Eigen Kracht DECEMBER 2012
Project Eigen Kracht Het project is onderdeel van de afdeling zorgcoördinatie van de gemeente Hoogeveen. In deze afdeling is ook de coördinatie van het CJG, de OGGZ en het Veiligheidshuis ondergebracht. In het project wordt nauw samengewerkt met verschillende maatschappelijke organisaties. Gemeentelijke stuurgroep • Ton Bargeman (voorzitter en bestuurlijk opdrachtgever) • Henk de Vries (gemeentesecretaris en ambtelijk opdrachtgever) • Klaas Smid (wethouder) • Anneke Jonker (projectleider) • Ria Hogervorst (CJG) Projectgroep De projectgroep bestaat uit vertegenwoordigers van MEE-Drenthe, BJZ Drente, SWW en de gemeente Hoogeveen
Alstublieft: de eerste nieuwsbrief vanuit het project Eigen kracht Een nieuwsbrief verwacht je meestal van één organisatie. In deze nieuwsbrief ligt het wat anders: een aantal organisatie werkt samen aan een nieuwe werkwijze die ervoor moet zorgen dat mensen eerder en sneller geholpen kunnen worden als het even tegen zit. We staan aan het begin van de omvorming van de verzorgingsstaat naar de participatiemaatschappij. Een indringende en moeilijke opgave, die tegelijk veel uitdaging biedt. Hoe weten we de eigen kracht van mensen te mobiliseren? Hoe kunnen we sociale netwerken versterken? Wat is de rol van de lokale samenleving? Wat is de rol van gemeente, organisaties en instellingen? Hoe verbinden we de inzet van professionals en vrijwilligers? En dit alles met als doel volwaardig meedoen in de samenleving mogelijk te maken; ook voor degenen die in een kwetsbare positie verkeren. Een opgave die we samen moeten oppakken. Met het project Eigen Kracht doen we ervaring op in de praktijk van alledag. De focus komt steeds meer te liggen op gebiedsgerichte ondersteuningsteams. Mensen in een vroeg stadium helpen en daarna zo snel mogelijk weer hun eigen verantwoordelijkheid op laten pakken. Dat levert uiteindelijk lagere kosten op voor de hele zorg, maar vooral ook inwoners die stevig in het leven staan. En daar doen we het voor! Ton Bargeman en Klaas Smid Wethouders bij de gemeente Hoogeveen
Samenwerking is onze kracht Het project Eigen Kracht is gericht op huishoudens die te maken hebben met veel problemen en die daar geen grip meer op hebben of die de grip erop dreigen te verliezen. Het optimaal inzetten van de eigen kracht van deze gezinnen en hun omgeving is leidend. In de gemeente Hoogeveen werken nu zes thuiscoaches. Wat doen zij en hoe ervaren zij de nieuwe manier van werken? In deze nieuwsbrief leest u hierover.
Kennismaken met de thuiscoaches De thuiscoach in de praktijk Jacobien Verbaan: “Als thuiscoach werk ik onder andere met een gezin uit het buitenland. De ouders spreken nog slecht Nederlands. Hun kinderen tolken vaak voor ze. Op zich werkt dat goed maar als het gaat om contacten met school over het kind, wordt het lastig. Daarvoor willen ze mij graag inschakelen. Ik ga eerst in gesprek met hun dochter van 15 jaar. Ik wil met haar spreken over haar schoolverzuim en over wat zij nodig heeft om naar school te kunnen gaan. Hierbij komen ook zaken als invloed van ouders en vanuit de cultuur aan de orde. Samen met dit meisje heb ik inmiddels een afspraak met de school en met een leerplichtambtenaar.” Van links naar rechts: Jenny Winter, Ria de Lange, Anneke Jonker, Roelien Korvemaker, Jacobien Verbaan, Jantina Harink, middenonder: Pierre Baudet
Het onmogelijke mogelijk maken De thuiscoaches hebben diverse achtergronden en functies. Hierdoor brengt iedere coach zijn of haar eigen expertise en netwerk mee. Hiermee versterken ze elkaar. Ook de organisatie van waaruit de verschillende coaches werken, zien het belang van een gezamenlijke aanpak. De coaches bekijken in eerste instantie wat nodig is en vervolgens wat mogelijk is. Maar als iets onmogelijk lijkt, blijft toch de inzet om te komen tot een goede oplossing. De coaches bespreken wekelijks gezamenlijk de cliënten. Daarbij komen knelpunten aan de orde. Verder delen de coaches ervaringen en brainstormen over mogelijkheden. Er blijkt meer mogelijk dan vaak op voorhand te verwachten lijkt.
