Ketenmonitor Gelderland en Utrecht

Ketenmonitor Gelderland en Utrecht Een onderzoek naar de samenhang en kwaliteit van het openbaar vervoer in en tussen Gelderland en Utrecht. November 2012

Rover | Postbus 2132, 3800 CC Amersfoort | www.rover.nl In opdracht van ROCOV Gelderland en ROCOV Utrecht. Met dank aan de waarnemers.

Afbeelding op de voorpagina Een foto van een wachtende reiziger bij een bushalte op de Velperweg in Arnhem. Fotograaf A. Markus.

Colofon Rover verrichtte dit onderzoek in opdracht van en in samenwerking met het ROCOV Gelderland en het ROCOV Utrecht. Rover is een vrijwilligersorganisatie van en voor reizigers die gebruik maken van het openbaar vervoer. Rover geeft gevraagd en ongevraagd adviezen. Rover heeft ook een afdeling onderzoek en training. Met deze afdeling wil Rover tegen een not-for-profit tarief, professionele ondersteuning bieden aan de reizigersplatforms in Nederland. Op deze manier draagt Rover bij aan haar doelstelling het openbaar vervoer te verbeteren voor de reizigers. Allereerst werd dit onderzoek mogelijk gemaakt door de vrijwilligers vanuit het ROCOV en Rover vrijwilligers die de ketenreizen hebben gemaakt. Dank voor jullie medewerking!

Vanuit Rover onderzoek werkten aan dit rapport mee Ineke van der Werf (directeur Rover) Angela Nijland (projectleider Ketenmonitor) Olaf Frasa (projectmedewerker onderzoek) Nely van Immerzeel (secretariaat)

Het onderzoek werd aangestuurd door de stuurgroep Ben Mouw (voorzitter ROCOV Gelderland) Ad Nossent (secretaris ROCOV Gelderland) Yvonne van Geel (lid ROCOV Gelderland) Sebastiaan van Vliet (secretaris ROCOV Gelderland en ROCOV Utrecht) Het document dat u in handen heeft is met medewerking van Rover tot stand gekomen, maar eigendom van de reizigersplatforms van Utrecht en Gelderland. http://www.rocovgelderland.nl/

Pagina - 2 - van 58

http://www.rocovutrecht.nl/

Ketenmonitor Gelderland en Utrecht

Inhoudsopgave 1. Samenvatting ........................................................................................................................ - 5 2. Inleiding ............................................................................................................................... - 7 3. De resultaten ........................................................................................................................ - 8 3.1 Totaalbeeld ..................................................................................................................... - 8 3.2 Voorbereiding .................................................................................................................. - 9 3.3 verschillen per aspect .................................................................................................... - 11 3.4 Reizen met de bus ......................................................................................................... - 23 3.5 Reizen met de trein ....................................................................................................... - 23 3.6 Conclusies, verschillen en overeenkomsten ..................................................................... - 23 4 Gelderse stations en haltes nader bekeken ............................................................................. - 25 4.1 Stations ........................................................................................................................ - 25 4.2 Haltes en busstations ..................................................................................................... - 28 4.4 Conclusie ...................................................................................................................... - 30 5 Utrechtse stations en haltes nader bekeken ........................................................................... - 33 5.1 Stations ........................................................................................................................ - 33 5.2 Haltes ........................................................................................................................... - 37 5.4 Conclusies ..................................................................................................................... - 40 Bijlage A

Tabellen per ketenonderdeel.................................................................................. - 42 -

Bijlage B

Overzichtstabellen stations .................................................................................... - 46 -

Stations in Gelderland .......................................................................................................... - 46 Stations in Utrecht ............................................................................................................... - 49 Bijlage C

Overzichtstabellen busstations en haltes ................................................................. - 52 -

Bustations en haltes in Gelderland ........................................................................................ - 52 Busstations en haltes in Utrecht ........................................................................................... - 55 -


Pagina - 3 - van 58

Pagina - 4 - van 58


1. Samenvatting In de zomer van 2012 reisden waarnemers van de reizigersadviesraden van de provincies Gelderland en Utrecht en Rovervrijwilligers door diezelfde provincies. Tijdens het maken van die reis beoordeelden zij de bus of trein. Op de stations en bij de haltes hielden ze een schouw. Het openbaar vervoer werd beoordeeld op de samenhang, toegankelijkheid, aanwezige reisinformatie en gebruiksvriendelijkheid. De nadruk lag deze keer op toegankelijkheid. De lokale vervoersautoriteiten in Gelderland en Utrecht hebben toegankelijkheid ook als speerpunt. Waarnemers vonden het OV over het algemeen comfortabel, netjes en gebruiksvriendelijk. Maar helaas is de conclusie dat het nog niet vanzelfsprekend is dat reizigers met een mobiliteitsbeperking zelfstandig kunnen reizen. Zelfs bij openbaar vervoer met een gelijkvloerse instap, zoals de Valleilijn, blijkt de aansluiting tussen voertuig en perron niet altijd naadloos. De kleine voorwielen van een elektrische rolstoel kunnen op sommige stations tussen voertuig en perron vallen. Het blijkt voor reizigers ook erg moeilijk om voorafgaand aan de reis informatie te vinden over welke haltes nu wel of niet toegankelijk zijn. Dit terwijl die informatie wel beschikbaar is. Wij Samenwerking met populaire reisinformatieverstrekkers zoals 9292.nl, kan een kanaal zijn om deze informatie op een logische en laagdrempelige manier te verstrekken. Daarnaast is veel te winnen om de maatregelen die worden getroffen om het OV toegankelijk te maken samenhangend en consistent worden toe te passen. Dus altijd een verstaanbare halte omroep in de bus. En een geleidelijn zonder onderbrekingen of obstakels. Gelukkig blijkt aanwezig personeel vaak erg behulpzaam te zijn en is de assistentie voor reizigers met een mobiliteitsbeperking positief beoordeeld. Een toegankelijk en gastvrij OV heeft zichtbaar aanwezige servicemedewerkers nodig. Servicebalies ontbreken echter steeds vaker op kleinere stations. Daarvoor in de plaats treft men een ‘servicezuil’. Deze zuil wordt door veel waarnemers aangeduid als alarmzuil. Dit geeft aan dat de drempel om daar (reis)informatie op te vragen erg hoog is. Daarnaast treft de reiziger op die kleinere stations ook niet altijd een toegankelijk toilet of verwarmde wachtruimte. Als je reist met het OV mag je er vanuit gaan dat je beschut en veilig kunt wachten. Dat de looproutes van en naar de bushaltes veilig zijn. De waarnemers hebben echter een aantal maal geoordeeld dat de looproutes niet veilig waren. Het is belangrijk hier snel wat aan te doen. Aansluitingen werden gemist op station Utrecht. Een gewijzigde looproute vanwege de verbouwingen was een belangrijke oorzaak. Ook genoemd werd een slechte perron of halte aanduiding. Op grotere busstations is bijvoorbeeld niet altijd duidelijk waar je moet zijn om je aansluitende bus te halen. Ten slotte werd bij busreizen de aansluiting in de provincie Utrecht nog al eens gemist. Oorzaken waren o.a. vertraging door file. Een schouw op een aantal ‘probleem’ (bus)stations en haltes, waarbij de gemeente, provincie en vervoerder aanwezig zijn; en waar snel actie kan ondernomen is een goede manier om op korte termijn het OV nog toegankelijker en gastvrijer te maken.


Pagina - 5 - van 58

Pagina - 6 - van 58


2. Inleiding Openbaar vervoer is het resultaat van samenhangende diensten van veel verschillende actoren. Denk daarbij aan de vervoerders, spoorbeheerders, wegbeheerders, stationsbeheerders, stallingbeheerders, OV-autoriteiten en reisinformatiediensten. De verschillende organisaties moeten zo samenwerken dat de klant een naadloze reis van deur tot deur kan maken. Voor de reiziger is een goede reis met het openbaar vervoer een sluitend geheel. In werkelijkheid is die naadloosheid nog lang niet overal bereikt.

Achtergrond van de Ketenmonitor De Ketenmonitor is bedoeld om de successen en knelpunten van de regionale reisketen te rapporteren. Afzonderlijke aspecten die mogelijk voortkomen uit afstemmings- of samenwerkingsproblemen worden inzichtelijk. Deze Ketenmonitor in Gelderland en Utrecht heeft tot doel om een beeld te schetsen van de reiservaring in deze provincies. Voor deze Ketenmonitor is gekozen voor drie series reizen: twee binnen de provinciegrenzen van Gelderland en Utrecht en een serie reizen tussen deze provincies. Dat is geen vreemde keuze. Bekend is dat de meeste reizigerskilometers lokaal worden gemaakt, maar juist in deze regio wordt een substantieel deel van de kilometers tussen de provincies gemaakt. Dit wordt met name veroorzaakt door het woon- en werkverkeer. Deze arbeidspendel komt voor een deel uit Gelderland. Zo werkt in de regio Arnhem-Nijmegen 17% van de bevolking buiten de regio, velen daarvan werken in Utrecht.1

Onderzoeksvraag In deze rapportage willen we indicatie geven op een brede onderzoeksvraag: “Hoe presteert het openbaar vervoer in de regio voor wat betreft punctualiteit, gebruiksgemak, comfort en toegankelijkheid?”

Opzet van de Ketenmonitor Voor de Ketenmonitor zijn drie keer 10 reizen uitgezet. Uiteindelijk zijn er 31 “(volledige) reizen gemaakt door ROCOV-leden en Rover vrijwilligers. Tijdens deze reizen hebben de waarnemers (bus)stations, haltes en de afzonderlijke etappes beoordeeld op aspecten zoals informatie, bewegwijzering, aanwezige voorzieningen, toegankelijkheid en aansluitingen. De onderzochte trajecten, haltes en stations konden punten verdienen. Als alles in orde was op een bepaald aspect, werden (achteraf) 10 punten toebedeeld. Als een bepaald aspect niet aanwezig of niet van toepassing, was dan werden 0 punten toebedeeld. Een halte kon bijvoorbeeld 10 punten verdienen als er geldige vertrekstaten aanwezig waren en nog eens tien punten als er ook een werkend Dynamisch Reisinformatie Systeem (DRIS) aanwezig was. De resultaten zijn vervolgens gemiddeld en gegroepeerd. Dit wil zeggen dat scores samen genomen zijn tot een groep, bijvoorbeeld ‘Reisinformatie’. Zaken als de vertrekstaten en de DRIS vallen hieronder. Een negatieve score kan wellicht aanleiding zijn om hier extra aandacht aan te besteden. Aangezien niet alle aspecten door alle reizigers even belangrijk worden gevonden, is er geen totaalscore opgesteld. Is de aanwezigheid van een Kiosk bijvoorbeeld belangrijker dan de aanwezigheid van een vertrekstaat? Het antwoord op deze vraag is voor iedereen anders. Het gaat er om dat de resultaten laten zien wat de sterke en zwakke kanten van de regio zijn.

Opzet rapportage De resultaten van het onderzoek als geheel zijn terug te vinden in hoofdstuk 3. In hoofdstuk 4 en 5 zijn de resultaten per provincie te lezen. Deze resultaten worden verhelderd met toepasselijke citaten. In bijlage A staan de resultaten per ketenonderdeel vermeld. Dit wil zeggen, de resultaten per gestelde vraag voor bijvoorbeeld busstations of etappes. Als laatste, bijlage B en C, is een uitgebreid overzicht van alle onderzochte knooppunten met de aldaar gerapporteerde plus- en minpunten opgenomen. 1

Kwartaalbericht Regio’s, augustus 2012 (ING) http://www.ing.nl/Images/grote-regionale-verschillen-in-woonwerkbalans_tcm7-118726.pdf?id=20120828121403


Pagina - 7 - van 58

3. De resultaten In dit hoofdstuk treft u de resultaten. In paragraaf 3.1 is de gemiddelde score weergegeven in een spinnenwebdiagram. Deze score is het gemiddelde van die drie afzonderlijke sets reizen. Paragraaf 3.2 geeft een beeld over hoe de waarnemers zich hebben kunnen voorbereiden op de reis. Vervolgens worden in paragraaf 3.3 de resultaten aan de hand van 5 aspecten beschreven. Deze vijf aspecten zijn: overstap, bewegwijzering, reisinformatie, toegankelijkheid en comfort. De resultaten zijn grafisch weergegeven met behulp van staafdiagrammen. Hoewel de reizen gemaakt zijn in drie categorieën (Gelderland, Utrecht en grensoverschrijdende reizen) zijn de resultaten weergegeven voor Gelderland en Utrecht. De resultaten van de derde categorie reizen, tussen de beide provincies, zijn toegewezen aan één van de twee provincies. Een Gelders station valt onder Gelderland et cetera. In paragraaf 3.4 en 3.5 wordt kort een beeld geschetst van respectievelijk de beoordeling van een busreis en een treinreis. Het hoofdstuk sluit af met algemene aanbevelingen in paragraag 3.6. In hoofdstuk 4 worden de resultaten van Gelderland verder uitgelicht. Hier treft u specifieke informatie over de verschillende stations en specifieke haltes. In hoofdstuk 5 is hetzelfde gedaan voor Utrecht. Waar dit hoofdstuk de algemene resultaten weergeeft treft u in de hoofdstukken 4 en 5 concrete aanknopingspunten voor verbetering.

3.1 Totaalbeeld Om de kwaliteit van de ketenreis te bepalen, is beoordeeld op 5 criteria. In het spinnenwebdiagram (figuur 1) hieronder is grafisch weergegeven hoe er op de afzonderlijke thema’s is gescoord. Een hoog cijfer betekent een goede score. In de volgende paragrafen wordt per thema toegelicht hoe dit cijfer samengesteld is.

In totaal zijn er 31 reizen gemaakt door de waarnemers. Er zijn 12 reizen gemaakt tijdens de spitstijden en 13 tijdens de daluren van een werkweek. Er zijn 6 reizen in het weekend gemaakt. Voor de reizen in weekend en daluren werden met name recreatieve en sociale bestemmingen uitgezocht

Pagina - 8 - van 58


als reisdoel. De reizen naar de spitslocaties gingen naar steden, bedrijventerreinen en zorginstellingen. Ook de spreiding van de stations en haltes werd meegewogen om de reizen te plannen. Al met al is een flink gebied door de waarnemers bereisd en is een goed beeld ontstaan van de verschillende stations en zelfs enkele eenzame haltes.

Afbeelding 1 - een kaart met de plaatsen die de waarnemers het OV hebben beoordeeld.

Verschil spits, dal en weekend Uit de opmerkingen is geen duidelijk verschil op te maken tussen de reiservaringen en oordelen over de reizen in de daluren of het weekend of reizen in de spitstijden. Aansluitingen werden bijna altijd gehaald. Daar waar dit werd gemist was er een andere oorzaak dan een verminderde frequentie in daluren of het weekend. In het weekend kozen sommige waarnemers wel om te reizen met een andere buslijn dan van te voren was gepland bij het meegestuurde reisadvies. Opmerkelijk was dat er zelfs in de spitstijden voldoende zitplek was.

Vertragingen en wachttijden Van de 31 reizen werd slechts twee keer aangegeven dat de reis anders is verlopen door een vertraging.

