerplein, Nunspeetlaan, Vaillantlaan, Paterswoldestraat, Leyweg/Melis Stokelaan en Dalerveenstraat vervallen.
Zeist (bus)
Morgen: Connexxionlijnen 56, 58 en 74. Halte Weeshuislaan vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
&*& & %& * & *&& ! &* !& %!*"!%& & ,!! ,! & &%&! %) +!*& "& * &*& & &&
&* !& %!*"!%& & && !*& ! ##! ) && !& && * %&& ! &%&! %) +&& ! & %&
&%&& %!* % *& %%&% ' & & & *&&& ) && %#&& &*& & $ ,!! ,! &
& && *&! & & !*& ! ##! ' & && !& & &&) +!! !! & & & && &*& & & & %#& & && & & "& & & && &*& & *!#,& %#& & %& & )
%& !(%& * !& * & & !! &&
!& *!
& &&
#& , % 72 /2 ,3/2;74 ,7,;2 '29 2 82 62 <,9274-2;27/ 7 7 2,72;2& ,/<77,722 2 4,7,7.62 7: %22 /22 82 -78 62 2,;722 , /2 <2/2;2;;742 /2 92 2 ;,42 2<78: ,,,, ;22 82 22 ,.722 -78/,42 ,, 62 .2+2 , 22 42 22 <,9772& 7<,4 2 7/2727 , /2 4,7,72 2 /2 / .2 2 /722 , /2 ,3/2;74 ,7,;2 '29: 2 6 / 672-78 29274 <2 62 42;/2/2 <,9274-2;27/ -72 /2 4,7,72: ,,,, 24 82 /2 <,927473<,72 2 -2622 , 2 7 ,32<<74 <2 /2 72.2 ,7,;2 '29 2 /2 ,,42 /2272<,9274 << 7.,72 , (2422 2/7, ': & (& 2 -2 22 /,,/9,.674& 26 7, 2 .<< 7.,723 ,,/74 2: %22 -2 82 2 ;,,427.6 2 82 2742 777,723: 2 62- ! 29 2 /2972, 2 2,74 7 22 <,92743 .72: ,,,, 9 82 42/ 2 24 <2 $ !3 .2: ,74 <2 <2/7, 2 ;72/ .2 7 22 0: "&%&
2 -272/2 2 ,3 72;2/2 .<<2.7+;2 3 .72 -72 22 /,<7.62 2 .;;247,;2 29<4274 <2 7<2 2;7892 7992;74: ,,,, -72/2 2 42/2 7<,72 2 2. /,72 ,-27/ ,,/2: ( !& & #!& 3<,72 2 /22 3 .72 9 7 72 -78 /2 622 #: <,& 2;23 15)1): 2 ;;7.7,72 9 82 2 <,7;& 72;789 1 9-2 )& 7.62 ,, /2 622 :: & "! /72 : ! 2<,7;,/2 7 < 6<: 2422:;
;42<22 73<,72 2 (2422 2/7, ' 7/ 2 72272 : 2422<2/7,:;
$(, $&'%+' #)"/'(+$*,!'$)!, #$, $$+$)"$($%#)"('%) ,$$'(*)*('$()%%$!"((! %'*-%%$ %%'" #)$
%%'" #)$
%%'" #)$
<,,2-40/09A45?/08:207456304/:80B><,@::0742D071/0 ;<:01:;/0=:8>090809
$%#)*$)*( '$)*+$%$'$('+ 0D0 8,,9/09:;3:?>20<45;>0347009=0<:/0A4594=/0 2<:>0A499,,<@:7209=30>70D0<=;,90780>2084//07/009 96070.4>,>09E009?4>=.340>042<45;14>G 09<45;020.:9.09><000090702,9>0>:;A459 +%%'1
$%#)*$)*( '%$$.'$('+ 0>009-0::07492@,92084//07/ /::<30>70D0<=;,907 0098::40>A00/0;7,,>=<4=304/09046093:?>60980<609 /0D0347009=0A4>>0A4590A4593001>009@:770=8,,680> /?4/074560046093:?>48;<0==40=09009D00<1<4==0,1/<:96 +%%'1
)"$$/%'$ 070@0<>45/-45-0=>07749280>/0:9/0<=>,,9/0-:94= A0<6 /,2090@0<>45/-45-0=>077492@4,:9D0A0-A496074=A0<6/, 209(,9,1@40</:D09-0>,,7>?2009@00945849/0< /,9@40</:D09/<,,2>?J-45 45@<,209:@0<?A-0=>0774926?9>?-0770980>/07,9>09=0< @4.0:;>0701::9?880< J ;0<20=;<06 0>4=307,,=940>8:207456?A-0=>077492>0701:94=.3:1;0< 08,47/::<>020@09 40<-45-0=>0746 *** ,,9>,7B/:D09F0==099/:84>,#?49>?=,-0<90>%,?@429:9IJ ;0<F0= ***,,9>,7B/:D09F0==099/:84>,#?49>?=3,,7B/:D09F0==093H>0,? ,?/:990>:0,?B%?;0<40?<I J;0<F0= (!!$&&$%
(!!$ (
$% "!%&!
