PERSPECTIEF
PUZZEL MEE EN WIN!
Al 61 jaar lang oorlog voeren
Maak deze week kans op een
8MM??Q _8Q>88Dȑ GS >ʖʚ ŵ ɿȥǂ ZAZȑ
Nikon S8000 digitale camera t.w.v. 269,-
Arnold Karskens bij de vergeten oorlog van de Karen in Birma.
&. &+ / ( ,( * ( +% $*&/ Guukk nuuȑ
Meedoen en winnen? Op de puzzelpagina vindt u alle informatie.
²
8
ɿɂ.=ơ
DŽnǡuu¤uDŽ (
Dagelijks winnen Hotelbon Jaarkaart t.w.v. € 75,-
4 Donderdag November 2010
&& "$+& + )&.%+)
WWW.DEPERS.NL
&/#& &!' .") %& ""% &-,
GRATIS, MAAR NIET GOEDKOOP
Advocaten boos
Proces-verbaal is vaak een rommeltje Rechters vertrouwen op de processen-verbaal die worden opgemaakt door politiemensen. Dat is niet altijd terecht. Er lopen nogal eens rechtszaken op stuk. Merel van Leeuwen AMSTERDAM
...
De stukken die de politie aanlevert voor een rechtszaak, moeten kloppen, stelt een aantal advocaten. ‘Als er stelselmatig fouten worden gemaakt in processen-verbaal, kunnen we wel stoppen’, aldus strafpleiter Frank van Ardenne. Daarom moeten bij fouten sancties volgen, vinden de advocaten. Binnen een week gingen twee zaken stuk, wegens een ‘onjuist opgemaakt ambtsedig’ proces-verbaal (pv). Voor het hof in Arnhem stond een man die een auto had bestuurd met een ongeldig rijbewijs. Uit het pv dat door een politieman was opgemaakt, kon worden afgeleid dat de verdachte had gezegd: ‘Ik weet dat mijn rijbewijs is ingevorderd.’ Maar de man kón dat helemaal niet zeggen, omdat hij door afasie niet kan praten. Zijn advocaat Sander van ’t Hullenaar denkt dat de politieman dit doelbewust zo opgeschreven. ‘Misschien heeft mijn client wel geknikt, maar hij kan niet praten. Schrijf dat dan ook niet op.’
Bejaarden gaan businessclass
Onjuiste dingen Dinsdag strafte de rechtbank in Rotterdam het Openbaar Ministerie om iets soortgelijks. De verdachte zou in juli betrokken zijn geweest bij een steek- en vechtpartij, aldus de agent. Deze baseerde zich op camerabeelden van het incident. Maar na het zien van die opnamen bleek dat de politieman onjuiste dingen had opgeschreven. De rechtbank verklaarde het OM op verzoek van Van Ardenne niet ontvankelijk. De drie verdachten mochten gaan. Voor de Bredase rechtbank ging dit jaar een grote drugszaak stuk, omdat verbalisanten een verhoor zonder medeweten van de verdachte achteraf hadden aangevuld. Ook maakten ze in het pv geen melding van de wijzigingen. Acht verdachten gingen vrijuit en de Rijksrecherche onderzocht of twee verbalisanten vervolgd moesten worden. Neen, luidde de conclusie, want er was geen sprake van opzet. John Silvis, advocaat van de drugsverdachte, vindt het eigenlijk des te verontrustender. ‘Blijkbaar vinden ze hun werkwijze normaal.’ Lees verder op pagina 3
Voor 4.000 euro per maand ontsnapt u aan het bejaardenhuis en is er iedere dag eten van de chefkok. Lees meer op pagina 10
MSM
Echt HEMA
Maar dan volkomen gedateerd
12
SPORT
‘Die vijfde en zesde man zijn meestal beginners.’ Oud-voetbalarbiters zijn niet zo kapot van de extra scheidsrechters aan de achterlijn. Pagina 22.
KERNCENTRALE
EDF stapt in Borssele Het energiebedrijf Delta gaat samen met het Franse EDF kijken naar de haalbaarheid van een nieuwe kerncentrale in Borssele. Delta is de exploitant van de bestaande kerncentrale in Borssele, maar wil daar een tweede en veel grotere centrale bij bouwen. De Fransen zouden bereid zijn om de helft van de benodigde vier miljard euro op te hoesten.
Eerst
2
LANGE POTEN
Beurswaakhond ’Te weinig opsporingsbevoegdheden’
AFM wil zijn tanden meer laten zien
...
PETER
MIDDENDORP
De AFM vindt dat het te weinig bevoegdheden heeft om handel met voorkennis te kunnen achterhalen.
D
Tjeerd Wiersma
e heer Linschoten van de VVD is veel man en veel liberalisme in veel kostuum. Er hangt iets gesoigneerds om hem heen. Van een afstandje komt hij verstandig over. Voor de VVD vervult Linschoten eenzelfde rol als Hans Hillen en Jack de Vries voor het CDA hebben gedaan. Hij verschijnt vaak op televisie om het VVD-geluid te laten horen. Hij heeft geen officiële functie in die partij, en kan, zodra hij op een of andere wijze in ongenade is gevallen, zomaar weer bij de camera’s worden weggetrokken. In het programma Buitenhof debatteerde hij met mevrouw Karabulut van de SP over de dertigduizend banen die door het nieuwe kabinet bij de sociale werkvoorziening worden wegbezuinigd. Volgens Karabulut was dit verschrikkelijk, want deze mensen konden geen echt werk verrichten, zouden in een isolement raken, wat weer hartstikke veel zorgkosten met zich mee zou brengen. Linschoten ging niet op haar argumenten in, maar stelde er zijn eigen argumenten tegenover. Dit is het nieuwe debatteren, dat onterecht met jij-bakken in verband wordt gebracht, omdat het eigenlijk tegenaanvallen zijn. Voordelen daarvan zijn dat je jezelf niet hoeft te verdedigen, en het leven van de argumenten van de tegenstander in de hoofden van kijkers zo kort mogelijk houdt. Het argument van de heer Linschoten luidde als volgt: ‘Er zijn veel mensen die onterecht gebruik van de sociale werkvoorziening maken.’ Zo ontmaskerde hij een nieuwe mensensoort, die misbruik van onze voorzieningen maakt, en waarmee dan ook hard moet worden afgerekend. Hoewel zij heel wel in staat zijn een bus te besturen, of willekeurig welke andere werkzaamheden te verrichten, doen zij dit expres niet, maar gaan in het arbeidsbureau met een gemeen lachje in de verkeerde rij staan, met als doel de rest van hun leven tussen gestoorden en gehandicapten stickers op TENA Lady’s te kunnen plakken. Zij hebben een maas in de wet gevonden, het systeem te pakken genomen. ’s Nachts, als de normale Nederlander zich te ruste heeft gelegd, lachen zij door het zolderraam sinister naar de maan. 1
AMSTERDAM
...
Ook bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) weten ze het. Handel met voorkennis blijft bijzonder moeilijk te achterhalen en hard te maken. Iets anders kun je niet afleiden uit het rapport Vijf jaar toezicht op marktmisbruik van de beurswaakhond. Sinds de invoering van de Wet Marktmisbruik eind 2005 heeft de AFM slechts 36 keer aangifte gedaan. Er zijn in de periode 2005-2010 wel tips over handel met voorkennis binnengekomen, maar ook die zijn de afgelopen tijd flink afgenomen. Waren het er in 2006 nog 40, in 2009 was het aantal meldingen al gedaald tot maar 15. Volgens de AFM komt dat omdat banken en vermogensbeheerders te weinig aangifte doen
en verdachte transacties niet altijd melden. Een van de andere problemen waar de AFM tegen aanloopt, is dat het alleen kan achterhalen via welke bank een verdachte transactie loopt, maar niet wie de belegger is die achter de aan- of verkoop van de aandelen zit.
Identificatiecode Daarom pleit de toezichthouder voor een identificatiecode, een soort sofinummer voor beleggers, zodat het meteen kan vaststellen wie er achter een verdachte transactie zit. Sommige andere Europese landen werken al met zo’n persoonlijke identificatiecode, maar in Nederland zijn we nog niet zo ver. En dat terwijl de minister van Financiën, Jan Kees de Jager, wel voorstander is van zo’n code. Ook wil de AFM kunnen achterhalen met wie verdachten gedurende een bepaalde periode gebeld hebben en daarvoor telefoonlijsten kunnen opvragen. Dat kan nu niet omdat privacywetgeving in ons land dat ver-
biedt. ‘We zouden onze tanden best wat vaker willen laten zien, maar we hebben te weinig opsporingsbevoegdheden’, zegt AFM-woordvoerder Imre de Roo. En waar de AFM ook over klaagt is dat het steeds moeilijker wordt om de handel met voorkennis op te sporen omdat de aandelenhandel steeds internationaler wordt, waardoor de beurswaakhond het zicht op bepaalde verdachte transacties verliest. Niels Lemmers van de Vereniging van Effectenbezitters (VEB) is het met de AFM eens. In vergelijking met de SEC in de Verenigde Staten en de FSA in het Verenigd Koninkrijk stelt de AFM weinig voor. ‘Dat zijn veel zwaarder bewapende toezichthouders.’ Lemmers wijst er ook op dat de AFM geen sancties kan opleggen. ‘In de VS kan de SEC iemand de bak in laten gooien voor handel met voorkennis. Hier eigenlijk niet.’ Toch gloort er volgens Lemmers hoop voor de AFM. De Wet Marktmisbruik wordt binnenkort namelijk herzien. 1
Pensioen Kritiek op slap beleid
Kleine cafés
ROOKVERBOD VERSOEPELD Het rookverbod wordt versoepeld voor kleine cafés. In cafés die kleiner zijn dan zeventig vierkante meter en geen personeel hebben, mag weer worden gerookt. Dat heeft minister Edith Schippers van Volksgezondheid, Welzijn en Sport gisteren in een brief aan de Tweede Kamer gemeld. Nog uitstaande boetes worden teruggetrokken.
Hofstadgroep
OM: EISEN TOT 17 JAAR CEL In het proces tegen de Hofstadgroep zijn voor het gerechtshof in Amsterdam straffen tot zeventien jaar cel geëist. Hoofdverdachte Jason W. moet van het OM de hoogste straf krijgen, omdat hij een handgranaat heeft gegooid naar het arrestatieteam. Het OM verdenkt de verdachten van het willen plegen van terreuraanslagen.
‘Pensioenleeftijd moet hoger’
Op komst:
De reactie van de politiek op de pensioencrisis is zowel overdreven als onvoldoende. ‘De pensioenleeftijd moet sneller omhoog’, zegt topeconoom Sweder van Wijnbergen.
De bladeren vallen van de bomen en dus moeten treinreizigers weer rekening houden met vertragingen. Omdat de rails door ‘hevige bladval’ glad kunnen zijn, zullen machinisten voorzichtiger optrekken en remmen en dat kan vertragingen opleveren, zeiden ProRail en de Nederlandse Spoorwegen gisteren. Een speciale gel moet voorkomen dat het weer helemaal mis gaat.
mee de leeftijd voor aanvullend pensioen – pas in 2020 met één jaar naar 66 te verhogen. ‘De pensioenleeftijd moet sneller omhoog, anders zitten we hier over een paar jaar weer’, zei Van Wijnbergen.
De econoom stond in zijn kritiek niet alleen. Naast hem zaten hoogleraar en pensioenspecialist Lans Bovenberg en Dick Sluimers, topman van APG, een van ‘s wereld grootste pensioenuitvoerders. ‘De stijgende levensverwachting is wel een probleem, daar moet wat aan gedaan worden’, vond Sluimers, die daarmee tot vermaak van de zaal niet doelde op het stimuleren van euthanasie. Dat allerlei pensioenfondsen nu van de toezichthouder moeten korten op de uitkering en sociale partners het stelsel radicaal willen veranderen, begrijpen vooral Sluimers en Van Wijnbergen niet. Dat veel fondsen een te lage dekkingsgraad (de mate waarin zij aan toekomstige verplichtingen kunnen voldoen) hebben, komt door de extreem lage rente van nu, veroorzaakt door de crisis. Die crisis gaat weer voorbij en dan stijgt de rente ook weer. Dan moet je dus nu geen paniekvoetbal spelen, luidde de conclusie eensgezind. Of, zoals pensioenbaas Sluimers het treffend omschreef: ‘Pensioenen zijn mammoettankers, geen speedboten.’ 1
Verkiezingsnederlaag
Argus Tanja Nijmeijer blijft lid van de FARC
Jan-Hein Strop DEN HAAG
...
Saai hoor, een hoorzitting in de Tweede Kamer over de pensioencrisis. Behalve als topeconoom Sweder van Wijnbergen de Kamerleden uit probeert te leggen hoe die ingewikkelde materie in elkaar steekt. Van Wijnbergen vatte zijn kritiek op het Haagse beleid gisteren kernachtig samen: ‘Er is te veel reactie op de crisis, maar te weinig reactie op de demografische schok’. Waarmee hij bedoelde dat nu opeens het gehele pensioenstelsel op de schop dreigt te gaan, terwijl er aan het grootste probleem – de stijgende levensverwachting die pensioenen straks onbetaalbaar maakt – veel te weinig wordt gedaan. Het nieuwe kabinet heeft het voorstel van de sociale partners overgenomen om de AOW-leeftijd – en daar-
Van Wijnbergen. HOLLANDSE HOOGTE
OBAMA TREKT
"
ljkuuu|ylj
" !
VERTRAGING DOOR HERFST
CONCLUSIES
President Barack Obama zei na de slechte verkiezingsuitslagen voor zijn Democraten ‘de verantwoordelijkheid te nemen voor het langzame herstel van de economie’. De Republikeinen hebben nu de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden. De Senaat blijft wel nog in Democratischehanden. ‘Deze verkiezingen onderstrepen dat ik mijn werk beter moet doen, net als alle anderen in Washington’, zei Obama.
Duur A4’tje Een vrouw in de VS heeft een brief van Obama verkocht voor 7.000 dollar.
Quote 500
RIJKSTEN WEER RIJKER Het vermogen van de 500 rijkste Nederlanders is dit jaar met 6,6 procent gestegen. Dat blijkt uit de jaarlijkse top 500 van zakenblad Quote. De familie Brenninkmeijer (C&A) voert de lijst weer aan. Bij elkaar hebben de rijksten een vermogen van 135.588.000.000 euro, tien miljoen minder dan het hoogste totaalvermogenuit 2008. Familie Van der Vrom (HAL) staat op nummer twee.
Eerst
3
Woningnood Wachttijd wordt waardeloos
Huurhuis? Dat zit er voor u nooit meer in Kopen is te duur en de huursector gaat op slot. Arme middenklasse. Camil Driessen AMSTERDAM
...
‘Iemand de waterpomptang gezien?’ Eén van de 87 Nederlandse F16-toestellen die permanent defect aan de grond staan. En behalve het leegplukken van deze toestellen om die paar actieve wel in de lucht te
houden, gebeurt er niet veel mee, zegt de militaire vakbond ACOM. Door de bezuinigingen op het Defensiebudget is er geen geld meer voor reparaties. 1 FOTO: HH
Proces-verbaal Onjuiste informatie
‘Ontsla agenten die fouten maken’ Vervolg van pagina 1
...
Het Korps Midden en West Brabant nam geen disciplinaire maatregelen tegen de betreffende politiemensen, wel kregen ze een andere functie. Of zij nu weer mogen terugkeren naar hun oude baan, is volgens een politiewoordvoerster nog niet bekend. De grote vraag is volgens de advocaten of het OM en de politie leren van hun gemaakte fouten. Silvis vindt ontslag op zijn plaats. ‘Dan geef je een signaalfunctie en denk je als verbalisant nog wel drie keer na voordat je iets opschrijft wat niet klopt.’ Van Ardenne hoopt dat er in de politieopleiding en tijdens het werk ‘bijzonder veel aandacht’ voor is. ‘Wat
op papier staat, moet 100 procent juist zijn.’ Hoewel in de aangehaalde voorbeelden de fouten zijn gemaakt door politiemensen, zit het OM na een rechterlijke uitspraak met de gebakken peren. Volgens een woordvoerder van het college van procureurs-generaal gaat het OM in die gevallen doorgaans in gesprek met de politieleiding.
Spraakmakende zaken De politie stuurt alleen in spraakmakende zaken een onafhankelijk team naar het betreffende korps dat de zaak tot in detail uitzoekt, zodat de hele politieorganisatie er lering uit kan trekken. Advocaten kunnen op hun beurt een
klacht indienen bij het korps, maar volgens Van ’t Hullenaar treedt de korpsleiding lang niet altijd op tegen de medewerker die zijn werk niet goed heeft gedaan.
