PUZZEL MEE EN WIN! MAAK DEZE WEEK KANS OP EEN VAN DE 23 ROLITSPELLEN. DAGELIJKS WINNEN Een puzzelboekenpakket van Sanders

Donderdag 17.11.2011

PUZZEL MEE EN WIN!

Snel een leuke baan?

MAAK DEZE WEEK KANS OP EEN VAN DE 23 ROLITSPELLEN

depers.nl

meer dan 10.000 vacatures

DAGELIJKS WINNEN

Een puzzelboekenpakket van Sanders

de gratis vacaturebank

Op de puzzelpagina vindt u alle informatie.

GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP

....

America’s funniest Obama heeft niets te vrezen

Pagina 6

Het wordt nog

veel erger U schrok vast een beetje, dat de crisis niet aan Nederland voorbijgaat. Houd u vast: u schrok nog lang niet hard genoeg.

....

Pagina 4

GETTY IMAGES/BEELDBEWERKING DE PERS

....

Moszkowicz zou deal hebben met Belastingdienst. Pagina 3

Quality Investments QI-baas Dennis Moens zette iets te hoog in met de miljoenen van anderen.

....

Wat is het hoogste geboor tegewicht ooit bij een mens? A) B) C)

Pagina 10

10,5 kilo 10,9 kilo 11,4 kilo

DONDERDAG 17 NOVEMBER 2011

Antwoord: A. 10,5 kilo

Dat is volstrekte onzin. Het is absoluut niet zo dat ik schuld erken. 08:00 uur

09:30 uur

21:00 uur

Versace Als u dit leest zijn alle jurkjes bij de H&M waarschijnlijk al weer weg.

Betondag In de Rotterdamse Doelen gaat het over ‘de energie van beton’.

Klup Vurrukkulluk Remco Campert wordt in het zonnetje gezet. En terecht!

2

Dagblad De Pers Donderdag 17 november 2011

Eerst

Silicon Valley? Dat kan véél beter, denken de Russen. Een flinke zak roebels helpt. Pagina 9

Alsof Monti uit de telefoongids leest

Cartoon Argus

Mobiele teams voor euthanasie

#GeenPolitici

In het nieuwe Italiaanse kabinet zitten geen politici. En de premier is zo saai dat het, nog wel, verfrissend is. Dirk Jacob Nieuwboer Amsterdam

Als Mario Monti zijn kabinet presenteert, luidt zijn eerste zin zo: ‘Goedendag, ik lees u de lijst voor met de namen van de ministers.’ En dat is dan ook wat hij doet. Tergend traag, op een toon die nog het meest doet denken aan een voordracht uit de telefoongids. De dodelijke saaie, maar strikt zakelijke toon is nu nog de kracht van Monti. Italië zocht een premier die vooral niet Silvio Berlusconi is. Iemand die niet vermaard is om misplaatste grappen en seksschandalen,

Start up

5 3

Mini-sudoku

6

In de mini-sudoku gebruikt u op elke horizontale rij, op elke verticale rij en in elk vak de cijfers 1 tot en met 6 één keer. X Meer puzzelen? Zie pagina 21

© SANDERS-PUZZELLAND

6 2 1 4

3 5 6

5

1 3

Meer Amerikanen in achtertuin van China

Occupy verandert langzaam in Occubyebye

Canberra De Verenigde Staten gaan zich militair meer roeren in en rond Oost-Azië. Washington legert de komende jaren duizenden mariniers in het uiterste noorden van Australië. En de Filipijnen kunnen rekenen op steun bij het beschermen van zeegrenzen. De Amerikaanse president Obama maakte dat bekend in Australië.

Parijs New York, Parijs en Londen hebben genoeg van de tentenkampen van Occupy-demonstranten. De Franse en Amerikaanse autoriteiten hebben de antikapitalistische betogers verwijderd, de Britse hoofdstad is van plan dat te doen. De Parijse politie ontmantelde dinsdagavond een Occupy-kamp in zakendistrict La Défense.

Beatrix straks weer bij sultan op de stoep Den Haag Koningin Beatrix gaat in januari alsnog op staatsbezoek naar Oman. Dit bezoek werd dit voorjaar uitgesteld vanwege de onrustige situatie in het land. Beatrix bracht toen wel een privébezoek aan het sultanaat. Prins Willem-Alexander en prinses Máxima zullen haar in januari vergezellen. Het koninklijk gezelschap reist van 8 tot en met 10 januari eerst naar de Verenigde Arabische Emiraten.

Vrouwen Monti zette vier vrouwen op zware posten. Opvallend is ook dat hij de topman van de Italiaanse bank Intese San Paolo Corrado Passera wist te strikken voor het ministerie van Economische en Industriële Ontwikkeling. Maar het opmerkelijkste is toch dat er geen enkele politicus in het

Van de minister mogen de NS het gewoon blijven proberen #Treinen

5

maar iemand die wel serieus wordt genomen door zijn Europese collega’s en de financiële markten. Econoom Monti wil dat niet alleen bereiken door zijn eigen saaie zelf te zijn, maar ook door, naast het premierschap, de post Financiën en Economische Zaken op zich te nemen. Voor de rest bestaat zijn ministersploeg vooral uit relatief onbekende deskundigen.

Zwaar bekritiseerd of niet, de Nederlandse Spoorwegen mogen waarschijnlijk ook na 2015 gewoon de belangrijkste lijnen verzorgen. Redactie binnenland Amsterdam

Als het aan minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur) ligt kunnen de Nederlandse Spoorwegen (NS) ook na 2015 het reizigersvervoer blijven verzorgen op de belangrijkste spoortrajecten in Nederland. Dat plan wil zij vrijdag bespreken in de ministerraad, zo melden diverse bronnen op het Binnenhof aan persbureau ANP. De huidige concessie om te mogen rijden op het zogenoemde

hoofdrailnet loopt per 2015 af. Een nieuwe concessie is te vergeven voor de periode 2015-2025 en daarvoor heeft de VVD-bewindsvrouw opnieuw de NS op het oog. De NS verliezen mogelijk na 2015 wel weer meer lijnen. Nu al treinen er andere vervoerders buiten het hoofdrailnet. Waarschijnlijk komen daar nog een paar verbindingen in Limburg bij. Of ook de trajecten ZwolleGroningen, Apeldoorn-Enschede en Eindhoven-Weert open worden gegooid, zal nog worden onderzocht.

Banen Schultz maakte gisteren bekend dat op haar ministerie de komende zes jaar 2.000 tot 3.000 banen zullen verdwijnen. Op die manier denkt zij 17,5 procent te kunnen besparen.

nieuwe kabinet zit. Monti onderhandelde de laatste dagen om Berlusconi’s vertrouweling Gianni Letta en de linkse ex-premier Giuliano Amato in zijn ploeg op te nemen. Maar zij blijven langs de zijlijn omdat de politieke blokken het niet eens werden. De nieuwe premier zei gisteren dat het zonder politici voor hem makkelijker regeren is. Dat is een boodschap die er nu nog ingaat bij de Italianen, moe als ze zijn van de politiek. Maar Monti is wel degelijk afhankelijk van de steun van diezelfde politici om zijn beleid uit te kunnen voeren. Komt bij dat het nieuwe kabinet niet alleen drastisch moet bezuinigen, maar ook moet hervormen. De pensioenleeftijd omhoog, het ontslagrecht versoepeld. Om die maatregelen te verkopen is er iets meer nodig dan een sonore telefoongidstoon.

Niks mis met actie van kordate leraar Nieuwegein Het Openbaar Ministerie in Utrecht vindt dat de adjunctdirecteur van het Anna van Rijn College in Nieuwegein onschuldig is en heeft de zaak tegen de man geseponeerd. De adjunct zette een 13-jarige leerling na herhaalde waarschuwingen uit de klas. De vader van de jongen deed aangifte van mishandeling, waarop de politie de docent op school oppakte en in de cel zette. Volgens het OM had de man vorige week helemaal niet aangehouden moeten worden. Hij had de jongen weliswaar ‘stevig bij de kraag gepakt’ maar dat is niet strafbaar. De korpsleiding van de politie in Utrecht is het daar mee eens en heeft haar excuses aangeboden. ‘De korpsleiding betreurt de impact die deze situatie heeft op alle betrokkenen’, schrijft de politie in een verklaring.

ALLEEN VANDAAG! VAN €27.50

SAMSUNG

P/M*

GRATIS! GALAXY S2!

€12.50

16GB intern + gratis 16GB kaartje!

G A D KNALLER!

Waar ligt de grootste woest ijn? A) B) C)

Noord-Afrika Australië Antarctica

 

Inclusief 300 belminuten p/mnd! + internet (€10.- nu €5.- p/mnd) Icm Tele2 Voordeelbundel 300 2-jr *Korting geldt de 1e 9 mnd


ALLEEN VANDAAG! IEDERE DAG EEN NIEUWE SUPERSCHERPE AANBIEDING!

Antwoord: C. Antarctica

Rookverbod op de weg

School.xxx

My name is Michael

Britse artsen willen een wettelijk verbod op roken in de auto. Het gehalte giftige stoffen kan tot wel 23 keer hoger liggen dan in een rokerige bar.

Niet bedrijven uit de seksindustrie, maar vooral scholen en universiteiten blijken .xxx domeinnamen te registreren. Dit om misbruik te vermijden.

Michael Jackson moet zich morgen voor de rechter in het Engelse Warley verdedigen. Het gaat niet om de popster, maar om een 49-jarige Brit.


Mocht sprake zijn van fraude, dan moet ik daar iets mee.

Eerst

Germ Kemper Deken van de Orde van Advocaten

3

Partijgenoot tikt Marijnissen flink op de vingers over China #GeenGoedVoorbeeld

Marijnissen noemde China ‘een goed voorbeeld van socialisme in de praktijk’. Partijgenoot Van Bommel stond direct klaar met tegenbewijs. Redactie binnenland Amsterdam

SP-Kamerlid Harry van Bommel heeft zijn partijvoorzitter Jan Marijnissen zowel persoonlijk als in het openbaar op de vingers getikt omdat die de mensenrechtenschendingen in China onderschatte. ‘Marijnissen was niet goed geïnformeerd over de aanhoudingen van dissidenten’, aldus Van Bommel gisteren in een Tweede Kamerdebat over China.

Bagatelliseren Moszkowicz ontkent ten stelligste dat hij afspraken heeft gemaakt met de Belastingdienst. PIM RAS/HH

Daar riepen collega’s van andere fracties hem ter verantwoording over uitspraken van Marijnissen, die als fractievoorzitter twintig jaar de SP leidde. Volgens D66-leider Alexander Pechtold ‘bagatelliseert’ Marijnissen de moeilijkheden van dissidenten. Marijnissen deed zijn uitlatingen vo-

rige week zaterdag in Goed Gedrag, de maandelijkse latenightshow van De Balie in Amsterdam en Dagblad De Pers. Hij noemde China een goed voorbeeld van socialisme in de praktijk omdat daar ‘steeds meer mensen te eten hebben’. Op de constatering dat het land pas nog tientallen dissidenten oppakte, antwoordde hij: ‘Oh ja? Dat heb ik nergens gelezen.’ Geconfronteerd met de naam van kunstenaar Ai Weiwei, een van de bekendste dissidenten die vastzat, zei hij: ‘Dat is er één, geen tientallen.’

Discussie Harry van Bommel heeft Marijnissen na deze uitlatingen ‘onmiddellijk de brief van Amnesty International gestuurd’, waarin staat dat sinds februari 130 dissidenten zijn gearresteerd, huisarrest hebben gekregen of worden vermist. ‘Daar was hij blij mee’, aldus Van Bommel. ‘Ook in de fractie hebben we een goede discussie gehad. Ik vond het een tekortkoming in zijn kennis. Hij was blij dat de buitenlandwoordvoerder hem van de laatste informatie kon voorzien.’

Moszkowicz: ‘Ik erken absoluut geen schuld’ #Fraude Bram Moszkowicz weigert de Belastingdienst 1 miljoen euro terug te betalen. De Orde van Advocaten doet intussen onderzoek.

Merel van Leeuwen Amsterdam

Advocaat Bram Moszkowicz weigert vooralsnog de Belastingdienst meer dan een miljoen euro terug te betalen. Hij heeft de belastingkamer om een oordeel gevraagd. Betrouwbare bronnen melden aan Dagblad De Pers dat de Belastingdienst inmiddels afspraken heeft gemaakt met de advocaat over het terugbetalen van ruim een miljoen euro, maar Moszkowicz ontkent dat ten stelligste. ‘Dat is volstrekte onzin. Ik heb een geschil met de Belastingdienst en dat conflict heb ik nu voorgelegd bij de belastingkamer. Het is absoluut niet zo dat ik schuld erken.’ Wanneer de zaak wordt behandeld, is nog onbekend.

hypotheek van een miljoen. Marcel Homan, de woordvoerder van de Belastingdienst, kan niets zeggen over de stand van zaken van het geschil met de strafpleiter: ‘Wij mogen geen informatie geven over belastingplichtigen.’ Wel wil Homan in zijn algemeenheid zeggen dat vorderingen die de Belastingdienst heeft op iemand vrijwel nooit komen te vervallen. ‘Er wordt een betalingsovereenkomst gesloten en de termijn waarbinnen dat moet gebeuren varieert. Het hangt onder andere af van de hoogte van de schuld, de draagkracht van de persoon en het aantal personeelsleden dat hij in dienst heeft.’ Germ Kemper, de deken van de Amsterdamse Orde van Advocaten,

Boete

Hoeveel cent imeter is de grootste geblazen kauwgombel? A) B) C)

50,8 cm 66,3 cm 71,8 cm


Antwoord: A 50,8 cm

De bekende strafpleiter werd deze zomer zelf onderwerp van het nieuws toen bekend werd dat hij tussen 2003 en 2006 voor meer dan een miljoen euro belasting heeft ontdoken. Het zou gaan om contante betalingen van klanten die de advocaat maar voor een deel administratief heeft verwerkt. Moszkowicz kreeg van de Belastingdienst een boete en een naheffing. Ook legde de dienst beslag op het kantoorpand aan de Herengracht in Amsterdam, in de vorm van een

doet ook onderzoek naar de kwestie. Hij wil weten of de belastingontduiking te maken heeft met de praktijkvoering van Moszkowicz. ‘Mocht er sprake zijn van fraude die de praktijkvoering raakt, dan zal ik daar iets mee moeten.’ Wat, daar wil de deken niet op vooruitlopen.

Complex probleem Kemper heeft na het verschijnen van een artikel in NRC Handelsblad over de belastingontduiking contact opgenomen met de advocaat. ‘Daarop heb ik een dik pakket informatie gekregen dat ik nu aan het bekijken ben, en dat kan nog wel even duren. Het is een complex probleem. Ik kan niet in één opslag zien dat er niks aan de hand is, maar ook niet dat het helemaal fout zit.’ Vooralsnog heeft het geschil met de Belastindienst geen gevolgen voor de advocaat en zijn functioneren, en ook niet voor zijn personeel. Germ Kemper: ‘De praktijkvoering en de continuïteit lopen geen gevaar. Er is geen sprake van een urgent probleem.’ In juli schreef NRC Handelsblad dat de fiscus bij verschillende winkels in Amsterdam de administratie had opgevraagd om de uitgaven van Moszkowicz te checken. Uit dat onderzoek bleken de uitgaven en de inkomsten van de advocaat niet overeen te komen.

Open nu een 1-jaars ING Spaardeposito Profiteer een jaar lang van een vaste, hoge rente van 3,2% op jaarbasis. Inleggen kan al vanaf 500 euro. Deze spaaractie loopt tot 2 december 2011. Ga naar ING.nl/deposito, het ING kantoor of bel 0900 0933 (10 cent per minuut).

ING behoudt zich het recht voor om deze particuliere actie eerder te beëindigen.

Topo-fail

Ruimtezuivel

Alles is te koop

De Zweedse politie heeft een uitgewezen Iraniër per ongeluk op het vliegtuig gezet naar Irak. Door de enorme blunder zit hij nu gevangen in Bagdad.

Volgende maand wordt astronaut André Kuipers naar ruimtestation ISS gestuurd. Voor de kaaskop is alvast vijf kilo oude kaas vooruitgestuurd.

Nederlanders zijn relatief snel geneigd hun principes opzij te zetten voor zakelijk gewin: 17 procent tegen 14 bij andere bevolkingsgroepen.

4


Op forse maatregelen uit Den Haag hoeven we niet te rekenen.

Eerst #Malaise Iedereen schrok van

de sombere waarschuwing van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Maar u schrok niet hard genoeg: het gaat de komende jaren nog veel slechter dan u denkt.

Marcel Hulspas Jan-Hein Strop Amsterdam

nee. De zorgkosten stijgen explosief. Reken op veel hogere premies en een verder uitgekleed basispakket.

