SPORT
PUZZEL MEE EN WIN!
Sportverkiezing? Champagne graag!
Maak deze week kans op een Lenco SB-100 3D Soundbar t.w.v. €149,-
Bij het Sportgala zijn de awards maar bijzaak. Het gaat de sporters vooral om het feestje.
brother.nl Printen, kopiëren en scannen
Printsnelheid tot 22 ppm
119,Excl. BTW
22
Meedoen en winnen? Op de puzzelpagina vindt u alle informatie.
Dagelijks winnen Hotelbon Jaarkaart t.w.v. € 75,-
14 Dinsdag December 2010
WWW.DEPERS.NL
All-in-one zwart-witlaserprinter er DCP-7030
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Ontucht
Register voor kinderopvang die wel deugt Falend toezicht en het negeren van waarschuwingen leiden tot grote zedendrama’s. ‘Dit had voorkomen kunnen worden.’ Eveline Domevscek Remco Tomesen AMSTERDAM
...
Er moet een register komen van kinderdagverblijven die wél deugen, zegt Ina Brouwer, voorzitter van de brancheorganisatie van kinderdagverblijven MOgroep. Dit is nodig om de kans te verkleinen dat personen als Robert M. (27) zich vergrijpen aan tientallen kinderen. Brouwer: ‘We gaan er nu over praten met de overheid. Wellicht dat in dat register ook alle pedagogische medewerkers komen. Dan hebben ouders tenminste een overzicht. Dat ontbreekt nu.’ Dat is niet alles. Ook moeten ouders meer inzicht krijgen in de regels waaraan kinderdagverblijven zich moeten houden. Deze moeten ook in een overzicht komen, stelt ze. ‘Welke ouder weet nu precies hoeveel leiders er minimaal per groep aanwezig moeten zijn?’ Het zit zo: afhankelijk van de grootte van de groep moeten er één, twee of drie leiders aanwezig zijn. Eén aanwezige leider mag enkel bij heel kleine groepjes kinderen, als enige uitzondering. Die regel werd door één van de twee Amsterdamse kinderdagverblijven waar M. toesloeg niet nageleefd, weet Brouwer. ‘De GGD heeft drie keer gewaarschuwd omdat er niet voldaan was aan het minimaal aantal leiders. Hier hadden de leiders gehoor aan moeten geven. Dan had dit voorkomen kunnen worden.’
Uitgesteld gesneuveld Kroatië-veteraan Joost van Dijk pleegde onlangs zelfmoord. De oorlog maakte van hem een zwalkende geest. Lees meer op pagina 8
Lees verder op pagina 2
EERST
Poëet, homo, charismatisch Silvio Berlisconi lijkt echt een probleem te hebben. Want in de coulissen staat een linkse concurrent te wachten die zowaar op de steun van bijna de helft van de Italianen kan rekenen. De homoseksuele Nichi Vendola lijkt daarbij meer op Berlusconi dan die laatste wellicht zou wensen.
Lees meer op pagina 5
MSM
Nina en Erics vredespijp
‘Make love not war’
13
EERST
WOORD VAN HET JAAR
De winnaar is... ‘De weerzin tegen cultuur gedoogregering komt voort uit actief dedain.’ Tommy Wieringa windt zich op over staatssecretaris van Cultuur, Halbe Zijlstra. Pagina 5.
Met 21 procent van de stemmen heeft ‘gedoogregering’ de titel Woord van het Jaar veroverd. Bij de verkiezing, georganiseerd door Van Dale en De Pers, brachten ongeveer twintigduizend mensen hun stem uit. ‘Daggeren’, doorgebroken via tv-hit Oh Oh Cherso, eindigde als tweede.
Lees meer op pagina 5
Eerst
2
LANGE POTEN
Misbruik Ambtenaren te weinig tijd
...
PETER
MIDDENDORP
V
orige week werden de uitkomsten gepubliceerd van een onderzoek naar de waardering van beroepen. De journalist kwam er niet goed af. Zo laag in uw achting als de politicus hoefde hij niet te verkeren, maar in het lijstje bungelde hij wel lelijk onderaan, vlak boven de verkoper van tweedehands auto’s. Ik ben zelf journalist. Van opleiding in ieder geval. Naast geschiedenis kon je op de universiteit van Groningen ook journalistiek studeren. In het eerste jaar werden de lessen verzorgd door een magere man met vlassig haar. Hij was ook ‘actief in het veld’. In Polen had hij wekenlang een zeldzame kerkuil bestudeerd, en daarna had hij een verhaal van zes kantjes daarover aan Vrij Nederland aangeboden. Het frustreerde hem diep dat dit verhaal daar ‘op de plank bleef liggen’. Het behoeft vermoedelijk geen betoog waarom wij er genoegen in schiepen om wekelijks met onschuldige gezichtjes te vragen: ‘Mijnheer, heeft Vrij Nederland uw verhaal van zes kantjes over de Poolse kerkuil al gepubliceerd?’ Zijn journalistieke hoogtepunt beleefde hij naar eigen zeggen in de dagen nadat een belangrijke Nederlander was ontvoerd; Heineken, of Heijn, dat weet ik niet meer. Hij was de allereerste journalist geweest die bij de ouders van de ontvoerde had aangebeld om te vragen wat er door hen heenging. De aanval van beledigde woede die volgde op onze vraag of hij die ouders niet beter met rust had kunnen laten, zullen we niet licht vergeten. Zondag werd bekend dat zich in Amsterdam een omvangrijke kinderpornozaak heeft afgespeeld. Toen de ouders na afloop van een voorlichtingsbijeenkomst naar buiten liepen, stonden er journalisten op de stoep, die vroegen: ‘Hoe voelt u zich?’, en moest ik ineens weer even aan mijn oude leraar denken. Ik ben hem nog een keer tegengekomen. Omdat er ‘in de freelancejournalistiek tegenwoordig geen droog brood meer te verdienen viel’, was hij toegetreden tot de hoofdredactie van een vakblad voor de voedingsmiddelenindustrie, de Melk, of de Kroket. Toen ik vroeg hoe dat beviel, roemde hij de secundaire arbeidsvoorwaarden. 1
Beter toezicht maar liever geen heksenjacht Vervolg van pagina 1
...
Ook op het toezicht van buitenaf is kritiek. GGD’s doen de inspectie, gemeenten moeten vervolgens ingrijpen als er iets mis is. ‘Er is een aantal gemeenten die dat niet doet zoals wij dat zouden willen’, zegt woordvoerder Sonja Kloppenburg van GGD Nederland. Volgens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben niet alle gemeenten genoeg kennis en geld om het toezicht goed te regelen. ‘Welzijnsambtenaren zijn met heel veel andere zaken bezig, en kunnen zich niet genoeg concenteren op de opvang’, zegt de VNG.
Beknelde kleuter Maar ook de GGD zelf komt handen tekort. Al begin dit jaar waarschuwde hoogleraar pedagogiek Louis Tavecchio dat de GGD niet goed genoeg kan controleren door de snelle groei van het aantal kinderdagverblijven. De afgelopen tien jaar is de kinderopvang volgens hem gegroeid van onge-
Verdachte Robert M. De 27-jarige Robert M., hoofdverdachte in de Amsterdamse zedenzaak, heeft in een ‘fors aantal zaken’ bekentenissen afgelegd. Dat zegt advocaat Richard Korver, die de ouders van een slachtoffertje bijstaat. Volgens hem zou M. 53 namen hebben genoemd. Het Openbaar Ministerie zegt niets over eventuele bekentenissen. Het meldde eerder dat er mogelijk tussen de dertig en vijftig kinderen zijn misbruikt en dat M. wordt verdacht van maken en verspreiden van kinderporno. M. werkte op twee kinderdagverblijven in Amsterdam en bood zich aan als oppas. Zijn 37-jarige echtgenoot zit ook vast, op verdenking van bezit van kinderporno. Ook een 39-jarige medewerker van een van de betrokken bedrijven zit vast. Zeventig familierechercheurs begeleiden de ouders van kinderen. 1
Gun jezelf een J/M abonnement
5 € 12,50
nummers voor
(stopt automatisch)
J/M is hét opvoedblad voor ouders van kinderen tussen 4 en 16 jaar. J/M is eerlijk over opvoeden, herkenbaar en altijd helder en praktisch.
www.jmouders.nl/depers
veer 150.000 kinderen tot bijna 800.000. Stel dat we het toezicht beter regelen en er een register voor ouders aan toevoegen, zijn uw kinderen dan veilig? Of moeten we soms de Zweden, Britten en Amerikanen achterna die cameratoezicht niet schuwen en waar zogenoemde no-touch policies gelden? Dit leidde in het Britse Bristol tot de benauwende situatie dat een kleuter anderhalf uur met zijn hoofd tussen de spijlen van een hek vastgeklemd zat. Niemand durfde hem te bevrijden. Zelfs een geruststellend schou-
‘Iemand is niet verdacht omdat hij man is. Ook vrouwen doen zoiets.’ Manager kinderopvang
derklopje kon er niet van af. Nee, zover willen we hier niet gaan, zegt ook BOinK, de Belangenvereniging van Ouders in de Kinderopvang. ‘Het moet geen heksenjacht worden.’ Nu bestaat al het gevaar dat alle mannen in de kinderopvang met wantrouwen worden bejegend. ‘Iemand is niet verdacht omdat hij man is. Ook vrouwen kunnen zoiets doen’, zegt een manager van een kinderdagverblijf die niet met haar naam in de krant wil. Zij heeft geen enkele man onder haar 130 kinderleiders. Het zou volgens haar een slechte zaak zijn, als mannen nu nog minder vaak kiezen om in de kinderopvang te werken. Ook bestaat het risico dat door dit drama, kinderopvangcentra liever geen mannen aannemen. ‘Nu krijgen kinderen in de opvoeding, ook in het onderwijs, vrijwel alleen maar te maken met vrouwen.’ Niet iedereen is het hiermee eens. Een stichting voor kinderopvang pleitte deze zomer bij de Commissie Gelijke Behandeling (CBG) dat ‘mannelijke medewerkers nooit alleen op de groep in het kinderdagverblijf mogen werken’. De CGB wees dit voorstel af aangezien er bij hen alleen maar incidenten bekend waren die om vrouwelijke medewerkers draaiden. 1
Liquidatieproces
VERDACHTE VRIJGELATEN De rechtbank in Amsterdam heeft Ali A., een van de hoofdverdachten in het grote liquidatieproces vrijgelaten. A. heeft ruim 3,5 jaar in voorarrest gezeten in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught. Hij zou onder meer betrokken zijn geweest bij een plan om een Turkse crimineel te liquideren. De uitspraak in de rechtszaak, waarin een belangrijke rol is weggelegd voor kroongetuige Peter la Serpe, wordt pas over een jaar verwacht.
Zingen met Jiskefet
Rustige Boxing Day
Goeiesmorgens De Musical. Jiskefet staat er in april vijf avonden mee in de Heineken Musical Hall, maar zonder juffrouw Jannie.
De machinisten van de ondergrondse in Londen weten wel wanneer ze moeten staken. Tweede Kerstdag, lekker rustig.
Vrolijke poppetjes in Londen Op Marble Arch in Londen staan tot april volgend jaar de Jelly Baby Family van de Italiaanse-Engelse kunstenaar
Mauro Perucchetti. De zeven kleurrijke beelden, tot ruim 3 meter hoog, verbeelden het multiculturele ka-
Argus ‘Gedoogregering’ Woord van het Jaar 2010
Eerst
Anonymous Een zootje ongeregeld
Noord-Holland
KIDS DRINKEN MINDER Het drankgebruik onder jongeren tussen de 12 en 18 jaar in het noordelijk deel van Noord-Holland daalt. Dit concludeert de GGD Hollands Noorden naar aanleiding van onderzoeken uit 2009 en 2005. Het alcoholgebruik onder jongeren is met 25 procent gedaald ten opzichte van 2005. Het overmatig gebruik verminderde met 20 procent. Deze dalingen komen doordat jongeren onder de 16 minder zijn gaan drinken. Aan het drankgedrag van jongeren tussen 16 en 18 jaar is weinig veranderd.
WK voetbal
GELD FIFA VOOR ZUID-AFRIKA Wereldvoetbalbond FIFA heeft voor Zuid-Afrika een stichting in het leven geroepen die het voetbal in het land verder moet ontwikkelen. Daarnaast moet de stichting hulp bieden om het onderwijs en de gezondheidszorg te verbeteren en humanitaire activiteiten ondersteunen. De FIFA maakt zo’n 75 miljoen euro vrij voor de Zuid-Afrikanen, waarvan ongeveer 60 miljoen is bestemd voor sociale projecten. De bijdrage is een onderdeel van de afspraken rondom de organisatie van het WK voetbal, dat in juni en juli in Zuid-Afrika plaatsvond.
Politicus van het jaar
WILDERS POPULAIR
MAN WILDE VEEL DODEN De aanslagpleger die zaterdag omkwam door een ontploffing in Stockholm, was met een bomvest onderweg naar een drukbezocht treinstation of warenhuis, toen zijn bom voortijdig ontplofte. Kennelijk wilde hij mensen doden tijdens de kerstinkopen. De Zweedse hoofdaanklager Tomas Lindstrand zei dat de dader van Iraakse afkomst handlangers had, omdat hij zo goed voorzien was van explosieven.
Anonymous gaat door in de krochten van het internet. Julien Althuisius AMSTERDAM
...
Afgelopen week legden de internetactivisten van Anonymous de websites plat van onder meer Mastercard, Visa en Paypal. Officieel voert Anonymous geen aanvallen meer uit op websites, maar richt het zich nu met Operation Leakspin op het doorspitten en onder de aandacht brengen van WikiLeaks-documenten. Dat zal ongetwijfeld zo zijn, maar er is nog steeds een groep die onder de naam van Anonymous vrolijk doorgaat met het platleggen van websites. Volgens leden zijn de afgelopen dagen de website van interpol.int en de servers van arcos.com – die het betaalverkeer voor Mastercard regelen – ook tijdelijk platgelegd. Verzamelplaats is een kanaal op IRC waar iedereen kan meepraten. Meestal gaat het nergens over: ‘My life time goal is to have sex in Sweden and not getting sued for it’, zegt gebruiker Raish. Verderop gaat het over het besturingssysteem Windows Vista. De een vindt het een goed besturingssysteem, de ander zegt dat je voor Windows 7 moet gaan. Maar dan moet je ‘m wel illegaal downloaden.
Ergens roept gebruiker Oberschliesen: ‘fuuu can you please get back to main topic?’ Maar hij lijkt een schreeuwende in de woestijn. De andere 295 chatters lijken hem niet te horen. Het is tekenend voor het #OperationPayback. Het chatkanaal van Anonymous dient om te bepalen wie of wat het volgende doelwit van een DDoS-aanval wordt, maar het lijkt vooral bezet door opgeschoten pubers die allemaal zo stoer mogelijk proberen te doen. Aan het hoofd staan operators zoals Root (21), die de chat in goede
‘My life time goal is to have sex in Sweden and not getting sued for it.’ Deelnemer op Anonymous-chat
De echte fanatiekeling maakt gebruik van HiveMind, een programma dat ervoor zorgt dat een computer zich aansluit bij een hele grote groep andere computers die dan met z’n allen een aanval uitvoeren. Volgens de makers van de software is de kans om gepakt te worden ‘next to zero’. En als je toch gepakt wordt, dan ‘geef je een
virus de schuld of ontken je simpelweg dat je er iets vanaf weet.’ In een laatste bericht roept Operation Payback haar aanhangers op om massaal willekeurige WikiLeaks documenten te faxen naar het Library of Congress, nadat bekend is geworden dat de grote bibliotheek de website van WikiLeaks blokkeert. Overigens is de website van Library of Congress op het moment van dit schrijven moeilijk bereikbaar. Toeval?
Amerikaanse patriotten Intussen klapt het gesprekvenster van #OperationPayback er regelmatig helemaal uit. De irc-servers van Anonymous staan namelijk op hun beurt ook weer continu onder aanval. Volgens Root gaat het om Amerikaanse patriotten. Op Twitter is onder andere AnonymousDown actief, die het opneemt voor ‘the continued defense of our nations people & businesses.’ Ook zij gebruiken DoS-aanvallen om de servers van hun tegenstanders plat te leggen. Maar eenmaal ‘down’ is er in een mum van tijd weer een nieuwe server waarop de chat van #OperationPayback doorgaat. En daar kan het geschreeuw weer van voor af aan beginnen. 1
Nerdtaal IRC: een van de eerste chatprogramma’s. Om ergens mee te kunnen praten moet je een server opgeven en daarin weer een groep uitzoeken. Vaak zijn er honderden mensen tegelijkertijd aanwezig. Je hoeft je niet te registreren en kan zelf je gebruikersnaam kiezen. DoS-aanval: een denial-of-service aanval bestaat eruit dat er heel veel computers tegelijkertijd een website proberen te bezoeken en op die ma-
nier de server plat leggen. LOIC: software die het eenvoudig maakt om een DoS-aanval te doen. Het programma kan geïnstalleerd worden, maar er zijn ook websites waar je alleen hoeft op te geven welke website je doelwit is en hoeveel ‘requests’ per seconde je wil versturen. Operator: groepslid dat ‘de baas’ is over de rest van de leden en de boel een beetje in het gareel probeert te houden. 1
Simpel werkje, snel besparen
$! !! ! &! &! $! # ! &!!" %! # ! ! &! ! ! ! # ! $! ! ! &! &! !! ! !!$!" % &$ ! &! "
DOE MEnaEar! sms KANJER
2525
! !! $! !! ! ! ! ! ! !! # !" $ !! $ ! ! ! !! # !"
!! ! $ ! ! ! ! www.milieucentraal.nl/verwarmen"
Zout zat Op strooizout.nl is al 1,5 miljoen kilo strooizout verkocht. Maar er is zat.
banen moeten leiden. Hij doet uit de doeken hoe een aanval werkt. In het chatkanaal kunnen gebruikers suggesties doen over welke website het volgende doelwit moet zijn. Is het nieuwe doelwit eenmaal bepaald, dan wordt het doorgegeven aan het LOIC-kanaal; de infanterie van Anonymous. De leden kunnen zelf aanvallen plegen met LOIC software die in een paar muisklikken een DoSaanval inzet op de website naar keuze. Probleem: je bent eenvoudig te achterhalen.