Alerter De advocaten vinden dat ze steeds alerter moeten zijn op fouten in processen-verbaal. Silvis: ‘Als je cliënt de inhoud bestrijdt, moet je het stuk boven tafel zien te krijgen.’ En daarvoor moet je als advocaat vasthoudend zijn. Dat is Van Ardenne als het moet, maar ‘het lukt geen enkele advocaat of rechter om al het onderzoek van de politie na te lopen.’ ‘Dat zou ook niet nodig moeten zijn. We zouden ervan uit moeten kunnen gaan dat het klopt wat er staat.’ 1
Eindelijk de benodigde tien tot vijftien jaar wachtlijst opgebouwd om in Amsterdam, Utrecht, of Maastricht in aanmerking te komen voor en enigszins fatsoenlijke huurwoning? Helaas, vanaf 1 januari mag die bij het oudpapier. Huishoudens met een middeninkomen (meer dan 33.000 euro bruto) komen dan niet meer in aanmerking voor een sociale huurwoning. Particulier dan maar? Onbetaalbaar in de grote steden. Niet raar opkijken dus als u over vijf jaar nog in een studentenhuis of die te kleine studio woont. ‘De huidige huurmarkt zit al volkomen op slot, nu wordt dat slot dichtgedraaid en de sleutel weggegooid’, constateert Eric Bosman van Aedes; de koepelorganisatie van woningbouwcorporaties die al maanden de noodklok luidt. ‘Mensen met middeninkomens kunnen een huurhuis vergeten’, zegt ook Hans Roseboom van de Woonbond. ‘Zo’n 650.000 huishoudens komen straks in de problemen als ze naar een andere woning willen verhuizen. Een sociale huurwoning zit er niet meer in. Koopwoningen zijn in grote delen van het land te duur, commerciële huurwoningen ook en die zijn er trouwens nauwelijks.’ De oplossing is flink bijbouwen voor middeninkomens, maar dat gaat om verschillende redenen niet gebeuren. Op papier zijn woningbouwcorporaties stinkend rijk, maar bij dat geld kunnen ze niet omdat het allemaal in de huizen zit die ze aan de straatstenen niet kwijtraken. Daardoor is er geen geld voor nieuwbouw en renovatie. Dat bleek de afgelopen weken in Amsterdam waar de stekker werd getrokken uit het stedelijke ver-
nieuwingsproject Far West en de renovatie, sloop en nieuwbouw van de wijk Jeruzalem in Oost door corporatie Rochdale. Door het hele land zullen de komende tijd meer van dit soort voorbeelden volgen, verwacht Bosman. Hij stelt dat het bedrag van zo’n 12 miljard euro dat corporaties in 2009 nog investeerden in nieuwbouw en renovatie, de komende jaren maar rond de 1 miljard zal liggen. Dat corporaties geen geld hebben om te bouwen heeft verschillende oorzaken. De belangrijkste zijn de crisis waardoor de huizenmarkt op slot zit en EU-regels waaraan ze zich vanaf 1 januari moeten houden.
‘Mensen met middeninkomens kunnen een huurhuis vergeten.’ Hans Roseboom van de Woonbond
Van de Europese Commissie mogen corporaties vanaf 1 januari voor vrije sector- en koopwoningen niet langer gebruik maken van waarborgfonds WSW: een verkapte staatsgarantie waarbij alle corporaties borg staan voor elkaar en de overheid weer garant staat voor hen. Banken berekenen daardoor een veel lagere rente op leningen. Die lage rente geldt voortaan alleen nog maar voor sociale huurwoningen. ‘Het betekent een stijging van rentelasten van 20 tot 25 procent’, volgens directeur Piet de Vrije van corporatie Patrimonium. Voor middeninkomens betekent het dat ze praktisch gedwongen worden om huizen te kopen. Dat wordt wel makkelijker. Het regeerakkoord rept over een kooprecht voor huurders. Dus die te kleine studio die u spuugzat bent, kan straks wél helemaal van u zijn. 1
Geen bevrijding
TANJA WIL BIJ FARC BLIJVEN De Nederlandse FARC-strijdster Tanja Nijmeijer wil niet worden bevrijd. Dat zei ze tegen de Wereldomroep, die haar in augustus interviewde. Gisteren bracht de omroep het gesprek naar buiten. ‘Als ze me willen bevrijden, zullen we ze ontvangen met mitrailleurs, mijnen en mortieren’, aldus Nijmeijer. Ook zei de 32-jarige Nederlandse door te zullen strijden ‘tot de overwinning of tot de dood’.
Baby-boem Een baby in Parijs heeft een val van de zevende verdieping overleefd.
^
Ò=
Vvvz
zz ª =
Zyv ~ z wzvv y z z x~zxz Zv}¦v v svrv v uv Va°tz}rr } vvu}x9 ^ zvw }v vv vv vv rx uv rrrrr v svrr v u } v } v tzvtv9 V s}~ T[ v Va°tz}rr v v v}¦vÆ rr vvr}x rr w auvvvrsvv rr xvs}9 ?} }v9 ^ vv ur uv xvuv rvY Õ9 ^ rrx }r 9o v}¦v ru rr9ô 9 ?r rt}vv rr s}~ uv T[°rrrrr9 Ê9 ]v v rru ru rr9 Gvvw x xvv Va°tz}rr{ ^ rrx vv v}~v rr rr }r °tz}rr9 w vv r}vv Va°tz}rr s}~ uv T[°rrrrr9 ?rrr x svrruv rv9 ôGvvw auvvvrsvv w r à vvsv Õ rxvÆ ur u}vt rr r Ê9 ^ zvw v}¦v ru }v rr v rxv w v rt}vv ur zv r Va°tz}rr rr9
Zyz ~z |zv ¢v yz Ze´x~vv= Hv vv =s=
De Werelt, Lunteren T (0318) 48 46 41 15 zalen (tot 600 personen) • 127 hotelkamers
Dennenheul, Ermelo T (0341) 56 86 00 3 zalen (tot 90 personen) • 32 hotelkamers
Goed voor elkaar
Graag ontvangen wij u in Lunteren en/of Ermelo. En of u nu met 2 of met 600 personen bijeen wilt komen, wij hebben de geschikte accommodaties. De Werelt en Dennenheul; centraal in het land, goed bereikbaar en gratis parkeerruimte.
Eerst
STEL... ...dat de PvdA ‘vrijgezel Rutte’ had bekritiseerd
A
rmoedig. Dat vond Peter Rehwinkel van het verzoek van PvdA-collega’s om in de verkiezingscampagne de vrijgezellenstatus van Mark Rutte te bekritiseren. De Groningse burgemeester weigerde. PvdA-voorzitter Ploumen zegt niets van deze oproep te weten, maar als het waar zou zijn ‘zou dat schandalig zijn’. En behoorlijk dom. De kans dat deze bijzondere campagnestrategie had bijgedragen aan minder zetels voor de VVD (en meer voor de PvdA) is bijzonder klein. Sterker nog, de vrijgezellenstatus van Mark Rutte spreekt waarschijnlijk meer mensen aan dan dat deze mensen afstoot. Het aantal mensen dat na een scheiding (zo’n 34 procent) weer alleen komt te staan blijft maar groeien, net als het aantal dat altijd alleen blijft. En dat worden er alleen maar meer. Volgens CBS-demograaf Jan Latten bestaat in 2040 de helft van de huishoudens uit één – vrijgezelle – volwassene. Kortom, het aantal mensen dat zich kan identificeren met een vrijgezelle politicus stijgt alleen maar. En laten mensen nou net eerder bereid te stemmen op iemand aan wie ze zich kunnen spiegelen dan iemand die dit spiegelbeeld bekritiseert. Bovendien is het wel zo handig als een drukke baan niet gecombineerd hoeft te worden met een heftig gezinsleven. Vraag maar aan PvdA’er Wouter Bos (met vrouw en twee kinderen) en CDA’er Camiel Eurlings (met vriendin en nóg geen kind). En ook al mocht Rutte tijdens zijn premierschap toch nog een vrouw aan de haak te slaan, dan zal dat niet tegen hem werken. Heel Nederland kan meegenieten van de keuze voor de nieuwe First Lady (of First Gentleman?), wat op meer interesse kan rekenen dan Boer zoekt vrouw. Daarnaast ga je door verliefdheid stralen, maakt het je scherper en het zorgt voor adrenaline. Is de PvdA daar wel tegen bestand in de volgende verkiezingen? 1
De rubriek Stel... verkent wat ook het nieuws had kunnen zijn. Reacties/suggesties:
[email protected]
Misbruik
CELSTRAF NA ‘GROOMING’ De rechtbank in Middelburg heeft de 28-jarige A.L. uit Zoetermeer dertig maanden waarvan zes voorwaardelijk opgelegd, wegens ‘grooming’ op Habbo Hotel, een sociaal netwerk voor jongeren tussen de twaalf en achttien jaar. Ook werd hij veroordeeld wegens seksueel misbruik en moet hij een schadevergoeding betalen. Grooming staat voor de activiteiten van kinderlokkers op internet.
Hoerenkiekjes Foto’s die prostituees maakten van hun werk worden nu geëxposeerd.
5
Smartphones License to sue
Oorlog om mobiele patenten De smartphone-oorlog verplaatst zich het afgelopen jaar steeds meer naar de rechtzaal. De inzet: lucratieve patenten.
!" (
!%!#!
Edward Deiters
(
AMSTERDAM
...
In de mobiele telefoonindustrie heerste ooit een soort herenakkoord. Wanneer een concurrent een van je patenten gebruikte, keek je gewoon de andere kant op of je sloot een licentiedeal. Zelf gebruikte je immers ook vaak een patent van een ander. Die tijd is voorbij. Het begon zo’n beetje een jaar geleden toen Nokia, ’s werelds grootste maker van mobiele telefoons, de relatieve nieuwkomer op de markt Apple aanklaagde wegens de schending van zijn patenten. En daarbij ging het onder meer om een nogal essentieel ingrediënt voor een smartphone: de manier waarop de iPhone verbinding maakt met een gsm, umts of wifi-netwerk.
##' !
#!$!% &!
! '#$$!
!
‘De koude oorlog in de mobiele industrie is veranderd in een echte oorlog’.
$& #
Arnoud Engelfriet, ICT-advocaat !!
Nokia is de voorlopige kampioen met zes rechtszaken tegen concurrenten, maar ook de rest zit niet stil. De oogst van de afgelopen maanden: Motorola klaagt Apple aan, Apple klaagt terug. Research In Motion, de maker van de BlackBerry, klaagt Motorola aan, Motorola doet hetzelfde. HTC klaagt Apple aan en omgekeerd. Microsoft klaagt Motorola aan. Oracle sleept Google voor de rechter, Palm klaagt... enfin, het is druk in de rechtszaal. En dat gaat verre van vriendelijk: een Nokia-baas beschuldigde Apple ervan een free ride te willen. Steve Jobs van Apple noemde HTC een stel dieven en Microsofts Steve Ballmer dreigde dat hij royalties wil van alle fabrikanten die Android gebruiken. ‘De koude oorlog in de mobiele industrie is veranderd in een echte
""
oorlog’, zegt ICT-advocaat en octrooigerechtigde Arnoud Engelfriet. ‘Patenten worden meer dan vroeger gezien als een license to sue en een manier om wat bij te verdienen.’ En dus wordt geknokt om het simpele feit met hoeveel vingers je een touch-screen mag gebruiken, de manier waarop een kalender functioneert, hoe een toestel weergeeft hoe lang de batterij nog meegaat en ook bijvoorbeeld over de wijze waarop je
met één vingerbeweging je telefoon kan unlocken. Marktleider Nokia bezit 42.000 wereldwijde patenten en daar komen er jaarlijks 1.000 bij. ‘Het in standhouden van zo’n portefeuille loopt jaarlijks al snel in de miljoenen’, zegt Engelfriet. ‘Als het geld bij zo’n onderneming over de rand klotst, wordt daar vaak niet veel mee gedaan. Maar als zo’n bedrijf financieel wat krapper zit, kan het lucratief zijn om die port-
folio eens af te stoffen en een rechtszaak te beginnen.’ Het komt volgens hem neer op een simpele rekensom: ‘Je kijkt naar wat de concurrentie in handen heeft en streept dat weg tegen wat je zelf hebt. Dan kun je uitrekenen dat de patenten die jij schendt, je in de rechtzaal 10 miljoen gaan kosten, maar dat de patenten van jou die geschonden worden je 40 miljoen gaan opleveren.’ 1
P99\Z\A N9TZȀ FY9\KZ :P9>N:AYYh .ȗʓʓ :UP@ d Z9QZ^TF P>@Ƙ\a Ŭ FZQȀ
FY9\KZȀ :P9>N:AYYh .ȗʓʓ
FY9\KZȀ Z9QZ^TF P>@Ƙ\a
m ³ĖĖƶʏʓ Ţ
m ³Ǒƶʏʓ Ţ
³ɸʏ ʏʓ
³Ėʓ ʓʓ
ȲtǏ
əK|y yur ru ɹu ɹė kkruǬ
ȲtǏ
əK|y yur ru ɹu ɹė kkruǬ
! % ! !#&
ėƿ|nz ə
ɹnǬ Xky M<>ƝZ_ȍ
! ! $ "
Hnǁ ɹė r yk| m|u |uuȍ
" &
Hnǁ ėʔʔ | ȵ ǜʔʔ ȵrȍ
:AZ\AP T^ Y9iAT@ZTAP UV FZQZ9PAƶTP ĖǑƘ^^YZ PAaAYKTFȀ aUUY ɸʏƶʓʓ ^^Y :AZ\AP@? @A aUPFAT@A @9F FY9\KZ VAY NUAYKAY KT I^KZȀ
6
Eerst
Californië Miljardairs regelen strenge milieuwetten
Texaanse olielobby gaat teleurgesteld naar huis Californië heeft al ongeveer de strengste milieuwetgeving ter wereld. Toch stemde 60 procent van de kiezers voor nog strengere regels. Mathijs Rotteveel AMSTERDAM
...
RUIM 31.000 M 2
SPORTS, FASHION EN LIFESTYLE VOOR HEM, HAAR & KIDS
De nieuwe wetgeving die Californië gaat invoeren bevat voorschriften voor brandstoffen, autobanden, motorolie, verf, ramen, autoverzekeringen, huizen, vrachtwagens, airco en nog veel meer. Je zou zeggen dat de Californiërs – na alle nieuwe milieuregels die ze de afgelopen jaren voor hun kiezen hebben gekregen – daar helemaal geen zin in hebben. Toch stemden ze maandag met meer dan 60 procent voor een wet die de CO2uitstoot in tien jaar moet terugbrengen naar het niveau van 1990. De tegenstanders van de ingrijpende milieuwet, zoals de Texaanse oliebedrijven Valero en Tesoro, hadden het referendum aangevraagd. Ze stopten 10 miljoen dollar in een campagnekas en dachten met de steun van het Californische bedrijfsleven de wet een paar jaar vooruit te schuiven. Hun argument: eerst de economie weer op orde krijgen, het banenverlies beperken en daarna verder met CO2-reductie.
Grote jongens
Topshelf Leerdam Topshelf Rotterdam Topshelf Beuningen Topshelf Cruquius Topshelf Utrecht
Loosdorp 2 Cor Kieboomplein 100 Hadrianussingel 18 Cruquiusplein 12 Hertogswetering 191
5.500 m2 6.000 m2 6.000 m2 6.500 m2 7.500 m2
Openingstijden: Ma t/m Wo: 10-18 uur - Do t/m Vr: 10-21 uur - Za: 10-18 uur www.topshelf.nu
KOUDE KERMIS ...
FLOOR
WESTERVELD
I
n bed hoorde ik in de verte de geluiden. Gegil. Muziek, zo hard dat ik mijn bed dacht te voelen dreunen, onderbroken door zo nu en dan een loeiende sirene. Een bulderende lach. Een ding was zeker: daar gebeurde het. Op de kermis. Daar moest je zijn en vooral niet thuis in
bed omdat het al elf uur was. Als twaalfjarige hoorde je allang niet meer te huilen; toch dropen dikke tranen van onrechtvaardigheid die avond op mijn kussen. Half epileptisch van alle lichtjes had ik met een groot gedeelte van mijn maandenlang opgespaarde zakgeld lelijke digitale horloges met een schuifarm van een plateau proberen te duwen. Ik had me misselijk van de geur van oliebollensuikerspinnen met het restant van het geld suf gegrepen naar een onweerstaanbare Pink Panther-knuffel. Keer op keer zag ik de grijparm in de roze pluche brei verdwijnen. Met zweet op mijn handen mikte ik. En plots greep de
‘Paper or plastic?’ San Francisco kent alleen nog de brown paper bag. REUTERS
Dat viel tegen. De grote jongens van de high-tech industrie uit Silicon Valley keerden zich namelijk tegen de oliemagnaten. Google-oprichter Sergey Brin, Bill Gates van Microsoft en Intel-oprichter Gordon Moore met in hun kielzog een grote groene groep Hollywood-acteurs en -regisseurs, zorgden er volgens persbureau Reuters voor dat de oorlogskas van de milieubeweging groeide tot 30 miljoen dollar. Dat de Californiërs zich gekeerd hebben tegen de Texaanse olielobby is volgens Hans Bruyninckx, professor internationaal milieubeleid aan de K.U. van Leuven, geen verrassing. ‘Ze hebben daar een diepgeworteld milieubewustzijn’, zegt hij. ‘Dat zat er al langer in. De afgelopen tien jaar heeft gouverneur Arnold Schwarzenegger dat tot ieders verbazing alleen maar versterkt.’ Maar er zijn volgens hem ook economische redenen om voor strengere milieuregels te stemmen. ‘Californië
klauw de gymschoen van Pink Panther. Mijn hart ging als een razende tekeer. Na een slepende tien seconden, waarin ik trots om me heen keek of iedereen wel getuige was van mijn extreem stoere prestatie, duikelde Pink recht voor mijn onschuldige kinderogen terug op de grote berg. Tergend langzaam keerde de grijparm terug naar zijn startpositie. Verbolgen vulde ik mijn avond met kijken hoe kinderen van amper zes de ene na de andere fantastische prijs wonnen met niet meer dan simpel hengelen naar eendjes. Mijn grote broer leende me geld voor een ritje in de Cakewalk. Met rente. De Cakewalk, want bij de botsautootjes
Gekke milieuwetten Californië staat bekend om zijn strenge milieuwetgeving. De opvallendste regels op een rij: - Een muizenval plaatsen is verboden, tenzij de plaatser in het bezit is van een jachtvergunning. - Iedereen heeft recht op zonneschijn. - In overheidsgebouwen is het verboden een telefoon meer dan negen keer te laten rinkelen. - Platte daken van nieuwbouwhuizen moeten wit zijn. - In San Francisco is het verboden een tapijt uit te kloppen op straat. - Garages moeten de bandenspanning van elke auto controleren. - In San Francisco zijn plastic tassen verboden.
mocht ik van hem niet komen. Daar was altijd ruzie. Zes Ralph Laurens naast vier Aussies naast vijf baggy pants. Dat was vragen om problemen. Jaloers zag ik oudere meisjes met korte rokjes op de Tropicana (een lange bank met palmbomenachtergrond) rondzwieren, lonkend naar de knappe jongen in het hokje met de knoppen. Lange, blonde haren voor hun ogen. Muziek die elke vijftien seconden werd onderbroken door teksten die ik toen nog niet begreep, maar waar ik wel hartelijk om moest lachen (‘Dames, sluit die benen, anders gaat-ie fluitennn!’). En nu, jaren later, lig ik bij mijn ouders op zolder te woelen op het lo-
heeft een goed ontwikkelde groene industrie. Ze lopen voorop met het creëren van groene banen. Doordat ze daar strenge regels hebben, hebben ze ook als eerste de nieuwe producten die aan die regels voldoen. Als de strenge regelgeving later in de rest van Amerika en de wereld wordt overgenomen, kunnen zij daar hun innovaties verkopen. Zo verdien je geld aan strenge regels.’ Tot slot heeft Californië volgens Bruynickx al veel last van milieuvervuiling. ‘Er is daar verwoestijning. De landbouw heeft te maken met watertekorten. Grote steden als San Francisco en Los Angeles staan al jaren bekend om hun smogproblemen.’ Dus stemden de Californiërs voor nog hardere milieumaatregelen. En zorgden ze voor een historische dag. Het was immers de allereerste keer dat Amerikaanse burgers konden stemmen over het tegengaan van klimaatverandering. 1
geerbed. Mijn kamer ruikt allang niet meer naar mij. Niemand die me op de kermis nog zou herkennen, niemand die me zou vragen voor een eindeloos durend ritje in de Rups. Niemand - zelfs de jongen die de muntjes ophaalt niet – zou zijn hand op mijn knie laten rusten in het donkere gedeelte. Maar in de verte nog steeds diezelfde geluiden. Ik draai me om naar de muur, trek mijn dekbed goed over me heen en besef maar al te goed: daar gebeurt het. 1
Floor Westerveld is auteur van de roman Vrouw met bloem zoekt man met baard.