"&%
&!!
0)**%$$) %'*-*&'*' 0::007/80>009/::<30>70D0<=;,90709/,,<800 2:0/@::</0/00;7,,>=0=:0;070=8,,64=.:8;70B80> 49/6609@,96:0664/0909<45;14>098::4@::<-007/ @,900967,==4060-0A,,/0:0,?B +%%'1
!!$&&' 40<-458,.3>4246?.60<::",C809>%0<@4.0:84:@)02090< 40?A=0/4,( 0098,74230>@0<=.3?7/42/0-0/<,2,1>0=.3<45@09 $!$ & %>??</0@:770/4249-7:670>>0<=4920@?7/0-:94900909@07:;9,,<)0-A49607:@@ +)45909":=>-?= &47-?<2
%*,()""$$*+
,,,&'($",,$!"
Sport
25
Zodra Willem II op het wedstrijdprogramma van NAC staat, is de motivatie van de supporters optimaal. PICS UNITED
Derby Ludieke acties tussen Brabantse rivalen
NAC wil Willem 2-3-4-0-1-2 pesten Het duel tussen NAC Breda en Willem II staat vaak in het teken van ludieke supportersacties. Zoals die keer dat een fontein in Tilburg de clubkleur van NAC spoot. Dominique Elshout BREDA
...
Bij heldere lucht is Tilburg te zien vanaf hoge gebouwen in Breda. Andersom ook. Een kilometertje of dertig liggen de Noord-Brabantse steden uit elkaar. Mooie afstand voor een mooie rivaliteit tussen voetbalfans uit beide steden, met pesterige stunts over en weer. Martijn Koks van de Breda Loco’s wil wel vertellen over Tilburgertje plagen, in het thuishonk van de supportersstichting die hij voorzit. De Breda Loco’s, opgericht in 2001, zijn er om sfeer te maken in het stadion en daarbuiten. ‘Wij verzinnen acties onder het genot van een biertje. Of twee biertjes. Of twintig.’ Zodra Willem II
op het wedstrijdprogramma van NAC staat, is de motivatie optimaal. Sterke acties zijn daar al uit geboren. Vorig seizoen nog, toen Willem II dreigde te degraderen. Hingen ze professioneel uitziende dienstregelingen op in Tilburgse bushokjes. De vertrektijden van de bus uit Tilburg naar plaatsen met een eerste-divisieclub stonden keurig onder elkaar. Vorig jaar september, ook zoiets. Spoot de fontein aan de Bredaseweg in Tilburg ineens geel water. Geel, clubkleur van NAC. ‘Daar kwam nog heel wat gereken aan te pas’, herinnert Koks zich. Lengte, breedte, diepte van de waterbak netjes opmeten en dan becijferen hoeveel kleurstof erin moet. De mooiste actie, vindt Koks, was in hetzelfde seizoen 2004/2005. Eerst dumpten Willem II’ers duizend kilo mest bij het Bredase Rat Verlegh-stadion. Schijt aan NAC, wilden ze maar zeggen. ‘Toen ben ik in het café bij ons stadion met de pet rondgegaan om geld in te zamelen voor een reac-
tie. Binnen een half uur had ik zeshonderd euro bij elkaar.’ Het geld werd besteed aan Pampers. ‘Een collega van me had net een tweeling in de luiers, hij wist waar we goedkoop konden inkopen. Bij een bedrijf uit Udenhout vlak bij Tilburg. Dat bedrijf was trouwens sponsor van Willem II.’
‘We verzinnen acties onder het genot van een biertje. Of twee biertjes. Of twintig.’ Martijn Koks van de Breda Loco’s
In totaal 4500 luiers waren het, en ze werden op een avond bij het Willem II-stadion gedumpt met een begeleidend spandoek. ‘Stilburg Broekpoepers.’ Het opruimen van de rommel verliep die keer vanzelf. ‘Het stadion in Tilburg ligt niet in de rijkste buurt van de stad, dus de luiers waren bin-
nen een half uur verdwenen, de wijk in. Hebben we nog goed werk gedaan ook’, zegt Koks. Stilburg, de Bredase bijnaam voor de thuisbasis van Willem II, bracht de Loco’s een paar jaar geleden op het idee Tilburg uit te roepen tot stiltegebied. Kwestie van bordjes maken en die ophangen. Maar in een stiltegebied horen dieren. Dus stonden in Breda volwassen kerels avonden lang schapen, kippen en ratten te figuurzagen. Schapen, kippen en ratten die later in Tilburg werden neergezet.