GRATIS*
Bomaanslag Zweden
M he ili lp eu t u Ce ve ntr rd aa er l !
FOTO: GETTY IMAGES
Dan sturen we ze maar heel veel faxen
Opgeschoten
Geert Wilders is verkozen tot politicus van het jaar, door ruim 30.000 leden van het EenVandaag Opiniepanel. Dat werd gisteren in het televisieprogramma EenVandaag bekend. Wilders kreeg tijdens de jaarlijkse verkiezing 17,5 procent van de stemmen. Premier Mark Rutte eindigde op de tweede plaats met 16 procent. De derde plaats was weggelegd voor SPfractieleider Emile Roemer die 11 procent van de stemmen behaalde. PvdA-leider Job Cohen komt niet in de top-10 voor. Hij moest genoegen nemen met een twaalfde plaats.
rakter van een familie in een moderne samenleving. 1
3
www.milieucentraal.nl
Winnen doe je bij... * DEELNAME VANAF 18 JAAR. DE ONTVANGEN SMS IS GRATIS. KIJK VOOR DE ALGEMENE VOORWAARDEN OP WWW.POSTCODELOTERIJ.NL
Eerst
4
Rentes Dakpannen stapelen
Hanteert ING Bank een duurzaam spaarbeleid? PINOKKIO Mooimakerij, fabeltjes, halve waarheden, Pinokkio prikt ze door. Reacties en suggesties naar
[email protected]
Mathijs Rotteveel AMSTERDAM
...
Wat is de bewering? ‘Bij ING verandert de mentaliteit. Begin 2010 stappen we over op een duurzaam spaarbeleid.’ Wie zegt dat? Nick Jue, voorzitter van ING Nederland op 15 december 2009 op een persbijeenkomst van ING Retail.
Hoe zit het ook alweer? Met ‘duurzaam spaarbeleid’ doelt Jue niet op groensparen of een andere vorm van maatschapelijk verantwoord ondernemen. Hij wil ermee zeggen dat ING zijn ‘dakpannensysteem’ voor sparen afschaft. In dat dakpannensysteem worden nieuwe spaarklanten binnengehaald met hoge lokrentes. Eenmaal binnen worden de rentes omlaaggeschroefd richting nul, zonder dat de klanten dat horen. Zo kan het voorkomen dat nieuwe klanten een procent meer rente krijgen dan oude klanten. Om het dakpannensysteem draaiende te houden, worden er telkens nieuwe spaarrekeningen geïntroduceerd, met klinkende namen als Toprekening, Plusrekening of Kapitaalrekening. Toen Jue eind 2009 zijn opmerking maakte over ‘duurzaam spaarbeleid’ had de bank 76 verschillende spaarrekeningen. Allemaal met een net andere naam en net andere voorwaarden. Onder een ‘duurzaam
beleid’ verstaan de meeste banken nu een strategie waarin bestaande klanten dezelfde rente krijgen als nieuwe klanten. Het grote voorbeeld is de ASN Bank. Er is één spaarrekening zonder beperkende voorwaarden (minimale inleg of termijn) en daar-
Het aantal is teruggebracht van tegen de tachtig tot ruim twintig. op krijgen alle klanten 2,3 procent rente. De spaargelden van klanten die een spaarrekening hadden met een lagere rente dan die 2,3 zijn overgeboekt naar het nieuwe ASN Ideaalsparen. Heel eenvoudig, zo lijkt het. Wat is waar? Volgens ING Bank zelf is het dakpannensysteem nu echt afgeschaft. Ge-
deeltelijk klopt die bewering. Sinds Jue eind 2009 zijn verhaal over ‘duurzaam spaarbeleid’ vertelde, zijn er geen nieuwe spaarrekeningen met lokrentes gepresenteerd. Het totaal aantal spaarvormen is teruggebracht van tegen de tachtig tot ruim twintig en ING informeert zijn klanten – en potentiële nieuwe klanten – tot treurens toe over de rentetarieven. Onlangs introduceerde de bank zelfs de Spaarrente Wekker. Klanten kunnen zich per email aanmelden voor deze nieuwsdienst, die hen op de hoogte houdt van rentewijzigingen. Zoals ING het zegt: ‘Klanten die om advies vragen krijgen altijd het spaarproduct aangeboden dat het beste aan hun wensen voldoet.’ Nu heeft ING ook heel veel ‘slapende klanten’, die geen advies vragen. Ze hebben al jaren trouw een Plus- of Kapitaalrekening en krijgen daarop jaarlijks een schamele 1,5 procent. Zij zouden beter af zijn met een Toprekening of Profijtrekening
(2,4 procent rente) of een Bonusrenterekening met (2,0 procent). Maar omdat die klanten zelf niet aan de bel trekken, laat ING het lekker zo. Eindoordeel ING is op de goede weg. Maar pas als het zijn bestaande klanten altijd de hoogst mogelijke rente biedt, kunnen we spreken van een echt ‘duurzaam spaarbeleid’. Dat is nog niet het geval. De bewering is dus gedeeltelijk onwaar. Reactie De reactie van ING bestaat uit een email van ruim twee A4’tjes. Daarin onder meer een uitvoerige beschrijving van het duurzame spaarbeleid, maar ook een mooie toezegging. Het overschrijven van het geld van hun slapende klanten naar een rekening uit het nieuwe assortiment ‘staat voor volgend jaar op de planning’. We gaan er vanuit dat ze dan wel de hoogst beschikbare rente krijgen. 1
Corruptie
Celstraf geëist tegen ambtenaren
TEST
14
Redactie binnenland
DAGEN EN WIN ? NIET TEVREDEN * ! GELD TERUG
AMSTERDAM
...
Advies van je
coach:
“Na 14 dagen voel je écht het verschil .” **
Listerine® helpt bacteriën te verwijderen die tandplak, ontstoken tandvlees en een slechte adem veroorzaken. Test Listerine® 14 dagen lang en voel zelf het verschil. Surf naar www.listerine.nl om deel te nemen. Na twee weken testen ontvang je sowieso een MYDAYS kortingsbon t.w.v. 10 én doe je automatisch mee aan de loting voor onze hoofdprijs : één van de 6 bonnen t.w.v. 399 voor een MYDAYS belevenis ter keuze.
Frankrijk
MAN GIJZELT KINDEREN De politie heeft gisteren een einde gemaakt aan een gijzeling in een kleuterschool in de Oost-Franse stad Besançon. De 17-jarige gijzelnemer is gearresteerd. De jongen gijzelde aanvankelijk twintig kinderen. Hij liet de meesten in de loop van de ochtend vrij, maar vier kinderen en een begeleidster wilde hij niet laten gaan. De dader was met twee zwaarden het schooltje binnengedrongen.
Na het tanden poetsen, spoelen met Listerine®.
* Lees de actievoorwaarden op www.listerine.nl
VOOR EEN TOTALE MONDHYGIËNE ***
Het Openbaar Ministerie heeft celstraffen geëist tegen twee voormalige ambtenaren van de gemeenten Maastricht en Heerlen wegens corruptie. Het tweetal zou zich hebben laten omkopen door wegenbouwer Janssen de Jong. Tegen een 50-jarige ex-ambtenaar uit Maastricht eiste het OM twaalf maanden celstraf waarvan drie maanden voorwaardelijk, plus twee jaar ontzegging van het recht om een ambt bij de overheid te vervullen. Een 47-jarige ex-ambtenaar uit Heerlen hoorde een celstraf eisen die gelijk is aan de tijd die hij in voorarrest heeft gezeten, plus een werkstraf van 240 uur en een beroepsverbod van twee jaar. De zaak tegen de twee ex-ambtenaren maakt deel uit van de megazaak over omkoping van ambtenaren door werknemers en directeuren van wegenbouwer Janssen de Jong. Volgende week staan de hoofdverdachten, directeuren van het aannemersbedrijf, terecht. 1
Test uitgevoerd in Duitsland met 3410 Listerine®-gebruikers.
Lekker weg Zo’n 800.000 Nederlanders zijn rond Kerstmis met vakantie.
Eerst
5
Woord van het Jaar
Prijs voor Rutte en Verhagen De gedoogregering heeft haar eerste prijs binnen. Rutte c.s. hebben het geschopt tot woord van het jaar. Job de Kruiff AMSTERDAM
...
Aan de verkiezing, georganiseerd door Van Dale en onder meer deze krant, deden twintigduizend stemmers mee. Daarvan koos 21 procent voor ‘gedoogregering’ als Woord van het Jaar 2010. ‘Daggeren’ (dans waarbij de daad wordt nagebootst) en ‘bestuurs-obesitas’ werden twee en drie. De winnaar weerspiegelt goed wat ons de afgelopen tijd heeft beziggehouden, maar het is ook een braaf woord, vindt Ton den Boon, hoofdredacteur bij Van Dale. ‘Zeker als je het vergelijkt met de winnaar van 2008, swaffelen.’ Hij had zelf nu meer verwacht van het eveneens genomineerde ‘knetterrechts’, dat over dezelfde regering gaat, maar lekkerder bekt.
Hij is 52, draagt een oorbel en duimring en doet niet geheimzinnig over zijn seksuele geaardheid. REUTERS
Italië Poëet, homo en charismatisch
In Vlaanderen won ‘tentsletje’: meisje dat met veel jongens de tent deelt.
De nieuwe man op links Silvio Berlusconi zit nu écht op de wip. Nichi Vendola staat te trappelen. ...
Oorbel en duimring
Hij moest er zelf nogal om lachen. Anderen vonden dat hij nu eindelijk écht iedereen had beledigd. Silvio Berlusconi (73 inmiddels) bekende vorige maand dat hij liever mooie jonge vrouwen in de ogen keek dan dat hij homo was. Op het eerste gezicht leek dit de zoveelste stupide opmerking van de Italiaanse premier (onder meer bekend van ‘bunga bunga-feestjes’ met mooie, jonge modellen), maar er zit meer achter. Zeker nu er een levensgrote kans is dat hij morgen een motie van wantrouwen niet overleeft. Die gaat overigens ook over de niet aflatende stroom van schandalen waar Berlusconi de Italiaanse politiek in meesleurt. Als de schijn niet bedriegt, heeft een meerderheid van het parlement genoeg van de treurnis
De ‘gay’ waar Berlusconi op doelde bestaat echt en heet Nichi Vendola. Hij is 52 jaar, draagt een oorbel en een duimring, is inderdaad homo en doet daar niet geheimzinnig over, maar is ook een voormalige stalinist en tegenwoordig gouverneur van de Zuid-Italiaanse olijvenregio Puglia (de hak van de laars). Berlusconi gruwt ongetwijfeld bij de gedachte, maar er zijn commentatoren die enkele gelijkenissen hebben ontdekt tussen de twee tegenpolen. Ze zijn allebei charismatisch, hebben een grote persoonlijkheid en zijn klein van stuk. En ze zijn de ‘rockstars van de Italiaanse politiek’. Als je Vendola op de man af vraagt of hij de nieuwe leider van Italië wil worden, zegt hij zonder omwegen ‘ja!’. Uit een landelijke enquête bleek
onlangs dat 48 procent van de Italianen hem wel ziet zitten. Hij is sowieso de favoriet onder het links georiënteerde deel van de bevolking, al komt dat meer doordat de rest van de centrum-linkse leiders meer met elkaar ruziet dan wat anders. Waarom is Vendola zo populair? Hoofdzakelijk omdat hij geen Silvio Berlusconi is. Maar ook omdat hij in Puglia (Apulië in het Nederlands) naam maakt met vergaande stimuleringsmaatregelen voor groene energie en speciaal beleid voor jongeren, vrouwen, immigranten, kleine ondernemers en kunst. De Financial Times berichtte onlangs dat groene investeerders Puglia zien als de ‘aantrekkelijkste regio in Zuid-Italië’. Italiaanse ondernemers prijzen Vendola als ‘de beste gouverneur in het zuiden’. Maar er is ook kritiek. Echt links vindt hem, ondanks zijn communistische achtergrond, niet links genoeg.
Boer, die lang geleden in het treinmagazine Rails werd gevraagd naar zijn favoriete vijf boeken. Hij vroeg: ‘Mogen het er ook drie zijn?’ Mij leek het hoongelach van de culturelen gevaarlijk, ze hadden er beter aan gedaan de hand te likken die hen voedt. Ze hadden hem juist moeten prijzen met de omvang van de boeken van Ludlum, Clancy en Brown. Flinke pillen, heer Zijlstra, petje af. En Geert Mak er ook nog bij, naast al die zware politieke dossiers. U overgekwalificeerd te noemen gaat te ver, maar het zit er niet ver naast. Vorige week zagen we de staatssecretaris op televisie. Een museum met een Rembrandt vond hij subsi-
diewaardig vanwege nationaal en internationaal belang, maar een museum met wat ‘lokale potten en pannen die uit de grond zijn gegraven’ kwam voor subsidie niet meer in aanmerking. Ik ken geen musea met lokale potten en pannen, te vrezen viel dat de staatssecretaris archeologische musea bedoelde, plaatsen waar het Nederlands bodemarchief wordt tentoongesteld en verklaard. Toen de verslaggever vroeg welke instellingen zich geen zorgen hoefden te maken, zagen we het antwoord van Halbe Zijlstra op het hoongelach. Een kleine glimlach, teruggehouden triomf. ‘Niemand’, zei hij. ‘Iedereen moet zich zorgen maken.’
Mark van Assen
rondom de bejaarde mediatycoon annex politicus.
AMSTERDAM
HALBEZOOL ...
TOMMY
WIERINGA
T
oen de culturele voorkeur van Halbe Zijlstra bekend werd, steeg hoongelach op. De staatssecretaris van Cultuur las het liefst niet al te zware boeken, want ‘dat soort leeswerk heb ik al genoeg binnen mijn politieke dossiers’. Ik dacht terug aan Ronald de
Ook zijn er weinig goede woorden voor de wijze waarop hij de regionale gezondheidszorg heeft opgezadeld met een enorm tekort. En rechts, bij monde van zijn tegenstander Rocco Palese (uit Berlusconi’s partij), meent dat hij Puglia wil veranderen in ‘Cuba of de Sovjet-Unie onder Brezhnev’.
Geen communist Vendola is nu de leider van Sinistra, Ecologia e Libertà (‘Links, Ecologie en Vrijheid’). Op zijn veertiende werd hij al lid van de Italiaanse Jonge Communisten. Daarna schoof hij door naar de stalinistische PCI en kwam uiteindelijk uit bij de PRC, de Partito della Rifondazione Comunista. Omdat hij daar geen leider mocht worden, begon hij zijn eigen partij. Toch ziet hij zich niet langer als een communist, zei hij onlangs. Nog een weetje: hij schrijft gedichten. Maar niet erg goede, zo schijnt het. 1
In NRC Handelsblad werd Els Swaab, voorzitter van de Raad voor Cultuur, geïnterviewd over de bezuinigingen. ‘Waar die rancune tegen kunst vandaan komt weet ik niet’, zei ze. Je zou verwachten dat de voorzitter van de Raad voor Cultuur erover nagedacht heeft, wat die culturele haat veroorzaakt. Ze zou er goed aan doen haar vijanden aandachtig te bestuderen. De weerzin tegen cultuur komt niet uit onwetendheid voort, maar uit actief dedain. Domheid is meer niet iets om je voor te schamen. Sterker, je kunt je er positief mee onderscheiden. Distinctiedrift. Het genot stupide te zijn in een stupide wereld. De klompendans van de boerenslimheid.
De kans dat ‘gedoogregering’ een langer leven in onze taal en dus ook een plek in de Van Dale krijgt, lijkt Den Boon aanwezig. ‘Zeker wanneer dit kabinet nog enige tijd blijft zitten en er nog vaak aan de ontstaansgeschiedenis wordt gerefereerd.’ Een verdere versplintering in de politiek kan het verschijnsel van een gedoogregering in de toekomst gebruikelijker maken. Dat zou het woord kunnen helpen. ‘Maar het kan ook dat we dan over tien jaar een ander woord voor hetzelfde fenomeen hebben.’ De winnaar in Vlaanderen is ‘tentsletje’: een meisje dat op popfestivals met meerdere jongens de tent deelt. In Nederland was voor het eerst ook een verkiezing in vijf subcategorieën. De winnaars: obesitaks (economie: belasting voor dikke mensen), pino (jongerentaal: potentieel interessant neukobject), pingen (lifestyle: met een messenger een bericht versturen), dr. Bibberregel (sport: schaatsterm) en kamikazekabinet (politiek). Met die laatste term doelde deze krant op de mogelijkheid van een VVD-PvdA-CDA-coalitie. 1
We kijken naar een voltooid beschavingsproces. De uitkomst van het verheffingsideaal. Een vorige staatssecretaris van Cultuur (D66) beschouwde het nog als haar taak om museumbezoek zo laagdrempelig mogelijk te maken, zodat cultuur door ‘zoveel mogelijk culturen gedeeld kon worden’. In haar ‘visie’ was het museum een centrum voor ‘rondleidingen, demonstraties, living-history, hands-on en andere doe-activiteiten’. Stuiptrekkingen. Na de drempels wordt nu het hele museum verwijderd. De mens kan tot consument worden opgevoed, maar tot cultuurliefhebber nooit. 1
Betekenis
Nog niet
Bokitoproof
Een gedoogregering is een minderheidsregering die voor besluitvorming op bepaalde beleidsterreinen gesteund wordt door een gedoogpartij.
Hoe noem je een kabinet dat alles altijd maar door de vingers ziet? Inderdaad, een gedoogregering. In die betekenis wordt de term nu nog niet gebruikt.
In 2007 was ‘bokitoproof’ woord van het jaar. Daarna kwam ‘swaffelen’. Vorig jaar won ‘ontvrienden’.