PvdA anti-vrijgezel
Aquariumpje
Flyerverbod
PvdA-leden zouden Peter Rehwinkel, Gronings burgemeester en PvdA-lid, hebben gemaand Mark Rutte te bekritiseren omdat hij ongehuwd is.
Het nieuwe zeereservaat dat Groot-Brittanië heeft ingesteld rondom de Chagos-Eilanden om het zeeleven te beschermen: 544.000 vierkante kilometer.
China heeft een man gearresteerd die flyers uitdeelde met daarop de mensenrechtenactivist Liu Xiaobo, die dit jaar de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.
LAATSTE WEKEN
50%
Viiaam m kax Yo
²²ä
ë³S xpp vpxx
n á pp ¬æ
in de Joubertstraat KORTINGEN T/M
² åá²S
PROFITEER NU NOG VAN ONZE
GROTE COLLECTIES
• Zakmessen
• Sportmessen
• Zwaarden
• Siermessen
• Verrekijkers
• Scharen
• Keukenartikelen
• Zaklantaarns
enz. enz.
m
xx pp
rxv
{ Xx dx xx SSS^Vx ioomx©
Gerard van Kempen de speciaalzaak Joubertstraat 23 (centrum), 3131 WP Vlaardingen Tel. 010-4602544 Dagelijks geopend vanaf 9.30 uur Zondags gesloten.
äXxx pp
rxv
{ {xv x
v x{x
xx
{ p
vxx r
O Xxx
{r
{xv{ n æ
xrx À r px jtp
x
`xvxp
v x
x xr}O `x {xv{
tr
px x p
vxx ppvx x
{r
x
O h { S~{S
8
Perspectief
Birma Uit het zicht
De langste
oorlog 61 jaar geleden pakte het Karen-volk al de wapens op. Het was het begin van een eindeloos gevecht. Toch gloort er nu enige hoop aan de horizon. ‘De tegenstanders zijn gedemoraliseerd.’ Arnold Karskens FREE KAREN STATE
...
G
uerrillakampen liggen nooit aan een snelweg. Daarom ploegt een tweewielertractor met veel herrie, schommelend en traag tussen de maïsvelden, ‘bevrijd Birma’ binnen. Aan het einde van het modderpad ligt het kamp van het 103e bataljon van het Karen National Liberation Army verscholen onder bomen. Het bezoek brengt nieuwe voorraden: sokken, jassen, rijst en bakolie, vandaar de tevreden gezichten boven de camouflagepakken. Het genoegen is wederzijds; ik ben blij dat ik van de oncomfortabele aanhangwagen kan springen. Kolonel Ner Dah (43), een gespierde vechtmachine met de roepnaam ‘Rocky’ (‘Ik was specialist in Thai-boksen’) heet me welkom op een bankstel van bamboestengels. Hij is de zoon van de beroemde Karen-generaal Bo Mya, die jarenlang de oudste verzetsbeweging ter wereld aanvoerde. 61 jaar geleden pakten de Karen, een bergvolk in Birma, de wapens op toen de belofte van autonomie door de centrale regering werd gebroken. Het langstdurende conflict ter wereld was geboren. ‘Waarom hebben jullie de strijd nog niet gewonnen?’, vraag ik. Een bezorgd kijkende Ner Dah: ‘Wij krijgen geen hulp van andere landen. De tegenstander, de Birmese junta, krijgt steun van Rusland, Chi-
na, India en Israëlische instructeurs.’ Vooral dat laatste doet hem pijn want volgens de overlevering is het Karen-volk een verloren stam van Israël en oostwaarts verdreven uit de oudtestamentische stad Babylon. ‘Onze God noemen we ook Yaweh.’ Het lijden in de diaspora gaat door. ‘We hebben de plicht onze cultuur en identiteit te bewaren.’ Als ik een rondje maak door het kamp met verspreid staande hutten waarschuwt hij me voor de landmijnen aan de rand.
Kaw Thoo Lei In een dal achter het rebellenkamp ligt het dorp’ Ukriki’ met 35 bamboehuizen en zo’n 300 vrouwen, mannen en kinderen temidden van modder en verstoken van iedere luxe. Hun situatie en achtergrond werd ooit door auteur Karel Glastra van Loon beschreven in het boek De onzichtbaren, zij die door de Birmese repressie op de vlucht slaan en zich verschuilen in de groene hel. ‘Dit is de vrije Karenstaat, Kaw Thoo Lei’, zegt het opgewekte dorpshoofd Konu (43). Kauwend op arekanoten die zijn mond rood kleuren, wijst hij naar een heuveltop in de nevel als ik vraag waar de tegenstander zit. ‘Misschien op 2,5 uur lopen. Twee
jaar geleden slopen ze het kamp binnen en werd alles platgebrand.’ De rebel die voor alle zekerheid meeloopt, Tutu genaamd, verzekert dat de legerpost nu continu in de gaten wordt gehouden. ‘Onze mannen luisteren hun radio’s af. Ook al is het code, we weten het als ze iets van plan zijn.’ Hij is uit het deltagebied bij Rangoon gevlucht en heeft zich twee jaar geleden bij de Karenrebellen aangesloten nadat hij getuige was geweest hoe militairen huizen verbrandden. ‘Ik vecht tot ik misschien sterf.’
Kill Met geld van Italiaanse donoren is een schooltje neergezet. In de kliniek ligt een kind met malaria. Tussen de rebellen loopt ook de Amerikaanse zendeling Pat (60) rond. Hij laat zich te pas en te onpas fotograferen, zelfs met een wapen in de hand. Met de foto’s zoekt hij steun bij Amerikaanse geldschieters. Veel Karen behoren tot de 4 procent christenen in een verder boeddhistisch Birma. Hij zegt: ’Ik ben een soldaat voor God. We moeten vechten voor God, door te bidden. Door de waarheid te spreken over de situatie van de onderdrukte Birmezen.’ Een schietgebed kunnen de Karenrebellen wel gebruiken. Een paar jaar geleden werd hun grootste kamp Maner Plaw aan de Thaise grens door het Birmese leger met de grond gelijk gemaakt. ‘We zijn van 20.000 strijders gedaald naar misschien 10.000 strijders’, zegt David Thakabaw (75), vice-voorzitter van de Karen Nationale Unie, de civiele tak van de rebel-
Vergeten conflicten Ze woeden in ver afgelegen gebieden waar je soms alleen te voet kunt komen. Of juist zo dichtbij dat je ze over het hoofd ziet. Vaak zijn ze onoverzichtelijk door onderlinge rivaliteit. Ze duren te lang en de aandacht verslapt. Ze zijn niet bloedig genoeg. Ze missen strategische en economische importantie. Er zijn geen Amerikaans/Britse belangen mee gemoeid, dus de grote media blijven er doorgaans weg. Voor De Pers bezoekt oorlogsver-
lengroep. Als tiener sloot hij zich in 1949 aan en zag de invloed van de rebellen de laatste jaren afnemen. ’De laatste zes maanden vielen zo’n 300 burgerdoden aan onze kant. Door mishandeling en door honger en ziekte kun je er 150 tot 200 optellen.’ De ‘kill’ die de rebellen aan Birmese zijde toebrachten schat hij op 600 militairen, vooral door hit and run-acties. ‘Drie, vier doden maken en dan weg.’ Aan rebellenzijde zouden de laatste zes maanden 30 à 40 doden zijn gevallen. De provincie waar de
slaggever Arnold Karskens ‘onbekende en vergeten conflicten’. Dit jaar berichtte hij over de Houthi-opstand in Jemen, het conflict in Kasjmir, de opstand van de Naga’s in India en nu de lange, stille strijd van de etnische Birmezen. We voldoen daarmee aan de wens van onze lezers. Stephanie van der Gaag: ‘Ik denk dat het zinnig is meer mensen hiervan bewust te maken.’ Jan Egbert de Wit: ‘De oorlog in het grensgebied met Thailand is vergeten.’ 1
Karen wonen, ten oosten van de stad Rangoon, is als gevolg van de gevechten grotendeels ontvolkt. Zeven van de volgens hem acht miljoen Karen zijn verdreven. ‘Het vee wordt gedood, boomgaarden omgehakt. Er vinden buitengerechtelijke moorden plaats, martelingen, verkrachtingen en gedwongen arbeid.’
Mango Birma laat zich vergelijken met een mangovrucht. De pit is de grootste bevolkingsgroep, de Bamar, met
Crisis
Conflict
Oorlog
Een crisis is een kortdurende staat van spanning waarbij niet noodzakelijk doden vallen.
Een conflict is een strijd waarbij minder dan 1.000 slachtoffers per jaar omkomen. Ook Low-Intensity Conflict genoemd.
Een oorlog is een strijd waarbij per jaar meer dan 1.000 doden vallen. Ook wel High-Intensity Conflict genoemd.
Perspectief
9
Tussen de rebellen loopt ook de Amerikaanse zendeling Pat rond: ‘Ik ben een soldaat voor God.’
tweederde van de circa vijftig miljoen Birmezen. Daaromheen zit het vruchtvlees, de circa 135 etnische minderheden waarvan velen zich verzetten tegen de centrale regering. Langs de bijna 60.000 kilometer lange grenzen met Thailand, China en India liggen dan ook talloze rebellenkampen. Vijf uur rijden noordelijker wijst luitenant Hseng Murng (32), van het Shan State Army-South, op de kaart waar zijn krijgers de controle uitoefenen. Ook de circa 10 miljoen Shan, bewoners van de grootste provincie, was bij de Birmese onafhankelijkheid van Groot-Brittannië in 1948 autonomie binnen de federale staat Birma beloofd. Gefrustreerd pakten ze in 1958 de wapens op. Uit het zicht van de wereld vinden zeker vijfmaal per maand gevechten plaats, vertelt hij, gekleed in spijkerbroek. ‘De meeste confrontaties zijn als patrouilles elkaar ontmoeten.’ De rebellen hebben twee grote voordelen. De jungle is onmetelijk groot, wat de inzet van gevechtshelikopters tegen hen bemoeilijkt; die raken zonder brandstof voordat het doel in zicht is. En de jungle is dik, wat bombardementen uit gevechtsvliegtuigen zinloos maakt; de tegen-
standers zijn niet te zien. ‘Bij hinderlagen en man tot man-gevechten zijn het laatste half jaar zeker honderd Birmese militairen omgekomen’, verzekert de Shan-luitenant. Aantallen die niet door onafhankelijke bronnen zijn te controleren.
Border Guard Force Dr. Sui Khar (45), secretaris-generaal van de belangenorganisatie Etnisch Nationalistisch Raad van de Unie van Birma, benadrukt in een Thaise stad net over de grens de groeiende rol van de gewapende Birmese minderheden. ‘Ze maken 40 procent uit van de bevolking en bewonen 60 procent van de oppervlakte.’ De algemene verkiezingen van zondag laten een nieuw politiek landschap ontstaan. ‘De oppositiepartij van Aung San Suu Kyi boycot de stembusgang en speelt de komende vijf jaar geen directe politieke rol. Alleen de strijders kunnen de regering uitdagen.’ Tot nu toe zijn de rebellengroepen vooral verdeeld. Zo’n 17 grote en kleine groepen hebben sinds 1989 een staakt-het-vuren-akkoord gesloten met de militaire junta. Die wil de eenheden ombouwen tot een Border Guard Force, maar velen weigeren. ‘Het is een ontwapening in vermom-
ming’, stelt Sui Khar. De grootste van de 17 groepen, met volgens hem totaal zo’n 50.000 strijders, voeren al gesprekken met de alliantie van rebellen die zijn blijven doorvechten en die ongeveer 20.000 leden tellen. Voor de nabije toekomst voorspelt hij dan ook oplaaiend geweld tussen de verenigde rebellengroepen en de Birmese junta. ‘We moeten het dan opnemen tegen een strijdmacht die ruim viermaal groter is, zo’n 400.000 militairen, die bovendien is uitgerust met moderne wapens, maar het is ze nooit gelukt de Karen te verslaan.’ Volgens kolonel James Lum Dau woordvoerder van – weer – een andere gewapende etnische groep, de Kachin Independence Organisation, een bevolkingsgroep in het uiterste noorden tegen de grens met China, is een geweldsuitbarsting een kwestie van tijd. Zijn partij tekende in 1994 de wapenstilstand. ‘Maar per 4 september is de staakt-het-vurenovereenkomst opgeheven en zijn drie kampen van de KIO omsingeld door Birmese militairen. Ze zeiden: als jullie niet doet wat wij zeggen, doden we jullie.’ In het Karen-junglekamp luisteren kinderen geduldig naar de preken van zendeling Pat. Na afloop zijn er
Birmees verzet Momenteel telt Birma zo’n tien grote rebellengroepen. Een viertal, met naar schatting zo’n 50.000 strijders heeft de laatste twintig jaar een staakt-het-vurenovereenkomst met de Birmese junta gesloten. Daarnaast bestaat de ‘Militaire Alliantie’ van zo’n zes strijdgroepen en die telt naar schatting 15.000 strijders. ‘Sinds 1948 zijn er zo’n 30 tot 50 versnipperde gewapende groepen geweest’, zegt Mai Bhone Kyan, secretaris-generaal van de National Democratic Front, de civiele tak van acht gewapende groepen. Hij verklaart de lange strijd als volgt: ‘We zijn het slachtoffer van de geopolitiek. De VS hielpen eerst de militairen als dam tegen het communisme. Nu verlenen grootmachten als China en India steun aan de Birmese junta. Daarbij leven we erg geïsoleerd.’ Ook is er nauwelijks geld. ‘Het enige wat we krijgen is geld van vluchtelingen. Sommigen maken 10 dollar per maand over.’ 1
snoepjes. Tussen de jonge strijders, van wie ik sommigen niet ouder schat dan 16 jaar, lopen een 22–jarige Fin en een 25-jarige Fransman rond. Ze hebben zich een maand eerder aangesloten en bivakkeren in een lage hut met daaronder een diepe kuil. Dat is bijzonder handig, verzekeren ze. ‘Bij beschietingen rollen we van ons bed zo in het schuttersputje.’ Op een tafel drogen ze maïskorrels om er popcorn van te maken, een traktatie in hun ogen. ‘De Karen zien onze aanwezigheid als teken dat ze niet alleen vechten’, vertelt de Fin die drie maanden wil blijven. ‘Dan is mijn vakantie om.’ De Fransman denkt aan een paar jaar. ‘Ik wil ze lang steunen.’ Kolonel ‘Rocky’ Ner Dah vraagt of er ook geen Nederlanders mee willen vechten. ‘Liefst met ervaring, zodat wij van ze kunnen leren.’ Als de duisternis valt klimt iedereen in zijn hangmat. ‘Rocky’ gelooft ondanks twee generaties oorlog nog altijd in de eindoverwinning, zegt hij voor het slapen. ‘De tegenstanders zijn gedemoraliseerd. Zij vechten niet voor vrijheid zoals wij.’ 1 Uw suggesties blijven welkom op vergetenoorlog@depers
Afghanistan
Jemen
Noord-Korea
In 2011 telt de wereld zeventien oorlogen met hoge intensiteit zoals in Irak, Afghanistan, Congo en Somalië.
In tientallen landen woeden conflicten, zoals in Jemen, Oeganda, Birma en de Palestijnse gebieden.
In de verhouding tussen Noord-Korea (communistisch) en buurland Zuid-Korea is sprake van een crisis.
10
Groei
Wie
Wat
Cv
Ambitie
Erwin Miedema (36), oprichter en directeur van de Haarlemse luxe zorgketen Domus Magnus.
Domus Magnus biedt bejaardenzorg, maar dan ‘met een plusje’. De cliënten wonen in monumentale panden en betalen daar dan ook voor.
Technisch natuurkundige (Groningen). Vijf jaar als consultant bij McKinsey. MBA op Insead. Directeur/oprichter Domus Magnus.
Binnen twee jaar van zeven naar achttien miljoen euro omzet. En zijn Domus Magnusconcept verder uitwaaieren over Nederland.