Wat gaat het goed met Nederland. Op ongeveer alle fronten staan we hoog of bovenaan in de rangorde: inkomen, werkgelegenheid, overheidsfinanciën, vrije tijd en levensgeluk – we hebben nauwelijks iets te klagen. Van het pas verschenen De Sociale staat van Nederland 2011 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) krijg je een goed humeur. Maar zo goed blijft het niet, waarschuwt het SCP. De bezuinigingen hakken erin, vanaf volgend jaar gaat iedereen last krijgen van de crisis. Nederlanders weten dat zelf ook: tweederde denkt dat het de verkeerde kant op gaat. Doorgeslagen pessimisme? Nee hoor, u heeft het bij het juiste eind. Alleen bent u nog wat te optimistisch omdat u (bijna) allemaal nog een baan heeft en nog maar een klein beetje koopkracht heeft ingeleverd. In werkelijkheid stevenen we af op jarenlange economische stagnatie, toenemende werkloosheid, verdere uitkleding van de verzorgingsstaat, sterk stijgende zorgkosten, een crisis op de woningmarkt, onrust over pensioen, spanningen door de toestroom van Oost-Europeanen en politieke onbestuurbaarheid. Als de euro chaotisch uiteenvalt, gebeuren al deze dingen in hun ergste vorm. Vinden we uiteindelijk een oplossing, dan kijken we aan tegen misschien wel een decennium van heel matige groei, voorafgegaan door een recessie. Afgelopen kwartaal kromp de economie, en het ziet er volgens de meeste economen naar uit dat ook de eerste helft van 2012 rode cijfers laat zien. Daarna gaat het niet veel beter, omdat herstel na een financiële crisis in de regel veel langer duurt dan herstel na een gewone recessie. Daar komt bij dat door de eurocrisis de kredietverlening van banken weer tot stilstand komt – een nieuwe kredietcrisis is onderweg. De recessie betekent hoogstwaarschijnlijk dat het kabinet meer gaat bezuinigen, waardoor de koopkracht verder daalt. Ook de vergrijzing zorgt voor pijn in de portemon-

Loeiend duur Verlies aan koopkracht wordt niet gecompenseerd door lagere energiekosten, zoals vroeger in een recessie. Benzine blijft door schaarste loeiend duur, net als gas en elektriciteit. Het tijdperk van de goedkope fossiele brandstof lijkt voorbij – ook dit hindert het herstel. Tel hierbij op dat de woningmarkt een crisis tegemoet gaat. De huizenprijzen dalen nog jarenlang, wat funest is voor het vertrouwen in de economie. Het begint door te dringen dat onze grote hypotheek-

We krijgen tegentegen-tegenwind schuld – relatief de grootste ter wereld – als een molensteen om de nek hangt. Zo ongeveer de helft van de huishoudens heeft straks een schuld die hoger is dan de waarde van het huis, wat de huizenmarkt vanwege het restschuldrisico verder op slot zet. Bovendien hebben veel huishoudens veel te veel geleend ten opzichte van hun inkomen. Dat maakt hen kwetsbaar voor tegenslagen. De grote pensioenonrust maakt de stemming er niet beter op. Veel fondsen moeten korten op de uitkering, want er is te weinig geld in kas. Hier is Nederland helemaal niet klaar voor, nadat de fondsen jarenlang mooi weer hebben gespeeld. De onzekerheid over pensioen

neemt met het nieuwe pensioenstelsel alleen maar verder toe, nu iedere garantie uit het stelsel verdwijnt. Het is om al deze redenen onvermijdelijk dat de werkloosheid gaat stijgen. Dat zal hoogopgeleiden het minst raken, omdat er meer vraag naar deze groep is door vergrijzing. De malaise raakt vooral de onderkant van de arbeidsmarkt. De grimmigheid neemt toe door de toestroom van Oost-Europeanen, over moslims hebben we het al niet meer. Nu zijn er tussen de 200.000 en 300.000 Polen, Bulgaren en Roemenen in Nederland. In 2015 ligt dat aantal een stuk hoger, zeggen onderzoekers, want ze blijven komen. Polen mogen hier al zonder vergun-

ning werken, en dat is straks ook zo voor Bulgaren en Roemenen. De wereld van uitbuitende werkgevers, louche uitzendbureaus en huisjesmelkers groeit zo, ook door het ontbreken van goed beleid. Forse maatregelen vanuit Den Haag zouden veel ellende nog kunnen verzachten. Maar daar hoeven we niet op te rekenen. Het Nederlandse politieke landschap is de afgelopen jaren grondig veranderd – en niet ten goede. Ons land stond niet bekend vanwege zijn krachtdadig bestuur; in de komende jaren dreigt volledige verlamming van de politieke besluitvorming.

Politiek De oude wijze van kabinetten formeren heeft afgedaan. Er zijn geen grote volkspartijen meer, en het politieke midden is verdwenen. Het CDA glijdt steeds verder af richting de christelijke splinterpartijen, en de PvdA is leeggelopen richting SP en PVV. Daardoor kan er niet meer vanuit dit centrum worden ‘gedacht’ en geopereerd, waarbij ofwel linkse ofwel rechtse coalitiepartners werden gezocht. De Haagse politiek wordt voortaan beheerst door vier praktisch even grote partijen die elkaar met argwaan bezien: aan de rechterzijde zijn dat PVV en VVD, aan de linkerzijde PvdA en SP. De afkeer tussen links en rechts, maar ook de afkeer bínnen deze twee vleugels, is dermate groot dat effectieve kabinetten vrijwel onmogelijk zijn geworden. Er komen wankele coalities, gebaseerd op zielloze compromissen, die niet in staat zullen zijn ingrijpende maatregelen door te voeren. De PVV dan wel de SP zullen hard noodzakelijke sociaal-economische maatregelen tegenhouden. Ook wat Europa betreft zullen beide partijen voortdurend op de rem trappen. En daarmee verdwijnt ons laatste stukje Nederlandse invloed op de EU-besluitvorming. We zullen voortaan door Brussel voortgesleurd worden. De politieke besluitvorming wordt door dit alles traag, vaak onvolledig, vaak ondoordacht. Het is precies wat u zegt: de verkeerde richting.

Hoe lang is de langste m an ooit? A) B) C)

248 cm 272 cm 281 cm


Antwoord: B. 272 cm

ANP

Zonder Yvon

Vreetkick

Kerstkick

Het klassieke boerenlandschap verdwijnt, waarschuwen natuurliefhebbers. Woensdag is er in De Balie in Amsterdam een debat.

Een 38-jarige Amerikaan heeft na het gebruiken van de harddrug methamfetamine een wilde kat gedood, gevild en opgegeten.

Onder invloed van de designerdrug ‘badzout’ brak een 44-jarige man in bij een huis in Ohio. Hij hing kerstversiering op en stak kaarsjes aan.

In onzekere tijden moet je wetten altijd verruimen. Piet Hein Donner Minister/Onderkoning?

Goochelen op z’n Donners #Donner

zaak voor een wettelijke identificatieplicht onvoldoende onderbouwde, maakte weinig indruk. Hij zette de plicht door, nota bene toen het kabinet demissionair was. Ook had de Raad veel bedenkingen bij de wet die het mogelijk zou maken om zonder concrete verdenking potentiële terroristen toch een gebiedsverbod op te leggen. Pas dit jaar schoot Ivo Opstelten (Veiligheid en Justitie) het kindje van Donner en ex-collega Remkes af. Het wordt niet meer nodig geacht.

De toekomstige ‘onderkoning’ ging als minister vaak creatief om met de adviezen van de Raad van State. Peter Wierenga Den Haag

Al is nog niets officieel, Piet Hein Donner werd door de SP alvast gefeliciteerd met zijn benoeming tot vicevoorzitter van de Raad van State. Wellicht is hij vandaag bezig aan zijn laatste goocheltrucjes in het parlement, nu hij de begroting van Binnenlandse Zaken verdedigt.Hij bracht er al zoveel uren door dat hij ooit om een bed smeekte. Zijn droge gevoel voor humor is een constante, net zoals steevast zijn scherpe juridische kennis wordt gememoreerd. Donner – uit een bekend juristengeslacht – heeft de wetteksten geprogrammeerd in zijn genen. Maar dat betekent niet dat hij onomstreden is. Ook niet binnen de Raad van State, blijkens recente berichten. En wie de geschiedenis bestudeert moet vaststellen dat Donner meermalen creatief omsprong met de raadsadviezen. Juist als minister van Justitie onder Balkenende, van juli 2002 tot september 2006, toen veiligheid en (islamitische) terreur hoog op de agenda stonden. Donner schroomde zelfs niet om de Raad van State over te slaan bij de wet terroristische misdrijven. For-

‘Het land mot geregeerd worden.’ ANP

meel omdat het slechts om een wetswijziging ging, met Europese oorsprong. Maar omdat het kabinet op eigen houtje ook het ‘samenspannen’ strafbaar stelde, vonden velen een advies toch gewenst. Nee dus.

Doodleuk Andere keren legde hij doorwrochte adviezen doodleuk naast zich neer. Zoals bij de omstreden wet die het mogelijk maakt om een ambtenaar van de AIVD als getuige te horen, achter gesloten deuren. En ook de harde kritiek van de Raad van State dat Donner de nood-

‘Gladde vloeren zijn een groot bedrijfsrisico’ Edward Deiters Amsterdam

Wat is de bewering? ‘Met enige regelmaat worden bedrijven veroordeeld tot het betalen van schadevergoeding aan slachtoffers van ongevallen door uitglijden, omdat onvoldoende aan de zorgplicht was voldaan.’

Wie zegt dat? Rob van Nes, verkoper van Slipfree, een chemisch middeltje dat mensen belooft te behoeden voor uitglijders.

Waar zegt hij dat? In een persbericht van begin deze maand, waarin hij aankondigt dat het spul uit Spanje sinds kort ook in Nederland te koop is.

Hoe zat het ook alweer? Volgens de Stichting Consument & Veiligheid gebeuren er, als gevolg van uitglijden op gladde of natte vloeren, in Nederland 23.000 ongelukken per jaar (63 per dag) waarbij in 6.500 gevallen medische hulp nodig is en er 270 dermate ernstig zijn dat zieken-

Sun vaatwastabletten Pak 78 of 105 stuks

Souplesse

Pinokkio

Mooimakerij, fabeltjes, halve waarheden, Pinokkio prikt ze door. Reacties en suggesties naar: [email protected]

17 18 19 Daverende Driedaagse

huisopname noodzakelijk is. Tenminste, dat meldt Van Nes op zijn eigen Slipfree-website. Bij Consument & Veiligheid vertelt woordvoerder Cees Meijer dat ze via de Eerste Hulp Afdelingen van ziekenhuizen de valen glijcijfers continu bijhouden. ‘Maar het is alweer enkele jaren geleden dat we hierover rapporteerden. Deze cijfers zijn dus gedateerd en ik weet niet of ze nog kloppen’.

Wat is waar? Vorig jaar kwam de Universiteit van Amsterdam, in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken & Werkgelegenheid met een dik rapport over aansprakelijkheid in gevallen van arbogerelateerde schade. De onderzoekers ondervroegen 6.000 werkgevers over de oorzaken van het ontstaan van schade bij ongevallen en gevallen van beroepsziekten. ‘Misstappen, struikelen, uitglijden’ (en psychische overbelasting) werden daarbij het meest genoemd. De struikelaars, misstappers en uitglijders zijn goed voor 16 procent van alle arbogerelateerde schade, hiervan krijgt volgens het rapport 70 procent een schadevergoeding toegekend. Een blik in de databank met rechtszaken leert dat er inderdaad geregeld uitglijzaken op de rol staan. En daarbij wordt af en toe een schadevergoeding uitgekeerd.

Gezegd moet worden dat Donner de veranderde tijden wél voorzag. ‘In onzekere, onvoorspelbare tijden zullen wettelijke regels en bevoegdheden altijd ruimer gesteld moeten worden’, zei hij in 2004. In rustiger tijden kun je dat terugdraaien. Een souplesse die hij vaker toont. Zo vond hij het tijdens de coalitie met de PvdA geen probleem als tweederde meerderheid de sharia zou willen invoeren. Terwijl hij zich in de constructie met de PVV ineens veel kritischer over de islam betoont. Als de politieke realiteit anders is, draait de regent Donner wel mee. ‘Het land mot geregeerd worden’ is niet voor niets zijn bekendste uitspraak. Misschien is de minister wel zo soepel dat hij straks, als onderkoning, met een lach zijn ‘eigen’ wetsvoorstellen afserveert.

7e elders 17.99

Printerpapier A4 formaat. 80 grams, chloorvrij wit gebleekt.

500 vel

2R

Niet waar / Deels waar / Waar

elders 5.99

Shoarmareepjes ‘Dit soort zaken wordt in 90 tot 95 procent van de gevallen afgesloten met een schikking’, zegt ook de Utrechtse letselschade-advocaat Vincent Dolderman. Hij stond in zijn carrière zo’n 25 uitglijders bij. Een bedrag van 25.000 euro was de hoogste schadevergoeding die hij ooit voor een uitglijder in de wacht sleepte. ‘Bij het toekennen daarvan ligt het erg aan de betreffende persoon. Inkomstenderving is meestal de grootste schadepost. En dan ligt het natuurlijk anders bij een bankdirecteur dan bij een kassajuffrouw’. ‘Interessant, trouwens dat antislipspul’, zegt hij. ‘Ik ga het meteen googlen. In dit soort zaken is het vaak de vraag of er naar alternatieven is gekeken. Zo was er ooit een zaak tegen een supermarkt waar iemand uitgleed over een stukje fruit. De supermarkt kon met een schoonmaakschema aantonen dat ze aan hun zorgplicht hadden voldaan. Maar als jij dus met een goedkoop middeltje kunt voorkomen dat mensen uitglijden, is een bedrijf in feite in gebreke als ze dit niet gebruiken’.

Met paprika.

Per kilo

3e elders 6.49

Naar Dirk dus!

Eindoordeel De bewering is waar. Pinokkio meende ten onrechte dat glijpartijen met letsel en schadevergoedingen vooral een zaak waren voor Amerikaanse ambulance chasers.

Minder opladen

Stuk met een luchtje

Trouw aan knopjes

Een week lang je mobiel niet op hoeven laden. Een denkbare luxe, dankzij nieuw ontwikkelde batterijen die tien keer langer meegaan.

In de VS speelt een musical over Joseph Pujol, een man die op commando scheten kon laten en zo onder meer achterwaarts trompet speelde.

Goed nieuws voor BlackBerryfans met een voorliefde voor krakende toetsjes. De fabrikant zal voorlopig fysieke toetsenborden blijven maken.

6


Prima, laat je ons eerst weten wie er zullen zijn?

Eerst

De media komen voor de Bekende Nederlander.

Column Femmetje de Wind

Te huur: BN’ers

andaag lanceren we ons tweede boekje (sorry, boek!: ik mag geen ‘boekje’ meer zeggen van mijn co-auteur, dat is zo’n vrouwenwoord). Wat wil de vrouw? is losjes gebaseerd op het werk van Freud (Was will das weib?), maar simpeler en meer van de actualiteit. Nu is dat eigenlijk niet waar ik het over wil hebben, ik wil het hebben over de manier waarop je publiciteit genereert voor je boek. Of voor een ander product dat je onder de aandacht wilt brengen, maakt eigenlijk niet uit wat. Als je iets aan de man wilt brengen heb je media-aandacht nodig. En je kunt nog zo’n leuk idee hebben/boek hebben geschreven/mens zijn, de media komen tegenwoordig niet meer voor de inhoud. De media komen voor de Bekende Nederlander. Zo verliep mijn telefoontje met een niet nader te noemen televisieprogramma gisteren als volgt: ‘Hoi, met Femmetje, wij lanceren morgen ons tweede boek en we zouden het heel leuk vinden als jullie ook komen!?’ ‘Is er een gastenlijst?’ ‘Ja.’ ‘Mogen we die inzien?’ ‘U ja.’ ‘Als je ons dan even die lijst stuurt, dan kijken we of we erbij kunnen zijn.’ ‘Oké. Ons boek gaat trouwens

V

De Republikeinse presidentskandidaten vanaf links: Newt Gingrich, Mitt Romney en Herman Cain. AFP

Republikeins cadeautje voor Obama: een tweede termijn #AmerikaKiest

Een voor een maken de Republikeinse presidentskandidaten zichzelf belachelijk. Obama lacht in zijn vuistje. Julien Althuisius Amsterdam

Newt Gingrich heeft belastingfraude gepleegd, zegt regelmatig onhandige dingen (‘Obama heeft een Keniaans, anti-kolonialistisch wereldbeeld’), ging vreemd, trouwde met zijn maîtresse en werd in juni in de steek gelaten door zijn eigen campagneteam. Gingrich is misschien wel de meest ongeschikte man ter wereld om president van Amerika te worden. Toch gaat de grijsaard samen met de oersaaie en mormoonse Mitt Romney aan kop in de peilingen. Inmiddels wil zo’n 22 procent van de Republikeinen dat Gingrich de nieuwe uitdager wordt van Obama. Dat is niet omdat Gingrich opeens is veranderd of aan een spectaculaire comeback bezig is, maar omdat de Republikeinen van gekkigheid niet meer weten wie de kar moet gaan trekken. Het nieuwste slachtoffer heet Herman Cain. Na Rick Perry, die zichzelf vorige week uit de presidentiële race blunderde door tijdens een televisiedebat niet op het derde departement te komen dat hij zou afschaffen als hij president zou worden (‘Commerce, education and ehm...’), had Cain deze week zijn eigen oeps-momentje. Cain, tot voor kort hoog in de peilingen, werd tijdens een interview overvallen door de vraag wat hij van president Obama’s handelen in Libië vond. ‘Ok Libië...’. Elf lange seconden zwijgt Cain, om uiteindelijk het antwoord schuldig te blijven. ‘Ik ben het niet eens met de manier waarop hij het heeft aangepakt om de volgende reden: …’. ‘Ehm...nee, dat is iets anders. ‘Ehm... Ik moet even terug. Ik heb zoveel dingen die door mijn

hoofd gaan.’ Hadden de verschillende beschuldigingen van seksuele intimidatie al wat putjes geslagen in de lak van de pizzamagnaat; dit keer nam Herman Cain zelf de moker in handen en ramde die dwars door zijn eigen motorkap. Hij dook onmiddellijk omlaag in de peilingen. Volgens een poll van CNN ziet nog maar 14 procent van de Republikeinen hem als geschikte presidentskandidaat. Op deze manier wordt het Obama wel heel makkelijk gemaakt om volgend jaar herkozen te worden. De president zei eerder al gekscherend dat hij voor zijn campagnespotje alleen maar een montage hoeft te ma-

Ok, Libya... Herman Cain struikelt over zijn eigen woorden als hem gevraagd wordt naar Libië. X www.depers.nl/qr2

ken van alle blunders die de Republikeinen tijdens de televisiedebatten hebben gemaakt. ‘We hoeven er dan niet eens iets bij te zeggen.’ Obama maakt misschien een geintje, maar het is bittere ernst voor de Republikeinse presidentskandidaten. Een voor een vallen ze af doordat ze in debatten en interviews met speels – en onhandig – gemak hun eigen glazen ingooien. En het einde is voorlopig niet in zicht. Er zijn tot nu toe ongeveer tien televisiedebatten geweest waarin de Republikeinse kandidaten elkaar en zichzelf bela-

chelijk maakten. Obama zal met veel interesse en popcorn gaan zitten voor de dertien die er nog volgen. Het is alsof je een paar amateurschaatsers van een ijsbaan trekt en ze een olympische wedstrijd kunstschaatsen laat rijden. Het ziet er niet uit, maar het is wel vermakelijk en uiteindelijk wordt er toch een winnaar gekozen.