3.2 Voorbereiding Waarnemers is gevraagd om extra te letten op de toegankelijkheid van het openbaar vervoer. Juist voor mensen met een fysieke beperking is openbaar vervoer soms de enige manier om te kunnen blijven reizen. Zeker omdat de overheid in 2012 al heeft bezuinigd op het aantal uur dat mensen gebruik kunnen maken van de Valys2. Het standpunt van de overheid is dat de kosten voor deze vorm van collectief openbaar vervoer moeten worden teruggedrongen. De mensen die redelijk zelfredzaam zijn kunnen gebruik maken van het OV. Toegankelijkheid is daarom een speerpunt van de overheden en vervoersbedrijven. Toch blijkt vaak dat de doelstelling om het OV toegankelijk te maken 2

http://www.naarbetercontractvervoer.nl/nl/nieuws/files_content/Brief%20VWS%20Valys.pdf en http://www.taxipro.nl/contractvervoer/2011/11/08/minster-gaat-nieuw-contract-valys-toch-landelijk-aanbesteden/


Pagina - 9 - van 58

gemakkelijker bepaald wordt dan uitgevoerd. In veel gevallen blijkt dat er niet altijd gedacht wordt vanuit de behoeften van iemand met een beperking. Ten slotte blijkt ook steeds dat versnipperde verantwoordelijkheden of gebrekkige afstemming belemmeringen kunnen opwerpen. Wanneer je wilt reizen en je hebt een fysieke beperking dan is het noodzakelijk om de reis goed voor te bereiden. Hoewel veel gemeenten bezig zijn met het ophogen van de bushaltes, zijn nog niet alle bussen en haltes geschikt om met een rolstoel of rollator te bereizen. Voorbereiding is dus echt nodig. Die voorbereiding begint thuis, op internet, telefoon of met andere beschikbare informatie. Op twee waarnemers na, vroegen de waarnemers reisinformatie op via de website van www.9292ov.nl. Iets minder dan de helft van de waarnemers keek daarnaast ook op de site van de vervoerder(s) om aanvullende informatie op te zoeken. Driekwart van de waarnemers voelde zich voldoende geïnformeerd na consultatie van de website, ongeveer een derde van de waarnemers heeft nog vragen. Wanneer het gaat om specifieke informatie over toegankelijkheid van een bepaalde halte dan geeft bijna zestig procent van de waarnemers aan dat zij die informatie niet hebben gevonden. Bijzonder is dat er een groot verschil is tussen de provincies voor wat betreft de vindbaarheid van de informatie over toegankelijkheid. Zie ook de onderstaande figuur.

Het BRU in Utrecht heeft een haltescan waar opgezocht kan worden of haltes geschikt zijn voor mensen die slecht ter been zijn of zich verplaatsen in een rolstoel3. De provincie Gelderland heeft ook een site waarop te zien is wat de voortgang van het toegankelijk maken van de haltes is4. De provincie Utrecht informeert reizigers via de eigen site5. Ten slotte is op de website van de vervoerders op te vragen welke haltes en perrons toegankelijk zijn. Toch is dat vaak een extra handeling en blijkt dit niet gemakkelijk te vinden, zo oordelen de waarnemers. De vraag is of deze websites wel bekend zijn bij reizigers. Geen van de waarnemers heeft ze genoemd. Het is dan ook een aanbeveling aan de populaire internetsite 9292ov.nl om meer expliciete informatie over toegankelijkheid op te nemen in hun reisadvies.

3

http://bru.haltescan.nl/ http://www.ervaarhetovwmo.nl/ (zie ook http://www.lokaalloket.nl/winterswijk/faq_detail.php?id=3567) de link lijkt echter niet meer te werken. 5 http://www.provincie-utrecht.nl/actueel/nieuwsberichten/@226009/verbeteren-bushaltes/ 4

Pagina - 10 - van 58


3.3 verschillen per aspect In deze paragraaf worden de onderzoeksresultaten geïnterpreteerd per aspect. Deze aspecten zijn comfort, toegankelijkheid, reisinformatie, overstap en bewegwijzering. Hoewel een reisbeleving in de praktijk moeilijk is te scheiden in deze afzonderlijke categorieën, kan dit voor een beter begrip van die beleving een nuttig middel zijn om dat juist wel te doen. Vaak is het moeilijk om de spreekwoordelijke vinger op de zere plek te leggen. Zo is misschien aan veel basisvoorwaarden voor een prettige reis voldaan maar heeft een reiziger toch geen goed gevoel. Dieper ingaan op de verschillende basisvoorwaarden kan dan wel inzicht geven. Dat een reizigersoordeel uiteen kan lopen over die verschillende aspecten, wordt duidelijk wanneer die ervaring daadwerkelijk wordt uitspitst. Dit is zichtbaar gemaakt in de onderstaande afbeelding.

De gemaakte reizen zijn als twee verschillende groepen weergegeven. Utrecht en Gelderland. De donkerblauwe lijn laat de score zien van de oordelen over de OV voorzieningen in de provincie Gelderland. De lichtblauwe lijn laat die score zien voor Utrecht.

Wat opvalt is dat de waardering die de waarnemers geven voor een flink aantal aspecten zoals ‘comfort’, ‘toegankelijkheid’ en ‘bewegwijzering’ voor wat betreft de score dichtbij elkaar zitten. De grootste verschillen tekenen zich af bij het aspect ‘overstap’ en het aspect ‘reisinformatie’. In de komende paragrafen worden deze verschillen verder uitgediept. Dan wordt duidelijk dat binnen de aspecten die nu voor wat betreft de scores dicht bij elkaar liggen, wel degelijk verschillen bevatten.



Overstap De overstap krijgt zowel de hoogste als de laagste score van alle aspecten. Dit komt doordat dit aspect uit een zeer beperkt aantal vragen staat. Extremiteiten worden hierdoor minder snel gemiddeld. Het aspect overstap bestaat uit vragen of een aansluiting gehaald had kunnen worden en of een treinstation een samenhangend OV knooppunt is. Samenhang en overzichtelijkheid zijn belangrijke factoren in het behalen van een overstap. Het kan soms minuten schelen wanneer je in één oogopslag ziet waar je moet zijn. Zoals misschien al verwacht scoren de reizen die tussen Gelderland en Utrecht zijn gemaakt het slechtste op het aspect overstap. Zij krijgen een gemiddelde waardering van 5,8. Dit tegenover een 9,8 dat de waarnemers gaven aan de reizen die gemaakt werden binnen de provincie Gelderland. De reizen binnen de provincie Utrecht kregen een waardering van een 7,9. Wanneer de resultaten van de reizen die gemaakt zijn tussen de provincie Gelderland en de provincie Utrecht worden toegekend aan één van de twee provincies, dan blijkt nog steeds dat alle overstappen in Gelderland beter worden gewaardeerd dan in Utrecht. De overstap werd niet gehaald in Utrecht Overvecht, Veenendaal-De Klomp en op Utrecht Centraal. Voor het laatste station kan dit te maken hebben met de verbouwing. Hierdoor zijn de tijdelijke looproutes niet altijd duidelijk voor de reiziger. Wanneer een station of busstation lange perrons heeft, zoals Utrecht Overvecht, is de gegeven overstaptijd soms ook te krap. Daarnaast lijkt niet altijd rekening gehouden te worden met looptijden voor mensen met een mobiliteitsbeperking. Bewegwijzering Als reiziger maak je gebruik van een halte of station om het zo snel mogelijk weer te verlaten. Het is een noodzakelijke verblijfsplaats op weg naar je bestemming. Gebruiksgemak van het OV betekent daarmee ook dat in één oogopslag duidelijk is waar je wat kunt vinden en waar je moet zijn. Bijvoorbeeld waar je de kaartautomaat kunt vinden. Kleine stations zijn vaak overzichtelijk dankzij hun beperkte omvang. Op grote knooppunten, zoals Arnhem Centraal en Utrecht Centaal, zijn goede bewegwijzering en een logische indeling vanwege hun omvang en het hoge voorzieningenniveau des te belangrijker. Utrecht en Gelderland hebben bijna dezelfde score voor het aspect bewegwijzering. Toch zijn er lokale verschillen te zien wanneer we dieper ingaan op de materie.

Bewegwijzering op het treinstation Over het algemeen vinden de reizigers de bewegwijzering redelijk logisch geplaatst. Reizigers kunnen in zowel Utrecht als Gelderland ook de OV-chippalen makkelijk vinden. Voor sommige overstappen is dit echter nog een heikel punt. De grootste verschillen in de wijze van bewegwijzering zijn: informatie over het busvervoer en het aanwezig zijn van grote pictogrammen. In Utrecht blijkt informatie over het aansluitende busvervoer vaak niet aanwezig te zijn. Waarnemers geven aan dat deze ontbreekt in Veenendaal, Vleuten, Den Dolder, Rhenen en Bilthoven. Waarnemers antwoorden verder dat er geen pictogrammen zijn voor alle voorzieningen op de Gelderse stations. Er zijn dus wel pictogrammen, maar deze zijn incompleet. Borden van het treinstation naar het busstation ontbreken zowel in Utrecht als Gelderland. Ze ontbreken op een derde van de onderzochte stations6. Op 6 stations is aangegeven dat de bewegwijzering onlogisch is geplaatst, namelijk in Dieren, Arnhem Centraal, Nijmegen Centraal, Amersfoort Centraal, Lunteren en Geldermalsen. In Amersfoort Vathorst, Zevenaar en Wijchen wordt geen bewegwijzering aangetroffen naar de andere perrons. In Elst en Nijmegen Centraal is die er wel, maar onvoldoende zichtbaar.

6

Borden van de trein naar de bus ontbreken in Putten, Ermelo, Zevenaar, Wijchen, Nunspeet, Elst, Veenendaal, Vleuten, Den Dolder, Rhenen, Bilthoven , Amersfoort Vathorst, Culemborg, Driebergen en Barneveld-Noord. Waarnemers kozen er voor om aan te vinken dat dit bord ontbreekt. Niet van toepassing was ook een antwoordoptie die ingevuld kon worden wanneer het een klein en overzichtelijk station betreft.



Figuur 1 Bewegwijzering op het station

Overzichtskaarten met informatie over de omgeving worden overal weinig waargenomen

Bewegwijzering op het busstation Busstations zijn over het algemeen logisch ingedeeld. De waarnemers vinden het over het algemeen duidelijk waar vandaan de bus vertrekt. Wanneer een busstation meerdere haltelocaties heeft is er niet altijd duidelijke bewegwijzering tussen de verschillende locaties. Waarnemers vinden dit onduidelijk in Utrecht Noord, busstation Kerkewijk in Veenendaal en Ede-Wageningen. De overzichtskaart van de omgeving ontbreekt ook op de busstations.

Figuur 2 Bewegwijzering op het busstation



Reisinformatie Gemiddeld genomen heeft reisinformatie de slechtste score van alle aspecten. Niet alleen regionaal zijn er duidelijk verschillen, ook wanneer we reisinformatie splitsen in digitaal en op papier. Op het vlak van reisinformatie geven de waarnemers die binnen de provinciegrenzen van Utrecht bleven de hoogste score aan reisinformatie, namelijk een 6,9. Reizigers die binnen de provincie Gelderland bleven waardeerden de kwaliteit van de aangeboden reisinformatie een halve punt lager met een 6.3. Een deel van de reisinformatie is al behandeld. Dat is de informatie die reizigers voorafgaand aan hun reis kunnen vinden. Daar werd geconcludeerd dat het vooral moeilijk is om informatie over toegankelijkheid te vinden.

Actuele informatie Tijdens de reis wordt ook informatie aangeboden. Het is een breed levende gedachte dat reizigers het prettig vinden om te weten of de trein of bus op tijd rijdt. In het figuur hieronder is de score van de dynamische reisinformatie op trein en busstations en haltes weergegeven.

Figuur 3 Dynamische reisinformatie

Tijdens de busrit De informatievoorziening tijdens de rit wordt met een voldoende beoordeeld. In 34 van de 42 waarnemingen is aangegeven dat reisinformatie wordt omgeroepen in de bus. In 21 van de gevallen wordt ook nog eens reisinformatie via digitale schermen aangeboden. In 57 bussen werd geen enkele actuele reisinformatie aangeboden. Van sommige buslijnen is dat ook moeilijk te verwachten, bijvoorbeeld de buurtbus. Samenvattend heeft het aspect ‘informatie tijdens de rit’ een redelijke score, maar is deze in de Gelderse bussen het vaakst op orde.

7

Buurtbus 501 Syntus van Ermelo naar de Schaapskooi, Stop/snelbus 203 van Syntus van Zwolle naar o.a. Hattem, bus 243 van Arriva van Tiel naar Waardenburg, bus 127 van de GVU (Connexxion) van Vleuten naar Haarzuilen en bus 295 van Connexxion van jaarbeursplein naar Ewoud/Boerhaaveweg in IJsselstein.



Tijdens de treinrit Tijdens de ritten met de trein is in 17 van de in totaal 28 gemaakte treinritten een conducteur aangetroffen. Op vier treinritten na werd omgeroepen wat het eerstvolgende station is. Tijdens 19 ritten werd ook omgeroepen wat de overstapmogelijkheden zijn. In 13 van die ritten werd digitale reisinformatie waargenomen. Een aantal keer merkten de waarnemers op dat de schermen geen logische of actuele informatie geven (Valleilijn). Maar ook bij NS-treinen werd aangegeven dat er wel schermen waren maar niet altijd werkende digitale informatie.

Op het station Jammer genoeg wordt reisinformatie nog niet standaard omgeroepen op stations. De omroepen krijgen een slechte score. Op 8 stations werd helemaal niets omgeroepen en op 36 stations alleen bij verstoringen. Waarnemers noteerden dat op Utrecht CS, Amersfoort CS en Putten standaard werd omgeroepen. Servicepersoneel is weinig aangetroffen. Tijdens 14 van de 47 waarnemingen op stations konden reizigers geen vragen stellen aan treinpersoneel . Dit betreft kleinere stations: Putten, Ermelo, Dieren, Zevenaar, Nunspeet, Tiel, Bilthoven, Lunteren, Barneveld Noord, Driebergen en Geldermalsen. Bijna altijd was een centraal bediende treinaanwijzer (CTA) aanwezig. De informatie daarop klopte altijd. Soms was de CTA moeilijk te lezen door de zonneschijn. Alleen in Wijchen en Rhenen hebben waarnemers geen CTA aangetroffen. Reizigers kunnen ook de dienstregeling raadplegen op borden op de stations. Deze reisinformatie is in verreweg de meeste gevallen compleet en recent. Op station Nijmegen CS, station Wijchen en Amersfoort CS zou slechts de dienstregeling van de NS te raadplegen zijn en die van de andere treinvervoerder niet.

Op busstation en halte Wat opvalt is dat vooral Utrecht goed scoort als het gaat om dynamische reisinformatie bij busstations en bushaltes. Dynamische reisinformatie is vaak aanwezig en functioneert goed. Vertragingen worden aangegeven op losstaande haltes en op de busstations. De losstaande haltes in Gelderland zijn minder vaak voorzien van deze vorm van informatie. In Utrecht zijn meer grootstedelijke haltes beoordeeld, dit zou het verschil kunnen verklaren. Het aanbieden van actuele reisinformatie op haltes kan worden verbeterd, want dit scoort erg laag. De vertrekstaten op de bushaltes en losstaande haltes waren allemaal actueel. Slechts één maal is een verouderde vertrekstaat aangetroffen bij een halte (Ziekenhuis Meander in Amersfoort). In 24 van de 52 waarnemingen op de haltes is geen digitale reisinformatie aangetroffen8 De vraag is echter of op iedere halte digitale reisinformatie noodzakelijk of wenselijk is in verhouding tot het gebruik van die halte. Daarnaast hebben steeds meer reizigers een smartphone waarmee actuele reisinformatie kan worden opgevraagd.

8

Koningin Julianatoren te Apeldoorn, Station Barneveld Centrum , Dolfinarium, Station Ermelo, Schaapskooi Ermelo, Station Geldermalsen, Rabobank te Haaften, Station Tiel, Heidesteinlaan te Renkum, Station Barneveld Centrum, Broerswetering in Bunschoten-Spakenburg, De Molen te Woudenberg, Zuilenselaan te Oud Zuilen, De Hommel te Everdingen, Zijdeweg te Lopik, Valklaan te Maartensdijk, Raadhuislaan te Maarn, Kerkstraat te Renswoude, Don Boscoweg te Renkum, Engdijk te Wijk bij Duurstede, Stamerweg te Doorn, De Punt te Voorthuizen en Sterrenberg in Huis ter Heide.



Figuur 4 Informatie bij de halte

Toegankelijkheid De provincies hebben een boel fysieke ingrepen gedaan om het openbaar vervoer toegankelijk te maken. De allerhoogste scores zijn voor toegankelijkheid. De scores liggen ook allemaal dicht bij elkaar, een ruime 8. Wanneer op vraagniveau naar de verschillende reizen wordt gekeken zijn er wel verschillen merkbaar. Bij toegankelijkheid hoort natuurlijk ook de toegankelijkheid en presentatie van de reisinformatie en het aanwezig zijn van een toegankelijk toilet. Deze onderdelen van de toegankelijkheid komen terug onder de kopjes ‘reisinformatie’, ‘bewegwijzering’ en ‘comfort’.

