Solvay Jaarverslag 2003
Jaarverslag 2003
SOLVAY Vol vertrouwen de toekomst in
internationale farmaceutische en chemische groep, is actief in 50 landen met ruim 30 000 medewerkers in 400 productiebedrijven. Solvay realiseert meer dan 95% van zijn omzet buiten België en 45% buiten de Europese Unie.
Inhoud Groep
Engagement
Bericht van de Voorzitters
pagina
2
Human Resources
pagina 35
Raad van bestuur en Corporate Governance
pagina
4
Duurzame Ontwikkeling
pagina 38
Uitvoerend Comité en Algemene Directies
pagina
6
Financieel beleid (samenvatting)
pagina 42
Strategie
pagina
8
Bestuursverslag
pagina 43
Innovatie
pagina
9
Financiële informatie
pagina 46
Onze concurrentiepositie
pagina 10
Mijlpalen
pagina 12
Verslag van de Commissaris over de geconsolideerde jaarrekening
pagina 83
Markante feiten
pagina 13
Informatie voor de aandeelhouders
pagina 84
Farmaceutische Producten
pagina 14
Activiteiten
Vooruitgang, een Passie ®
N
Financieel beleid
Chemie
pagina 20
Kunststoffen
pagina 24
Kunststofverwerking
pagina 28
New Business Development
pagina 32
Solvay Jaarverslag 2003
Jaarverslag 2003
SOLVAY Vol vertrouwen de toekomst in
internationale farmaceutische en chemische groep, is actief in 50 landen met ruim 30 000 medewerkers in 400 productiebedrijven. Solvay realiseert meer dan 95% van zijn omzet buiten België en 45% buiten de Europese Unie.
Inhoud Groep
Engagement
Bericht van de Voorzitters
pagina
2
Human Resources
pagina 35
Raad van bestuur en Corporate Governance
pagina
4
Duurzame Ontwikkeling
pagina 38
Uitvoerend Comité en Algemene Directies
pagina
6
Financieel beleid (samenvatting)
pagina 42
Strategie
pagina
8
Bestuursverslag
pagina 43
Innovatie
pagina
9
Financiële informatie
pagina 46
Onze concurrentiepositie
pagina 10
Mijlpalen
pagina 12
Verslag van de Commissaris over de geconsolideerde jaarrekening
pagina 83
Markante feiten
pagina 13
Informatie voor de aandeelhouders
pagina 84
Farmaceutische Producten
pagina 14
Activiteiten
Vooruitgang, een Passie ®
N
Financieel beleid
Chemie
pagina 20
Kunststoffen
pagina 24
Kunststofverwerking
pagina 28
New Business Development
pagina 32
Voornaamste gegevens - Solvay-groep Omzet per Sector BELGISCH RECHT 1999
2000
IFRS 2001
miljoen EUR
2002
2003
miljoen EUR
miljoen EUR
miljoen USD ■5
Totale REBIT 2003 = 673 miljoen EUR
(Inclusief “discontinuing operation”, d.i. respectievelijk +4 en +3 miljoen EUR in 2002 en 2003)
(inclusief “discontinuing operation” en niet-toegewezen bestanddelen, d.i. respectievelijk –5 miljoen EUR en +10 miljoen EUR in 2002 en 2003)
Farmaceutische Producten
Omzet
7 869
8 863
8 725
7 919
7 557
9 544
EBITDA/REBITDA ■1
1 185
1 217
1 150
1 398
1 102
1 392
EBIT/REBIT ■2
652
666
628
844
673
850
Nettoresultaat
423
433
403
494
430
543
Chemie
Afschrijvingen ■3
533
551
522
554
429
542
2002
Cashflow
956
984
925
1 048
859
1 085
2003
3 670
3 974
3 939
3 564
3 532
4 461
Eigen middelen
2003
1 172
1 050
1 318
1 120
1 415
Investeringsuitgaven
919
812
2 627
645
555
701
2002
Kosten van onderzoek
345
360
341
399
404
510
2003
Personeelskosten
1 900
1 846
1 933
1 833
1 802
2 276
Toegevoegde waarde
3 100
3 022
3 100
3 089
2 826
3 569
185
190
188
199
198
250
32 834
32 294
31 413
30 302
30 139
30 139
1. EBIT/REBIT plus afschrijvingen. ■ 2. EBIT (Belgisch recht)/REBIT (IFRS) = recurrente EBIT. ■ 3. Waarvan niet-recurrente afschrijvingen: 55 miljoen EUR in 1999, 43 miljoen EUR in 2000, 58 miljoen EUR in 2001 en 114 miljoen EUR in 2002. ■ 4. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. ■ 5. Wisselkoers : 1 EUR = 1,2630 USD per 31/12/2003. ■
1 863
2002
1 832
–2%
243
–8%
Chemie 2 636 2 508
–5%
2002 2003
259 195
–25%
Kunststoffen 1 937
2002
1 802
–7%
2003
Kunststofverwerking
247 155
–37%
1 479
2002
1 413
– 5%
2003
Toekomstgerichte uitgaven
80 70
–12%
Duitsland Solvay Deutschland GmbH Hans Böckler-Allee, 20 D-30173 Hannover t: 49 511 8570 f: 49 511 282126 www solvay.de Oostenrijk Solvay Österreich GmbH Stättermayergasse, 28 1150 Wien t: + 43 1 716 88 0 f: + 43 1 710 24 26 Benelux Solvay N.V. Prins Albertstraat 44 B - 1050 Brussel t: 32 2 509 6111 f: 32 2 509 6624 Brazilië (+ Argentinië) Solvay do Brasil Ltda Rua Urussui, 300 – 5 andar – 04542-903 São Paulo – Brasil t: 55 11 3708 5000 f: 55 11 3708 5287 e-mail:
[email protected]
Kunststofverwerking
2002 2003
263
2003
Kunststoffen
956
Personneelssterkte per 1 januari ■4
Farmaceutische Producten
2002
Nettoschulden
Bruto-uitkering aan Solvay-aandelen
REBIT per Sector (Miljoen EUR)
(Miljoen EUR)
Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR
Solvay N.V. Prins Albertstraat 33 B - 1050 Brussel, België t: 32 2 509 6111 f: 32 2 509 6617 www.solvay.com
Spanje Solvay Ibérica S.L. Calle Mallorca, 269 E-08008 Barcelona t: 34 93 4847400 f: 34 93 4847656 www.solvayiberica.es e-mail:
[email protected] Verenigde Staten (+ Canada en Mexico) Solvay America, Inc. 3333 Richmond Avenue Houston, TX-77098-3009 USA t: 1 713 5256000 f: 1 713 5257887 Frankrijk Solvay S.A.-France 12, Cours Albert 1er 75383 Paris – Cedex 08 t: 33 140758000 f: 33 145635728 Groot-Brittannië Solvay UK Holding Company Ltd Solvay House Baronet Road Warrington Cheshire WA4 6HB t: 44 1925 651277 f: 44 1925 655856
Italië Solvay S.A.-Italia Via Filippo Turati, 12 I-20121 Milano MI t: 39 02 290921 f: 39 02 6570581 Portugal Solvay Portugal – Produtos QuÍmicos S.A. Av. Marechal Gomes Da Costa, 33 P-1800-255 Lisboa t: 351 218316100 f: 351 218316250 Singapore (+ Zuidoost-Azië en Australië) Solvay Asia Pacific Pte Ltd 8 Cross Street 24-01 SGP-048424 t : 65 4388886 f : 65 4388777 e-mail :
[email protected] Zwitserland Solvay (Schweiz) AG Zürcherstrasse, 42 CH-5330 Zurzach t: 41 56 2696161 f: 41 56 2696363
Bulgarije Solvay Sodi AD BG-9160 Devnya t: 359 52 68 5000 f: 359 52 68 5006
(Miljoen EUR)
Investeringen en overnames, totale R&D 2003 = 959 miljoen EUR
De gegevens per aandeel zijn beschikbaar in het hoofdstuk “Informatie voor aandeelhouders”, op pagina 87. 2000
812
2001 2002
Uitsplitsing 2003
2003
399
555
404
620
Investeringen en overnames
1 172 341
645
Budget 2004
REBIT per Sector
360
2 627
R&D
2 968
1 044
959
411*
* Waarvan 68% voor de Sector Farmaceutische Producten.
1 031
Omzet per eindverbruikersmarkt
Totale REBIT 2003 = 673 miljoen EUR (inclusief “discontinuing operation” en niet toegewezen bestanddelen, d.i. +10 miljoen EUR)
Farmaceutische Producten
37%
(243 miljoen EUR)
Chemie
29%
(195 miljoen EUR)
Kunststoffen
23%
(155 miljoen EUR)
Kunststofverwerking
11%
(70 miljoen EUR)
Geografische uitsplitsing van de omzet Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR EUROPA
62%
NOORD- EN ZUID-AMERIKA 30%
Europese Unie
55%
Nafta
25%
Andere Europese landen
7%
Mercosur
5%
AZIË-STILLE OCEAAN
7%
REST VAN DE WERELD
1%
Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR Menselijke gezondheidszorg Bouw en architectuur Auto-industrie Chemische industrie Glasfabricage Verbruiksgoederen Waterbehandeling en milieuzorg Elektriciteit en elektronica Detergenten, onderhoudsen hygiëneproducten Verpakking Papier Dieren- en mensenvoeding Andere industrieën
26% 13% 12% 10% 7% 6% 4% 4% 3% 3% 2% 1% 9%
Toekomstgerichte uitgaven per Sector (Miljoen EUR) Ce rapport est également disponible en français. This report is also available in English.