Geen zin Is er dan helemaal niemand geschikt? Nee. Nou oké, ze zijn er wel, maar het lijkt er op dat de Republikeinse zwaargewichten die wel een serieuze bedreiging voor Obama hadden kunnen vormen bij voorbaat al geen zin hadden in een strijd tegen de president. De Republikeinse gouverneurs Mitch Daniels, Chris Christie en Haley Barbour trokken zich allemaal al in mei terug. Vooral die eerste twee hadden het Obama erg lastig kunnen maken. En dat is gezien de tanende populariteit van Obama misschien een domme zet geweest. Was in februari 2009 nog maar 20 procent van de Amerikaanse bevolking ontevreden over Obama’s functioneren; nu is dat percentage gestegen tot boven de 50 procent. 14 miljoen Amerikanen zijn werkloos, een verontrustende 9 procent. Als de Amerikanen nu zouden moeten kiezen tussen een Republikein en Obama, zou de huidige president dat met nog maar 0,3 procent verschil winnen. Tel daarbij op dat de Republikeinen het Huis van Afgevaardigden al in handen hebben en er een gerede kans is dat ook de Senaat in november volgend jaar in Republikeinse handen valt, dan kan je best stellen dat dit hét moment is voor de Grand Old Party is om de genadeklap uit te delen. Dat zal echter lastig worden, met een papieren zwaard als enige wapen.

over vrouwen en is voor mannen...’ ‘Ja prima, laat je ons eerst weten welke BN’ers er zullen zijn?’ ‘Huub Stapel komt.’ ‘Dat noteer ik alvast.’ Na dit gesprek had ik ’t! Ik ga een bedrijf beginnen dat zich specialiseert in het uithuren van BN’ers. Het bedrijf, dat HEBNER (Huur Een BN’er) gaat heten heeft 24 Bekende Nederlanders in zijn bestand, die wisselend in groepjes van 3 of 4 kunnen worden ingezet bij perspresentaties. Hoe lulliger het product, hoe leuker de BN’ers. ‘Morgen lanceren we een nieuwe mandarijnsoort en Gordon, Patty en Patricia zijn er natuurlijk ook bij.’ Of; ‘Chantal, Lieke en Bridget zouden het heel leuk vinden als u ook bij de presentatie van deze nieuwe afwasborstel kunt zijn.’ De mogelijkheden zijn eindeloos. Wel een beetje jammer dat ik dit bedenk, een dag voor onze eigen boekpresentatie.

Femmetje de Wind is freelance journalist.

Urk weigert weigerende Karzai doet een beetje ambtenaar te weigeren stoer tegen Amerikanen Utrecht Ambtenaren die weigeren homohuwelijken te sluiten blijven welkom op Urk, ook al wil de Tweede Kamer van deze weigerambtenaren af. Urk heeft momenteel zeven trouwambtenaren in dienst. Vier van hen weigeren homo’s en lesbiennes te trouwen. Zelfs als het Rijk ertoe besluit dat weigerambtenaren niet aan mogen blijven, zal Urk weigeren de vier te ontslaan.

Kaboel De Afghaanse president Hamid Karzai is bereid Amerikaanse militairen te laten blijven na de geplande terugtrekking in 2014, maar onder voorwaarden. De militairen mogen dan geen huizen meer doorzoeken, geen nachtelijke aanvallen uitvoeren en geen Afghanen meer arresteren. De president zei dat bij het begin van de loya jirga, een vergadering van meer dan 2.000 stamhoofden.

ekste en g , e t s w u ie n De cords in één e r e t s d n e n n spa oek! waanzinnig b TM

95 24,

La ngste sno r 4, 29 meter

Nu overal te koop

ISBN 9789026129186

www.defonteintirion.nl

Langste zwangerschap

Langste hondenoren

Ballonnen laten knappen

In de dierenwereld is niet de olifant met 22 maanden het langst drachtig, maar de franjehaai, met een respectabele 42 maanden.

Op 8 juni 2010 werden bij een Amerikaanse black-and-tan coonhound de langste oren gemeten: 31,3 cm links en 34,3 cm rechts.

De Brit Mark Aldrigde wist op 1 april 2010 (geen grap) in één minuut tijd 57 ballonnen met een pogostick te laten knappen.

NU 6 MAANDEN

50% KORTING SAMSUNG GALAXY S PLUS Hi Web €35 175 min / 500 MB

1750 / mnd Toestelprijs €19,95

› onbeperkt berichten sturen › razendsnel internet › extra veel MB

0

EERSTE 6 MND VAN €7,50 EXTRA T.O.V. Hi WEB

00 / MND

Korting geldt 6 maanden bij een 2-jarig Hi Messaging Abonnement, 50% korting geldt ook bij Hi Web Abonnementen. Kijk op hi.nl voor meer info.

© 2011 Paramount Pictures and Columbia Pictures. All Rights Reserved.

www.peugeot.nl

3 jaar %

0

RENTE

€ 5.838 VOORDEEL OP 508 ST Pack Premium TOT

Gem. verbr. (afh. van type motor) l/100 km: 4,6-7,9; km/l: 21,7-12,7; CO2: 119-183 gr/km. NU IN DE BIOSCOOP

Rekenvoorbeeld Peugeot 5008 SR Peugeot 5008 SR

Contantprijs

Aanbetaling/ inruil

€ 23.430,€ 23.430,-

€ 13.430,€ 15.550,-

Totaal Krediet- Looptijd in Debetbedrag maanden rentevoet

€ 10.000,€ 7.880,-

36 36

0,0% 0,0%

Jaarlijks kostenpercentage

Maandbedrag

Totaal te betalen bedrag

0,0% 0,0%

€ 278,€ 219,-

€ 10.000,€ 7.880,-

Financiering verstrekt door Peugeot Finance, handelsnaam van PSA Finance Nederland B.V (registratienummer AFM 12007744). Meer info en voorwaarden via www.peugeot.nl. Actie geldig tot en met 31 december 2011, actiemaximum op de 5008 is € 10.000,-. Er is al een 5008 SR vanaf € 23.430,-. Adviesprijs is incl. btw, bpm en bpm-toeslag, excl. kosten rijklaarmaken, verwijderingsbijdrage en leges. Het totale voordeel van € 5.838,- op de 5008 ST Pack Premium is inclusief € 1.500,- inruilpremie, € 1.000,- voorraadpremie, € 1.850,- voordeel op Pack Premium Pakket en € 1.488,- voordeel op het leerpakket met speaker upgrade. Pack Premium bestaat uit: Peugeot Connect Nav incl Peugeot Connect SOS, intelligente parkeerhulp, glazen panoramadak, automatisch dimmende binnenspiegel en elektrisch inklapbare buitenspiegels met instapverlichting. Afgebeeld model kan afwijken van de werkelijkheid. Wijzigingen en fouten voorbehouden. Actie geldig van 13 oktober t/m 31 december 2011. Kijk op Peugeot.nl voor de voorwaarden of vraag ernaar bij uw Peugeot-dealer.

De elektrische OV-fiets: handig bij grotere afstanden, klimmetjes en tegenwind

Op tien stations is nu ook een elektrische OV-fiets te huur. Deze fiets biedt trapondersteuning waardoor het fietsen makkelijker en comfortabeler wordt. En daarmee wordt het aantrekkelijker om ook te kiezen voor de trein als uw bestemming wat verder van het station ligt. De eerste keer huurt u de elektrische OV-fiets voor de prijs van een gewone OV-fiets. Meer informatie op ov-fiets.nl.


Alleen de echte slimmeriken zijn welkom in Skolkovo.

Eerst

9

Rusland wil Hummers en Rottweilers #Vooruitgang

Moskou

Mozhayskiy (buitenwijk Moskou)

M os

Edward Deiters Amsterdam

Nieuw te bouwen stad vlakbij Moskou g Rin

Rusland bouwt vlak bij Moskou in noodtempo aan zijn eigen Silicon Valley. Het vorig jaar gestarte project verwelkomde onlangs zijn tweehonderdste bedrijf. Nederland zou er een voorbeeld aan kunnen nemen.

u ko

Skolkovo

Innovatieparadijs En die volgende stap heet Skolkovo. Deze nieuw te bouwen hightech-stad komt even ten westen van Moskou te liggen en is volgens Soerkov begin 2010 ontsproten aan het brein van president Medvedev, die kort daar-

lan

ds

ne

lw eg

Skolkovo

Ru s

Vijf zones in de stad: 1. Ruimtetechnologie 2. Informatietechnologie

W it-

Neem de beste wetenschappers en de slimste techneuten. Meng daarbij wat veelbelovende start-ups en innovatieve hightech-bedrijven. Mix dit met wat Nobelprijswinnaars en wereldwijde technologische leiders. Voeg als laatste een enorme zak geld toe en een selfmade miljardair die het geheel overziet. En oh ja, laat ze allemaal – fiscaal vriendelijk – bij elkaar klitten in een gloednieuw te bouwen stad. En ziedaar: het Russische recept voor een succesvolle nieuwe economie. En die is hard nodig, vinden de Russen. ‘Dit is een primitieve economie, met zekere grenzen aan de ontwikkeling’, legde Vladislav Soerkov vorig jaar uit in een interview met televisiezender Vesti. Soerkov is de belangrijkse ideoloog in het Kremlin en wordt vaak gezien als de politieke sleutelfiguur achter de regeringMedvedev. ‘Rusland drijft voornamelijk op grondstoffen. Je haalt iets uit de krochten der aarde, verkoopt het en dat is het dan. Ooit raken die grondstoffen op. En daarom moet Rusland een volgende stap in zijn beschaving en technologische ontwikkeling maken.’

De ‘zonnebloem’ wordt het eerste CO₂-neutrale gebouw in Rusland. Warmte, koelte, licht en energie worden allemaal door het gebouw zelf geproduceerd.

3. Biomedische technologie 4. Nucleaire technologie 5. Energie efficiëntie

voor een bezoek bracht aan Silicon Valley in Californië. Zijn innovatieparadijs gaat echter nog iets verder dan de Amerikaanse variant. Volgens Medvedevs ‘vijf presidentiële prioriteiten voor modernisering’ gaat Skolkovo bedrijven uit de energiesector, de IT, telecommunicatie, biotechnologie en nucleaire technologie huisvesten. ‘Medvedev hoopt met het Skolkovo Innovation Center een stad neer te zetten voor jonge creatieve wetenschappers en zakenmensen, maar zonder de luxe appartementen ‘waar mensen hun Rottweilers uitlaten en rondrijden in Hummers’, aldus Soerkov tegen de krant The Moscow Times.

GRAPHIC: ELS ENGEL

En daarmee hintte Soerkov meteen richting de toekomstige bewoners. Alleen de echte slimmeriken zijn hier welkom. En dat zijn nu al meer dan tweehonderd bedrijven, maakte de Skolkovo Foundation vorige week bekend. Het afgelopen jaar werden samenwerkingsverbanden ondertekend met westerse ondernemingen als General Electric, Google, Nokia, Cisco, Microsoft, Siemens, IBM en het befaamde Massachusetts Institute of Technology. Zij zullen zich er vestigen en beloofden allemaal in het project te investeren. Verder kregen vele tientallen Russische start-ups het afgelopen jaar hun ‘inwonersschap’ uitgereikt.

Al die bedrijven worden behoorlijk in de watten gelegd. Technostarters kunnen bijvoorbeeld bij Microsoft financiering aanvragen en als ze in Skolkovo worden toegelaten, verdubbelt de Skolkovo Foundation (lees: de Russische staat) het bedrag.

Belastingvoordelen Daarnaast worden de nieuwe bedrijven gelokt met huren tegen kostprijs en een hele serie belastingvoordelen, waaronder vrijstelling van btw en onroerendgoedbelasting en zelfs een gedeeltelijke vrijstelling van winstbelasting. Daarnaast moet de snellere afhandeling van werkvisa voor buitenlandse werknemers en een veel lagere loonbelasting (13 procent in

plaats van 30 procent) voor expats ervoor zorgen dat ‘we de hersenen ook uit het buitenland importeren’, aldus Soerkov.

Road show Om het project te promoten worden aan de lopende band roadshows gehouden. Het Skolkovo-circus deed vorige maand Wenen aan en ging op de koffie bij het Internationale Atoomagentschap om te praten over samenwerking. Eerder waren al München, het echte Sillicon Valley en zelfs Groningen aan de beurt, waar een samenwerkingsverband met de universiteit werd gesloten. Ondertussen is even buiten Moskou op een enorme lap grond van 585 hectare in een natuurgebied bij het dorp Skolkovo de eerste schep al de grond ingegaan. Het Franse architectenbureau Arep kaapte de opdracht voor de neus weg van het Nederlandse OMA van de befaamde architect Rem Koolhaas. De bouw van de bollenbozenstad voor 20.000 tot 30.000 inwoners en forenzen zal ongeveer vijf jaar duren. De Russische miljardair Viktor Vekselberg, voorzitter van de Skolkovo Foundation, onthulde onlangs dat het project de komende drie jaar tot 4,3 miljard euro gaat kosten. ‘Daarbij mikken we op 50 procent van de staat en 50 procent van particuliere ondernemingen.’ En vooral die laatste categorie staat te springen. Zo heeft de Amerikaanse netwerkreus Cisco toegezegd de komende tien jaar een miljard dollar te investeren. Ook bij Google zien ze het plan wel zitten. Topman Eric Schmidt meldde vorig weekend dat Rusland door Skolkovo een internationaal knooppunt voor IT-bedrijven kan worden. Soerkov: ‘Als er op termijn geen twee, drie of vier Nobelprijswinnaars in deze stad wonen, dan zie ik onze taak als mislukt.’

Concurreren

En hoe zit het in Nederland? Qua aantrekkingskracht op buitenlandse bedrijven en starters gaan wij precies de andere kant op als de Russen. Dat maakte onlangs het onderzoek Paying Taxes 2012 van PwC en de Wereldbank pijnlijk duidelijk. Hierin daalde Nederland zeven plaatsen op de wereldwijde Paying Taxes ranglijst, die de belastingdruk en -systemen van 183 landen met elkaar vergelijkt. Ook zakte Nederland in het Doing Businessrapport van de Wereldbank elf plaatsen op de ranglijst van meest ideale landen om een bedrijf te starten. Daarnaast gaat staatssecretaris Weekers van Financiën snijden in het belastingregime voor buitenlandse werknemers. Hun belastingvoordeel wordt geschrapt.

eerste 6 maanden

€39,p.m. daarna € 49,-

...en ACTIE! 50 Mb Internet met wifi-modem Digitale TV Bellen Kabel TV en Radio 100% Installatiegarantie en handige Overstapservice

Bij het UPC Alles-in-1 Voordeelpakket met maar liefst 50 Mb Internet

De actie is geldig van 14 t/m 20 november 2011 en geldt voor nieuwe abonnees of abonnees die er een product bijnemen. Films zijn via UPC On Demand te verzilveren t/m 31 december 2011. Voor het UPC Alles-in-1 Voordeelpakket gelden eenmalige administratiekosten van € 25,-. De borg voor het modem is € 45,-. De mediabox ontvangt u in bruikleen. Voor alle abonnementen geldt een jaarcontract. Prijswijzigingen en drukfouten voorbehouden. Kijk voor de actievoorwaarden en beschikbaarheid op upc.nl THE WRESTLER © 2010 Dutch FilmWorks. All rights reserved. BRIDE FLIGHT © 2010 A-film distribution. Alle rechten voorbehouden. STEP-UP 3D © Belga Films. All Rights Reserved. OORLOGSWINTER © 2011 Video Film Express. Alle rechten voorbehouden.

Cashen met Charlie

Gerecyclede kou

Bijbelexpo

Het roemruchte ‘Charlie bit me’-filmpje op YouTube heeft al 140.000 euro opgeleverd. De ouders van Charlie ontvangen 70 cent per 1.000 views.

Een stad in Mongolië wil de winterkou opslaan in ijs, dat in de zomer gebruikt kan worden om de stad af te koelen en te voorzien van water.

Israël krijgt een Bijbelmuseum. Het museum zal gebouwd worden in Jeruzalem en krijgt onder meer een beeldentuin met bijbelse figuren.

10


In het begin regelden Dennis en Frank altijd alles samen.

Perspectief

Oud-medewerker Quality Investments

#Fraude Dennis Moens (46)

houdt van gokspelletjes. Van pokeren om veel geld én van gokken met bedrijven. In het spelletje dat hij speelde met de 200 miljoen euro van Quality Investmentsbeleggers zette hij net iets te hoog in.

Mathijs Rotteveel

A

l in zijn tienerjaren is Dennis Moens vaak te vinden aan de pokertafel. Het liefst gaat hij naar de Olympiaweg te Alkmaar, waar ‘een Duitser’ een illegaal casino exploiteert. Als Moens halverwege de twintig is, krijgt hij daar de onvermoede kans om carrière te maken. ‘Die Duitser had het zelf druk met zijn andere casino’s, in Duitsland en Antwerpen’, zegt een oude kennis van Moens. ‘Hij zag het wel in de slimme en goedgebekte Dennis zitten en vroeg hem of hij die tent wilde gaan draaien. Natuurlijk wilde Dennis dat.’ Het gaat Moens prima af, maar als hij ziet hoeveel winst zijn baas meeneemt de grens over, gaat hij voor zichzelf beginnen. Hij begint bescheiden, in het Noord-Hollandse gehucht Burgerbrug. De kersverse casinobaas hanteert wel dezelfde regels als de grote jongens in het circuit. ‘Dennis vertelde dat het er soms hard aan toe ging’, zegt de kennis. ‘Als iemand zijn schulden niet wilde betalen, mocht-ie mee een ritje in de auto maken, opgesloten in de kofferbak.’ Nu zit Dennis Moens vast. Niet omdat er onwillige debiteuren in de kofferbak van zijn auto zijn gevonden, maar omdat hij ervan verdacht wordt lid te zijn van een criminele organisatie. Op 28 september lichtte de FIOD hem bij zijn ouders thuis in Alkmaar van een logeerbed. Het was de avond na een familiereünie, waarvoor Moens vanuit zijn huis in Marbella naar Nederland was gereisd. De aanklacht: het beleggingsbedrijf Quality Investments, dat hij samen met zijn zakenpartner Frank Laan leidde, zou een piramidespel zijn. Met hun herverzekeraar Minor Vargas Calvo van het Costaricaanse Provident Capital Indemnity (PCI) zouden Moens en Laan een criminele organisatie vormen, die verdacht wordt van valsheid in geschrifte, oplichting en witwassen. Beleggers staken in totaal zo’n 200 miljoen dollar in QI. Of zij hun geld terugzien, is de vraag. Om erachter te komen waarom Moens nu in de cel zit, moeten we tien jaar terug in de tijd. Net na de eeuwwisseling is hij de wilde haren uit zijn casinotijd wel kwijt, en de

BEELDBEWERKING DE PERS

Porsche die hij reed is de deur uit. Hij is zelfs voor de tweede keer getrouwd. Met een meisje uit Heerhugowaard, Monique heet ze. Na het faillissement van zijn autopoetsbedrijf en een mislukt project in de makelaardij heeft hij nog een keurige baan gevonden ook. Moens is verzekeringsagent, bij intermediairsbedrijf Financiële Diensten Centrum Amsterdam (FDC) in Broek op Langedijk, net ten noorden van Amsterdam. Dat gaat goed tot zijn latere ‘zakenpartner’ Frank Laan binnenstapt. Laan is verkoopagent van het Floridase verzekeringsbedrijf Mutual Benefit Corporation (MBC), dat beleggingen aanbiedt in ‘life settlements’, ofwel tweedehands Amerikaanse levensverzekeringen. Laan vertelt Moens dat hij op een goudmijn is gestuit. MBC koopt voor zijn investeerders levensverzekeringspolissen van oudere Amerikanen. In ruil voor een afkoopsom en het overnemen van de premiebetalingen staan de Amerikanen hun uitkering bij overlijden – die in de Verenigde Staten vaak in de miljoenen loopt – af aan de nieuwe begunstigde: de investeerders van MBC. De beleggingen in bijna dode Amerikanen lopen goed in Nederland, mede door de commissie van 13 procent die MBC aan intermediairs uitbetaalt. Dennis hapt toe en gaat snel verkooptrainingen volgen op het kantoor waar ook Laan werkt, Veerbeek & Partners te Hoorn. Maar als hij goed en wel klaar is voor het echte werk, grijpt de Autoriteit Financiële Markten in. De verkoop van MBC-polissen wordt verboden en niet veel later wordt MBC door de Amerikaanse autoriteiten ontmaskerd als één groot fraudespel.