Te netjes De ene grap lokt de andere uit, waarbij NAC de afgelopen jaren veel actiever is. ‘Dat is zo’, zegt Jan van den Dries, voorzitter van de supportersvereniging van Willem II, dat momenteel in de eredivisie stijf onderaan staat. ‘Misschien zijn wij te netjes. En we hebben dit jaar wel andere dingen aan ons hoofd. Laat NAC de stunts maar doen, dan pakken wij de punten.’
Doping
Afgekocht
STEUN VOOR ARMSTRONG
HOCKEYRUZIE IS BIJGELEGD
Een goede vriendin van Lance Armstrong heeft de wielrenner voor een Amerikaanse rechter vrijgepleit in het dopingonderzoek. Stephanie McIlvain heeft verklaard dat de zevenvoudig Tourwinnaar in 1996 ten tijde van zijn behandeling vanwege kanker nooit heeft toegegeven dat hij verboden middelen heeft gebruikt. McIlvain spreekt hiermee de verklaring van een oud-ploeggenoot en zijn vrouw tegen.
ANP
De Bilthovense hockeyclub SCHC en voormalig coach Jacques Brinkman zijn het alsnog eens geworden over een afkoopsom. Beide partijen vonden elkaar in de rechtbank van Utrecht. SCHC zette in april oud-international Brinkman aan de kant wegens slechte prestaties. Na achttien duels bungelde de club troosteloos onderaan. Twee opvolgers wisten de ploeg in de hoofdklasse te houden. Brinkman eiste volledige uitbetaling van zijn driejarige contract, bijna 2 ton. Hij
De reeks pesterijen over en weer begon toen NAC in 2002 in financiële problemen verkeerde. Tilburgers legden broden en oude kleren bij het Bredase stadion onder het motto ‘Help NAC de winter door.’ ‘Dat was een goeie’, vindt Martijn Koks. Minder goed ging het toen vorig jaar plannen bekend werden om de jeugdopleiding van beide clubs te laten fuseren. De reacties in Breda waren ineens niet ludiek meer, maar serieus emotioneel. ‘Van samenwerking met Willem II kan geen sprake zijn’, zegt Koks daarover. Het NAC-bestuur voelde dat in tweede instantie ook zo aan, en trok de beoogde fusie in. Voor aanstaande zondag hebben de Loco’s weer iets in petto, maar ze zeggen niet wat. Sportief gezien is Koks er redelijk gerust op. NAC won de drie laatste wedstrijden tegen de buren. De doelcijfers van die ontmoetingen zijn verwerkt in de bijnaam voor de Tilburgers die tegenwoordig in Breda wordt gebezigd. ‘Willem 2-3-4-0-1-2.’ 1
r
verloor in juli een eerste kort geding, spande een bodemzaak aan en daarna weer een kort geding. SCHC weigerde te betalen omdat de trainer een wanprestatie zou hebben geleverd. Advocaat R. Salome vertelde tijdens de zitting dat SCHC al ‘vele tienduizenden euro’s’ vergoeding had geboden. De voorzieningenrechter in Utrecht zag in dat bod voldoende ruimte voor onderhandelingen en stuurde de twee partijen de gang op. Daar werden ze het eens.
‘Ooijer is een soort Rijkaard’
Jhon naar Indonesië
Eindelijk krijgt Martin Jol ook bijval. Clarence Seedorf zegt in VI dat André Ooijer een uitstekende aankoop is. Hij vergelijkt hem zelfs met Frank Rijkaard die bij Ajax de jonkies coachte.
Jhon van Beukering staat op het punt om een interlandcarrière te beginnen. De bondscoach van Indonesië wil hem oproepen.
26
Sport
Voetbal De zes minuten van Harvey Esajas
‘Bij AC Milan kennen ze Buitenveldert’ Harvey Esajas speelde in 2005 zes minuten voor AC Milan. Het maakt hem voor eeuwig een Rossoneri. ‘AC Milan is de overtreffende trap van voetbal.’ Iwan Tol AMSTERDAM
...
‘Sneller inspéélen.’ De stem van Harvey Esajas buldert over de trainingsvelden van SC Buitenveldert. Het amateurcomplex ligt ingeklemd tussen de VU en de ring Amsterdam. Milanello is ver weg op deze doordeweekse avond. De meeste voetballers van SC Buitenveldert kennen het wonderlijke verhaal van de zes minuten van hun trainer in het eerste elftal van AC Milan, de club die dinsdag in Amsterdam tegen Ajax speelt in de Champions League. ‘Ze googelen hun trainer hè’, lacht Esajas aan de rand van het veld. ‘Wat ze vaak willen weten is wie ik de beste vond. Dan kom ik toch altijd weer bij Clarence Seedorf uit. Hij is zo’n on-ge-lofe-lijke topsporter. Hij rookt niet en hij drinkt geen druppel. Niet op zijn verjaardag, niet met Oud en Nieuw, nooit! Dan heb je dus discipline.’