Investeringen en overnames, R&D Investeringen en overnames
R&D
Farmaceutische Producten 2002 2003
DESIGN
Kunststoffen
81
269 153
2002
350 284
437
2003
204 114
55
169
54
258
EN PRODUCTIE:
Kunststofverwerking
2002
239
34
2003
194 30 224
273
2002 2003
91 23 114 73 17 90
Solvay Algemeen Secretariaat Corporate Communications Tél.: + 32 2 509 70 46 Fax: + 32 2 509 72 40
Olympe/Paris, Tél.: + 33 1 43 80 03 16
FOTO’S: DRUKKERIJ: Drukkerij Weissenbruch/Brussel
Chemie
COÖRDINATIE:
Solvay - Michael Pole/Corbis Eric Dumas - Hendrik De Schrijver
Voornaamste gegevens - Solvay-groep Omzet per Sector BELGISCH RECHT 1999
2000
IFRS 2001
miljoen EUR
2002
2003
miljoen EUR
miljoen EUR
miljoen USD ■5
Totale REBIT 2003 = 673 miljoen EUR
(Inclusief “discontinuing operation”, d.i. respectievelijk +4 en +3 miljoen EUR in 2002 en 2003)
(inclusief “discontinuing operation” en niet-toegewezen bestanddelen, d.i. respectievelijk –5 miljoen EUR en +10 miljoen EUR in 2002 en 2003)
Farmaceutische Producten
Omzet
7 869
8 863
8 725
7 919
7 557
9 544
EBITDA/REBITDA ■1
1 185
1 217
1 150
1 398
1 102
1 392
EBIT/REBIT ■2
652
666
628
844
673
850
Nettoresultaat
423
433
403
494
430
543
Chemie
Afschrijvingen ■3
533
551
522
554
429
542
2002
Cashflow
956
984
925
1 048
859
1 085
2003
3 670
3 974
3 939
3 564
3 532
4 461
Eigen middelen
2003
1 172
1 050
1 318
1 120
1 415
Investeringsuitgaven
919
812
2 627
645
555
701
2002
Kosten van onderzoek
345
360
341
399
404
510
2003
Personeelskosten
1 900
1 846
1 933
1 833
1 802
2 276
Toegevoegde waarde
3 100
3 022
3 100
3 089
2 826
3 569
185
190
188
199
198
250
32 834
32 294
31 413
30 302
30 139
30 139
1. EBIT/REBIT plus afschrijvingen. ■ 2. EBIT (Belgisch recht)/REBIT (IFRS) = recurrente EBIT. ■ 3. Waarvan niet-recurrente afschrijvingen: 55 miljoen EUR in 1999, 43 miljoen EUR in 2000, 58 miljoen EUR in 2001 en 114 miljoen EUR in 2002. ■ 4. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. ■ 5. Wisselkoers : 1 EUR = 1,2630 USD per 31/12/2003. ■
1 863
2002
1 832
–2%
243
–8%
Chemie 2 636 2 508
–5%
2002 2003
259 195
–25%
Kunststoffen 1 937
2002
1 802
–7%
2003
Kunststofverwerking
247 155
–37%
1 479
2002
1 413
– 5%
2003
Toekomstgerichte uitgaven
80 70
–12%
Duitsland Solvay Deutschland GmbH Hans Böckler-Allee, 20 D-30173 Hannover t: 49 511 8570 f: 49 511 282126 www solvay.de Oostenrijk Solvay Österreich GmbH Stättermayergasse, 28 1150 Wien t: + 43 1 716 88 0 f: + 43 1 710 24 26 Benelux Solvay N.V. Prins Albertstraat 44 B - 1050 Brussel t: 32 2 509 6111 f: 32 2 509 6624 Brazilië (+ Argentinië) Solvay do Brasil Ltda Rua Urussui, 300 – 5 andar – 04542-903 São Paulo – Brasil t: 55 11 3708 5000 f: 55 11 3708 5287 e-mail:
[email protected]
Kunststofverwerking
2002 2003
263
2003
Kunststoffen
956
Personneelssterkte per 1 januari ■4
Farmaceutische Producten
2002
Nettoschulden
Bruto-uitkering aan Solvay-aandelen
REBIT per Sector (Miljoen EUR)
(Miljoen EUR)
Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR
Solvay N.V. Prins Albertstraat 33 B - 1050 Brussel, België t: 32 2 509 6111 f: 32 2 509 6617 www.solvay.com
Spanje Solvay Ibérica S.L. Calle Mallorca, 269 E-08008 Barcelona t: 34 93 4847400 f: 34 93 4847656 www.solvayiberica.es e-mail:
[email protected] Verenigde Staten (+ Canada en Mexico) Solvay America, Inc. 3333 Richmond Avenue Houston, TX-77098-3009 USA t: 1 713 5256000 f: 1 713 5257887 Frankrijk Solvay S.A.-France 12, Cours Albert 1er 75383 Paris – Cedex 08 t: 33 140758000 f: 33 145635728 Groot-Brittannië Solvay UK Holding Company Ltd Solvay House Baronet Road Warrington Cheshire WA4 6HB t: 44 1925 651277 f: 44 1925 655856
Italië Solvay S.A.-Italia Via Filippo Turati, 12 I-20121 Milano MI t: 39 02 290921 f: 39 02 6570581 Portugal Solvay Portugal – Produtos QuÍmicos S.A. Av. Marechal Gomes Da Costa, 33 P-1800-255 Lisboa t: 351 218316100 f: 351 218316250 Singapore (+ Zuidoost-Azië en Australië) Solvay Asia Pacific Pte Ltd 8 Cross Street 24-01 SGP-048424 t : 65 4388886 f : 65 4388777 e-mail :
[email protected] Zwitserland Solvay (Schweiz) AG Zürcherstrasse, 42 CH-5330 Zurzach t: 41 56 2696161 f: 41 56 2696363
Bulgarije Solvay Sodi AD BG-9160 Devnya t: 359 52 68 5000 f: 359 52 68 5006
(Miljoen EUR)
Investeringen en overnames, totale R&D 2003 = 959 miljoen EUR
De gegevens per aandeel zijn beschikbaar in het hoofdstuk “Informatie voor aandeelhouders”, op pagina 87. 2000
812
2001 2002
Uitsplitsing 2003
2003
399
555
404
620
Investeringen en overnames
1 172 341
645
Budget 2004
REBIT per Sector
360
2 627
R&D
2 968
1 044
959
411*
* Waarvan 68% voor de Sector Farmaceutische Producten.
1 031
Omzet per eindverbruikersmarkt
Totale REBIT 2003 = 673 miljoen EUR (inclusief “discontinuing operation” en niet toegewezen bestanddelen, d.i. +10 miljoen EUR)
Farmaceutische Producten
37%
(243 miljoen EUR)
Chemie
29%
(195 miljoen EUR)
Kunststoffen
23%
(155 miljoen EUR)
Kunststofverwerking
11%
(70 miljoen EUR)
Geografische uitsplitsing van de omzet Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR EUROPA
62%
NOORD- EN ZUID-AMERIKA 30%
Europese Unie
55%
Nafta
25%
Andere Europese landen
7%
Mercosur
5%
AZIË-STILLE OCEAAN
7%
REST VAN DE WERELD
1%
Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR Menselijke gezondheidszorg Bouw en architectuur Auto-industrie Chemische industrie Glasfabricage Verbruiksgoederen Waterbehandeling en milieuzorg Elektriciteit en elektronica Detergenten, onderhoudsen hygiëneproducten Verpakking Papier Dieren- en mensenvoeding Andere industrieën
26% 13% 12% 10% 7% 6% 4% 4% 3% 3% 2% 1% 9%
Toekomstgerichte uitgaven per Sector (Miljoen EUR) Ce rapport est également disponible en français. This report is also available in English.
Investeringen en overnames, R&D Investeringen en overnames
R&D
Farmaceutische Producten 2002 2003
DESIGN
Kunststoffen
81
269 153
2002
350 284
437
2003
204 114
55
169
54
258
EN PRODUCTIE:
Kunststofverwerking
2002
239
34
2003
194 30 224
273
2002 2003
91 23 114 73 17 90
Solvay Algemeen Secretariaat Corporate Communications Tél.: + 32 2 509 70 46 Fax: + 32 2 509 72 40
Olympe/Paris, Tél.: + 33 1 43 80 03 16
FOTO’S: DRUKKERIJ: Drukkerij Weissenbruch/Brussel
Chemie
COÖRDINATIE:
Solvay - Michael Pole/Corbis Eric Dumas - Hendrik De Schrijver
Missie, Visie en Waarden
Onze Missie Wij staan wetenschappelijk, technisch en commercieel sterk in de chemie en de gezondheidszorg en we zijn ons bewust van onze verantwoordelijkheid. Wij leveren producten en innoverende diensten om voor onze klanten, onze aandeelhouders en onze medewerkers een continu groeiende toegevoegde waarde te creëren.
Onze Visie Solvay is een onafhankelijke, ethische industriële groep met een mondiale uitstraling, met een evenwichtige portfolio van duurzame, rendabele en groeigerichte activiteiten, die beheerd worden met respect voor het milieu. Een Groep: ❚ die behoort bij de wereldleiders op welgekozen markten en met dito producten, alleen of met solide partners met aanvullende activiteiten; ❚ die gewaardeerd wordt door zijn klanten om zijn vakmanschap en zijn vermogen om betrouwbare en competitieve oplossingen aan te reiken;
❚ die een heldere structuur heeft; een organisatie die motiveert en wel zo dat zowel het individu als het team hun potentieel volop kunnen gebruiken voor stimulerende opdrachten die voldoening schenken; ❚ die zich bewust is van zijn rol in de gemeenschap, die zich inzet voor de gezondheid, de veiligheid en het leefmilieu van zijn medewerkers en van de gemeenschap in de ruimste zin van het woord.
Onze Waarden Wij geloven stellig in: - ethisch gedrag; - respect voor de mens; - klantgerichtheid; - responsabilisering; - teamwork.
1
Bericht van de Voorzitters
2003: een moeilijk jaar 2003 was een uitzonderlijk jaar. Het gewapend conflict in Irak heeft onze samenleving diep getekend, zowel op menselijk als op diplomatiek en uiteraard economisch vlak. Het conflict bracht onzekerheid, een aantal voor de economie vitale factoren bleken onzeker en vluchtig: de snelle koerswisselingen van EUR en USD en de ermee verbonden valuta’s, de olieprijzen, de omvang van de voorraden. Voorts is het verschil in economische vitaliteit tussen de Verenigde Staten en Azië enerzijds, en Europa anderzijds, nog groter geworden, en de vergelijking valt in het nadeel van Europa uit. Voor ongeveer twee derde is onze activiteit gesitueerd in een werelddeel dat in 2003 eigenlijk een nulgroei kende. Europa heeft met zijn eenheidsmunt, de euro, een fantastisch economisch instrument om de integratie te bevorderen, maar nog steeds vertoont het Europees beleid onvoldoende politieke samenhang. Ook het gebrek aan coherente regelgeving schaadt zijn concurrentiekracht. Tegen die achtergrond kunnen we zeggen dat de Groep goed overeind is gebleven, met een resultaat dat 13% minder was dan dat van het recordjaar 2002. Met de cashflow die we hieraan te danken hebben, in combinatie met een strenge selectie in de investeringsuitgaven, kon de Groep zijn groei volhouden, zijn toch al zeer gezonde financiële situatie nog verder verbeteren, en zijn schulden aanzienlijk verminderen. Willen we zélf de toekomst van onze Groep blijven bepalen, dan is dat ook nodig.
Een met beslistheid uitgevoerde strategie Gewapend met een Missie, Visie en Waarden waaruit blijkt wie we zijn en wat onze bedrijfscultuur is, en met een efficiënte organisatie waarin iedereen duidelijk weet wat hem/haar te doen staat, kan de Groep zijn groeistrategie dagelijks met grote beslistheid uitvoeren: ❚ versterking van onze leidende positie in elke activiteit; ❚ versnelde ontwikkeling van de Sector Farmaceutische Producten en van de Specialiteiten. 2
Deze strategie heeft bewezen dat ze zowel voor economisch gunstige tijden als voor moeilijker jaren geschikt is. In het economisch goede jaar 2002, tevens het eerste jaar van de integratie van Solvay Solexis, kon de Groep een recordresultaat neerzetten, zowel wat het nettoresultaat, de cashflow als de ROE betreft. In de veel moeilijkere economische context van 2003 bleek dat hij wel tegen een stootje kan, daarom is de terugval van het resultaat - in vergelijking met het jaar ervoor - nog beperkt. Deze strategie is nu al heel wat jaren de juiste gebleken en we zullen haar met grote beslistheid voortzetten.
Innovatie en Concurrentievermogen Wij zijn in Europa verankerd en de gebeurtenissen van 2003 hielden vooral verband met het Westen en het Midden-Oosten. Maar dit mag ons de rest van de wereld niet uit het oog doen verliezen. In economisch opzicht bevinden de groeipolen in 2003 zich elders. In Rusland, met zijn enorme voorraden olie en mineralen, in India, met zijn demografische macht en in Brazilië, het meest bevolkte land van Zuid-Amerika. Elk van deze landen beleeft een periode van groei. En dan is er natuurlijk China, een land met een enorm menselijk potentieel, dat technologisch steeds beter presteert en een spreekwoordelijke handelsgeest heeft. Met elk van deze vier grote landen zullen we steeds meer rekening moeten houden. Wij zijn in elk van deze mogendheden aanwezig. In Brazilië al sinds vele jaren, nog maar recent in Rusland India en China. We bestuderen er momenteel diverse projecten en sommige daarvan zullen we hopelijk snel kunnen realiseren. De globalisering zet er ons toe aan méér dan ooit de twee pijlers te verstevigen waarop onze groeistrategie steunt: Innovatie en Concurrentievermogen. In elk van deze beide domeinen hebben we ambitieuze plannen waarvoor we ons zelf drie jaar tijd gunnen. Onze concurrentiepositie versterken, terwijl we een sterke euro hebben en een ongekende
groei in Azië, meer bepaald in China, is van vitaal belang voor onze toekomst. Maar we hebben wel de middelen in handen om deze uitdaging met succes aan te gaan. Hoe onze toekomst eruit ziet, bepalen we zélf. Laten we ons daar samen voor inzetten.
Reorganisatie van de Sectoren Na de opruststelling van Henri Lefèbvre, Directeur Generaal van de Sector Kunststoffen, heeft het Uitvoerend Comité begin 2004 besloten de Sectoren Kunststoffen en Kunststofverwerking samen te voegen in één enkele, nieuwe Sector Kunststoffen. Deze hervorming biedt diverse voordelen. Vanaf 1 juni 2004 zal de Groep slechts nog via drie sectoren bestuurd worden, die elk in ongeveer dezelfde mate tot het resultaat bijdragen. Het zal het hem nog gemakkelijker maken zijn leidende positie te behouden of te verstevigen doordat hij zich kan concentreren op drie vakgebieden: Farmaceutische Producten, Chemie en Kunststoffen. De samenvoeging van twee sectoren in één enkele draagt bij tot de verstevigde concurrentiepositie van de Groep, door de meer gebalde structuur en, dankzij de beperking van het aantal communicatiekanalen, tot een verhoogde interactiviteit. Het is Jacques van Rijckevorsel, lid van het Uitvoerend Comité en op dit ogenblik Algemeen Directeur van de sector Kunststofverwerking, die de leiding krijgt van deze nieuwe Sector Kunststoffen.
te wenden. De belangrijke bijdrage van de Farmaceutische Producten en de Specialiteiten, samen met de inspanningen qua concurrentievermogen en de constante verbetering van onze activiteitenportefeuille zijn sterke troeven waaruit we vertrouwen putten. Een diep en zelfs versterkt vertrouwen in de toekomst van onze onderneming. Ons personeel, onze aandeelhouders en klanten zijn ook zulke troeven, net zoals onze bedrijfscultuur, onze efficiënt gebleken groeistrategie en onze transparante organisatie waarbij iedereen zich betrokken voelt. Wij danken hen allen, in het bijzonder onze medewerkers, mannen en vrouwen, voor hun trouw en voor de gedrevenheid waarmee ze voortbouwen aan de toekomst van onze Groep.