Tweedehands polissen Moens en zijn nieuwe zakenpartner Laan zijn echter nog lang niet klaar met life settlements. Als het met MBC niet lukt, gaan ze die gewoon zelf in Nederland aanbieden. Ze vinden een broker in de Verenigde Staten die tweedehands polissen verkoopt. Daarnaast wil de man van Dennis’ achternicht, de gefortuneerde oudbakker Arie Schoon uit Alkmaar, de aankoop van hun eerste polis wel financieren. Laan en Moens richten een nieuw bedrijf op met de naam Vievestment. Het unique sellingpoint: investeringen in life settlements, mét

Laan over Peck

Laan over Moens

Laan over Watershed

‘Op haar kunnen wij geen invloed uitoefenen. Zij treedt op in het belang van de beleggers. Ik zie haar verder nooit.’

‘Hij verkoopt op freelance basis beleggingen voor ons. Verder heeft Dennis Moens helemaal niets met Quality Investments te maken.’

‘Dat is een bedrijf dat aan ons polissen levert. Daar betalen wij voor. Verder heeft Quality Investments daar niets mee te maken.’


Zijn rol was voor niemand duidelijk.

Perspectief

Oud-medewerker Quality Investments

11

Hoog spel met andermans geld een gegarandeerd rendement. Om een garantierendement te kunnen leveren moeten ze alleen nog een herverzekeraar vinden die, als de Amerikaan langer leeft dan verwacht, de polis en de premiebetalingen overneemt. Volgens kenners van de markt zijn zulke herverzekeraars onvindbaar. Als de grote jongens al in life settlements stappen, bouwen ze hun eigen portefeuille en werken ze zeker niet samen met jongens als Moens en Laan. Groentje Moens denkt daar anders over. Begin 2005 lijkt het hem nog te lukken ook. Hij is net met Vievestment-collega’s, een accountant en notaris Patrick Stouthart uit het Noord-Hollandse Schagen in Italië geweest, op bezoek bij het obscure verzekeringsmaatschappijtje Albatros. De mannen van Albatros zeggen de beleggingsgarantie te kunnen geven die Vievestment nodig heeft, voor 50 miljoen dollar aan polissen per jaar. Dat de accountant twijfelt aan de kredietwaardigheid van Albatros irriteert Moens. De herverzekeraar heeft toch een bankgarantie van Banca di Roma? En ze hebben notaris Stouthart er toch van weten te overtuigen dat het goed zit met die garantie en beleggers dus geen risico lopen? Wat zeurt hij dan? Hij rekent het zijn collega’s in een e-mail nog eens voor. ‘Banca di Roma verstrekt een lening aan Albatros over de 50 miljoen dollar (aan tweedehands verzekeringspolissen, red.) RENTELOOS!!!... Binnen twee jaar zullen de resterende polissen tot uitkering komen. Dus zal de bruto winst voor Albatros in zeven jaar 56 miljoen zijn.’ Albatros een miljoenenwinst en Vievestment ook. Afronden die deal dus en snel, is Moens’ boodschap. Dat Moens er bij de berekening van de Albatros-winst 50 miljoen naast zit? Tikfoutje. Een oud-polisbroker denkt niet dat de fraude al bij QI-voorganger Vievestment is begonnen. ‘Dat was echt pionieren’, zegt hij. ‘Niemand had het flauwste vermoeden dat ze fraude pleegden of zouden plegen.’ Maar dat het daar al fout ging met de herverzekeraar, staat wel vast. De garantie van Banca di Roma aan Albatros bleek afkomstig van de directeur van een dorpsfiliaal ergens in de buurt van Rome. Op het hoofdkan-

toor wisten ze nergens van. Frank Laan moest achteraf de waardeloze garanties aan beleggers repareren. ‘Een jaar of twee na die deal kwam Frank naar me toe’, zegt de broker. ‘Of ik nog een herverzekeraar voor die Vievestment-beleggingen wist. Toen bleek dat de Vievestment-klanten zonder dat ze het wisten al een tijdje garantieloos belegden.’ Moens is dan alweer bij Vievestment vertrokken. Op vriendelijk verzoek van geldschieter Schoon, die Dennis’ onverantwoordelijke gedrag zat is. Hij doet weinig, maar declareert er lustig op los. ‘Hij had geen geld in het bedrijf gestoken’, zegt een oud-medewerker. ‘Hij probeerde er eerder zoveel mogelijk geld uit te halen. Hij bestelde van alles op de company creditcard. Er kwam zelfs een keer speelgoed voor zijn kinderen voorbij.’ Daarbij is Dennis, via zijn derde vrouw Nilgun Tan, eigenaar van het pand in Alkmaar waar Vievestment gevestigd is. ‘Hij ving als huurbaas van het bedrijf dus aan twee kanten. Het was alleen wel vervelend als er daar deurwaarders voor hem aanbelden. Zeker als er geïnteresseerde beleggers waren. En er kwamen vaak deurwaarders, want Dennis kon zo een paar maanden zijn post niet openmaken.’

Alles samen Zonder Moens gaan Laan en Schoon verder. Als de voormalige bakker echter merkt dat Laan achter zijn rug om met Moens een nieuw bedrijf aan het opzetten is dat gegarandeerde beleggingen in levenspolissen gaat verkopen – hetzelfde als Vievestment doet – vertrekt ook Laan. De plannen voor een nieuw bedrijf heeft Moens dan al klaarliggen. Het krijgt de vertrouwenwekkende naam Quality Investments (QI) en biedt beleggingen aan met een gegarandeerd rendement van 17 procent. Er komen glimmende folders en een kantoor in het Amsterdamse World Trade Center. ‘In het begin regelden Dennis en Frank altijd alles samen’, zegt een oud-medewerker van QI. ‘Frank was de uitvoerder die wel alle officiële registraties op zijn naam krijgt, Dennis de slimme jongen die nergens is terug te vinden.’ Na het mislukte avontuur met Albatros hebben ze zo mogelijk een

nog onbetrouwbaardere herverzekeraar gevonden: Provident Capital Indemnity (PCI) van eigenaar Minor Vargas Calvo. Die wil, tot groot geluk van Laan, ook de herverzekering van de Vievestment-klanten op zich nemen. Dat PCI geen goedgekeurde jaarrekeningen of ratings heeft, is op zich geen probleem. Alleen moeten potentiële klanten dat niet weten. Daarom vragen Moens en Laan advocaat Koen Blom van HRM Advocaten te Amsterdam een zogenoemde ‘letter of comfort’ te schrijven. Daarin komt de naam PCI niet voor. Wel schrijft Blom over gerenommeerde herverzekeraars als AIG, Hannover, Munich Re en Zürich. Beleggers die niet goed lezen, krijgen door de brief de indruk dat niet het dubieuze PCI maar deze partijen voor hun geld garant staan, hetgeen goed werkt. Het geld stroomt binnen en er wordt hard gewerkt. Behalve door Moens. ‘Zijn rol was voor niemand duidelijk’, zegt de oud QI-medewerker. ‘We wisten dat hij alle zaakjes in de Verenigde Staten regelde met het aankopen en het administreren van de polissen, maar verder? Het was nooit handig als hij op kantoor was,

200 miljoen dollar Dennis Moens en zijn kompaan Frank Laan gingen aan de haal met zo’n 200 miljoen dollar die beleggers in QI staken.

want hij zat op internet alleen maar grappige YouTube-filmpjes te kijken, en caberet en plaatjes van jachten en huizen. Iedereen moest dan meekijken. Frank had liever dat-ie wegbleef.’ Moens is meer van het geld uitgeven. Als hij een nieuwe kleermaker ontdekt in het WTC-gebouw, komt hij kinderlijk enthousiast binnen rennen. ‘Die man was fantastisch, zei Dennis’, zegt de oud QI’er. ‘En dan moet het meteen veel en mooi. Dennis, Frank en Koen bestelden per persoon drie maatpakken. We hebben ons rot gelachen toen die op het kantoor boven werden afgeleverd. Met elk pak was wel iets mis. Bij eentje stond een mouw recht omhoog de lucht in. Die was er ondersteboven ingezet.’ Moens is inmiddels verhuisd naar de Verenigde Staten, waar hij een huis heeft naast de golfbaan van de Golf and Country Club in West Palm Beach, Florida. Mede-eigenaar van het huis is Deborah Peck, de onafhankelijke trustee van QI. Peck speelt een cruciale rol bij bet bedrijf, want op haar kantoor worden de verzekeringspolissen en de geldreserves van de QI-beleggers beheerd. Terwijl Frank Laan in Nederland beleggers vertelt dat QI zo’n veilige belegging is, omdat alle geldstromen via de onafhankelijke trustee gaan, integreert zijn maatje Moens op datzelfde kantoor enhousiast met de dames van de administratie. ‘Hij at daar zijn favoriete maaltje, rijst met zwarte bonen en kip van grillketen Pollo Tropical, altijd gezellig samen met de meisjes in de vergaderzaal’, zegt een ingewijde. ‘Hij is een mooie jongen in een strak shirt. En heel galant, onderhoudend en zachtaardig. Dus die dames vonden dat heerlijk.’

Ballen in de lucht In Nederland wordt het voor partner Laan na de gouden jaren 2007, 2008 en 2009 steeds moeilijker om alle ballen in de lucht te houden. Kritische artikelen in De Pers, een inval van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de arrestatie van PCI-baas Vargas wegens fraude leggen de verkopen stil. Bovendien weet Laan zich geen raad met de vragen die hij krijgt over Watershed. Die naam heeft hij op last van de AFM bekend moeten maken. Niet de QI-beleggers maar het Dubaise bedrijf Watershed is op-

drachtgever van de trustee, zo blijkt na AFM-onderzoek. Niet de beleggers zelf, maar Moens’ bedrijf Watershed heeft de beschikking over de miljoenen aan premiereseserves en rentes die de beleggers vooruitbetaald hebben. Dat Moens vanuit Watershed onder meer zijn geldverslindende vliegtuigmaatschappijtje bekostigt, kan Laan moeilijk aan zijn beleggers vertellen. Dus zwijgt hij vooral. ‘Aan het einde waren Dennis en Frank niet meer de compagnons van het begin’, zegt de oud-QI-medewerker. ‘Ze mochten vooral niet meer met elkaar in verband gebracht worden.’ Moens weet zich in Florida eerst nog prima aan alle ellende te onttrekken. Hij heeft een nieuwe liefde, de juriste Lorena Ribeiro die – net als haar zus – werkt voor Deborah Peck. En met zijn bedrijf Watershed heeft hij meer dan 20 miljoen euro tot zijn beschikking, waar hij leuke dingen mee doet. Hij vliegt met vrienden in zijn eigen vliegtuig feestend over Europa. Hij koopt een huis in Marbella met bijpassende rode Ferrari. Zijn horloges zijn van Audemars Piguet, liefst een limited edition-uitvoering van zo’n 35.000 euro. Een helikopter, jacht, zeilboot, jetski’s, Harleys, Dennis heeft het allemaal. Maar omdat QI dreigt in te storten, maakt hij vast nieuwe plannen. Zo richt hij het bedrijf Crystal Life op dat zich – hoe verrassend – richt op beleggingen in life settlements. Ook gaat er 2,5 miljoen dollar richting het internetbedrijf van een golfmaatje in Spanje. Na de arrestatie van Vargas, begin dit jaar, krijgt Moens het volgens ingewijden toch benauwd. ‘Hij ging zoveel mogelijk bezittingen verkopen’, zegt er een. ‘De Range Rover van zijn liefje werd naar Spanje gestuurd. En hij durfde eigenlijk niet meer naar de VS, omdat hij bang was dat hij daar gepakt zou worden.’ Toch belet het hem niet om in maart van dit jaar voor de wet met Lorena te trouwen en uitnodigingen te versturen voor een driedaags feest te Marbella. Even later moest Moens daarop terugkomen. Het feest werd uitgesteld tot mei 2012 vanwege ‘de ontwikkelingen bij Quality Investments’. Voor dit verhaal heeft de redacteur gesproken met veertien verschillende goed geïnformeerde bronnen. Zij allen wensen anoniem te blijven.

Participantenstichting

Participantenstichting (2)

Openbaar Ministerie

‘Mevrouw Peck weet niet wie de begunstigden zijn van de polissen en ze heeft dringend geld voor de premies nodig.’

‘Peck vraagt u een bedrag over te maken voor premies van november en december.Dat is natuurlijk wrang als u al premie betaald heeft voor dit jaar.’

‘Vermoed wordt dat de beleggers die nog op een uitkering wachten uiteindelijk maar een klein gedeelte van hun geld zullen terugzien.’

FABRIEKSVERKOOP GROOTSTE ASSORTIMENT VAN NEDERLAND

Altijd en overal de juiste reisinformatie vanuit huis.

Elektrische Haarden en Marmeren Schouwen tot wel 70% kortingen U heeft al een mooie schouw met haard vanaf € 199.00 volop gratis parkeren

Met Connexxion gaat u nooit onvoorbereid op pad. Connexxion.nl biedt u: > uw complete reis van deur tot deur > de actuele dienstregeling > eventuele omleidingen

Schouw met haard Normale winkelprijs € 1995.-

Bij VanWeertCompany €

799.-

Openingstijden: Di. 10.00 - 17.30 uur, Wo. 10.00 - 17.30 uur Do. 10.00 - 21.00 uur, Vr. 10.00 - 17.30 uur, Za.10.00 - 17.00 uur

MijnConnexxion.nl biedt u: > uw eigen dienstregeling, met haltetijden van uw buslijnen > de e-mailservice, bij wijzigingen krijgt u bericht

Meer weten? Kijk op connexxion.nl

WWW.VANWEERTCOMPANY.NL VanWeertCompany - H.A. Lorentzstraat 122 - ZWIJNDRECHT Tel.: 06 - 11728655 Wij zitten achter ons magazijn H.A. Lorentzstraat 125 op Lorentzstraat 122

WONEN

717.000 Lezers van De Pers zien deze advertenties. Wilt u ook uw woning in kleur presenteren vanaf slechts € 99,- inclusief BTW. Informeer bij uw makelaar of bel met Ieke van Hees (30) 600 74 67 of René den Uijl (030) 600 74 95 of Sylvia Alonso (070) 307 84 52 of Margot Wijnen (070) 307 84 06

Duitsland

Grensgebied Arnhem,Nijmegen, Winterswijk

Ouderkerk a/d Amstel Reijgershof 41

#OUVGTFCO &G .KGTJQH

&G .KGTJQH
O, KOM ER EENS KIJKEN… Reijgershof 41 te Ouderkerk a/d Amstel. Wilt Wilt u u ook ook ruimer en toch betaalbaar Wilt ook ruimer ruimeren entoch tochbetaalbaar betaalbaar wonen?? wonen?? wonen?? Verleg op Kom opuw 12grenzen mei om en 19.30 Verleg uw grenzen enkijk kijkuur opnaar onze www.elsmannmakelaars.nl !!!! nformatie avond. www.elsmannmakelaars.nl Hier treft uu een uitgebreid Amrath Hotel Maarsbergen, direct aan Hier treft een uitgebreidwoningaanwoningaanbod voor een betaalbare de A12 afslag bod voor een Maarsbergen. betaalbareprijs! prijs! En dat dat slechts over Diverse expertsenkele zullen kilometers ukilometers informeren over En slechts enkele over de Duitse Duitse grens aan wonen in Duitsland. de grensbij bijArnhem, Arnhem,direct direct de A12! aan de A12!

Royale 6-kamerwoning op fietsafstand Amsterdam. Lagere school, supermarkt, park en bushalte binnen 100 m. 16 x p u in ½ u naar CS en Schiphol! Dat moet u echt zien en dat kan! OPEN HUIS: vrijdag 18 november en zaterdag 19 november 14 – 17 uur

Rainer Elsmann Immobilien www.elsmannmakelaars.nl Tel.: 0031 - (0)26 4954557

Vraagprijs: € 319.000,- kk www.funda.nl en www.vos-makelaardij.nl Tel.: 020-4965345

Rhenen

Leusden

Zwarteweg 1

Marienhoeve 33

*QQHFFQTRRNGKPDWWTV <7+&

*GGOUVGFGUVTCCV *QQHFFQTRRNGKP 0/ #OUVGTFCO

&G .KGTJQH $CNMQP QR \WKFQQUVGP CCP 9GUVNCPFITCEJV MCOGTU Oñ GZEN DGTIKPI 2CTMGGTRNCCVU KP ICTCIG 8TCCIRTKLU ¼ MM

&G .KGTJQH /QFGTP GP NKEJV $CNMQP QR JGV YGUVGP MCOGTU Oñ GZEN DGTIKPI 2CTMGGTRNCCVU KP ICTCIG 8TCCIRTKLU ¼ MM

&G CRRCTVGOGPVGP \KLP IGNGIGP KP FG UVCFXKNNCU CCP &G .KGTJQH OGV IG\GOGNKLMG RCTMGGTICTC IG GP CHIGUEJGTOF RCTMGGTVGTTGKP *GV EQORNGZ DGXKPFV \KEJ KP FG PCDKLJGKF XCP FG RQRWNCKTG *QQHFFQTRRNGKPDWWTV OGV VCN XCP IG\GNNKIG YKPMGNU XQQT FG FCIGNKLMU GP PKGV FCIGNKLMU DQQF UEJCRRGP )G\GNNKIG ECHoU GP TGUVCWTCPVU \KLP GT XQNQR CCPYG\KI GP XQQT QPVURCPPKPI KU JGV 8QPFGNRCTM QR NQQRCHUVCPF 1RGPDCCT XGTXQGT RTKOC DGTGKMDCCT VTCO OGVTQ UVCVKQP GP 05 UVCVKQP .GN[NCCP GXGPCNU FG TKPIYGI # -QTVQO \GGT EGPVTCCN IGNGIGP VGP QR\KEJVGP XCP JGV EGPVTWO XCP #OUVGTFCO CNU XCP FG <WKFCU

2TQHGUUKQPGGN 2GTUQQPNKLM &GUMWPFKI

Berkel en Rodenrijs Oesterstraat

Steenwijk

H. de Vroomestraat 16

Berkel en Rodenrijs Veersemeerstraat 3 en 5

Deze royale, moderne, hoekwoning met maar liefst 4 woonlagen heeft een woonopp van 165 m², inhoud ca 575m³. Een inpandige garage en mogelijkheid voor bedrijfsruimte aan huis. Gunstig gelegen vlakbij NS station Rhenen, Grebbeberg en Rijn.