Oudedag Het verschil tussen een Ford Mondeo en een BMW 7-serie
Ook de rijken worden ooit bejaard Domus Magnus levert een luxe alternatief voor de reguliere ouderenzorg. aan een tweedeling in de zorg’, zegt hij. ‘Onze cliënten betalen zelf voor wonen en levensstijl. De zorg betalen wij, net als de reguliere ouderenzorg, puur uit de AWBZ en de WMO.’ ‘Je moet niet denken dat je met een Ford Mondeo de hele markt kunt afdekken’, zegt Miedema. ‘Er zijn ook mensen die in een BMW 7-serie rijden. Het is idioot om ouderen die hun hele leven de vrijheid hadden om zeer ruim te leven op hun 75e ineens die keuzevrijheid te ontnemen door ze in een soort eenheidsmodule te stoppen. Natuurlijk heeft iedereen recht op basiszorg. Maar er zijn ook mensen die het anders willen en daar graag zelf meer voor betalen’.
Edward Deiters HAARLEM
...
In 2004 zegt Erwin Miedema (dan 27) zijn goedbetaalde baan als consultant bij McKinsey op. Hij begint – heel simpel gezegd – een bejaardentehuis. Hij lacht. ‘Maar dan anders’. De gedachte achter zijn bedrijf Domus Magnus is dat niet iedereen dezelfde wensen heeft. ‘Wij leveren een alternatief voor de reguliere ouderenzorg’, zegt Miedema. ‘Op het gebied van wonen en dienstverlening wil ik dat mijn cliënten de levensstijl die ze altijd gewend waren kunnen voortzetten. Daarnaast leveren wij zorg op maat, en dan het liefst met een plusje’. En dat ‘plusje’ bestaat er uit dat zijn ‘cliënten’ van een rustige oude dag kunnen genieten in eigen zorgappartementen in monumentale panden, veelal op landgoederen. Zijn eerste locatie, Landgoed de Engelenburg in Brummen, plukte Miedema letterlijk van Funda. ‘Dat kostte in totaal vier miljoen euro’. Om het rendabel te maken waren negentien appartementen genoeg. ‘Ze zaten vanaf de eerste dag vol.’
Strakke kaders
Klassieke muziek Sinds hij begon, opende Miedema ieder jaar een nieuwe vestiging. En overal werkt hij vanuit één gedachte: hij verbouwt de monumenten tot luxe zorgcomplexen met minimaal twintig en maximaal vijftig ruime appartementen met allemaal een eigen woonkamer, eigen keukentje, badkamer en slaapkamer. ‘Dat lijkt allemaal heel logisch’, zegt Miedema. ‘Maar in de reguliere zorg krijg je dat absoluut niet. Daar delen soms twee tot vier mensen een kamer. Dat heeft met wooncomfort niets te maken.’ Voor levensstijl geldt hetzelfde: meer luxe en comfort. ‘We hebben ons activiteitenaanbod afgestemd op de behoeften en wensen van onze bewoners’, zegt Miedema. ‘Dus als ze bingo willen dan organiseren we dat. Alleen vragen ze daar niet om. Onze
TECHNISCH HOOGSTANDJE ...
MARK
LEENARDS
D
e focus van beleggers is nog altijd gericht op banken, maar het echte goede nieuws komt al een tijdje uit de technologiesector. Die herstelt zich bijzonder snel van de kredietcrisis en investeringen en overnames worden niet uit de weg gegaan.
Erwin Miedema: ‘Ik wil ook echt iets goeds neerzetten.’ FRANK GROELIKEN
cliënten hebben meer met klassieke muziek. Dus op iedere locatie is bijvoorbeeld elke vrijdag een klassiek concert met echte musici’. Ook bij de maaltijden gaat het net even anders. ‘Die worden met dag-
verse producten op locatie door een chefkok gemaakt. Daarnaast hebben we ook allerlei aanvullende dienstverlening als de administratie.’ Wie op een van de landgoederen van Domus Magnus zijn oude dag
wil slijten, is maandelijks gemiddeld tussen de 3.500 en 4.000 euro kwijt. Het verwijt dat Miedema soms krijgt dat goede zorg straks alleen nog maar bereikbaar is voor de rijken wimpelt hij weg. ‘Domus Magnus werkt niet
Aan de voortreffelijke prestaties van technologiebedrijven lijkt nog geen einde te komen. 155 van de 244 Amerikaanse ‘techs’ verrasten positief met de cijfers over het derde kwartaal en behaalden gemiddeld 10 % meer winst dan verwacht. Vooral hardwareproducenten zagen hun inkomsten explosief stijgen, waarbij de stijging van Apple (155 %) niet tot enthousiasme onder beleggers leidde. Ik kijk vooral naar de fabrikanten van componenten, zoals SMART Modular. SMART Modular Technologies (SMOD) uit de Verenigde Staten is een grote speler in de productie van DRAM-geheugen, flash drives, SSD harde schijven (een soort flash harde
schijven die veel sneller en minder onderhevig aan slijtage zijn) en specialty products. Deze categorie bevat met name geheugen voor apparaten voor specialistische toepassingen als video via internet.
markten en meer diversificatie. Volgens analisten is de rek er wel een beetje uit. Zij verwachten een gemiddelde winsttoename in de komende jaren van 10 tot 15 %. Voor een hightech aandeel op acht keer de winst is dat prima. Bovendien maakt het van SMOD een mogelijke overnameprooi voor grote afnemers als Cisco en HP. Veel toeleveranciers van bedrijven als SMOD zijn gevestigd in Azië. Traditioneel is Taiwan het paradijs van technologische ontwikkeling op microniveau, maar onder andere ZuidKorea en Singapore zijn duidelijk in opkomst. In het laatstgenoemde land beleg ik in twee technologiebedrijven, Broadway Industrial en UMS.
Recordwinst SMOD heeft recent een aantal strategische keuzes gemaakt, de belangrijkste is de focus op de Braziliaanse markt. Ondanks een (verwachte) daling van DRAM-prijzen en de significante exposure van het bedrijf in deze markt steeg de winst met meer dan 100 % tot een recordhoogte. Een verdere winststijging moet komen van de groei in opkomende
Een kaart aan de muur van zijn kantoor wijst op grote ambities. En op succes. Er staan nu zeven rode stippen op. Vijf voor de bestaande vestigingen en twee voor de nieuwe locaties, waaronder zes aaneengesloten panden op de Amsterdamse Lauriergracht met een tuin van 600 m2 op het zuiden. ‘Daarin komen 37 appartementen, we investeren zo’n 13 à 14 miljoen euro’, zegt Miedema. ‘De Uylenburgh gaat in 2011 open en zit nu, zonder enige reclame, al voor 70 procent vol’. Af en toe komt de McKinseyiaan in Miedema weer even bovendrijven. ‘Ik opereer binnen hele strakke financiële kaders. Dit moet met winstmarges van 10 tot 15 procent een gezond, en winstgevend, bedrijf zijn. Dit jaar is de omzet 6 à 7 miljoen euro. Dat moet binnen twee jaar 18 miljoen zijn.’ Om de financiering van die snelle groei te realiseren heeft Miedema nu de handen ineen geslagen met Navitas, de investeringsmaatschappij van Jan Zeeman, van de gelijknamige textielketen. Het is snel gegaan, beaamt Miedema. ‘Maar ik wil ook echt iets goeds neerzetten. Onze cliënten zijn 80, 85 jaar oud en zoeken vaak een echt alternatief. Als ze tot hun overlijden nog een aantal mooie jaren bij ons hebben, doen wij ons werk goed.’ 1
Deze bedrijven richten zich op compleet andere niches, maar hebben duidelijke overeenkomsten. Ze zijn nog niet bekend bij het grote publiek en mede daardoor laag gewaardeerd. Analisten zijn enthousiast over de bedrijven en de koersen zijn dit jaar verdubbeld, maar blijven de laatste weken liggen. Kortom, een uitstekend moment om in dergelijke aandelen te beleggen. 1
Mark Leenards is fondsmanager van het SBS Global Equity Fund. Dit fonds heeft momenteel een long positie in SMART Modular Technologies Inc., Broadway Industrial Group Ltd. en UMS Holdings Ltd.
Kip toch niet dood
Mastje kopen?
Nijntje wint van Kathy
Het failliete Kip Caravans in Hoogeveen maakt een doorstart onder de vleugels van Boedelbak, de verhuurder van aanhangwagentjes.
Horecaondernemer Willem Tieleman zegt de nieuwe eigenaar te zijn van de Euromast. Hij zou de toren van vastgoedman Jan-Dirk Paarlberg hebben gekocht.
Kathy, de Japanse nep-Nijntje, is op last van de Amsterdamse rechtbank niet langer toegestaan in de Benelux.
entertainment
11
Marks Soort Mensen; door Mark Koster, Maarten Bloem en Persis Bekkering
Q&A
Amsterdam, 13:00 Voorproeven Palazzo seizoen 7
Den Blijker kampeert in z’n toptent Dit jaar roert Herman den Blijker voor de tweede keer in de pannen van ‘camping culinair’ Palazzo. MSM proefde mee.
een broodje, de chef is op dieet. ‘Het was echt hard nodig. Ik kwam niet meer vooruit. Ik word ook ouder!’ Het eten herinnert dus weinig aan de wc-rollen en zoekgeraakte haringen van de sleurhuttenstandplaats bij Elzas-Lotharingen. Het enige dat wellicht sentiment oproept is het frisse Loire-roseetje dat als aperitief dient. Het lichtrood is zorgvuldig uitgekozen door de aanwezige wijnpublicist Harold Hamersma (die naar eigen zeggen ’best weinig’ drinkt; zijn proefsels gaan naar de gootsteen of
Redactie MSM
...
De reactie van Herman den Blijker toen dinner-show Palazzo hem vroeg het aanrecht van sterrenchef Ron Blaauw over te nemen: ‘In zo’n tent zeker? Rot op, ik ga een beetje staan kamperen!’ Je kunt je inderdaad ieder jaar weer afvragen of de contouren van de circusachtige spiegeltent van dinner/ theatershow Palazzo een garantie zijn voor een enerverend avondje uit. Op ‘de camping’ bleek zich echter een ‘dikke vette keuken’ te bevinden, dus de Michelinprins was om. Inmiddels heeft de sympathieke Rotterdammer zijn tweede menu onder de wigwam bekokstoofd, dat van november tot februari aan alle gasten zal worden voorgeschoteld. De op je tong smeltende zalm en de zachte risottokroketjes met huisgemaakte truffelmayonaise hebben inderdaad bijzonder weinig met omvallende butaankookstelletjes van doen.
‘In zo’n tent zeker? Rot op, ik ga een beetje staan kamperen!’ Cuisinier Herman den Blijker
de buren. ‘Ik ben absoluut de meest favoriete buurman van de wijk.’). De auteur van De Grote Hamersma 2011 heeft zich dit jaar aan het wijnarrangement van Palazzo gewaagd, dat al snel vanuit Frankrijk een vlucht neemt via Libanon naar Australië. Den Blijker is blij met de hulp van de wijnjournalist. ‘Ik snap niets van wijn. Ik ken alleen van die vette zware wijnen, daarna worden het voor mij sappies.’ En die komen uit pak. En horen op de camping. 1
Sappies Gastvrij en bezorgd controlerend pareert de Don maandag tussen de kauwende journalistenlinies door. ‘Je hebt toch wel alles op he?’, checkt hij streng. Zelf pikt hij alleen af en toe
Maestro Herman: ‘Ik snap niets van wijn.’ ANP
iPod Sebastiaan Labrie
Hard meezingen met ‘I kissed a girl and I liked it’ MSM vraagt willekeurige BN’ers: ‘Psst, wat luister je?’ We scrollen door hun playlist.
Redactie MSM
...
‘Ik heb geen iPod’, zegt Sebastiaan Labrie wanneer hij MSM in zijn jas ziet snuffelen. Waar hoorden we dat eerder? Toen we Daphne Deckers vroegen of we in haar Chaneltasje mochten kijken. Ze toverde er een enorme, oude Nokia uit. ‘Doet het altijd en kan twee weken zonder oplader’, was toen haar aanbeveling. De Expeditie Robinsonkandidaat Labrie heeft gelukkig wel een blits telefoontje met mp3-mogelijheden en ont-
hult ons zijn voorkeuren. Opvallende trend: meneer luistert naar veel vrouwenhitjes. Onder het kopje R&B staat Kelis, ‘voor laat in de middag,’ met haar een na laatste successingle Acapella. Voor reggae kiest hij het feminiene Jamaicaanse wonder Tanya Stephens. ‘Zij is fantastisch. It’s a pity vind ik een te gek nummer.’ En in de auto, als hij ‘cheesy beatmuziek’ wil horen, zingt hij hard mee met I kissed a girl van Katy Perry. ‘Ik heb ook gewoon Jimi Hendrix, hoor. Met Room full of mirrors bijvoorbeeld. En OK GO, die hebben zo’n
BREKEND
Gastrolletje
TMF ontslaat vandaag alle dj’s en medewerker, melden bronnen bij de muziekzender aan MSM. De zender, verkeert al tijden in zwaar weer wegens gebrek aan advertenties en kijkcijfers en kan de verliezen niet meer aan, meldt iemand die op de hoogte is van de ontslaggolf. Bij TMF, waar ooit Bridget Maasland, en Sylvie van der Vaart (toen Meis) hun presentatiecarrière begonnen, werkt onder meer dj Sacha Visser.
Lisa Kudrow, die in het waanzinnig populaire Friends de rol van Phoebe speelde, zit niet stil na het afscheid van die rol. Net zoals haar tegenspelers gaapte er een gat na het stoppen van die serie. Dat werd opgevuld met het pielen in B-films en rentenieren van de opbrengsten van de herhalingen van Friends. Kudrow, de meest creatieve geest van de serie, begon in 2008 echter ook een serie op het internet, Web Therapy. Daarin speelt ze een therapeute die mensen in een paar minuten via de webcam van een
‘TMF STOPT UITZENDEN’
...
Jan Mulder mist zijn Brusselse tijd
goede nieuwe clip White Knuckles.‘ De boomlange Llink-veteraan heeft op ieder moment van de dag zo zijn voorkeuren. ‘Eind van de middag, als ik nog bezig ben, staat er zigeunermuziek op. Ik heb een mix daarvan gedownload van een maat. Als ik creatief bezig moet zijn, vind ik die muziek heel inspirerend. Tjiësto kies ik als ik op mijn workout-machine sta, of een ander lekker beatje om op te lopen. In de avonduren verkies ik meer esoterische muziek.’ Kritisch is hij niet. ‘Als iemand een lekkere stem heeft, vind ik het al gauw leuk.’ 1
MERYL STREEP OP HET WEB probleem afhelpt in plaats van het bekende uurtje op de sofa. De serie gooit zulke hoge ogen dat naar verluidt Meryl Streep haar debuut in de internethit zal gaan maken. De Oscarwinnares is razend druk, maar zou de succesvolle serie van Kudrow zo leuk vinden, dat ze toch vrij heeft kunnen maken. Details zijn nogal schimmig, maar naar verluidt zal Meryl Streep in drie afleveringen de rol van een therapeute op zich nemen. Eerder speelde Courtney Cox al een rolletje in de serie.
De langste adem
Meeste nucleaire wapens
Karoline Mariechen Meyer (Brazilië) hield haar liefst 18 minuten en 32,59 seconden haar adem in.
In mei 2010 had Rusland 4.650 operationele kernkoppen uit een voorraad van 12.000.
Jan Mulders autobiografische epos Chez Stans ligt in de winkels, over zijn tijd als stervoetballer bij de Brusselse club Anderlecht. AMSTERDAM
...
Heeft u stiekem heimwee? ‘Ja, ik mis het wel. Ik heb er zelfs wroeging over dat ik er ooit weggegaan ben. Maar ik lijd er niet onder. Ik heb nu ook een leuk leven, ik heb het goed gedaan.’ Horen we nou spijt in uw stem? ‘Verraad vind ik een groot woord voor wat ik heb gedaan, maar ik ben zo’n Anderlecht-speler. En dat ik dat heb achtergelaten in mijn bewondering voor Ajax, dat vergeef ik mezelf wel, maar het is een kleine smet op mijn liefde voor de club.’ Volgens ingewijden kwam u al met The Observer onder uw arm naar het trainingsveld. ‘Welnee, ik was echt geen schaker of een lezer van Tjechov. Ik was een klaverjasser!’ Geen grasmat-intellectueel? ‘Ik hield van dat domme focussen op de wedstrijd en in trainingskampen zitten. Later zag ik het niet meer zitten om in dat milieu te blijven, de gesprekken gaan daar altijd over hetzelfde: voetbal.’ Niet zo bescheiden, Muldèr! ‘Goed, ik las weleens iets, meer dan bijvoorbeeld Wim Suurbier. Hè, dat weet ik helemaal niet, ik zeg maar wat! Ik interesseerde me pas later voor bijvoorbeeld schilderkunst. Ik ben een laatbloeier.’ Wie waren uw literaire voorbeelden? ‘De Russen. Met hun meeslepende literatuur. Ik heb ooit de hele Russische Bibliotheek aangeschaft.’ Neemt de schrijvende elite u serieus? ‘Welnee. En terecht!’ 1
12
MsM
Zo modern als het merk HEMA is, zo sobertjes zaten de werknemers er zelf bij. Fotograaf Morad Bouchakour legde het voormalige HEMA-hoofdkantoor vast. ‘Waar is dat ficheapparaat gebleven?’ Hollandse zuunigheid Het aftandse kantoor van een succesvol bedrijf
De HEMA is een Bijenkorf
Het voormalige HEMA-hoofdkantoor aan de Frankemaheerd – uitgewoond tot en met. Rechtsonder: fotograaf Morad Bouchakour. MORAD BOUCHAKOUR
Mark Koster AMSTERDAM
...