Een band opbouwen Thuiscoaches hebben intensief contact met de cliënten. Meestal gaan ze wekelijks bij cliënten thuis in gesprek. Dit schept een band, coaches mogen ‘achter de schermen’ kijken. Dit intensieve contact zorgt ervoor dat problemen sneller duidelijk worden: is de administratie op orde, wie zijn er bij het gezin betrokken, hoe wordt er met de kinderen gecommuniceerd, hoe is het huishouden geregeld, wie wonen er nog meer in huis. Al dit soort zaken kunnen ze bespreken. Thuiscoaches helpen cliënten om (weer) overzicht te krijgen en proberen in de begeleiding cliënten in hun kracht te zetten.
Aanmeldingen en klanten in het project In het project zijn tot 1 december in totaal 22 klanten aangemeld. Het grootste deel hiervan (15) kwam via sociale zaken van de gemeente Hoogeveen. Daarnaast waren er meldingen vanuit het Veiligheidshuis (1), de OGGZ (1), het CJG (5). Vijftien van deze aanmeldingen worden ook daadwerkelijk begeleid door een thuiscoach, van één aanmelding wordt nog verder uitgezocht hoe de actuele stand van zaken is. De overige zes situaties werden uiteindelijk niet opgepakt omdat al adequate hulp aanwezig bleek te zijn (4), omdat de veiligheid van de kinderen in het geding was (1) of omdat het geen situatie betrof met problematiek op meerdere levensdomeinen (1). De tijd die wordt besteed aan een klant is per situatie verschillend. Wel is duidelijk dat per klant meer tijd nodig is dan in de meeste sectoren gebruikelijk is. Dit wordt mede veroorzaakt doordat de uren van de thuiscoaches (2 fte.) verdeeld zijn over zes personen. We besteden daardoor in verhouding veel tijd aan de scholing en aan ontwikkeling van de werkmethodieken. De thuiscoach in de praktijk Jantina Harink: “Een van ‘mijn’ cliënten is een alleenstaande moeder. Ze wil naar school. Op dit moment zit ze in de uitkering. Een rekensommetje laat zien dat de moeder met uitkering meer ontvangt dan met studiefinanciering. Daarnaast zal ze, als ze studeert, met de studiefinanciering ook nog meer kosten moeten maken: lesgeld, boeken, computer en kinderopvang. Het zijn kosten die ze niet zomaar kan betalen. Na overleg met de gemeente Hoogeveen is overeengekomen dat een computer en printer in bruikleen worden gegeven. Daarnaast wordt de eigen bijdrage van de kinderopvang voor één jaar vergoed. Het is voor deze mevrouw nog steeds moeilijk om rond te komen. Maar haar toekomstperspectief verbetert wel op deze manier.”
Een tweede Eigen Kracht-team De gemeentelijke stuurgroep Eigen Kracht heeft opdracht gegeven om te komen tot de vorming van een tweede team in de wijk Wolfsbos/Zuid. Daar waarbij het eerste team thuiscoaches de focus ligt op eenoudergezinnen met kinderen tot 23 jaar, richt het tweede team zich op sociaal kwetsbare wijkbewoners van alle leeftijden. De samenwerking met het wijkteam kan in dit nieuw op te starten team goed worden uitgewerkt zodat optimaal gebruik gemaakt kan worden van de al bestaande infrastructuur op wijkniveau en van elkaars deskundigheid. De bedoeling is dat het team in januari 2013 start. De thuiscoach in de praktijk Ria de Lange: “Onze hulp is heel praktisch. Zo heb ik in mijn werk als thuiscoach bijvoorbeeld de volgende acties ondernomen: •
Urgentie aangevraagd voor een cliënt om snel een woning te regelen
•
Indienen van bezwaar bij de belastingdienst voor ongeveer € 9.000,-
•
Administratie op orde brengen. Dit werkt heel bevrijdend; er ontstaat ruimte om andere problemen
makkelijker op te pakken.
•
Aanvraag Wmo voor huishoudelijke hulp
•
Door het helpen ontwikkelen en inschakelen van het sociale netwerk is er oppas in de avonduren geregeld.
Nu kan de cliënt weer gaan sporten; dat heeft een positief effect op de gezondheid, zowel fysiek als mentaal.
•
Inzet voedselbank
Het zijn kleine stapjes die voor meer balans kunnen zorgen. En daar doen we het voor.”
Monitoring van het project Voor projecten zoals Eigen Kracht heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een methodiek laten ontwikkelen om de maatschappelijke effecten in beeld te brengen. In januari 2013 wordt ook voor Hoogeveen een maatschappelijke kosten-baten analyse gemaakt. Via deze link is over de methodiek meer te vinden.
