Humor in de Hulpverlening - macht / kracht VVGG Antwerpen 19 september 2012
Johan De Keyser
Opwarming… Komaan met dat lijf !
Introductie
Johan De Keyser
47 jaar, 15 jr getrouwd, 2 kinderen
Algemeen en Psychiatrisch verpleegk.
Senior trainer – coach – consultant bij Skill BuilderS, Leading People Cultivating healthy organisations International Partnership met Table Group van Patrick Lencioni Lencioni
Ex-afdelingshoofd Psychiatrie in Antwerpen (1 ½ jaar) Trainer/coach Clinical Leadership Programma ZOL Genk
Winnaar Bronzen kabouter - Cabareteske Eindhoven 2005 Finalist Kleinkunstfestival Utrecht 2012 Humoroloog
Hoe het allemaal begon…
… een vraag uit Nederland in 2003
Op zoek naar info over Humor…
Het belang van Humor…
Studium Generale Antwerpen 2011 - 2012
Een inspiratiebron… Patch Adams
Mijn overtuiging Het gebruik van gezonde humor zorgt voor
Minder agressie op afdelingen Betere teamcohesie
+ Effecten van Humor De
interesse wordt gewekt Je zorgt voor ‘verrassing’ Je sessie (jij!!!) wordt onvergetelijk De aanwezige spanning/agressie daalt De interne motivatie stijgt Je tilt de interacties op een ander niveau …
Waarom nog…?
Relationeel:
lachen is de kortste afstand tussen twee mensen
Psychologisch:
lachen is een unieke oefening in bescheidenheid
Fysiek:
pijnreducerend effect is aangetoond Stijgt de productie van endorfines Stijgt de aanmaak van adrenaline Hartslag, bloeddruk, ademhalingsfrequentie en bloedcirculatie nemen toe
= Internal Jogging
Waar ben je BANG voor ? Verlies
van geloofwaardigheid Verkeerd begrepen worden De spanning verhogen De ander(en) beledigen/kwetsen De hoofdzaken uit het oog verliezen De doodse stilte na een grap …
ALLERGROOTSTE ANGST ? BEN IK WEL GRAPPIG ? Is het een kwestie van ‘zijn’ ? Nature Of kan je het ‘leren’ ?
Nurture
Nature - nurture
Humor & Geestelijke Gezondheid
Humor & geestelijke gezondheid Criteria voor Geestelijke Gezondheid : om
kunnen gaan met negatieve emoties en kunnen genieten van positieve emoties goed
om kunnen gaan met stress en verandering hechte,
betekenisvolle en langdurige relaties met anderen kunnen aangaan
Wat heeft wetenschappelijk onderzoek naar Humor opgeleverd?
Enkele bevindingen
Positieve emoties zijn eerder een gevolg dan een oorzaak van humoristisch plezier (Willibald Ruch, 1997) Het produceren van een (glim)lach, zelfs kunstmatig, kan zorgen voor een (tijdelijk) fijn gevoel (Foley, Matheis & Stepper, 2002) Naast het verhogen van positieve stemmingen kan humor negatieve stemmingen verminderen (CC Moran, 1996- Szabo, 2003- Szabo,Ainsworth & Danks, 2005)
Humor kan de depressieve stemming neutraliseren (Amy Danzer et al, 1990)
En nog enkele… Humor gerelateerd plezier heeft een invloed op een meer hoopvolle en energierijke levenskijk, die minder vatbaar is voor verveling: meer gevoelens van hoop, na het bekijken van een grapppige video (Vilaythong, Arnau, Rosen & Mascaro, 2003) De perceptie van een vervelende taak veranderen naar een interessante taak (Dienstbier, 1995) - De invloed is wel eerder van korte duur -
Onderzoek Het nadeel van OZ naar de effecten van humor – Meestal gaat het om eenmalige interventies en wordt het korte termijneffect gemeten. – Is er geen duidelijk begrip van wat men nu met humor bedoelt, en over welke vorm van humor men het heeft.
Onderzoek
Oorzaak – gevolg ( is moeilijk ) Correlaties
Correlaties Hogere humorscore op CHS, SHRQ, SHQ-M, SHQ-L (Martin, Kuiper, 1993)
= meer positief, congruent, stabiel en realistisch zelfbeeld Hogere CHS bij oudere mensen (Celso, Ebener & Burkhead, 2003) = meer emotionele gezondheid, positieve stemming en levenszin Correlatie humor vs burnout bij lesgevers (Talbot & Lumden, 2000) = lager niveau van depersonalisatie en hoger niveau van gepercipieerd gevoel van persoonlijke vervulling
Humor Meetinstrumenten
CHS COPE HSQ HBQD SHQ SHRQ STCI WHAT ……
Coping Humor Style Coping Orientations to Problem Experiences Humor Styles Questionnaire Humor Behaviors Q-sort Deck Sense of Humor Questionnaire Situational Humor Response Questionnaire State Trait Cheerfulness Inventory Wit and Humor Appreciation Test
Wat suggereert onderzoek? Geestelijke gezondheid is vooral gerelateerd met •de
aanwezigheid van, ondersteunende en
aangepaste humor [constructief] •de
afwezigheid van meer agressieve en dus
ongezonde vormen van humor [desctructief]
constructief
+
IK
WIJ
_ destructief…
+ De Bril
IK
WIJ
_
+ De Bril
Optimisme
IK
WIJ
_
+ De Bril
Situationeel
Optimisme
IK
WIJ
_
+
IK
De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit – (vuja dé) Plagen
_
WIJ
+ De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit – Plagen
IK Het Zwarte Schaap
_
WIJ
+ De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit – Plagen
IK Het Zwarte Schaap
Zelfspot
_
WIJ
+ De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit – Plagen
IK Het Zwarte Schaap
De Aanval
Zelfspot
_
WIJ
+ De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit Plagen
IK Het Zwarte Schaap
De Aanval
Zelfspot
Pesten Cynisme – Sarcasme Ridiculiseren – Racistisch Seksistisch – Ongepast - ..