Hij bladert door het fotoboek met de blik van een kind dat oude spullen heeft gevonden op zolder. ‘Hier, moet je zien, een ficheapparaat. Moet er al zeker twee decennia staan!’ Morad Bouchakour (1975, Amsterdam) presenteert vanmiddag in de HEMA aan de Amsterdamse Nieuwendijk een fotoboek over het oude HEMA-hoofdkantoor, precies 84 jaar nadat de eerste vestiging hier de deuren opende onder de naam Hollandse Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam. De fotograaf, die onder meer voor Quote, Elle en de Volkskrant werkte, mocht afgelopen voorjaar een aantal weken foto’s maken van het volkomen gedateerde interieur van het hoofdkantoor aan de Diemense Frankemaheerd 2. De hoofdvestiging werd een paar maanden geleden, na 32 jaar dienst, verlaten achtergelaten
in het grauwe industriekwartier in zuid-oostelijk Amsterdam. ‘Het is opmerkelijk dat zo’n groot merk, met zo’n coole uitstraling, in zijn eigen hoofdkantoor een bijna trotse vorm van Hollandse zuunigheid propageerde’, zegt Bouchakour. Bouchakour en zijn vrouw Natasja Reeuwijk kwamen met de HEMA-top in contact, nadat ze de opdracht veroverden een fotografische reclameserie voor de winkelketen te produceren. Natasja: ‘Tijdens besprekingen in het kantoor keken wij onze ogen uit. Hoe is het mogelijk dat je voor zo’n hip merk werkt, maar er zelf bij zat in een gedateerd kantoorpand?’ De HEMA groeide in een kleine eeuw uit van een hoofdstedelijk koopjesmagazijn tot een internationaal bastion voor betaalbare en kwalitatieve huishoudartikelen. In 2007 werd de onderneming overgenomen door de Britse investeringsmaatschappij Lion Partners, nadat de keten te koop werd gezet door de Britse durfkapitalisten van Maxeda.
Het Hollandsche warenhuis, dat midden jaren negentig een gezapig bestaan leidde, keerde een aantal jaren geleden sterk terug als een modern merk, mede door fotografie van Bouchakour.
‘Hoe is het mogelijk dat zo’n hip merk in zo’n gedateerd kantoorpand zat?’ Natasja Reeuwijk
Het duo is zelf HEMA-grootverbruiker. Natasja: ‘Ik koop nog steeds bekers, en van die transparante boxen om mijn spullen op te bergen. HEMA heeft vaak de allure van design.’ Niettemin bleef de dubbelhartigheid tussen de gepolijste winkelintereurs enerzijds en de volstrekt verouderde kantoorinrichting voor het personeel het stel fascineren. ‘Op een gegeven moment heb ik toen de di-
recteur van de HEMA gemaild en het plan voorgelegd om alles vast te leggen in opdracht van HEMA zelf’, zegt Bouchakour, ‘omdat er een stukje bedrijfshistorie verdween’. Dat is gebeurd. Wie het fotoboek bestudeert, keert terug tot naar de bruine naoorlogse jaren van de vorige eeuw. We zien uitgetrapt rood tapijt, systeemplafonds, computers met obesitas-omvang, vergaderzalen met tl-verlichting. We zien vergeelde landkaarten aan de muur, met daarop rode spelden die aangeven waar steden zijn ingenomen door HEMA-legers. Morad: ‘Symbool voor de veroveringsdrift.’ Ondanks de sobere aankleding waren de werknemers ‘supertrots’ op hun werkplekje, constateerde hij. Een van de foto’s is de arbeidsplaats van Hans van Berkum. De Mokummer met een passie voor Ajax, Hazes en Heineken had een werkplek gecreeerd met de uitstraling van een jongenskamer. ‘Het HEMA-kantoor is een clubhuis’,
zegt Bouchakour. ‘De werknemers hadden allemaal hun eigen hoekje. Als er weer nieuwe werknemers bijkwamen, werd er een muurtje gezet.’ Natasja: ‘Ondanks het kantoorinterieur was de algemene teneur: ‘Wij willen graag voor HEMA werken, omdat het een mooi merk is’.’ Wat vooral ook opviel was de egalitaire werksfeer. De directiekamer was bij HEMA nauwelijks te onderscheiden van het vertrek van een voorman. Bouchakour is blij dat hij alle vrijheid heeft gekregen van de directie. ‘Er is niets afgekeurd’, zegt hij. Een van zijn favoriete ontdekkingen is het oude ficheapparaat dat hij aantrof op een gammele plank. ‘Dat apparaat werkte nog en was back-up voor de loonadministratie.’ Het duo valt even dromerig stil: ‘Volgens mij is het niet meeverhuisd’, zegt Morad, ‘waar zou hij nu zijn?’ 1 Morad Bouchakour, Frankemaheerd 2, Limited Edition 1200
Het grootste paleis
Sport tegen heug en meug
Ricky huilde om coming-out
Het Keizerlijk Paleis in het centrum van Peking, China, beslaat een rechthoek van 960 x 750 meter, op een oppervlakte van 72 hectare.
Zangeres Christina Aguilera heeft een bloedhekel aan sporten. Ze is er slecht in, maar doet het toch. ‘Ik blijf er lichamelijk en geestelijk gezond door.’
Arme Ricky Martin, de coming-out-fase was een tranendal, vertelde hij bij Oprah op de bank. De zanger is wel blij met zijn biecht.
Urban Living
13
Leiden Nieuwbouw
Ga los, ontwerp zelf je koophuis In de stadswijk Nieuw Leyden hebben kopers de vrije hand. Nienke Ledegang LEIDEN
...
‘Ik stond op dat stukje grond, en dacht: mijn eigen stukje Leiden! Ik had niet verwacht dat dat zoveel met me zou doen.’ Aan het woord is Marije van den Berg (36), bewoonster van de Leidse nieuwbouwwijk Nieuw Leyden. Nu nog woont ze er in een huurhuis, maar straks betrekt ze met man en dochters een zelf ontworpen huis, net als veel andere Nieuw Leydenaren die hun eigen kaveltje bebouwden. En dat maakt Nieuw Leyden meteen zo uniek. In een uithoek van Nederland een lap bouwgrond bemachtigen, dat lukt nog wel. En in de stad een aardig nieuwbouwhuis kopen óók. Maar je eigen huis bouwen midden in de stad, dat is toch wel heel bijzonder. In Nieuw Leyden kan het. De gemeente en woningbouwcorporatie Portaal richtten een bedrijf op dat verantwoordelijk is voor de verkoop van de beschikbare kavels en de inrichting van de straten. Daarnaast verhuurt Portaal er een flink aantal woningen in de vrije en sociale sector. Dit alles met het doel een prettig gemengde stadswijk te ontwikkelen.
Oergezellig Dat is gelukt. Nieuw Leyden is inmiddels een paar jaar verder en heeft alles van een geslaagd project. De bewoners roepen stuk voor stuk dat ze hier nooit meer weg willen en de wijk oogt, zeker voor nieuwbouw, gevarieerd en rijk gedetailleerd. Dit mede dankzij de vrije hand die de kopers kregen, en die ze soms gebruikten om behoorlijk los te gaan in hun ontwerpen. Hier is niks ‘Vinex’ aan. Wat opvalt als je door Nieuw Leyden loopt, is dat de huizen er dicht op elkaar staan. Tuinen zie je hier niet. Marije van den Berg woont er nu twee jaar en vindt het geen gemis. ‘Doordat auto’s ondergronds parkeren, zijn de straten autovrij. Mijn dochter van drie loopt zelf naar het speelpleintje aan het einde van de straat. En als ik in de zomer op woensdagmiddag thuiskom uit mijn werk, dan zit mijn man Tijn met de buurman een biertje te drin-
ken op straat. De kinderen spelen dan midden op straat. Oergezellig is het.’ Hoewel ze twee jaar geleden voor een huurwoning in de vrije sector koos, gaan Van den Berg en haar man er nu toch ook voor: het zelf ontworpen koophuis. Ze verwierven recent één van de dertig nog beschikbare kavels. Van den Berg: ‘Je kiest een lapje grond en gaat vervolgens met een architect praten. Zodra je een voorlopig ontwerp hebt, ga je vergunningen aanvragen. Bijna tegelijk no-
‘Ik verwacht hier nog te wonen als ik achter een rollator loop.’ Marije van den Berg
dig je aannemers uit voor een offerte. Je doet echt álles zelf, jij bent de projectleider.’ Een tip van Van den Berg: ‘Kies een architect die het ook leuk vindt om de planning te bewaken.’ Zelf trok ze een architect aan die in de wijk al drie andere huizen ontwierp. Met maquettes toont Van den Berg enthousiast hoe het huis er straks bij zal staan. ‘Je moet rekenen met een jaar of twee. Verwacht vooral niet dat het zelf bouwen van een huis sneller gaat. Of goedkoper is. Want dat is niet zo. Wij hopen zo’n 400.000 euro kwijt te zijn, waarvan een ton voor de kale grond; ons kavel is groter dan gemiddeld in de wijk. En dan wonen we in een huis dat helemaal voor ons is gemaakt en waar we, zo verwacht ik, nog wonen als ik achter een rollator loop.’ Dat veel bewoners meer geld kwijt zijn dan zij vooraf begroot hadden, daar kan Van den Berg helemaal inkomen. ‘Je doet het maar één keer, en dan wil je het helemaal goed doen. Dus dan sta je voor de keuze van luxe deurbeslag of deurbeslag van de bouwmarkt. En dan wordt het toch dat dure. Zo gaat het met alles. Wij hopen dat we op de rem kunnen blijven staan – dat kan Tijn beter dan ik...’ 1 www.nieuwleyden.nl
Er is niks ‘Vinex’ aan Nieuw Leyden. HIELCO KUIPERS
Geen Belgische praktijken
Zelf de bloemetjes kiezen
Overal bouwen
Aan ontwerpen voor Nieuw Leyden worden wel eisen gesteld. Zo moeten de zijgevels bijvoorbeeld in dezelfde kwaliteit worden geleverd als de voorgevel.
Bewoners van de wijk beslissen ook mee over de beplanting. Straatgenoten kiezen of ze zelf het groen willen beheren of dit aan de gemeente overlaten.
Wijken met particulier opdrachtgeverschap komen vaker voor. Een ander voorbeeld is de wijk Roombeek in Enschede, die werd verwoest bij de vuurwerkramp.
WONEN 875.000 Lezers van De Pers zien deze advertenties. Wilt u ook uw woning in kleur presenteren vanaf slechts % 99,- inclusief BTW. Informeer bij uw makelaar of bel met Ieke van Hees (30) 600 74 67 of René den Uijl (030) 600 74 95 of Sylvia Alonso (070) 307 84 52 of Margot Wijnen (070) 307 84 06
Capelle aan den IJssel
Purmerend
Flevostraat 119
Sofie Blankerf 18
Maassluis
Hierden
Molenweg 25A
Ee
Tibsterwei 15
Groen van Pinksterenkade 14-b
Mooi gelegen, ruimtelijke woning met overdekte P- plaats en tuin op 133 m² eigen gr. Ind: hal met toilet en inpandige berging. Woonkamer incl. kkn ca. 40 m². L-vormige keuken met apparatuur. 1e Verd: 2 zeer ruime slaapkamers ca. 23 en 26 m². Complete badkamer met ligbad en 2e toilet. Woonopp. 122 m². Van Santen Makelaars Lid NVM
Modern goed onderhouden driekamerappartement van ca. 76,5 m² op de vierde etage van een kleinschalig appartementencomplex. Het appartement heeft een balkon, gescheiden badkamer/toilet, grote keuken en berging op de begane grond. Op loopafstand van trein/bus die je in 30 minuten op Amsterdam CS brengt.
Vraagprijs: % 189.500,- kk www.vansantenmakelaars.nl Tel.: 010-2580180
Vraagprijs: % 159.000,- kk www.hoekstraenvaneck.nl Tel.: 0299-472021
Lathum (bij Arnhem)
Utrecht
Neude 30
De Muggenwaard 20-375
BUITEN WONEN WORDT NU WEL HEEL BETAALBAAR! NIEUWE VRAAGPRIJS: VAN % 425.000,- k.k Uniek object voor de liefhebber van het “landleven”. Op een prachtige plek, in landelijk Hierden, gelegen charmant helft van een dubbele boerderij met diverse opstallen en een prachtige kavel grond (2327m2). Mogelijkheid tot maken van buitenritten.
Schitterend landelijk gelegen woonboerderij op ca. 2300 m2 eigen grond nabij Nationaal Park Lauwersmeer op terp en aan doodlopend weggetje. Uitzicht over landerijen (ganzen gedooggebied) 6 kamers waaronder atelier, garage. 10 minuten van NS station. Volledig gerenoveerd in 2002 met o.a. isolerende beglazing en nieuwe kozijnen. Voor liefhebbers van natuur en stilte. Zie ook film op www.lamberink.nl
Vanafprijs: % 324.000,- kk www.openhuis.nl Tel.: 010-5911011
Vraagprijs: % 425.000,- kk www.marinusjansen.nl Tel.: 0341-419177
Vraagprijs: % 439.000,- kk www.lamberink.nl Tel.: 0652667640 (PieterRozema)
Duitsland
UNIEK AANBOD
GROOTS WONEN OP EEN BIJZONDERE LOCATIE VOOR EEN BETAALBARE PRIJS! VRIJWILLIGE VEILING VRIJDAG 26/11/2010 VAN 10-11:00UUR. Meer info: www.openhuis.nl. Bezichtiging op afspraak. Indien u de veiling niet wilt afwachten bent u vrij om vóór de veiling een bod uit te brengen. Oorspronkelijke vraagprijs: % 324.000,k.k. Genoemde vraagprijs is vanaf prijs.
Grensgebied Arnhem,Nijmegen, Winterswijk
Op schitterend schiereiland ‘Riverparc’ gelegen vrijstaande 4-kamer villa met een ideale ligging aan het water, op een kavel van ruim 380m². Royale L-woonkamer met houten vloer en openslaande deuren naar riante achtertuin, ruime halfopen keuken v.v. inbouwapparatuur, badkamer met douchecel én ligbad, 3 slaapkamers met hoge nok. Woonopp: ca. 115 m²
In het bruisende hart van de stad Utrecht (op de Neude) liggen deze uitstekend onderhouden monumentale studio’s van circa 35 m² met een groot gemeenschappelijk dakterras. Een unieke kans voor starters of een super belegging voor ouders van studerende kinderen. Wees er snel bij, nog maar enkele appartementen te koop.
Wilt u ook ruimer en toch betaalbaar wonen??
Vraagprijs: % 279.500,- kk www.bieze-makelaars.nl Tel.: 026-3842222
Vraagprijs: % 149.500,- kk www.neude.nu Tel.: 0619760653
Rainer Elsmann Immobilien www.elsmannmakelaars.nl Tel.: 0031 - (0)26 4954557
Staat uw woning te koop en wilt u extra kijkers trekken? Adverteer dan in Dagblad De Pers. Voor slechts % 99,- inclusief BTW brengt u uw woning in full colour onder de aandacht van duizenden potentiële kopers. U kunt uw woning op een formaat van 51 mm breed x 96 mm hoog bij al onze lezers presenteren. Daar moet die koper van uw woning toch tussen zitten! U kunt uw advertentie aanleveren via: www.depers.nl/woningverkoop
Verleg uw grenzen en kijk op www.elsmannmakelaars.nl !! Hier treft u een uitgebreid woningaanbod voor een betaalbare prijs! En dat slecht enkele kilometers over de Duitse grens bij Arnhem, direct aan de A12!
Housing Agency Voor onze internationale clientèle zijn wij altijd op zoek naar gemeubileerde / gestoffeerde appartementen en huizen in Amsterdam, Amstelveen e.o. Neem contact op voor een vrijblijvende afspraak: Amsterdamseweg 181 Amstelveen Tel: 020 4417775 www.amstelhousing.nl
[email protected]
=YPQ^PSSPNLYZNLaVJO[VTSL\RLKPUNLU[LKVLU 2PQRVWYVKLRY\PZUSHTZ[LYKHTVMILS
De digitale foto dient minimaal 200 dpi te zijn en mag niet groter zijn dan 2 Mb. Voor meer informatie kunt u bellen naar: De editie Amsterdam - Ieke van Hees (030) 600 74 67 %%1 ,)& .1 % ()) &./()) %%&.)(., ) &), 4%1)3%% % ()) %'.) () -,)0 !)1De
., ()Midden-Nederland 4%1)3%% 1 (% 1 % ()) %'.) ,)& .1 4%1)0 - René editie (Utrecht) den Uijl (030) 600 74 95 De editie Rotterdam en Den Haag - Sylvia Alonso (070) 307 84 52 of Margot Wijnen (070) 307 84 06 %%1 ,)& .1 % ()) &./()) %%&.)(., ) &), 4%1)3%% % ()) %'.) () -,)0 !)1 ., () 4%1)3%% 1 (% 1 % ()) %'.) ,)& .1 4%1)0
Urban Living
Prijswinnaar
Deels doorzichtige afvalzak voor duurzaam gedrag Winnaar van de Doen! Materiaalprijs is de Goedzak. Floor van Dijck AMSTERDAM
...
De Goedzak is een speciale afvalzak voor nog bruikbare spullen met een transparant deel, zodat iedereen kan zien wat erin zit. De spullen mogen worden meegenomen om zo nog een tweede leven te krijgen. Als niemand er belangstelling voor heeft, gaat de zak alsnog de vuilniswagen in. Een idee van Simon Akkaya, ontwerper bij Waarmakers. Simon, hoe is het idee ontstaan? ‘Het was onderdeel van mijn afstudeerproject ‘ontwerpen voor altruïsme’, als industrieel ontwerper aan de TU Delft bij het ontwerpbureau KVD. Ik wilde concepten bedenken die onbaatzuchtig gedrag zouden stimuleren. Deze zak geeft mensen de kans om spullen waar zij niets meer aan hebben, aan anderen aan te bieden.’ Verrast door de prijs? ‘Het thema van de Doen! Materiaalprijs is duurzaam en innovatief materiaalgebruik. De Goedzak is vooral duurzaam wat de insteek ervan betreft, het ontwerp stimuleert mensen op een andere manier met hun afgedankte spullen om te gaan. Daarin verschilde hij van de meeste andere inzendingen en was ik toch wel heel verbaasd dat ik won…’ Is de Goedzak al ergens te koop? ‘Nog niet, ik wil graag het prijzengeld investeren om hem in het straatbeeld te brengen, en ik hoop dat ik dat door de aandacht die dit project nu krijgt gemakkelijker kan realiseren.’ 1
15
Haarden Alternatieven zat voor de echte houthaard
Echte vlammen en brandend water Warm de winter door met echte of neppe vlammen in je huis. Floor van Dijck AMSTERDAM
...