Ook 2004 wordt een moeilijk jaar De internationale politieke gebeurtenissen van begin 2003 zullen ook hun stempel drukken op het jaar 2004. Het gebrek aan markante groei in Europa, het risico dat de euro zeer sterk blijft en de groeiende concurrentiedruk van de opkomende landen waarvan de valuta’s gekoppeld zijn aan de USD, zijn de belangrijkste factoren waarmee we rekening moeten houden. De Solvay-groep zal in 2004 eens te meer de veranderingen in zijn voordeel moeten zien aan
Aloïs Michielsen
Daniel Janssen
Voorzitter van het Uitvoerend Comité
Voorzitter van de Raad van Bestuur
3
Raad van bestuur en Corporate Governance
RAAD VAN BESTUUR EN CORPORATE GOVERNANCE De statuten bepalen dat de Jaarvergadering plaats vindt op de eerste donderdag van juni (of, wanneer dit een feestdag is, de eerste daaropvolgende werkdag), vanaf 10.00 uur ’s morgens. De volgende Vergadering valt dus op donderdag 3 juni 2004.
1. Werking van de raad van bestuur Per 1 januari 2004 telde de Raad van Bestuur van Solvay N.V. 16 leden. Vervaldatum van het Geboorte- Hoofdactiviteit mandaat jaar (per 01/01/2004) Baron Daniel JANSSEN
2004
1936 Voorzitter van de Raad van Bestuur
Aloïs MICHIELSEN
2009
1942 Voorzitter van het Uitvoerend Comité
René DEGREVE
2004
1943 Lid van het Uitvoerend Comité – Algemeen Directeur Financiën
Jürgen ERNST
2004
1939 Lid van het Uitvoerend Comité – Algemeen Directeur Sector Farmaceutische Producten
Baron Hubert de WANGEN
2005
1938 Directiefunctie buiten Solvay
Jean-Marie SOLVAY
2008
1956 Directiefunctie buiten Solvay
Ridder Guy de SELLIERS de MORANVILLE
2005
1952 Directiefunctie buiten Solvay
Kenneth MINTON
2009
1937 Directiefunctie buiten Solvay
Denis SOLVAY
2006
1957 Directiefunctie buiten Solvay
Nicolas BOËL
2009
1962 Directiefunctie buiten Solvay
Whitson SADLER
2007
1940 Oud Algemeen Directeur Solvay Noord-Amerika
Jean van ZEEBROECK
2004
1943 Secretaris-Generaal European Owens-Corning
Jean Martin FOLZ
2006
1947 Voorzitter van PSA Peugeot Citroën
Jacques SAVERYS
2007
1937 Directiefunctie buiten Solvay
Karel VAN MIERT
2009
1942 Directiefunctie buiten Solvay
Dr. Uwe-Ernst BUFE
2005
1944 Directiefunctie buiten Solvay
Het voorzitterschap van de Raad van Bestuur en dat van het Uitvoerend Comité zijn twee verschillende functies, respectievelijk uitgeoefend door Baron Daniel Janssen en Aloïs Michielsen. Het is de Algemene Vergadering die de bestuurders benoemt voor een termijn van ten hoogste zes jaar. Ze zijn herbenoembaar. De leeftijdsgrens voor lidmaatschap van de Raad is bepaald op het einde van de gewone algemene vergadering die volgt op hun 70ste verjaardag. De Raad van Bestuur bepaalt bij lottrekking de volgorde van aftreden van de bestuurders en wel zo dat alle mandaten van de Raad van Bestuur in zes jaar tijds hernieuwd zijn. Van zodra deze rotatie is vastgelegd, gebeurt de hernieuwing volgens de benoemingsanciënniteit. De rotatie verloopt volgens de hierboven vermelde vervaldata van de mandaten. Onafhankelijke bestuurders De Raad van Bestuur bepaalt de criteria volgens welke kan worden uitgemaakt of zijn leden onafhankelijk zijn in de geest van de wet.
4
Om als onafhankelijk te worden beschouwd mag een bestuurder sedert op zijn minst drie jaar geen uitvoerende functie in de Solvay-groep bekleed hebben. Evenmin mag hij er een zakelijke relatie of welke relatie dan ook met de Groep op na houden die enige invloed zou kunnen hebben op zijn onafhankelijk oordeel. Wat dit laatste criterium betreft, is het feit een belangrijke klant, leverancier of aandeelhouder van de Solvay-groep te zijn een element waarmee de Raad bij het onderzoek van elk individueel geval rekening houdt. Het is om die redenen dat de Raad van Bestuur de heren Michielsen, Degrève en Ernst, wegens hun mandaat in het Uitvoerend Comité, en de heer Sadler, wegens de leidende functie die hij binnen de Groep heeft uitgeoefend tot 31 december 2001, niet als onafhankelijke bestuurders beschouwt. Zo vindt de Raad van Bestuur ook dat Baron Daniel Janssen, als gedelegeerd bestuurder van Solvac N.V., met ruim 27% de voornaamste aandeelhouder van Solvay N.V., evenmin onafhankelijk is. Deze vijf personen buiten beschouwing latend, heeft de Raad van bestuur voorgesteld de elf andere bestuurders als onafhankelijk in de geest van de wet te beschouwen. De gewone Algemene Vergadering van 5 juni 2003 heeft dit voorstel goedgekeurd. Werking De Raad vergadert ten minste zevenmaal per jaar. De secretaris-generaal van de onderneming dient alle bestuurders de data mee te delen van de geplande gewone vergaderingen. Hij dient hen te gepasten tijde de agenda en een dossier toe te sturen en de verslagen op te maken. Het dagelijks bestuur wordt toevertrouwd aan het Uitvoerend Comité. De Raad moet beschikken over alle nodige informatie om het dagelijks bestuur te kunnen controleren, strategische keuzes te maken en over de voornaamste benoemingen te beslissen. Daarom brengt de voorzitter van het Uitvoerend Comité, samen met de twee andere bestuurders die lid zijn van het Uitvoerend Comité, commentaar uit over de ontvangen dossiers met het oog op de te nemen beslissingen. Overigens gebeurt het vaak dat leidinggevende personen, niet per se leden van het Uitvoerend Comité, maar rechtstreeks betrokken bij de beslissingen waarover de Raad zich moet uitspreken, een welbepaald dossier nader komen toelichten. Taken Naast de wettelijke en statutaire bevoegdheden bepaalt de Raad van Bestuur, op voorstel van het Uitvoerend Comité, de strategie en de algemene organisatie van de onderneming en van de Groep; hij legt jaarlijks de budgetten voor investeringen en voor Onderzoek en Ontwikkeling vast; hij bepaalt het bedrijfsbudget en het vijfjarenplan. Hij bekrachtigt investeringsbeslissingen die het Uitvoerend Comité sinds de vorige Raadszitting genomen heeft, wanneer het om meer dan 3 miljoen EUR gaat. Voor investeringen of desinvesteringen ten bedrage van meer dan 50 miljoen EUR is alleen de Raad van Bestuur bevoegd. De Raad van Bestuur benoemt ook de voorzitter en de leden van het Uitvoerend Comité en de secretaris-generaal. Voorts wordt de Raad om advies gevraagd over de andere benoemingen op sleutelposities. Onverminderd de algemene bevoegdheid van de Raad van Bestuur als college, engageert de onderneming zich op geldige wijze met de handtekening van twee bestuurders die ofwel voorzitter van de Raad van Bestuur, ofwel voorzitter dan wel lid van het Uitvoerend Comité zijn. Voorts kan de Raad van Bestuur aan iedere persoon, al dan niet uit zijn leden verkozen, volmacht geven om een van deze handtekeningen te zetten. Statutaire regels voor besluitvorming binnen de Raad De Raad van Bestuur kan slechts geldig beraadslagen en beslissen indien ten minste de helft van zijn leden aanwezig of vertegenwoordigd is. Sommige zeer belangrijke beslissingen vergen nader overleg en worden bij 3/4 meerderheid goedgekeurd.
Regels voor de uitoefening van de functie van bestuurder De ethische regels van de onderneming gelden ook voor de bestuurders, meer bepaald wat discretieplicht en bevoorrechte informatie betreft. Bij aan- of verkoop van Solvay-aandelen heeft een bestuurder zich te houden aan regels die de periodes vaststellen wanneer dergelijke transacties hem niet toegestaan zijn, in het bijzonder vóór de bekendmaking van de financiële resultaten. Regels en procedures voor de vergoeding van de leden van de Raad van Bestuur en van het Uitvoerend Comité
Directeur Financiën brengt René Degrève verslag uit aan het Comité. Secretaris-Generaal Jacques Lévy-Morelle fungeert als secretaris. Het Comité vergadert viermaal per jaar en geeft advies over financiële zaken, daarbij ook de resultaten, de dividendpolitiek, het schuldbeleid, de dekking van wisselkoersrisico’s en de financiële communicatie. ❚ Het Verlonings- en Benoemingencomité bestaat uit Baron Daniel Janssen (Voorzitter), Jean van Zeebroeck, Nicolas Boël en Aloïs Michielsen. Het is Daniël Broens, Algemeen Directeur Human Resources, die verslag uitbrengt aan het Comité en er de secretaris van is. Het Comité komt op zijn minst tweemaal per jaar bijeen. Het behandelt voorstellen voor de vergoeding (ook met stock options) en de benoeming van de bestuurders, de leden van het Uitvoerend Comité en de Algemene Directeurs, en het loonbeleid.
De regels voor de bepaling van de bezoldiging zijn beschreven in artikel 27 van de statuten. De bestuurders krijgen, ten laste van de algemene kosten, een vaste vergoeding waarvan de Algemene Vergadering de modaliteiten en de omvang bepaalt. Op voorstel van het Verlonings- en Benoemingencomité kan de Raad van Bestuur bestuurders belast met speciale functies (Voorzitter van de Raad, Voorzitter en leden van het Uitvoerend Comité, leden van het Auditcomité,…) een bijkomende vergoeding geven bovenop het bedrag dat de Algemene Vergadering al heeft toegekend.
2. Dagelijks bestuur door het Uitvoerend Comité
De leden van het Uitvoerend Comité krijgen elk een vaste vergoeding, een variabele vergoeding en aandelenopties. Voorts zijn ze aangesloten bij de pensioenstelsels voor kaderleden of andere hiermee vergelijkbare pensioensystemen. Deze pensioensystemen bieden aanvullende inkomsten bij pensionering, bij overlijden of invaliditeit.
De vijf andere leden zijn de drie overige Algemeen Directeurs van de Sectoren (Christian Jourquin, Henri Lefèbvre en Jacques van Rijckevorsel), de Gedelegeerd Bestuurder van Solvay-Solexis (Bernard de Laguiche) en de Algemeen Directeur voor Onderzoek en Technologie (Luigi Belli).