Treinstation Treinen en treinstations scoren erg goed op het vlak van toegankelijkheid. Niet zelden wordt een 8 of hoger behaald. Toch is het vaak nog nodig om met assistentie te reizen. Over deze assistentie waren sommige waarnemers erg positief. Verbeterpunten zijn de trappen, consequente doorvoering van de geleidelijnen en een werkende lift.



Figuur 5 Toegankelijkheid van het station

Bij tien9 stations hebben waarnemers aangegeven dat de geleidelijnen onvolledig waren. In Lunteren ontbreken de geleidelijnen. In Barneveld Noord zijn geen geleidelijnen in de parkeergarage waar je door moet om bij de bushalte te komen. In Ede-Wageningen worden de geleidelijnen onderbroken door putten en ze bestrijken slechts een klein gedeelte van het perron. (De hellingbanen bijvoorbeeld niet.) Ook in Veenendaal leidt de geleidelijn niet tot aan de hellingbaan. Bij nog eens acht10 andere stations werden obstakels aangetroffen op de geleidelijnen. In Putten ontbrak er een stuk van de geleidelijn. Op Arnhem CS verspringen de lijnen. In Tiel kunnen de hekjes op de overweg een belemmering vormen voor mensen die de geleidelijn volgen. Op het station Utrecht-Overvecht zijn de geleidelijnen vlak naast de pilaren van de overkoepeling geplaatst en het perron van station Culemborg is zo smal, dat andere wachtende reizigers een obstakel kunnen vormen. Het was in alle gevallen mogelijk om met een rolstoel of kinderwagen van de in- en uitgang naar het perron te komen. Op de volgende 4 stations werkte de lift niet: Putten, Woerden, Driebergen, Barneveld Noord. De trappen waren toegankelijk volgens de Figuur 6 Toegankelijkheid van de trein voorschiften in meer dan de helft van de waargenomen gevallen. In Barneveld Noord en Utrecht CS waren geen van de elementen (voelbare stippen, geleidelijnen tot aan de trap en een dubbele trapleuning) aanwezig.

Treinreis Bijna alle waarnemers vinden een plekje in de trein. En beoordelen ook dat er voldoende zitplaatsen zijn. Bijna alle treinen hebben ook een gelijkvloerse instap, waardoor het mogelijk is om zelfstandig met een rolstoel te reizen. Toch lijkt dit misschien gemakkelijker dan het is. Bij 12van de 28 treinreizen noteerden waarnemers dat het niet mogelijk was om de trein zelfstandig in te komen met een rolstoel11. Een van de 9

Zevenaar, Veenendaal, Woerden, Vleuten, Ede-Wageningen, Lunteren, Amersfoort CS, Culemborg, Utrecht CS en Barneveld Noord. 10 Putten, Arnhem CS, Wijchen, Tiel, Overvecht Utrecht, Ede-Wageningen, Barneveld Noord en Culemborg. 11 Het betreft de stations: Putten, Dieren, Arnhem CS, Nijmegen, Nunspeet, Tiel, Elst, Den Dolder, Amersfoort Schothorst, Bilthoven, Ede-Wageningen en Barneveld



waarnemers die daadwerkelijk met een rolstoel reisde gaf aan dat de afstand tussen perron en voertuig in Ede-Wageningen te groot was. Met dank aan assistentie van NS-personeel kon hij toch de trein in. Waarnemers die niet per rolstoel hetzelfde station beoordeelden dachten dat het goed mogelijk was om met een rolstoel te reizen. Dit geeft aan dat ervaringsdeskundigheid cruciaal is bij het beoordelen van toegankelijkheid. Een bijzondere waarneming is dat bij de Valleilijn “ Braille indicatie bij knoppen, intercom en deur” werd aangetroffen. Er zijn forse stappen gezet om de stations en perrons rolstoeltoegankelijk te maken. Perrons worden opgehoogd en nieuw materieel moet aansluitend zijn. Belangrijk is dan ook dat rolstoel-afhankelijke reizigers zelf een kaartje kunnen kopen. In ongeveer de helft van de gevallen wordt aangegeven dat het niet mogelijk is om de automaat te bedienen wanneer je in een rolstoel zit12. Dit is een verbeterpunt.

Busstations Busstations blijken het slechtst te scoren wanneer het gaat om toegankelijkheid. Het gaat dan met name om de rolstoeltoegankelijkheid. Busperrons en bushaltes zijn slecht bereikbaar per rolstoel. Op een zestal busstations kan iemand met een rolstoel niet op alle busperrons komen13.

Figuur 7 Toegankelijkheid van het busstation

Op 9 stations zijn incomplete geleidelijnen waargenomen14. Bij station Ede-Wageningen werd een opstakel op de geleidelijnen waargenomen. Gelijkvloerse opstappen zijn het meest gerealiseerd in Gelderland. De drie busstations rond Utrecht CS hebben nog geen gelijkvloerse opstap evenals het busstation in Zeist. In Gelderland werden de busstations Harderwijk en Ede-Wageningen genoemd.

Losstaande haltes De losstaande haltes scoren redelijk goed wanneer het gaat om toegankelijkheid. De meeste scores komen boven de 6 punten. Toch moeten veel losstaande haltes nog toegankelijk worden gemaakt voor mensen met een beperking. 12

Waarnemers gaven dit aan voor station Putten, Ermelo, Nunspeet, Veenendaal, Utrecht CS, Woerden, Vleuten, Den Dolder,Veenendaal - De Klomp,Ede-Wageningen, Lunteren, Culemborg, Driebergen, Utrecht CS, Barneveld Noord en Amersfoort CS. 13 NS Harderwijk te Harderwijk, Busstation Amersfoort CS, Busstation te Zeist, Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal, Busstation Zuid te Utrecht en Busstation Jaarbeursplein te Utrecht 14 Busstation Noord te Utrecht, Busstation Zuid te Utrecht, Busstation Jaarbeursplein te Utrecht Busstation, Amersfoort CS, Busstation te Zeist, Busstation te Breukelen, Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal, Busstation te Tiel en EdeWageningen te Ede.



Figuur 8 Toegankelijkheid van de halte

Busreis Driemaal werd aangegeven dat men zelf niet gemakkelijk kon instappen. Veel vaker, vijftien keer, werd door waarnemers aangegeven dat iemand met een rolstoel niet mee zou kunnen15. Van de Connexxionbus 82 die reed van Amersfoort CS naar de Raadhuislaan in Maarn werd juist opgemerkt dat er ‘prima rolstoelplaatsen waren’ en ‘goede digitale reisinformatie en omroep’. Ook van de Connexxion bus 3 vanaf Arnhem Centraal richting Ziekenhuis Rijnstate te Arnhem merkt een waarnemer op dat ‘de inrichting is afgestemd op een elektrische rolstoel’. Ook de houding van de chauffeur is belangrijk. Een waarnemer merkte op dat de chauffeur die reed op bus 50 van Connexxion van Station Driebergen-Zeist naar bushalte Het Rond / 1e Dorpstraat in Zeist, proactief een reiziger met een visuele beperking informeerde. Eén keer is opgemerkt dat het voertuig ongeschikt is voor de weg. Een reiziger moest op een ongewone plaats uitstappen: “Bus liet reiziger vlak voor busstation Vianen-Lekbrug uitstappen in de berm. Dit omdat bus ongeschikt is voor busdrempel op busstation”. (Reis van De Hommel in Everdingen naar het stadscentrum in Nieuwegein met Arriva-bus 46.) Tot slot was er in alle gevallen voldoende zitplaats.

15

Schaapskooi Ermelo, Station Ermelo, Station Tiel, Bushalte Droevendaalsesteeg te Wageningen, Universiteitsmuseum te Utrecht, Kasteel te Haarzuilen, De Molen te Woudenberg, Wilhelmina Kinderziekenhuis te Utrecht, Stadscentrum te Nieuwegein, Halte Binnenstad te IJsselstein, Raadhuislaan te Maarn, Halte Engdijk te Wijk bij Duurstede, Halte Ewoud/Boerhaaveweg te Ijsselstein, Station Noord te Barneveld en Bushalte Sterrenberg in Huis ter Heide.



Figuur 9 Toegankelijkheid van de bus

Comfort Of een station of halte als prettig en comfortabel wordt beschouwd hangt af van een aantal aspecten. Bijvoorbeeld of je er beschut kunt wachten, of je gebruik kunt maken van voorzieningen zoals een toilet of horeca, maar ook of je jezelf er veilig voelt.

Beschutting Wanneer we kijken naar beschutting valt op dat zowel Gelderland als Utrecht ruim voldoende scoren. De laagste waarderingen werden gegeven aan busstations in Gelderland en losse haltes in Utrecht. Treinstations worden in beide provincies hoog beoordeeld.

Figuur 10 Beschutting



Van de 52 beoordelingen gaven tien waarnemers aan dat er onvoldoende beschutting is bij de halte16. De haltes bij station Tiel, Station Driebergen-Zeist en station Vleuten werden ook als onvoldoende beoordeeld. Een kanttekening is dat de reizen gemaakt zijn in het voorjaar. Het weer is dan goed. In de winter wordt het aspect beschutting over het algemeen slechter beoordeeld.

Voorzieningen Naast beschutting tegen weer en wind, is het voor de reiziger ook prettig om gebruik te kunnen maken van voorzieningen. Een van de belangrijkste daarvan is een toilet. Het aspect voorzieningen krijgt de laagste waardering van de waarnemers. Een voldoende wordt amper behaald. Het treinstation heeft de meeste voorzieningen. Vooral grotere knooppunten hebben alles wat een reiziger nodig zou kunnen hebben. Van de 46 stations hebben echter slechts 21 stations een (duidelijk aangegeven) toegankelijk toilet. Horeca wordt even vaak aangetroffen als een servicezuil, namelijk bij 28 van de 46 stations. Bijna op alle stations is een fietsenstalling gezien. Op 17 stations is naast een kaartautomaat ook een loket of servicebalie waar de reiziger een kaartje kan kopen. Het concept om kaartjes te verkopen vanuit een kiosk lijkt succesvol. Op 8 stations is dit mogelijk. Bij veruit de meeste (kleinere) stations is het enkel mogelijk om de OV Chipkaart op te laden bij een kaartautomaat. Als een busstation naast een treinstation is gelegen, leunt het voor de voorzieningen vaak op dat treinstation. Dit hoeft geen slechte oplossing te zijn. Wanneer een busstation wel eigen voorzieningen heeft is dat vaak horeca. Het minst vaak wordt een gehandicaptentoilet aangetroffen.

Figuur 11 Voorzieningen en reisgemak

16

Haltes met onvoldoende beschutting: Schaapskooi Ermelo, Plein 1044 te Nijmegen, Kasteel te Haarzuilen, Broerswetering te Bunschoten-Spakenburg, De Molen te Woudenberg, Zuilenselaan te Oud Zuilen, De Hommel te Everdingen, Valklaan te Maartensdijk, Engdijk te Wijk bij Duurstede, Sterrenberg te Huis ter Heide.



Veiligheid Voor wat betreft veiligheid gaat het best goed in Utrecht en Gelderland. Busstations kunnen wel extra aandacht gebruiken voor onderhoud, veilige looproutes en netheid. Op drie stations gaven waarnemers aan dat zij zich onveilig voelden. Dat waren Utrecht Overvecht, Geldermalsen en Amersfoort Vathorst. De staat van het onderhoud werd in alle gevallen positief beoordeeld; in 27 van de 47 waarnemingen zelfs als goed. Vier busstations hebben volgens de waarnemers een onveilige aanlooproute17. Bij twee van de stations waarop het busstation leunt (Arnhem CS en Utrecht CS) is een verbouwing gaande waardoor er een rommelige aanloop is. Extra aandacht voor gewijzigde looproutes tijdens een verbouwing is eigenlijk nodig. Bij drie busstations werd aangegeven dat reizigers zich er niet veilig voelden, dat was het busstation bij station Harderwijk, station Arnhem CS en busstation Noord bij Utrecht CS. Dit, met toevoeging van het busstation bij Amersfoort CS, waren ook de busstations waarbij de waarnemers aangaven dat het onderhoud onvoldoende was. Als het station er gaaf en netjes uitziet voelen reizigers zich er waarschijnlijk prettiger. Haltes scoren goed voor wat betreft de staat van het onderhoud en de veiligheid van de looproute. Bij 5 haltes zijn de looproutes als onveilig aangemerkt18. Waarnemers voelden zich onveilig bij de haltes De Hommel en Zuilenselaan. De staat van het onderhoud is als onvoldoende beoordeeld bij 6 van de 52 haltes, waarbij één halte op dit moment in verbouwing is.

Figuur 12 veiligheid looproute en staat van onderhoud

Ten slotte, was er een topscore voor het onderhoud van het voertuig. De trein en bus werden bijna altijd als schoon beoordeeld. Slechts één keer werd een bus als vies beoordeeld.

17

NS Harderwijk te Harderwijk, Arnhem CS te Arnhem, Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal en Busstation Zuid te Utrecht. 18 Droevendaalsesteeg in Ede-Wageningen, Zuilenselaan te Oud Zuilen, De Hommel te Everdingen, Stamerweg te Doorn en Ewoud/Boerhaaveweg in IJsselstein.



Figuur 13 Sociale veiligheid en netheid

3.4 Reizen met de bus Waarnemers beoordeelden zowel de haltes en stations als de reiservaring. Zowel de busreizen als de treinreizen werden als zeer prettig beoordeeld. De busreis werd gemiddeld met een 7,3 beoordeeld. Hier zijn geen verschillen tussen de provincies in het oordeel van de waarnemers. Zelfs over het meest slecht scorende aspect, informatievoorziening, wordt tijdens de drie sets behoorlijk gelijkluidend geoordeeld. Met name de informatie over een overstap of aansluiting is niet goed te vinden tijdens de reis. Met name in Gelderland ontbreekt weleens de informatie over de volgende halte.

3.5 Reizen met de trein Gemiddeld kreeg de treinreis een 7,4 van de waarnemers en dit gemiddelde cijfer wordt eigenlijk voor alle drie sets gegeven. In Gelderland ontbreekt het vaakst informatie over een andere vervoerder. En ook wordt in deze provincie het minst vaak een conducteur aangetroffen. In Utrecht blijkt de toegankelijkheid voor rolstoelers niet op orde.

3.6 Conclusies, verschillen en overeenkomsten De stations en busstations in Gelderland zijn overzichtelijk en een overstap is tijdens deze ketenreizen steeds behaald. In Utrecht werden aansluitingen gemist. Dit kwam met name door de verbouwing van het station Utrecht Centraal. Ook lange (bus)perrons kunnen de reden zijn dat de reiziger een aansluiting net mist. Een logische indeling van een station of busstation is erg belangrijk. Hierdoor kan de reiziger gemakkelijk en snel zijn weg vinden. Wanneer een situatie complexer wordt is goede bewegwijzering een noodzaak. Denk bijvoorbeeld aan een station met meerdere uitgangen en reizigers die een aansluitende bus willen halen. Verwijzingen van een treinstation naar een busstation ontbreken vaak. Evenals goede bewegwijzering naar nabijgelegen busstations (bijvoorbeeld bij een zuidzijde en noordzijde). Actuele reisinformatie wordt op veel plekken aangeboden. In de provincie Utrecht is het vaakst dynamische reisinformatie aanwezig. Deze werkt ook het vaakst. Dynamische informatie hapert soms.