Vroeger, voordat we allemaal een dik LCD-scherm hadden, was de haard het middelpunt van de woning. En die is nu terug van weggeweest. Een knappend haardvuur is het summum van stereotiep gezellig, warm en romantisch; precies wat we willen in de winter. Een kwart van de Nederlandse huishoudens heeft al een (open) haard in huis. Nog eens 40 procent zou dit graag willen, zo blijkt uit niet zo verrassend onderzoek van een haardenfabrikant. Voor vuur in je huis zijn er opties te over. Van echte vlammen tot waterdamp en van een haard in de schouw tot een brandende bijzettafel.
Houthaarden Hout als brandstof voor open haarden is authentiek en verreweg het gezelligst. En het ruikt zo lekker naar winter, dat brandende hout. Maar er zitten wel flink wat nadelen aan zo’n sfeervolle echte haard. Zo moet het hout ergens bewaard worden, moet de schoorsteen voldoen aan de strengste eisen en ook goed onderhouden worden. Ook is het aansteken nogal wat werk en heeft een haard op hout een laag rendement. Bovendien is de schoorsteen een verdwijnend fenomeen en is stoken op hout in een appartementje op drie hoog niet aan te bevelen. Gelukkig zijn er nog andere opties.
Gas, water, bio ethanol of hout? Kies je vlam.
Gelhaarden Gelhaarden waren tien jaar geleden het alternatief voor houthaarden. Het voordeel is een echte vlam, het gebruiksgemak en het feit dat een gelhaard niet duur is in installatie. Maar de brandgel is naar verhouding duur, brandt kort en geeft geen lekkere geur. Inmiddels zijn er alweer veel betere opties en is de gelhaard officieel ‘uit’.
Bio-ethanol haarden Een voordeel van haarden op biobrandstof is dat ze schoon branden zonder rook of geur en je (dus) geen
rookkanaal nodig hebt. Ze kunnen werkelijk overal staan. Geen schouw, geen probleem, de haard kan willekeurig in het midden van de kamer. Fabrikant Ruby Fires speelde daarmee met het model Livorno: deze is namelijk omkeerbaar. Echt warm wordt het met zulke haarden niet. Vooral handig als sfeerverhoger. De prijzen van deze haarden zijn de afgelopen jaren flink gedaald. Ze zijn er al vanaf enkele honderden euro’s en bestaan in alle vormen en maten. Van een soort bijzettafel-met-vuurtje via een hangende olympische vlam naar
de ouderwetse haard-in-schouw.
Elektrische haarden Elektrische haarden zijn eenvoudig te installeren, en er komt geen vlam aan te pas. Er is dus geen rookkanaal nodig. Ze zijn er van lelijke kacheltjes met vlammenlook, tot bijna niet van echt te onderscheiden. Fabrikant Faber heeft nu een realistische haard waar de vlammen bestaan uit... water! Bij het Opti-Myst-vuur wordt het vlameffect gecreëerd door verlichte ultra-fijne waterdamp. Zo kun je water zien branden in je kamer. 1
Gashaarden
Goed doen met de Goedzak.
Handig voor als je in je appartement nog een gasaansluiting en afvoer hebt waar ooit een gaskachel zat, dan kan daar een gashaard voor. Fabrikanten doen er alles aan om het vlammenbeeld van de gashaard zo realistisch mogelijk te maken, maar de gashaard blijft toch een stuk minder sfeervol dan hout, al gaan ook hier de ontwikkelingen snel en zijn er moderne gashaarden te koop die er zeer realistisch uit zien.
.
¢Í
T D£
¢ ~ ª{ ¢{ ~{E | aª
{{ T i¢ F£{ £« ¢{¢ d{
|{ | Ff T D ¢
¢ { |{{> \ ª £Í
ª{ å¡ ±{¢{ åÖ ª|
Onderzoek Maurice de Hond
HUURDERS WILLEN KOOPHUIS Bijna een kwart van de huurders is van plan binnen de komende twaalf maanden te verhuizen. Hiervan heeft 40 procent de voorkeur voor een koopwoning. Dit betekent dat ongeveer 260.000 van de in totaal 2,8 miljoen huurders in Nederland op zoek zijn naar een koopwoning. Van de huurders die in een huurwoning van een woningcorporatie wonen, zou 10 procent de huidige huurwoning willen kopen. Dit betekent dat ongeveer 220.000 van de in totaal 2,2 miljoen huurders van wo-
Z{{¢ ª{ |£ª ¢ª _ ª± ~{{ ¢ ¢
{Ã {_
ningen van woningcorporaties bereid zouden zijn hun huurwoning te kopen. Dit zijn de opvallendste uitkomsten van een onderzoek dat in opdracht van de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) is uitgevoerd door Maurice de Hond (Peil.nl). ‘De uitkomsten van het onderzoek ondersteunen de intentie van het kabinet om meer huurwoningen om te zetten in koopwoningen’, stelt Karel Schiffer, algemeen directeur van de Nationale Hypotheek Garantie.
@¢{ a@N \¢ £«
| \ª
i {¢ {¢ ¢ { {{
«««>~{|£ª
> Onderstaande organisaties, bekend op 3 november 2010, zijn aanwezig met een stand en/of workshop(spreker) tijdens de Carrièrebeurs Overheid. Voor het actuele overzicht ga je naar www.carrierebeursoverheid.nl.
LETTERFACTORY written for success
Je eigen wijk aanvegen Het kabinet wil snelheidsduivels in woonwijken harder gaan aanpakken. Het CDA stelde voor om in plaats van een boete een taakstraf op te leggen die moet worden uitgevoerd in de eigen buurt.
De Carrièrebeurs Overheid is een onderdeel van
16
Uit & thuis RONDJE RANDSTAD
AGENDA
Boek Ruiken aan Nederland
VRIJDAG T/M ZONDAG
MUZIEK Suzanne Vega Vr, Melkweg, Amsterdam Lastige keuze tussen twee zingende dames op vrijdag in Amsterdam: Suzanne Vega geeft intiem concert in de Melkweg... Lissie Vr, Paradiso, Amsterdam ...en Lissie, een folkrocker uit Illinois, die dit jaar furore maakte met Lady Gaga-cover Bad Romance (YouTube!) in Paradiso.
Aan Lombok zit ’n Hollands luchtje Verloedering van de reukzin of een geurenaccumulatie van spruitjeslucht en masala-aroma? Vanja van der Leeden UTRECHT
Jack Parow Zo, Paard van Troje, Den Haag Parow vormt samen met Die Antwoord het voorfront van de ZuidAfrikaanse hiphoprevolutie.
FESTIVALS Africa in the Picture Vr/Za, Het Ketelhuis, Amsterdam Vijftig speelfilms, documentaires, korte films en animaties uit Afrika in één van de betere bioscopen van de stad. Lab aan de Werf Vr/Za/Zo, Huis aan de Werf, Utrecht De hele week duurt dit festival vol jeugdtheater- en dans in productiehuis Het Lab. Wereld West Weekend Zo, Kunstenhuis, Amsterdam Afrika meets India, een crossover tussen Noord-Afrikaanse en oosterse cultuur.
NIGHTLIFE Spunky XL Vr, West. Handelsterrein, Rotterdam Van hiphop tot techno en van oldschool tot club. Burlesque Ballroom Za, Hotel Central, Rotterdam Waan je in de Franse sferen van de jaren vijftig. Met prachtige danseressen en swingende muziek.
...
Hij schreef een boek over typisch Nederlandse geuren, Hollandse luchten, ruiken aan Nederland. Auteur Jelle Leenes gaat op zoek naar vaderlandse aroma’s. Leenes interesseert zich als journalist voor bijzondere verhalen. Zo schreef hij een boek over mensen die aan doodlopende wegen wonen. Dit keer gaat hij zijn neus achterna. Op het platteland en in de steden. Ruikt het nog Nederlands in Utrecht? Het geurt er in ieder geval naar koffie, maar dat is wel erg voor de hand liggend vanwege Douwe Egberts’ koffiebranderij. In Leenes’ boek zegt de blinde cabaretier en columnist Vincent Bijlo dat ons land en met name Utrecht, naar gier ruikt. Op deze mistige dag ruikt het gelukkig helemaal niet naar gier in Utrecht, eerder naar benzine en natte hond.
Odeurdecor Wie de hele dag in zijn eigen lucht zit, ruikt deze niet meer. Juist daarom ga ik met Leenes naar de veelbesproken multicultiwijk Lombok. Op zoek naar authentieke Hollandse luchtjes in een voorbeeldwijk van prettige integratie. Is er in een odeurdecor van wierook en gegrild lamsvlees nog plaats voor spruitjeslucht? Bij Helal Shoarma aan de Kanaalstraat ruikt het vooral naar Kentucky Fried Chicken. Naar gefrituurde kip dus, maar omdat geuren sterk associ-
eren met herinnering, verbind je die vette lucht meteen met je eerste verjaardagsbucket van de Amerikaanse kipketen. Veysel Uz, die achter het lam aan het spit staat, vindt Nederland naar gebouwen en steen ruiken. ‘In Turkije ruikt het veel frisser.’ Maar, realiseert hij zich, geurbeleving heeft ook te maken met omgeving. Helal Shoarma kijkt uit op een betonnen karkas. Aan de raamsparingen met midden-oosterse boogvorm te zien
Leenes geeft het al aan in zijn boek: ‘Nederland lijdt aan geurvervlakking.’ een moskee in wording. Wat anders dan een woud aan de Bosporus. Veysel: ‘Vroeger rook het hier veel gezelliger.’ Verderop bij bakker Hicret ruikt het niet naar brood, maar naar uien. Een fragiel mannetje staat er druk te draaien: Turkse pizza’s met gehakt, tomatensaus en uien. ‘Kaas’, roept zijn collega achter het brood op de vraag hoe Nederland ruikt. ‘Echt?’ vraagt Leenes, die Nederlandse kaas in zijn boek ‘geurintrovert’ noemt, eufemisme voor een reukloos ding met kunststof korsten. Ja echt, vindt de bakker. ‘Zo lekker zacht, die Nederlandse kaas.’
Gevulde eieren Bij Surinaams eethuis Aarti ruikt het naar kip en kerrie of preciezer, naar masala. Voor Mike Maggan, die zijn zaak staat te vegen, ruikt Nederland naar aardappels. Hij kan zich de lucht van nieuwe aardappels helder voor de geest halen. ‘Ze ruiken vers, naar
Rechtsonder: bakkerij Hicret, erboven: eethuis Aarti. FOTO’S: MARJOLIJNE PERQUIN
grond en aarde.’ Hollandse geuren zoeken tussen islamitische slagerijen en Perzische levensmiddelenwinkels lijkt een zoektocht naar een speld in een hooiberg. Halverwege de Kanaalstraat ruikt het toch onmiskenbaar naar bloemen, een geur die vaak met Nederland wordt geassocieerd. De drie dames achter de toonbank van de bloemenwinkel houden er verschillende nationale geurherinneringen op na. Het gaat van ‘zelfgemaakte groentesoep van oma’ tot ‘gevulde eieren die naar stront ruiken’ – ook
van oma. Geen van de drie noemt bloemen. Buiten op straat ruikt het weinig Nederlands volgens de dames. ‘De geuren van Turkse en Marokkaanse slagers zijn veel sterker.’ Anders dan de anoniem geurende gesealde Nederlandse kipfilet.
Geurvervlakking Leenes geeft het al aan in zijn boek: ‘Nederland lijdt aan geurvervlakking. In het algemeen komt dat door verschijnselen als monocultuur in landen tuinbouw en schoner wordende
û ƐljƍƍƌƏdž ŤŦdž Expositie
CREATIEF MET POSTZEGELS
A.S. MAANDAG!
İ ƉƌNjƙƇťƙƏ ąăĄă ŕƙƠƉƙƄƙƉ ŀljƐƠŦ ŕŤƆƆ Ā ĤƇƐdžƙƏƗŤƇ Kaartverkoop via Entree: v.a. e 37,50 (excl. servicekosten). Aanvang: 20.00 uur.
Wat krijg je als je reclamebureaus, ontwerpers en kunstenaars bij elkaar zet in een voormalig postkantoor? Een grote creatieve orgie. Of, zoals initiatiefnemer Stichting Haarlem het noemt, kruisbestuiving. Aanstaande zaterdag opent in het voormalige postkantoor aan de Gedempte Gracht Klein Haarlem. De 32-jarige Ivo Maissan is het gezicht achter het initiatief. Hij heeft grote verwachtingen van de nieuwe broedplaats. ‘Het moet één groot samenwerkingsverband zijn en onderdak bieden aan diverse Haar-
lemse creatieve initiatieven. Er zullen exposities, workshops en optredens komen.’ Een aantal creatieven broedt er al, waaronder KBFL, Shabbey Road Studios, Pieter Borst, Street Canvas en Lianne Kuijpers. Bevrijdingspop, Conservatorium Inholland en het Patronaat hebben ook al interesse getoond. Klein Haarlem trapt zaterdag 6 en zondag 7 november af met een openingsexpositie van de Haarlemse kunstenaars. De opening valt samen met het Haarlemse Kunstlijn, tevens dit weekend.
Jazz & nederhop
CHOCOLADE IN UTRECHT Vorig jaar kwam Chocolade uit. Op deze EP slaat taalvirtuoos Typhoon de handen ineen met de mannen van New Cool Collective. Het resultaat is een swingend allegaartje waarin hiphop en jazz de boventoon voeren. De live-reputatie groeide met elk optreden en ondanks de korte plaat (zeven tracks) is er genoeg materiaal om al een jaar lang elk podium in vuur en vlam te zetten. En dus ook vanavond in Tivoli.
Siliconen te koop
Flamenco meets pop
Op de Sieraad Art Fair in de Westergashouder toont internationaal ontwerptalent zijn werk. Van edelmetaal tot siliconen.
Zaterdag speelt de Catalaanse band Ojos de Brujo in de Melkweg een eclectische mix van flamenco en pop.
Uit & thuis RONDJE RANDSTAD
17
Recycle Tas van leerrestjes
Binge-shopping te lijf met ecotas ECO SPOT VANJA VAN DER LEEDEN AMSTERDAM
...
Wist je dat eenvijfde van het eten dat je koopt linea recta de prullenbak in gaat? Zonde; dat binge-shoppen, volgens ontwerpster Doreen Westphal. Westphal is een hergebruiker. Eerder al kwam ze met de tassenlijn KREJCI, gemaakt van oude binnenbanden van fietsen. Nieuw is haar Measure Bag, de tas werd eind oktober gepresenteerd tijdens de Dutch Design Week. Een shopper gemaakt van leerrestanten die je waarschuwt om je in te
houden bij het boodschappen doen. Toen Westphal de Bulgaarse producent van haar fietsbandtassen bezocht, zag ze een enorme hoop leerresten in een hoek liggen. Gefascineerd door de oude troep maakte ze een tasontwerp waarmee dat oude leer weggewerkt werd. In het kader van voedselverspilling besloot ze de tas nog verantwoorder te maken en er een schaal van 1 tot 5 op te drukken, als symbool voor bewust boodschappen doen en geheugensteuntje om eens te consuminderen. De tas meet 23x8x38 cm en is verkrijgbaar in de leerkleuren bruin/ blauw en grijs/paars – tot de restjes strekken. 1 PS: oude binnenbanden kun je opsturen naar Cycletours (Buiksloterweg 7A, 1031 CC Amsterdam) met wie Westphal een samenwerking heeft.
Tassen als geheugensteuntjes.
Shoppen Fashion in de rosse buurt
‘Hier wordt niet geneukt maar genaaid’ Vanja van der Leeden UTRECHT
...
Hou in je zoektocht naar verantwoorde fashion even halt bij het Utrechtse Puha. Zit in de Hardebollenstraat, een toepasselijke naam voor dit zijsteegje van de Voorstraat. Vanuit deze winkel kun je stiekem loeren naar de ‘harde bollen’ van de rosse dames in de etalages aan de overkant.
Slow design
industrie’, legt Leenes uit. Lombok is de laatste jaren overspoeld door yuppen. Met hogere huizenprijzen als gevolg en het noodgedwongen vertrek van een aanzienlijk deel van de ‘oorspronkelijke’ allochtone bevolking. Hiermee is ook een deel van het geurrijke verleden verloren gegaan. Lombok ruikt niet meer naar ritueel geslachte dieren en evenmin naar karnemelk en groene zeep. 1 Jelle Leenes; Hollandse luchten, ruiken aan Nederland / Uitg. Atlas, € 19.90
Bij Puha zelf blijft het trouwens niet bij windowshopping. Tenzij je heel sterk in je schoenen staat en ongevoelig bent voor de kledingstukken van Juliette Boogers en de accessoires van studio Ruig. Schrik niet van de prijzen, eigenaresse Tamara legt uit: ‘De Delftsblauwe keramieken pistolenbroche van Lammers en Lammers is maar liefst drie keer in de oven geweest.’ Voor dergelijk ‘slow design’ moet je nu eenmaal dokken. Een groot deel van de kledingcollectie van Puha wordt op milieu- en mensvriendelijke manier vervaardigd. Net als bij Sincero Fashion trouwens, op nummer 1 van de Hardebollenstraat. Waar de uitstraling van Sincero Fashion nogal biologisch is, blijkt Puha duidelijk meer verstand te hebben van mode. Merken als Ontfront
Museumnacht 2010
TECHNO IN DE HERMITAGE Het is moeilijk voor te stellen als je komende zondagmiddag met oma door de prachtige Hermitage loopt, dat enkele uren daarvoor een stampende massa feestgangers danste op de beats van dj Alexander Kowalski. Toch is het zo, en de Hermitage is niet het enige museum dat zaterdagavond- en nacht overspoeld wordt door bezoekers van de Amsterdamse Museumnacht 2010. Op 58 locaties verspreid over de hele stad zijn er films, modeshows, thea-
tershows, lezingen en vooral heel veel kunstexposities te zien. Daarnaast dus muziek. Het grootste feest vindt plaats in NEMO Science Center, waar nachtburgemeester dj Isis acte de presence geeft. Met de Friese fado van Nynke Laverman en de hiphop van Zwart Licht is er ook aan liefhebbers van livemuziek gedacht. De echte die hards kunnen hun nacht verlengen tijdens de vele afterparty’s in de binnenstad.
www.n8.nl
Alles zelf doen Het vuistdikke boek Homemade wint de Kookboek van het jaarverkiezing. Auteur Yvette van Boven doet alles zelf. Van het roosteren tot de styling van het varken. Manlief verzorgt de foto’s.