Reisgids Terug in de tijd. In de winter van 2004 gaat de dan 29-jarige Harvey Esajas op bezoek bij zijn vriend Clarence Seedorf op Milanello, het trainingscomplex van AC Milan. Esajas, die in Nederland speelde voor Ajax (jeugd), Anderlecht (jeugd), Feyenoord, FC Groningen, Cambuur en Dordrecht’90 is dan al drie keer gestopt met voetballen. Hij staat op het punt om reisgids te worden in Spanje. Tegen Seedorf zegt hij: ‘Man, het ruikt
Liverpool
hier gewoon naar voetballen. Ik krijg weer zin.’ Seedorf barst in lachen uit. ‘Moet je kijken hoe je eruit ziet.’ Esajas weegt dan 120 kilo. Als eigenaar van een discotheek en opbouwer van circustenten leeft hij een ruig leven. Om een lang verhaal kort te maken: via Clarence Seedorf krijgt hij de mogelijkheid om bij AC Milan een intensief programma te volgen om af te vallen. Hij traint drie keer per dag en leeft op een dieet van rijst, pasta en
‘Ik moest van AC Milan een week lang alles doen wat God verboden had.’ Harvey Esajas
havermoutpap. Esajas valt op door zijn wilskracht en bij de Italiaanse club krijgen ze een zwak voor het verhaal van de verdediger. Hij krijgt een contract, een kamer op Milanello, mag meetrainen met de hoofdmacht en maakt acht maanden later zijn debuut in San Siro: zes minuten als invaller in de sloffase van de bekerwedstrijd tegen Palermo. Later op de avond, in de kantine van SC Buitenveldert, zegt Esajas over de betekenis van die wedstrijd in zijn leven: ‘Iedereen in de voetbalwereld had me afgeschreven. Maar ik heb het gered: debuteren bij AC Milan op 30jarige leeftijd. Dit pakt niemand mij meer af. Zelfs Berlusconi belde me een dag later persoonlijk op om te
Harvey Esajas gaat niet naar Ajax-AC Milan. Trainen met zijn jongens van SC Buitenveldert gaat voor. JAN BOEVE
Esajas in actie voor Milan. PICS UNITED
Schaatsen
zeggen dat ik goeie reclame had gemaakt voor AC Milan.’ Hij vertelt hoe hij, dankzij de medewerkers van het beroemde Milan Lab, psychisch en medisch werd bijgestaan in zijn transformatie van tentenbouwer naar profvoetballer. ‘Iedere voetballer van Milan wordt wekelijks onderzocht. Op een gegeven moment zeiden de doktoren: je wordt volgende week ziek, dan krijg je griep. En dat klopte dan ook nog. Ze hebben ook mijn verstandskiezen getrokken, omdat ik last van mijn hamstrings had. Dat bleek allemaal met elkaar in verbinding te staan.’ Om de vijftien dagen kreeg Esajas een psychologische test voorgelegd. ‘Dan kreeg je 88 vragen over je geeste-
lijke gesteldheid. Hoe vaak je tv had gekeken, hoe je je daar bij voelde, of ik weleens aan zelfmoord heb gedacht, dat soort dingen. In het begin bij Milan, toen ik dertig kilo moest afvallen, hebben die mensen mij een weekje weggestuurd. Ze merkten dat ik mezelf te veel druk oplegde, want ik moest en zou slagen. Ik bleek overspannen te zijn geraakt. Ze zeiden: ga een week lang feesten, vreten, doe alles wat God verboden heeft, dan zien we je volgende week terug. Een week later was ik twee kilo afgevallen. Puur omdat ik de stress kwijt was. Er was letterlijk iets van me afgevallen.’ Van het huidige team van AC Milan kent hij nog Alessandro Nesta, Andrea Pirlo, Gennaro Gattuso, Mas-
Tennis
EXCUSES VAN JAN BOS NAAR ITALIAANS TEAM AFMELDING HODGSON WILLIAMS Roy Hodgson heeft zijn excuses aangeboden aan de fans van Liverpool voor de blamage van zijn ploeg in de League Cup. De Engelse topclub verloor thuis na strafschoppen van Northampton dat in de vierde divisie uitkomt. ‘Het enige wat ik kan doen, is Northampton feliciteren en mijn excuses aan iedereen aanbieden, aldus Hodgson die ook in de competitie allerminst kan bogen op een goede start.