De aangetroffen ‘statische’ informatie zoals de vertrekstaten zijn allemaal van de meest recente datum. Persoonlijke service wordt minder vaak waargenomen. Beide provincies, de stadsregio Utrecht en de gemeenten in dat grondgebied, hebben hun best gedaan om het openbaar vervoer toegankelijk te maken. Busstations verdienen daarbij extra aandacht. De busperrons zijn vaak niet toegankelijk met een rolstoel. Geleidelijnen zijn ook vaak niet compleet. Dit zijn al fysieke obstakels die reizigers treffen. Daarnaast is er ook vaak een inconsistentie in het aanbieden van reisinformatie en voorzieningen. De eerstvolgende halte wordt lang niet altijd (verstaanbaar) omgeroepen en getoond op een display. De beschutting werd over het algemeen als voldoende ervaren. Hierbij moet worden opgemerkt dat dit onderzoek onder milde weersomstandigheden is verricht. Reizigers kunnen op de meeste stations genieten van veel voorzieningen. Er is vaak horeca, soms zelfs winkels en een loket. Toch zijn er een flink aantal stations waar zelfs basale voorzieningen zoals toilet onvindbaar blijken of ontbreken. Reizigers voelen zich over het algemeen veilig in Utrecht en Gelderland. In beide provincies is er een topscore voor netheid en reinheid op de (bus)stations, haltes en in de voertuigen.



4 Gelderse stations en haltes nader bekeken De waarnemers hebben een flink stuk van Gelderland bereisd. Een aantal stations zijn meerdere keren aangedaan en beoordeeld. Ook zijn veel busstations en haltes beoordeeld. In paragraaf 4.1 kunt u lezen hoe de stations scoorden op de verschillende aspecten. In paragraaf 4.2 worden op eenzelfde wijze de haltes en de busstations beschreven.

4.1 Stations Waarnemers maakten een grondige ronde over het stationsterrein. Daarbij vulden zij een uitgebreide vragenlijst in en noteerden opvallende zaken. Veel van die stations zijn meerdere keren beoordeeld door verschillende waarnemers.

Overstap In alle gevallen konden de waarnemers een overstap halen. Het openbaar vervoer in Gelderland lijkt daarmee goed aan te sluiten. Hierbij willen we graag de kanttekening maken dat deze ketenmonitor slechts een steekproef is waarmee we geen harde uitspraken kunnen doen over de punctualiteit. De provincie Gelderland beoordeelt de vervoerder op punctualiteit. Deze punctualiteitgegevens zijn opvraagbaar bij de provincie.

Bewegwijzering Slechts eenmaal gaf een waarnemer aan dat hij of zij de weg niet gemakkelijk kon vinden op het station. Het perron van station Geldermalsen is zo lang dat je als reiziger niet zo goed weet waar je het beste kunt staan, aldus de waarnemer. Een waarnemer kon uiteindelijk de weg wel vinden op station Arnhem maar moest zoeken door de verbouwing. Op de meeste grotere stations worden voorzieningen aangegeven met pictogrammen. Dit is een snelle manier van bewegwijzering. Pictogrammen ontbreken volgens de waarnemers echter op de stations Zevenaar, Wijchen en Elst. Op Zevenaar en Wijchen ontbreken de borden naar de andere treinperrons en bushaltes. De bewegwijzering naar de bus ontbreekt ook op de stations Putten, Ermelo, Barneveld Noord en Nunspeet. In Lunteren, Dieren, Geldermalsen, Arnhem Centraal en Nijmegen Centraal zijn de borden naar de busstations er wel, maar onvoldoende zichtbaar. Op station Nunspeet zijn de borden op onlogische plaatsen opgehangen. In Lunteren, Geldermalsen, Dieren, Tiel, Elst en Nijmegen Centraal is de helft van de borden onlogisch geplaatst. In Nijmegen moet de reiziger naar een hoek van het station lopen om informatie over de omgeving te vinden. Op station Geldermalsen zijn de OV-Chippalen onlogisch geplaatst:

“Bij de OV chippalen van Arriva staat niet altijd een OV chippaal van NS. Je moet zoeken naar de NS paal. Die staat ongeveer 20 meter verder.” (Station Geldermalsen) “De palen zijn redelijk logisch geplaatst. Maar helaas geen “overstapmeubels” zoals in Nijmegen (NS, Veolia). Het is een aanbeveling om dit ook te laten plaatsen bij spoor 2 bij de overweg.” (Station Elst) Overzichtsinformatie van het station ontbreekt op station Zutphen en station Barneveld-Noord.

Reisinformatie Voor mensen met een visuele beperking is het prettig en soms noodzakelijk dat wordt omgeroepen welke trein arriveert. Waarnemers noteerden dat op de stations Putten, Zevenaar, Nijmegen Centraal en Wijchen geen enkele keer is omgeroepen. Bij de overige stations werd enkel omgeroepen in het geval van een vertraging. Waarnemers konden dit over het algemeen goed verstaan. Een aantal keer is aangegeven dat een waarnemer slechthorend was en het daardoor niet kon verstaan.



Personeel is niet gezien in de helft van de gevallen. Er is geen conducteur gezien op de stations Putten, Ermelo, Lunteren, Barneveld-Noord, Geldermalsen, Dieren, Zevenaar, Nunspeet en Tiel. In sommige gevallen is er wel een service en alarmzuil. CTA’s zijn bijna op alle stations aangetroffen, behalve op station Wijchen. De informatie op de CTA’s was in alle gevallen leesbaar en kloppend. De ‘statische’ reisinformatie is van recente datum en kloppend met uitzondering van station Nijmegen Centraal en station Wijchen. Daar was een verouderde dienstregeling aanwezig. Op de stations Lunteren, Ede-Wageningen, Geldermalsen, Barneveld-Noord, Dieren en Zutphen ontbreekt vertrekinformatie van de bussen.

Toegankelijkheid Alle stations zijn rolstoeltoegankelijk. Op station Putten functioneerde de lift niet. De lift op station Ede-Wageningen had spraakondersteuning en kon langer open gehouden worden. Op station Lunteren hebben verschillende waarnemers geen geleidelijnen aangetroffen. Op station EdeWageningen, Barneveld-Noord en Zevenaar zijn de geleidelijnen onderbroken of niet over het hele perron doorgetrokken (Ede-Wageningen). Er zijn redelijk wat obstakels aangetroffen. Op station Putten was er bij de trapopgangen een hap uit de geleidelijnen. In Barneveld-Noord was er een obstakel op de geleidelijnen bij de trappen naar de garage. Op station Arnhem Centraal verspringen de lijnen op sommige plekken. Op station Tiel staan hekjes bij de overweg in de weg. Als er trappen zijn, zijn deze over het algemeen voorzien van meerdere elementen om de toegankelijkheid te vergroten. Hoewel de Valeilijn een gelijkvloerse instap heeft is het voor een waarnemer in een rolstoel toch niet mogelijk gebleken om zelfstandig te kunnen reizen. Op sommige stations (Barneveld) bleek de afstand tussen het voertuig en het perron zo groot dat de (kleinere) voorwielen in dit gat zouden vallen. Hoewel de uitvoering op orde lijkt, blijkt in de praktijk dat zelfstandig reizen nog niet mogelijk is. Verder zijn er complimenten gegeven over de kwaliteit van de geboden reisassistentie op de stations Nijmegen en Ede-Wageningen.

Comfort Het niveau van de beschutting wordt door de waarnemers als voldoende tot ruim voldoende aangemerkt voor alle stations. Waarnemers voelden zich prettig veilig op alle stations, behalve station Geldermalsen. Het onderhoud van de stations wordt aangemerkt als voldoende tot goed. Waarnemers troffen in de helft van de gevallen een toilet aan. In Putten, Ermelo, Lunteren BarneveldNoord, Geldermalsen, Arnhem Centraal, Wijchen, Nunspeet, Tiel, Barneveld Centrum en Elst troffen waarnemers geen toegankelijk toilet. De vraag is of dit er echt niet is of dat er betere bewegwijzering moet komen. Een kaartje kan altijd worden gekocht bij een NS-automaat. De stations Arnhem Centraal, EdeWageningen en Nijmegen Centraal hebben ook een loket waar de reizger terecht kan. In Geldermalsen, Zutphen en Tiel kan de reiziger ook een kaartje kopen in de Kiosk. Een horeca of kiosk is niet door de waarnemers gevonden op de stations Ermelo, Lunteren, Barneveld-Noord, Putten, Wijchen en Nunspeet. Een fietsenstalling is niet gezien in Putten en Elst.

Pluimen en missers Tot slot werd waarnemers gevraagd om een cijfer te geven aan het station en om pluimen en missers aan te geven. De cijfers voor de haltes varieerde van een 5 tot een 9. Beoordeeld met een 5 Station Wijchen krijgt een negatieve beoordeling. Een grote misser is dat een toilet ontbreekt. Beoordeeld met een 6 Barneveld-Centrum, Zevenaar en Elst krijgen van de waarnemers een 6. Station Zevenaar heeft volgens een waarnemer een gemoedelijke sfeer, maar ook een misser:



“Je ziet niet onmiddellijk de zaken die je nodig hebt. Verschillende voorzieningen zijn rondom het stationsgebouw. Je moet er heen lopen om te zien wat je nodig hebt.” (station Zevenaar)

Station Elst heeft een park & ride waar het gratis parkeren is. Dat is een pluspunt. De parkeerplaats aan de oostzijde is echter vaak een modderpoel, dat zou moeten worden geasfalteerd. Daarnaast zou het goed zijn om toeristische informatie te presenteren volgens een waarnemer. Beoordeeld met een 7 Lunteren, Ede-Wageningen, Tiel en Nunspeet krijgen een 7 van de waarnemers. Barneveld Noord krijgt een zes en een acht en scoort gemiddeld dus een 7. In Nunspeet noteerde een waarnemer de volgende misser:

“Infobord NS met streeklijnen in struikgewas en zelfs voor valide mensen alleen vanuit de modder te bekijken.” (Station Nunspeet)

Station Tiel krijgt veel pluimen. Zo is de uitstraling goed, de aansluiting Tiel-Elst op Geldermalsen prima, er is een Kiosk en een restauratie. Missers zijn er ook. Zo is de winkelformule op het station geen succes volgens een waarnemer, is er geen toeristische informatie (VVV) en is de uitgang van parkeerplaats Oost niet op orde. Volgens een waarnemer is Barneveld Noord schoon, zijn er meerdere wachtruimtes en goede stallingsvoorzieningen voor fiets en auto. Missers zijn dat er geen informatie en alarmzuil is, geen toilet en er geen gelijkvloerse instap is op het treinperron. Beoordeeld met een 8 Station Putten, Dieren, Nijmegen Centraal en Ede Wageningen. Ede-Wageningen kreeg zowel negens als een zeven en wordt aangemerkt als een levendig station. Misser is echter dat spoor 1 deels onoverdekt is en er een onveilige instap is bij de Valleilijn. Voor wat betreft toegankelijkheid krijgt het station ook een pluim:

“Uitstappen ging prima met assistentie. De lift heeft spraakondersteuning en met een knop kan de deur langer open blijven. De informatie in de tunnel is op de goede hoogte, de juiste lettergrootte en kleurgebruik. Er staat ook info over regiotaxi, buurtbus, kaartsoorten, OV fiets, tarieven, en info over Ervaar het OV, 9292, reisadviezen voor evenementen. Incheckpalen goed geregeld” (Station Ede-Wageningen) Nijmegen centraal krijgt veel pluimen. Er is deskundig personeel volgens een waarnemer. Er is een loket van Veolia en Breng en er is altijd koffie te koop! Toch is er ook een misser genoteerd:

“De informatie hangt uitsluitend hoog en de pictogrammen zijn klein. Dat is slecht zichtbaar voor mensen met een visuele beperking.” (Station Nijmegen)

Beoordeeld met een 9 Station Zutphen. (Kreeg geen missers op pluimen toebedeeld.)



4.2 Haltes en busstations De waarnemers hebben een flink aantal busstations en haltes bereisd. Sommige locaties zijn meerdere keren beoordeeld. Omdat soms onduidelijk was wanneer het gaat om een busstation of halteplaats zijn sommige busstations ook beoordeeld als halteplaats. In hoofdstuk 3 zijn de reizen beoordeeld op de verschillende aspecten. Om de hoeveelheid informatie behapbaar te houden zullen wij ons ook beperken tot een beoordeling langs deze indeling. De haltes in Gelderland worden door de waarnemers gemiddeld beoordeeld met een 7, de busstations met een 7.1. Een ruime voldoende dus.

Overstap In Ede-Wageningen en busstation Kerkewijk in Veenendaal zijn er halteplaatsen op verschillende plekken. Het was volgens de waarnemers op deze busstations ook niet duidelijk van welke halte de bus vertrok. Op Arnhem Centraal was geen centraal overzicht van de vertrekkende treinen.

Bewegwijzering De bewegwijzering is voor een groot deel op orde. Alleen op station Ede-Wageningen kan veel worden verbeterd. Daar is volgens waarnemers niet altijd duidelijk van welk busperron de bus vertrekt en de verwijzingen tussen de halteplaatsen Noordzijde en Zuidzijde zijn niet duidelijk genoeg. De omgevingsinformatie ontbreekt op busstation Waardenburg.

Reisinformatie Voor wat betreft de reisinformatie is de score hoog. Dit komt met name doordat de vertrekstaten actueel en kloppend zijn. Op een enkele uitzondering na, zie onderstaand citaat.

“De haltepalen waren nieuw, echter: de dienstregelinginformatie was omgewisseld. De aangegeven richting bovenin was wel correct. Hoe dit mogelijk is weet ik niet, want het is een print” (Busstation / halteplaats Ermelo) Een lijnennetkaart ontbrak op het busstation van station Arnhem Centraal, was verouderd op het busstation van NS Harderwijk en stond op een onlogische plek op busstation Ede-Wageningen Noord. Omgevingsinformatie over de streek of directe omgeving ontbreekt bij halte De Punt in Voorthuizen. Een overzichtskaart van de omgeving ontbrak bij busstation Waardenburg. Een overzichtsplattegrond van het hele station en een centraal overzicht met vertrektijden ontbreekt op de busstations in Harderwijk en Waardenburg. Dynamische reisinformatie is daarentegen minder goed op orde. Dit is niet aanwezig bij de volgende haltes en busstations: o Halte De Punt te Voorthuizen o Halte Dolfinarium o Halte Don Boscoweg te Renkum o Halte Heidesteinlaan te Renkum o Halte Koningin Julianatoren te Apeldoorn o Halte Rabobank te Haaften o Halte Schaapskooi Ermelo o Haltes bij station Barneveld Centrum o Haltes bij Station Ermelo o Haltes bij Station Geldermalsen o Haltes bij Station Tiel o Bustation Zutphen o Busstation Waardenburg o Busstation Wittenberg te Stroe Als dynamische reisinformatie wel aanwezig is, blijkt moeilijk te zeggen of deze daadwerkelijk actuele informatie bevat of eerder een digitale weergave van de dienstregeling is. Dit komt doordat er geen vertragingen waren op het moment dat de waarnemers de DRIS onderzochten. De DRIS op EdeWageningen Noordzijde nam de vertragingen niet mee, volgens een waarnemer.



Reisinformatie kan in steeds mindere mate gevraagd worden aan een loket. Loketten zijn enkel nog te vinden op de grotere stations. Kleinere stations hebben een servicezuil. Waarnemers gebruikten de term ‘calamiteitenzuil’ hetgeen wellicht aangeeft dat de drempel voor het gebruik van een dergelijke zuil hoog ligt. Ook is het een beetje vreemd om lokale informatie daar te vragen. Vooral de vertrekplaats van de buurtbus blijkt een probleem. Ook wisten chauffeurs lang niet altijd de juiste halteplaats. Bijvoorbeeld bij een aangepaste route in het weekend (nam de bus halte ‘markt’ in plaats van ’plein’).