Samenwerking tussen GKB, Humanitas en project Eigen kracht Op 1 januari start een pilot rond aanvragen bij de Gemeentelijke Kredietbank (GKB). De klanten die tot nu toe werden aangemeld bij het project Eigen Kracht hebben zonder uitzondering, naast allerlei andere problemen, te maken met financiële problemen. Dit soort problemen belemmert klanten vaak in het oplossen van de andere problemen die ze hebben. Humanitas, GKB en Eigen Kracht hebben de handen ineen geslagen om samen te werken aan de volgende doelen: •
Verbeteren van de dienstverlening aan multi-probleemgezinnen, door actief inhoud te geven aan het principe:
één gezin, één plan en zoveel mogelijk één hulpverlener
•
Verkorten van de procedures om te komen tot een stabiele financiële situatie in het gezin
•
Leveren van beter maatwerk door intensiveren van de samenwerking
•
Eén van de eindproducten is een beschrijving van de ontwikkelde methodiek, zodat deze overdraagbaar is naar
andere situaties.
Binnen de pilot draagt de GKB het proces van aanmelding en intake over aan de thuiscoach. Humanitas levert een aantal vrijwilligers voor het project. De thuiscoach zorgt samen met de vrijwilliger van Humanitas voor de benodigde stukken. Gelijktijdig wordt de administratie door klant en vrijwilliger van Humanitas op orde gebracht. De GKB neemt het formele besluit op basis van hetgeen door Humanitas en thuiscoach wordt aangeleverd. We verwachten dat we hierdoor het hele traject van aanmelding tot besluit bij de GKB aanzienlijk kunnen inkorten. Bovendien krijgt de klant niet rechtstreeks met personen van de GKB te maken, waardoor het aantal hulpverleners in het gezin niet wordt verhoogd.
Projecten in het land De eerste projecten rond het thema ontschotting van hulpverlening en generalistisch werken zijn ontstaan in het kader van de zogenaamde Vogelaarwijken. Vooral Enschede met de wijkcoaches en Leeuwarden met het Amaryllisproject zijn goede voorbeelden. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties ondersteunt de projecten in het land door het ontwikkelen van handreikingen. Het project in Hoogeveen is een van de projecten die meedoet in de landelijke leernetwerken van het ministerie.
De thuiscoach in de praktijk Roelien Korvemaker: “Op maandagmorgen om 10.00 uur bel ik bij haar aan. Anneke, 22 jaar, doet open. Haar zoontje van drie kijkt nieuwsgierig toe. Anneke komt uit een gebroken gezin. Gelukkig heeft ze de laatste tijd weer goed contact met haar moeder, maar haar vader wil ze nooit meer zien. Van hem heeft ze nooit aandacht en steun ervaren. Ze moest al vroeg leven als een volwassene, in haar eentje. Ze kwam met verkeerde jongens in aanraking, raakte aan de drugs en stopte met school. Ze zegt dat ze haar jeugd vergooid heeft. Ze kreeg een relatie en werd zwanger. En dat is het keerpunt voor Anneke. Voor haar zoon Justin wil ze het allemaal beter doen. Anneke heeft haar opleiding niet afgemaakt. Ze moet van de gemeente weer naar school. Ze wil iets in de zorg, het liefst met oudere mensen. Daarvoor moet ze twee hele dagen naar Meppel naar school, hele dagen. Dat levert wel problemen op met haar inkomen. Ze komt 300 euro uit beneden het bestaansminimum. Daar zouden haar ouders in moeten bijdragen maar dat gaat in het geval van Anneke niet lukken. Moet ze dan maar thuisblijven? Ik help Anneke en samen komen we tot creatieve oplossingen. Anneke leert hulp in te schakelen binnen haar netwerk. Ze heeft nog een paar zware jaren voor de boeg maar het gaat zienderogen beter met haar. Dat maakt het werk van de thuiscoach mooi!”
Stichting Welzijnswerk
MEE-Drenthe
Bureau Jeugdzorg Drenthe
‘De uitdaging ligt in een gezamen-
‘Iedere situatie rondom een cliënt
‘Wij zien Eigen Kracht als een uitge-
lijke wijkgerichte aanpak, dichtbij de
vraagt een eigen benadering; we wil-
lezen proeftuin om ervaringen op te
vindplaats van de klanten.’
len in ruime kaders samen zoeken naar
doen en beleid uit te stippelen op
passende en praktische oplossingen.’
weg naar een goed toegeruste keten voor jeugdhulp.’
Voor meer informatie over het project kunt u contact opnemen met Anneke Jonker. E-mail:
[email protected] Telefoon: 14 0528