Voor de niet-uitvoerende bestuurders zijn er geen variabele vergoedingen of aandelenopties en evenmin aanvullende pensioenregelingen. Voor het jaar 2003 bedraagt het totaal van de vergoedingen en pensioenen uitbetaald aan alle uitvoerende en niet-uitvoerende bestuurders 4,9 miljoen EUR. Dit bedrag omvat een brutovergoeding voor de zestien bestuurders ten belope van 1,28 miljoen EUR voor de uitoefening van hun functie, alsmede de pensioenen uitbetaald aan de gewezen uitvoerende bestuurders. Sinds 2002 krijgen de niet-uitvoerende bestuurders die lid zijn van het Auditcomité een aanvullende vergoeding voor hun deelname aan de vergaderingen van dit Comité. Dit laatste bedrag zit vervat in de totale som gebruikt voor de brutobezoldiging van de bestuurders. Geen enkele bestuurder heeft in 2003 leningschulden opgelopen bij Solvay N.V. of haar dochterondernemingen. Het bedrag op Groepsniveau van de brutovergoeding voor de acht leden van het Uitvoerend Comité - van wie er drie ook bestuurder zijn - bedraagt 4,85 miljoen Euro, waarvan 1,9 miljoen EUR als variabel deel. In 2003 hebben de acht leden van het Uitvoerend Comité ingeschreven op 95 000 Solvay-aandelenopties (stock options), tegen een uitoefenprijs die overeenstemt met de gemiddelde dagelijkse slotkoers van het aandeel gedurende de dertig dagen voorafgaand aan het inschrijvingsaanbod. De uitoefening kan gebeuren in de periode tussen het begin van het 4e jaar en het einde van het 8e jaar na het aanbod. Speciale comités ingesteld door de Raad van Bestuur De Raad van Bestuur heeft in februari 2003 de duur van de mandaten voor het Audit-comité, het Comité van Financiën en het Verlonings- en Benoemingscomité vastgelegd op twee jaar voor iedereen die er deel van uitmaakt. Het mandaat kan worden verlengd. De maatregel werd van kracht op 10 februari 2003. ❚ Het Auditcomité: opgericht in 1998, is het belast met de interne controle van de financiële verslagen en de naleving van de boekhoudkundige regels. Het bestaat uit Kenneth Minton (Voorzitter), Denis Solvay, Ridder Guy de Selliers de Moranville en Whitson Sadler. In 2003 heeft het Comité vijfmaal vergaderd, waarvan viermaal telkens voor de publicatie van de driemaandelijkse financiële resultaten. René Degrève (Algemeen Directeur Financiën), Alain Chif (Hoofd van het Departement interne audit) en Deloitte & Touche, vertegenwoordigd door Michel Denayer (Commissaris-titularis) brengen aan het Comité verslag uit. ❚ Het Comité van Financiën bestaat uit Baron Daniel Janssen (Voorzitter), Jean Martin Folz, Dr. Uwe-Ernst Bufe en Aloïs Michielsen. Als Algemeen
Het Uitvoerend Comité van Solvay N.V. bestaat in 2003 uit acht leden, van wie er drie (Aloïs Michielsen, Voorzitter, René Degrève, Algemeen Directeur Financiën en Jürgen Ernst, Algemeen Directeur Sector Farmaceutische Producten) ook bestuurder zijn.
De functie van lid van het Uitvoerend Comité is een voltijdse activiteit ten dienste van de onderneming en de Groep. Het mandaat duurt twee jaar en kan worden verlengd. De leeftijdsgrens ligt op 65 jaar. Het Uitvoerend Comité vergadert in principe om de twee weken (behalve in juli en augustus, dan vergadert het eenmaal per maand). De taak van het Comité is omschreven door de Raad van Bestuur. Ze behelst het dagelijks bestuur, de opvolging van de zaken van de Groep (inclusief die van de dochterbedrijven), de investerings- of desinvesteringsbeslissingen tot 50 miljoen EUR (met bekrachtiging door de Raad van Bestuur voor transacties met een waarde van meer dan 3 miljoen EUR), en de voorbereiding van de strategische opties die zullen worden voorgelegd aan de Raad van Bestuur.
3. Beleid inzake aanwending van de resultaten Het beleid van de Raad van Bestuur bestaat erin de Algemene Vergadering een bestemming van het resultaat voor te stellen die het enerzijds mogelijk maakt een hoger dividend uit te keren iedere keer wanneer dit kan en het dividend indien mogelijk nooit te verlagen. Anderzijds stelt de Raad voor te herinvesteren in de activiteiten van de Groep om een zelffinanciering te waarborgen. Van de nettowinst wordt zo eerst minstens 5% ingehouden voor de wettelijke reserve, maar deze inhouding is niet langer verplicht van zodra de reserve 10% van het maatschappelijk kapitaal bedraagt. Voor wat over blijft kan de Algemene Vergadering van de Aandeelhouders beslissen de door haar te bepalen bedragen te besteden aan de samenstelling van een reservefonds of een dotatie aan dit fonds, ofwel ze over te dragen naar het volgende boekjaar. De uitkering van de dividenden gebeurt gewoonlijk eind juni, nadat de Algemene Vergadering hierover begin juni een beslissing genomen heeft. De Raad van Bestuur beslist gewoonlijk in december een interimdividend uit te betalen in januari. Op zijn vergadering van 17 december 2003 heeft de Raad besloten op 15 januari 2004 een netto interimdividend uit te keren van 0,70 EUR per aandeel, dat geldt als een voorschot op het dividend over het boekjaar 2003. Het saldo, waarvan de toekenning door de Raad wordt voorgesteld aan de Algemene Vergadering van 3 juni 2004, bedraagt 1,10 EUR netto per aandeel.
4. Relaties met de hoofdaandeelhouder De hoofdaandeelhouder van Solvay N.V. is Solvac N.V., dat 27% van de aandelen bezit. Solvay N.V. en Solvac N.V. delen één bestuurder, Baron Daniel Janssen. Solvac N.V. heeft met Sofina N.V., Deutsche Bank AG en Fortis Bank N.V. een overeenkomst gesloten om Solvay N.V. te verdedigen tegen eventuele vijandige pogingen om de meerderheid in handen te krijgen. Deze overeenkomst is verlopen in oktober 2003 en is toen niet verlengd.
5
Uitvoerend Comité en Algemene Directies
Uitvoerend Comité Aloïs Michielsen (1)
Henri Lefèbvre (5)
Voorzitter van het Uitvoerend Comité
Algemeen Directeur Sector Kunststoffen
René Degrève (2)
Bernard de Laguiche (6)
Algemeen Directeur Financiën
Gedelegeerd-Bestuurder Solvay Solexis S.p.A
Jürgen Ernst (3)
Luigi Belli (7)
Algemeen Directeur Sector Farmaceutische
Algemeen Directeur Onderzoek
Producten
& Technologie
Christian Jourquin (4)
Jacques van Rijckevorsel (8)
Algemeen Directeur Sector Chemie
Algemeen Directeur Sector Kunststofverwerking
Sectorale en functionele Directies Sectoren
Functies
Jürgen Ernst (3)
René Degrève (2)
Algemeen Directeur Sector Farmaceutische
Algemeen Directeur Financiën
Producten
Luigi Belli (7)
Christian Jourquin (4)
Algemeen Directeur Onderzoek
Algemeen Directeur Sector Chemie
& Technologie
Henri Lefèbvre (5)
Jacques Lévy-Morelle (9)
Algemeen Directeur Sector Kunststoffen
Secretaris-Generaal en Directeur Juridische Dienst
Jacques van Rijckevorsel (8)
Daniel Broens (10)
Algemeen Directeur Secteur Kunststofverwerking
Algemeen Directeur Human Resources
3
Jacques Thoelen* (11)
Europa
Marc Duhem** (12)
Europa
Jean-Pierre Lapage (13)
Mercosul
David Birney (14)
Nafta
Christian De Sloover (15)
Azië en Stille-Oceaangebied
*Voorzitter van de Europese Regionale Board tot 31/12/2003 **Voorzitter van de Europese Regionale Board vanaf 01/01/2004
6
10
11 13 12
Regionale Directies
15 14
9 7
4 2
6 8
5
1
7
Strategie
De groeistrategie van de Groep verloopt over twee grote sporen: ❚ versteviging van onze leidende positie in alle activiteiten, ❚ snellere ontwikkeling van de Sector Farmaceutische Producten en de Specialiteiten. Het beeld van een boom symboliseert mooi deze groeistrategie: hij put zijn energie uit zijn diepe culturele wortels. Zijn dynamiek dankt hij aan zijn machtige stam, waarop zich de krachtige loten Innovatie en Concurrentievermogen geënt hebben. Het gebladerte symboliseert het uitzwermen van onze creativiteit over de hele wereld. De huidige situatie is dat 85% van de omzet gerealiseerd wordt met producten waarmee de Groep als producent bij de absolute wereldtop hoort. Bijna 2/3 van het resultaat danken we aan de Farmaceutische Producten en de Specialiteiten. In 1998 was dat minder dan 1/3. Aloïs Michielsen 8
Innovatie
Iedereen voelt zich uitgedaagd In 2003 hebben we alles op alles gezet om ons personeel warm te maken voor onze groeistrategie, te realiseren met behulp van Innovatie en Concurrentievermogen.
❚ Een jury, samengesteld uit 7 mensen van binnen de Groep en 7 “externen”: met hun allen vertegenwoordigden ze een brede waaier van specialismen, voorkeuren en affiniteiten.
Uit de derde editie van de “Solvay Innovation Trophy” is duidelijk gebleken hoezeer iedereen in de Groep zich door de actie aangesproken voelt. De derde “Trophy” was enorm verrijkend, maar wat viel nu eigenlijk het meest op?
17 december was een memorabele dag: op een feestelijke bijeenkomst van 3000 mensen, die zich mochten verheugen in de belangstelling van HH.KK.HH Prins Filip en Prinses Mathilde, kregen de winnaars hun trofee, één per categorie, plus de Prijs namens het personeel.
❚ Allereerst een zeer hoge participatiegraad: we selecteerden niet minder dan 134 projecten en ze kwamen van overal in de Groep. Ter vergelijking: in 2001 en 1999 waren dat er respectievelijk “maar” 65 en 39.
❚ Voorts, dat we de projecten in 6 categorieën dienden onder te brengen, wat wijst op de grote diversiteit van de voorstellen: New Business, Klantgerichte projecten, Verbetering van de prestaties, Verbetering van het management, Duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verantwoordelijkheid, “Transponeerbare” Innovatie.
Inmiddels heeft het Uitvoerend Comité het voltallige personeel een nieuwe opgave toevertrouwd, met afspraak in het jaar 2006. Het is een drievoudige uitdaging:
❚ Groei: 20% van onze omzet halen met producten en hun toepassingen die in de voorbije 5 jaar zijn gelanceerd en dit op een nieuw te veroveren markt.
“Solvay Innovation Trophy 2003”
❚ Partnership: De helft van de innoverende projecten zouden het resultaat moeten zijn van interactie met de “buitenwereld” (klanten, universiteiten, overheid, leveranciers, start-ups,…).
❚ De grote betrokkenheid van allen,
❚ Iedereen doet mee:
dankzij onder andere een opiniepeiling in alle vestigingen ter wereld, die het project aanwees dat het meest in de smaak viel bij het personeel;
De Groep in al zijn geledingen, elke dienst of afdeling zou moeten meewerken aan ten minste één dergelijk officieel als innovatief erkend project.
Verdeling van de projecten in 2003
1999
39
2001
65
2003
134 24
21
26
26
21
16
Total New Business Klantgerichte projecten Verbetering van de prestaties Verbetering van het management Duurzame ontwikkeling en maatschappelijke verantwoordelijkheid “Transponeerbare” Innovatie
9
Onze concurrentiepositie
Specialiteiten Farmaceutische Specialiteiten
Andere Specialiteiten
Solvay is één van de 40 belangrijkste farmaceutische bedrijven ter wereld en het heeft een leidende positie op de volgende uitgekozen therapeutische gebieden: ❚ Gastro-enterologie; ❚ Gynaecologie, Andrologie; ❚ Psychiatrie; ❚ Cardiologie.
Solvay is zich geleidelijk gaan toeleggen op een aantal Specialiteiten, ontwikkeld in de Sectoren Chemie, Kunststoffen en Kunststofverwerking die: ❚ minder gevoelig zijn voor de conjuncturele cycli; ❚ een marge hebben op omzet en rendement, uitgedrukt in ROI (Return On Investment), die hoger ligt dan het Groepsgemiddelde; ❚ heel specifieke markten hebben, met hoge toegevoegde waarde en sterke groei; ❚ deel uitmaken van belangrijke Onderzoeks- en Ontwikkelingsprogramma’s, zodat geregeld nieuwe producten of sterk verbeterde producten op de markt kunnen worden gebracht.
Voor elk van deze vier therapeutische gebieden concentreert Onderzoek en Ontwikkeling zich op zorgvuldig geselecteerde klinische targets. De onderzoekers hebben heel wat specialistische kennis in huis, maar soms zoeken ze versterking bij gereputeerde partners, of het nu voor genetisch onderzoek is of voor de uitvoering van specifieke klinische tests.