_
WIJ
Kracht + De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit Plagen
IK Het Zwarte Schaap
De Aanval
Zelfspot
Pesten Cynisme – Sarcasme Ridiculiseren – Racistisch Seksistisch – Ongepast - ..
_
WIJ
Kracht + De Bril
Situationeel
Optimisme
De grap – Ad Rem – Creativiteit Plagen
IK Het Zwarte Schaap
De Aanval
Zelfspot
Pesten Cynisme – Sarcasme Ridiculiseren – Racistisch Seksistisch – Ongepast - ..
_
Macht
WIJ
Hieruit volgen 2 persoonlijke conclusies…
Machtsmisbruik Voedt Agressie
Kracht ontwikkelen en gebruiken Zorgt voor helende relaties
Een praktijkoorbeeld dat mijn eerste conclusie ondersteunt…
Gezonde Humor zorgt voor minder Agressie op de afdelingen
Anecdote van de middelvinger
En om mijn tweede stelling te onderbouwen Gezonde humor zorgt voor Betere Teamcohesie De 5 Essenties van een Team Patrick Lencioni Table Group
De vijf Essenties van een
T. E. A. M.
De vijf Essenties van een Togheter Everyone Achieves More
De vijf Essenties van een Team RESULTATEN
AANSPRAKELIJKHEID COMMITMENT CONFLICT
VERTROUWEN
Vertrouwen opbouwen & Humor integreren Vraagt dagelijkse aandacht !
Daarom een warm pleidooi Niet enkel O.M.A. trainingen (macht)
Maar voorkomen van agressie door het verhogen van het H.Q. via hechte, krachtige Teams in gezonde organisaties
En HOE kunnen we ons HQ verhogen?
Dat leren we normaal gezien in een workshop!
Conclusie 1 Er is wel een kortdurend, positief effect ten gevolge van lachen en humor op de stemming van iemand. Maar er is geen tot weinig langetermijneffect vastgesteld na blootstelling aan bvb lachsessies.
Conclusie 2 Als humor niet geïntegreerd wordt in iemands dagelijkse leven is er geen tot weinig effect op de lange termijn 1.Het
is dus nodig om mensen te trainen om een meer humoristische kijk te krijgen op hun dagelijkse ervaringen. 2.En
we zouden ze moeten leren om wat meer humor te gebruiken in hun dagelijkse interacties.
Nature - nurture
Maar nu… een open debat Dank voor uw aandacht
[email protected]
Goed nieuws: Iedereen kan humor effectief leren toepassen!
Iedereen ? Er is een groot verschil
1. Grappig zijn
2. Een gevoel voor humor uitdragen
Iedereen ! Het doel 1. Een aangename sfeer creëren 2. Een glimlach oproepen 3. Een toestand van verwarring creëren
Humor Heeft
te maken met ‘absurditeit’ – spanningsveld tussen twee tegengestelden Het gaat bij humor om het herkennen, doorhebben of snappen van die absurditeit Daarvoor moet je snappen wat ‘normaal’ zou gebeuren Omdat de verwachting niet uitkomt is het grappig Dit is een ‘cognitief’ proces
Humor Vraagt
ook
– Wederkerigheid – Kunnen lachen met elkaar – Algemene interesse in het onderwerp van de grap – Kunnen delen in plezier van en met anderen
Humor Vraagt
ook verschillende cognitieve functies
– Probleemoplossend vermogen – Geheugen – Mentale flexibiliteit – Abstract redeneren – Aandacht – Verbeelding
Neurologische structuren Beide
hersenhelften zijn nodig om humor te snappen: – LINKS : cognitieve interpretatie – RECHTS : affectief verwerken van info
Klassiek
autisme = probleem Links (taal) Maar probleem ligt vooral RE (ook bij Asperger) In RE frontale hersenkwab wordt cognitieve en affectieve info geïntegreerd
Live is a risky business
Live is a risky business And nobody comes out alive !
And now… take some risk
1
De Uitschuiver
Groepjes van 2; A & B A vertelt zijn/haar ergste anekdote aan B En visce versa
Wie durft voor de grote groep?
1
De Uitschuiver
TIP 1 : neem jezelf niet te serieus
2 Kijk
‘De doosjes’
eens onder je stoel…
2
‘De doosjes’
TIP 2 ; doe niet te hard je best om grappig te zijn
3
‘Het verhaal…’
Groepjes van 2; A & B Jullie vertellen samen een verhaal Om beurten een woord Titel: ‘Hoe het gevaarlijke dier eten kreeg…’
De vijf eigenschappen van de humorist 1.
Neem jezelf niet zo serieus 2. Probeer niet te hard om grappig te zijn 3. Laat de teugels vieren 4. Focus naar buiten 5. Maak positieve keuzes
VEEL
PLEZIER En tot ooit…
[email protected] [email protected]