“Buurtbushalte niet te vinden en geen buschauffeur die het wist” (busstation Waardenburg) Comfort Volgens de waarnemers hebben bijna alle haltes een abri of windscherm, behalve halte De Schaapskooi in Ermelo. De waarnemer die deze halte aandeed vindt dat echter geen probleem en prijst het feit dat er überhaupt een halte is op deze locatie. Busstation Waardenburg heeft geen beschutting. De beschutting van het busstation van Arnhem Centraal is matig. Een ruime voldoende krijgt de beschutting die wordt geboden bij de busstations Ede-Wageningen Zuidzijde en Wittenberg in Stroe. Bij een busstation zijn soms voorzieningen aanwezig, soms leunt het op de voorzieningen van het treinstation. In ieder geval is het voor een reiziger prettig dat er op de grotere stations voorzieningen zijn zoals een toilet. Helaas is er geen gehandicaptentoilet aangetroffen op de busstations in Zutphen, Waardenburg en Tiel. Horeca of een kiosk troffen de waarnemers aan op alle busstations. Een servicebalie werd alleen op de grotere stations Ede-Wageningen en Arnhem CS aangetroffen. In Stroe, Veenendaal en Tiel was het niet mogelijk om een vervoersbewijs aan te schaffen. Misschien kon dat wel, net als in Zutphen, bij de chauffeurs. Op de busstations die naast een treinstation lagen konden reizigers hun OV Chipkaart opladen bij een NS automaat. Alle looproutes naar de halte zijn veilig. Ook voelen de waarnemers zich veilig op de aangedane haltes. Eenmaal is het onderhoud als onvoldoende aangemerkt. Een waarnemer trof sporen van vandalisme op busstation Ede-Wageningen Zuidzijde. Op busstations blijken de looproutes vaker als onveilig te worden ervaren. Dit is het geval voor de busstations Harderwijk CS en Arnhem CS. Ook het onderhoud werd op deze stations als onvoldoende beoordeeld. Bij het busstation van Arnhem noteerde een waarnemer:

“In verband met de nieuwbouw is het busstation heel onoverzichtelijk. Dit wordt beter als het over enige jaren gereed is.” (busstation bij Arnhem Centraal) Toegankelijkheid Informatie over toegankelijkheid ontbreekt vaak of is moeilijk te vinden. Ook specifieke toegankelijkheid gerelateerde vragen ontbreken vaak:

“Vervoersvoorwaarden voor het meenemen van de hond ontbreekt bij Syntus. Na veel onderzoek: bij de vervoerders Veolia en Syntus mag de hond gratis mee.” In Harderwijk kan men niet met een rolstoel op alle haltes komen. De bushaltes en busperrons moeten tussen de 16 en 18 centimeter zijn om een gelijkvloerse instap te hebben. Dit is niet het geval bij het busstation Ede-Wageningen Zuidzijde en Harderwijk en de haltes van station Ermelo, halte De Schaapskooi eveneens in Ermelo en halte Heidesteinlaan in Renkum, die vlakbij een zorgcentrum ligt. De geleidelijnen zijn incompleet bij de busstations Barneveld Centrum en Ede-Wageningen Zuid, bij de laatste werd ook een obstakel aangetroffen. De toegankelijkheid van het voertuig werd ook getoetst. Van de bus ging de handbewogen plank moeilijk open, maar uiteindelijk is het gelukt om per bus van Arnhem naar Nijmegen te reizen. In veel bussen was een speciale plek voor een (electrische) rolstoel.



4.3 Pluimen en missers Tot slot werd waarnemers gevraagd om een cijfer te geven aan de halte of het busstation en om pluimen en missers aan te geven. De cijfers voor de haltes varieerde van een 6 tot een 9. Beoordeeld met een 6: Halte Heidestein en de Zuidzijde van station Ede-Wageningen kregen een 6. Bij halte Heidestein merkte de waarnemer op dat ‘de halte moet worden gerenoveerd’. Een positief punt aan deze halte is dat er ‘veel opstapmogelijkheden zijn. In de spits acht keer per uur en in de daluren vier keer per uur’. Busstation Kerkewijk in Veenendaal scoort ook een 6. Evenals het in verbouwing zijnde busstation bij Arnhem Centraal en busstation bij Harderwijk Centraal.

‘Het is een rommelig geheel. Bussen staan rondom langs busperrons’ (Busstaton bij station Harderwijk)

Beoordeeld met een 7: De haltes bij station Ermelo en halte de Schaapskooi in Ermelo kregen een 7. De halte Schaapskooi kreeg een pluim vanwege het bestaan van deze halte. Misser bij de haltes van het station was dat de dienstregelinginformatie was omgedraaid. Het busstation Ede-Wageningen werd meerdere keren beoordeeld. Het gemiddelde was een 7,5 met de pluim dat het een ‘opmerkelijk verschil is met voor de opknapbeurt’. Beoordeeld met een 8: Halte De Wittenberg in Stroe kreeg een pluim omdat het een ‘vrolijke en overzichtelijke halte’ is. De halte van het Dolfinarium kreeg ook een dikke voldoende. Evenals de haltes bij station Barneveld, hoewel deze ook drie missers had. Het NS informatiebord bevatte informatie over een verouderde lijn; op zaterdag wordt een lijnbus vervangen door een buurtbus; en de verwijzingen naar de juiste halte ontbreken terwijl de haltes hier 100 meter van elkaar af liggen. Busstation Tiel krijgt een ruime voldoende. Toch zijn er ook missers genoteerd bij dit busstation. Zo moest een waarnemer de weg vragen om het station te kunnen vinden en lagen er veel sigarettenpeuken op de grond. Eenmaal aangekomen op het busstation, was dat toch heel overzichtelijk en waren de abri’s in een goede staat. Beoordeeld met een 9: Busstation Zutphen wordt geprezen omdat het ruim en overzichtelijk is en prettig voelt. De waarnemer voelt er zich geborgen.

4.4 Conclusie De openbaar vervoer voorzieningen in Gelderland zijn over het algemeen schoon en goed onderhouden. Waarnemers voelden zich veilig, op een enkele uitzondering na. De reisinformatie is goed op orde, al ontbreekt soms dynamische reisinformatie. Bewegwijzering vindt zich op een flink aantal stations en busstations op onlogische plekken. Dat is voor verbetering vatbaar. Jammer is ook dat er regelmatig geen toilet is op de stations en busstations. (Bus)stations zijn verblijfsvoorzieningen, een toilet is daarom op zijn plaats. Toch is er al flink werk gemaakt van een toegankelijk openbaar vervoer. Stations zijn vaak goed toegankelijk en de busstations ook. Losstaande haltes hebben het vaakst geen opgehoogde halte of geleidelijnen. Toegankelijkheid blijft echter een aandachtspunt. Er zijn nog veel schoonheidsfouten bij reeds aangepakte (bus)stations. Zo mogen er geen obstakels meer zijn op geleidelijnen; moeten liften functioneren; moeten de busperrons en bussen rolstoeltoegankelijk zijn en is informatie voorafgaand aan de reis over toegankelijke haltes een belangrijk verbeterpunt. Daarnaast is consistentie een sleutelbegrip. Het is vreemd als in de ene trein of bus wel wordt omgeroepen en in de andere niet. Wat opvalt is dat sommige stations (Wijchen) of busstations (de haltes bij station Harderwijk) bijna op alle vlakken slecht werden beoordeeld. Het is daarom belangrijk om de plekken met veel achterstallig onderhoud in beeld te hebben en dit aan te pakken. Is er een provinciale standaard of zijn gemeentes



verantwoordelijk voor het onderhoud? In ieder geval is het openbaar vervoer een regionale voorziening waarvan verwacht mag worden dat er een regionale kwaliteit is. Wellicht kunnen provinciale OV-voorzieningen in één onderhoudsystematiek in beeld worden gebracht en kan op provinciaal niveau worden geformuleerd wat de minimale voorzieningen zijn die de reiziger daar kan en mag verwachten. Een aandachtspunt is een logische en veilige looproute wanneer een station verbouwd wordt.

Aanbevelingen 1. Toegankelijkheid Er zijn flinke slagen gemaakt op het vlak van toegankelijkheid. Nog steeds is het niet goed mogelijk om zonder assistentie te reizen. Wat eigenlijk wel de bedoeling is. Flink veel zou kunnen worden verbeterd wanneer er meer samenhang werd aangebracht tussen de verschillende voorzieningen; en de voorzienigen consequent toe werdengepast. Station Lunteren moet geleidelijnen krijgen. Een aantal stations hebben obstakels op de geleidelijnen. Het is belangrijk dat deze obstakelvrij zijn. Op stations, in treinen en in bussen moet standaard worden omgeroepen wat de eerstvolgende stop is. Er lijkt nu nog vaak sprake van willekeur. Het achterstallig onderhoud op de busstations moet orde komen. Het busstation bij Harderwijk NS en de halte Heidesteinlaan lijken achterstallig onderhoud te hebben. Dit onderzoek is echter een steekproef, er zijn waarschijnlijk veel losstaande haltes en busstations waar dit voor geldt. Het is goed om de staat van het onderhoud in beeld te krijgen. Een looproute naar een OV-voorziening hoort veilig te zijn. Dat de routes op busstations Hardewijk, Kerkewijk in Veenendaal en op Arnhem Centraal als onveilig worden ervaren is dan ook een grote misser. Bij verbouwingen moet rekening worden gehouden met veilige looproutes. Hoewel Ede-Wageningen goed scoort en waarnemers over het algemeen tevreden zijn, lijkt het busstation ook enkele schoonheidsfouten te hebben. Vooral op het vlak van toegankelijkheid valt het een en ander te verbeteren. 2. Bewegwijzering Stations die worden verbouwd zijn nu vaak niet op orde wanneer het gaat om bewegwijzering en toegankelijkheid. Ook dit kan beter. Met een grondige schouw en korte termijn aanpassingen is hiet veel winst te behalen. Daarnaast moeten donkelre hoekjes zo veel mogelijk worden vermeden. Stations met een afwijkende bouw zijn (daardoor) vaak minder logisch ingedeeld. De reiziger kan moeilijker intuitief zijn weg vinden. Helaas blijkt ook vaak dat de bewegwijzering op die stations beter kan. 3. Reisinformatie Informatie over welke haltes toegankelijk zijn is er wel, maar wordt niet laagdrempelig en samenhangend aangeboden. De provincie zou dit bijvoorbeeld kunnen aanbieden aan 9292.nl. Dienstregelingen moeten up to date zijn. De verouderde dienstregelingen op station Nijmegen Centraal en station Wijchen moeten worden vervangen. Dynamische reisinformatie ontbreekt nog op een flink aantal haltes en busstations. Het is echter een afweging of deze nodig zijn op alle haltes. 4. Comfort Op veel stations ontbreken toiletten en gehandicaptentoiletten. Dat is echt een gemis. Zeker op de voorziening arme stations waar ook weinig in de buurt is. Wanneer de toegang tot die toiletten geautomatiseerd is, is het belangrijk dat dit wel werk. Dit geldt eveneens voor de liften. Voor een openbaarvervoersknooppunt is het belangrijk dat er een toegankelijk toilet is. Dat maakt het OV een aangenamere plek om te wachten en hoort misschien wel bij het basisniveau van de voorziening. Dit ontbreekt op sommige stations en een flink aantal busstations.



Indien een commerciele partij een horecagelegenheid uitbaat kan er een win-win situatie onsttaan wanneer daar informatie en dienstverlening kan worden aangeboden. Personeel moet zichtbaar zijn. Zeker nu er minder servicebalies zijn is het belangrijk dat conducteurs zich laten zien wanneer de trein op een halte stopt.



5 Utrechtse stations en haltes nader bekeken De waarnemers hebben een flink stuk van Utrecht bereisd. Een aantal stations zijn meerdere keren aangedaan en beoordeeld. Ook zijn veel busstations en haltes beoordeeld. In paragraaf 5.1 kunt u lezen hoe de stations scoorden op de verschillende aspecten. In paragraaf 5.2 worden op eenzelfde wijze de haltes en de busstations beschreven.

5.1 Stations Waarnemers maakten een grondige ronde over het stationsterrein. Daarbij vulden zij een uitgebreide vragenlijst in en noteerden opvallende zaken. Veel van die stations zijn meerdere keren beoordeeld door verschillende waarnemers.

Overstap Op station Veenendaal-De Klomp, Utrecht Centraal en Utrecht Overvecht werd een overstap niet gehaald. Daarnaast werden busaansluitingen een aantaal maal niet gehaald vanwege vertraging. Tweemaal werd opgemerkt dat sprake was van structurele slechte aansluiting (bus 50 van Connexxion vanwege file en de aansluiting van bus 80 op 45 in Rhenen). Hierbij willen we graag de kanttekening maken dat deze ketenmonitor slechts een steekproef is waarmee we geen harde uitspraken kunnen doen over de punctualiteit. De provincie Utrecht en het BRU beoordelen de vervoerders op punctualiteit. Deze punctualiteitgegevens zijn opvraagbaar bij de provincie.

Bewegwijzering Reizigers kunnen hun weg prima vinden op de stations in Utrecht. De meeste stations zijn logisch ingedeeld, waardoor een reiziger intuïtief zijn weg kan vinden. Station Amersfoort Vathorst is hierop een uitzondering, volgens een waarnemer:

“Vreemd ontwerp: 3 losse perrons die allen op drukke straatweg uitkomen.” (Amersfoort Vathorst) Bewegwijzering is bijna altijd aanwezig en dan ook vaak nog logisch geplaatst. Alleen op station Veenendaal is de bewegwijzering slecht volgens een waarnemer. Op de stations Driebergen-Zeist, Rhenen en Utrecht Centraal is de bewegwijzering soms wel en soms niet logisch geplaatst. OV Chippalen zijn onlogisch geplaatst op station Utrecht Overvecht en Amersfoort Vathorst.

“Men mist op het station een bord met de 4 locaties van de bushaltes.” (Station Veenendaal) Wat opvalt is dat de verwijzing vanuit het treinstation naar het busstation altijd ontbreekt op de kleinere stations. Borden naar andere perrons ontbreken op Amersfoort Vathorst. Ten slotte is een opmerking gemaakt over een gebrekkige afstemming tussen NS en de lokale vervoerder:

“NS en busbedrijven hanteren verschillende benamingen voor busstation West/ Jaarbeursplein. Daarnaast ontbreekt de bewegwijzering vanuit het station naar West/ Jaarbeursplein.” (Station Utrecht Centraal) Omgevingsinformatie Opvallend is dat juist op de stations van de grote steden Amersfoort en Utrecht, waarnemers hebben aangegeven geen omgevingsinformatie te kunnen vinden.

Reisinformatie De Utrechtse stations zijn goed voorzien van reisinformatie. Vertrekstaten zijn altijd recent en kloppend. Alleen op het station van Rhenen werd geen digitale reisinformatie aangetroffen. De aangeboden digitale reisinformatie klopte steeds. Een enkele keer gaf een waarnemer aan dat de informatie moeilijk te lezen was vanwege de reflectie van het zonlicht.



Voor een toegankelijk openbaar vervoer is het erg belangrijk dat verstaanbaar wordt omgeroepen van welk perron de trein vertrekt. Meestal wordt echter alleen omgeroepen bij een wijziging van de dienstregeling door een verstoring of vertraging. Bij sommige stations wordt reisinformatie nooit omgeroepen. Op de kleinere stations kan de reiziger informatie opvragen via een servicezuil. Enkel op de grotere stations is het mogelijk om informatie te vragen bij een servicebalie. Gelukkig wordt de dienstverlening soms overgenomen door andere dienstverleners op een station:

“Medewerker Kiosk assisteerde onwennige reiziger met chipkaart.” (Station Woerden) Comfort De stations in Utrecht bieden allemaal voldoende tot ruim voldoende beschutting. Veel stations zelfs ruim voldoende omdat daar een verwarmde wachtruimte aanwezig is. Veel kleinere stations hebben enkel een abri.