Jan Bos heeft zich aangesloten bij de Italiaanse ploeg die onder leiding staat van bondscoach Gianni Romme. De 35-jarige schaatser, wiens contract bij Hofmeier niet werd verlengd, traint al enige tijd met de equipe van kopman Enrico Fabris. ‘De vlam brandt nog volop’, zei Bos over zijn ambities. ‘Ik vind het schaatsen nog steeds veel te leuk.’ Bos was de afgelopen twee jaar de kopman van de Hofmeierploeg en plaatste zich voor de Winterspelen van Vancouver. Bij dat evenement kon de routinier, die in
1998 de eerste Nederlandse wereldkampioen sprint werd, niet overtuigen. Op de 1000 meter eindigde hij als twaalfde, op de 500 meter vond Bos zijn naam terug op de 29e plaats. Een maand later besloot Hofmeier de sprinttak op te doeken en zat hij zonder ploeg. Met een Italiaans avontuur hoopt Bos, die nog op zoek is naar een individuele sponsor, zijn carrière weer nieuw leven in te blazen. ‘Ik merk dat ik dankzij de impulsen van die Italianen nog steeds veel leer’, sprak hij.
Tennisster Serena Williams heeft zich afgemeld voor het WTA-toernooi van Tokio, dat volgende week begint. De Amerikaanse nummer één van de wereld is nog altijd niet hersteld van een voetblessure, liet de organisatie gisteren weten. Williams staat al een tijdje buitenspel nadat ze in juli met haar blote voet in glas was getrapt en diepe snijwonden opliep. De dertienvoudig winnares van een grand slam is wel weer in training.
REUTERS
Pupil met grote mond
Erotiek
Cruijff 14282
Een 8-jarige ballenjongen kreeg tijdens LierseAnderlecht ruzie met de doelman van de gasten. De pupil noemde hem ‘hoerenjong’.
Derby County-doelman Stepen Bywater heeft ruzie met zijn buren, omdat hij een levensgroot erotisch kunstwerk in zijn tuin heeft gezet.
Een wetenschapsjournalist heeft planetoïde 14282 naar Johan Cruijff genoemd. Het Ajax-icoon zou het nu al niet eens zijn met de route van de planetoïde.
Sport
27
Wereldruiterspelen
LUCHTBRUG PAARDEN Tot en met 12 oktober functioneert de grootste luchtbrug ooit voor paarden, ingezet richting de Wereldruiterspelen in Kentucky. Bijna alle Europese paarden vertrekken vanaf Luik, een enkele vlucht gaat vanaf Schiphol. Uit Europa worden 450 paarden voor de WK in de Verenigde Staten ingevlogen. Uit Australië komen 19 paarden, 35 uit Zuid-Amerika.
Basketbal
De Braziliaan wil graag Nederlander worden. HOLLANDSE HOOGTE
EREDIVISIE WORDT DBL
Voetbal Verdediger vindt Oranje een ‘eer’
De Eredivisie Basketball heet vanaf dit seizoen de Dutch Basketball League (DBL). De DBL geldt alleen voor de eredivisie van de mannen. De nieuwe naam en huisstijl zijn gekozen om basketbal in Nederland een beter imago en meer aantrekkingskracht te geven. De DBL start morgen met wedstrijden in Amsterdam, Leeuwarden, Leiden en Zwolle.
Bulgarije
MATTHÄUS WIL BERBATOV De nieuwe Bulgaarse bondscoach Lothar Matthäus wil met dat land naar het EK van 2012. Om dat doel te bereiken wil hij aanvaller Dimitar Berbatov overhalen om terug te keren in de nationale ploeg. ‘Ik ga met hem spreken. Hij is van harte welkom’ zei Matthäus over de aanvaller van Manchester United. Berbatov bedankte in mei van dit jaar voor het nationale elftal.
Douglas overtuigt bondscoach Redactie sport AMSTERDAM
...
De Braziliaanse verdediger Douglas heeft bondscoach Bert van Marwijk overtuigd van zijn wil om Nederlander te worden. De keuzeheer ziet de speler van FC Twente als een versterking voor zijn selectie. Douglas en Van Marwijk spraken elkaar gisteren in de Grolsch Veste. ‘Ik wilde bovenal van Douglas horen dat hij graag Nederlander wenst te worden. Die overtuiging heb ik nu’, aldus Van Marwijk. ‘Mocht hij het
Formule 1 Ecclestone stelt gerust
Geen zorgen voor GP India Redactie sport AMSTERDAM
... simo Ambrosini en Clarence Seedorf. Esajas is er niet bij, volgende week in de Arena. Gevraagd naar de reden, wijst hij naar het trainingsveld. ‘Dinsdagavond trainen we bij Buitenveldert. Die jongens gaan voor. Ik zorg dat we iets eerder beginnen, dan kunnen we de tweede helft nog kijken.’