Vraagprijs: € 298.000,- kk www.janscheffer.nl Tel.: 0317-615611

In dit groene dorp, grenzend aan een uitgestrekt natuurgebied is te koop: SCHITTERENDE VRIJSTAANDE SCANDINAVISCHE BUNGALOW U kunt er genieten van natuur en winkelcentrum, cultuur, sport en basisscholen zijn op korte afstand.

Zie www.fotosvanleusden.nl (“WebGallerySchoolsteegbosjes” en “Wonen aan het Water”) en www.drieklomp.nl

KOM NAAR HET OPEN HUIS OP ZATERDAG 19-11 TUSSEN 11:00 EN 13:00 UUR. PROFITEER VAN DE NAJAARSKORTING! Oesterstraat 1b van € 437.000 voor € 410.780 Oesterstraat 15 van € 699.500 voor € 657.530 Oesterstraat 10 van € 494.000 voor € 464.360 Oesterstraat 4 van € 488.000 voor € 458.720 Zie ook www.noordeindschedael.nl

Royale 2-onder 1 kap woning, met diepe achtertuin op het zuiden, in een kindvriendelijke woonwijk. Ruime woonkamer, moderne open keuken en 5 slaapkamers. Bijkeuken en garage met achterom. Prima aansluitingen en op korte afstand van het centrum van de stad met al haar faciliteiten. Compleet sportpark, overdekt zwembad en scholen op loopafstand.

KOM NAAR HET OPEN HUIS OP ZATERDAG 19-11 TUSSEN 11:00 EN 13:00 UUR. PROFITEER VAN DE NAJAARSKORTING! Van € 371.000 voor € 348.740 incl. 2 parkeerplaatsen. Nog 2 woningen te koop gelegen aan grote vijver. Centrum, scholen en veel sportfaciliteiten in directe omgeving. Per direct beschikbaar. Zie ook www.parkmeervaart.nl

Vraagprijs: € 410.780,- von www.noordeindschedael.nl Tel.: 010-5117500

Vraagprijs: € 269.000,- kk www.hetmakelaarshuis.nl Tel.: 0521-521521

Vraagprijs: € 348.740,- von www.westfriesgoed.nl Tel.: 010-5117500


Extra Urban Living

Het is een vrolijke uitzondering tussen ’t baksteen van de stad. Michiel Raaphorst Architect van de groene piramide

Groene blokkentoren in hartje Groningen

Te koop Wie maakt mij los?

Veel licht en uitzicht Wie Alexander Nonnekes en Chantal Peperkamp Wat Een hoekappartement bij Bert van Vulpen Makelaars Waar Lisdoddelaan 63, Krommenie Sinds mei 2010 Kost dat 139.500 euro k.k. Wat heeft u precies in de aanbieding? ‘Een tweekamerappartement van 67 vierkante meter in het mooie, rustige Krommenie, op 20 minuutjes met de trein van Amsterdam. De woning ligt op een hoek op de zevende verdieping van een complex van negen verdiepingen hoog. Vier jaar geleden is de woning volledig gerenoveerd. Er zit een inloopdouche in en er is een inpandig balkon dat aan de slaapkamer grenst.’

Open Lab Ebbinge is ook een herkenningspunt in de wijk.

#Piramide

Tijdelijk verschijnt in het Groningse Ebbingekwartier een markant gebouw: kinderopvang en studentenkamers in piramidevorm. Floor van Dijck Amsterdam

De geplande woningbouw liet door de crisis steeds maar op zich wachten. Daardoor keken de bewoners van het Groningse Ebbingekwartier al jaren tegen een groot braak stuk stad aan. Tijd voor een tijdelijke oplossing. En tijdelijk geeft ruimte voor creativiteit. Zo is deze week een bijzonder bouwwerk voltooid; een gemeenschapspaviljoen in de vorm van een multifunctionele groene piramide, ontworpen door architect Michiel Raaphorst.

Wat is het idee achter het paviljoen? ‘Het stuk grond lag al een tijd braak en daarom bedachten ondernemers en bewoners een tijdelijke oplossing om de wijk leefbaar te houden. Dat werd Open Lab Ebbinge; allemaal tijdelijke toepassingen voor het lege terrein. Er was grote behoefte aan kinderopvang en daarvoor hebben wij het piramidepaviljoen ontworpen. Er zit niet alleen kinderopvang in, maar ook studentenwoningen en op de top is een publiek toegankelijk uitkijkpunt. Het gebouw is zo ook meteen een herkenningspunt in de wijk en ook daar was behoefte aan.’ Een groene piramide valt inderdaad flink op. Waarom dit ontwerp? ‘Voor de kinderopvang hebben we

gekozen om de buitenspeelplaatsen in het gebouw te integreren, dus niet buiten met een hek erom, maar in het hart van het gebouw. Dat trapt verder naar boven en geeft zo een markant silhouet. Verder is de buitenkant allerlei soorten groen, een vrolijke uitzondering tussen al het baksteen van de stad. En wat bijzonder is, is het hek; dat is van Lacefence, een Rotterdamse producent. Het is een hekwerk waarbij het staal bijna geborduurd lijkt, bij ons komen er vlinders in. Zo’n vrolijk hek geeft het gebouw een bijzonder uiterlijk.’ Het paviljoen staat er vooralsnog tijdelijk, hoe lang is dat? ‘In elk geval vijf jaar, en dan wordt het paviljoen gedemonteerd en gaat het naar het universiteitsterrein en wordt het dus nog een keer gebruikt.’

Het nieuwe dal hoeft niet diep te zijn #TeKoop

Wederom slecht nieuws over de woningmarkt. Hoogleraar vastgoedfinanciering Piet Eichholtz heeft gelukkig nog wat nuancerende woorden. Floor van Dijck Amsterdam

Alweer worden we overspoeld met droef stemmende berichten over de woningmarkt. Het kadaster kwam dinsdag met vernietigende cijfers: in oktober 2011 werden 5 procent minder woningen verkocht dan in dezelfde maand een jaar eerder. Het gehoopte effect van de verlaagde overdrachtsbelasting blijft uit en de PvdA riep gisteren weer dat ze niet onwelwillend staat tegenover afschaffing van de hypotheekrenteaftrek. Kortom: kommer en kwel. Hoogleraar vastgoedfinanciering aan de Maastricht University Piet Eichholtz ziet de situatie met lede ogen aan. ‘In termen van activiteit en verkoop is de situatie echt verschrikkelijk. De verkoopcijfers van bestaande en nieuwbouwwoningen dalen, terwijl ze net weer een beetje aan het

herstellen waren. Inmiddels zitten we weer op het diepteniveau van eind 2008 en zakt het verder achteruit.’ Toch wil hij een nuance aanbrengen in de mineur. ‘Wat we moeten beseffen, is dat het grote aanbod te koop staande woningen geen netto-aanbod is. Want voor elke verkochte woning komt ook weer een aankoop. Er is dus geen groot overschot aan huizen op de markt en daarom zakken de prijzen wel, maar niet dramatisch. Alleen in krimpgebieden is een woningoverschot en dus een sterkere prijsdaling. Die daling haalt ook het landelijk gemiddelde naar beneden. In de Randstand staat nog steeds genoeg spanning op de woningmarkt, met hoge prijzen die nauwelijks zakken. Ik verwacht dan ook geen grote klap, tenzij er iets extreems gebeurt als een plotselinge afschaffing van de hypotheekrenteaftrek of een sterke verhoging van de hypotheekrente.’ Dus we hoeven ons, als Eichholtz het bij het juiste eind heeft, niet massaal zorgen te maken dat onze koopwoning over enkele jaren niets meer waard is. Maar waar komt deze stagnatie dan vandaan? Eichholtz: ‘Je ziet

13

Wat maakt de woning bijzonder? ‘Vooral de ruime woonkamer is fijn. Doordat we op de hoek zitten is er veel licht en zit je vrij. We kijken uit over de weilanden en een paar mooie, hoge bomen. Je zit hier midden in het groen. Tegenover het gebouw liggen het zwembad en de tennisbanen. Ik grap wel eens dat we een zwembad en tennisbaan in de tuin hebben.’

Voor wie zou dit een droomhuis kunnen zijn? ‘Vooral voor starters. Of zelfs voor een student, als die het zich kan veroorloven. Waarom liever hier dan in Amsterdam? Hier is nog het echte dorpsgevoel. En je zit ook zo in Alkmaar of op het strand. Ook qua winkels kun je hier prima terecht. Wij gaan zelf niet meer weg uit Krommenie.’ Waarom is het huis eigenlijk nog niet verkocht? ‘Er zijn zeker tien kijkers geweest, de interesse is er dus wel. Ze hebben alleen zoveel keuze, er staat zoveel te koop. Dan kun je hoge eisen stellen. Ik denk dat het feit dat er één slaapkamer is bij sommigen de doorslag heeft gegeven. Als je kunt kiezen, dan liever twee.’

X De Pers helpt de eigenaren van onverkoopbaar lijkende huizen. Ook een huis dat 365 dagen of langer te koop staat? Mail: [email protected]

Kabinet wil toch Randstadprovincie

Toekomst Delhi in handen Nederlanders

Den Haag Het kabinet wil niet stoppen met de plannen voor de Randstadprovincie van NoordHolland, Flevoland en Utrecht. Dat heeft minister Piet Hein Donner (Binnenlandse Zaken) nogmaals benadrukt. De Kamer nam eerder een motie aan waarin de regering werd verzocht op te houden. Volgens het kabinet is meer samenwerking echter van groot belang voor de economie.

Amsterdam Een team van Nederlanders gaat zich actief bemoeien met de toekomst van Delhi, de hoofdstad van India en een van de grootste metropolen ter wereld. Samen met Indiase collega’s vormen ze het team voor project Delhi2050. Dat bestaat uit onder meer ontwerpbureaus, universiteiten, kennisinstellingen, ondernemers en verschillende overheden uit beide landen.

twee soorten verkopers. Mensen die moeten verkopen door bijvoorbeeld scheiding of migratie, die zijn bereid te zakken in prijs en die verkopen ook. Ten tweede heb je de mensen die toe zijn aan iets nieuws maar eerst hun oude huis willen verkopen. Die zakken niet, en verkopen ook minder. Maar het primaire probleem waar we mee kampen is extreme onzekerheid. Consumenten weten niet waar ze aan toe zijn en nemen geen langetermijnbeslissingen. Tegelijk zijn er ook werkelijk beperkingen op de financiering van woningen waardoor mensen minder kunnen lenen en vaak langer moeten sparen en wachten voor ze iets kunnen kopen.’ Rest de belangrijkste vraag: hoe komen we uit dit dal? Eichholtz heeft daar ook geen eenduidig antwoord op. ‘De overheid zit aan haar taks wat maatregelen om de woningmarkt te helpen betreft; het enige wat nu moet gebeuren is dat de economische onzekerheid weg wordt genomen. Oplossingen creëren voor de Europese problemen waardoor er rust komt op de woningmarkt en het consumentenvertrouwen weer stijgt.’

Woonvisie

Huurhuis te koop

Kijken maar niet kopen

Weten wat het kabinet van plan is met de woningmarkt? Deze informatie staat in de online Woonvisie 2011.

Binnenlandse Zaken is verbaasd over het bericht dat ruim tweederde van de huurders tegen verkoop van huurhuizen door corporaties is.

De verlaging van de overdrachtsbelasting heeft geleid tot een toegenomen belangstelling voor koopwoningen, maar niet tot meer verkopen.

14


Ik begrijp dat mensen voor het goed nagemaakte spul gaan.

Extra Urban Living

Hans Olijerhoek Eigenaar De Klare Lijn

Het volk is toe aan designklassiekers #Namaak Achtduizend euro kost-ie, de Barcelonastoel mét kruk van Mies van der Rohe. Daar kun je een hoop leuke dingen mee doen. Twintig namaak-Barcelonastoelen kopen bijvoorbeeld.

Nienke Ledegang Leiden

Het is een charmante lamp, de Wagenfeldlamp uit de Bauhausperiode. Eigenaar Hans Olijerhoek van De Klare Lijn, winkel in designmeubelen en -accessoires in Leiden, heeft hem voor zo’n 400 euro in de etalage staan. ‘Maar elders kun je hem ook voor 80 euro krijgen. Rechtstreeks uit China. Overigens heeft de groothandel die dat aanbiedt al wel een brief van een advocaat te pakken. Maar ze proberen het gewoon. De regels zijn schimmig. Wanneer is iets een regelrechte kopie, en wanneer is iets geïnspireerd op een origineel?’ Het leidt tot vreemde situaties. De producent van de echte Eamesstoelen ziet erop toe dat deze in een beperkt aantal winkels verkocht worden. Maar als in de nabije omgeving wel drie, vier of vijf winkels zitten die de goedkopere uitgave aan de man brengen, dan heeft dat gevolgen. Olijerhoek: ‘Er is immers een hele categorie kopers die helemaal niet zo’n boodschap aan design heeft. Die willen gewoon een leuk stoeltje. Zoals er ook veel mensen zijn die de literatuur niet meer gelezen hebben, zo kennen genoeg mensen hun designklassie-

kers niet. Die gaan natuurlijk voor de goedkope variant.’ Let wel: Olijerhoek is de eerste om toe te geven dat de prijzen voor echt design de pan uitrijzen. ‘Als je 5.000 euro voor een stoel moet neertellen, dan weet je dat je te veel betaalt. Dat is belachelijk veel en niet gebaseerd op de productiekosten. Voor 1.000 euro kun je kwalitatief prima zitten.’

Doorgeschoten Het ergert hem een beetje. ‘Gispenstoelen zijn destijds ontworpen om het volk te verheffen. Die stoelen, het bekende ontwerp van Mart Stam, kostten toen helemaal niet zoveel. Dat is pas later gekomen, toen de erven zich met de nalatenschap gingen bemoeien. Raar toch, destijds bedoeld voor de grote massa, die er toen nog niet aan wilde omdat de stoelen te kil en te clean waren. En nu datzelfde volk er wel aan toe is, is het niet meer te betalen.’ Dat het volk eraan toe is, maakt Olijerhoek op uit de hoeveelheid namaak die gemaakt wordt. ‘De prijzen zijn doorgeschoten, juist dáárom komen er veel neppers op de markt.’ Een markt die bijna oneindig groot is. Een ‘op Eames geïnspireerde stoel’ heb je voor 900, 600 of 300 euro – wie wil

kan kiezen. Hetzelfde verhaal voor de vlinderstoel, die soms hooguit in de verte nog doet denken aan het origineel van Arne Jacobsen. ‘Wat in China is gemaakt is doorgaans kwalitatief echt slecht, maar er zitten ook ontwerpen tussen die prima voldoen’, aldus Olijerhoek. Vooral internet betekende een boost voor de markt voor kopiedesign. Een Engelse website als www. fantasticfurniture.co.uk schroomt niet om originele prijzen naast de eigen prijzen voor een stoel in ‘Arne Jacobsen style’, ‘Eames style’ of ‘Corbusier style’ te noemen. Het scheelt vaak bijna de helft. Wie zijn die mensen die wél een vermogen uit willen geven aan het

999 Eames-stoelen Bij het 50-jarig bestaan van de Eames Lounge Chair werden in Nederland 999 gecertificeerde exemplaren uitgebracht.

origineel, ga je je bijna afvragen. Olijerhoek: ‘Ja, er is natuurlijk een doelgroep. De puristen, die het niet eens uitmaakt dat een originele Gispen helemaal niet zo lekker zit. Het is eigenlijk net als bij een schilderij. Dan hang je ook liever een echte Appel aan de muur, in plaats van een reproductie. Het is deels snobisme, maar het heeft ook wel met investeren te maken. Design behoudt zijn waarde.’

Van links naar rechts: klassiekers van Arne Jacobsen , Le Corbusier en Gispen.

Lans breken Niettemin denkt Olijerhoek dat genoeg designhandelaren blij zouden zijn met lagere prijzen voor design. ‘Dat Wagenfeldlampje, als iemand daar een los lampenkapje voor moet kopen, moet ik 180 euro rekenen, terwijl ik weet dat ze bij de bron 7,50 euro per stuk kosten. Dat vind ik gek. Misschien zou ik vanuit mijn werk en passie meer een lans moeten breken voor het echte design, en ik houd ook heel erg van écht design, maar ik begrijp zo goed dat mensen voor het goed nagemaakte spul gaan. Een jong gezin met kinderen geeft liever geen 2.000 euro uit voor zes stoelen, die kunnen voor veel minder ook iets heel leuks op de kop tikken. En dan komt het designspul wel weer als de kinderen uit huis zijn.’

50 procent eraf

Tweedehands geen optie

Wagenfeld

De neppers op fantasticfurniture.co.uk zijn veel goedkoper dan het origineel: een ‘Barcelona style’ stoel is nog geen 400 euro in plaats van ruim 80o.

Een andere manier om ‘design’ goedkoop te scoren lijkt er niet te zijn. Ook tweedehands op eBay schieten productprijzen in de duizenden euro’s.

Wilhelm Wagenfeld (van het dure lampje) stierf twintig jaar geleden, maar sommige van zijn designs worden nog steeds geproduceerd.

Op maandag In business Media Entertainment Lifestyle


15

Door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering

Wat wil de vrouw? Ze heeft géén idee #WatWilDeVrouw

‘Wat wil de vrouw?’ Twee boeken, met deze titel zijn nu uit. Maar onze Persis vond niet helemaal de antwoorden op haar vragen.

Geen man Joyce Roodnat komt in haar Wat wil de vrouw? tot de conclusie: in ieder geval géén man zijn.