“Geen toilet en geen verwarmde wachtruimte.” (Amersfoort Schothorst) In de winter, wanneer het koud en guur kan zijn is een verwarmde wachtruimte erg prettig voor reizigers, met name op stations waar reizigers vaak overstappen op een andere trein of bus. De staat van het onderhoud is ook goed. Toch voelen waarnemers zich op twee stations niet veilig. Dat is op de stations Amersfoort Vathorst en Utrecht Overvecht. Bij station Amersfoort Vathorst ligt dat niet aan verwaarlozing. Het station ‘ziet er schoon en modern uit’, volgens een waarnemer. Het is waarschijnlijk het ruimtelijk ontwerp van het station waardoor de waarnemer zich onprettig voelt. Het station komt uit op een drukke weg. Ook Utrecht Overvecht wordt aangemerkt als een ‘ingewikkeld en onoverzichtelijk’ station. Ook het onderhoud daar is goed. Station Amersfoort krijgt van waarnemers veel pluimen op het gebied van comfort:

“Prettig, gezellig, schoon en logisch ingedeeld station. Een prima overstapstation met goede voorzieningen op alle perrons.” (Amersfoort) Naast stationsmeubilair en onderhoud zijn waarnemers ook bevraagd over de gastvrijheid op de stations. De mogelijkheid om gebruik te maken van het toilet of om een versnapering te kopen dragen bij aan een comfortabele reiservaring. Zeker wanneer de treinreis wordt vervolgd door een busreis of vice versa. Daarnaast wordt het station door een restauratie ook een verblijfsgebied. Men kan bijvoorbeeld zakelijke gesprekken voeren in een restauratie. Helaas ontbreekt er vaak een toilet op de kleinere stations. Soms is er toch een toilet te vinden in een nabij gelegen restauratie of cafetaria. Helaas blijkt in veel gevallen dat zowel een toilet als restauratie ontbreekt. Op dit vlak zijn echter ook pluimen uitgedeeld. De grote stations zoals Amersfoort worden erg gewaardeerd om het hoge voorzieningenniveau.

“Restaurant Perron 4/5 is een klasse restaurant en geeft het station daarnaast een levendige sfeer” (Amersfoort) Enkel de grote stations hebben nog een servicebalie. De meeste stations hebben wel een servicezuil. Deze is echter zelfs niet aangetroffen op de stations Driebergen-Zeist en Bilthoven. Persoonlijke dienstverlening kan het OV gebruiksvriendelijker maken en is het visitekaartje van het systeem.



Hoewel er tijdens deze ketenreizen geen specifieke vragen zijn gesteld over de stationsomgeving, maakten sommige waarnemers daar toch opmerkingen over. Want de parkeervoorzieningen en fietsenstallingen dragen ook bij aan de beleving van een reis. Op het gebied van de fietsenstallingen is vaak iets mis. Er is te weinig plek, waardoor mensen lang moeten zoeken naar een plekje. Fietsen staan in de looproute geparkeerd staan of er staan te veel weesfietsen. Daarom is de onderstaande opmerking opmerkelijk:

“Er zijn ruime en overzichtelijke fietsenstallingen aan beide kanten” (Amersfoort Schorthorst)

Toegankelijkheid Toegankelijkheid is een speerpunt van de overheid. Hierdoor kunnen mensen met een mobiliteitsbeperking zelfstandig blijven reizen en zo worden belemmeringen voor maatschappelijke deelname weggenomen. Met een toegankelijk openbaar vervoer kunnen ook kosten worden bespaard op bijvoorbeeld het taxivervoer voor mensen met een mobiliteitsbeperking. Voor mensen in een rolstoel is het nog noodzakelijk om assistentie aan te vragen bij NS. Dat komt doordat nog niet alle treinen een gelijkvloerse instap hebben. Wel kunnen mensen in een rolstoel in nagenoeg alle stations met een lift op het perron komen. Tenminste als die lift het doet. Tijdens de waarnemingen deed de lift het niet op de stations Vleuten en Driebergen-Zeist. Een toegankelijk OV vraagt ook om goed onderhoud en snelle reparatie van een kwetsbaar onderdeel als de lift. Op alle stations werden geleidelijnen aangetroffen. Helaas werden op sommige stations obstakels aangetroffen of waren de lijnen niet compleet. Het is belangrijk dat de lijnen obstakelvrij blijven. Station Culemborg heeft een smal perron, waardoor wachtende medereizigers ongewild een obstakel vormen. Soms lijkt er bij meet af aan iets te zijn misgegaan. Verplaatsing van de lijnen kan dan een oplossing zijn. Een besluit hiertoe kan genomen worden na een schouw met stakeholders.

“Op sommige plaatsen op het perron lopen de geleidelijnen te dicht langs de pilaren van de overkoepeling” (Utrecht Overvecht)

Ook trappen horen voorzien te zijn van verschillende elementen om de toegankelijkheid daarvan te vergroten. In Veenendaal en Rhenen is slechts 1 element aanwezig. Die trappen moeten worden gemoderniseerd.

Pluimen en missers Pluimen waren er met name voor een goede dienstverlening en voorzieningen, een elektronisch serviceplein, gratis fietsenstallingen en opgeruimde en schone stations. Missers waren het gebrek aan een toilet, vreemd of gedateerd ruimtelijk ontwerp, gebrek aan reisinformatie en dienstverlening. Ook het gebrek aan omgevingsinformatie werd genoemd. Een station kan ook worden gebruikt als entree van de stad of het dorp. Beoordeeld met een 4: Station Utrecht Overvecht, is volgens een waarnemer een ingewikkeld en onoverzichtelijk station. Het gebrek aan een Kiosk werd als misser genoemd. Beoordeeld met een 6,5: Station Utrecht Centraal kreeg een hele lage score, maar ook hogere scores. Het station is al jaren in verbouwing en daardoor is het rommeliger. Zaken die daar niet onder mogen en hoeven te lijden zijn toch defect. Zo zijn er wel toiletten, maar is de automaat waarmee je toegang kunt verschaffen defect.



“Toegankelijke toiletten (automaten) buiten werking, kaartautomaat moeilijk te vinden en buiten werking. Kaart van de omgeving vrijwel onzichtbaar.” (Station Utrecht CS)

Beoordeeld met een 7: Station Amersfoort Vathorst, Culemborg, Woerden en Rhenen kregen een zeven van de waarnemers. Amersfoort Vathorst heeft een vreemd ontwerp: drie losse perrons die op een drukke straatweg uitkomen. Wel krijgt het een pluim dat het er schoon en modern uitziet. Station Culemborg is eigenlijk te klein geworden voor de huidige reizigersstromen. Onlangs zijn er veel aanpassingen verricht op het station.

“De chippalen worden veranderd in poortjes. Dit jaar zijn er liften gebouwd, zodat het station goed toegankelijk is. Ook is er hulpverlening met een oprij brug voor rolstoelers. Tot slot is een kiosk met kaartverkoop, maar daar kunnen ze geen reisinfo geven” (Station Culemborg) Station Woerden kreeg als pluim dat een ‘medewerker van een Kiosk een onwennige reiziger assisteerde met het gebruik van een OV Chipkaart’. Bij station Rhenen werden geen pluimen of missers genoemd. Beoordeeld met een 7,5: Station Amersfoort werd positief beoordeeld. Pluimen waren de aanwezigheid van een servicebalie, de ruime en overzichtelijke indeling, een elektronisch serviceplein en dat het schoon oogt. Missers zijn dat een plattegrond met busverbindingen ontbreekt, de geleidelijnen op punten incompleet zijn en dat de OV Chippalen van NS en Connexxion duidelijker onderscheiden moeten worden.

“Prima overstap station met voorzieningen op elk perron” (Station Amersfoort CS) Beoordeeld met een 8: Amersfoort Schothorst, Bilthoven en Driebergen-Zeist kregen een acht van de waarnemers. Amersfoort Schothorst werd geprezen om de ruime en overzichtelijke fietsenstallingen aan beide zijden van het station met de aanwezigheid van een OV fiets. Missers waren het ontbreken van een toilet en verwarmde wachtruimte. Bij de station Bilthoven en Driebergen-Zeist werden geen pluimen of missers genoteerd.



5.2 Haltes Waarnemers hebben tijdens de reizen veel haltes en busstations beoordeeld. Soms bleek een busstation eigenlijk meer op een halteplaats. Vandaar dat deze paragraaf busstations en haltes gezamenlijk behandeld. De tabellen voor de haltes zijn zo groot dat deze zijn weergegeven in de bijlagen.

Bewegwijzering De bewegwijzering is op orde op de busstations, met uitzondering van busstation Kerkewijk in Veenendaal. Daar is geen bewegwijzering tussen de verschillende locaties. Overstappen van trein op de juiste bus of van bus op bus kan dan voor de incidentele reiziger moeilijk zijn. Ook is overal duidelijk van welk perron de bus vertrekt. Op alle busstations is omgevingsinformatie aanwezig. Op haltes ontbreekt dit nog al eens, zoals het geval was op de onderstaande haltes: -’t Zwaantje te Soesterberg -Broerswetering in Bunschoten-Spakenburg -P&R in Nieuwegein -De Hommel in Everdingen -De Molen in Woudenberg -Geertrudehof in Leusden -Raadhuislaan in Maarn -Valklaan in Maartensdijk -Zuilenselaan in Oud Zuilen

“De haltes liggen vrij ver van station af. Ze zijn wel goed aangegeven op plattegrond.” (Station Overvecht te Utrecht) Reisinformatie Het gaat goed voor wat betreft de reisinformatie. De vertrekstaten zijn op 1 halte na overal aangetroffen en van recente datum. Er is geen vertrekstaat aangetroffen op de halte Ziekenhuis Meander Elisabeth Amersfoort. Een lijnennetkaart werd op alle busstations aangetroffen. Op het busstation van Amersfoort CS hing deze kaart echter op een onlogische plaats. Op alle busstations is dynamische reisinformatie aanwezig. Op twee busstations (Amersfoort CS en busstation in Zeist) werden de vertragingen weergegeven. Op een aantal haltes ontbrak de actuele reisinformatie.

Comfort Reizen met OV betekent vaak ook wachten. Beschutting is dan erg waardevol voor reizigers. Gelukkig is dit op orde op de meeste busstations. Enkel in Veenendaal is de beschutting matig. Veel haltes scoren wel een onvoldoende. Daar is geen abri of windscherm aanwezig. Onvoldoende scoren: -halte busstation Driebergen/Zeist -halte busstation Vleuten -halte Broerswetering in Bunschoten-Spakenburg -halte De Hommel in Everdingen -halte De Molen in Woudenberg -halte Engdijk in Wijk bij Duurstede -halte Kasteen in Haarzuilen -halte Sterrenberg in Huis ter Heide -halte Valklaan in Maartensdijk Busstation Centrum Kerkewijk in Veenendaal en vijf haltes scoren een onvoldoende voor wat betreft de gevoelsmatige veiligheid. Dit busstation heeft ook een onveilige looproute evenals de haltes De Hommel, Ewoud/Boerhaaveweg en Stamerweg. Een onveilige looproute moet snel worden verholpen.



De staat van onderhoud is over het algemeen goed. Zes haltes werden als neutraal beoordeeld. Busstation Noord bij Utrecht Centraal station en de haltes De Hommel, Kerkstraat en Raadhuislaan werden als slecht onderhouden beoordeeld. Comfort betekent ook dat je snel vervoerd wordt. Het huidige chipkaart systeem straft reizigers die voor comfort kiezen en flexibel gebruik maken van het net af:

“Omdat de 56 vertraging had, ben ik ingestapt in bus 50. Toen de 56 alsnog verscheen, ben ik uitgestapt en heb die bus genomen. Voor het in-en uitchecken betaalde ik €0,83. De afgelegde afstand:0 km. ‘Reistijd’:1 minuut. Inchecken bij bus 50 werd als overstap gezien.” (Bus 56 Connexxion, Driebergen–Zeist richting Doorn.) Voorzieningen Busstations die bij een treinstation liggen zoals Amersfoort CS, leunen voor wat betreft de voorzieningen volledig op het treinstation. En dat is ook logisch wanneer je dit beziet als één knooppunt. Bij losstaande busstations blijft het voorzieningenniveau vaak laag. Kennelijk is het niet lucratief om een horecavoorziening, met toilet, te beginnen op een busstation.

Toegankelijkheid Voor wat betreft toegankelijkheid gaat het redelijk goed. Nog niet alle haltes zijn opgehoogd en er zijn nog niet bij alle haltes geleidelijnen, maar bij een groot aantal wel. Het is dan wel belangrijk dat duidelijk is waar men de informatie kan vinden over welke halte toegankelijk is en welke niet. Tijdens de rit in de bus fungeerden de digitale schermen lang niet altijd. Ook waren de halteomroepen in de bus vaak slecht verstaanbaar.

“In de bus van Renswoude naar Veenendaal deed het digitale scherm het niet. Ook de stem die de haltes aankondigde was nauwelijks verstaanbaar. Vele reizigers vroegen de chauffeur tijdens de rit de juiste informatie.” (Connexxionbus) Pluimen en missers Beoordeeld met een 2: Halte Zuilenselaan te Oud-Zuilen en halte De Hommel in Everdingen. De laatste is de toekomstige halte voor Everdingen. De wijzigingen werden eerder in de informatie doorgevoerd dan de praktijk, waardoor een verwarrende situatie ontstaan is:

“Vanaf 2013 is dit de halte voor Everdingen. De andere haltes van Everdingen komen niet meer voor in de dienstregeling, 9292 en de beeldschermen en omroep in de bus. Ook zijn er geen OV–chipkaart oplaadpunten meer. De bus stopt nog wel bij de in 2013 op te heffen haltes. Daar hangt ook nog de reisinformatie van de ‘vorige’ dienstregeling. Mijn instaphalte moet nog verplaatst worden (om de hoek) om de nieuwe route mogelijk te maken. De werkelijkheid en reisinformatie zijn dus zeer verschillend.” (Halte De Hommel in Everdingen)

Beoordeeld met een 3: Halte De Molen in Woudenberg ligt pal aan de drukke weg. Daarnaast wordt de halte (hierdoor?) nauwelijks nog gebruikt. Beoordeeld met een 4: Halte ’t Zwaantje in Soesterberg en halte Kasteel in Haarzuilen. Halte ’t Zwaantje moet nog worden aangepast voordat het geschikt is voor mensen met een beperking:



“Ruimte op de stoep tussen bushokje en rand slechts 40 cm.” (Halte ’t Zwaantje in Soesterberg) Beoordeeld met een 5: Kerkstraat te Renswoude, Ewoud/Boerhaaveweg te IJsselstijn, Sterreberg in Huis ter Heide, Broerswetering in Bunschoten-Spakenburg en de Valklaan in Maartensdijk. Alleen halte Ewoud/Boerhaaveweg krijgt de pluim dat er een fietsenstalling aanwezig is. Helaas zijn is deze klein en staan er dus veel fietsen buiten de rekjes. Missers werden genoteerd voor Kerkstraat die direct aan een drukke weg ligt en Sterrenberg dat niet is ingericht voor mensen met een beperking.

“De halte heeft fietsrekjes, maar dat zijn er te weinig.” (Halte Ewoud/Boerhaaveweg in IIsselstein) Beoordeeld met een 6: De haltes Engdijk in Wijk bij Duurstede, station in Vleuten, stadscentrum in Nieuwegein en Bushalte P&R in Nieuwegein. Bij deze laatste werd als misser genoteerd dat er geen voorzieningen zijn:

“Dit is een transferium, maar de verwijsstroken zij groezelig en je kunt er niets kopen (koffie e.d.)” (halte P&R in Nieuwengein)

Over het busstation Noord te Utrecht werden veel negatieve zaken genoemd. Zo is het busstation onoverzichtelijk, vies en rokerig en ontbreekt bewegwijzering. NS en Connexxion hanteren verschillende namen voor busstation West/ Jaarbeursplein, waardoor reizigers op het verkeerde been worden gezet. Busstation Kerkewijk in Veenendaal werd ook beoordeeld met een zes. Er werden geen missers genoemd, maar op het vlak van veiligheid en bewegwijzering zijn lage punten toegekend. Beoordeeld met een 6,5: Busstation Amersfoort is compact en overzichtelijk met goede halteaanduidingen. Wel werd als kanttekening genoemd dat er geen enkele service wordt geboden door de streekvervoerder. Voor losse kaartjes en adviezen moet je bij de buschauffeur zijn. Verder is er geen verwarmde wachtruimte of openbare voorzieningen of oplaadpunt voor de OV Chipkaart. Die is wel te vinden op het NS station. Wellicht is een luifel tussen winkelgalerij en busperrons goed als beschutting tegen regen. Beoordeeld met een 7: De haltes Ziekenhuis Meander Elisabeth Amersfoort, Raadhuislaan in Maarn, Stamerweg in Doorn, Universiteitsmuseum in Utrecht, Zijdeweg in Lopik, Station Driebergen-Zeist in Driebergen, Schouwburg Utrecht in Utrecht. Pluimen werden genoteerd voor de Raadhuislaan in Maarn, waar een comfortabel ‘oud model wachtruimte’ was, en voor de inspanningen om de toegankelijkheid te vergroten bij halte Universiteitsmuseum.