% #%*% ! % $ %'
#% ! % ) + + $ $+ % $ %'
% , #
#% %*(
% !%%#% !%#' # #% %% % % ' % %%& % #%# % *%!%#( % $ %'
$ ) " % *% #%( % !%#' % ,% %% %% #% #% ,% *%!%# #* % ' *%(
XA Document Solutions XA Document Solutions is al jaren één van de grootste exclusieve partners van Xerox op de officemarkt in Europa. "Wij optimaliseren documentstromen met onze copiers, multifunctionals en software voor meer dan 1500 tevreden klanten door het gehele land," vertelt algemeen directeur Martijn Jansen. XA Document Solutions verkoopt en implementeert complete documentoplossingen in de vorm van copiers, printers, faxen, multifunctionele apparatuur en verbruiksmaterialen. Kortom: XA Document Solutions biedt alle handvatten voor uw organisatie om uw documentstromen te optimaliseren. Oplossingen van eenmanszaak tot multinational.
XA Graphic Solutions XA Document Solutions markeert de groei die XA meemaakt, vertelt algemeen directeur Martijn Jansen. Daarom is XA Graphic Solutions toegevoegd. "Niet alleen onze naam is veranderd; met de oprichting van het nieuwe bedrijf XA Graphic Solutions zetten we de stap naar de absolute top van aanbieders van Xerox oplossingen! In april van dit jaar zijn we ook gestart met XA Graphic Solutions, exclusief gecertificeerd leverancier
van Xerox productiesystemen, zoals productieprinters, digitale persen, grootformaatsystemen en workflowsoftware. Dit is de apparatuur waarmee bijvoorbeeld het inflightmagazine en de menukaarten van grote luchtvaartmaatschappijen worden gemaakt. Er is met deze tak voor een nieuwe positionering in de markt gekozen door het aanbod- en dienstenpakket uit te breiden met productiesystemen van Xerox."
Kostenbesparing Xerox staat al vijftien jaar voor totaallevering van het complete productengamma. Ook voor gebruiksartikelen als papier en toners kan men bij dit bedrijf terecht. Kiest u voor XA, dan kiest u voor gemak: alles op het gebied van document- en productieoplossingen is bij XA te vinden. Uiteindelijk draait het om ontzorgen en dat is dan ook een speerpunt voor de toekomst. Een prettige bijkomstigheid - zeker in deze tijd - is dat u met de producten van XA aan kostenbesparing kunt doen. "'Organisaties veranderen; deze tijd vraagt om een andere aanpak: duurzaam en efficiënt," zegt Jansen. "Zoals ons bedrijf groeit en verandert, kan dat bij uw organisatie ook het geval zijn. Veel kosten
lorQube 9200 serie kan u helpen op de weg naar een groenere werkplek en XA werkt hier graag samen met u aan mee.
ColorQube
Premier Partner 2010
Een goed voorbeeld hiervan is de ColorQube, nieuw in het assortiment van XA. Deze groene printer is energiezuiniger en beter voor de gezondheid. De ColorQube 9200 serie werkt met vaste inkt en niet meer met cartridges. Lagere kosten gegarandeerd met deze vernieuwende machine! Cartridges hoeven namelijk niet meer weggegooid worden en zowel de verpakking als de dozen met inkt kunnen gerecycled worden. Bovendien ligt het energiegebruik van de ColorQube veel lager, evenals het papierverbruik, want deze nieuwe printer verbruikt liefst vijftig procent minder papier, omdat de ColorQube automatisch tweezijdig afdrukt en kopieert. En wist u dat u met deze printer tot wel negentig procent minder afval produceert? Eigenaren van de ColorQube kunnen gratis de GreenPrint software downloaden. Hiermee worden nog meer papier, inkt, geld en bomen bespaard, want voorafgaand aan het afdrukken worden automatisch ongewenste pagina's gemarkeerd en verwijderd. De Co-
XA is blij met de naamsverandering en uitbreiding. Het bedrijf groeit hiermee, maar er blijven aspecten hetzelfde. Jansen: "Onze expertise, het delen van kennis en onze klantvriendelijkheid veranderen niet en mensen die al klant bij ons zijn, behouden dezelfde contactpersoon. Ook blijven wij nog altijd de service bieden waar we als bedrijf bekend om staan. Die service zit onder meer in advies. Onze accountmanagers adviseren onze relaties op het gebied van kantoorautomatisering, diverse (software)oplossingen en begeleiden u bij het samenstellen van het pakket doorvoermaterialen. Dat we servicegericht zijn, bewijst ons certificaat Premier Partner 2010, de hoogste onderscheiding vanuit de Xerox corporation, die aangeeft dat we een toonaangevend grafimedia bedrijf zijn. Daarnaast blijft de focus op het meest innovatieve merk in onze branche hetzelfde: Xerox." Uw totaalleverancier van het complete productengamma op het gebied van documentoplossingen!
Bent u nieuwsgierig geworden naar de diverse mogelijkheden die XA Graphic Solutions en XA Document Solutions u kunnen bieden? Neem dan vrijblijvend contact op, ook voor een offerteaanvraag of voor informatie over kostenbesparing bij uw bedrijf. Dat kan via de website www.xa.nl, het emailadres
[email protected] of telefoonnummer (033) 454 50 50. Wij staan u graag te woord.
BEDRIJFSREPORTAGE
zitten in kleine dingen; onze documentoplossingen kunnen voor uw organisatie significante besparingen opleveren."
Eerst
7
Wet Hypotheekadvies
Toezichthouder beboet ABN Amro ABN Amro krijgt van de AFM een boete voor slecht hypotheekadvies; geen uitzondering want alle grote banken blijken met de verkoop verzekeringen in de fout te gaan. Jan-Hein Strop AMSTERDAM
...
Gerrit Zalm, topman van ABN Amro, heeft er weer een op zijn bureau liggen: een boete van toezichthouder AFM (Autoriteit Financiële markten). Zulke boetes kent Zalm wel uit zijn tijd als financieel directeur van de gevallen DSB Bank. Ook zijn nieuwe
werkgever heeft zich sinds zijn aantreden begin 2009 schuldig gemaakt aan financieel advies in strijd met de wet, zo heeft de AFM gisteren bekendgemaakt. Dat ook een staatsbank nu boete krijgt van 30.000 euro voor het schenden van de zogeheten zorgplicht, mag niemand verbazen. Alle grote banken maken zich schuldig aan het overtreden van dezelfde adviesregels (art. 23 Wet op het financieel toezicht), de AFM publiceert sinds vorig jaar de ene na de andere boete. Het gaat om ING (februari 2009), SNS (augustus 2009), Rabobank (september 2010) en natuurlijk meerdere
boetes voor DSB Bank, waarvan de laatste februari vorig jaar definitief werd.
Gekoppeld Met andere woorden: pas op bij het nemen van een hypotheeklening, veilig ben je nergens. En dat is niet verwonderlijk voor wie zich realiseert dat het gekoppeld verkopen van verzekeringen voor overlijdensrisico en arbeidsongeschiktheid (‘kredietbeschermers’) een lucratieve aangelegenheid is. Zoals al lang bekend verdienen banken veel geld met dure overlijdensrisicoverzekeringen, wat DSB uiteindelijk heeft genekt.
Adviseurs van ABN blijken zich in acht onderzochte dossiers niet te hebben verdiept in de financiële positie van de klant. Provisiedrift maakte kennelijk dat de verkopers niet keken of de klant al een dekking had voor bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid, waardoor mensen met overbodige polissen opgescheept zitten. Ook blijkt ABN zich in alle onderzochte dossiers niet op de hoogte te hebben gesteld van de risicobereidheid van klanten ten aanzien van de betaalbaarheid van de hypotheeklasten. De boetes tonen aan dat de regelgeving geen overbodige luxe is. Toen
de Wet op het financieel toezicht werd ingevoerd, nota bene door toenmalig minister van Financiën Gerrit Zalm, is er door hem een uitzondering gemaakt voor het verkopen van verzekeringen bij hypotheken, vermoedelijk als gevolg van een effectieve lobby. Banken en tussenpersonen waren daarom niet verplicht zich te verdiepen in de financiële situatie van de klant. Dit gat in de wetgeving heeft grote schade veroorzaakt, waarna het op aandringen van de AFM in 2008 is gedicht. Dat heeft zijn vruchten afgeworpen, moet nu ook Zalm erkennen. 1
Rusland Geen onafhankelijke rechtspraak
Chodorkovski kan niet schuldig zijn, maar is het toch Ex-oliemiljardair Chodorkovski staat morgen voor de rechter. Hij is echter al bij voorbaat schuldig. Zo gaat dat in Rusland. Hans Crooijmans MOSKOU
...
Gaat Viktor Nikolajevitsj Danilkin de geschiedenis in als de rechter die een historische vrijspraak deed in een politiek zwaar beladen zaak? Of doet hij morgen wat de meeste Russen verwachten: zwichten voor de druk van het Kremlin en zakenman Michail Chodorkovski samen met diens compagnon Platon Lebedev – opnieuw – veroordelen tot een forse celstraf. Danilkin was een betrekkelijk anonieme rechter in een Moskous centrumdistrict, totdat hij in 2009 de zaak-Chodorkovski kreeg. ‘Waarom ik?’ moet hij zich hebben afgevraagd. Vroeger ging hij te voet naar zijn werk. Nu per beveiligde auto en omringd door bewakers. Hij is niet benijdenswaardig: Chodorkovski (47) is voor de machthebbers een vijand van de staat. Tien jaar
PODIUM JEROEN VERSTEEG
PARTNERS VAN DE PERS PRATEN U BIJ OVER ONTWIKKELINGEN OP HUN VAKGEBIED.
...
Sleepless in Seattle
H
et is drie uur ’s nachts. Ik lig wakker en kijk naar de Amerikaanse TV. Eén voor één komen de zegens van moderne IT langs. Allereerst natuurlijk Wiki-
geleden was hij nog de rijkste man van het land. Als een van de weinigen durfde hij de confrontatie aan met toenmalig president Vladimir Poetin. Voor straf werd zijn olieconcern Joekos geconfisqueerd en zelf ging hij wegens belastingontduiking acht jaar een Siberische cel in. Eind 2011 komt Chodorkovski weer vrij. Tenzij hij morgen weer veroordeeld wordt. In het al anderhalf jaar slepende proces hield rechter Danilkin de schijn van onpartijdigheid goed overeind. Regelmatig wees hij de aanklagers terecht, omdat ze zotte beschuldigingen aanvoerden of de zaak vertraagden. Ook maakten ze geen moment de hoofdbeschuldiging waar dat Chodorkovski tussen 1997 en 2003 voor 27,5 miljard dollar (!) aan olie achterover zou hebben gedrukt. Sterker: politici van naam, zoals oud-minister van Economische Zaken Gref, getuigden dat het uitgesloten was dat Joekos zich aan zulke grootschalige zwendel schuldig kon maken. Toch rekent zelfs Chodorkovski erop dat Danilkin hem gaat veroordelen. In het Rusland van nu is im-
leaks. Is Julian Assange de Bob Woodward van de 21e eeuw? En vooral: wanneer komt de film, en wie speelt dan straks Assange? Ik heb persoonlijk meer met Woodward en Bernstein van de Washington Post. Zij hadden het doel en de middelen meer met elkaar in lijn liggen. Keken naar het belang van de maatschappij en vroegen zich af waar hun verantwoordelijkheid startte, maar vooral ook eindigde. 16-jarige computerhackers die creditcardmaatschappijen platleggen omdat zij lelijk deden tegen Wikileaks, is dan misschien een beter onderwerp voor een film. Het deed me denken aan de film Wargames
Zelfs Chodorkovski (rechts) rekent erop dat de rechter hem gaat veroordelen. EPA
Ander voorbeeld. De verkeersrechter in een noordelijk district van Moskou vertikte het de bezwaren van een Ne-
derlandse journalist tegen de intrekking van diens rijbewijs aan te horen. Het gefabriceerde proces-verbaal van de agent – boos omdat hij geen steekpenningen kreeg – volstond voor de magistrate. Vonnis: een boete van vijftig euro en een rij-ontzegging van vier maanden. Volgens officiële cijfers draait liefst 95 procent van alle strafzaken die door justitie worden aangedragen uit op een veroordeling. Althans, als rechters en rechtbanken vonnis wijzen. In geval van een jury leidt 40 procent van de processen juist tot vrijspraak. Dus wat doen politici in veel provincies? Ze beperken het recht op juryrechtspraak. Wie verzeild raakt in
een civiele rechtszaak maakt kennis met de gouden regel dat je de rechter moet betalen om je gelijk te halen. En liefst meer dan de tegenpartij, uiteraard. Voor de meeste westerse bedrijven zijn steekpenningen taboe. Ze trachten civiele processen te vermijden. Lukt dat niet, dan hoeven ze zelf niet per se vuile handen te maken: het ‘onder de tafel’-spel kunnen ze namelijk aan hun Russische advocaten overlaten. President Medvedev noemde bij zijn aantreden in 2008 het ‘juridisch nihilisme’ een van Ruslands grootste problemen. Het vonnis van Danilkin over Chodorkovski zal illustreren of er uitzicht is op verbetering. 1
(1983) waarin een jonge Matthew Broderick via zijn computer controle neemt over kernwapens. Maken ze dan een vervolg of wordt het een remake? Ik zou voor laatstgenoemde gaan. De computers uit 1983 met die groene letters zijn toch wel heel oudbollig. Als je bedenkt dat de computerkracht van een zakjapanner van nu 1000x groter is dan de supercomputer van toen, kun je je voorstellen wat Matthew vandaag de dag allemaal voor leuke dingen had kunnen uithalen met die kernwapens. Nee, dan de computers van vandaag. Die zet je in je kamer, sluit je aan op de spelcomputer en herken-
nen vervolgens jouw spring-, dansof voetbalkunsten. Je hebt geen bediening meer nodig, met computerherkenning wordt je volledig geïntegreerd in allerlei soorten spelletjes. In heel Seattle waren die dingen trouwens uitverkocht, zo’n grote hit zijn ze. Is maar goed ook, anders had ik er zelf meteen een aangeschaft. En als je nou Assange, gespeeld door Theo Maassen, met als sidekick de moderne Matthew Broderick, combineert met de Kinect of de Wii? En dan kiezen we als locatie voor die film Noord-Korea. Dan wordt het toch wel een beetje eng, lijkt me zo. Daar lig ik dan van wakker zo ’s och-
tends vroeg, inmiddels half vier. Of was het gewoon de jetlag. Ik denk dat ik maar eens een zoetsappige film ga kijken. Iemand nog een suggestie? 1
mers, net als tijdens de Sovjet-Unie, van onafhankelijke rechtspraak geen sprake. Overheid, politie, justitie en rechtbanken vormen een onneembaar machtsblok. Het gebeurt zelden dat burgers rechtszaken winnen die ze aanspannen als, bijvoorbeeld, het bestuur van een stadswijk bepaalt dat ze om een of andere reden hun huis uit moeten. Waarna ze vaak moeten constateren dat die woning opeens wordt toegewezen aan een met de autoriteiten bevriende relatie.
Geen steekpenningen
Jeroen Versteeg is CEO van ICTdienstverlener Sogeti Nederland. Sogeti is specialist in ICToplossingen.
Donker is beter
Plons
Opwarmen
Friesland wordt volgend jaar donkerder als lantaarnpalen worden vervangen door kattenogen in het asfalt en reflecterende paaltjes. Beter voor het milieu.
Een Belgische hoofdcommissaris van de politie is afgelopen week in beschonken toestand in een gracht gereden in zijn woonplaats Deinze.
Chinese archeologen hebben een 2400 jaar oude ketel met soep gevonden in een graftombe in de plaats Xi’an, in de provincie Shaanxi.
8
Perspectief
Zelfmoord Veteraan Joost van Dijk
In het leger vond hij een thuis
Veteraan Joost van Dijk werd dood aangetroffen in zijn woning. Na zijn gevechten als vrijwilliger in Kroatië vereenzaamde hij. Een reconstructie. Arnold Karskens
...
V
ier maanden geleden, op 17 augustus 2010, werd het lichaam van Joost van Dijk (43) ontdekt. Zijn buren klaagden over stank en zagen dikke vliegen op de binnenzijde van zijn raam. De politie trof hem zittend op de canapé aan in vergaande staat van ontbinding. Rondom hem een opstaande laptop, flessen drank en lege medicijnpotten. De muren ongeschilderd, de gordijnen dicht. Volgens de politie had hij zelfmoord gepleegd. Volgens zijn huisarts was zijn dood mogelijk het gevolg van een zwak hart in combinatie met een overdosis aan alcohol en medicijnen. Uitsluitsel was niet meer te geven. Hij kon zes weken, misschien al langer dood zijn. Centraal op een plank in zijn flat aan de Dr. W. Dreesstraat in Veghel stonden zijn favoriete dvd’s: de serie Band of Brothers en films als Platoon en Apocalypse Now. Jaren eerder keerde hij terug uit de oorlog,
maar de oorlog had hem nooit verlaten. Zijn moeder: ‘Ik heb hem de laatste 6 jaar niet gezien terwijl hij hier 2 minuten vandaan woonde. Ik mocht niet weten hoe hij leefde. Ik ben er kapot van.’