Persis Hilton Amsterdam

Is dát even toevallig! Ongeveer gelijktijdig verschijnen twee opvolgers van Was will das Weib van Freud, u weet wel, dat standaardwerk van de Diederik Stapel uit Wenen. De eerste Wat wil de vrouw? komt van NRC’s wandelmevrouw Joyce Roodnat, de tweede is van De Perscolumniste Femmetje de Wind en Quote-bazin Mirjam van den Broeke. Of die gelijktijdigheid een foutje is of een kwestie van great minds think alike, weet Van den Broeke: ‘Ja, die Joyce Menstruatie heeft inderdaad dezelfde titel. Maar goed, bij ons lag het erg voor de hand gezien de titel van ons eerste boek: Wat wil de man?’ Wat leren we eigenlijk van deze eloquente how to-boekjes? Persis Hilton heeft regelmatig wensen die bij de heren van MSM ‘huh?’s oproepen. Wat schrijven de dames hierover Wens 1: Hiltons diepste wens: een grote neger in het Lloyd Hotel in Amsterdam voor een potje basic-instinct. Roodnat: ‘Het gaat niet om verleiding, het gaat om iets anders. Veel vrouwen zijn gebrand op gezellig-

Het vervolg De Wind en Van den Broeke schreven het vervolg op hun eerste how-to, Wat wil de man? Vanavond is de presentatie. Joyce Roodnat (links) en Mirjam van den Broeke en Femmetje de Wind. TESSA POSTHUMA DE BOER (LINKS) EN BOB BRONSHOFF

heid uit een neiging tot koesteren’. Pardon? Koesteren? Dat is niet wat we bedoelen, honey! Mir/Fem? Wat zeggen jullie? Over het libido van de vrouw maken zij vrolijk ruzie: ‘Vrouwen houden net zo van seks als mannen.’ Hoera! Femmetje: ‘Dit schrijft Mirjam, maar zij is een beetje oversekst.’ Wens 2: Op zaterdagavond neemt Persis twee van haar vriendinnen mee

naar de McDrive bij de Arena, om de avond met voetbal kijken in de skybox voort te zetten. Verklaar eens? Roodnat zegt: niet doen. ‘Mannen schrikken nogal eens terug voor gezelligheid. Vooral jonge mannen moeten er niks van hebben. Tenminste als het door vrouwen wordt georganiseerd.’ Euh, ja? En als mannen zélf het organiseren? (Joyce, kan dat mee in de tweede druk?)

De hele dag géén openbaar vervoer in Amsterdam op zondag 20 november 2011

Bij Mir/Fem gaan McDonald’s en Ajax absoluut niet samen met das Weib. ‘Zoals een man, pak ’m beet, alle doelpuntenmakers van Ajax in 1993-’94 kan opdreunen, zo kan een vrouw zich weer exact herinneren wat ze aanhad op jullie tweede date.’ En als wij ons herinneren wat wij aanhadden naar Ajax. Hoe heet dát dan? Wens 3: Schrijfkok Janneke Vreugdenhil zei eens tegen MSM dat ze

graag met een schortje een stand by your man doet achter het fornuis. Mogen vrouwen dat willen? Roodnat: ‘Eten en sensualiteit zijn zusters. Ze maken het leven mooier. En moeilijker.’ Echt, het stáát ér. En het duo-adviesbureau Van den Broeke De Wind? Hij neemt jou mee uit eten. En hij betaalt. ‘Iemand moet het doen. En iemand moet het zeggen ook. Wij dus.’

VPRO zoekt een nieuwe premier voor Nederland

Betaal even mee aan de kleding op het toneel

Hilversum In het vervolg moet men ons eerst even bellen, maar goed. De VPRO komt ook eens met een talentenjacht, zij het met een wat serieuzere insteek. De omroep gaat op zoek naar een nieuwe leider voor het land. In het programma Premier Gezocht! kiest een jury, bestaande uit politici, het beste politieke talent van Nederland. De VPRO selecteerde al vier kandidaten, dus u hoeft zich niet meer aan te melden. Daphne Bunskoek presenteert de boel.

Haarlem Cabaretier Erik van Muiswinkel heeft wel lef. Hij vraagt het publiek om geld te doneren voor kostuums voor zijn productie Scrooge. In december gaat deze kerstvoorstelling in première in de Stadsschouwburg Haarlem. Er is zo’n 6.000 euro nodig om iedereen om Erik heen in het nieuw te steken. De actie is een lollige sneer naar de nakende bezuinigingen van de overheid. Van Muiswinkel wil niet dat zijn castleden ‘in hun hempie’ komen te staan.

Op zondag 20 november 2011 rijden er de hele dag géén bussen, trams en metro’s in Amsterdam. De vakbonden en werknemers van het GVB voeren die dag actie voor kwaliteit en veiligheid in het OV. Door het kabinetsbeleid verdwijnt 40% van het openbaar vervoer in de grote steden en wordt er minder geïnvesteerd in veiligheid, personeel en materieel. Deze situatie willen wij voorkomen. We stellen uw begrip op prijs.

BINNEN 20 SECONDEN LIVE! Let op de aankondigingen van het GVB voor de begin- en eindtijden van de staking.

(0,8pm)

0906-666.00.66 BLACK & BEAUTIFUL BEL NU:

0906-906.906.4

Stacey gaat naakt

Bieber kan weer tukken

Dolf Jansen doet lollig

Stacey Rookhuizen gaat bloot voor de Playboy. Ze komt in het kerstnummer te staan. Rookhuizen werd in New York op de gevoelige plaat gezet.

Een gekke dame die beweerde zwanger te zijn van popidool Justin Bieber heeft haar claim ingetrokken.

Dolf Jansen gaat een interactieve Oudejaarsconference maken voor Pauw & Witteman. Het volk mag grappen aandragen via crowdsourcing.

KOOP VANDAAG OP SWEETDEAL.NL

•

SWEETDEAL VAN DE DAG Pronk met je auto na een showroombehandeling van Baba’s Car Cleaning. Je profiteert van wel 50% korting op een totale reiniging van je auto.

HIGHLIGHTS • Een showroombehandeling

€ 75,-

bij Baba’s Car Cleaning in Diemen. • Een totale reiniging van je auto: interieur & exterieur, motorruimte, hemel, vloer, bekleding & dashboard. • Baba’s Car Cleaning laat je auto blinken!

IN PLAATS VAN € 150,-

JE BESPAART

VOORWAARDEN

€ 75,-

• Alleen te koop op

50% KORTING

GA VOOR DEZE AANBIEDING NAAR SWEETDEAL.NL

CADEAU BIJ CANON BIJ CANON EF-S 10-22, EF-S18-200 & EF 70-300 IS USM

Gorillapod SLR zoom eco t.w.v. € 60,-

ACTIVITEITEN

498.-

479.-

EF-S 18-200 EF-S 10-22

719.579.-

EF 17-40 F4.0L USM

EF 70-200 F4.0L USM

BIJ CANON EF430 EX II EF580 EX II SPEEDLITE flitser

Omnibounce

DEMO WACOM

t.w.v. € 50,-

Gratis workshop fotografie workflow met Wacom Intuos & Cintiq. Schrijf je in: dwxl.nl

699.BIJ CANON

maandag 21-11 EF 70-200 F2.8L IS USM II EF 70-200 F4.0L IS USM EF 24-70 F2.8L USM

2175.1089.1155.-

1 avond, nog enkele plaatsen, 10% lastminute korting; code lastminute

dinsdag 22-11 start Basiscursus fotografie, 2 avonden, er zijn nog enkele plaatsen, 10% lastminute korting; code lastminute

BIJ CANON EOS550D 18-55 IS

539.BlackRapid SLR riem t.w.v. € 60,-

1398.-

EOS 7D + 18-135

met veel extra voordeel

zondag 26-11 Manfrotto 055 XPROB 804RC2 t.w.v. € 240,-

GRATIS

GRATIS

FOTOWANDELING

Prijsfouten voorbehouden, OP=OP, 1 per klant, geen handelaren !

D i g i t a l W a r e h o u s e BV | Pieter Calandlaan 228E 1069 LA Amsterdam | T. 020 619 17 55 | www.dwxl.nl

your.camera.store.with.more!

met de boswachter in de Amsterdamse waterleiding duinen. Schrijf je in: dwxl.nl

GRATIS

LAAGSTE PRIJS VAN NL

zaterdag 25-11 DEMO SAMSUNG NX modellen, Cullman Magnesit 525m t.w.v. € 150,-

GRATIS

zaterdag 19-11

start cursus productfotografie, BIJ CANON

Beoordeling #####

AGENDA EF70-300 IS USM

GRATIS

sweetdeal.nl. • De deal is 6 maanden geldig vanaf de dag van ontvangst. • Je ontvangt de voucher de eerste werkdag nadat de deal is afgelopen.

CANON EOS 7D BODY

1099.-


Levensgenieten werd zuipen, uitgaan, concerten bezoeken.

17

Kasper van Kooten Multidisciplinair talent

Kasper is kluizenaar én een teamplayer

#DeLeuksteOpa Theatermaker Kasper van Kooten verbaast zich in zijn debuutroman over de levenskunsten van zijn opa. ‘In de boekenwereld ben ik een dreumes.’ ‘Het viel niet mee, in de kern ben ik ongeduldig.’

Dirk Koppes Rotterdam

Aan het eind van het interview in het Rotterdamse hotel New York (aanlegkade van de legendarische Holland Amerika Lijn) tovert Kasper van Kooten een zwart-witfoto tevoorschijn op zijn laptop. Links Kaspers opa, stralend en vol bewondering starend naar de man rechts, de koning van de big band jazz: Benny Carter. Als manager van het vooroorlogse Palais de Danse (nabij het Scheveningse Kurhaus) had opa zijn jazzheld naar Nederland gehaald. Van Kooten kijkt bijna verliefd naar opa, de levensgenieter pur sang die de spil vormt van een opa in zijn debuutroman Het wonderlijke leven van Jackie Fontanel. Daarin fantaseert diens kleinzoon Klaas over de roaring twenties, toen zijn opa aan boord van de Holland Amerika Lijn de nieuwe swing jazz leerde kennen. Je bent succesvol cabaretier, speelde net een hoofdrol in Old Stars, doet de voice-over van de KPN-reclames: waarom een boek? ‘Al vanaf mijn eerste solovoorstelling in 2003 werd ik door redacteur Josje Kraamer gevraagd om een boek te proberen schrijven. Nee, antwoordde ik, er zijn andere mensen in mijn familie die dat verdienstelijk doen. Mijn ding is theater en muziek maken. Tot ik twee jaar geleden bedacht dat het leukst aan mijn eigen voorstellingen is om langere verhalen te vertellen. Het liefst een persoonlijk getint verhaal. Je ziet dat mensen het harde snelle knallende cabaret moe zijn, dat cabaretiers hun eigen leven gebruiken in hun voorstellingen, zoals Diederik van Vleuten over zijn Indische oudoom. Ik liep al twintig jaar rond met het idee om iets met mijn grootvaders leven te doen. Uiteindelijk is het gelukt. In de boekenwereld ben ik natuurlijk een dreumes, een beginner, die zonder redacteur nooit zo ver was gekomen.’ Eenzaam, het schrijversvak? ‘Theatermaken is ook eenzaam. Zeker als je solovoorstellingen speelt. Jackie Fontanel is mijn vierde solo. De technici komen uit Rotterdam, ik uit Amsterdam. We reizen apart. Ik kan een goede teamspeler zijn, maar geniet ook van het kluizenaarschap. Ook voor een theatervoorstelling trek ik me een maand terug in ons familiehuisje in Frankrijk. Niemand mag komen, totale afsluiting: dan moet het gebeuren. Doorzetten. Mijn vader formuleerde het ooit mooi: schrijven is zitten blijven tot het er staat. Dat viel mij niet mee, ik ben in de kern ongeduldig.‘

De theatermaker op de aanlegkade van de Holland Amerika Lijn. GUIDO BENSCHOP

Centraal motto van het boek: mens durf te leven. Lijkt wel op levensgenieter Youp van ‘t Hek. ‘Youp kan vrij belerend zijn, stellig. Grof ook. Ik wil het minder dwin-

gend brengen. Het gegeven dat mijn grootvader minstens één keer per dag zei dat iets het mooiste was dat hij ooit had meegemaakt en het nog meende ook: prachtig.’ Je kunt de Deepak Chopra van de Lage Landen worden met dergelijke levenswijsheden ‘En dan ben ik gedoemd tot eeuwig Twitterwijsheden te tikken...’ Hoofdpersoon Klaas verspilt twintig jaar met rondhangen op Curaçao. Zelf wel eens zo’n creatieve stilstand gehad? ‘Niet met mijn huidige werk. Als ik terugkijk heb ik tussen mijn 20 en 30 ontzettend veel laten liggen. Levensgenieten vertaalde ik te lang in veel zuipen, uitgaan en concerten bezoeken. Ik ben nu veel serieuzer met mijn vak bezig. Maar als amateurdrummer had ik veel verder kunnen komen op mijn instrument. Zelfde geldt voor piano spelen of literatuur lezen. Ik werd lui en laks van de studiefinanciering. De generatie van mijn opa heeft die luxe nooit gehad. Ze hadden veel minder keuzen.’

Jackie Fontanel De e-boek-versie van Kaspers boek verschijnt vandaag, in papiervorm dinsdag en de theatershow gaat 29/11 in première.

Old Stars ging kort geleden in première. Helpt dat? ‘Absoluut. Als mensen me over de film interviewen schaam ik me niet om te melden dat over twee maanden een boek uitkomt. Ik merk nog steeds bij voorstellingen in het land dat mensen me soms alleen als dokter Thomas in De Co-assistent kennen. ‘We wisten niet dat je theater deed?’ Die film is gewoon exposure.’ Heb je last van de schaduw van je vader, bestsellerauteur Kees? (verbaasd) ‘Nee. Totaal niet. Jeetje, ik meet me niet aan zijn oplagen. Door dit theaterproject debuteer ik met mijn eerste boek, geen moment aan een schrijversloopbaan gedacht. Ik heb al genoeg cd’s en voorstellingen gemaakt, ik heb me bewezen. Geen concurrentiestrijd, een vergelijking is sowieso onmogelijk. Alles wat hij al heeft gemaakt, en dan ik met mijn kleine kladbok. Als ik die schaduw had gevoeld, was ik nu beroepsdrummer op de Holland Amerika Lijn. Of plastisch chirurg.’

RTL wint van NOS

Wandje Jacko niet geveild

Cliff Richard de zeurpiet

Voor het eerst in vijf jaar is het bulletin van RTL Nieuws dinsdag beter bekeken dan het achtuurjournaal van de NOS.

De achterwand van het bed waarin Michael Jackson stierf, wordt in december toch maar niet geveild op verzoek van zijn familie.

Een nieuw Brits radiostation weigert Cliff Richard te draaien, want die is ‘niet cool genoeg’. De 71-jarige popster is razend, zo meldt de BBC.

18


Uit & thuis

Shopping Eetcafé Te Koop

Eten en daarna de tafel meenemen

an ver valt het eetcafé behoorlijk op met de grote diep-rode letters ‘Te Koop’ en kozijnen in dezelfde kleur. Iemand die niet op zoek is naar een nieuw huis, zou er zo voorbijrijden. Pas dichterbij is duidelijk dat er mensen op de hippe, ook dieprode, stoelen een hapje eten. Hoewel het pand niet te koop is, zijn het eten en het meubilair dat wel. Binnen waant de bezoeker zich in de jaren zeventig, met oranje lampen boven de bar, kikkergroen behang en een houten vloer. Boven elke tafel hangt een schilderij met een ouderwetse rand eromheen, die de huiselijkheid benadrukt. Decoratiebedrijf Decodel verzorgt al die eethoekjes en vult het aan. Hoewel er een cafésfeer hangt, inclusief serveerster in gehaakte slobbertrui, lijkt het eten niet op wat bij zo’n ambiance zou horen. De gerechten horen eerder in een chic restaurant thuis. Verrukkelijk, opgediend als ware kunstwerkjes

en... weinig. Een driegangendiner is hier wel nodig voor een gevulde maag. De prijzen zijn hoger dan bij een eetcafé maar goedkoper dan in een luxe eetgelegenheid. Een voorgerecht van polderhoenfilet met kwartelei kost 9,50 euro en voor een hoofdgerecht van eendenborstfilet met witlof moet 18,50 euro neergeteld worden. Het eten is biologisch en streekgebonden. Een seizoen later is de kaart weer anders, want dan groeit er geen spitskool meer. Het eten en vergeten drankje laten lang op zich wachten, maar de glimlach en vriendelijkheid van de serveerster maken veel goed. Een gesprek voeren is hier wel lastig met de verschrikkelijke akoestiek, terwijl het geroezemoes van het café des te duidelijker is. Mocht het al lukken de tafelgenoot te verstaan, dan kan het meubilair besproken worden. Naar de prijs van de oranje lamp met tierelantijntjes gissen hoeft in ieder geval niet, want op het prijskaartje staat 75 euro. Alle meubels zijn tweedehands. Of zelfgemaakt, zoals een geborduurde lamp. De laatkomer hoeft niet te vrezen om op de vloer te zitten, de stoelen kunnen niet meteen meegenomen worden.

IZMOOIZO wordt één

Halve finale coverstrijd

Rotterdam Duurzaam warenhuis IZMOOIZO van Anna Visser en Margot Paak (beide ex-LLiNK) bestaat één jaar. Dat viert de zaak aan het Deliplein in het Rotterdamse Katendrecht met pepernoten en prosecco op vijf koopzondagen.

Den Haag In het Paard van Troje in Den Haag is morgen de tweede halve finale West Nederland in The Clash of the Cover Bands. Bands die meedoen zijn onder meer SOLID, The Heroes en The Firus.

Wat Eetcafé Te Koop Waar Biltstraat 23, Utrecht Open Di tot en met za van 12:00 tot 24:00, zo en ma van 16:00 tot 24:00. X www.eetcafe-tekoop.nl Nadia Tan

V

Rondje Randstad

Ecospot

Loes Evers Amsterdam

Groen zou geen issue meer moeten zijn’, zegt Strawberry Earth-oprichter Mette te Velde, die ‘doodmoe’ wordt van termen als ‘groen’, ‘eerlijk’ en ‘duurzaam’. Maandag transformeert zij de website van Strawberry Earth, dat zich tot dusver richtte op een blog en het organiseren van onder meer een filmfestival en een mode-evenement, tot een alternatieve Groupon waarop elke week twee kortingdeals verschijnen voor een product of activiteit. De bijbehorende slogan Don’t just buy green, buy awesome draagt uit dat duurzaamheid vanzelfsprekend moet zijn. Te Velde: ‘Als in New York een hip restaurant opent, is het per definitie groen. Niemand die het daar nog over heeft. Op dat punt moeten wij ook komen.’ En dus zijn alle deals op Strawberry Earth evident, pardon our French, groen.

kaartverkoop start aanstaande zaterdag om 10.00 uur via Entree: f 84,00 incl. servicekosten. aanvang: 20.00 uur

Maar, ‘groen is niet genoeg’, zegt Te Velde. ‘Het moet allereerst tof zijn.’ Wat betekent dat er geen deal wordt gesloten als Te Velde of een van haar collega’s er niet volledig fanaat van is. En er zijn eisen. ‘Het moet kleinschalig zijn. We bieden geen standaarddeals aan voor de massa, zoals Groupon. We willen er ook iets extra’s bij doen. Aan de huur van een elektrisch busje zullen we bijvoorbeeld een bijzondere bestemming koppelen.’