Beleving Liever gaat hij in december naar de terugwedstrijd in Milaan. De beleving van het voetbal in Italië spreekt hem veel meer aan. ‘AC Milan is de overtreffende trap van voetbal. VVV, De Graafschap, dat is voetballen. AC Milan is entertainment. Elke drie dagen moet je weer. Een nabespreking is tevens een voorbespreking op een
wedstrijd, want de show must go on.’ Bovendien: hoewel hij voor beide clubs speelde, voelt hij veel meer voor AC Milan. Logisch, bij AC Milan gaven ze hem de kans van z’n leven. Het zegt ook iets over het karakter van de Italiaanse club, vindt hij. Ik ben nummer 811 in de stamboeken. Dat betekent dat ik voor altijd een Rossoneri ben. Ik kom nog regelmatig op Milanello en kan altijd mee-eten. Het personeel ontvangt me met open armen. Die dachten in het begin ook: wie is die gozer? Er werkt daar een man in de keuken en die houdt nu alle uitslagen van SC Buitenveldert bij. Dat vind ik een grappig idee: dat ze op Milanello precies weten hoe het met Buitenveldert gaat.’ 1
Veldrijden
LARS BOOM VAKER IN ACTIE Lars Boom gaat dit seizoen meer veldritten rijden. De Raborenner komt vanaf begin december tot en met de nationale titelstrijd bij zes wedstrijden in actie. Vorig seizoen reed Boom maar twee veldritten, waaronder de NK, waar hij won. ‘Ik wil proberen een iets betere winter te draaien. Als ik meer wedstrijden rijd, krijg ik denk ik een beter ritme. Ik heb dan toch een uitdaging en ga dan waarschijnlijk ook iets beter trainen.’
Bennati
Arjen Robben
AANWINST SCHLECKS
BAYERN DENKT AAN MILJOENEN
De Italiaanse wielrenner Daniele Bennati rijdt volgend seizoen voor de nieuwe Luxemburgse ploeg van de broers Frank en Andy Schleck. De bijna 30-jarige Bennati reed sinds 2008 voor Liquigas. Daarvoor kwam hij uit voor Acqua & Sapone, Phonak en Lampre. De Italiaan won dit seizoen de derde rit in de Tirreno-Adriatico. In 2008 was hij de snelste in drie ritten in de Ronde van Italië en won hij ook het puntenklassement.
Karl-Heinz Rummenigge verwacht binnen afzienbare tijd een toenadering van de KNVB omtrent de blessure van Arjen Robben. Als de Nederlandse voetbalbond geen actie onderneemt, neemt Bayern München zeker juridische stappen. ‘Als we niet tot een bevredigende oplossing komen, dienen we een aanklacht in’, sprak de bestuursvoorzitter klare taal in de krant TZ. Rummenigge: ‘Dat is geen dreigement, maar een besluit dat we deze week hebben genomen.’
Bayern wil een schadevergoeding van de KNVB. De Nederlandse bond is volgens de Duitse club nalatig geweest bij de hamstringblessure van Robben. De aanvaller is maanden uitgeschakeld. Bayern rekent op een bedrag dat in de miljoenen loopt. Robben blesseerde zich vlak voor het WK, maar keerde verbazingwekkend snel weer terug. Bayern München ontdekte na afloop van het WK dat de aanvaller niet één, maar twee spierscheuringen had opgelopen. De KNVB had de tweede gemist.
Slimme vriendin
Wie is de baas?
Journaliste Sara Carbanero, de vriendin van Iker Casillas, vertelde op tv dat Cristiano Ronaldo maar ‘een egoïstisch ventje’ is.
De trainer van Santos is ontslagen, omdat hij het waagde supertalent Neymar (18) niet op te stellen.