Kogelregen Joost, 193 centimeter lang, boven de 100 kilo, geboren op 9 april 1967 in Bredevoort, gemeente Aalten in de Achterhoek, kende ik 20 jaar. We ontmoetten elkaar toen hij als oorlogsvrijwilliger vocht in Kroatië, en we hielden contact. Na zijn dood belde ik zijn moeder: ‘Hij, de derde uit een gezin met vier jongens, was een schat, laat niemand wat anders zeggen. Maar ik scheidde en hij miste een opvoeder’, zegt ze geëmotioneerd. Zelf omschreef Joost mij zijn jeugd als een drama. Hij werd gepest en mishandeld maar terroriseerde ook op zijn beurt de omgeving. Als dertienjarige komt hij voor het eerst in aanmerking met de politie. Na een afgebroken ambachtsschool werd hij als dienstplichtige ingelijfd bij de Genie, lichting 85-3. ‘Ik heb iets met explosieven, krijg altijd kippenvel’, schreef hij
in zijn levensverhaal dat hij me een paar jaar geleden opstuurde. Joost vond in het leger een nieuw thuis. Het gaf hem structuur. Na nog drie jaar bijtekenen als infanterist meldde hij zich tevergeefs aan bij het Franse Vreemdelingenlegioen. Toen brak tot zijn niet geringe opluchting de oorlog in Joegoslavië uit. Vanaf december 1990 maakte hij deel uit van de First Dutch Volunteer Unit, een groep oorlogsvrijwilligers die vochten aan de Kroatische zijde tegen de Serven. Bij een actie richtte hij een halve meter voor een wegrennende Serviër. Hij haalde de trekker over. ‘Een kogelregen vloog naar hem toe waar hij dwars doorheen liep. Als een zandzak viel hij neer en toen was het voorbij.’ In maart 1991 moest hij al weer zijn biezen pakken omdat hij na overmatig alcoholgebruik in het plafond van de kazerne schoot. Boos zei hij me: ’Iedereen dronk, het plafond zat vol gaten.’ Vervolgens meldde hij zich bij de 104 A Vukovar-Brigade. Hij wilde ‘iets rechtzetten’, dat hij wel degelijk een goed soldaat was. Zo werd hij getuige van een tankaanval waarbij 17 doden en 25 gewonden vielen. Alleen wilde niemand zijn verhaal geloven, ‘Zelfs al hou je foto’s onder hun neus’, klonk het bitter in brieven die hij me schreef. Met zijn vechten zocht Joost vriendschappen zoals in de serie Tour of Duty. Na het zien van een aflevering
had hij altijd een brok in zijn keel. ‘Ik denk dat ik mijn hele leven zo eenzaam ben geweest dat ik er zo ongeveer alles voor over had om ook eens een keer echte vrienden te hebben. Naderhand heb ik beseft dat dit soort vriendschap eigenlijk helemaal niet bestaat. Of ja, het bestaat wel, maar het was maar in zo’n kleine mate aanwezig dat het niet de moeite waard was om je leven ervoor te riskeren.’ Teleurgesteld trok hij in bij zijn moeder, die al jarenlang invalide is. Ze zegt: ‘Na Kroatië is de ellende pas goed begonnen. Hij had alleen de oorlog in zijn hoofd. Soms hoorde ik hem schreeuwen: ‘Hij leeft nog’, bleek het iemand te zijn die ze hebben moeten achterlaten.’
Het Noorden kwijt Joost was het Noorden kwijt. Na een taxirit haalde hij in plaats van geld een geweer voor de dag. Het leverde hem 10 maanden cel op. Vanuit het Bossche Huis van Bewaring verklaarde hij me in een brief zijn gedrag: ‘Ik heb iets gedaan om in de bajes terecht te komen. Beter in de bajes zitten dan in een gesticht.’ Na zijn vrijlating wilde hij zich aanmelden voor de strijd in Armenië. Als dat niet zou lukken ‘wordt het Moldavië’. Hij vroeg me om het tijdschrift Soldier of Fortune. Het scheen dat een goeie soldaat flink geld overhield aan knokken, terwijl hij tot dan alleen maar geld toelegde.
In 1994 reisde hij voor drie jaar af naar Israël en ging werken in een kibboets. De mooiste tijd van zijn leven. ‘Ik kreeg eten, drinken een bed en er werd net als in het leger verteld wat ik moest doen.’ Hij zou er voor altijd gebleven zijn als de politie hem niet had aangehouden en als illegaal op het vliegtuig had gezet. Terug in Veghel werd hij op aanraden van de burgemeester psychiatrisch onderzocht. Door mediaberichten over zijn oorlogsverleden was die bang dat Joost van Dijk een gevaar vormde voor zichzelf of zijn omgeving. Joost ging akkoord: ‘Het bleek dat ik geen trauma had maar dat er iets sociaals mis was met mij. Dat klopt.’ Hij kreeg een flat toegewezen en trok de deur achter zich dicht. Alleen via het internet communiceerde hij. Vrienden had hij inmiddels niet meer. ‘Ook mijn familieleden hebben me gedumpt als was ik de grootste oorlogsmisdadiger die er in Nederland rondloopt’, schreef hij. Zijn naam was op een Servische lijst verschenen van deelnemers aan een oorlogsmisdaad in een Medak-enclave in september 1993. Zijn alibi was spijkerhard: Hij zat toen een straf uit in een Nederlandse cel. Als tegenzet bouwde hij de website ‘Platoon 118’. Opgedragen aan de ‘moedige vechters van de ‘First Dutch Volunteer Unit’. Maar met dezelfde strijdmakkers schopte hij onderwijl bonje. Oud-medestrijder Raymond van der
Veteranen…
met problemen…
Momenteel kent Nederland 110.000 veteranen. De helft vocht in NederlandsIndië, de rest diende bij vredesmissies.
Van die veteranen heeft 5 procent, zo’n 6.000, tijdens hun leven professionele hulp nodig.
Perspectief
9
Libanongangers
I
edere maand pleegt een Nederlandse veteraan zelfmoord. Misschien ligt het suïcidecijfer onder veteranen hoger dan één per maand, stelt Jan Schoeman van het Veteraneninstituut in Doorn. Zelfmoord onder oud-strijders is namelijk moeilijk te herleiden. Het is duidelijk als er een afscheidsbrief ligt. ‘Maar soms is het evenwicht verloren door het overlijden van een partner waarna de latente negatieve gevoelens van een uitzending naar boven komen.’ De meest problematische groep onder de uitgezonden militairen is die van de Libanongangers tussen 1979 en 1983. Die zijn met een zwak mandaat gestuurd waardoor niet altijd duidelijk was tegen welk geweld ze zich mochten verdedigen. Aan de andere kant waarschuwt Schoeman voor mythevorming. Een paar jaar geleden werd aan de alarmbel getrokken omdat er een golf van zelfdodingen zou zijn onder leden van Dutchbat 3, die de val van de enclave in 1995 meemaakten. ‘Na onderzoek kwamen we er achter dat het mogelijk één geval betrof. Daarbij was sprake van een eenzijdig verkeersongeval.’ Het Veteraneninstituut pleit voor duidelijkere registratie en het actiever volgen van veteranen. Want er zit veel onverwerkt ellende bij die groep. ’Het zorgsysteem is goed, we behoren tot de mondiale voorhoe-
de, maar de veteraan moet zelf zijn vinger opsteken voor hulp.’ Wim van den Burg, voorzitter van de militaire vakbond AFMP, schrikt van de cijfers. ‘Het probleem is dat defensie onderzoek ontmoedigt. Want zelfdoding doet geen goed aan het imago van de militair. Dat noem ik een onvolwassen aanpak. In Canada en Australië zijn er programma’s voor zowel veteranen als hun familie om suïcidale neigingen te herkennen.’ Defensievoorlichting in Den Haag stelt dat zelfdoding onder veteranen en het landelijke gemiddelde elkaar niet ontlopen. ‘Daarom is er geen reden voor een onderzoek.’ Het Nederlands gemiddelde is jaarlijks 12 zelfdodingen per 100.000 inwoners van 15 jaar en ouder. Jan Schoeman: ‘Militairen worden geselecteerd op hun stressbestendigheid en zouden dus weerbaarder moeten zijn dan de gemiddelde burger.’ In de Verenigde Staten is de situatie alarmerend. Dagelijks slaan volgens cijfers van het ministerie van Veteranenzaken 18 oud-militairen de hand aan zichzelf. Drie oorzaken verhogen de kans op zelfdoding – psychische wonden opgelopen in de oorlog, zogenoemde posttraumatische stress-stoornissen, het idee dat in gevechtshandelingen een foute beslissing is genomen en het gevoel dat het werk niet maatschappelijk wordt geapprecieerd. 1
‘HierinKroatiëstappener gemiddeldtweeperweek uithetleven.’ Joost van Dijk (middenboven) in Kroatië.
hij in zijn manuscript deed voorkomen. Wybe: ‘Ik kan me moeilijk anders voorstellen dan dat zijn eenzaamheid voortkwam uit een gevoel van grote teleurstelling en miskenning. Hij zocht zijn hele leven lang een schouderklop, alleen was hij voortdurend op de verkeerde plaats en bij de verkeerde mensen.’
Altijd plannen
HOLLANDSE HOOGTE
Linden, een van de laatsten met wie hij nog contact onderhield, typeert hem als een zwalkende geest. Vanuit Kroatië, waar hij woont, zegt hij: ‘Joost was in het veld koelbloedig. Maar later is er iets geknapt in zijn hoofd. Zei hij dat hij zich had geschaamd voor de First Dutch.’ Moge-
lijke zelfmoord verbaast Van der Linden niet. ‘Hier in Kroatië stappen er gemiddeld twee per week uit het leven, of ze schoppen zo’n rotzooi dat de politie ze doodschiet.’ Joost gaf de buitenwereld graag de schuld, volgens zijn jongere broer Wybe. Terwijl hij als imponerende
gestalte die voor niemand bang was zelf verantwoordelijkheid droeg voor zijn levensloop. Hij werd niet gedwongen door zwakzinnige mishandelende moeders, pedofiele ooms, verdwenen broers, foute scholen, oneerlijke vriendinnen, laffe kameraden en ondankbare oversten, zoals
Altijd speelde Joost met het plan zich opnieuw aan te melden voor de strijd, het deed er niet toe waar of voor wie. Via het internet reageerde hij op de oproep ‘huurlingen gezocht in Nigeria’. ‘Wat zou dat betalen, Huurling Eerste Klas?’, vroeg hij zich af. Later, toen hartklachten hem parten speelden, deed hij voorstellen aan collega’s: ‘Diegenen die willen vechten kunnen terecht bij de Karen National Liberation Army in Birma. Ben zelf ondertussen te oud om nog een keer te gaan vechten, maar het is een avontuur om niet te vergeten, als je het overleeft tenminste.’ Vrijwillig liet Joost van Dijk zich opnemen in een kliniek voor posttraumatische stress-stoornis, want de oorlog bleef maar spoken in zijn kop. De behandeling maakte hij niet af. In zijn heldere momenten vroeg hij mij om een kaartje voor een show van Youp van ’t Hek. ‘Genoten’, liet hij na afloop weten. Ons jaarlijks diner kende een vast ritueel. Als Joost de menukaart opensloeg, verzuchtte hij
dat hij weinig honger had. Want afhankelijkheid toonde hij niet graag. Maar op het einde als hij toch de grootste biefstuk had besteld, zei hij dat hij in maanden niet zo lekker had gegeten. Uit erkentelijkheid gaf hij me ooit zijn twee onderscheidingen uit Kroatië. ‘Ik wil er niks meer mee te maken hebben’, zei hij dan. Om ze een paar maanden later weer terug te vragen. Het laatste half jaar ging het snel bergafwaarts. Alleen voor boodschappen kwam hij de deur uit. De telefoon nam hij niet op en hij reageerde niet op e-mails. De buren sloegen geen alarm toen ze hem lange tijd niet op de galerij zagen. Zijn moeder: ‘Eerst was ik bang voor moord, want de Serven hadden hem op een lijst gezet. Ook was er geen afscheidsbrief.’ Joost had zijn schuilnaam ‘Madustasa’ in chatboxen grotendeels gewist, zijn website uit de lucht gehaald en zijn administratie in orde gebracht. Hij was er klaar mee. Een week na het vinden van zijn lichaam plaatsten zijn moeder en broers een in memoriam. ‘Je zult voor altijd bij ons blijven.’ Psalm 23 werd aangehaald: ‘De Heer is mijn herder’. Zijn moeder: ‘Bovenal heeft hij iemand gemist die hem de weg kon wijzen.’ Zijn as nam ze mee naar huis. ‘Ik heb hem zo lang moeten missen. Ooit gaat hij met mij mee terug naar de Achterhoek.’ 1
...en grote problemen
Afreageren
Opbouwen
Minder dan 1 procent moet worden opgenomen in een psychiatrische inrichting of pleegt uiteindelijk zelfmoord.
Ex-marinier Paul S. schoot in oktober 2003 in Kerkrade zijn schoonouders, zwager en ex-vriendin dood.
Honderden Nederlandse veteranen verrichten vrijwilligerswerk in voormalige uitzendgebieden als Bosnië.
Oproep van de Consumentenbond:
Ga nu naar de Zorgvergelijker op consumentenbond.nl
En haal meer voordeel uit uw zorgverzekering Per 1 januari wijzigen de voorwaarden van uw zorgverzekering. Zorg wordt
kijken of het beter kan. Zeker als u weet dat de meeste verzekeraars u ook
duurder. Maar geldt dit ook voor u? Hoe zit het bijvoorbeeld met uw dekking
voor de aanvullende verzekeringen gemakkelijker accepteren dan u wellicht
en wat wordt er nou precies vergoed? Nu heeft ú ook tot 1 januari de tijd
denkt. Daarom doet de Consumentenbond een oproep aan iedereen. Ga naar
om over te stappen naar een andere zorgverzekeraar. Dat hoeft natuurlijk
de nieuwe Zorgvergelijker op consumentenbond.nl. Hier staan alle verzekeraars
niet, misschien bent u al helemaal gelukkig met uw huidige zorgpolis. Dan
overzichtelijk naast elkaar en ziet u meteen of uw huidige zorgverzekering nog wel
moet u vooral blijven zitten waar u zit. Maar het kan nooit kwaad om te
bij u past. Bovendien krijgt u als lid in veel gevallen een korting op uw zorgpremie.
Nog geen lid? Dan hebben we goed nieuws, de Zorgvergelijker is nu ook tijdelijk toegankelijk voor niet-leden.
Kijk eerst even rond. De Consumentenbond.
Weten
????? ...
Vooraanstaande wetenschappers beantwoorden vragen van lezers U heeft een vraag? Ga naar www.depers.nl/vraagteken
Klimaatverandering Extra groen
Misschien gaan bomen het verschil maken NASA vermoedt dat extra plantengroei de opwarming wel eens flink kan gaan dempen. Redactie weten AMSTERDAM
...
Klimaatmodellen zijn en blijven modellen. Dat we met onze enthousiaste uitstoot van broeikasgassen de aarde een graad of twee gaan opwarmen, staat wel vast. De grote vraag is echter wat voor effecten die opwarming op de aarde zal hebben, en hoe dat weer
Wat gebeurt er in je lichaam als je slaapt? Eus van Someren (Nederlands Instituut voor Neurowetenschappen en de VU): ‘We zijn al jaren op zoek naar dé functie van slaap en dé stof die ophoopt tijdens waken en wordt afgebroken tijdens slaap. Hersenvloeistof van dieren die lang wakker zijn gehouden maakt uitgeruste dieren slaperig. Adenosine lijkt belangrijk. Hoe langer het brein wakker is, des te meer adenosine zich ophoopt. Een hersengebied dat slaap regelt, is daar gevoelig voor en remt dan andere gebieden in het brein die ons wakker houden. De meeste van ons kennen dat effect; cafeïne blokkeert de werking van adenosine. Maar mensen verschillen enorm in de opbouw van slaapdruk. U kunt zelf in het internetonderzoek van slaapregister.nl helpen uitzoeken waarom dat zo is. En er is meer dan adenosine. Het lijkt dan ook onwaarschijnlijk dat slaap maar één functie vervult. Misschien is slaap een periode om processen uit te voeren die tijdens het waken niet kunnen.’
En wat denkt de lezer? ‘Slapen is meer dan je ontspannen. Dat komt doordat je geest tijdens de slaap uitgeschakeld is, waardoor het hele lichaam zonder controle kan doen wat het wil. Dus pas als je slaapt, kunnen al je lichaamsdelen het er van nemen en zélf ook gaan slapen.’ (Martin Turfsteker) Volgende week: Als de aarde opwarmt, waarom hebben we dan nu de koudste winterstart in tijden? 1
‘Vraagteken’ wordt mogelijk gemaakt door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek, de nationale wetenschapsfinancier.
zal terugslaan op het klimaat. Zullen er bijvoorbeeld extra veel wolken ontstaan die de aarde afkoelen? Zal het ontdooien van de permafrost (waardoor methaangas vrijkomt) de aarde sterk opwarmen? Dat zijn de vragen waar deskundigen het niet over eens zijn, omdat deze effecten uiterst lastig in de klimaatmodellen te stoppen zijn. Bij NASA denken ze één belangrijk effect nu wel goed in hun modellen te hebben verwerkt. En dat leverde goed nieuws. Het gaat om de extra groei van planten en bomen, dankzij de stij-
ging van de CO2-concentratie. Daarmee vangt de biosfeer niet alleen meer CO2 af, een ander effect (gemeten in laboratoria) is dat planten in dat geval minder water en voedingsstoffen nodig hebben om (via fotosynthese) dezelfde hoeveelheid suikers aan te maken, waardoor die groei nog eens wordt versterkt. En meer groen betekent ook meer verdamping, en dus meer wolken. Het eindresultaat is een aanmerkelijke demping van het broeikaseffect. De huidige modellen voorspellen dat een verdubbeling van de
CO2-concentratie de aarde twee graden warmer zal maken. Mét dit effect erbij gaat daar mondiaal 0,3 graden af, en boven land zelfs 0,6 graden. De onderzoekers waarschuwen uiteraard dat het broeikaseffect gevaarlijk is en blijft, en dat de effecten nog grotendeels ongewis zijn. Andere terugkoppelingen kunnen de temperatuur juist een duwtje in de verkeerde richting geven. Die zullen dan echter eerst ook goed gemodelleerd moeten worden. Voorspellen blijft uiterst lastig, vooral als het om de toekomst gaat. 1
Psyche Blik verraadt voorkeur
De ‘linksmensch’ heeft meer oog voor de ander Progressief dan wel conservatief ligt diep verankerd in onze geest. Een echte conservatief kijkt strak rechtdoor. REUTERS Marcel Hulspas AMSTERDAM
...