Ambachtelijke wijn Voor veel deals zal met meerdere partijen worden samengewerkt. Er worden nu gesprekken gevoerd met Baobab reizen, Charlie + Mary, C. Cosmetics and Care, Roetz-Bikes en G-Star. Niet alles even kleinschalig dus. ‘Maar daar zijn we voorzichtig mee. Sommige grote bedrijven blijken slechts voor 10 procent duurzaam. Hoewel we elk percentage toejuichen, gaan we daar niet altijd mee in zee.’ De eerste deals die maandag op de site verschijnen, zijn een ambachtelijk wijnpakket van Vleck wijnen en een diner voor twee in Trouw Amsterdam, dat onlangs zijn restaurant ver-

duurzaamde en waar Strawberry Earth woensdag de lancering van de nieuwe website viert. Na het diner volgen een modeshow en een roller disco. Strawberry Earth richt zich op een kleine doelgroep. ‘Cultural creatives: bloggers, mode-ontwerpers, designers – de invloedrijke groep die de smaak bepaalt in een stad. Die mensen kunnen een duurzame lifestyle vanzelfsprekend maken.’ Koopjesjagen zit er dan ook niet bij. ‘Nee, geen bodemprijzen, zoals bij Groupon. Er worden wel kortingen gegeven van 30 à 40 procent, maar dat kan ook minder zijn.’ Te Velde noemt het ‘kennismakingsprijzen’. ‘Er mag best wat betaald worden voor iets wat van goede kwaliteit is.’ Het concept is een duidelijke antireactie op het in korte tijd immens populair geworden Groupon. ‘Het is geen sneer, maar ik zal niet ontkennen dat ik geen fan ben van wat Groupon doet.’ Betekent dat dan ook dat een inlog niet verplicht is om op Strawberryearth.com rond te kijken en we van spam bespaard blijven? ‘Zeker. Dat vinden wij ontzettend irritant en opdringerig.’

Lekker smoezelig de feestmaand december in #Makeup

Voor wie na het optuigen van de kerstboom de neiging heeft in één beweging door de glitterhand aan zichzelf te slaan, geven we grimeertips om de feestdagen gepaster in te gaan. Loes Evers Amsterdam

Nodige glans

heineken music hall - amsterdam

Mette te Velde Oprichter Strawberry Earth

Groene Groupon voor trendsetters

Bepaalde gelegenheden in het leven roepen automatisch een esthetische identiteitscrisis op. Het vaakst zien we dat bij bruiloften, waar vrouwen die normaliter in een lekker paar jeans en met een fris blotebillengezicht door het leven gaan, vanuit blinde paniek zichzelf in een ongemakkelijke jurk hijsen en te kwistig met de (horror!) mauvekleurige oogschaduw in de weer gaan. Op nummer twee van gelegenheden waarbij menigeen geneigd is zichzelf te verliezen in lijfelijke versieringen, staan de komende feestdagen. We begrijpen wel dat glimmende kerstballen en lichtgevende versieringen u op het verkeerde been zetten, maar kom op: zilverkleurige nagellak met pailletten?

7 februari 2012

Een nieuw, hip restaurant in NY is per definitie groen.

Laten we het voor de verandering eens gepast houden. De kerstdagen mogen dan wel het seizoen van vreugde en licht zijn, te veel glitter doet niemand goed. Bovendien zal menigeen over de lol van Kerst willen twisten; de combinatie van een overdaad aan eten, drank en familie pakt niet altijd rooskleurig uit. De beautytrend voor deze winter is dan ook uitermate geschikt voor zowel voor- als tegenstanders van het kerstfestijn. Het is een beetje viezig doch vol-

doende ingetogen, lekker duister maar niet gothic en met de nodige glans voor wie het toch niet laten kan: metalen make-up.

Bezoedeld tin Wie durft uit te pakken smeert een flinke veeg roestig brons van bijvoorbeeld L’Oréal of Maybelline over de oogleden , zoals gezien in de catwalkshow van Dries Van Noten. Er overheen mag eventueel een subtiel laagje goud van Bobbi Brown (te koop bij De Bijenkorf). Voor een kerstbrunch in daglicht leent bezoedeld tin uit de oogschaduwcollectie van T. LeClerc zich goed. Om een nat effect op de

ogen te creëren is een crème van Kisa of D&G ideaal, met eventueel wat vloeibare gouden eyeliner voor de finishing touch. Voor de grinches onder ons: M.A.C. carbon staat garant voor een grimmige oogopslag. Wie liever de lippen benadrukt – het is het een of het ander – kiest voor de metalen lippenstift van Bobbi Brown of de sheer metallic beige van M.A.C. De Body Shop heeft een hele lijn met bronstinten, van lipgloss tot rouge. Een metalen glimeffect wordt tot slot bereikt door met een poederkwast zilverkleurige oogschaduw over de jukbeenderen te waaieren. Zo kan de rasechte kerstengel alsnog stralen.

Opgewonden standje

Raven in de club

Strawberry Earth Diner

Na alle pop-upstores komt er in Rotterdam een ‘wind-upstore’. Miniwinkel annex galerie ZWARD opent morgen de deuren in Roodkapje.

Vanavond is de kick-off van Trench, een nieuwe donderdagavond in de Chicago Social Club in Amsterdam. De belofte is een hoog rave-gehalte.

Woensdag in Trouw Amsterdam voor 32 euro per 2 personen. Maandag gaan kaarten in de vvk. Wie enkel wil rolschaatsen kan rsvp’en op Facebook.


Voor wildplukkers is de Japanse oester te verkiezen.

Uit &Rondje thuis Randstad

Marcel Schouwenaar Oprichter van de Oestour

19

Oesters rapen is een kwestie van goed uitkijken voor vloed en scherpe randen. Dan is het makkelijk shoppen en smakelijk eten in een fraai decor. FOTO’S: MAXIME CARDOL

Eigenhandig oesters ‘vangen’ #Oestour Na een retourtje Oosterschelde doet niemand meer moeilijk over het culinaire goud dat de oester heet. Loes Evers Goes

Net buiten het Zeeuwse Goes, een klein uurtje ten zuiden van Rotterdam, verandert de zee met eb in een walhalla voor de oesterliefhebber. Het wegtrekkende water onthult dan duizenden schelpen die als flatgebouwen uit de zee torenen. Het enige wat wij hoeven te doen, is kaplaarzen en handschoenen aantrekken en gewapend met een emmer de berg beklimmen. ‘Nu begrijp je de heisa toch niet meer?’, vraagt Marcel Schouwenaar (28), oprichter van de Oestour, een event om te leren hoe oesters te vinden, openen en bereiden. Schouwenaar bedacht het concept toen hij zich realiseerde dat er buiten zijn provinciegrenzen heel wat poeha heerst rondom het schelpdier dat voor hem altijd veelvuldig aanwezig was. Wie opgroeit in Zeeland kan oesters eten

alsof het aardappelen zijn. In het prachtige stukje Oosterschelde waar Schouwenaar zijn Oestours nog tot en met april organiseert, groeit de Japanse oester – de Crassostrea gigas – volop in het wild. Voor wildplukkers (al is het hier meer oprapen dan plukken) is deze robuuste creuse volgens onze gids te verkiezen boven de populairdere platte Zeeuwse oester. Die komt weliswaar ook in de Oosterschelde voor, maar is vrij vatbaar voor ziektes en slecht bestand tegen kou. Daarbij is welke oester dan ook, eigenhandig uit de zee gevist, sowieso smakelijk. Waar het soms nogal ingewikkeld kan zijn om zelf eten uit de natuur te halen (de ene paddestoel is de andere niet, bijvoorbeeld), is het bij oesters een vrij behapbaar verhaal. Wanneer een locatie is bepaald – wat bij de Oestour voor ons wordt gedaan – is het slechts een kwestie van bij eb de zee te betreden en de mooiste (platte

bovenkant, bolle onderkant) in een emmer te verzamelen. Soms zitten oesters aan elkaar vast (laat dan maar liggen), af en toe huist er een zeesterretje op en het is even letten op de scherpe randen en de naderende vloed. Verder is het shoppen in een oesterparadijs, met als prettig decor de uitgestrekte zee.

Schudden Wanneer de emmer vol is, begint het schoonmaken. Daarvoor maken we een kleine klim over een golfbreker naar minder zanderig water en schudden we de oesters tot vier keer toe schoon. Het zwaarste werk van de dag is gedaan. Na het zoeken en schoonmaken staat op de dijk een lunch klaar. Op een lange tafel vinden we vinaigrettes, een oestersoep die geduldig wacht op zijn hoofdingrediënt, biologisch brood, drie soorten boter, een topping voor gegratineerde oesters

van de barbecue, salade, flessen wijn en bier. Na een demonstratie en een kort verhaal over de verschillende soorten oestermessen die er zijn en welke Schouwenaar prefereert (de EzProfi à 35 euro van zijn naamgenoot: de Zeeuwse chefkok Marcel Schouwenaar), mogen we beginnen met openen. Bij de eerste aanblik van zo’n slijmerige vriend klinkt een gil van geluk, en al gauw wordt er gedrongen om de tafel voor de vinaigrettes en is de barbecue gevuld met gegratineerde Crassostrea gigas. Na anderhalf uur wrikken en slurpen raken de rek en trek er wel een beetje uit. Zelfs iemand die in een restaurant met plezier twee dozijn soldaat maakt, blijkt een oestergrens te hebben. Maar geen nood, de emmer mag mee naar huis. En zo vissen we op een maandagavond ook nog even wat creuses uit de koelkast. X www.oestour.nl

Oestour

Beste oestermes

Bewaren

Als de ‘r’ in de maand is, vindt de Oestour gemiddeld tweewekelijks plaats. Deelname kost 50 euro. De volgende editie is zaterdag.

Op één staat bij Schouwenaar het mes van zijn naamgenoot, tweede keuze is Sabatier, als derde het dolkje van het Kookpunt in Rotterdam.

Oesters kunnen in de koelkast, met een gewicht erop zodat ze niet open gaan, vier dagen bewaard blijven en nog rauw gegeten worden.

20


Door auto’s aangereden herten zijn in de pan gestopt.

Uit & thuis Video gids VideoVolt Herbert Blankesteijn

Don’t Be Afraid of the Dark #DownloadVanDeDag Een groot, leeg landhuis, mysterieuze wezentjes in de kelder en een kind in gevaar. Dat klinkt als een dertienin-een-dozijn-thriller, maar als de maker de Mexicaanse regisseur Guillermo Del Toro is, hoop je dat het toch nog iets goed oplevert. Helaas is Don’t Be Afraid of the Dark net zo doorsnee als het klinkt. Del Toro maakte eerder het meesterlijke Pan’s Labyrinth, een prachtige mix van horror, fantasy en drama. Diezelfde sfeer vind je in Don’t Be Afraid of the Dark, maar daar eindigt de vergelijking. Het verhaal zit vol onlogische wendingen, de hoofdpersonen zijn ongeloofwaardig en voor een thriller is er weinig spanning te beleven.

Elke dag de beste video’s van het web Eet ook eens een eekhoorn #Koken De pas verschenen afleve-

De film ging al een jaar geleden in première, maar is pas eind deze maand in Nederland te zien. Wie niet wil wachten kan op internet terecht. Daar staat overigens ook het origineel waarop de film is gebaseerd (zoek op de naam en 1973) en het veel betere Pan’s Labyrinth. Jorien Beukers

De Reünie #Teruggevonden Het was al-

weer de honderdste aflevering van De Reünie deze week. Rob Kamphues heeft sinds 2005 alle veertien seizoenen gepresenteerd. Naar volle tevredenheid. Het programma heeft hem veranderd, zei hij onlangs. Wat wil je ook. De Reünie voerde hem naar onder andere de Gazastrook, in Panama kwam hij een paar dagen in de cel en hij sprak met een choreograaf die genomineerd was voor een Emmy Award. En dat zijn nog wat losse flodders. De Reünie maakte specials over Dutchbatters in Srebrenica, de klas van Anne Frank, het voetbalelftal van het WK in 1978 en deze honderdste aflevering ging over Molukkers die opgroeiden in kamp

Schattenberg en van wie er een betrokken was bij de Molukse treinkaping in 1977. Al deze specials, en de afleveringen vanaf 2009, kun je online terugkijken. En nog eens goed beseffen hoe gewone mensen bijzonder kunnen zijn, en bijzondere mensen ook maar gewoon mensen zijn. Pamela Wilhelmus

De Pers digitaal Twitter Volg De Pers op Twitter: twitter.com/De_Pers Facebook Word vriend van De Pers: facebook.com/DePers Hyves Krabbel De Pers: dagbladdepers.hyves.nl PressReader Lees de krant met de app PressReader

ring 78 van The Perennial Plate (misschien te vertalen als ‘Het Duurzame Diner’) gaat over insecten eten. Daar hebben we in Nederland al zoveel propaganda over moeten verteren dat het niet meer verbaast. Al is dit programma wel expliciet. Sprinkhanen en dergelijke worden gevangen, triomfantelijk getoond, bereid en in verschillende gerechten smakelijk verorberd. De kracht van The Perennial Plate is dat het niets verhult. Het gaat over ‘avontuurlijk eten en duurzaam leven’. Zo zijn in deel 40, nog geen jaar geleden (wat een productie!) door auto’s aangereden herten in de pan gestopt – uiteraard pas nadat ze voor het oog van de camera waren geslacht en gefileerd. In aflevering 34 ging maker Daniel Klein op jacht – naar eekhoorns. Dat gebeurde samen met een Laotiaan, die dat de gewoonste zaak van de wereld vindt. Ook de culinaire verwer-

king van de geschoten eekhoorns wordt nauwkeurig in beeld gebracht. Er is overigens geen enkel effectbejag. Klein laat alles zien omdat hij geen reden ziet om iets te verbergen. We moeten ervan leren. Informatie over waarom dit gerecht zo gezond en lekker is, zit er altijd bij.

Niet alle episodes zijn zo schokkend. Er zijn er genoeg over plantaardig voedsel, bijvoorbeeld over zeewier, paddestoelen of over urban farming in Detroit. The Perennial Plate is op een positieve manier grensverleggend.

Dat verdomde stoplicht

Catvertising en Kittywood

Macaber pianospel

#Drama Jong stel staat met de auto

#Satire Twee video’s nemen katten-

#Muziek Deze week verscheen op

voor een stoplicht. Een mooi moment om eens ruzie te maken. Hij is gestrest want vreest te laat te komen. Zij is verveeld en geïrriteerd. Perfect acteerwerk op de vierkante centimeter van beide, terwijl hun woordenstrijd escaleert onder dat godvergeten, onverstoorbare stoplicht. 00:07:18

filmpjes op de hak. Kittywood Studios is een parade van foute reclametypes die claimen allerlei virale poezenvideo’s te hebben bedacht. Catvertising zaait angst: wie niet adverteert via internetkatten, mist de boot. ‘Minimale kosten, prima return on investment, het is win-win.’ 00:07:08

00:31:26

YouTube Franz Liszts Danse Macabre door de Franse pianist Olivier Moulin. Vorig jaar kwam een ‘interpretatie’ van hetzelfde stuk online, ook door Moulin, drie keer zo lang. Interessant om te vergelijken. Vooral bij de korte versie hóór je de skeletten dansen over het kerkhof. 00:21:18

Bekijk de video’s op depers.nl/videovolt Nieuws gemist? Volg het laatste nieuws op www.depers.nl

€ 40.-

OUD

GOUD VERKOPEN? WAARSCHUWING!! Zilverprijs

er kilo

€ 800.- p

LAAT U NIET IN DE MALING NEMEN! Voor de beste prijs kijk op: www.eldoradojuweliers.nl 010-4332835 West-Kruiskade 81, Rotterdam

éé Er is maar n Jansen sinds 1930

7a^_[c^ZigdcYadeZc bZijlkgV\ZcdkZg`Vc`Zg

STOFFEERDERIJ Ook uw stoffeerder die in eigen atelier uw meubelen stoffeert, overtrekt, moderniseert, lijmt en repareert.

7ZaYZ @L;@Vc`Zg>c[da^_c/ %-%%"%''++''\gVi^h

STRAATWEG 40a - ROTTERDAM

010 - 418 09 01

Ondernemers OPGELET: Wij bouwen uw website al vanaf E 299,- excl. btw.

Ook voor PC Support, hosting, exchange, vps etc. bent u bij ons aan het juiste adres. Voor meer info: www.pcsupport-ijsselstein.nl Of bel: +31 6 444 222 15


Ik zou hoofdredactrice van Vogue worden.

Uit & thuis

D.E. Lettertuin

MAAK DEZE WEEK KANS OP ÉÉN VAN DE 23 ROLITSPELLEN

ZWEEDS RAADSEL:

Het spel met de verrassende draai! Kijk uit, blokkeer, rol en...win! Blokkeer en verover de Rolitballen van je tegenspelers door deze naar je eigen kleur te rollen. Winnaar is degene, wiens kleur op het speelbord het meest voorkomt. Zowel voor kinderen als voor volwassenen... Dus een echt familiespel!

!"

WIN! VANDAAG:

Een halfjaarabonnement op Quizted.

2

3

4

5

6

GLASWERK E---E-ILAGERWAL Ÿ-E-K--KOK-LONT S-O-A-OPRETPARK E-L---MLEDENTAL

Cryptogram

6 5 2 4 1 8 3 7 9 9 4 8 5 3 7 2 6 1 7 1 3 9 6 2 4 8 5 8 6 4 2 5 3 1 9 7 1 2 9 7 8 6 5 4 3 5 3 7 1 4 9 8 2 6

Sudoku (vorige week donderdag)

2 8 6 3 7 1 9 5 4

3 9 5 6 2 4 7 1 8

T&O

4 7 1 8 9 5 6 3 2

OPLOSSINGEN

CRYPTOGRAM

ZO DOET U MEE Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u de gevonden cijfercombinatie uit de vakjes ABC door naar 0909-5010703 (À 0,60 per gesprek). Of SMS: PERS <spatie> uw oplossing naar 3553 (À 0,60 per ontvangen bericht excl. de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon). De lijst met winnaars staat op www.puzzelland.com/depers

© Puzzelland/Leen Groeneveld

1 Horizontaal: 1. Doorzichtige bezigheid? (8); 4. Bierkaai (8); 6. Werkt heen en weer in de keuken (3); 7. Bij onraad te ruiken (4); 9. Daar ga je voor 4 je plezier wandelen (8); 10. Hoeveelheid gewrichten van een club? (8).