Een paar voorbeelden van dergelijke Solvay-specialiteiten: Chemie: fluorproducten, ultra-zuiver barium- en strontiumcarbonaat, “Advanced Functional Minerals”, caprolactonen, natriumbicarbonaat en ultrazuiver waterstofperoxide.
Bij Solvay Pharma werken ongeveer 7 500 mensen in meer dan 45 landen. Het is actief op elk continent.
Kunststoffen: “Performance Compounds”, polymeren van hoge kwaliteit, zoals fluorpolymeren, fluorelastomerenen, fluorvloeistoffen, barrièrematerialen, polyarylamiden, polysulfonen, kwalitatief superieure polyamiden, polymeren. Kunststofverwerking: brandstofsystemen (samen met Plastic Omnium), folie voor medisch gebruik, laminaten, zwembadfolie, andere technische foliën.
Concurrentiepositie
(onvolledige opsomming)
Concurrentiepositie
Voornaamste producten
Europa
VS
Wereld
1 4
3 –
1 8
1
6
2
GASTRO-ENTEROLOGIE Gastro-intestinale enzymen Laxeermiddelen Antispasmodica/ Spastisch colonsyndroom
Voornaamste producten
(onvolledige opsomming)
Europa
Wereld
2
2 bij de wereldleiders bij de wereldleiders 1 4 2
CHEMIE
HORMONALE THERAPIEËN
Fluorproducten Advanced Functional Minerals Caprolactonen Natriumbicarbonaat Ultrazuiver H2O2 Ultrazuiver barium/strontium
1 2 1
KUNSTSTOFFEN
voor vrouwen voor mannen
4 –
2 1
2 1
Duizeligheid (syndroom van Ménière)
1
1
1
Fluor polymeren Andere speciale polymeren
–
2 bij de wereldleiders
1 1 1 1
1 1 1 2
KUNSTSTOFVERWERKING
10
Inergy (brandstofsystemen) Folie voor medisch gebruik Laminaten Zwembadfolie
Essentiële Producten
Omzet Omzet (%)
Behalve op de Specialiteiten leggen de Sectoren Chemie, Kunststoffen en Kunststofverwerking zich ook toe op de Essentiële Producten. Die danken hun succes even goed aan hun geschiedenis als aan hun specifieke eigenschappen. Verscheidene van deze producten lagen aan de basis van het ontstaan van de Groep en later aan die van zijn verdere ontwikkeling. In ons dagelijks leven zijn ze onmisbaar. Voor elk van deze producten heeft de Groep alleen of samen met een partner een internationaal leidende positie en een belangrijk concurrentievoordeel dat hij graag verder wil uitbouwen.
1999
2003
1. Farmaceutische Specialiteiten
17%
24%
2. Andere Specialiteiten
19%
33%
3. Essentiële Producten
64%
43%
1
1 3
1999
2003
2
3 2
Het gaat om de volgende producten: Chemie: natriumcarbonaat, natriumhydroxide, zout (samen met Kali und Salz), waterstofperoxide, perzouten, barium- en strontiumcarbonaten (van ‘technische’ kwaliteit), natriumhypochloriet…
EBIT/REBIT *
Kunststoffen: vinylproducten (samen met BASF in Europa; Vinythai (Thailand) en Solvay Indupa (Mercosul) zijn op de beurs genoteerd).
EBIT/REBIT (%)
Kunststofverwerking: buizen en hulpstukken (samen met Wienerberger) en een aantal toepassingen van industriële folie.
1999
2003
1. Farmaceutische Specialiteiten
24%
37%
2. Andere Specialiteiten
26%
30%
3. Essentiële Producten
50%
33%
*
Concurrentiepositie Voornaamste producten
EBIT 1999 (Belgisch recht) ; REBIT 2003 (IFRS)
(onvolledige opsomming)
Europa
Wereld
1 1 1 1 1
1 1 1 1 3
CHEMIE Natriumcarbonaat Waterstofperoxide Perzouten Barium/strontium Natriumhydroxide
1 3 1999
1 2003
3 2 2
KUNSTSTOFFEN PVC
2
4
4 1
– 3
KUNSTSTOFVERWERKING Pipelife (buizen en hulpstukken) Gekalanderde folie
11
Mijlpalen
1863 - 2003 1
3
5
2
4 Chemie: Oprichting in 1863 van de Maatschappij Solvay & Cie, voor de toepassing van de productiemethode van natriumcarbonaat, het procédé van Ernest Solvay (1), met een eerste fabriek in Couillet (België). 1898: eerste zoutelektrolyse voor de productie van chloor in Jemeppe-sur-Sambre (België). 1959: eerste fabriek voor de productie van waterstofperoxide (H2O2), eveneens in Jemeppe-sur-Sambre. 1992: acquisitie van de meest productieve productie-eenheid ter wereld voor natuurlijk natriumcarbonaat in Wyoming (VS), tot dan eigendom van TENNECO. 1997: de Groep verwerft een meerderheidsaandeel van de natriumcarbonaatfabriek Sodi, en richt Solvay-Sodi op in Bulgarije.
Kunststoffen: 1949: de productieeenheid voor polyvinylchloride (PVC), in Jemeppe-sur-Sambre (2), is de eerste stap in de wereld van de plastics. Daarbij komt in 1956 PE (polyethyleen) in Rosignano (Italië), in 1973 de fluorpolymeren in Tavaux (Frankrijk), in
1974 de aankoop van de PE-activiteiten van Celanese, in Deer Park (Texas/VS). 1992: opstart van de PVC-fabriek van Map Ta Phut (Thailand). 2000: acquisitie van de speciale polymeren van BP Amoco en, in 2001, van Ausimont, met de oprichting van Solvay Solexis.
Farmaceutische Producten: 1950: naoorlogse periode, eerste stappen in de farmaceutische activiteit met het verwerven van een meerderheidsdeelneming in KaliChemie AG (3) (Hannover, Duitsland), in 1980 gevolgd door de overname van Philips Duphar, Weesp (Nederland), in 1986 van Reid-Rowell (VS) en in 1998 van Unimed (VS).
Kunststofverwerking: Vanaf 1960 verwerft de Groep de eerste kunststofverwerkingsactiviteiten, met het oog op de integratie stroomafwaarts van PVC en later van andere plastics. 2000: oprichting van de 50/50 joint venture Solvay/Plastic Omnium voor brandstofsystemen en verder ontwikkeling in Azië.
1991
Geografische expansie
1863/1880 België, Frankrijk, Spanje, Duitsland, Engeland, Oostenrijk-Hongarije
ex-DDR
❚ 1880: Oprichting van een pensioenkas voor de bedienden. Op de terreinen van onze fabrieken komen er woonhuizen, scholen, ziekenhuizen, sportterreinen en culturele centra,… ❚ 1903: Oprichting van de Ecole de Commerce Solvay en van het eerste Institut de Sociologie aan de Université Libre de Bruxelles (ULB). ❚ 1911: Organisatie van de eerste Conseil de Physique Solvay in Brussel (4), trefpunt van de wetenschappelijke elite uit die tijd. Er komen nog 17 dergelijke congressen in de periode 1913 – 1991. ❚ 1996: Oprichting van de eerste Europese Ondernemingsraad. ❚ 1998: Oprichting van de dubbele leerstoel Technologische Innovatie aan het INSEAD (Frankrijk) en aan de Solvay Business School (België). ❚ 2003: Viering van de 140e verjaardag (5).
1991 1881
Canada
Rusland
1997 Bulgarije 1913 1987 Turkije Italië
Sociale en culturele uitstraling
2002
1884
Verenigde Staten
1985 Azië
India
1941 12
Brazilië
1996
Argentinië
Markante feiten
Jaar 2003 1
4 2
Acquisities ❚ Acquisitie door Solvay Soda Ash Holding Inc., dochter van Solvay America Inc., van American Soda, LLP van Williams. In zijn fabrieken van Piceance en Parachute – Colorado (VS) produceert American Soda natriumcarbonaat en -bicarbonaat, via extractie door boring van “nahcolite”, een natuurlijke vorm van bicarbonaat.
Nieuwe producten ❚ Voorbereiding van de registratiedossiers voor cilansetron (1), nadat fase III van de klinische tests met gunstig resultaat is afgewerkt. Cilansetron, een geneesmiddel voor de behandeling van het spastische colonsyndroom, is het resultaat van eigen onderzoekswerk van de Groep. De klinische tests die het nu achter de rug heeft, gebeurden in samenwerking met Quintiles Transnational. ❚ Lancering van Solkane® 365 mfc en opstarten van de industriële productie-eenheid in de fabriek van Tavaux (Frankrijk). Het fluorkoolwaterstof (HFK) Solkane® 365 mfc is een isolerend blaasmiddel bruikbaar bij de productie van polyurethaanschuim dat vooral dienstig is bij isolatie. ❚ Opstarten van de productie-eenheid voor Tecnoflon® (2), fluorelastomeer
met hoge chemische en thermische resistentie, in de Solvay Solexis-fabriek van Thorofare (VS). ❚ Ontwikkeling van een productieplatform voor PZEV (3) (Partial Zero Emission Vehicle)brandstofsystemen met zeer lage verdamping (Neder-over-Heembeek, België en Troy, VS).
Industriële reorganisatie ❚ Om zijn concurrentievermogen te vrijwaren brengt SolVin de productie van vinylchloride monomeer (VCM) en van polyvinylchloride (PVC) samen in fabrieken van wereldformaat en kondigt de sluiting aan van de kleinere productie-eenheden, in Ludwigshafen (Duitsland). ❚ Op 01/01/04 heeft Solvay America alle chemische activiteiten van de NAFTA-zone gebundeld in het nieuw opgerichte Solvay Chemicals Inc. in Houston (VS) (4).
Opstart - uitbreiding ❚ Bouw van een nieuwe productieeenheid voor griepvaccins, verkregen uit cellenkweek via een innovatieve technologie, te Weesp (Nederland), op de site van Solvay Pharmaceuticals. Met deze fabriek breidt Solvay vanaf 2005 de productiecapaciteit voor INFLUVAC® zodanig uit dat het zowel
3
de Europese als de niet-Europese markten kan bedienen. De bouw is aangevat in het begin van 2003. De fabriek zal naar verwachting op tijd klaar zijn voor de vaccin-productie van 2005. ❚ Opstart van de Inergy-fabriek voor brandstofsystemen in Kitakyushu (Japan).
Akkoorden, partnerships, transferten ❚ Solvay Pharmaceuticals en Lundbeck A/S (Denemarken) starten samen klinische testfase III voor bifeprunox, atypisch antipsychoticum voor de behandeling van schizofrenie. ❚ Onderzoeks- en licentie-overeenkomst tussen Solvay Pharmaceuticals en Hormos Medical Corporation (Finland) inzake gezondheidszorg voor de vrouw. ❚ Akkoord met Nikos voor de oprichting van een 50/50 joint venture Soligran voor de productie van polyvinylchloride (PVC)-compounds in Tver en Volgograd (Rusland).
Financiële nieuwigheden ❚ Overgang per 1 januari 2003 naar de IFRS-regelgeving en driemaandelijkse publicatie van de resultaten. ❚ Uitgifte van EMTN’s (European Medium Term Notes) voor een totaal bedrag van 800 miljoen EUR.
13
Farmaceutische Producten
Kerncijfers (miljoen EUR) Jaar
2002
2003
Omzet REBIT Afschrijvingen Investeringen R&D 2 Personeel (aantal) ■
1 863 263 137■1 81 269 7 242
1 832 243 59 153 284 7 530
1. Inclusief uitzonderlijke afschrijvingen ten belope van 71 M EUR in 2002. ■ 2. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. ■
Een geneesmiddelenportefeuille die door dynamisch onderzoek steeds beter gevuld raakt STRATEGIE De Farmaceutische Sector moet sneller groeien, en wel door: ❚ de toespitsing op vier uitgekozen therapeutische domeinen: gastro-enterologie, gynaecologie/ andrologie, cardiologie en psychiatrie; ❚ het verwerven en/of ontwikkelen van nieuwe producten en nieuwe toepassingen voor reeds bekende producten; ❚ de aankoop van bedrijven; ❚ een wereldwijde aanwezigheid met een omzet waarvan de groei die van de markt overtreft, vooral in Noord-Amerika, Centraal- en Oost-Europa, en ook in het Midden-Oosten en Azië;
Werner CAUTREELS, Ph. D. Wordlwide Head of Research and Development Solvay Pharmaceuticals Weesp / Nederland “Onze mensen zijn creatief en werken internationaal samen. Met de modernste technologie onderzoeken ze onvermoeibaar de moleculen waarvan er sommige de geneesmiddelen van morgen zijn. We werken momenteel aan een aantal prachtige producten en in 2003 hebben we forse vooruitgang geboekt in de ontwikkeling ervan.”