De rechtgeaarde conservatief heeft geen boodschap aan de mening van anderen. Hij of zij is oprecht niet geinteresseerd in het standpunt van zijn opponent. Dat blijkt uit een eenvoudig doch opmerkelijk onderzoekje van psychologen aan de universiteit van Nebraska. Zij vroegen hun proefpersonen eerst hun politieke voorkeur aan te geven en namen ze vervolgens een ogentest af, waarbij werd gelet op de neiging om wanneer een gesprekspartner zijn blik laat afdwalen ook heel even, onbewust, in die richting te kijken. Dat ‘blik volgen’ is een maat voor de interesse die men heeft voor de gesprekspartner. Psychologen dachten dat dit een algemeen menselijke eigenschap is, maar uit de test bleek dat echte conservatieven totaal niet op de dwalende blik van hun gesprekspartner reageren. Hun ogen dwalen zelden tot nooit in dezelfde richting af. Onderzoeksleider Michael Dodd: ‘We had-
den verwacht enige invloed van het karakter te zien, maar echt nooit dat conservatieven daar volstrekt immuun voor waren.’ Het ‘algemeen menselijke’ van deze reflex mag dus in twijfel worden getrokken. Daarnaast blijkt dat deze reflex een goede graadmeter is voor iemands politieke overtuiging. Ge-
heel onverwacht is het resultaat niet; psychologen hadden al eerder vastgesteld dat er verschillende correlaties bestaan tussen psychologische trekjes en politieke voorkeuren. ‘Linksmenschen’ zijn nieuwsgieriger, zijn minder bang voor onzekerheid en veranderen, onder druk van de omgeving, gemakkelijker van standpunt.
(Het zijn, zegt rechts, ‘draaikonten’.) Het onderzoek onderstreept een oude politicologische waarheid: de strijd om de politieke macht vindt plaats in het centrum. Daar zitten de psychologisch ongedetermineerden, de ware zwevende kiezers die het verschil kunnen maken. En die soms meekijken, en soms niet. 1
Alle premies zijn op basis van 500 vrijwillig eigen risico.
STAP OVER op de laagste premie 89
vanaf
ra 1069 Overstroming
GEVAAR OOK ZONDER BROEIKAS De nadruk op klimaatverandering, en vooral de verwachte zeespiegelstijging, maakt dat er te weinig aandacht is voor andere risico’s die de kans op overstroming vergroten, zoals bodemdaling, erosie, het dichtslibben van rivieren en slecht waterbeheer. Dat zegt hoogleraar Sybe Schaap morgen in zijn inaugurele rede aan de TU Delft. Schaap (tevens dijkgraaf en VVD-senator) wijst erop dat grote overstromingen zoals in Pakistan en Thailand nauw samenhangen met deze processen,
11
aangejaagd door snelle bevolkingsgroei en ondeugdelijke ruimtelijke ordening. ‘Maar de belangrijkste factor is een inadequate organisatie van het waterbeheer.’ Hij waarschuwt dat ‘veel ernstigere risicofactoren’ door het gepraat over klimaatverandering verwaarloosd worden. Schaap: ‘Dit doet zich ook voor rond het Deltaprogramma dat Nederland veilig moet houden. Vaak wordt gesteld dat dit nodig is om Nederland de komende eeuw ‘climate proof’ te maken.’ Ook een verkeerde nadruk, aldus Schaap.
66,25 p/maa n
o Achmea 1047
d
Zilveren Kruis 1028 Zorg en Zekerheid 1025 Agis 1015 CZ 1006 AnderZorg 795
Voordeel berekenen via je mobiel? Sms AZ en de naam van je huidige verzekeraar naar 4900 (normaal tarief) of bel 0900 16 16 160 (0,70 p/m).
Allemaal onverstaanbaar Volgens de Groningse historicus Danny Gerrets duidden de Romeinen met de term ‘Friezen’ een heel ander volk aan dan wat later, in de Middeleeuwen, ‘Friezen’ is gaan heten.
12
ENJOY AND DO GOOD WWW.DEBETEREWERELD.NL
COLUMN ELLENDELANGE
...
Recordcadeaus niet meer van deze tijd
C
risis of niet, er zijn weer recordbedragen uitgegeven aan Sinterklaasinkopen. Ook met Kerst zal menig boom omringd zijn met cadeaus en eten we allemaal weer meer dan we eigenlijk op kunnen. Hartstikke gezellig natuurlijk. Of niet meer helemaal van deze tijd? Ons consumentengedrag heeft vaak heel schadelijke gevolgen voor mens en milieu. Veel producten die we kopen, worden onder zeer barre omstandigheden gemaakt en de hoeveelheid afval die we produceren is gigantisch. December is een goede maand om daar bij stil te staan. Shoppen kan namelijk ook op een eerlijke en duurzame manier. EEN, een initiatief van 55 ontwikkelingsorganisaties, wil consumenten uitdagen om bewust te kiezen voor eerlijke en duurzame producten. Daarvoor is de online EENshop ontwikkeld. Je kunt er producten kopen, maar ook meedoen met acties of petities. Tientallen goede doelen en bedrijven bieden hier onder één dak hun duurzame producten en acties aan. Denk aan sieraden en woonaccessoires, maar je kunt bijvoorbeeld ook tien kippen geven aan een arm gezin in Afrika. Bij kerstaankopen van 20 euro of meer ontvang je een gratis fair trade zilveren bedel. www.EEN.nl/shop. 1
Ellen de Lange, marketingcommunicatiemedewerker EEN
Wonen Besparing tot 35 procent
Duurzaam droomhuis voor iedereen Duurzaam bouwen en comfortabel wonen onbetaalbaar? Niet als het aan de initiatiefnemers van Duurzaam Droomhuis ligt. Dat concept is ontstaan uit de wens goedkoper vrijstaand te kunnen bouwen.
innovaties op het gebied van energiebesparingen en duurzame toepassingen verwerkt. Zo maakt de Stichting Duurzaam Droomhuis concreet wat de mogelijkheden zijn. Doel is uiteindelijk complete straten en wijken klimaatneutraal (of liever, energieopwekkend) te ontwerpen, ontwikkelen, bouwen en op te leveren. Collectieve regelingen voor bijvoorbeeld windmolens, oplaadpalen en warmtepompen maken daar deel van uit. Stap voor stap zou zo de woonomgeving verder verduurzaamd kunnen worden. Denk ook aan natuurwinkels, urban gardening, speelvelden en dergelijke. Bewoners worden daarmee gestimuleerd een duurzame levensstijl te ontwikkelen.
Nanny Schutte AMSTERDAM
...
Niels Leijen uit Bergen, werkzaam in de bouw, koesterde de wens een eigen vrijstaand huis te bouwen. Als starter op de woningmarkt met beperkt budget bedacht hij het slimme concept van een betonnen souterrain met slaapkamers, dat tevens de fundering vormt van het huis. Zo werden de bouwkosten per kubieke meter ten opzichte van traditionele bouw meteen al gehalveerd. Een souterrain of kelderverdieping ligt half beneden de oppervlakte, dus in de grond. Afwerking aan de buitenkant met metselwerk en dergelijke is zodoende niet nodig en dat bespaart dus kosten. Bijkomend voordeel is de constante temperatuur in het souterrain: ’s zomers heerlijk koel, ’s winters behaaglijk warm. Juist, energiebesparend.
Goedkoop, gezellig, duurzaam! Voor het woonhuis, op het souterrain, gebruikte Leijen deels tweedehands bouwmaterialen, zoals constructiebalken en dakpannen. Niks uitgeklede, kale starterswoning, dit houten huis met veranda oogt gezellig, modern en heeft een typisch Hollandse sfeer. Binnen een half jaar was
Het betonnen souterrain met slaapkamers vormt de fundering.
het klaar, en ook nog ruim binnen het budget. Het aanvankelijk puur goedkoop bedoelde woonhuis bleek bovendien alle ingrediënten in zich te hebben voor een duurzame woning. Ook buurtbewoners waren enthousiast en dachten mee over hoe de woning zo duurzaam mogelijk kon worden ingericht. Het initiatief Duurzaam Droomhuis was geboren.
35 procent besparing mogelijk Duurzaam (ver)bouwen is in, de belangstelling neemt snel toe. Volgens de initiatiefnemers combineert Duurzaam Droomhuis moderne technologische toepassingen, superefficiënte ontwerp- en bouwmetho-
den en interessante fiscale mogelijkheden. Voor de aspirantkoper is het goed te weten dat ook voor de inrichting hulp en advies geboden wordt. ‘Al met al is voor de eigenaar van een Duurzaam Droomhuis 35 procent besparing op de totale woonlasten heel goed mogelijk’, aldus Leijen. ‘Door duurzame toepassingen zoals een zonneboiler, warmtepomp, zonnepanelen en maximale isolatie, direct al in de ontwerpfase mee te nemen, werkt dit per saldo niet kostenverhogend ten opzichte van reguliere bouwmethoden.’
Van huis naar leefomgeving In de pilotwoning, die eind volgend jaar gereed zal zijn, worden de laatste
Samenwerking Duurzaam Droomhuis is een initiatief van bouwregisseur Niels Leijen en idealist Chris van Vleuten. Leijen: ‘Het initiatief heeft behoefte aan gelijkgestemden die zich herkennen in de filosofie van de stichting. Particulieren, gemeenteambtenaren, woningbouwcoöperaties en dergelijke organisaties met interesse zijn van harte welkom om contact op te nemen.’ 1 Stichting Duurzaam Droomhuis www.duurzaamdroomhuis.nl www.debeterewereld.nl, Twitter: @debeterewereld of kijk op Facebook en YouTube.
NIEUW
CHECK JE VERTREKTIJDEN ONDERWEG
Win 1 van de 5 iPad’s
Zie www.9292ov.nl/ipad
Kijk op m.9292ov.nl of bel 0900-9292 70 cpm, max. 14,- per gesprek
in business
13
Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering
Q&A
Persis Hilton Dion Bartels
Vastgoedfraudebestrijder plugt vastgoedfonds Waarin Dion Bartels een vastgoedfonds plugt en Nieuwspoort bestuurders zoekt die de Wilders toorn kunnen doorstaan.
eenkomsten in Hilversum en Apeldoorn te komen, waar onder meer een nieuw scheepsfonds van Hanzevast en een woonfonds van Annexum worden gelanceerd. De aanprijzing van Bartels, die ooit jacht maakte op vastgoedluchtkasteel Palm-invest, luidt nu: ‘Ik ben zo vrij omdat ik beide aanbieders persoonlijk goed ken, uitermate betrouwbaar acht en beide producten doorgrond.’
Dion Bartels, de voormalige bankenverkoper, die misschien beter bekend is als geschorste advocaat, heeft weer een nieuwe professie. Hij stuurt tegenwoordig persberichten door van RVO, een vermogensadviseur uit het Noord-Hollandse Heiloo. Het e-mailbombardement dat gelijktijdig bij deze redactie en vele andere mediapartijen binnendwarrelde, roept op naar RVO-bij-
PVV sociëteit Bent u niet te links, kunt u tegen een publicitair stootje en houdt u van aangeschoten
...
parlementariërs? Bel dan voorzitter Max van Weezel, de voorzitter van Binnenhof-fluisterkamer Nieuwspoort. De sociëteit, die zo onfortuinlijk in het nieuws kwam met de onthulling dat het dronken PVV-Kamerlid Hero Brinkman een Nieuwspoort barman zou hebben geslagen, zoekt per direct zes bestuurders: twee journalisten, twee pr-achtige typjes en twee bestuurders. Hou wel rekening met Wilders-toorn. Die zei: ‘In die verschrikkelijke Nieuwspoort Sociëteit zitten allemaal verschrikkelijke journalisten die het niet op de PVV hebben.’ 1
Nina Brink: ‘Make love not war’ Zakenvrouw Nina Brink stopt haar rechtszaak tegen journalist Eric Smit. ‘In zekere zin lijkt hij wel een beetje op Pieter.’ van aandelen, terwijl beleggers grote verliezen leden, hoopt eindelijk eens een ander imago te kunnen verkrijgen. ‘Ik ben geen ijzeren dame’, zegt ze. ‘Ik ben eerder een hippie.’ Maar hoe is het mogelijk dat een oude hippieziel zo’n gewetenloos imago heeft kunnen verkrijgen? Met lachje: ‘Wat zei je daar? Oude hippie. Dat eerste ben ik niet.’
...
‘Make love not war’, lacht Nina Brink de door sommigen zo vaak beschimpte zakenvrouw, door de telefoon. ‘Is dat geen mooie kerstgedachte? Je ogenschijnlijke tegenstander hoeft niet altijd je vijand te zijn.’ Gisteren stopte Brinks gerechtelijke beschietingen op Eric Smit, onderzoeksjournalist voor Follow The Money en schrijver voor deze pagina: ‘Ik moet zeggen: het is in een aangename sfeer opgelost. Het is altijd beter om het samen te regelen dan rechtszaken te voeren.’
‘Ik ben geen ijzeren dame, eerder een hippie.’ HOLLANDSE HOOGTE
van het boek. ‘Bij sommige passages zullen we nu nuanceringen aanbrengen en gedocumenteerd met nieuwe informatie komen.’ Over de inhoud van deze ‘nuanceringen’ wil en kan Brink nog niet te veel zeggen.
Hippie De bijlage zal ook los te koop worden
RECORD
Rusland
IKEA GEEFT FOUTEN TOE Ingvar Kamprad, oprichter van de Zweedse meubelketen Ikea, heeft toegegeven dat zijn bedrijf in Rusland de fout in is gegaan door een omkoopschandaal waarbij twee directeuren het veld moesten ruimen. Afgelopen februari gaf Ikea toe dat twee managers steekpenningen hadden betaald. Aanvankelijk dreigde Ikea met het stopzetten van alle investeringen in Rusland. Zover is het niet gekomen.
aangeboden. Brink en haar man, exjournalist Pieter Storms, zullen de tekst niet zelf aanleveren, of dicteren. ‘Oh, nee, dat kan Smit best zelf’, zegt ze. ‘Dat heeft hij wel bewezen.’ Nina Brink, die vooral omstreden werd na de beursgang van World Online (2000), waarbij haar werd verweten dat zij rijk werd met de verkoop
32
per gram (basis fijngoud)
U ontvangt direct de hoogste contantprijs voor sieraden, heel of kapot, munten, goudbaren, tandengoud, zilver, guldens, rijksdaalders, bestek, broodmanden,diamant, briljant en horloges: Cartier, Rolex, Breitling, Omega enz.
Papestraat 28 - 2531 AW Den Haag
Bløfplaat Het nieuwe album van Bløf luistert naar de naam Alles Blijft Anders.
AMSTERDAM
...
De behoefte voor een hulpje was groot bij u? ‘Ik werkte tot een jaar geleden bij een bank. Dan kwam ik tijd tekort. Als de cv-ketel moet worden gemaakt zit je zo tussen 9 en 1 te wachten, dat kost je een halve vrij dag. Niemand heeft daar zin in. Bij ons huur je een student in die voor je wacht thuis.’ Voor wie is het? Mensen met kinderen, expats; iedereen met weinig tijd. Wij regelen de oppas, de stomerij en dat allemaal voor weinig, we willen het betaalbaar houden voor iedereen.’
Overeenkomsten
Stilte De oorlog, die deze zomer escaleerde nadat Smit een kritische biografie over haar had gepubliceerd was de afgelopen maanden groot zakennieuws en leidde tot een juridische loopgravenstrijd. ‘Zullen we het niet over het verleden hebben’, zegt Brink. De vredesbesprekingen tussen Brink en haar schrijvende plaaggeest hebben de afgelopen weken in stilte plaatsgevonden en uiteindelijk geleid tot de toezegging dat Smit een addendum publiceert in een herdruk
Iedereen is druk en dan zijn er ook nog stomme taakjes die móeten gebeuren. Fetch neemt die graag van je over. Mede-eigenaar Laurine Janssen legt uit.
Hoe ontstond het idee? ‘Ik en de andere twee bedenkers zaten al lang te denken: wat zou een personal assistant fijn zijn. Maar dan niet als een luxe iets maar voor iedereen betaalbaar. Daar is Fetch uitgerold.‘
Loopgravenstrijd beëindigd ‘Het is in een aangename sfeer opgelost’
Redactie MSM
Personal assistant op bestelling
U KUNT HET OOK AANGETEKEND OPSTUREN
Tel. 070-3636666 Di. t/m za. 11.00 - 17.00 uur www.potma-edelmetaal.nl
Dat de ogenschijnlijke onoplosbare kwestie niettemin is beëindigd, schrijft ze deels toe aan de ‘overeenkomsten’ die ze ziet tussen Smit en haar eigen echtgenoot Pieter Storms, voormalig Revu-journalist en tevens bekend als het tv-Breekijzer dat opkwam voor kijkers die zich onrechtvaardig behandeld voelden door bureaucraten en ambtenaren. ‘Ze lijken op elkaar. Allebei nieuwsgierig en bereid om nieuwe informatie tot zich te nemen voor een nieuw verhaal.’ Dat klinkt bijna naar affectie? ‘Ha, nou niet alles is hetzelfde hoor.’ Storms werkt inmiddels aan een ‘serieus internetbedrijf’, zegt ze. Hierbij mogen we zelfs denken aan een mediaproduct. ‘Maar meer willen we er nog niet over zeggen.’ 1
Wat kost het dan? ‘Je koopt bij een ons een tegoed in credits, daarmee neem je diensten af. Je betaalt per klus, die bedragen liggen tussen de acht en tien euro.’ Wat voor types doen die klusjes? ‘Het zijn mensen uit ons netwerk, vaak laatstejaars rechtenstudenten. We screenen heel streng, daar zijn we een half jaar mee bezig geweest. Mensen geven hun sleutel ook aan schoonmakers die ze amper kennen. Dat is bij ons beter geregeld.’ Gat in de markt ontdekt? ‘Mensen zijn laaiend enthousiast. In Londen en New York is dit concept volstrekt normaal. Hier was het er gewoon nog niet.’ 1
HET BROEKENPALEIS
VOOR GROTE EN LANGE MATEN HEREN KLEDING TOT 9XL BODY WARMERS BRETELS GILETS JACKS JEANS JOGGINGBROEKEN KAMERJASSEN KOLBERTS KORTE BROEKEN ONDERGOED OVERHEMDEN
PANTALONS POLOSHIRTS PYJAMAS RIEMEN SPENCERS STROPDASSEN TRAININGSPAKKEN T SHIRTS TRUIEN VESTEN
WWW.HETBROEKENPALEIS.NL
Pretorialaan 21 - 23 I 3072 EE Rotterdam I Tel. 010 - 485 64 48
WEG MET DJOSER
Djoser rondreizen Actieve groepsrondreizen naar alle continenten
Djoser Wandel & Fiets Wandel- en fietsreizen wereldwijd
Djoser Thema Unieke reizen met een speciaal karakter
BROCHURE?