Verticaal: 1. Dezelfde muziek? (9); 2. Schoonmaakgerei van een actieve noorderling (7); 3. Meisje dat zich weer een houding geeft (3); 5. Door de kogel koud gemaakt (7); 8. Opera die in de gevangenis ouder wordt (5).

BEL 0909-5010703 OF SMS NAAR: 3553

6 2 5 4 1 3

Quizted is het gezelligste puzzelblad van Nederland met de meeste prijzen.

Zweeds raadsel -R-L--O-EXPO-PS -B-GRILL Mini-sudoku EET-K-AE 5 3 2 6 4 1 -L-TARWE 4 1 6 2 3 5 ELLE-AAP 3 5 4 1 2 6 -I-SINAI 2 6 1 3 5 4 NEUT-KIN 1 4 3 5 6 2 TRITON

1

www.goliathgames.nl

#$%

2

3

SUDOKU 1 2 5

5

6

A

5 4 8

3

6 7

7 3 2 9

8

9

7 10

SPEEL ONLINE EN WIN! www.puzzelland.com/depers

6

B

1 5 4 5 9

9 4 1 8 7 2 7 C 6 8 4 3 8 1 A

B

21

Lezerscolumn D.E. Lettertuin

Saai

, wat is het leven soms saai! Nee, maar echt. Dit is de zoveelste dag dat ik op kantoor zit, om me heen kijk en denk: jullie zijn de saaiste, meest inspiratieloze, ongeïnteresseerde stumpers die ik ken! En dan realiseer ik me iets wat nog veel erger is: ik ben er één van! Once upon a time, in a land far far away zat ik op 16-jarige leeftijd op de fiets van school naar huis en dagdroomde mijn hele leven bij elkaar. Ik zou hoofdredactrice van Vogue worden. Ik zou de eerste vrouwelijke CEO worden van een megacool bedrijf. Op de vraag ‘who are you wearing??’ zou mijn naam over de rode loper in Cannes schallen. Britney Spears zou u tegen me zeggen. Geen van bovenstaande doelen zijn ooit bereikt. Behalve misschien dat Britney nu wel u tegen me zou zeggen. Een studie, vele feestjes, ‘extra-curricular activities’, reizen, stages, tentamens en scripties verder heb ik een Goede Baan. Zelfs een hypotheek. En ik verveel me dood. Tenminste, tussen acht en zes. De rest van mijn leven is één groot feest. Vandaar dat het contrast tussen beiden werelden me zo zwaar valt. Nu vraag ik me af: is dit normaal? Of is dit wat men noemt

O

‘volwassen worden’? Moet ik me, de dertig naderend, maar gewoon neerleggen bij het feit dat ik dus niet een Groots & Meeslepend Leven zal hebben? Ophouden met zeuren, pc aanzetten, en financiële analyses uittypen? Mijn moeder zegt wel eens: ‘Moest dat nou weer?’ Als ik zonder stem, brak aan de telefoon hang nadat ik voor de zoveelste keer op zaterdagochtend om zes uur de Cool Down ben uitgekropen. ‘Ben je daar ondertussen niet te oud voor?’ Nou mam, waarschijnlijk wel. Maar ik moet nu eenmaal op vrijdagavond twaalf uur lang, zoveel lol hebben, dat ik vijftig hele saaie kantooruren kan compenseren. Ergens is het een geruststellende gedachte dat mijn collega vier stoelen verder eruitziet als de grootste Grijze Muis ever, maar in z’n hoofd misschien wel keihard staat te bouncen op Bad van Michael Jackson.

Uw column in De Pers? Stuur uw pennevrucht (maximaal 350 woorden) naar mijncolumn@ depers.nl

Het weer Vandaag en morgen

Even geen vorst meer

C

Selectie tijdelijke OV wijzigingen: Een uitgave van Mountain Media BV Adres Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam Tel: 020 - 3460560 Fax: 020 - 3460596 Website www.depers.nl (behorende tot Wegener Media)

Distributie [email protected] 088-0131836 Sales [email protected] 088-0138801 Uitgever Ben Rogmans

Redactie [email protected] 020-3460550

Hoofdredactie Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst

Marketing [email protected]

Art direction Koos Jeremiasse

Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren.

Sint Nicolaas Intochten Dit weekend zijn in diverse plaatsen intochten. Kijk op www.9292ov.nl of m.9292ov.nl onder het kopje tijdelijke OV wijzigingen voor de omleidingen en vervallen halten en let op de bijzonderheden (in het rood aangegeven) onder het opgevraagd reisadvies via www.9292ov.nl. Staking Zondag zijn stakingen in het openbaar vervoer gepland in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam. Kijk op www.9292ov. nl of m.9292ov.nl voor meer informatie.

Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl

Door Peter Koch ©Comichouse Oosterbeek

Vandaag

Morgen

De dag begint fris, maar met het opkomen van de zon komt het kwik snel boven nul. In de middag trekt af en toe wat bewolking over, maar de zon laat zich ook nog zien en de temperatuur ligt rond 8 graden. Komende nacht daalt het kwik tot +2.

Het wordt een grijze dag, de zon zal zich nauwelijks laten zien en mogelijk valt een spat regen. Het wordt met 6 tot 10 graden iets zachter dan de afgelopen dagen. In het weekend laat de zon zich af en toe zien en het blijft droog.

22


Van Gaal directeur? Ja, maar niet hier. Sjaak Swart Ajax-icoon

Cruijff krijgt een dikke middelvinger Van Gaal

#Ajax

Niets blijkt onmogelijk

De raad van commissarissen van Ajax zag slechts één manier om Johan Cruijff te verslaan: Louis van Gaal aanstellen als voorzitter van het directieteam. Stephan Wageman Amsterdam

Het plannetje was de laatste jaren al wel vaker ter sprake gekomen in de bestuurskamers van de Arena. Toen Uri Coronel en Rik van den Boog nog de belangrijkste beleidsbepalers waren van Ajax hingen ze na één ronde knokken al in de touwen toen bleek dat Johan Cruijff het gevecht echt met hen wilde aangaan. Murw gebeukt door alle tikken die ze kregen, zagen ze slechts één oplossing om zich via een geniepige knock-out te ontdoen van de machtige tegenstander: Louis van Gaal terughalen bij de club, want dan zou Cruijff zich wel vanzelf briesend terugtrekken op zijn berg in Barcelona. Coronel en Van den Boog durfden het Masterplan niet aan, maar hun opvolgers wel. De nieuwe raad van commissarissen van de club maakte gisteren bekend dat ze Louis van Gaal willen aanstellen als voorzitter van het directieteam van Ajax. Een beslissing, waarin commissaris Johan Cruijff niet is gekend.

Louis van Gaal en Danny Blind moeten een nieuw duo bij Ajax vormen.

In november 2010 zei Van Gaal nog dat hij nooit meer zou terugkeren in de Arena, een opmerking die hij op 5 november 2011 nogmaals herhaalde in Voetbal International: ‘Het is nu uitgesloten dat ik dat (directeur, red.) word. Zolang Johan Cruijff daar zit, is dat onmogelijk. Van mijn kant in elk geval wel. En van zijn kant waarschijnlijk ook.’ Op dat besluit komt hij terug, nu hij is aangesteld als voorzitter van de directie.

PRO SHOTS

Niettemin werd er een meerderheid voor de benoeming gevonden onder de overige leden: voorzitter Steven ten Have, Paul Römer, Marjan Olfers en Edgar Davids. Ook Martin Sturkenboom (algemeen directeur) en Danny Blind (technisch directeur) kregen van een meerderheid van de rvc de aanbeveling om een interimdirectie te vormen.

Trapattoni denkt dat Ierland EK kan winnen

Vitesse weet niets van Duitse interesse Bony

Dublin Na de kwalificatie voor het Europees kampioenschap in Polen en Oekraïne denkt de Ierse bondscoach Giovanni Trapattoni dat zijn ploeg ook nog een rol van betekenis kan spelen. Die uitsprak liet hij zich ontlokken na de zege op Estland. ‘Waarom zouden we het niet net zo goed doen als Griekenland? Met deze selectie is dat geen droom. Ik hoop alleen dat we geen blessures of schorsingen krijgen.’

Arnhem Vitesse is niet van plan Wilfried Bony op korte termijn te verkopen. Dat meldt Omroep Gelderland gisteren. Volgens het Duitse boulevardblad Bild had Bayern München interesse in de Ivoriaan. Er werd zelfs gesproken over een transferbedrag van 15 miljoen euro. Technisch directeur Ted van Leeuwen ontkent de interesse en laat weten dat de club Bony nog niet kwijt wil. Eerder was er al interesse voor de spits uit Rusland.

Opmerkelijk was de timing van de benoeming van Van Gaal, een paar uur voor een ledenraadvergadering van de club waarin het functioneren van de raad van commissarissen zou worden besproken. Een onderzoekscommissie heeft de laatste weken geprobeerd om de wrijving tussen Cruijff en de andere Ajax-commissarissen in kaart te brengen. Die bevin-

dingen stonden gisteren torenhoog op de agenda bij de ledenraad. De uitkomst van de vergadering was bij het drukken van deze krant nog niet bekend. Wel reageerde Sjaak Swart vlak voor de ledenraad op het nieuws dat Van Gaal terugkeerde bij de Amsterdamse club: ‘Van Gaal directeur? Ja, maar niet hier.’

De ledenraad is een machtig orgaan binnen de structuur van Ajax. Het heeft de bevoegdheid om bestuursleden van de vereniging te benoemen en te ontslaan. In dit geval zou dat betekenen dat de ledenraad de rvc naar huis kan sturen. In de ledenraad, die uit 24 personen bestaat, lijken de Cruijff-sympathisanten in een meerderheid te zijn.

Citaat

‘Alleen als er een Ferrari wordt verloot, zit het stadion hier vol.’

ZEVEN DAGEN OPEN

Frank Vercauteren Coach van Al Jazira FC in Abu Dhabi

Messi loodst Argentinië naar overwinning

Volleybalsters krijgen nog een kans op Spelen

Bogota Lionel Messi heeft een nieuwe Argentijnse afgang in de kwalificatie voor het WK voetbal van 2014 in buurland Brazilië weten te voorkomen. De sterspeler van FC Barcelona maakte in de uitwedstrijd tegen Colombia een achterstand ongedaan, waarna invaller Sergio Agüero in de slotfase nog voor de Argentijnse winst zorgde: 1-2.

Tokio De Nederlandse volleybalsters lijken zeker van deelname aan het olympisch kwalificatietoernooi in mei volgend jaar. Italië kan een medaille bij de World Cup en een startbewijs voor de Spelen normaal gesproken niet meer ontgaan. Nederland mag dankzij die prestatie als beste nummer 2 van de pre-OKT’s naar het kwalificatietoernooi in mei.

7 dagen woonwinkelen, 7 dagen woontrends, 7 dagen wooninspiratie. De woonmall is 7 dagen open. 60 WOONSPECIAALZAKEN, ONTELBARE WOONIDEEËN

ALEXANDRIUMWOONMALL.NL Alexandrium Woonmall in Rotterdam is goed bereikbaar via de A20 afslag 16 Pr. Alexander/Capelle a/d IJssel en met het OV trein & metro station Pr. Alexander

Gratis

Chávez bepaalt

Voice of Ajax

De Belgische bond overweegt vrouwen en kinderen gratis binnen te laten bij een wedstrijd van het nationale team. Er zijn genoeg tickets over.

De toekomst van de Geox-wielerploeg hangt af van de Venezolaanse president Hugo Chávez. Die moet goedkeuring geven aan een nieuw team.

Floor Thoolen is 22 jaar stadionspeaker bij thuiswedstrijden van Ajax. Zaterdag bij Ajax-NAC hanteert hij voor de 500e keer de microfoon.


Statistieken meten het proces, het scorebord het succes.

Sport

Marc Lammers Voormalig hockeybondscoach

23

De film Moneyball, met Brad Pitt in de hoofdrol, vertelt het verhaal van de Oakland Athletics. De honkballers werden door het gebruik van statistieken een topploeg.

Statistieken zijn de echte baas #Meten Cijfers liegen niet. En dus maakt de sportwereld meer en meer gebruik van statistische gegevens. Met dank aan het verhaal van Moneyball.

Fokko Ebbens Amsterdam

Af en toe concentreerde Gertjan Verbeek zich als assistent van Heerenveen op één speler. Dan hield de gedreven oefenmeester tijdens een wedstrijd zo veel mogelijk bij. Wie speelde de voetballer aan? Door wie wérd de voetballer aangespeeld? ‘Dat deed je om het gevoel dat je had te staven met statistieken, met de ratio’, vertelt Verbeek nu. ‘Maar omdat je continu aan het turven was, was het enorm arbeidsintensief.’ Dat was ongeveer tien jaar geleden. Nu is Verbeek trainer van koploper AZ. Binnen de werkwijze van de technische staf neemt het gebruik van cijfers inmiddels een belangrijke rol in. Blocnotes zijn vervangen door computers. Verbeek: ‘In de voetbalwereld is het gebruik van statistieken de afgelopen drie à vier jaar in een stroomversnelling gekomen.’ Het was Billy Beane die deze revolutie ontketende. Beane is de algemeen manager van de Oakland Athletics, een honkbalclub in de Amerikaanse Major League. Hij

groeide het laatste decennium uit tot een van de invloedrijkste figuren uit de sportwereld. Beane interpreteerde bestaande statistieken op een nieuwe manier, spotte met alle honkbalwetten en was daardoor ondanks een kleine begroting zeer succesvol. Auteur Michael Lewis bundelde het verhaal van Beane in 2003. Moneyball: The Art of Winning an Unfair Game werd een bestseller. Vanaf vandaag draait de verfilming van het boek in de Nederlandse bioscopen.

Doorbraak Het succes van Beane betekende de definitieve doorbraak van het gebruik van statistische gegevens in de sportwereld. Sporten als basketbal, honkbal en volleybal maakten al veelvuldig gebruik van data. Maar het verhaal van Beane toonde aan dat cijfers ook écht het verschil kunnen maken, zeker in een wereld waarin details doorslaggevend zijn. ‘Het gebruik van statistieken vormt meer en meer een geaccepteerd onderdeel van het besluitvormingsproces in de sportwereld.’ Het zijn de woorden van Peter Blangé.

Sinds een half jaar is de oud-volleyballer commercieel directeur van Ortec Team Support Systems, een bedrijf dat zich specialiseert in het analyseren van sportprestaties. Om zijn woorden kracht bij te zetten geeft Blangé aan dat ongeveer de helft van alle voetbalclubs uit de eredivisie gebruik maakt van de analyses van het bedrijf. Tot de andere afnemers behoren onder andere clubs uit de hockey-, volleybal-, korfbal- en rugbysport, zowel nationaal als internationaal. ‘Statistieken meten het proces, het scorebord het succes’, zegt Marc Lammers. De succesvolle oud-bondscoach van de hockeysters noemt de einduitslag op het scorebord een momentopname. Het proces vindt hij veel belangrijker. ‘Je kunt een wedstrijd verliezen. Maar het zegt mij veel meer als de statistieken na afloop aantonen dat wij zeventig keer in de cirkel zijn gekomen en de tegenstander vijftig keer. Dat betekent dat onze afronding niet goed was. Daar kun je vervolgens op trainen. Statistieken geven je sneller inzicht in bepaalde processen. En dat betekent dat je ook

sneller kunt ingrijpen.’ Verbeek: ‘Per wedstrijd kunnen wij bijvoorbeeld per speler zien hoeveel hij heeft gelopen. Dat vergelijk je vervolgens. Is hij consistent of vertoont hij tekenen van verval? Daaruit kun je vervolgens concluderen of iemand overtraind is. Of misschien wel harder moet trainen. Hetzelfde geldt voor de passes die een speler geeft. Naar wie doet hij dat? In de breedte of in de diepte? Daarmee kun je patronen herkennen.’ Volgens Blangé – zelf oud-bondscoach van de Nederlandse volleybalmannen – komt bij het coachen van een team veel emotie kijken. De statistieken maken vervolgens de koppeling naar de ratio. ‘Cijfers liegen nooit. De analyse van data vormt het bewijsmateriaal dat je als coach aan je spelers kunt overleggen.’

Uitdraai Het is de reden waarom Alex Ferguson – de succesvolle manager van Manchester United – in de rust van een wedstrijd altijd wacht op een uitdraai van de statistieken. Pas na een grondige analyse van die cijfers be-

treedt hij de kleedkamer voor zijn bespreking. Lammers: ‘Als coach moet je alle informatie filteren. Als bondscoach zag ik 100 procent van alle statistieken, de speelsters 30 procent. Je kunt de ontwikkeling van je speelsters meten, vervolgens aantonen dat ze vorig seizoen gemiddeld acht keer per wedstrijd in de cirkel kwam en nu al twaalf keer. Dat werkt stimulerend. Andersom kan ook. Stel dat een speelster kapsones heeft, dat zij denkt dat ze heel goed is. Met cijfers kun je dan aantonen dat ze nog heel veel kan verbeteren.’ Zo stapte Dennis Bergkamp enkele jaren terug licht gepikeerd het kantoor van Arsène Wenger binnen. Vanaf 2002 maakte de manager van Arsenal er min of meer een gewoonte van zijn stervoetballer twintig minuten voor tijd naar de kant te halen. Tot grote onvrede van Bergkamp. Maar de Fransman wees hem op de statistieken. ‘Kijk, Dennis, na zeventig minuten begin je minder te lopen. En je snelheid neemt af.’ Bergkamp stond snel weer buiten. Want cijfers liegen nooit.

Foutje

Het mag wat kosten

Nachtmerrie

Bradford City heeft de eigen kerstkalender uit de handel gehaald. Op de cover prijkte oud-speler Dele Adebola, nota bene in een Hull City-shirt.

Wayne Rooney heeft een hele rits architecten ingehuurd. De spits van Manchester United wil namelijk een schuurtje in de tuin hebben.

Voormalig tennisprinses Anna Kournikova is nu coach in het programma The Biggest Loser. De dikkerdjes noemen haar ‘een nachtmerrie’.

PUZZEL MEE EN WIN! MAAK DEZE WEEK KANS OP EEN VAN DE 23 ROLITSPELLEN. DAGELIJKS WINNEN Een puzzelboekenpakket van Sanders

Recommend Documents