❚ het aanbrengen van nieuwe moleculen, die het resultaat zijn van R&D. Dat onderzoek moet intensiever en nog doeltreffender worden, of we daar nu een partner voor aanspreken of niet.
Uitsplitsing van de omzet in 2003: 1 832 miljoen EUR Per terapeutisch gebied Gynaecologie, Andrologie
37%
EUROPA
46%
NOORD- EN ZUID-AMERIKA 47%
Gastro-enterologie
29%
Europese Unie
38%
Nafta
45%
Psychiatrie
17%
Andere Europese landen
8%
waarvan VS
37%
Cardiologie
11%
AZIË-STILLE OCEAAN
5%
Mercosur
2%
REST VAN DE WERELD
3%
Andere 14
Per bestemmingszone
5%
“Vandaag onderzoeken onze laboratoria de moleculen die ons morgen een betere levenskwaliteit bieden.” 15
Farmaceutische Producten
❚ Evolutie per therapeutisch domein en per geografische zone
Cardiologie
Uitgedrukt in euro, komt de totale verkoop van de Sector in 2003 niet hoger uit dan in 2002. Dit is toe te schrijven aan de sterkte van de euro. Maar wanneer men de evolutie per therapeutisch domein bekijkt, krijgt men een meer gedifferentieerd beeld.
TEVETEN® (66 M EUR, 4% van de verkoop, 25% groei) en PHYSIOTENS® (60 M EUR, 3% van de verkoop, 15% groei) gaan fors vooruit, en ondertussen doen we op de zeer concurrentiële markt van de bloeddrukverlagers almaar meer kennis en ervaring op.
De achteruitgang in de gynaecologie wordt gecompenseerd door de vooruitgang in cardiologie. De twee andere domeinen blijven min of meer stabiel: ❙ +14% in cardiologie, ❙ –1% in gastro-enterologie, ❙ –1% in psychiatrie, ❙ – 6% in gynaecologie/andrologie. De vooruitgang in cardiologie is vooral te danken aan de gestegen verkoop (+25%) van Teveten®, een middel tegen hoge bloeddruk.
❚ Sleutelposities op de markten in 2003
Omzet: 208 M EUR (+14%).
Gastro-enterologie Omzet: 536 M EUR (–1%). CREON® is nog steeds het belangrijkste product voor de behandeling van pancreas-insufficiëntie. PANTOLOC®, alleen in Canada te koop, onder licentie van Altana, een zeer doeltreffend middel tegen maagzweren en maagzuuroprispingen, haalt 19% méér. Met de ervaring die we in Europa hebben opgedaan met de producten DUSPATAL® en DICETEL®, voor de behandeling van het spastische colonsyndroom, zitten we in een gunstige positie voor de introductie van cilansetron, verwacht voor 2005, zowel in Europa als in de VS.
Geografische expansie Vanuit een geografisch oogpunt blijven de Verenigde Staten de belangrijkste markt, met 37% van de verkoop. In USD gaat die er met 15% op vooruit. Maar rekent men om in EUR, dan zie je een daling met 4%, wat alles te maken heeft met de sterkte van de EUR. Ondanks het op beperking gerichte beleid in Europa, de prijsbepalingsmechanismen en de promotie van generische geneesmiddelen, hebben we in verscheidene landen merkelijk beter gepresteerd. Dat was o.a. het geval in Italië, Spanje, Portugal en Centraal- en Oost-Europa. In de voorbije jaren zijn we actief geworden in Polen, Tsjechië, Slovakije, Hongarijë, Kroatië, Bulgarije, Roemenië, Oekraïne, Rusland, Kazachstan, Oezbekistan. Ons marktaandeel in die landen bedraagt nu gemiddeld 0,7% en jaar na jaar naderen we ons streefdoel: een marktaandeel van 1 à 1,5%. Meer naar het noorden toe zijn we inmiddels nu ook aanwezig in Noord-Europa en in de Baltische staten. Azië (Japan, China, India) en Zuid-Amerika zijn ook zones die we prioritair willen gaan ontwikkelen. 16
Psychiatrie Omzet: 316 M EUR (–1%) De verkoop van MARINOL®, een eetlustopwekker, is met 32% gestegen in de VS. De lancering van dit product in Europa is in voorbereiding. SERC®, bestemd voor de behandeling van het syndroom van Ménière en van duizeligheid, blijft de leider in deze specialiteit en de verkoop groeit gestadig, jaar in, jaar uit.
Gynaecologie, andrologie (hormonale behandelingen) Omzet: 576 M EUR (–6%). De hormoonsubstitutietherapieën voor vrouwen hadden sterk te lijden onder druk van allerlei berichten in de media die zich afvroegen of de voordelen van deze therapieën wel opwogen tegen de risico’s. Al werd het product niet expliciet vermeld in de publicatie Women Health Initiative (VS), ESTRATEST® heeft toch 24% (in USD) moeten inleveren in Noord-Amerika. In Europa daalde de verkoop van FEMOSTON®
eveneens met 9%, na de publicatie van de resultaten van de studie “Million Women”. Het staat nochtans vast dat bij de hormonale therapieën van beperkte duur de verhouding tussen voordelen en risico’s gunstig uitvalt voor de vele vrouwen die lijden onder de gevolgen van de menopauze. Normaal zou deze markt dan ook geleidelijk weer moeten aantrekken. In de VS heeft PROMETRIUM®, een hormonaal product op basis van natuurlijk progesteron, een goed jaar gehad, met 8% groei. De opmerkelijkste prestatie van 2003 is ongetwijfeld die van ANDROGEL®, een hormonaal product voor mannen en te koop in Noord-Amerika. Met een groei van 51% (in USD) vertegenwoordigt het een omzet van 250 M EUR. In de Immunologie (die we bij dit therapeutisch domein hebben ingedeeld) is de verkoop van INFLUVAC® de afgelopen vijf jaar spectaculair gestegen, en de vooruitzichten blijven gunstig (68 M EUR, +13% in 2003). Op wereldniveau blijft de vraag naar griepvaccins toenemen. Behalve INFLUVAC®, ons basisvaccin, lanceren we in 2005 lNFLUVAC® TC, een spitstechnologisch product verkregen uit (MDCK)-cellenkweek. Tegen die tijd is de nieuwe productielijn in Weesp (Nederland), momenteel in opbouw, gebruiksklaar. Vanaf 2004 komt ook lNVIVAC® op de markt. Dat is een virosomaal vaccin, met versterkte werking en gebaseerd op INFLUVAC®.
❚ Perspectieven De toestand van de wereld is onzeker, hoe de economie zal evolueren wordt moeilijk voorspelbaar. De groei is in Europa uiterst zwak. Niettemin blijft de markt van de farmaceutische producten per definitie vrij ongevoelig voor de economische cycli (de mensen houden zich steeds meer bezig met hun gezondheid en welzijn). Farmaceutische producten winnen ook aan belang nu de wereldbevolking blijft toenemen en de levensverwachting bijna overal in stijgende lijn gaat. Dankzij het opzetten van commerciële netwerken in een groot aantal landen zowat overal ter wereld, zijn wij zeer wel in staat om onze verkoop uit te breiden.
Uitgaven voor Onderzoek Ontwikkeling (O&O) per therapeutisch gebied O&O-uitgaven 2003 (284 miljoen EUR) 16% van de omzet van de Sector Farmaceutische Producten
4 1
1. Gastro-enterologie = 36% 2. Psychiatrie = 28% 3. Gynaecologie-andrologie = 18%
3
4. Cardiologie = 18% 2
❚ Farmaceutisch onderzoek De inspanningen van de Groep inzake Onderzoek en Ontwikkeling zijn in 2003 nog opgevoerd en wel van 269 M EUR (68% van de totale researchbegroting van de Groep) naar 284 M EUR (69% van de totale onderzoeksbegroting van de Groep), wat neerkomt op een stijging van 6% van het ene jaar op het andere. Dankzij de gunstige afloop van fase III van het klinische testprogramma voor cilansetron, een molecule die het resultaat is van eigen onderzoek van de Groep, kon de voorbereiding van de registratiedossiers een aanvang nemen. Die worden begin 2004 ingediend in de VS en in Europa. Dit product dient voor de behandeling van het spastische colonsyndroom en vooral van de diarree die er het gevolg van is. Zijn gunstige werking bij zowel mannen als vrouwen is op overtuigende wijze aangetoond. Inmiddels is ook bifeprunox, een antipsychoticum voor de behandeling van de positieve en negatieve symptomen van schizofrenie, van klinische testfase II naar fase III opgeschoven. We ontwikkelen dit product in een partnership met Lundbeck A/S (Denemarken). In totaal heeft de Groep momenteel een zeer groot aantal (ongeveer 30) moleculen in de klinische testfase. 17
Farmaceutische Producten
De topproducten Therapeutisch domein Andrologie Gastro-enterologie
Product 1 Androgel® ■
Creon®
Gynaecologie
Estratest®
Gastro-enterologie
Pantoloc® 2
Psychiatrie 3 CNS ■
Gynaecologie Gastro-enterologie
■
Markt
Verkoop 2003 in miljoenen EUR
% van verkoop 2003
Verschil 2003/2002
Noord-Amerika
250
14%
+28%
Wereldwijd
137
7%
– 2%
Noord-Amerika
131
7%
–37%
Canada
124
7%
+19%
Serc®
Europa + uitvoer
86
5%
+8%
Luvox®
Japan + uitvoer
80
4%
–17%
Prometrium®
VS
77
4%
+8%
Duphalac®
Europa + uitvoer
76
4%
– 8%
CNS ■
Marinol® 1
VS
70
4%
+32%
Immunologie
Influvac®
Europa + uitvoer
68
4%
+13%
Cardiologie
Teveten®
4 Wereldwijd ■
66
4%
+25%
Cardiologie
Physiotens®
Europa + uitvoer
60
3%
+15%
Gynaecologie
Duphaston®
Europa + uitvoer
58
3%
+ 2%
Gastro-enterologie
Duspatal®
Europa + uitvoer
56
3%
– 8%
Gastro-enterologie
Rowasa®
VS/Frankrijk
54
3%
–5%
3
■
1. Een geregistreerd merk van Unimed Pharmaceuticals. ■ 2. Een geregistreerd merk van Altana. ■
3. CNS = centraal zenuwstelsel (“Central Nervous System”). ■ 4. Rechten afgestaan aan Biovail voor de VS. ■
Bovendien heeft Solvay Pharmaceuticals in 2003 heel wat contracten afgesloten en ging het ook diverse allianties aan met partners die in de biotechnologie, de business en de productontwikkeling een stevige reputatie hebben: ❙ op het biotechnologisch vlak gaat het om allianties voor combinatorische chemie, voor onderzoek van geselecteerde moleculen, tests, en studie van het genoom;
❙ op businessvlak vermelden we hier de allianties met: – Meiji-Seika (Depromel®), Fujisawa (Luvox®), in Japan, voor het anti-depressivum, – Altana in Canada voor Pantoloc®, – Amano Enzyme voor Creon® in Japan, – H. Lundbeck A/S voor bifeprunox (behandeling van psychose).
Valerie BERRY, Arts en Clinical Scientist Solvay Pharmaceuticals Marietta (Georgia)/VS “Voor het merk AndroGel® was 2003 een fantastisch jaar. We hebben de basis gelegd voor een langdurige groei en een stappenprogramma opgesteld voor de komende jaren. Via ons klinisch testprogramma in fase IV en door onderzoek van nieuwe indicaties bij de diverse patiëntengroepen hebben wij verder gewerkt aan de klinische gegevens die we nodig hebben om het product daadwerkelijk te kunnen gebruiken.”