‘De Delftsblauwe pistolenbroche is maar liefst drie keer in de oven geweest.’ Tamara Karsdorp, eigenaar Puha
en ecofashion label Studio Jux sieren de mannenrekken. De jasjes van het merk Faster zijn uniek – elk exemplaar heeft een andere voering of buitenkant zo je wilt, ze zijn aan twee kanten draagbaar. Vrouwen hebben al hele-
maal niets te klagen met de ontwerpen van Monique Poolmans, Neurotica en Heidi Long en de sexy originele panties van Les Queues des Sardines. Puha bestaat sinds een half jaar en is opgericht door Tamara Karsdorp, Chantal Ehrhardt en Said Belhadj. Beide dames zijn naast winkeleigenaresse autonoom kunstenaar. Tamara klust ook nog wat bij als fotografe en maakt grappige kaarten voor de winkel met opschriften als ‘Wip eens langs’ en ‘Hier wordt niet geneukt maar genaaid’. Said heeft een eigen kledinglabel. Zijn merk ‘100% Halal’
hangt hier uiteraard in de rekken. Met de kunstzinnige inbreng van het drietal is Puha meer dan een winkel, eerder een creatief platform voor jonge en jong belegen ontwerpers. De kunstenaars zijn op meerdere plekken in de stad zichtbaar. Afgelopen weekend stonden ze op het Utrechtse kunstenfestival No Label en momenteel wordt er gewerkt aan een ‘pop-up shopje’ in de Toonkamer, een centrum voor interieur design in de Pastoe Fabriek. 1
* Puha, Hardebollenstraat 8, Utrecht.
,+,,, %/%,%./0
%" $
%$%
% #"%! 2 % , ((3%-,3,-, %(( %+,% & %(/%(1,, %,%-,%( %#,,+,3( +% % %,*/((3 (1, %$,,%-,(/,,+%(( )+
Mix
20.30
BONJE MET DE BUREN RTL4 Natasha Froger en haar hulpje John Williams bemiddelen bij burenruzies.
Nederland 1 17:00 17:25 17:56 17:59 18:00 18:15 18:40 19:00 19:25 20:00 20:30 21:30 22:15 23:00 23:55
19:00 21:00 23:15
Nederland 2
KRO Kindertijd Sesamstraat CDA EénVandaag NOS Journaal EénVandaag NOS Sportjournaal Lingo De vakantiedokter NOS Journaal Naaste familie Het mooiste meisje van de klas Politie te paard Pauw & Witteman NOS Journaal
17:00 17:05 17:35 18:25 18:55 19:25 19:55 20:25 20:50 21:30 22:00 22:55
RTL Voetbal: UEFA Europa League RTL Voetbal: UEFA Europa League Dynamo Kiev - AZ RTL Voetbal: UEFA Europa League PSV - Debreceni of Steaua Boekarest - FC Utrecht RTL Voetbal: UEFA Europa League
17:05 17:10 18:05 19:00 19:35 20:30 23:20
RTL 7 18:00
20.30
FILM: JURASSIC PARK III VERONICA Niet zo goed als het eerste deel, maar ach, als we maar veel dinosaurussen zien.
20.55
PENOZA NED3 Einde van het eerste seizoen van de ‘Nederlandse Sopranos’.
Nederland 3
NOS Journaal Nederland helpt Tijd voor MAX Kruispunt Man bijt hond Meldpunt That’s the question Uitgesproken Twee voor twaalf Andere tijden Nieuwsuur Holland Doc: Bastøy
17:20 17:45 18:00 18:23 18:45 19:00 19:29 19:30 20:25 20:55 21:50 22:00 22:50 23:10
Fabeltjeskrant Oprah Winfrey show Dr. Phil Kinderziekenhuis Style by jury Anna and the King As the world turns
17:10 18:05 19:00 19:15 19:50 20:30 21:30 22:30 22:45 22:50 23:20
RTL 8
21.35
OH OH CHERSO RTL5 De laatste aflevering, maar we zijn nog niet van Sterretjuh, Snipâh en Jokâh af...
RTL 4
Te land, ter zee en in de lucht AVRO AvaStars Live Vrijland Het Klokhuis NOS Jeugdjournaal SpangaS Nederland 3 De Wereld Draait Door Keuringsdienst van Waarde Penoza NOS Journaal op 3 MaDiWoDoVrijdagShow PowNews #TVLAB
17:05 18:00 18:15 18:35 19:30 19:55 20:00 20:30 21:30 22:30 23:35 23:45 23:50
De grote verhuizing Huizenjacht Hart van Nederland - Vroege editie Shownieuws - Vroege editie Trauma centrum House House Hart van Nederland - Late editie Piets weerbericht Shownieuws - Late editie De meest schokkende vliegtuigrampen
17:05 17:35 18:30 19:30 20:00 20:30 22:45 23:35
SBS 6
19
00.15
LATER WITH JOOLS HOLLAND, CANVAS Het allerbeste livemuziekprogramma ter wereld komt niet op de Nederlandse tv.
RTL 5 As the world turns RTL Nieuws Editie NL RTL Boulevard RTL Nieuws RTL Weer Goede tijden, slechte tijden Bonje met de buren Derek Ogilvie Secret millionaire RTL Nieuws RTL Weer RTL Boulevard
17:35 18:00 18:30 19:00 20:00 20:30
Two guys and a girl Will & Grace Airline Surf patrol The Kardashians The wedding planner Law & Order: Special Victims Unit Cold case
17:05 17:30 18:00
NET 5
21:35 22:05 22:35 23:35
The king of Queens Everybody loves Raymond The nanny Topchef Take me out Expeditie Robinson 2010: Refreshed Oh oh Cherso Hoe vind ik een vent? Shock doc: Mijn gigantisch misvormde hoofd Take me out
Veronica
18:15 18:40 19:10 19:30 20:00 20:30 22:15
Phineas & Ferb Zack & Cody Veronica’s funniest commercials ever! 3rd Rock from the sun According to Jim Two guys and a girl Two and a half men The big bang theory Jurassic Park III Red corner
LEZERSCOLUMN
Een druk op de knop Natasja Bogers
...
‘P
innen? Ja, dat kan. Momentje.’ Ik aarzel, om vervolgens met één druk op de knop de grootste uitgave van m’n leven tot nu toe te bevestigen. Een paar uur later zit ik thuis op de bank en dringt het ineens tot me door: ik heb echt een vliegticket naar Australië geboekt. Oh jee... Een paar maanden geleden was er nog
OPLOSSINGEN PUZZELS Sudoku (vorige Cryptogram week donderdag) 1 4 8 2 9 5 3 6 7 5 9 3 7 6 8 1 2 4 2 7 6 4 3 1 5 9 8
3 5 1 9 4 6 8 7 2 4 6 2 3 8 7 9 1 5
7 8 9 1 5 2 6 4 3 6 3 7 5 2 9 4 8 1 9 1 5 8 7 4 2 3 6 8 2 4 6 1 3 7 5 9 Zweeds raadsel
niks aan de hand. Niks anders dan de gebruikelijke dagelijkse beslommeringen van een fulltime werkende single die aan de laatste maanden van haar twintigerbestaan bezig is en zich daar heel erg bewust van is. Tot ik bedacht dat ik toch maar eens een vakantie moest plannen. Als een van de weinige single vrouwen in mijn vriendenkring was een gezellige vakantie met cocktails aan het strand en girls nights out helaas geen optie. Een georganiseerde reis dan. Een
Cocktails aan het strand en girls nights out waren helaas geen optie. beetje reisorganisatie biedt tegenwoordig groepsreizen naar elk continent voor elke doelgroep aan, dus daar zou toch ook voor mij wel iets bij moeten zitten? ‘Of ik ga naar Australië’, zei ik na een paar biertjes tegen een vriend toen we op een terrasje van de zon
genoten, ‘dat zou ik toch ook ooit nog eens moeten doen.’ En daar was mijn eureka moment. Eigenlijk moet ik dat gewoon doén! Een paar borrels, weken met overleg en e-mails naar het reisbureau later was het dan zover. Ik drukte op Ja, koos stoelnummers voor vluchten in november en februari en stond na een kwartier weer buiten met een envelopje met de vluchttijden. Twee maanden backpacken in Australië van Adelaide naar Cairns, alleen. Twee maanden reizen, slapen in hostels met onbekenden, leven uit een rugzak en geen idee hebben hoe
de volgende dag eruit ziet. Dertigersdilemma? Neuh. Zou mijn stijltang in m’n backpack passen? 1
* Uw column in De Pers? Stuur uw pennenvrucht (maximaal 350 woorden) naar
[email protected].
Door Hercules & Valkema / www.elsje.nl
A12
A12
Utrecht
A12
A2
A27
A20
MEERKERK Rotterdam A15
¨
A2 A27
Gorinchem
A15
Mix
ZWEEDS RAADSEL: niet op tijd zijn militaire aanval
WIN!
afscheidsgroet Grieks epos
boom
7 5
deel van Vietnam
Deze week:
de Nikon S8000 digitale camera t.w.v. 269,De uiterst dunne (27.3mm) COOLPIX S8000 met 10x zoom past in elke zak en is de ideale camera als je op elk moment van de dag prachtige foto’s en HD-video’s wilt maken. De S8000 is bovendien zeer eenvoudig in gebruik!
aflevering
maangodin op welke plaats
anders genaamd
nanofarad
1
ambacht
2
bouwstijl loopvogel grosso modo
6 bubblegum Grieks eiland
hoofdstad in Europa triomfboog (Fr.)
3
4
website: www.depers.nl
of SMS naar: 3553
WIN!
Vandaag:
redactie:
[email protected] 020-3460550
Hotelbon Jaarkaart t.w.v. €75,-.
distributie:
[email protected] 088-0131830
Prijspuzzel van vandaag is de sudoku. Bel: 0909-5010703 Zo doet u mee:
gevangeniskamer
bovendien
Anthony Fokkerweg 61 - 3 1059 CP Amsterdam tel: 020 - 3460560 fax: 020 - 3460596
Met de Hotelbon Jaarkaart kunnen twee personen één jaar lang gratis overnachten in een van de ruim 3000 aangesloten hotels. Voor meer informatie: www.hotelbon.nl
cijfer
wig
gemzenleer tegenover
doopvader
Een uitgave van Mountain Media BV
Zie voor meer informatie: www.nikon.nl
Bel: 0909-5010703
8
sales:
[email protected] 0800-7200000
of SMS naar: 3553
Om kans te maken op dag- of weekprijs belt u de gevonden cijfercombinatie uit de vakjes ABC door naar 0909-5010703 (€ 0,60 per gesprek). Of SMS “PERS -spatie- oplossing” naar 3553
enkelvoudig
marketing:
[email protected]
(€ 0,60 per ontvangen bericht exclusief de kosten voor het gebruik van uw mobiele telefoon)
1
2
3
4
5
6
7
8
© Puzzelland
De lijst met winnaars staat op www.puzzelland.com/depers
oprichter: Cornelis van den Berg
Prijspuzzel SUDOKU
CRYPTOGRAM: 1 Horizontaal: 1. Vers roofdier (5); 3. Koele gemeente (5); 4. Dat is een eskader waaraan een deel ontbreekt (4); 7. Vogel ter afsluiting van een voertuig (5); 10. Juist geen werk3 plaats! (9); 11. Die mensen zijn nog niet aan hun einde (8).
5
1
B
A
3
C
uitgever: Ben Rogmans
2 5
© Puzzelland/ Leen Groeneveld
4 8
5
2
9
6
9
7 2 2
6
9 8 8
8
B
3
6
11
art direction: Koos Jeremiasse
4
4 1
hoofdredactie: Jan-Jaap Heij, Alain van der Horst
9
3 9
7 Speel deze puzzels online en win! Ga naar: www.puzzelland.com/depers
A
2
Verticaal: 7 1. Mogelijkheid om kleding aan te houden (7); 2. Piekeren tijdens het eten (5); 5. De partner van een haring (6); 6. Staat voor de boom in Frankrijk (6); 8. Precies de wiskundekant (5); 9. Johannes de stimu10 lator (5).
21
5
7
5
1
2 8
9
Dagblad De Pers is een gratis kwaliteitskrant die wordt verspreid via NS-stations, Bruna-winkels, TNT Business Points en kantoren. Kijk op www.depers.nl voor een uitgebreid overzicht van de distributiepunten.
1
C
Rits
Rap battle
Fight Club
Man heeft rits in gezicht. www.depers.nl/rits
Rapper plast in broek. www.depers.nl/rapper
Bejaarden spelen Fight Club na. www.depers.nl/fightclub
Selectie geplande ov-verstoringen: 111
Den Haag (tram)
5 en 6 nov.: HTMlijn 12. Tholensestr., Sportln en Dr. V. Welyln vervallen.
Loosdrecht (bus)
5 nov.: Connexxionlijn 104. Halten Oude Molenm., St. Annepad, Acacialaan en Laan v. Eikenrode vervallen.
Lisse (bus) 111
111
Vandaag
Morgen
Vanochtend valt vooral in het noorden en oosten nog wat regen. Vanmiddag wordt het in het zuiden droger en klaart het mogelijk wat op. In het noorden blijft het grijs en druilerig. Bij een stevige westenwind wordt het 16 graden. Er trekt een storing over, die vooral in het noorden veel regen brengt.
Overdag lijkt het zwaartepunt van de regen over het zuiden te trekken. In het noorden opklaringen. De middagtemperaturen komen uit tussen 13 en 16 graden. De wind draait in het weekend naar het noordwesten. Daarmee stroomt koelere lucht over Nederland: de maxima dalen naar 11 graden. Het blijft regenachtig.
5 nov.: Connexxionlijn 55, 57 en 89. Keukenhofdreef, Nassaustr./Blokhs, Vreewijk en Sportlaan vervallen.
Woerden (bus)
Vandaag en morgen: Connexxionlijnen 4 en 505. Halten Vijzelmolenlaan, Stadhuis en Wipmolenlaan vervallen. Meer op www.depers.nl/9292ov Onderweg? Bel 0900-9292 (€ 0,70 p/m) of kijk op mobiel.9292ov.nl
22
Sport
Arbitrage Extra steun voegt weinig toe
Vogelverschrikker met een toverstok De vijfde en zesde scheidsrechter moeten de ogen en oren van de arbiter zijn. Toch werkt het Iwan Tol AMSTERDAM
...
Het leek FC Twente-aanvoerder Peter Wisgerhof wel wat, een vijfde en zesde scheidsrechter bij de achterlijn. Zes paar ogen zien immers meer dan vier paar. Wat zou daar nou níet goed aan kunnen zijn? Het antwoord gaf hij na afloop van Tottenham Hotspur – FC Twente, waarbij drie omstreden strafschoppen aan de thuisploeg werden toegekend. ‘Soms zien ze dingen wél en dan doen ze niks en soms zien ze dingen niet en dan doen ze wel iets. Een slechte situatie.’ Wisgerhof is niet de enige die bedenkingen heeft bij het experiment van de UEFA. FC Utrecht-trainer Ton du Chatinier zag twee weken terug tot zijn ergernis een glaszuivere treffer van Ricky van Wolfswinkel tegen Steaua Boekarest afgekeurd worden op instigatie van de arbiter op de achterlijn ‘die zo nodig met z’n toverstokkie moest gaan zwaaien’. Tegen Liverpool werd ook al een doelpunt van Jan Wuytens om onduidelijke redenen niet toegekend. ‘Ik moet op mijn lip bijten om niks te zeggen, maar het is bijzonder om te zien hoe ze dan met z’n allen gaan overleggen. Ik kan nou niet zeggen dat het er overzichtelijker op wordt’, aldus Du Chatinier. Zijn mening staat haaks op die van UEFA-voorzitter Michel Platini, die het experiment ‘een succes’ noemt. Het aanstellen van de additional assistant referees, zoals ze officieel heten, is het antwoord van de UEFA op de
‘Wat moet hij thuis zeggen? Dat-ie voor Jan Lul naar Kiev is geweest?’ Oud-arbiter Mario van der Ende
roep om technische hulpmiddelen. Ze zijn het extra paar ogen voor de scheidsrechter in het strafschopgebied. Maar volgens Jan Keizer, die 186 Europacupduels floot, zorgt een sixtet arbiters alleen maar voor méér verwarring. ‘Ze staan allemaal met elkaar in verbinding. Vijf man die iets in je oor gaan roepen, dat gaat bij een scheidsrechter toch ten koste van zijn concentratie?’
Mario van der Ende, scheidsrechter van de Eeuw in Nederland, deelt de mening van Keizer. Meer ogen vergroten juist de kans op vergissingen, denkt hij. ‘Bij lezingen laat ik mensen wel eens plaatjes zien. Sommigen zien in zo’n tekening een vrijend paar, anderen negen dolfijnen. En ik ben geen Hans Klok hoor. Bovendien leidt het af voor keepers. Je verwacht daar toch geen vogelverschrikker?’