Djoser Junior Groepsrondreizen wereldwijd voor actieve gezinnen
WWW.DJOSER.NL OF 0 71-512 64 00
MsM
15
Madoff-curator Irving Picard maakt sinds vorige week ook in Nederland jacht op de organisaties en mensen die geld verdienden aan de Madoff-ponzi. Beleggingsgoeroe Michael Kraland was zo iemand. Interview Michael Kraland
Madoff-belegger Kraland heeft spijt Mark Koster Eric Smit/Follow the Money AMSTERDAM
...
Bloedhond Irving Picard heeft zijn jachtterrein tot de lage landen uitgebreid. ABN Amro en Fortis werden vorige week voor honderden miljoenen gedagvaard door de Madoff-curator. De banken wisten voor vele miljoenen aan commissies binnen te halen door geld op te halen voor het Bernard L. Madoff Investment Securities fonds (BLMIS). Fout! Volgens Picard hadden de banken moeten weten dat er fraude in het spel was. Door willens en wetens de ogen gesloten te houden voor de reusachtige ponzi van die vertrouwenwekkende meneer Madoff. De vraag is tot hoe ver Picard zijn jacht op de verloren miljarden voortzet. Zal hij ook achter de mensen aangaan die vanuit hun expertise van vermogensbeheerder investeerders het ‘marktneutrale’ Madoff-concept hebben geadviseerd en daar miljoenen aan verdienden? In dat geval zal in elk geval ook de bekende Nederlandse beleggingsgoeroe Michael Kraland nog eens te maken kunnen krijgen met de New Yorkse advocaat. De beursgoeroe maakte jarenlang in verschillende media promotie voor het Zwitserse, maar op de Britse Maagdeneilanden gevestigde, Auriga International Fund. Overigens zonder daarbij duidelijk aan te geven dat hij daar commissies aan overhield. Auriga zat voor de volle honderd procent in Fairfield Sentry, het grootste Madoff-toevoerfonds. Het fonds behaalde jarenlang keurige resultaten. Niet extreem, gewoon een zeer stabiel rendement. Te stabiel, want in 1999 was er in Boston een beleggingsanalist – Harry Markopolos genaamd – die de Ponzi van Madoff doorzag en berekende dat die wel heel stabiele resultaten onmogelijk waren. Kraland stond daar als beleggingsgoeroe niet bij stil. Zijn vaste column in Quote sloot hij in die tijd regelmatig af met de woorden: ‘Wij beleggen kasgeld en reserves in een marktneutraal offshore fonds, het Auriga Fonds.’
Nooit hand geschud ‘Ik wou dat ik het nooit gedaan had’, zegt Kraland nu. Hij bezweert niet op de hoogte te zijn geweest van de Madoff-fraude. ‘Ik heb nooit iemand van dat fonds de hand geschud. Nooit ontmoet zelfs. Bovendien zijn mijn klanten, niet meer dan een stuk of twaalf particulieren en een institutionele, op tijd uitgestapt.’ In oktober 2002 stond Kraland nog pal achter zijn Auriga-adviezen. In een interview aan beleggerswebsite IEX maakte de hedgefondspecialist duidelijk dat Auriga op zijn beurt belegde in een ‘ander fonds’ dat ‘sinds het begin van de jaren negentig steeds dezelfde strategie toepast’. Hij bena-
De beursgoeroe heeft zijn ‘ervaringen’ geboekstaafd en gedeponeerd. Voor het geval er ‘ooit iets gebeurt’. HOLLANDSE HOOGTE
Kraland curve Hedgefondmanager Michael Kraland studeerde politicologie en behaalde een prestigieuze MBA titel aan INSEAD in het Franse Fontainebleau. Hij schreef tussen 1991 en 2006 vaak humoristisch getinte beurscolumns in het blad Quote en plugde in zijn stukjes vaak exotische aandelen. De afwisselend in Parijs en Ierland woonachtige hedgefondsmanager adviseerde een deel van zijn klanten ook te investeren in een toevoervehikel voor Madoff-fondsen, al stapten deze klanten wel uit voor de ontdekking van de oplichting. Over 2009 behaalde hij 30% rendement. Kraland staat erom bekend dat hij soms Franse kazen meebrengt op bezoek bij klanten. 1
drukte dat Auriga daarbij al vele jaren een ‘risk-free return’ behaalde. Het fonds waar Kraland hier op doelde was dus het hedgefonds Fairfield Sentry, dat ook in Rotterdam een kantoor hield. Op de vraag of de strategie van dat ‘bewuste fonds’ niet eenvoudig kopieerbaar was, antwoordde de mondaine beursgoeroe destijds: ‘We hebben het hier over een groot en goed bekend huis dat deze strategie al twaalf jaar met succes uitvoert. Inmiddels voor een miljard of drie met een groot aantal professionele klanten. Dat risico lijkt dus bijzonder gering’. En: ‘Het grootste risico zit meestal bij fondsen die esoterische dingen doen, of waar zwendelaars zitten. Deze strategie is gewoon niet sexy genoeg voor zwendelaars. Die doen meestal snellere dingen.’ Hoe gering dat risico was, bleek op 11 december 2008 toen de grote man achter de constante jaarlijkse rende-
menten, Bernard L. Madoff, zichzelf aangaf. Dat nieuws was pas enkele uren oud toen Kraland op zijn eigen beleggerswebsite Inveztor een stukje aan de ‘grootste hedge fund fraude ooit’ wijdde. Overigens zonder te melden hoe hij daar zelf een bijdrage aan had geleverd en er als tussenpersoon uitstekend aan had verdiend. Een grote Franse klant behaalde overigens goede rendementen aan Kralands adviezen. Die stapte op tijd weer uit. Precies op dat type partijen heeft Picard het ook gemunt. De New Yorkse curator heeft bij zijn eerste rapportage in juli 2009 al te kennen gegeven dat hij achter het feeder fund Fairfield Sentry aangaat. In een commentaar laat Picard weten geen namen te willen noemen, maar stelt ook achter ‘related parties’ van toevoerfondsen aan te gaan. Zoals vorige week bleek toen ABN Amro en Fortis opeens werden gedagvaard. Ook Kraland heeft Picard al eens aan
de lijn gehad, zo laat de beleggingsgoeroe zelf weten. ‘Ik heb hem vaak gesproken’, erkent hij, ‘maar ik heb er geen belang bij om er iets over te zeggen’.
Te goeder trouw Kraland benadrukt dat het Aurigafonds waarin hij investeerde de goedkeuring had van accountantsfirma KPMG. ‘Overigens ontslaat mij dat niet van de plicht om er zelf naar te kijken, maar ik was altijd te goeder trouw. Ik ben stelselmatig door het slijk gehaald met de berichtgeving hierover.’ De beursgoeroe heeft zijn ‘ervaringen’ over Madoff geboekstaafd en gedeponeerd bij drie advocatenkantoren, voor het geval ‘er ooit iets gebeurt’. Wat hij daarmee bedoeld? ‘Wat ik zeg: if anything happens’. Over de zelfmoord van Mark Madoff: ‘Dan zie je wat er kan gebeuren als er steeds negatief over je wordt gepraat.’ 1
Burgemeester in het echt
Hurley is weer single
John vd Heuvel en Rob Geus
De acteur die meer dan twintig jaar de burgemeester speelt in de populaire kinderserie Samson, krijgt die functie nu echt. In het dorpje Affligem.
Actrice Elizabeth Hurley heeft via Twitter te kennen gegeven dat haar huwelijk op de klippen is gelopen. Het stel is al maanden uit elkaar.
Slaan de handen ineen en pakken in het nieuwe programma Ik Heb Er Schoon Genoeg Van zwerfvuil problematiek aan. Zo meldt De Gooi en Eemlander.
16
Uit & thuis LEZEN
Thriller De Commercial
Van melk de witte motor tot moord in Valparaiso Reclametopper Harry Kramp schrijft reclamethriller. Arjan Terpstra AMSTERDAM
...
Dankzij Harry Kramp (1949) drinken we op een dag geen bier meer maar Grolsch, is melk voor generaties Nederlanders de witte motor en is bepaalde shag de ‘ware halfzware’. ‘Veertig jaar in het vak’, zegt de joviale Leidenaar trots. De woorden ‘het’ en ‘vak’ spreekt hij uit met hoofdletters, zo verliefd is hij op het werk waarin hij tot de grootsten wordt gerekend. De reclameman heeft voor zijn campagnes en commercials alles gewonnen wat los en vast zit, maar spreekt met De Pers als schrijver van een thriller. In De Commercial, Kramps zeer vermakelijke en spannende debuut als schrijver, volgen we creative director Paul Hollak bij het schieten van een mooiemensenfilmpje in het Chileense Valparaiso, waarbij de mooie mensen tot Hollaks schrik betrokken zijn bij moord en vrouwenhandel. ‘Ik wist dat ik alleen
kon slagen als ik het verhaal dicht bij mezelf hield. Vandaar de keuze voor de reclamewereld. Anders was het een veel te grote opgave geworden.’ Hij zegt het met een lach van oor tot oor, die zo gul is als reclametan-
De lach van Harry Kramp is zo gul als reclametanden stralend wit zijn. den wit zijn. Toch is er niets gemaakt aan een man die leeft voor schone schijn. ‘Het zal je verbazen hoe serieus en oprecht reclamemensen zijn. De manier hoe we over de ambachtelijke kant van de materie praten, is omgekeerd evenredig aan de lichtheid van de hele exercitie.’ Juist uit die lichtheid put De Commercial spanning. Paul Hollak mag een 35-jarige losbol zijn, onrecht bespringt hij met de wereldse naïviteit
die je van de reclameman mag verwachten, waardoor hij zich tussen de zware jongens gedraagt als een olifant in een porseleinkast. ‘Dat is het mooie: zijn werk en persoonlijkheid schuren met de werkelijkheid. Dat hij het redt, is omdat ik hem iets jongensboekachtigs heb meegegeven: hij beleeft wel de narigheid, maar slaat er zich met humor doorheen.’
Harry Kramp: ‘Het is juist mijn vak om na te denken over de ingrediënten die mensen lekker maken.’
Mee op reis Voor Kramp aan zijn eersteling begon, schreef hij ‘nooit meer dan driekwart pagina’, als hij eens een grote lap tekst voor een advertentie in een krant moest leveren. ‘Mijn grootste uitdaging was dan ook het op de lange termijn vol te houden. Ik denk dat dat gelukt is doordat ik zelf een echte thrillerlezer ben. Ik vreet alles, van Amerikaanse legal thrillers (die zich afspelen in de rechtszaal - red.) tot de Zweedse schrijvers van nu. Toen ik begon, heb ik al mijn indrukken bij elkaar geveegd. Wat is voor de lezer belangrijk? Vanuit dat onderzoekje
heb ik ervoor gekozen Hollak in de ik-vorm te beschrijven, omdat je dan het dichtst bij hem komt. En daarom ben ik ook dicht bij een proces gebleven dat ik heel goed ken: het schieten van een commercial, op locatie. Dat neemt de lezer op een geloofwaardige manier mee op reis, en het geeft als bonus meteen een volwaardige structuur aan het boek. Daarna hoefde ik alleen het intrige, de plot er nog maar in te verweven.’
Het klinkt bedacht, en dat is het ook. Bij alles in het boek dacht Kramp ‘super-commercieel’ over de dingen na. ‘Hoeveel seks moet erin? En hoe geil mag het dan zijn? Maakt Paul ook mensen dood? Hoeveel en welke humor moet erin? Het is juist mijn vak om na te denken over de ingrediënten die mensen lekker maken. Ik zou wel gek zijn om daar bij het schijven van een boek niets mee te willen doen.‘ 1
arbeid worden gezet. Nee, hier is de seks expliciet omdat het wederzijdse seksuele onderzoek nou eenmaal onderdeel is van een moderne relatie, zeker in de eerste, hitsige weken. En dus naaien Chenda en Fréderic er
functioneel op los, onderwijl zelfbeelden projecterend, twijfelend over hun verliefdheid, zoekend naar welke grenzen er seksueel te vinden zijn, om er met een dollehondengretigheid overheen te rennen. Met zo’n boek krijg je, ook in Frankrijk, de tongen wel los. Aurita kreeg allerlei nogal strenge etiketten opgeplakt: de ‘seksploratrice’ en de ‘tedere pornografe’ zijn nog twee van de mildste. Dat krijg je er (automatisch?) van als je openlijk je seksleven omschrijft en in dit geval grafisch vorm geeft. Toch is het boek, dat nu door uitgeverij Xtra in het Nederlands is vertaald, niet te vergelijken met een titel als Het Seksuele leven
van Catherine M. Dat boek was een viering van de wellust, waarbij het schandaal veroorzaakt werd door het feit dat een vrouw vol machismo haar seksuele pleziertjes beschreef. Dat doet Aurita ook, maar dan vanuit het veel minder stoere perspectief van een twijfelende twintiger. Voor die categorie hebben seksuele pleziertjes soms weinig stoers, maar zijn ze onderdeel van een zwaar gevecht om van jezelf te leren houden. 1
NICO GARSTMAN
De hemel mag wat kosten Is er leven na de dood? En hoe zie je dat voor je? Wordt het gezellig keuvelen met anderen die op de bankjes naast Christus heilig zitten te zijn? Of lijkt het toch meer op het gekrioel van Dante’s Goddelijke Komedie? De Atlas van het Hiernamaals (uitg. Nieuw Amsterdam) steekt de helpende hand toe. In tekst en beeld worden de verschillende opvattingen over hemel en hel uitgelegd, waarbij grafisch leuke dingen gebeuren. Onze favorieten: de metrokaart van Hemel en Hel (overstappen op Gare du Mort) en het Chinese papiergeld dat op begrafenissen wordt meegegeven. Doorleven na de dood zou zomaar iets kunnen kosten, namelijk. 1
BOEK RECENSIE ARJAN TERPSTRA
...
Seks als zoektocht in boeiend stripboek
U
kent Aurélia Aurita niet? Het zij u vergeven. Ten eerste is het de naam van een Franse tekenares, en ten tweede lijkt haar naam te mooi om geen pseudoniem te zijn. Aurélia Aurita is de Latijnse naam voor wat we in Nederland oneerbiedig de Oorkwal noemen,
maar wat in het Frans heel mooi een Méduse Lune heet, en in het Engels een Moon Jelly. De tekenares die achter deze romantische benaming voor de mooiste kwallensoort schuil gaat, kreeg veel aandacht in Frankrijk toen daar Aardbei en Chocola verscheen. Lees twee pagina’s, en je begrijpt waarom: de grof geschetste strip heeft een ontluikende liefde als onderwerp, maar vertelt het verhaal van die liefde aan de hand van de seks. Expliciete seks pornografie is de term die de lading het beste dekt. Tegelijk is het geen platte porno, waarbij het neuken is om het neuken en lijven zo gedachteloos mogelijk aan hun mechanische
Aurélia Aurita Aardbei & Chocola
Wegens geen zonnetje
De Digitale Download
Ik heb al een boek
De Stripdagen zullen niet langer in de herfst worden gehouden, maar in de lente. Thema voor 2011 is – rijkelijk laat – de Grafische roman.
Zie je wel dat het lonend is, boekenbranche? De Suske en Wiske-app die woensdag werd gelanceerd, is al 80.000 keer gedownload .
In 2009 verschenen in Europa maar liefst 515.000 nieuwe boeken, aldus het rapport van de Europese Uitgeversvereniging over dat jaar.
Mix
20.30
NOC*NSF GALA, NED 1 Drie keer raden welke sportprestaties de meeste awards gaan binnenslepen.
Nederland 1 17:00 17:01 17:25 17:58 17:59 18:00 18:15 18:40 18:55 19:25 20:00 20:30 21:55 22:30 23:05
FILM: SNATCH, RTL7 Klassieker van Guy Ritchie, waarin Brad Pitt briljant een Ierse kamper neerzet.
Nederland 2
KRO Kindertijd Kerst met Linus Sesamstraat D66 EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo Het Academisch Ziekenhuis NOS Journaal NOS Studio Sport: NOS NOC*NSF Sportgala Opsporing verzocht De rechtbank Pauw & Witteman
17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:55 21:20 22:00 23:00
The A-Team De politie op je hielen! Operation repo: Payback time! Snatch Amos & Andrew
17:05 17:10 18:05 19:00 20:30 23:00 23:50
RTL 7 18:00 19:00 20:00 20:30 22:35
20.30
20.40
PLAT PRÉFERÉ, CANVAS Naast drugs, bleek Jimi Hendrix ook nog van soulfood te houden.
Nederland 3
NOS Journaal Kruispunt Tijd voor MAX De verandering Man bijt hond Heren van Oranje That’s the question Uitgesproken Opium Labyrint Nieuwsuur AVRO Close up: En Brigitte schiep Bardot
17:10 17:35 18:00 18:23 18:45 19:00 19:29 19:30 20:25 21:15 21:50 22:00 22:50 23:10
Fabeltjeskrant Oprah Winfrey show Dr. Phil Style by jury Good Will Hunting As the world turns Oprah Winfrey show
17:10 18:05 19:00 19:20 20:00 20:30 21:30 22:30 22:45 22:50 23:20
RTL 8
21.30
KOPPEN XL: TIGER WOODS, EEN Opkomst, ondergang en alles wat deze zwarte golfer nog meer overkwam.