18
Lopende Farmaceutische Onderzoeksprojecten Fase I Klinische ontwikkeling
Fase II Klinische ontwikkeling
Fase III Klinische ontwikkeling
Geregistreerd / goedgekeurd door de overheid
Gynaecologie, Andrologie Combigel van oestrogeen + progestogeen postmenopauzale hormonale substitutietherapie
ESTROGEL®, hormoonsubstitutietherapie bij vrouwen (VS: goedkeuring in 2004)
cetrorelix endometriose en fibroom aan de baarmoeder cetrorelix goedaardige hypertrofie van de prostaat
PRESOMEN® vasomotorische symptomen en osteoporosepreventie (geregistreerd/Duitsland)
Gastro-enterologie SLV317 spastisch colonsyndroom
SLV324 anale fissuren (VS) SLV325 anale incontinentie (VS)
cilansetron spastisch colon-syndroom
CREON® Pancreas-insufficiëntie (Japan)
bifeprunox (met Lundbeck, Denemarken) psychose en Parkinson
fluvoxamine IR (met onmiddellijke vrijgave in het bloed) sociale fobieën (Japan)
fluvoxamine CR (met vertraagde vrijgave in het bloed) behandeling met één dagelijkse toediening voor obsessieve compulsieve stoornissen en sociale fobieën (VS & EU)
fluvoxamine IR (met onmiddellijke vrijgave in het bloed) sociale fobieën (Japan) fluvoxamine IR (onmiddellijke vrijgave in het bloed) voor obsessieve compulsieve stoornissen (nieuw dossier in de VS)
SLV319 zwaarlijvigheid MARINOL® dosis-aërosol Psychiatrie/Neurologie SLV314 psychose SLV319 psychose
SLV310 psychose ®
MARINOL spasticiteit en multiple sclerose SLV308 Parkinson, paniekaanvallen en affectiestoornis-sen
MARINOL® anorexia bij HIV-positieve en AIDS-patiënten. onpasselijkheid/braken na chemotherapie/(preregistratiefase in Europa) Cardiologie SLV320 stuwingshart-decompensatie en nieraandoeningen
SLV306 hoge bloeddruk en stuwingshart- decompensatie
tedisamil (intraveneus) voorkamerfibrillatie (wereldwijd)
tedisamil (oraal) voorkamerfibrillatie
TEVETEN® HCT + HCT (hydrochlorothiazide) hoge bloeddruk (goedgekeurd in VS & Duitsland, aangevraagd in EU) moxonidine HCT (hydro-chlorothiazide) hoge bloeddruk (EU)
Immunologie INFLUVAC® TC (VS)
INFLUVAC® TC Griepvaccin op basis van nieuwe cellenkweektechniek) (MDCK) (goedgekeurd in Nederland, geregistreerd in EU) INVIVAC® virosomaal vaccin voor grieppreventie (goedgekeurd in Nederland, geregistreerd in EU)
19
Chemie
Kerncijfers (miljoen EUR) Jaar
2002
2003
Omzet REBIT Afschrijvingen Investeringen R&D Personeel (aantal) ■1
2 636 259 188 239 34 9 982
2 508 195 177 194 30 9 601
1. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. ■
Het voltooide ERP*-project: een informatica aanpak die onze leidende positie verstevigt in de logistiek van de producten én die ook de service aan de klant verbetert STRATEGIE ❚ ❚ ❚ ❚ ❚
leidende positie en concurrentievermogen in de Essentiële Producten; snellere groei in de Specialiteiten; grondstoffenintegratie; minder energie-afhankelijkheid; minder cyclische gevoeligheid.
Filipe CONSTANT, Commercial Direction for Iberia Solvay Quimica Barcelona / Spanje “Systematisch en verstandig gebruik van ons ERP-systeem heeft ons voor heel wat taken prompt extra toegevoegde waarde opgeleverd. Zowel onze klanten als wijzelf hebben baat bij deze nieuwe manier van samenwerken. Het gebruik dat onze klanten maken van “SOLVAY 4 Me” spreekt boekdelen in dit verband. Nu ERP ook heel wat repetitieve administratieve taken op zich neemt met geringe toegevoegde waarde, komt er tijd vrij voor veel interessantere en toekomstgerichte vormen van samenwerking.”
Uitsplitsing van de omzet in 2003: 2 508 miljoen EUR Per SBU
Per bestemmingszone
Natrium carbonaat
34%
Barium/strontium
5%
Advanced Functional Minerals Electrochemie
3% 21%
Fluorproducten
15%
EUROPA
72%
Waterstofperoxyde
10%
Europese Unie
65%
* Entreprise Resource Planning.
19%
Nafta
14%
Detergenten
5%
Caprolactonen
2%
Andere Europese landen
7%
Mercosur
5%
5%
AZIË-STILLE OCEAAN
6%
REST VAN DE WERELD
3%
Zout
20
NOORD- EN ZUID-AMERIKA
“Het nieuwe geïntegreerde stuursysteem ERP* brengt u in contact met alle chemie-activiteiten van Solvay over de hele wereld.” 21
Chemie
Uitsplitsing van Specialiteiten en Essentiële Producten In % van de omzet van de Sector Chemie
In % van de EBIT/REBIT
1999
1999
21
1999 2003
79 26
Specialiteiten
74 Essentiële Producten
75 16
2003
84
EBIT volgens BGAAP in 1999, REBIT volgens IFRS in 2003.
❚ De “minerale” producten: Natriumcarbonaat en afgeleide producten, Barium- en strontiumcarbonaten, Advanced Functional Mineral
Voorts heeft Solvay van Williams alle aandelen van American Soda gekocht, een bedrijf dat natriumcarbonaat en -bicarbonaat produceert uit voorraden “nahcolite”, een natuurlijk mineraal dat vooral uit bicarbonaat bestaat.
Drie factoren kenmerken in het jaar 2003 de toestand inzake natriumcarbonaat: ❙ de uitvoer van natriumcarbonaat van de VS naar Europa, dankzij de lage prijzen in de VS en de gestadig dalende dollarkoers. Eén en ander is slechts gedeeltelijk gecompenseerd door de exportverkoop vanuit Europa. Deze verkoop wordt gerealiseerd tegen lagere prijzen in euro, wat bijgedragen heeft tot de erosie van de marges, ❙ de uitermate sterke stijging van de energieprijzen (gas in de VS, cokes, steenkool), ❙ de groeiende impact van China op de evenwichten in de wereld: - China is ’s werelds grootste producent en verbruiker van natriumcarbonaat geworden. Het zal zijn op capaciteitsgroei gericht beleid voortzetten met het risico dat aldus belangrijke overcapaciteiten ontstaan; - de groei van de Chinese economie slorpt doorgaans middelen op die ook voor de natriumcarbonaatindustrie buiten China noodzakelijk zijn (cokes, steenkolen, zeevrachten); - de koppeling van de Chinese yuan aan de dollar verschaft China in de huidige omstandigheden ook een concurrentievoordeel ten opzichte val de eurozone.
De perspectieven voor 2004 zijn gunstiger, zowel voor de VS (prijsstijgingen voor natriumcarbonaat, ontwikkeling van de afgeleide producten) als voor Europa met de ontwikkeling van natriumbicarbonaat. Solvay bestudeert momenteel ook of het er belang bij heeft een akkoord aan te gaan met een producent van natriumcarbonaat in China.
De van natriumcarbonaat afgeleide speciale producten kennen een groeiend succes. Dat is onder meer het geval voor natriumcarbonaat en het Neutrec®-procédé, waarvoor nieuwe afzetmarkten ontwikkeld worden. Een nieuwe productielijn voor natriumbicarbonaat is opgestart in Torrelavega (Spanje). 22
1999 2003
2003
25
De evolutie van de activiteit Barium- en strontiumcarbonaten is onder de verwachtingen gebleven in 2003. Dat kwam door de zwakke vraag in Europa en Azië naar het speciale glas voor kathodische beeldschermen. Ook zijn de prijzen het hele jaar door erg laag geweest. De markt van de hoogtechnologische producten met een hoge zuiverheid voor de elektronische industrie zag er al beter uit dan in 2002, maar blijft al bij al nog beperkt qua omvang. In 2004 zou de Aziatische markt voor kathodische beeldschermen moeten opleven en verwacht men dat ook de vraag naar ultrazuivere producten zal toenemen. In de Advanced Functional Minerals (AFM), hoofdzakelijk geprecipiteerd calciumcarbonaat, doen we het minder goed dan in 2002, vooral ten gevolge van de verzwakking van onze gebruikelijke markten. Het investeringsprogramma is niettemin consequent voortgezet met de bedoeling ook op de nieuwe markten van de Specialiteiten een plaats te veroveren, zowel met producten als diensten, en dit in diverse landen, waaronder ook Europese landen.
❚ De Electrochemie en de Fluorproducten De prijzen van natriumhydroxide zijn laag gebleven, op het niveau dat ze hadden in 2002. Geen wonder dus dat de resultaten voor deze activiteit povertjes uitvallen. Voor 2004 verwacht men zwakkere prijzen, maar de resultaten zouden moeten verbeteren door kostenvermindering en door herstructureringen (de elektrolyse van Zurzach, Zwitserland, gaat dicht in juli 2004). Op het gebied van de allylproducten, is het gunstig effect van het in 2003 opgestarte en ambitieuze actieplan stilaan zichtbaar geworden. Normaliter moet deze verbetering zich nog meer doorzetten, mede dank zij een beter evenwicht tussen vraag en aanbod. De fluorproducten hebben het minder goed gedaan dan in 2002. Verschillende factoren hadden invloed op het resultaat: de zwakke dollar, de geleidelijke stopzetting (“phase out”) van de productie van HCFK’s en de geslaagde opstart, weliswaar trager dan gepland, van de fabriek voor Solkane® 365 mfc. Dit bracht deze activiteit ertoe haar concurrentiekracht te baseren op haar sterke troeven (productiemethodes, de producten zelf, en hun marktpositie), maar even goed op externe factoren, meer bepaald de pariteit EUR/USD en de evolutie in de Europese regelgeving.
❚ De “zuurstof”-producten: Peroxi-producten, Detergenten en Caprolactonen De markt van waterstofperoxide is aanhoudend gegroeid in Zuid-Amerika en lijkt zich in Europa en Noord-Amerika te herstellen. Voor die groei hangt deze groep producten vooral af van de papierindustrie, en zulks in een context van stijgende vraag naar papier van hoge kwaliteit. De Groep heeft zijn innovatieve en op hoge productiviteit gerichte technologie verder ontwikkeld. Deze technologie die een breuk met het verleden betekende, bleek heel succesvol. Ze effende het pad voor belangrijke realisaties: capaciteitsverhoging bij beperkte investeringskost (Finland) en uitbouw van productie-eenheden van meer dan 200 000 ton per jaar, zoals die voor de productie van propyleenoxide, ontworpen in samenwerking met BASF.
Omzet per eindverbruikersmarkt In % van de omzet van de Sector Chemie (2 508 miljoen EUR) 1. Chemische industrie = 22% 2. Glasfabricage = 21% 3. Detergenten, onderhoudsen hygiëneproducten = 10% 4. Papier = 7% 5. Bouw en architectuur = 5% 6. Waterbehandeling en milieuzorg = 3% 7. Dieren- en mensenvoeding = 3% 8. Auto-industrie = 2% 9. Menselijke gezondheidszorg = 1% 10. Elektriciteit en elektronica = 1% 11. Andere industrieën = 25%
1
11
10 8
9 7
6
2 5 4
3
De peroxi-producten hebben posities veroverd in verscheidene marktsegmenten, waar bijzondere kwaliteiten vereist zijn om aan de eisen van de klanten te voldoen. Dat is onder meer het geval voor de markt van de desinfecterende middelen, die het tijdens het hele verslagjaar goed heeft gedaan, en die van de halfgeleiders, waar de verkoop van ultrazuiver waterstofperoxide is blijven toenemen, een trend die zich doorzet, wat het beste laat verhopen voor de ontwikkeling van deze activiteit. Bij de perzouten, is natriumpercarbonaat (witmaker in waspoeders) ook in 2003 de onbedreigde leider als Essentieel Product, met betere resultaten, net zoals de andere peroxi-producten. De caprolactonen hadden het moeilijk in 2003, al was er beterschap in vergelijking met het jaar 2002. De uitbreiding van de productiecapaciteit van de polycaprolactonen en tal van andere initiatieven die voortvloeien uit de strategie voor de ontwikkeling van de Specialiteiten, hebben tot die verbetering bijgedragen. Wat het zout betreft, was 2003 een zeer goed jaar voor de joint venture ESCO (38% Solvay, 62% Kali und Salz). Dit was het gevolg van het winterweer dat erg meezat voor de producenten van zout voor het sneeuwvrij maken van wegen. Begin 2004 hebben de beide partners een intentieverklaring ondertekend over de belangrijkste voorwaarden voor een overname door K&S van het aandeel van onze Groep. 23
Kunststoffen
Kerncijfers (miljoen EUR) Jaar Omzet REBIT Afschrijvingen Investeringen R&D Personeel (aantal) ■1
2002
2003
1 937 247 100 204 54 5 236
1 802 155 110 114 55 5 194
1. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. ■
De Speciale Polymeren: aan de spits van de
technologische evolutie STRATEGIE ❚ snelle groei van de Specialiteiten (hoogperformante polymeren, fluorpolymeren, fluorelastomeren en fluorvloeistoffen); ❚ consolidatie van de Vinylproducten, dank zij allianties en joint ventures met degelijke partners om door groter te worden de concurrentiepositie te verbeteren.