Volgens de oud-scheidsrechters is er nog een andere reden dat het experiment geen toegevoegde waarde heeft: het ontbreekt de additonal assitant referees aan kwaliteit. Keizer: ‘Die vijfde en zesde man zijn meestal beginners met perspectief. In elk geval geen toparbiters die onder druk snel en goed beslissingen kunnen nemen. Anders hadden ze zelf wel met die fluit gestaan.’ Van der Ende: ‘Ik zou niet graag
het vertrouwen in handen leggen van iemand die aantoonbaar minder goed is dan ik.’ Bas Nijhuis is één van de Nederlandse scheidsrechters die op Europees niveau ervaring heeft met extra assistenten. ‘Alle extra hulp is welkom, ik ervaar dat als positief’, zegt hij. Nijhuis is daarom ook een stuk positiever over het experiment. ‘Vooral bij hoekschoppen is het fijn om
Frankrijk
Alleen deze week: 4* hotel €25,5* hotel €35,-
Ghana
DOMENECH EIST MILJOENEN Inclusief ontbijt!
Prijzen zijn per persoon per nacht Te boeken tot 9 november 18.00 uur
www.HotelWeek.nl
Boeken in november, slapen in januari!
De voormalige bondscoach van Frankrijk, Raymond Domenech, eist 2,9 miljoen euro schadevergoeding van de Franse voetbalbond. Domenech werd na het WK in Zuid-Afrika ontslagen vanwege ‘zwaar wangedrag’. Volgens Domenechs advocaat, Jean-Yves Connesson, heeft zijn cliënt door die uitspraken professionele en morele schade opgelopen. ‘De beslissing was een politieke, niet een juridische, vindt Connesson. ‘Je doorbreekt een crisis niet door één man te
een extra paar ogen te hebben. Spelers weten nu ook: er staat iemand die hen in de gaten houdt.’ Concreet heeft Nijhuis twee keer profijt gehad van de vijfde en zesde man. ‘Normaal kom je links het strafschopgebied in, maar dat hoeft nu niet meer, want daar staat een additional. Bij AEK Athene kon ik daardoor rechts het strafschopgebied inlopen en prima zien dat een
ontslaan.’ Het proces zal volgens de advocaat van de oud-bondscoach eind 2011 of begin 2012 zijn. Domenech werd na het WK ontslagen omdat hij de Zuid-Afrikaanse bondscoach Carlos Alberto Pereira geen hand had gegeven, na de 2-1winst van dat land op Frankrijk. Ook had hij een brief van de spelers voorgelezen, waarin zij uitleg gaven waarom zij niet wilden trainen. Domenech stond er ook om bekend om op basis van horoscopen zijn selectiebeleid samen te stellen.
RUZIE OM WK-PREMIES Internationals van Ghana wachten nog steeds op hun WK-premies. Zij beschuldigen de Bank of Ghana ervan het uitbetalen van de premies van ruim 35.000 euro te hebben vertraagd. Volgens de bank kan het dergelijk hoge bedragen echter niet contant uitbetalen, omdat dat tegen de eigen richtlijnen is. De bank heeft de internationals nu aangeboden om het geld per cheque of overschrijving uit te betalen.
[email protected]
Over 10 jaar naar Coolsingel
Après-ski
Welk beroep heeft uw voorkeur? 1. Vijfde scheidsrechter, 2. Zesde scheidsrechter, 3. Belastinginspecteur of 4. Hema-banketbakker. Mail ons uw voorkeur!
Eindelijk ook weer goed nieuws voor Feyenoord. Liefst vier talentjes speelden mee met het Nederlands elftal onder de 15 jaar.
Schandaal in de wereld van het skispringen. De Duitse trainer Marc Nölke is geschorst, omdat hij stomdronken zijn hotel binnen liep.
Sport
23
Basketbal
KOBE WIL NAAR SPELEN
in zijn hand
De Amerikaanse basketballer Kobe Bryant wil ook in 2012 deelnemen aan de Olympische Spelen. De 32-jarige vedette van de LA Lakers heeft in een radioshow laten weten beschikbaar te zijn voor Team USA. ‘Als jullie me er in Londen bij willen hebben, dan ben ik graag bereid mee te helpen verdedigen’, antwoordde Bryant op een vraag van coach Mike Krzyzewski.
zelden echt goed.
Tragedie
SURFKONING OVERLEDEN De Amerikaanse surfer Andy Irons is dood aangetroffen in een hotel op het vliegveld van Fort Worth-Dallas. De drievoudig wereldkampioen, die met landgenoot Kelly Slater het afgelopen decennium domineerde in deze tak van sport, werd niet ouder dan 32 jaar. Een autopsie moet uitwijzen wat de oorzaak is van zijn plotselinge overlijden.
Tennis Masters
SLUITER IS DIRECTEUR Raemon Sluiter fungeert bij de Tennis Masters in Rotterdam als toernooidirecteur. Sluiter beëindigde in mei van dit jaar zijn actieve loopbaan als tennisser. In de Masters treffen de beste Nederlandse tennissers elkaar. Het evenement heeft plaats van 15 tot en met 19 december in het Topsportcentrum Rotterdam. De tennisbond vroeg de oud-prof voor de functie.
‘De extra arbiters zijn meestal beginners. Anders hadden ze zelf wel met die fluit gestaan.’ GETTY IMAGES
overtreding ook daadwerkelijk een penalty was. Bij Galatasaray heb ik op advies van mijn collega een doelpunt afgekeurd. Het is echt niet zo dat de UEFA daar zomaar iemand neerzet. Die scheidsrechters zijn actief in de eredivisie of in de Serie A. Daar kun je heus wel wat. Het ziet er wat statisch uit, maar dat komt omdat ze geen armgebaren mogen maken.’ Van der Ende is niet onder de indruk
van de argumenten van Nijhuis. ‘Wat je namelijk ook krijgt: zo’n vijfde of zes man wil zich manifesteren. Dat zag je bij FC Utrecht. Anders staat-ie daar negentig minuten lang in de kou. Wat moet die dan bij terugkomst zeggen tegen zijn vrouw? Ik ben voor Jan Lul naar Kiev geweest? Deze maatregel werkt niet. Maar dat zal geen enkele scheidsrechter toegeven uit angst z’n baantje te verliezen.’ 1
WK volleybal
Golf
De Nederlandse volleybalsters hebben de groepsfase op het WK in Japan afgesloten als nummer twee in groep B. Door de 3-0-overwinning van groepswinnaar Brazilië op Italië bleef Oranje de Europese kampioen voor. Nederland won eerder op de dag met 3-0 van Puerto Rico en verzekerde zich daarmee van een plaats in de tweede ronde. Daarin worden de onderlinge resultaten tegen Brazilië, Italië en Tsjechië meegeteld.
Golfer Joost Luiten speelt volgende week het Barclays Open in Singapore. Dat meldt hij op zijn website. De top van de Europese Tour en de Aziatische Tour strijdt daar om een prijzenpot van 6 miljoen dollar, omgerekend 4,3 miljoen euro. De 23-jarige Bleiswijker dankt zijn deelname aan de drie toptienklasseringen die hij de afgelopen weken behaalde. Luiten eindigde in de Andalucia Masters als vijfde, werd derde in de Castello Masters en behaalde de tweede plaats in het Portugees Open. Hij verdiende ruim
Voetbal
KEZMAN MOET WEG BIJ PSG Mateja Kezman is weg bij Paris SaintGermain. De Servische spits en de Franse club hebben gisteren overeenstemming bereikt om het contract van de aanvaller te ontbinden. Kezman kwam in 2008 over van Fenerbahce, maar was nooit een vaste waarde bij de Fransen. De Serviër heeft zich na zijn vertrek bij PSV nooit meer kunnen bewijzen als de doelpuntenmachine die hij in Eindhoven was.
De karatetrap van De Jong in de WK-finale. REUTERS
Voetbal Brekebeen niet bij selectie
De Jong nog één duel buiten Oranje Bert van Marwijk heeft Nigel de Jong opnieuw niet bij de Oranjeselectie gehaald. Hij moet nog één wedstrijd brommen. Redactie sport AMSTERDAM
...
Twee wedstrijden schorsing en daarna zou er een gesprek moeten komen. Dat was de afspraak die bondscoach Bert van Marwijk met Nigel de Jong maakte toen hij hem niet opnam in de Oranje-selectie voor de EK-kwalificatiewedstrijden tegen Moldavië en Zweden. Dat gesprek zou moeten gaan over de manier waarop De Jong zich gedraagt op een voetbalveld. De grens van fatsoen was daarbij bereikt, vond Van Marwijk. De druppel voor de bondscoach was de tackle waarmee de middenvelder in dienst van Manchester City het been van Hatem Ben Arfa brak. Van Marwijk sprak de middenvelder pas dinsdag in Manchester, ook omdat De Jong daarvoor nauwelijks te bereiken was. Volgens Van Marwijk was het een bevredigend gesprek en zal De Jong tegen Oostenrijk weer bij de selectie worden gehaald. Over de inhoud van het onderonsje wilde hij het niet hebben. Bij De Jongs Engelse club werd er de laatste weken verteld dat de middenvelder definitief zou bedanken
GOEDE ZAKEN LUITEN ZEKER VAN SINGAPORE VOOR ORANJE
400.000 euro en steeg naar plaats dertig op de Europese ranglijst, de order of merit. Luiten wil in Singapore die positie verdedigen en mogelijk nog weer verbeteren. ‘Hoe hoger je ranking op de order of merit, hoe meer toernooien je mag spelen in 2011’, aldus Luiten. Zo is de topdertig automatisch zeker van een startbewijs in het Brits Open. De andere Nederlandse topgolfers, Robert-Jan Derksen en Maarten Lafeber, hebben zich nog niet gekwalificeerd voor het toernooi in Singapore.
voor Oranje, zolang Van Marwijk nog de bondscoach zou zijn. De Jong vond de schorsing buitenproportioneel en vond, volgens de Engelse kwaliteitsmedia, dat bovendien niets aan te merken viel op zijn gedrag van de laatste maanden. Nog steeds heeft de middenvelder geen contact opgenomen met Ben Arfa. Geen briefje, geen sms’je, geen bloemetje, geen statement van de club. Het enige statement dat De Jong daarmee maakte was: zoek het lekker uit, want ik kon er gewoon niets aan doen. De brekebeen zelf dénkt er niet aan om excuses te maken voor welke tackle dan ook.
Het enige statement dat De Jong heeft gegeven is: zoek het lekker zelf uit. Van Marwijk heeft Robin van Persie wél opgenomen in de voorlopige selectie van het Nederlands elftal, dat op 17 november in de Amsterdam Arena een oefeninterland tegen Turkije van bondscoach Guus Hiddink speelt. Wilfred Bouma is ook weer opgenomen in de voorlopige selectie. De PSV’er zegde de vorige keer af, omdat hij het te vroeg vond voor een rentree in Oranje. 1
Pas op voor de dames
Reusachtige popdiva
Slimme voetballer
De cricketers van Engeland reizen af naar Australië voor de belangrijke Ashes. Ze zijn gewaarschuwd voor opdringerige Australische vrouwen.
NBA-ster Shaquille O’Neal verkleedde zich tijdens Halloween als Beyoncé. Hij zong en danste (bijna) net zo goed als de popdiva.
Anderlecht-ster Romelu Lukaku (17) heeft zijn leven al uitgestippeld. ‘Ik weet zeker dat ik nóóit ga trouwen. Je weet niet welk meisje je kunt vertrouwen.’
Sport
24
Ajax-aanvoerder Luis Suárez is wanhopig over het belabberde aanvalsspel van zijn ploeg. ANP/FP
Champions League Amsterdammers lopen tegen dreun aan in Auxerre
Ajax kan nauwelijks meer verrassen Een stormloop van Ajax op het doel van Auxerre eindigde met één geniepige counter voor de Fransen, De ploeg van Martin Jol stapte met een zure 2-1 nederlaag van het veld. Redactie sport AMSTERDAM
...
Ajax-coach Martin Jol stipte het probleem de laatste weken af en toe wel aan. De verrassing in het aanvalsspel was aan het verdwijnen bij zijn ploeg. ‘Vorig seizoen, toen Dennis Rommedahl er nog was, konden de spitsen in een wedstrijd van het een op het andere moment van positie wisselen. Een tegenstander schrok zich dan rot.’ Dat verrassingselement is uit het spel
UITSLAGEN
Eenvoudig Maar het gebrek aan verrassing was in de eerste helft tegen Auxerre schrijnend. Zelden wisten de gasten via een uitgespeelde aanval het doel van de Fransen te belegeren, nog meer dan anders kwamen bijna alle gevaarlijke
momenten via individuele acties van Suárez tot stand, niet via pressie- of combinatievoetbal. Voor Auxerre was het allemaal eenvoudig te verdedigen, ook nadat de thuisploeg na negen minuten al op voorsprong was gekomen toen een schot van Frederic Sammaritano via het been van Jan Vertonghen achter Maarten Stekelenburg plofte. De Franse ploeg, die niet mocht verliezen als het nog Europese aspiraties had, kwam nauwelijks in de problemen. Urby Emanuelson, die Ajax na dit seizoen gaat verlaten, vuurde een keer vanaf het strafschopgebied naast, Suárez schoot na een individuele actie voorlangs en een inzet van Demy de Zeeuw kwam nog in de buurt van doelman Olivier Sorin, maar echt veel indruk maakte het
aanvalsspel van Ajax niet. Na rust gooide Jol al zijn aanvallende wapens in de strijd. Verdedigende middenvelder Eyong Enog moest palats maken voor Siem de
Met de komst van El Hamdaoui is het verrassingselement wél verdwenen. Jong en Vurnon Anita kon inrukken voor Miralem Sulejmani. Vooral die laatste wissel zorgde in ieder geval voor meer dreiging en verrassing bij de Amsterdammers. Suárez en Sulejmani wisselden van positie, waardoor de Fransen steeds
Weer fit
2-3 0-4 4-1 0-7 2-2 2-1 0-1 2-1
Verdediger Ron Vlaar maakt mogelijk zondag in de thuiswedstrijd tegen Roda JC zijn rentree bij Feyenoord. De 25-jarige aanvoerder is vrijwel volledig hersteld van een hamstringblessure, die hem sinds half september aan de kant hield. Hij trainde gisteren voor de eerste keer weer mee met de groep. Vlaar nam na een individuele warming-up deel aan een gezamenlijke passoefening en een positiespel. ‘Dit zijn dingen die ik de afgelopen tijd alleen ook heb gedaan, maar het is lekker om nu eindelijk weer met de
minder grip op de Uruguataanse spits wisten te krijgen. Na een uur spelen kopte Suárez een voorzet van Gregory van der Wiel tegen de lat, na een uur en een minuut punterde de Ajax-aanvoerder de bal net voorlangs. Ajax rukte op en zette de Fransen het laatste halfuur compleet onder druk. Amper kwam Auxerre van haar eigen helft af en telkens moest de thuisploeg toezien hoe Ajax wéér een aanval opzette. Ruim tien minuten voor tijd kopte Toby Alderweireld de dikverdiende gelijkmaker binnen. Net op het moment dat Ajax het duel naar zich toe leek te trekken, deelde Auxerre vanuit het niets een genadeklap uit. Een vrije trap werdsnel genomen, waarna Steeven Langil alleen voor Stekelenburg geen fout maakte. 1
Spierscheuring
FEYENOORD HOOPT OP VLAAR
Champions League
Groep E FC Basel - AS Roma CFR Cluj - Bayern München Groep F Chelsea- Spartak Moskou MSK Zilina - Olympique M. Groep G AC Milan - Real Madrid Auxerre - Ajax Groep H Partizan Belgrado - Braga Shakhtar Donetsk - Arsenal
van Ajax gehaald met de komst van Mounir El Hamdoui. De topschutter van de Amsterdammers verandert nauwelijks van positie, is altijd gericht met het vizier naar de tegenstander. Het levert een vracht aan doelpunten voor hém op, maar de totale productie van Ajax neemt wél af. Daarom laat Jol zijn elftal de laatste tijd in een andere formatie spelen, waarin Suárez en El Hamoui eigenlijk de enige spitsen zijn die daardoor iets meer ruimte hebben om te bewegen.
andere jongens te trainen’, liet hij weten. ‘Het ging prima. Het is de bedoeling dat ik de komende dagen ook mee ga doen tijdens partijvormen. Ik kan nu niet met zekerheid zeggen dat ik er zondag tegen Roda JC weer bij ben, maar daar hoop ik natuurlijk wel op.’ Zonder Vlaar won Feyenoord slechts één keer in een zwakke reeks van zes competitieduels. Ook miste hij de uitschakeling door Roda JC in het KNVB-bekertoernooi. ‘Ik wilde het elftal graag helpen, maar wist dat ik mijn herstel niet moest forceren.’
TEGENSLAG VOOR RUUD
ANP
Ruud van Nistelrooij heeft een spierscheuring in zijn bovenbeen opgelopen. Dat blijkt uit een MRIscan die gisteren is gemaakt. Hoe lang de aanvaller niet in actie kan komen is nog niet bekend. Het is daarom maar de vraag of Van Nistelrooij op 17 november in actie kan komen in de oefeninterland van Nederland tegen Turkije. De spits van Hamburger SV was op de weg terug na een knieblessure.
Bijscholing
Stoere kerel
Had dat dan éérder gezegd
Alle stewards van Aston Villa moeten op cursus, nadat enkele suppoosten vorig weekend een jonge fan zonder goede reden het stadion uitzetten.
Blackpool-aanvoerder Charlie Adam speelde dit weekend met een pijnstillende injectie. Dat was al heel wat, want hij heeft een fobie voor naalden.
Christophe Rochus heeft afscheid genomen van het tennis en nu verdenkt hij opeens Justine Henin van het gebruik van doping.