“Er was een drukknop waarmee gesproken vertrektijden kon worden aangevraagd.” (Halte Universiteitsmuseum in Utrecht) Hoewel het type wachtruimte in Maarn als pluspunt werd genoemd werden ook minpunten genoemd. Zo was de halte niet schoongehouden, kan men niet gelijkvloers instappen en rijdt de laatste bus al om 19.04. Een misser in de planning werd ook genoemd bij halte Schouwburg in Utrecht, zie onderstaand citaat. Over busstation Driebergen-Zeist werd vermeld dat er verouderde informatie hing.

“Er komen teveel bussen gelijktijdig: ik werd al voor de haltestop uitgelaten.” (Halte Schouwburg in Utrecht) “Er hangen plattegronden van het busstation, maar ook een plattegrond van de vroegere situatie (bushaltes aan weerzijde van de spoorlijn, tot 2011)” (Halte busstation Driebergen-Zeist in Driebergen)



Beoordeeld met een 8: Haltes Ouwehands Dierenpark in Rhenen, station NS/Tuinlaan in Rhenen, Stadhuis in Nieuwegein, haltes bij station Utrecht Overvecht, Wilhelmina ziekenhuis in Utrecht, Rondweg in Mijdrecht, Binnenstad in IJsselstein en Sint Antonius in Nieuwegein. Kortom, veel haltes werden als zeer goed beoordeeld. Station/Tuinlaan werd geprezen vanwege de aanwezigheid van digitale reisinformatie evenals de halte in Mijdrecht, de halte bij het Ouwehands Dierenpark omdat het zo goed gelegen is. Vanaf de halte is het dierenpark goed te voet bereikbaar.

“DRIS bevat ook informatie over bussen van Arriva, voorbeeld bus 45 uitTiel.” (station NS/Tuinlaan in Rhenen) Halte Stadhuis in Nieuwegein kreeg een kanttekening omdat de naamswijziging nog niet consequent was doorgevoerd. Het busstation in Breukelen werd beoordeeld met een 8. Het kreeg pluimen voor de aanwezigheid van een DRIS, een aparte parkeerplaats voor scooters en de goed gebruikte P&R locatie.

5.4 Conclusies Over het algemeen is er een positieve beoordeling van het openbaar vervoer in Utrecht. Toch zijn er ook een flink aantal verbeterpunten. Zo is het erg belangrijk dat aansluitingen worden gehaald. Tijdens dit onderzoek werden aansluitingen gemist, door een slechte planning of door gewijzigde looproutes door een verbouwing op het station. De vervoerder en de provincie kunnen het signaal dat uit deze monitor naar voren komt verder onderbouwen. Een ander belangrijk verbeterpunt is dat er op een aantal plekken onveilige situaties zijn aangetroffen. De reiziger moet zich veilig van en naar het busperron kunnen begeven. Een toegankelijk en gastvrij OV vraagt om goed onderhouden (bus)stations en haltes. Op het gebied van toegankelijkheid heeft de provincie en stadsregio al veel gedaan, maar veel kan verbeterd door de maatregelen consistent toe te passen. Dat wil zeggen dat geleidelijnen volledig en obstakelvrij moeten zijn en zo worden gelegd dat zij leiden naar andere voorzieningen die zijn aangebracht om het OV toegankelijker te maken. Een concreet voorbeeld is dat de geleidelijn ook moet leiden naar de infoknop waaruit gesproken informatie komt (Utrecht). Door het verrichten van een schouw, samen met verantwoordelijken, kunnen schoonheidsfouten op korte termijn ongedaan worden gemaakt. De informatie over welke haltes al toegankelijk zijn kan veel beter worden verspreid. Mensen met een mobiliteitsbeperking kunnen nu nog niet onvoorbereid zelfstandig een reis maken. Dynamische reisinformatie is veelal geplaatst in Utrecht. Op basis van deze steekproef kunnen we niet concluderen of de dynamische reisinformatie ook goed functioneert bij verstoringen. Op de kleinere stations ontbreken veel voorzieningen die het reizen comfortabeler maken. Een verwarmde wachtruimte, toilet en persoonlijke dienstverlening maken het OV aantrekkelijker en zijn zeer welkom op plekken waar mensen overstappen. Servicezuilen vervangen persoonlijke dienstverlening. Het is echter de vraag of mensen deze vorm van dienstverlening daadwerkelijk gebruiken.

Aanbevelingen 1. Toegankelijkheid Er is al veel werk verzet om het OV toegankelijk te maken, maar nog steeds is het niet goed mogelijk om zonder assistentie te reizen. Dat moet beter, want het doel is dat reizigers met een mobiliteitsbeperking wel zelfstandig kunnen reizen. Consequent toepassen van de maatregelen is een noodzaak. Hierbij valt te denken aan consequent en verstaanbare halteomroepen in de bussen; en reisinformatieomroepen op de stations en in de trein. Een consequente en volledige plaatsing van de geleidelijnen. Het is daarbij ook belangrijk dat aan de samenhang wordt gedacht. Geleidelijnen dus voeren tot de gesproken info-knop bij bushaltes. Verstrek duidelijke reisinformatie over welke haltes toegankelijk zijn en welke niet op en zorg er voor dat die informatie gemakkelijk vindbaar is. Eventueel de samenwerking opzoeken met populaire verspreiders van reisinformatie zoals 9292.nl.



Goed onderhoud is belangrijk voor de toegankelijkheid, veiligheid en het gevoel van sociale veiligheid. Looproutes van en naar de busperrons en haltes moeten veilig zijn. Busstation Kerkewijk in Veenendaal scoort slecht op het gebied van toegankelijkheid veiligheid en sociale veiligheid. Een aantal maal is aangegeven dat de liften defect was. Dit moet zo snel mogelijk worden verholpen. 2. Bewegwijzering De waarnemers oordeelden dat de stations in verbouwing (zoals station Utrecht) niet op orde zijn wanneer het gaat om bewegwijzering en toegankelijkheid. Met een grondige schouw waaruit korte termijn aanpassingen voortvloeien, is veel winst te behalen. Stations met een afwijkende bouw zijn (daardoor) vaak minder logisch ingedeeld. De reiziger kan moeilijker intuitief zijn weg vinden. Helaas blijkt ook vaak dat de bewegwijzering op die stations beter kan. 3. Reisinformatie Dynamische reisinformatie ontbreekt met name op bushaltes. Het is de vraag of op iedere halte een dergelijke vorm van informatievoorziening een voorwaarde is. Het vermoeden bestaat dat de dynamische reisinformatie niet altijd goed functioneert bij verstoringen. Dit vermoeden kan niet worden onderbouwd met dit onderzoek. Hiervoor is een reizigerssurvey over een bepaalde periode nodig. Wellicht kan informatie worden gevraagd van de provincie en vervoerders. 4. Comfort Op veel stations ontbreken toiletten en gehandicaptentoiletten. Dat is echt een gemis. Zeker op de voorziening arme stations waar ook weinig in de buurt is. Wanneer de toegang tot die toiletten geautomatiseerd is (bijv. station Utrecht), is het belangrijk dat dit werkt. De zichtbaarheid van servicepersoneel is een aandachtspunt. Zeker nu er minder servicebalies zijn en het OV ingrijpend veranderd door bezuinigingen en de invoering van de OV Chipkaart. Naast servicebalies kan informatie en dienstverlening wellicht ook worden aangeboden bij horecagelegenheden of andere winkels rond het station, net als de postpunten, volgens een franchiseformule.



Bijlage A

Tabellen per ketenonderdeel RESULTATEN MODULE TREINREIS Categorie

Gemiddelde Gelderland Utrecht GelderlandUtrecht

Vraagcode TOEGANKELIJKHEID Tr-T1 Tr-T1a

Is er een gelijkvloerse instap? Kan men met een rolstoel ook gemakkelijk naar binnen?

9,7 6,0

10,0 7,8

10,0 5,5

10,0 7,8

Tr-R3 Tr-R4 Tr-R5

REISINFORMATIE Heeft u een conducteur aangetroffen? Werd informatie over eerstvolgende station verstrekt? Informatie over overstapmogelijkheden naar andere vervoerder

4,3 6,6 4,6

5,5 7,2 4,2

7,0 6,7 6,2

5,5 7,2 4,2

COMFORT Maakte de trein een nette, schone indruk?

Tr-A6 Tr-T2

Was er voldoende zitplaats?

10,0 10,0

10,0 10,0

10,0 10,0

10,0 10,0

Tr-A7

BEOORDELING WAARNEMERS Welk cijfer geeft u de reis op een schaal van 1 tot 10?

7,4

7,4

7,3

7,4

Gemiddelde

Gelderland

Utrecht

GelderlandUtrecht

9,6

10

9,4

9,3

7,8

8,6

7,2

7,5

9,6

9,4

9,4

10

9,8

9,3

10

10

6,4

5,9

6,1

7,4

1,3

1,3

1,7

1

9,8

10

9,4

10

9,8

9,3

10

10

7,3

7,3

7,3

RESULTATEN MODULE BUSREIS Categorie Vraagcode TOEGANKELIJKHEID Br-T1

Is er een gelijkvloerse instap?

Br-T1a

Kan iemand met een rolstoel ook gemakkelijk naar binnen? REISINFORMATIE

Br-R3

Is het mogelijk om een vervoersbewijs in de bus aan te schaffen?

Br-R4

Werkte de OV-Chipkaart apparatuur?

Br-R5

Werd informatie over eerstvolgende halte verstrekt?

Br-R6

Informatie beschikbaar over overstap? COMFORT

Br-A7 Br-T2

maakte de bus een nette, schone indruk? Is er voldoende zitplaats? BEOORDELING WAARNEMERS

Br-A8

Welk cijfer geeft u de reis op een schaal van 1 tot 10?



7,3

RESULTATEN MODULE HALTE

Vraagcode

Categorie

Gemiddelde

Gelderland

Utrecht

REISINFORMATIE H-R1

(Up to date) vertrekstaten bij de haltes

9,8

10,0

9,7

H-R2

Dynamische reisinformatie

5,6

4,2

6,7

H-R3

Vertragingen meegenomen in dynamisch reisinformatiesysteem

5

4,3

6,6

5,9

6,8

5,7

BEWEGWIJZERING H-O4

Overzichtskaart van de omgeving van het busstation?

COMFORT H-C5

Is er beschutting tegen weersomstandigheden

7,6

8,5

7,2

H-C6

Is de looproute veilig?

9

9,4

8,7

H-C7

Hoe veilig voelt u zich bij deze halte?

8

7,6

8,3

H-C8

Is de halte goed onderhouden?

7,9

8,2

7,9

TOEGANKELIJKHEID H-T9

Is de halte toegankelijk voor rolstollen en kinderwagens?

6,6

8,0

5,9

H-T10

Zijn er geleidelijnen voor blinden en slechtzienden aanwezig?

5,9

6,1

6,1

H-T11

Zijn de geleidelijnen vrij van obstakels?

8,4

8,1

8,7

6,4

7,0

6,2

BEOORDELING WAARNEMERS H-A12

Welk cijfer geeft u de halte op een schaal van 1 tot 10?



RESULTATEN MODULE BUSSTATION

Vraagcode

Categorie

Gemiddelde

Gelderland

Utrecht

6,5

8,5

6,4

OVERSTAP B-S2

Vertrekken alle bussen van dezelfde locatie?

BEWEGWIJZERING B-S3

Is er bewegwijzering tussen verschillende bushaltes?

5,5

5,5

1,0

B-R4

Is er een overzichtsplattegrond van gehele station aanwezig?

5,9

6,7

5,1

B-R9

Is duidelijk van welk perron, welke bus vertrekt?

8,3

9,3

8,2

B-O12

Is er een overzichtskaart van de omgeving van het busstation?

5,5

6,8

5,7

REISJNFORMATIE B-R5

Is er een centraal overzicht met vertrektijden van de bussen?

6,8

7,0

6,4

B-R6

Zijn er (up to date) vertrekstaten bij de haltes?

9,8

10,0

9,4

B-R7

Is er dynamische reisinformatie?

6,1

6,1

8,2

B-R8

Worden vertragingen meegenomen in dynamisch reisinformatiesysteem?

7,8

5,5

10,0

B-R10

Is er een overzicht aanwezig van vertrekkende treinen?

5,1

8,2

3,3

B-R11

Is een lijnennetkaart aanwezig met alle lijnen?

7,1

6,2

10,0

B-C13

Is er beschutting tegen weersomstandigheden?

6,1

6,2

6,7

B-C14

Welke voorzieningen heeft u aangetroffen op het station?

4,6

5,5

3,8

B-C16

Is de looproute veilig?

6,5

5,5

8,2

B-C17

Hoe beoordeelt u de sociale veiligheid?

7,4

7,0

6,9

B-C18

Hoe beoordeelt u de staat van onderhoud?

6

5,9

5,3

COMFORT

TOEGANKELIJKHEID B-C19

Is het busstation toegankelijkheid voor de rolstoel/kinderwagen?

6,4

8,5

6,4

B-C20

Zijn er geleidelijnen voor blinden en slechtzienden?

6,2

6,6

6,2

B-C21

Zijn er obstakels in de geleidelijnen?

9,6

8,9

10,0

B-C22

Is er een gelijkvloerse instap bij de voertuigen?

5,9

7,3

6,4

6,6

7,3

6,4

BEOORDELING WAARNEMERS B-A23

Welk cijfer geeft u het busstation op een schaal van 1 tot 10?



RESULTATEN MODULE TREINSTATION

Vraagcode

Categorie

Gemiddelde Gelderland Utrecht

OVERSTAP T-02

Had u uw aansluiting kunnen halen?

8,7

10

6,6

Kunt u gemakkelijk uw weg vinden op het station?

8,8

10

8,2

T-B4

Zijn er grote pictogrammen van de stationsvoorzieningen?

6,1

4

8

T-B5a

Zijn er borden naar trein perrons?

7,6

7

8,8

T-B5b

Zijn er borden naar busstation(s)?

4,7

4,6

4,8

T-B6

Is de bewegwijzering op een logische plaats?

6,8

6

7,4

T-B7

Zijn de OV Chippalen logisch geplaatst?

9

9,4

9,5

T-OI8

Is er een overzichtskaart van de omgeving?

5,7

6,2

5,1

T-OI9

Is er informatie aanwezig over busvervoer vanaf het station?

6,4

8,3

4,6

BEWEGWIJZERING T-B3

REISINFORMATIE T-R10

Wordt reisinformatie omgeroepen?

4,5

3,9

5,3

T-R11

Is het mogelijk om servicepersoneel te raadplegen?

5,1

5,2

6,1

T-R12

Wordt actuele/ dynamische reisinfo aangeboden?

9,3

9,3

9,1

T-R13

Is er een up to date dienstregeling van de verschillende treinvervoerders aanwezig?

9,4

9

8,9

TOEGANKELIJKHEID T-T14

Is het station van perron tot uitgang toegankelijk met een rolstoel?

10

10

10

T-T14a

Werkte de lift?

7,8

8,2

8,5

T-T15

Zijn er geleidelijnen?

8,5

9,4

8,3

T-T16

Zijn er obstakels in de geleidelijnen?

8,1

7,2

9

T-T17

Voldoen de trappen aan de toegankelijkheidscriteria?

7,6

8,7

7,6

COMFORT T-C18

Is er voldoende beschutting voor alle reizigers?

8,1

8,4

7,5

T-C19

Voelt u zich veilig?

9,1

10

9,1

T-C20

Wat is de staat van het onderhoud?

7,7

7,2

8,5

T-C21

Welke voorzieningen heeft u aangetroffen op het station?

5,1

4,6

5,4

T-C22

Hoe kunnen reizigers op dit station een vervoersbewijs aanschaffen?