Nederlanderschap verkrijgen zie ik in hem een versterking van mijn spelersgroep, al heb ik verder geen toezeggingen gedaan.’ Douglas hoopt snel voor Oranje te kunnen uitkomen. ‘Ik zou het een grote eer vinden als de bondscoach mij oproept.’ Manager algemene zaken Jan van Halst belooft namens Twente Douglas te steunen bij de procedure om Nederlander te worden. Buitenlanders moeten in principe vijf jaar in Nederland wonen om de Nederlandse nationaliteit te kunnen aannemen. Douglas is bezig aan zijn vierde seizoen bij FC Twente. 1
Formule 1-baas Bernie Ecclestone maakt zich nog geen zorgen om de Grote Prijs van India die voor oktober 2011 op de agenda staat. Dat meldde Ecclestone gisteren in een reactie op de perikelen rond de Gemenebest Spelen in India. De organisatie van de Gemenebest Spelen in het land raakt steeds verder in ongenade. Er zijn grote zorgen over de veiligheid in de Indiase hoofdstad New Delhi. Ook klagen atleten en
sportbonden over de onhygiënische toestanden in het atletendorp. Niettemin denkt de Formule 1baas dat zijn karavaan niet in dezelfde problemen terecht zal komen als de atleten die nu in India zitten. ‘De mensen die de Gemenebest Spelen te schande maken, zijn niet de mensen met wie wij te maken hebben’, aldus Ecclestone. ‘Ik maak me geen zorgen. Wij hebben als Formule 1 niets met de organisatie van de Gemenebest Spelen van doen.’ Het is volgend jaar voor het eerst dat de belangrijkste autosportklasse neerstrijkt in India. 1
Kies uit ruim 500 cursussen en opleidingen
PSYCHOLOGIE • HBO Toegepaste Psychologie • Kinderpsychologie • Parapsychologie • Praktische psychologie • Sportpsychologie • Organisatiepsychologie • Cultuurpsychologie • Persoonlijke groei • Astrologie RECHT EN JURIDISCH • HBO Rechten • HBO Management, Economie en Recht (MER) • MBO Juridisch Secretaresse • MBO Sociaal Juridisch Medewerker • Juridisch Medewerker Bedrijfsrecht (JMB) MANAGEMENT • Master of Business Administration (MBA) • MBA Primer • HBO Personeelsmanagement • Facilitymanagement NIEUW! • Toeristisch management NIEUW! • Hotelmanagement NIEUW! • Vrijetijdsmanagement NIEUW! • Leisure management NIEUW! • Nemas® Basiskennis Management (NBM) • Nemas® Middle Management (NMM) • Medewerker Personeelzaken (MPZ) ADMINISTRATIE EN ECONOMIE • HBO SPD Bedrijfsadministratie • HBO Bedrijfseconomie (BE) • HBO Vakopleiding Bedrijfsadministratie en Accountancy • MBO Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent (AKA) • MBO Secretaresse • MBO Secretarieel Medewerker • MBO Bedrijfsadministratief Medewerker NIEUW! • MBO Commercieel Administratief Medewerker • MBO Administratief Medewerker • MBO Commercieel Medewerker Binnendienst • MBO Boekhoudkundig Medewerker • MBO Directiesecretaresse/ Managementassistent • Basiskennis Boekhouden (BKB) • Basiskennis Calculatie (BKC) • Financial Assistant
• Basiskennis Loonadministratie (BKL) • Praktijkdiploma Boekhouden (PDB) - Financial and Cost Accounting • Praktijkdiploma Loonadministratie (PDL) • Boekhouden met Exact Online • Moderne Bedrijfsadministratie (MBA) • Medewerker Loonadministratie • Bestuurlijke Informatievoorziening (BIV) • Praktijkdiploma Medewerker Administratiekantoor NIEUW! ONDERWIJS EN KINDEREN • HBO Leraar Basisonderwijs (PABO) • MBO Pedagogisch Werker 3: Kinderopvang • MBO SPW-3 • MBO Onderwijsassistent • MBO Pedagogisch Werker 4 diff. Jeugdzorg NIEUW! • MBO Pedagogisch Werker 4 diff. Kinderopvang NIEUW! MARKETING EN COMMUNICATIE • HBO Commerciële Economie (CE) • HBO Communicatie • MBO Commercieel Medewerker Marketing & Communicatie • NIMA Communicatie-A • NIMA Marketing Oriëntatie • NIMA Marketing-A en -B • Journalistiek schrijven UITERLIJKE VERZORGING EN STYLING • MBO Schoonheidsspecialist • Vakopleiding Pedicure • Vakopleiding Schoonheidsspecialist • Manicure • Nagelstyling • Visagie en Haarstyling met Tom Sebastian • Modestyling met Tom Sebastian • Mode-adviseur • Schoonheidsverzorging • Haarverzorging VEILIGHEID EN SECURITY • MBO Beveiliger • MBO Particulier Beveiliger • Vakopleiding Particulier Onderzoeker • Detective • Criminologie • Event Security Officer