RTL 4
Te land, ter zee en in de lucht Snuf, de hond Vrijland Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal SpangaS Nederland 3 De Wereld Draait Door Je zal het maar zijn Programma NOS Journaal op 3 MaDiWoDoVrijdagShow PowNews Louis Theroux’s weird weekends: Gangsta rap
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30
De grote verhuizing Huizenjacht Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum NCIS NCIS Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie Tienermoeders
17:05 17:35 18:30 19:00 20:00 20:30 21:25 21:55 22:20 23:15
SBS 6
22:30 23:30 23:40 23:45
17
23.00
EN BRIGITTE SCHIEP BARDOT, NED2 BB vertelt hoe het zo gekomen is, die haat tegen buitenlanders en homo’s.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden TV Makelaar Herman den Blijker: Herrie in de keuken! Gordon Ramsay: Oorlog in de keuken! RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
17:35 18:00 18:30 19:00 20:00 20:30 21:30 22:00 23:00 23:55
Two guys and a girl Will & Grace Airline MasterChef The little couple Desperate housewives Cougar Town Cougar Town Law & Order: Special Victims Unit Cold case
17:05 17:30 18:00
NET 5
The king of Queens Everybody loves Raymond How I met your mother House Parental control Glee Modern family House Lie to me De Loft special
Veronica
18:15 18:40 19:05 19:30 20:00 20:30 22:00 22:35 23:35
Phineas & Ferb Zack & Cody Veronica’s funniest commercials ever! Joey According to Jim Two guys and a girl Two and a half men The big bang theory Beat De Mol GoedFout! Veronica’s funniest commercials ever! Oplichters ontmaskerd
LEZERSCOLUMN
’74, ’78, 2010 Joost Bijloo
...
T
erugkijken op het jaar 2010, tsja. Het was het jaar dat ik definitief mijn status als ‘student’ in heb gewisseld voor die van ‘werkende’, maar dat zegt me vrij weinig. Het was het jaar dat ik na een trekking van drie weken in de Himalaya op 5700 meter een hemels uitzicht had op de Mount Everest. Het doet me niks. Het was het jaar
OPLOSSINGEN PUZZELS Cryptogram
Sudoku (vorige week dinsdag) 9 2 5 3 8 1 7 4 6
6 4 1 2 9 7 5 3 8
8 7 3 6 5 4 1 9 2
5 6 4 8 7 3 9 2 1
2 3 9 1 4 5 8 6 7
1 8 7 9 6 2 3 5 4
4 1 8 5 2 9 6 7 3
3 5 2 7 1 6 4 8 9
Zweeds raadsel
7 9 6 4 3 8 2 1 5
dat ik naar bed ging met het meisje waar mijn hele vriendengroep al tien jaar lang heimelijk op verliefd is. Het laat me volledig koud. Het was het jaar dat ik het mooiste doelpunt uit mijn voetbalcarrière in de kelder van het amateurvoetbal heb gemaakt, vanaf 25 meter stijf in de kruising. Ik weet het al haast niet meer. Want 2010 was toch puur en alleen het jaar van de verloren WK-finale. Vier weken lang totale euforie geëindigd in een diepe kras op mijn ziel.
Over tien jaar is al het overige wat dit jaar is gebeurd, slechts bijzaak. Een maand lang zoog ik alles op wat met Oranje te maken had. Ik hield van alle spelers en van alle spelersvrouwen. Ik stroopte de radiozenders af in de hoop het mierzoete nummertje van Youp en Guus te horen. Ik stond met tranen in mijn ogen toen WE dit keer eindelijk wonnen van Brazilië.
En er was een moment dat ik ervan overtuigd was dat we wereldkampioen gingen worden. Hier had ik op gewacht vanaf het moment dat ik als klein ventje om drie uur ’s nachts met mijn pa op de bank naar Nederland Saoedi-Arabië zat te kijken. Nederland wereldkampioen. Dit was de WK-finale van onze generatie. Wij zouden wel gaan volbrengen wat de mannen met de bakkebaarden hadden nagelaten! Maar toen ging het mis...en bleef ik verdoofd achter. Zeg tegen een willekeurige man ‘vierenzeventig’ en hij zal zeggen ‘verloren WK-finale’ en zo
zal ook 2010 herinnerd worden. Over tien jaar is al het overige wat er dit jaar is gebeurd, slechts bijzaak. ‘De verkeerde wissel van Kramer, was dat niet in Turijn?’ ‘Het jaar dat Rutte minister-president werd...pfff werkelijk geen idee.’ ‘Schat, de eerste keer dat wij het bed deelden... eh...was dat nou in 2008 of 2009?’ 1
* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar
[email protected].
Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl
!
%.)%35!.$%9%4.)%+%#/,,%#3)%$5$2%. #$2/5%1"%+%.$%+,!22)%+%#/-0/.)23%. (4.,%%&/-'%5).'%.(4.-49)%+%")* 9/.$%1%#/-").!3)%5!.1%)9%.%.+,!22)%+% -49)%+-!!+3,!22)#!,%23).!3)/.23/3%%. "/%)%.$%).&/1-!3)%5%%.).20)1%1%.$%+)*+ %.,4)23%1%15!1).' .3/3!!,/0 $5$2%. #$2-%%1$!. 441+,!22)%+%-49)%+
).'2/&(1)23-!2"1%.'3$%-//)23%%123 ,)%$*%2.!!146(4)2+!-%15//1$%,%4+23% %.6!1-23%3)*$5!.(%3*!!1%123-)2! ,5)21%2,%81!.+).!31!!3).'/,% ).'1/2"8%.%!.!13)."1%.'%.4-%3 2#()33%1%.$%+%123+,!22)%+%12(%,%-!!,).$% 2&%%1%9%#/-0),!3)%5!.'1//3-!#(3%.4)3 $%-49)%+()23/1)%"%5!314)- .4--%12 /0-!!1,)%&23 #$2
4%23)2"1!).3!).-%.3+%..)2:.5%1-!!+ 4%23'%%&3!.36//1$/0&!2#).%1%.$%!, ,%$!!'2%51!'%./5%1/.$%1!.$%1%'%2#()% $%.)220/131%)9%.3%#(.)%+-4,3)-%$)! 6%3%.2#(!0.!3441%.028#(/,/')%0%#)!!, 5//14(%""%.6)*$%9%%7#,42)%5%#/-") .!3)%5!.$%4%232#(%41+!,%.$%1 %. $2'!-%2!-%.'%23%,$%9%#/-").!3)%)2 !,,%%.()%13%+//0
%.)!!,0/131%35!.$%%6 /1+2%1%#,!-% 6%1%,$).$%*!1%.9%23)' %5%%,54,$)'"%+1//.$%352%1)%!$%. $4)+3).$%,%5%.2,)%&$%2%.!-")3)%25!. %%.'1/%0/.'%.!$)'#/-0%3)3)%5%-!. .%.%.51/46%.$)%")*%%.1%#,!-%"41%!4 6%1+%.).$%*!1%.9%23)' .'%,2'%201/+%.%$%1,!.$2/.$%13)3%,$ 0%%,$441#! 441
$5)%201)*2;
$5)%201)*2;
$5)%201)*2;
$5)%201)*2;
7#,42)%&; 5%19%.$+/23%.
7#,42)%&; 5%19%.$+/23%.
7#,42)%&; 5%19%.$+/23%.
7#,42)%&; 5%19%.$+/23%.
//1-%%1).&/1-!3)%%."%23%,,%.'!.!!1$%6%"6).+%,
*)+'!%%&$ $"$)*&'(")($) +%%'$)(,$) $"(*)+'!%%&($'& %'!'()+%%' (,%'$!'()+'('$$*) )"("$()) +%%'$$$ "" ,$!"($,'$*.$%$'$#&#' "$#$($+%%',$!"(%#*$(")("$ %%'"+$*&'("$,()"()),'$ $!"$+"%)%&)(*(+$.*$!(%& &$$$,$)+' ,""",$!"(+$$. $%+'!),$!"$)'*! !%#()() !%'(+$) $"(%$$%()("(*('$ )#'%#)%!$+%%'$.""$+%%'"+%%' "(%&&&$)'& '*'$#') +%%' '($ .%#'#%%). $$)'$,$!"('%/)'+$ +'($$,$!"($$%'#!*. "->+):;4-;9-6,@:;),(-437516"->+):;4-EE6=)6,- 4-<3:;--6;9-6,@:;-,-6=)6"779,6/-4)6, -A-4-=-6,1/- :;),*7-1;=)6).0-;--9:;-575-6; !1::+01-6375;,);,779 ,-5771->163-4:;9);-65-;*7-;1-3:-6>)9-60<1A-6 ()6; )4:<--6>163-48)9),12:A7-3;,)60--.;<0-;01-9/-=76,-6 779,-;)447A-9-:;)<9)6;2-:-68<*:=)657,-96;7;;9),1 ;176--4 #.,779,-=-4-*-A1-6:>))9,1/0-,-6,1-)44-5))478 4778).:;)6,=)6-43))941//-6
$'&$ D&>--6)+0;-6))6*779,16--6 8-9: *166-60<;5-; *-,,-6*7=-6-43))9,7<+0--6;714-;D<:;9)6:.-9;-9516)4 C-6;9))4%;);176"->+):;4-= = -69-1:16.795);1--6*7-32- 7=-9"->+):;4- '%'## <<9=-9;9-3<1;5<1,-6 <<9))6375:;16"->+):;4-*<:;9)6:.-96))90-;+-6 ;9<5,)/;-9=912-*-:;-,16/75 <<9*<:;9)6:.-96))9,-
,,,,,$!"&'($" +);-/791-9-1A-6 +9<1:-:
;-9516)4-675 <<9=-9;9-3<1;"->+):;4- <<9))6375:;165<1,-6
8912:8-98-9:776 '-9;9-3,)/-4123:=)6 ; 5 2)6<)91-6=)6 .-*9<)91; 5 5))9; =)6 2)6<)91; 5 .-*9<)91 1:-9 =-9;9-375,-,)/ #8;176-4--?;9):*<:;9)6:.-95:;-9,)5% C;-9516)45<1,-6= = F 8 8 0)4.8-6:176))6*779, ?,16-9-6
?76;*12;*<..-;F8 8 8)93--984));:78)./-:47;-6;-99-166)):; ,-;-9516)4165<1,-6F 8-9)<;7-64<-
>> ,.,: 64 ,-8-9:
"-")'+$ '779,-A-))6*1-,16/A126B-?1*-4-;)91-=-6=)6;7-8)::16/ /-*):--9,78=9))/-6))6*7, 7---9,-9<*7-3;07- /7-,378-9<9-1:; 7-3,))975=)6,))/67/ '$%'#)$%!$ )6))976A->-*>163-47.*-4%%-)>)@:=1) ;-4 7 = = ,-*7-316/:+7,- $-:-9=-916/:37:;-6F 8-9*7-316/,-A-=-9=)44-6 *1276416-9-:-9=-916/
Mix
WIN! Deze week voor 3 winnaars: Lenco SB-100 3D Soundbar t.w.v. €149,--
ZWEEDS RAADSEL: carwash
bordspel
hoffeest
draagbalk
restbedrag aamborstigheid
wisselgebruik (It.)
7
aanspreektitel v.e. vorst speels
1
chemisch element
dierengeluid onder leiding van theesalon Zwitsers kanton
roem
Door de 3D Soundbar van Lenco kunt u met de hele familie van 3D-geluid genieten, waar u ook zit. Sportwedstrijden, live-concerten, games of muziek van een MP3-speler, iPod of iPhone kennen daardoor een volledig andere beleving (info: www.lenco.eu).
ondernemingsraad Sp. dans
2
Bel: 0909-5010701 6
3
WIN!
levenslucht
5
Vandaag:
strafwerktuig ter waarde van
1
2
Prijspuzzel van vandaag is de sudoku. Bel: 0909-5010701 Zo doet u mee:
windrichting
Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u de gevonden cijfercombinatie uit de vakjes ABC door naar 0909-5010701 (€ 0,60 per gesprek). Of SMS “PERS -spatie- oplossing” naar 3553
vloek
4 3
4
5
6
7
sales: [email protected] 0800-7200000
of SMS naar: 3553
8
8
marketing: [email protected]
(€ 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon)
© Puzzelland
De lijst met winnaars staat op www.puzzelland.com/depers
Prijspuzzel SUDOKU
CRYPTOGRAM: Horizontaal: 1. In deze richting rijden wielrenners naar de beurs (5); 3. Beer op wielen (5); 4. Het valt tegen in N.-Brabant aangenomen te worden (4); 7. Praat me er niet van! (5); 10. Het sein om te gaan eten? (9); 11. Jongen die zich druk maakt (2); 12. Vrucht van een éénjarig dier (5).
1
Verticaal: 1. Hoofdgeluid (7); 2. uitzendbedrijf (5); 5. Dieren die zich langer maken (6); 6. Wel een heilige tijd voor dieren (6); 8. Groeit naarmate een mop ouder wordt (5); 9. Toets dit beest! (5).
7
A
7
A
3
C
2
4
8
5
9
1 6
9 1
6
8
5
6 4
1
uitgever: Ben Rogmans hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst
3 5
B
8
7
1
11
oprichter: Cornelis van den Berg
art direction: Koos Jeremiasse
6
2 9
1
9 4
4
7 10
4
6
© Puzzelland/ Leen Groeneveld
4
Speel deze puzzels online en win! Ga naar: www.puzzelland.com/depers
B
2
3
website: www.depers.nl
distributie: [email protected] 088-0131830
naast leenman
Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
redactie: [email protected] 020-3460550
Met de Hotelbon Jaarkaart kunnen twee personen één jaar lang gratis overnachten in een van de ruim 3000 aangesloten hotels. Voor meer informatie: www.hotelbon.nl
Noach
Een uitgave van Mountain Media BV
of SMS naar: 3553
Hotelbon Jaarkaart t.w.v. €75,-.
ten langen laatste naar aanleiding van
19
3 5
C
2
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
Losse handjes
Slippartij
Straatfeest
Zanger slaat vrouwelijke fan. www.depers.nl/lossehandjes
Bruiloft loopt bijna fataal af. www.depers.nl/bruiloft
Voetjes van de vloer. www.depers.nl/dansen
Selectie geplande ov-verstoringen: 111
Schiedam (bus)
15 en 16 december: RETlijnen 38, 51, 52 en 53. Halten Kamerlingh Onneslaan en Lorentzlaan vervallen.
Amsterdam (bus)
T/m medio maart 2011: GVBlijnen 19, 192, 268 en 392. Halte Barajasweg vervalt.
111
111
Vandaag
Morgen
Het is vrijwel droog en zo nu en dan schijnt de zon. Aan zee is er kans op een (winterse) bui. Verder staat er een koude noordoostenwind en liggen de maxima in het westen net boven nul. In het oosten vriest het licht. Vannacht is het landinwaarts droog en vriest het circa 5 graden. In het westen vriest het vannacht 0 tot 4 graden.
De dag verloopt wisselend bewolkt met hier en daar (winterse) buien. De kans daarop is in de kustgebieden het grootst. De middagtemperatuur komt uit op enkele graden onder nul in het oosten en rond of net boven nul aan de kust. Donderdag passeert er een storing die eerst regen brengt en daarna een (dikke) laag sneeuw.
Schiphol/ Hfddorp (bus)
T/m 17 december: Connexxionlijn 256, 300 en 310. Halten Handelskade, Beukenhorst en De Hoek vervallen.
Krommenie (bus)
T/m 22 januari 2011 Connexxionlijn 63. Halte Station Saendelverlaan vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
! ! !! %& ! "
! ! &! #!%& %% ! & $$ """ !! ! !!%! "
$% %% )+ % % % % " "% % %) "% * $%"% %% %!%
( % " "% $%"%% % "%
)% %!%' '"%% "% )+ %
% % ' %% ) " %
%% %"% "% %%& $% %%
$%"% & $ % "% %
)+ % "% "% % "%
&# % %% %!%% % "%
'"%% % "%
"%% %% "% " !% % *
$%"% "%
% "% %%) "% & *
!! %! %!! !!% ! !! ! !
!! !! %! %!
$%"% %% !%
"%"%% "%
Sport
Atletiek
21
WK Kromowidjojo is nieuwe icoon
Hoofddoel van Som ligt niet meer in de buitenlucht Bram Som gaat in maart op jacht naar de Europese indoortitel op de 800 meter. Redactie sport AMSTERDAM
...
De Nederlandse atleet liet het indoorseizoen de laatste jaren meestal uit voorzorg aan zich voorbijgaan, maar heeft besloten deze winter ook de indoorbaan op te zoeken. De EK indoor, begin maart in Parijs, zijn het hoofddoel voor de voormalig Europees kampioen op de 800 meter in de buitenlucht. ‘Ik train de laatste jaren op een compleet andere manier. In het verleden leverde de overgang van langzaam kilometerwerk in de winter naar de explosieve 800 meter binnen een bepaald risico op. Door de veranderde trainingsopzet, waardoor de 800 meter elke week wel aan bod komt, is dat risico van een plotselinge overgang er niet meer. Met mijn begeleidingsteam heb ik besloten dat niets een indoorseizoen in de weg staat’, legt Som zijn keuze uit.
Zwemdiva eindelijk uit de schaduw Ranomi Kromowidjojo is hard op weg om hét uithangbord van de Nederlandse zwemsport te worden. Dat wil ze deze week op het WK in Dubai laten zien ook. Redactie sport AMSTERDAM
...
Jaren geleden stond ze bij een nationaal toernooi opeens vlak bij Inge de Bruijn. Terwijl leeftijdsgenoten op de olympisch kampioene afstapten en haar om een handtekening vroegen, bleef de jonge Ranomi Kromowidjojo bedeesd van een afstand toekijken. ‘Ik dacht alleen maar: wauw. Ik durfde haar echt niet aan te spreken, hoor. Zelfs geen foto te maken.’ Nu kijken de zwemtalentjes juist op tegen Kromowidjojo, momenteel
de succesvolste zwemster van Nederland. En wanneer de voortekenen niet bedriegen, zullen binnenkort niet alleen jonge zwemsters met haar op de foto willen. De 20-jarige Groningse staat namelijk op het punt om ook bij het grote publiek door te breken. Anderhalve week geleden veroverde ze bij de EK kortebaan in Eindhoven haar eerste individuele titels en deze week geldt ze bij de WK kortebaan in Dubai als topfavoriete op de 50 en 100 meter vrije slag. ‘Een WK in een ver land vind ik belangrijker dan een EK in eigen land’, zegt ‘Kromo’. ‘Zeker omdat in Eindhoven niet alle sterke zwemmers aanwezig waren. Wanneer je hier in Dubai wint, ben je echt de beste.’ Mocht Kromowidjojo zondagavond met een gouden plak het emiratenstaatje verlaten, dan is ze uitge-
Kromowidjojo op het dak van haar hotel in Dubai. ANP
groeid tot het onbetwiste uithangbord van de zwemsport in Nederland. De afgelopen jaren won ze al de olympische en wereldtitel op de 4x100 vrij, maar dan werd de aandacht over vier vrouwen verdeeld. Nu ze ook op de individuele nummers de laatste stap naar de top zet, zal haar populariteit alleen nog maar toenemen. ‘Het is vreemd dat nu meisjes naar mij opkijken.’