5,9

6,2

5,8

T-C22a

Is de kaartautomaat ook zittend (vanuit een rolstoel) bedienbaar?

6

6,9

5,5

T-C23

Waar kunnen reizigers hun OV chipkaart opladen?

4,5

3,6

5

7

6,8

6,5

BEOORDELING WAARNEMERS T-C24

Welk cijfer geeft u het treinstation op een schaal van 1 tot 10?



Bijlage B

Overzichtstabellen stations

Toegankelijkheid van het station Arnhem CS Barneveld Centrum

v v

v, maar lift incompleet defect obstakel v v

/

Barneveld Noord Dieren

v v v v v v v

incompleet obstakel v v v x v v

/

Ede-Wageningen Elst Ermelo Geldermalsen Lunteren Nijmegen CS Nunspeet Putten Tiel Wijchen Zevenaar Zutpen

v, maar lift defect v v obstakel v obstakel v incompleet v v

Reisinformatie Arnhem CS Barneveld Centrum Barneveld Noord Dieren Ede-Wageningen Elst Ermelo Geldermalsen Lunteren Nijmegen CS Nunspeet Putten Tiel Wijchen Zevenaar Zutpen

v v v v v v v v v x v v v x v v


obstakel v

trappen

geleidelijnen v v x v matig v v v v v v

v v v v v v v v v v v v v x v v


omroep

vertrekstaten

actuele reisinfo

v v v v v

v v v v v v v v v x v x v x x v

servicpersoneel

rolstoel toegankelijkheid

Stations in Gelderland

v v x x v servicezuil x x x v x x servicezuil servicezuil x v

OV Chippalen logisch

bewegwijzering logisch

pictogrammen voorzieningen

Bewegwijzering Arnhem CS Barneveld Centrum

v v

v v

v v

Barneveld Noord Dieren Ede-Wageningen

v, geen borden naar bus v v v v v

v v v

Elst

x geen borden naar bus v

v

Ermelo Geldermalsen Lunteren Nijmegen CS

v, geen borden naar bus v v v v v x v

v x v v

Nunspeet

v, geen borden naar bus x

v

Putten Tiel

v, geen borden naar bus v x v

v v

Wijchen

x geen borden naar treinperrons en busstation v

v

Zevenaar Zutpen

x geen borden naar treinperrons en busstation v v v

v v



staat van onderhoud

x x x v v v x v x v x x x x v v

v v v v v v v x v v v v v v v v

horeca

v v v v v v v v v v v v v v v v

v x x v v v x v x v x x v x v v


balie

Comfort (voorzieningen) Arnhem CS Barneveld Centrum Barneveld Noord Dieren Ede-Wageningen Elst Ermelo Geldermalsen Lunteren Nijmegen CS Nunspeet Putten Tiel Wijchen Zevenaar Zutpen


sociale veiligheid

beschutting v v v v v v v v v v v v v v v v

toegankelijk toilet

Comfort Arnhem CS Barneveld Centrum Barneveld Noord Dieren Ede-Wageningen Elst Ermelo Geldermalsen Lunteren Nijmegen CS Nunspeet Putten Tiel Wijchen Zevenaar Zutpen

v v x x v v x x x v x x x x x x

Culemborg Den Dolder

v v

Driebergen

v, lift defect v

v v v v incompleet en obstakel v

v v 2 elementen v

v v 2 elementen

dicht langs pilaren v v incompleet v

Vleuten Woerden

v, lift defect incompleet 2 elementen v incompleet 2 elementen

Amersfoort CS Amersfoort Schothorst Amersfoort Vathorst Bilthoven Culemborg Den Dolder Driebergen Overvecht Utrecht Rhenen Utrecht CS Veenendaal Veenendaal - De Klomp Vleuten Woerden

v, maar 2 keer niet v v v v v v v v v v v v v v v v x v v v v v v v v v v

v 1 element v 1 element v

omroep

actuele reisinfo

v v x v v

vertrekstaten

Overvecht Utrecht Rhenen Utrecht CS Veenendaal Veenendaal - De Klomp

Reisinformatie

servicpersoneel

v v v v

servicpersoneel

Toegankelijkheid Amersfoort CS Amersfoort Schothorst Amersfoort Vathorst Bilthoven

trappen

geleidelijnen

rolstoeltoeganke lijkheid

Stations in Utrecht

v v x v v v x v v v v v v v

v servicezuil servicezuil x servicezuil servicezuil x servicezuil servicezuil v servicezuil servicezuil servicezuil v



OV Chippalen logisch

bewegwijzering logisch

pictogrammen voorzieningen

Bewegwijzering Amersfoort CS Amersfoort Schothorst

Amersfoort Vathorst

v v v v v, geen borden naar andere perrons en bus v

Bilthoven

v, geen borden naar bus v

v

Culemborg

v, geen borden naar bus v

v

Den Dolder

nvt, geen borden naar bus v

v

Driebergen Overvecht Utrecht

v, geen borden naar bus v nvt v

v v

Rhenen Utrecht CS

v, geen borden naar bus v v v

v v

Veenendaal Veenendaal - De Klomp

v, geen borden naar bus x nvt v

v v

Vleuten Woerden

v, geen borden naar bus v v v

v v


v v

v


van

horeca v x x v v x v x x v v v x v

servicpersoneel

v x x v v x v x x v v x x v

v v v v v v v v v v v v v v

balie

Comfort (voorzieningen) Amersfoort CS Amersfoort Schothorst Amersfoort Vathorst Bilthoven Culemborg Den Dolder Driebergen-Zeist Overvecht Utrecht Rhenen Utrecht CS Veenendaal Veenendaal - De Klomp Vleuten Woerden

v v x v v v v x v v v v v v

staat onderhoud

sociale veiligheid

beschutting rv v rv rv v v rv v v rv v v v v

toegankelijk toilet

Comfort Amersfoort CS Amersfoort Schothorst Amersfoort Vathorst Bilthoven Culemborg Den Dolder Driebergen Overvecht Utrecht Rhenen Utrecht CS Veenendaal Veenendaal - De Klomp Vleuten Woerden

v servicezuil servicezuil x servicezuil servicezuil x servicezuil servicezuil v servicezuil servicezuil servicezuil v



Bijlage C

Overzichtstabellen busstations en haltes

Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte

Hattem centrum Heidesteinlaan te Renkum Koningin Julianatoren te Apeldoorn Plein 1044 te Nijmegen Rabobank te Haaften Schaapskooi Ermelo Ziekenhuis Rijnstate te Arnhem


v incompleet incompleet x v x v v

v v x x incompleet obstakel x v x x x v

gelijkvloerse instap

obstakels

haltetoegankelijkheid Busstation Arnhem CS Busstation Barneveld Centrum Busstation Ede-Wageningen Zuidzijde Bustation Ede-Wageningen Noordzijde Busstation Ermelo Busstation Geldermalsen Busstation Harderwijk Busstation Nijkerk Busstation Tiel (ook als halte) Busstation Waardenberg Busstation Zutphen Busststion Wittenberg te Stoe (ook als halte) Halte De Punt te Voorthuizen Halte Dolfinarium Halte Don Boscoweg te Renkum Halte Droevendaalsesteeg Ede-Wageningen

geleidelijnen

Busstations en haltes in Gelderland

v v x obstakel x v x v obstakel v obstakel obstakel v v v v

v v x v x v x v v v v v v v v v

obstakel x v v v x v

v x v v v x v

en


centraal overzicht vertrektijden OV

v

v

v, maar geen lijnennetkaart

v v

x v

v v v, lijnennetkaart op onlogische plaats v v

v v v

v x x

Busstation Harderwijk Busstation Nijkerk Busstation Tiel (ook als halte) Busstation Waardenburg Busstation Zutphen Busststion Wittenberg te Stoe (ook als halte) Halte De Punt te Voorthuizen Halte Dolfinarium Halte Don Boscoweg te Renkum Halte Droevendaalsesteeg Ede-Wageningen Halte Hattem centrum Halte Heidesteinlaan te Renkum Halte Koningin Julianatoren te Apeldoorn Halte Plein 1044 te Nijmegen Halte Rabobank te Haaften Halte Schaapskooi Ermelo Halte Ziekenhuis Rijnstate te Arnhem

v v v v v v v v v v v v v v v v v

v v x v x x x x x v v x v v x x v

Bewegwijzering Busstation Arnhem CS Busstation Barneveld Centrum Busstation Ede-Wageningen Zuidzijde Bustation Ede-Wageningen Noordzijde Busstation Ermelo Busstation Geldermalsen Busstation Harderwijk Busstation Nijkerk Busstation Tiel (ook als halte) Busstation Waardenburg Busstation Zutphen Busststion Wittenberg te Stoe (ook als halte)

v v onduidelijk onduidelijk v v v v v v v v

x, lijnennetkaart verouderd v v x v v

nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt

duidelijk busperron

tussen de halteplaatsen

welk

Bustation Ede-Wageningen Noordzijde Busstation Ermelo Busstation Geldermalsen

omgevingsinformatie

Busstation Arnhem CS Busstation Barneveld Centrum Busstation Ede-Wageningen Zuidzijde

DRIS

recente vertrekstaten

Reisinformatie

v v x x v v v v v v v v


v v stad stad v v streek v stad x streek streek


onderhoud x v v v v v x v v v v v v v v v v v v x v v v

servicebalie

v v x x v v v v x x x v

verbouwing v v v v v x v v v x v v v v v v v v v v v v

horeca

Comfort Busstation Arnhem CS Busstation Barneveld Centrum Busstation Ede-Wageningen Zuidzijde Bustation Ede-Wageningen Noordzijde Busstation Ermelo Busstation Geldermalsen Busstation Harderwijk Busstation Nijkerk Busstation Tiel (ook als halte) Busstation Waardenburg Busstation Zutphen Busstation Wittenberg te Stoe (ook als halte)


looproute veilig

beschutting x v v v v v v v v x v v v v v v v v v x v x v

toilet

Comfort Busstation Arnhem CS Busstation Barneveld Centrum Busstation Ede-Wageningen Zuidzijde Bustation Ede-Wageningen Noordzijde Busstation Ermelo Busstation Geldermalsen Busstation Harderwijk Busstation Nijkerk Busstation Tiel (ook als halte) Busstation Waardenburg Busstation Zutphen Busstation Wittenberg te Stoe (ook als halte) Halte De Punt te Voorthuizen Halte Dolfinarium Halte Don Boscoweg te Renkum Halte Droevendaalsesteeg Ede-Wageningen Halte Hattem centrum Halte Heidesteinlaan te Renkum Halte Koningin Julianatoren te Apeldoorn Halte Plein 1044 te Nijmegen Halte Rabobank te Haaften Halte Schaapskooi Ermelo Halte Ziekenhuis Rijnstate te Arnhem

v v v v v v v v v x v v


v v NS NS v v x x x x NS? x

actuele informatie

vertrekstaten

Reisinformatie

centraal overzicht vertrektijden

Busstations en haltes in Utrecht

v v

v, lijnennetkaart op een v, vertraging onlogische getoond plaats v v

Busstation Noord te Utrecht Busstation te Breukelen

v v

v v

v, geen overzicht vertrekkende treinen v

Busstation te Zeist Halte ‘t Zwaantje te Soesterberg

v v

v, vertraging getoond v v nvt

Halte / busstation Station Driebergen/Zeist te Driebergen Rijsenburg Halte / busstation Station NS/Tuinlaan te Rhenen Halte / busstation Station Overvecht te Utrecht Halte / busstation Station te Vleuten Halte Binnenstad te IJsselstein Halte Broerswetering Halte bus- tram P&R te Nieuwegein Halte De Hommel te Everdingen Halte De Molen te Woudenberg Halte Engdijk te Wijk bij Duurstede Halte Ewoud/Boerhaaveweg IJsselstein Halte Geertrudehof te Leusden Halte Kasteel te Haarzuilen Halte Kerkstraat te Renswoude Halte Ouwehands dierenpark Halte Raadhuislaan te Maarn Halte Rondweg te Mijdrecht Halte Schouwburg Utrecht Halte Sint Anthonius te Nieuwegein Halte Stadhuis te Nieuwegein Halte Stadscentrum te Nieuwegein Halte Stamerweg te Doorn Halte Sterrenberg , Huis ter Heide Halte Universiteitsmuseum Halte Valklaan te Maartensdijk Halte Wilhelminaziekenhuis te Utrecht Halte Ziekenhuis Meander Elisabeth Amersfoort Halte Zijdeweg te Lopik Halte Zuilenselaan te Oud Zuilen

v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v v x v v

v v v v v x v x x x v v v x v x v v v v v x x v x v v x x

Busstation Amersfoort CS Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal


nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt


duidelijk busperron

omgevings-informatie

welk

de tussen halteplaatsen

Bewegwijzering Busstation Amersfoort CS

v

v

v

Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal Busstation Noord te Utrecht Busstation te Breukelen

v v v

v v v

v, directe omgeving v, streek v, stad

Busstation te Zeist Halte ‘t Zwaantje te Soesterberg

v nvt

v nvt

v, directe omgeving x




v, streek v, streek v, streek v, stad v, streek x x x x ? x v, stad v v, streek v, streek x v, streek v, stad v, streek v, streek v v, streek v, streek v, stad x v, stad v, stad v, streek x



staat van onderhoud

veiligheid

beschutting

Comfort Busstation Amersfoort CS

v

v

Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal

matig

x, looproute v onveilig

v

Busstation Noord te Utrecht

v

v

x, gevoelsmatige onveiligheid

Busstation te Breukelen Busstation te Zeist Halte ‘t Zwaantje te Soesterberg

ruim voldoende v v

v x v

v v neutraal

Halte / busstation Station Driebergen/Zeist te Driebergen Rijsenburg Halte / busstation Station NS/Tuinlaan te Rhenen Halte / busstation Station Overvecht te Utrecht Halte / busstation Station te Vleuten Halte Binnenstad te IJsselstein Halte Broerswetering Halte bus- tram P&R te Nieuwegein

x v v x v x v

x v v v v v v

v v v v v v neutraal

Halte De Hommel te Everdingen Halte De Molen te Woudenberg Halte Engdijk te Wijk bij Duurstede

x x x

x, looproute onveilig v v

x, gevoelsmatige onveiligheid v v

Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte

Ewoud/Boerhaaveweg IJsselstein Geertrudehof te Leusden Kasteel te Haarzuilen Kerkstraat te Renswoude Ouwehands dierenpark Raadhuislaan te Maarn Rondweg te Mijdrecht Schouwburg Utrecht Sint Anthonius te Nieuwegein Stadhuis te Nieuwegein Stadscentrum te Nieuwegein

v v x v v v v v v v v

x, looproute onveilig v v v v v v v v v v

v v neutraal x v x v v v v v

Halte Halte Halte Halte Halte Halte Halte

Stamerweg te Doorn Sterrenberg , Huis ter Heide Universiteitsmuseum Valklaan te Maartensdijk Wilhelminaziekenhuis te Utrecht Ziekenhuis Meander Elisabeth Amersfoort Zijdeweg te Lopik

v x v x v v v

x, looproute onveilig v v v v v v

neutraal neutraal v neutraal v v v

x

x, x, looproute gevoelsmatige onveilig onveiligheid

Halte Zuilenselaan te Oud Zuilen



balie

horeca

toegankelijk toilet

Comfort (voorzieningen) Busstation Amersfoort CS Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal Busstation Noord te Utrecht Busstation te Breukelen Busstation te Zeist

v, NS station x v x x

Toegankelijkheid Busstation Amersfoort CS Busstation Centrum Kerkewijk te Veenendaal Busstation Noord te Utrecht Busstation te Breukelen Busstation te Zeist Halte ‘t Zwaantje te Soesterberg

v incompleet incompleet v x x

v v v v v v

v x x v x v


v v v v incompleet v incompleet x x v x incompleet x v v x v v v v incompleet incompleet x x x v v x x

v v v v v v v v v v v x v v v v x v v v v v v v v v x v v

v v v v v v v x x v x v x v v x x v v x v x x x x v v x x


gelijkvloerse instap

x x v x x

obstakels

geleidelijnen

v, NS station v v v v


Ketenmonitor Gelderland en Utrecht

Recommend Documents