• Buitengewoon Opsporingsambtenaar (BOA) • Horecaportier NIEUW! FINANCIËN EN MAKELAARDIJ • Makelaar-Taxateur o.z. (compleet) NIEUW! • Basistheorie Taxateur o.z. • Aanvullende theorie MakelaarTaxateur o.z. Wonen/MKB • Wft Hypothecair Krediet • Wft Basisdeskundigheid • Wft Schadeverzekeringen • Wft Beleggen • Erkend Hypotheekadviseur • Wijzer met geld NIEUW! DETAILHANDEL EN HORECA • HBO Small Business en Retailmanagement • Ondernemer MKB • Sociale Hygiëne • Vakbekwaamheid Cafébedrijf • Vakbekwaamheid Restaurantbedrijf NIEUW! • Professioneel weddingplanner • Verkoop in de drogisterij LOGISTIEK EN TRANSPORT • CCV Vakbekwaamheid goederenvervoer • CCV Chauffeursdiploma Taxi • Logistiek medewerker/ teamleider DIERENZORG • Basisopleiding Dierenartsassistent • Dieren EHBO • Het verzorgen van uw huisdier • Het verzorgen van uw paard INFORMATICA, PC EN INTERNET • HBO Bedrijfskundige Informatica (BI) • Webpage designer • Windows XP/Vista • Microsoft Excel • Microsoft Access • Microsoft Office • Microsoft Outlook • Microsoft Powerpoint • Microsoft Word • MCSE • MCSA • MCTS • MCDST • Dreamweaver • Fireworks • Javascript • AutoCAD 2010 • Webshop starten
1. HBO Toegepaste Psychologie 2. Basiskennis Boekhouden 3. MBO Beveiliger 4. Zelf sieraden maken 5. Webpage designer 6. HBO SPH 7. Binnenhuisarchitectuur 8. Stresscounselling 9. Spaans voor beginners 10. MBO SPW-3 Kinderopvang
• Europees Computer Rijbewijs • Desktop Publisher (DTP) • Websites maken en veilig internetten voor kinderen NIEUW! • Blind typen • CompTIA A+ • CompTIA Network+ • Basiskennis Windows 7 NIEUW! • Online marketing NIEUW! CREATIEF • Fotografie • Gezonde voeding • Tekenen/Tekenen & schilderen • Aquarelleren • Schilderen met olieverf en acryl • Digitale fotografie • Korte verhalen en romans schrijven • Kinderboeken schrijven • Zelf sieraden maken • Weddingplanner • Cartoon- en striptekenen • Zelf breien NIEUW! HUIS EN TUIN • Tuinarchitectuur met Rob Verlinden • Binnenhuisarchitectuur • Interieurstyling GEDRAG EN MAATSCHAPPIJ • HBO European Studies • HBO Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) • HBO Culturele Maatschappelijke Vorming (CMV) • HBO Maatschappelijke Werk en Dienstverlening (MWD) • MBO Sociaal Cultureel Werker • MBO Medewerker Maatschappelijke Zorg NIEUW! • MBO Sociaal Dienstverlener • Stresscounselling • Schoolcounselling • Bedrijfscounselling • Relatiecounselling • Cultuurgeschiedenis
TALEN • Spaans (beginners/gevorderden) • Engels (beginners/gevorderden) • Duits (beginners/gevorderden) • Frans (beginners/gevorderden) • Russisch (beginners/ gevorderden) • Nederlands als tweede taal (NT2) • Nederlands foutloos schrijven en spreken • Nederlands voor buitenlanders • Zakelijke communicatie (Duits/Engels/Frans) • Zakelijk schrijven • Schriftelijke Communicatie Nederlands (SCN) • Italiaans • Arabisch • Indonesisch • Nieuwgrieks GEZONDHEID • MBO Doktersassistent • MBO Apothekersassistent • MBO Medisch Secretaresse • MBO SPW-4 • MBO Verzorgende • MBO Zorghulp • MBO Verpleegkunde • Basis medische vakken • Medische terminologie • Massage • Sportmassage • Drogist en Zelfzorg • Assistent Drogist • Afslanken • AALO Groepsles Docent • AALO Fitness Docent WELZIJN • MBO Helpende Zorg en Welzijn • MBO Helpende Welzijn • Yoga • Hotstone massage
Antwoordcoupon
S2010
POPULAIRE OPLEIDINGEN!
* Bekijk de actievoorwaarden op www.nti.nl
Ben je toe aan een carrièreswitch? Of ben je op zoek naar een nieuwe hobby? Bij het NTI vind je de cursus of opleiding van jouw keuze! Je studeert waar en wanneer je wilt en in je eigen tempo. Dankzij de flexibele studiemethode en de persoonlijke begeleiding door je docenten en persoonlijke mentor studeer je sneller en met meer plezier. Start dus vandaag nog!
☐ Ik wil snel starten met de volgende opleiding(en): ............................................................................
☐ Ik wil graag per post meer informatie over de opleiding(en): ........................................................... ☐ Bel mij voor meer informatie over:..................................................................................................... Dhr. / Mevr.:....................................................................................................Voorletter(s): ................... Straat: ............................................................................................................Nummer: ......................... Postcode: ............................................Plaats : .........................................................................................
Stuur deze bon in een open envelop, zonder postzegel, vandaag nog naar: NTI, Antwoordnummer 10500, 2300 VL Leiden
S2010
Inschrijven? www.nti.nl of bel 071 - 561 00 77
DP210
Telefoon:.......................................................E-mail: ...............................................................................