De zwembond mag zich in de handen knijpen met zo’n boegbeeld. De uitmuntende prestaties gecombineerd met haar spontane uitstraling maken haar tot een ideaal uithangbord. Toch is Kromowidjojo daar totaal niet mee bezig: ‘Ik zwem niet om beroemd te worden. Ik zwem ook niet om rijk te worden. Ik zwem met het doel om de beste van de wereld te worden.’ 1
‘Door een andere trainingsopzet is het risico van de indoorbaan weg.’ Bram Som
Som veroverde in 2006 in Göteborg de Europese titel op de 800 meter. Daarna kende hij veel fysieke klachten. Uiteindelijk zette de atleet een eigen begeleidingsteam buiten de bond op en paste hij zijn trainingswijze drastisch aan. Dat pakte goed uit. Blessures behoren al een tijd tot het verleden. Som miste wel door ziekte eind juli de Europese kampioenschappen in Barcelona, waardoor hij zijn titel op de 800 meter niet kon verdedigen. Die tegenvaller zorgde voor een extra prikkel richting de EK indoor in Parijs. ‘Ik had het al een tijd in mijn hoofd zitten om daar mee te doen. Vanaf oktober alleen maar trainen tot de eerste buitenwedstrijden in mei is ook niet alles. Je moet toch een doel hebben. Ik ben er op gebrand te presteren’, kijkt hij vooruit. Waarschijnlijk loopt Som begin februari zijn eerste indoorwedstrijd in Duitsland. ‘Het missen van Barcelona maakte de beslissing wat gemakkelijker.’ 1
Argentinië
Ik ben Edwin, winnaar van 2007
ESTUDIANTES KAMPIOEN Estudiantes is Argentijns voetbalkampioen geworden. Het is de vijfde landstitel voor de ploeg van aanvoerder Juan Sebastian Veron. De eindzege in het Apertura kampioenschap kwam tot stand door een 2-0 winst op Arsenal. De Uruguayaanse invaller Rodrigo Lopez maakte in de laatste twintig minuten beide doelpunten. Estudiantes hield door de zege Velez Sarsfield twee punten onder zich.
Koop je occasion in december of januari via AutoTrack.nl en win ook je aankoopbedrag terug. Kijk voor de Occasionactie en voorwaarden op AutoTrack.nl/occasionactie.
Uitvinding Er is een nieuwe sok ontworpen die blessures moet voorkomen.
Sport
22
Sportgala Op naar de afterparty
Zilver in Tokio
BOSCH PAKT EREMETAAL Judoka Edith Bosch heeft gisteren zilver veroverd op het Grand Slamtoernooi van Tokio. De voormalig wereldkampioene moest het in de finale van de categorie tot 70 kilogram afleggen tegen de Japanse Haruka Tachimoto. Dat gebeurde pas tijdens de ‘golden score’, omdat in de reguliere speeltijd geen beslissing was gevallen.
Even stemmen en dan weer Lekker belangrijk, die verkiezing voor de beste sporters van het jaar. Het Sportgala gaat eigenlijk om iets heel anders: het feest eromheen.
Herstel
FER TERUG BIJ FEYENOORD Leroy Fer heeft gisteren voor het eerst in bijna twee maanden weer op het voetbalveld getraind. De aanvoerder van Feyenoord werkte op trainingscomplex Varkenoord een loopoefening af. Fer liep in oktober tijdens de historische competitiewedstrijd bij PSV (10-0) een scheur op in de buitenste band van zijn rechterknie.
THIJS ZONNEVELD
AMSTERDAM
...
Zucht. Daar gaan we weer. Vanavond wordt het Sportgala gehouden – en dus is er gemekker over verkeerde nominaties, oneerlijke procedures of een verkeerde uitkomst. Dat schijnt er bij te horen. Dit jaar steigert de paardenwereld op z’n achterste benen. Reden: ruiter Edward Gal is niet genomineerd voor de titel Sportman van het Jaar. Zijn collega Hans Peter Minderhoud schreef in een column dat hij zelden zoveel onrecht had gezien. Gal had in zijn sport alles gewonnen wat er te winnen viel, hij moest Sportman van het Jaar worden – en hij was niet eens genomineerd! Schande. Hel en verdoemenis. Enzovoorts.
Appels en peren
REUTERS
Verkiezing
ADRIANO IS VUILNISBAK De Braziliaanse voetballer Adriano heeft voor de derde keer in zijn woelige carrière de Gouden Vuilnisbak gekregen, als slechtste speler van de Italiaanse voetbalcompetitie Serie A. De 28-jarige spits van AS Roma kreeg die twijfelachtige eer ook in 2006 en 2007. Luisteraars van een radioprogramma van de Rai mogen jaarlijks hun stem uitbrengen voor de Gouden Vuilnisbak. Juventus-speler Amauri werd tweede.
Zo gaat het ieder jaar. Als Edward Gal niet boos is, dan is Anky van Grunsven wel boos. Of Inge de Bruijn. Of Guus Hiddink. Of alle voetballers. Dat kan ook niet anders. Wie appels met peren vergelijkt, doet één van beide tekort. Geen verkiezing zonder verliezers. Hoe moet je in hemelsnaam een vergelijking maken tussen turners, schaatsers, wielrenners, tennissers, onderwaterdammers en voetballers? Wat is een grotere prestatie – olympisch schaatsgoud pakken, een zilveren turnmedaille winnen of je voetbalteam naar de winst in de Champions League schieten? Of is het nog veel knapper als je je paard kunt laten breakdancen? De nationale sportkoepel NOC*NSF sleutelt vrijwel ieder jaar aan de opzet van de verkiezing. Ook nu weer. Dit jaar zijn de nominaties uitgedeeld door een vakjury (en niet door de hele Nederlandse sportpers), en de stemprocedure vindt plaats vóórdat het gala begint. Dat laatste is
ingevoerd om te voorkomen dat de aanwezige sporters in de zaal stemmen op degene die het grappigste filmpje heeft. Althans, dat zegt vakjurylid Pieter van den Hoogenband. Hij waarschuwde de stemmende sporters dat ze dit jaar ‘een laatste kans’ krijgen om te bewijzen dat de verkiezing voor Sportman, Sportvrouw, Sportploeg en Gehandicapte Sporter geen verkapte populariteitspoll is. Dat betekent dat de roeiers, badmintonners en atleten moeten overwegen om ook eens op de ‘verwende’ voetballers te stemmen. Of
‘Ik ben er klaar mee, met die verkiezing. Altijd gedoe. Ik stem niet.’ Bob de Jong
toch maar eens een knopje in te drukken voor die ene sportman die al zoveel gewonnen heeft. Ach, eigenlijk is die hele verkiezing een hoop blabla over niks. Een echte wedstrijd is het per definitie niet, en het maakt ook niet zo veel uit wie er wint. Neem nu de genomineerden voor Sportman van Het Jaar. Zou Sven Kramer een minuut minder slapen als Wesley Sneijder of Mark Tuitert de prijs wint? Of andersom? Staat leuk hoor, zo’n bronzen beeldje van Jaap Eden op de schouw – maar veel meer dan dat is het ook niet. Er brommen misschien nog een paar verliezers die vinden dat ze een nominatie hadden verdiend, en dat is dat.
Feestje Het belang van het Sportgala zit in iets anders dan die verkiezing. Zoals Bob de Jong vorig jaar al zei: ‘Ik ben er klaar mee, met die verkiezing. Altijd gedoe. Ik stem niet. Ik ben hier alleen voor de gezelligheid.’ Want het Sportgala is boven alles een feestje. Van sportmensen, voor sportmensen,
door sportmensen. Voor de meeste sporters (behalve voor de hypermodieuze hockeydames uiteraard) is het de enige keer in het jaar dat ze publiekelijk mogen paraderen in iets anders
Liverpool
Gifpijlen
KUIJT WIL GEEN RUST
OOK AL VERSTAND VAN SHIRTS
Hoewel Liverpool zich al heeft geplaatst voor de knock-outfase van de Europa League, hoopt Dirk Kuijt dat hij morgen in de afsluitende groepswedstrijd geen rust krijgt van manager Roy Hodgson. De Nederlandse international wil graag in actie komen tegen zijn oude club FC Utrecht. ‘Ik heb een goede tijd gehad bij Utrecht en ben nog steeds bevriend met veel mensen binnen de club’, zo liet Kuijt gisteren weten.
REUTERS
Johan Cruijff heeft ook in Spanje van zich doen spreken via zijn columns. Hij zette gisteren in de Spaanse krant El Periodico de Catalunya vraagtekens achter het besluit van Barcelona om toch shirtsponsoring toe te staan. ‘Ik ben er faliekant op tegen’, aldus Cruijff. De Spaanse kampioen sloot vorige week een overeenkomst van zes jaar ter waarde van 165 miljoen euro met Qatar Foundation. Barça was een van de weinige clubs ter wereld zonder bedrijfslogo op het voetbalshirt. De Catalaanse club draagt de
dan hun sportkloffie. De zwembabes trekken hun glitterjurkjes aan, de judoka’s binden een vlinderstrikje om hun stierennekken, de voetballers verruilen hun roze of paarse voetbal-
Kwalificatie
laatste jaren wel de naam Unicef uit via het shirt. ‘Het ontbeert de directie aan inbeeldingsvermogen’, aldus Cruijff, voormalig speler en trainer van Barça. ‘Ze zien grote bedragen, maar beseffen niet dat het slechts om 6 of 7 procent van de begroting gaat. Je bent uniek in de wereld, geen andere club heeft zijn shirt al die jaren intact gehouden en is toch zo succesvol geweest.’ De Nederlander vindt het een zwaktebod om naar de benarde financiële positie van Barcelona te wijzen. ‘Dat is al jaren zo.’
PRIMEUR GOLFSTERS Christel Boeljon en Dewi-Claire Schreefel hebben voor een primeur gezorgd in de Nederlandse golfwereld. Beide speelsters dwongen bij de finale van de Qualifying School een startbewijs af voor de LPGA Tour, de Amerikaanse wedstrijdenreeks voor vrouwen. Er kwam nog nooit een Nederlandse uit in die Tour. Schreefel werd vierde, Boeljon werd veertiende. Een plek bij de eerste twintig was vereist.
Gekke Engelsen
Mietjes
Carrièremove
Blackpool-manager Ian Holloway weet waarom zijn ploeg Stoke City versloeg. ‘We hadden een uitje naar het casino gehad, dat was een prima voorbereiding.’
Manchester United-baas Sir Alex Ferguson heeft zijn spelers verboden een sjaal tegen de kou te dragen. Ze moeten zich als echte kerels gedragen, vindt ie.
Voormalig Tour-winnaar Oscar Pereiro is voetballer geworden. Hij heeft een contract getekend bij de Spaanse derdeklasser FC Coruxo.
Sport
aan de champagne
23
Autosport Tom Walkinshaw (1946-2010)
Gemengde gevoelens over harde zakenman De een is dankbaar dat Tom Walkinshaw deel heeft uitgemaakt van zijn leven, de ander herinnert zich de zondag overleden teambaas vooral als een keiharde zakenman.
pen debuteerde in 1994 bij Benetton in de Formule 1. ‘Ik heb toen nauwelijks met Tom te maken gehad. Hij deed het technische gedeelte, ik had vooral contact met teambaas Flavio Briatore.’ De wegen van Verstappen en Walkinshaw kruisten elkaar later opnieuw tot twee keer toe bij Arrows. De Nederlander reed in 1996 en van 2000 tot 2002 voor het team van de Schot. ‘Ik heb Tom toen leren kennen als een harde zakenman. Uiteindelijk was hij heel unfair naar mij toe’, aldus Verstappen, die voor aanvang van het seizoen 2002 ondanks een contract aan de kant werd gezet door Walkinshaw. ‘Als hij je echt nodig had, deed hij alles voor je. Zo gauw Tom je niet meer nodig had, liet hij je vallen’, aldus Verstappen. ‘Maar ik heb hem ook heel anders meegemaakt. Ik heb twee jaar bij hem gereden, dat zijn best leuke jaren geweest maar het liep niet zo leuk af. Al met al kijk ik dus niet zo positief terug op mijn verleden met Walkinshaw. Ik vind dat als je een afspraak maakt, je die ook na moet komen.’ Volgens Lammers was Walkinshaw geen man van de gezellige praatjes. ‘Alleen als het functioneel was, sprak ik hem de laatste jaren nog. Ik heb zes jaar voor hem gereden en vind dat hij mijn leven heeft verrijkt. Ik ben dankbaar dat we deel hebben uitgemaakt van elkaars leven. Het is een enorm gemis dat hij is overleden.’ 1
Redactie sport AMSTERDAM
...
Jan Lammers en Jos Verstappen hebben tijdens hun racecarrières ieder op geheel eigen wijze kennisgemaakt met Walkinshaw. ‘Tom was geen zeurpiet, maar een realist. Zo moeten we ook met zijn dood omgaan’, aldus Lammers. De aan de gevolgen van kanker overleden Schot genoot veel aanzien in de autosportwereld. Walkinshaw vierde in de jaren tachtig met Jaguar successen in de sportcars-series en won twee keer de befaamde 24-uursrace van Le Mans, in 1988 en 1990. Tijdens de eerste zege zat Lammers achter het stuur van de bolide van Walkinshaw. ‘Ik heb veel aan Tom te danken, zowel sportief als financieel. Hij was een op resultaat gerichte man, die met die houding op sommigen nors kon overkomen. Dat had echter puur te maken met zijn sportieve ambities.’ Begin jaren negentig stapte Walkinshaw bij Benetton de Formule 1 in. De Schot was betrokken bij het aantrekken van de talentvolle Duitser Michael Schumacher, die bij Benetton twee van zijn zeven wereldtitels veroverde (1994 en 1995). Verstap-
Beschuldigingen
‘Geen doping Spaans voetbal’ El Mundo. Deze krant voerde Fuentes sprekend op: ‘Als ik zou praten dan waren we Europees- noch wereldkampioen.’ De 55-jarige sportarts zou dat een celgenoot zondag hebben toevertrouwd, toen hij wachtte op verhoor door de onderzoeksrechter. International Xavi liet gisteren ook weten dat het gebruik van verboden middelen en methoden niet aan de orde is in het Spaans topvoetbal. Spelers worden immers voortdurend gecontroleerd. ‘We hebben het EK en WK zonder doping gewonnen’, zei de middenvelder van FC Barcelona stellig. 1
Redactie sport AMSTERDAM
...
Eenmaal per jaar rondparaderen in iets anders dan het sportkloffie. HOLLANDSE HOOGTE
schoenen voor kekke lakschoentjes en de schaatsvrouwen balanceren voor de verandering eens op stiletto’s. Ze paraderen over de rode loper, drinken champagne, lachen naar de ca-
mera’s, netwerken met bestuurders of potentiële sponsors en lonken naar collega’s. Ergens op de avond moeten ze even op een knopje drukken om een
paar winnaars aan te wijzen, omdat dat zo hoort. Daarna volgt er meer champagne. En natuurlijk het belangrijkste deel van de avond: de afterparty. 1
De Spaanse bondscoach Vicente del Bosque heeft de speculaties dat er ook voetballers zijn verwikkeld in het nieuwe dopingschandaal rond de Madrileense arts Eufemiano Fuentes van de hand gewezen. ‘Ik heb in mijn 43-jarige loopbaan nog nooit iets verdachts gezien en ik heb het ook niet meegemaakt dat iemand met bedriegerij heeft geprobeerd zich sportief voordeel te verschaffen.’ Del Bosque reageerde op een citaat in
$()'"#%'
3/;,34,/<=/635))))=<A*">/<=:+55/=DF /A-6><3/0F?/;C/8.59<=/8 /?/;=34.7/=,98 @/;5.+1/8 /?/;=34.@/,@385/6 @/;5.+1/8 6+8=/8;?3-/ F: 1 /=3<2/6++<83/=791/6345>@ ,/<=/66381=/6/0983<-290:/;7+36.99;=/1/?/8
'
">/<=3<,;+38=+387/8=5/883<E8?/;7++5 ">/<=1//0=+8= @99;.9:0+<-38/;/8./+66/.++1?;+1/89?/;98./;+8./;/ 1/<-23/./83<<:9;=;/3C/8=/-283/57>6=37/.3+@/=/8 <-2+:8+=>>;/8:2/,,/8@34./C/ /A-6><3/?/-97,38+=3/?+8./">/<=<-2/>;5+6/8./; /8 .<1+7/<+7/81/<=/6. /C/-97,38+=3/3<+66//823/;=/599:
#%%#$
'
#
'
#$ ! $% %
!%$
#%%&
3/;,347+-2=3135>-5/;99!+B7/8=$/;?3-/973 9 ? (/1/8/;3/>@</.3+' //87+6312/=?/;<-2>6.31./,/.;+1+0=/<-2;34?/8
.?3/<:;34<F
*'(&' !(+ /A-6><3/0F?/;C/8.59<=/8
# #
% $=>>;./?966/.3138,6956/==/;<381/?>6./,9838//8/8?/69:8++;(/,@385/6
-+=/19;3/ .?.</81+7/<
9 ? ? *">/<=:+55/=!9<=,>< %36,>;1
Wit, rood of rosé. Fles 75 cl elders 10.47
Rood bij vlees en wit bij vis. Dat is de meest simpele vuistregel voor het kiezen van de juiste wijn. Maar het kan ook verrassend anders. Met onze wijnwijzer in de winkel ziet u precies welke wijn lekker smaakt bij wat.
De rode Barolo is krachtig, maar tegelijkertijd zacht van smaak. Drink deze droge wijn bij vleesgerechten of rijpe kaas. Fles 75 cl
Smaakt heerlijk fris met lichte fruittonen. Bij gegrilde vis of oesters komt deze Chablis erg mooi tot zijn recht. Fles 75 cl
elders 8.49
Mousserende wijn. Lekker bij lichte gerechten of als aperitief. Fles 75 cl
elders 5.49
elders 10.49