George CORBIN, Global Business Manager, Sulfone Polymers Solvay Advanced Polymers Alpharetta (Georgia) / VS “De materialen die wij ontwikkelen, bieden reële en vernieuwende oplossingen. Zonder deze gesofisticeerde polymeren zouden voorwerpen waaraan we onderhand al gewend geraakt zijn, nog niet eens bestaan en dat wordt nog meer het geval in de toekomst. Wij zijn een ondernemend team en willen dan ook steeds betere en innoverende materialen afleveren. Samen met onze klanten werken wij aan de producten en de technologie van morgen. Wie weet bewijzen ze nog hun nut op een andere planeet!”
Uitsplitsing van de omzet in 2003: 1 802 miljoen EUR Per SBU
Per bestemmingszone
Speciale polymeren
35 %
EUROPA
57%
NOORD- EN ZUID-AMERIKA
30%
Vinylproducten
45 %
Europese Unie
53%
Nafta
21%
Performance compounds
20 %
Andere Europese landen AZIË-STILLE OCEAAN
24
4% 11%
Mercosur
9%
REST VAN DE WERELD
2%
“Morgen wordt hun droom werkelijkheid. Met onze producten zullen we sommigen van hen helpen voet aan de grond te zetten op de planeet Mars.” 25
Kunststoffen
Uitsplitsing van Specialiteiten en Essentiële Producten In % van de omzet van de Sector Kunststoffen
In % van de EBIT/REBIT
1999
1999
11
1999
89
2003 2003 Specialiteiten
55 45 Essentiële Producten
❚ Specialty polymers De nieuwe strategische koers, doorgevoerd in de voorbije jaren, heeft ervoor gezorgd dat deze Strategic Business Unit binnen de Sector de voornaamste bijdrage levert tot het resultaat en voorts ook één van de belangrijkste SBU’s binnen de Groep is geworden. Met haar rijke en gediversifieerde productenportfolio krijgt de SBU toegang tot hoogtechnologische markten, van de elektronica tot de lucht- en ruimtevaart, van de bouwindustrie tot de auto-industrie, van de geneeskunde tot verpakkingen voor voeding, van optische vezels tot membranen. Stuk voor stuk gaat het om toekomstgerichte toepassingen. Weliswaar was de economische conjunctuur in verscheidene cruciale sectoren ongunstig (auto, luchtvaart, micro-elektronica). En er was de sterke euro. Maar niettemin konden wij een belangrijke groei optekenen in de hoeveelheid verkochte fluormaterialen en ook in sommige van onze technische polymeren met hogere toegevoegde waarde, gebruikt met name in een aantal nieuwe toepassingen. Behalve voor PTFE (polytetrafluorethyleen) bleven de gemiddelde prijzen en marges voor onze speciale polymeren in 2003 op hetzelfde peil. Onze portefeuille met nieuwe producten en toepassingen, die we te danken hebben aan een intense O&O- en marketingactiviteit, is goed gevuld en laat het beste verhopen voor een nog flink verbeterde verkoop in 2004 en de jaren erna.
26
29
1999
71
2003 2003
72 28
EBIT volgens BGAAP in 1999, REBIT volgens IFRS in 2003.
Een mooi voorbeeld zijn de polysulfonen voor de aanmaak van membranen voor de waterzuivering, en ook voor een aantal fluorvloeistoffen, gebruikt om papier vochtwerend en textiel vlekwerend te maken. In 2004 zouden de specialty polymers het nog beter moeten doen, door de heropleving in de spitstechnologische industrie waaruit de klanten komen: elektronica, halfgeleiders en vooral ook mobiliteit.
❚ Performance Compounds Voor 2003 lijkt het resultaat van deze Business Unit vol tegenspraak, want het varieert sterk al naargelang van de precieze activiteiten en per geografische zone. Dankzij de wereldwijde aanwezigheid van Padanaplast, is de verkoop van compounds op basis van polyethyleen flink gegroeid en het resultaat is navenant. Daarentegen kregen de polypropyleen-compounds van SEP (Solvay Engineered Plastics / VS) rake klappen als gevolg van de vertraging op de automarkt. Ook voor de PVC-mengsels in Europa (Benvic) was het een moeilijk jaar. Maar Dacarto – Benvic in Brazilië, had dan weer een relatief goed jaar. Innovatiegerichtheid en kostenbeperking zijn hier een cruciaal onderdeel van de te volgen strategie. PVC-mengsels maken we nu ook in Rusland. In 2003 is daar Nikos opgestart, als deel van de joint venture Soligran.
❚ Vinylproducten
Omzet per eindverbruikersmarkt
In 2003 ging de internationale vraag naar PVC er op achteruit ten gevolge van de oorlog in Irak en een lusteloze economie.
In % van de omzet van de Sector Kunststoffen (1 802 miljoen EUR)
8
1. Bouw en architectuur = 29%
7
Wereldwijd nam de vraag in 2003 met 1% af. Ze bedroeg 26,5 miljoen ton, maar de evolutie was nogal verschillend al naargelang van de regio: stabiliteit in West-Europa, sterke groei in OostEuropa (+25% in Rusland), achteruitgang in Noord- en Zuid-Amerika (behalve in Argentinië), groei in China, India en Zuidoost-Azië. Voorts teruggang in Azië en het Stille-Oceaangebied, en elders ter wereld.
9
6
2. Auto-industrie = 17%
1
3. Verpakking = 12% 4. Elektriciteit en elektronica = 12%
5
5. Chemische industrie = 12% 6. Verbruiksgoederen = 9%
4
7. Menselijke gezondheidszorg = 3%
2 3
8. Waterbehandeling en milieuzorg = 1% 9. Andere industrieën = 5%
Ook al moest het aankijken tegen een moeilijke situatie in Europa, met zwakke vraag en zware druk van de concurrentie, toch is SolVin (joint venture met BASF) in 2003 een positief resultaat blijven boeken, wat opnieuw de competitiviteit aantoont in vergelijking met de concurrentie. Met de sluiting van de fabriek in Ludwigshafen, aangekondigd voor eind 2005, vermindert SolVin zijn kosten nog meer, aangezien het zijn activiteit nu kan concentreren in een aantal fabrieken van grote omvang en op internationaal niveau. Solvay is een actieve partner in het PVC Industry Voluntary Commitment.
In Azië en het Stille-Oceaangebied kende de vraag naar PVC een aanhoudende stijging, dank zij China (dat zich voorbereidt op de Olympische Spelen van 2008) en het herstel in India en Zuidoost-Azië. Vinythaï heeft zich andermaal ontpopt tot een speler die goed opgewassen is tegen de concurrentie in de regio. In 2003 brak het zowel nieuwe productie- als verkooprecords. Het ging het bedrijf ook financieel voor de wind.
In dit kader is de Vinyloop®-technologie één van de middelen die ons zal helpen te voldoen aan onze ambities op het vlak van recyclage tegen het jaar 2010. In 2003 heeft de eerste Vinyloop®-fabriek in Ferrara (Italië) haar technologisch kunnen aangetoond. Een tweede dergelijke fabriek bouwt Solvay samen met Kobelco in Japan. In de Mercosul heeft Solvay Indupa in 2003 zijn concurrentiepositie verbeterd, dank zij een betere kostencontrole en een hoge bezettingsgraad. Het resultaat voor 2003 is goed, dank zij de spectaculaire opleving van de vraag naar PVC in Argentinië. Een nieuwe fase in de consolidatie van de vinylactiviteiten in de Mercosul breekt aan met de capaciteitsuitbreiding voor VCM en PVC in Brazilië, die in 2005 haar beslag moet krijgen.
Containers gemaakt van PVC, een product van Solvay Indupa (Brazilië), zijn heel nuttig voor de bewoners van dorre streken en dragen bij tot hun welzijn.
27
Kunststofverwerking
Kerncijfers (miljoen EUR) Jaar
2002
2003
Omzet REBIT Afschrijvingen Investeringen R&D 2 Personeel (aantal) ■
1 479 80 107 ■1 91 23 6 088
1 413 70 66 73 17 6 068
1. inclusief uitzonderlijke afschrijvingen ten belope van 33 M EUR in 2002. ■ 2 ■. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. Aandeel van
de Groep, rekening houdend met de evenredige consolidatie van Inergy Automotive Systems en Pipelife.
Een hoog niveau van vakkennis waarvan de resultaten overal zichtbaar zijn, waar ook ter wereld STRATEGIE ❚ Versteviging van ons concurrentievermogen en onze leidende positie, op eigen houtje of in partnership: - in de Specialiteiten: brandstofsystemen (Inergy Automotive Systems), folie voor medisch gebruik, laminaten, folie voor zwembaden, flexibele technische folie; - in de Essentiële Producten: buizen en hulpstukken (Pipelife) en een aantal specifieke soorten industriële folie. Concreet kwam deze strategie in 2003 neer op een hergroepering en een selectieve aanpak van onze drie activiteiten. Bob BADGLEY, Vice-President Manufacturing and Procurement, Pall Medical, (California) VS, klant van Solvay Draka inc. “De leiding van zowel Pall Medical als van Solvay Draka hebben er zich toe verbonden een win-win relatie te ontwikkelen in de respectieve organisaties, en dit van hoog tot laag. Een goede basis voor sterke prestaties in de 21e eeuw. We plukken daar nu al de vruchten van, of het nu gaat om verbetering in de productie of om kostenbeheersing. En naarmate dit partnership van klant met leverancier groeit, zal het steeds voordeliger blijken.”
Uitsplitsing van de omzet in 2003: 1 413 miljoen EUR Per SBU
28
Per bestemmingszone
Inergy Automotive Systems
40%
EUROPA
72%
NOORD- EN ZUID-AMERIKA
24%
Industriële folie
40%
Europese Unie
64%
Nafta
23%
Pipelife (buizen)
20%
Andere Europese landen
8%
Mercosur
1%
AZIË-STILLE OCEAAN
4%
REST VAN DE WERELD
0%
“Studie, leertijd, deskundigheid en vermogen om te innoveren zijn de krachten die ons voortdrijven.” 29
Kunststofverwerking
Uitsplitsing van Specialiteiten en Essentiële Producten In % van de omzet van de Sector Kunststofverwerking
In % van de EBIT/REBIT
1999
1999
49
1999
59
2003 Specialiteiten
1999
51
2003 41 Essentiële Producten
❚ Inergy Automotive Systems Dit bedrijf (een 50/50 joint venture in brandstofsystemen van Solvay met Plastic Omnium) is qua volume verder gegroeid in 2003, en het verstevigde op die manier zijn leidende positie in de wereld. Opmerkelijk was zijn vooruitgang vooral in Azië. In Japan is een nieuwe fabriek opgestart in Kitakyushu die gaat toeleveren aan Nissan. In Korea kregen we nieuwe klanten: GMDAT (de nieuwe naam van General Motors, Daewoo Auto & Technology), Kia, SsangYong. Andere ontwikkelingsmogelijkheden in Azië liggen momenteel ter studie.
71 29
2003 2003
79 21
EBIT volgens BGAAP in 1999, REBIT volgens IFRS in 2003.
In de NAFTA-zone compenseert de lancering van veertien projecten de achteruitgang van bepaalde autoconstructeurs. Bij het merendeel van die nieuwe projecten moet rekening worden gehouden met de nieuwe VS-verdampingsnormen (LEV2). In Europa, meer bepaald in Roemenië, is een fabriek met de productie van brandstofsystemen van start gegaan die moet gaan toeleveren aan Renault/Dacia. Eén en ander heeft wereldwijd het marktaandeel van Inergy doen toenemen. Er zijn zo’n slordige 11,8 miljoen brandstofsystemen geleverd. Weliswaar liet ook hier de zwakte van de USD zich gevoelen. De markt is moeilijk en er moesten belangrijke toegevingen gedaan worden op de prijzen. Toch heeft de joint venture in haar geheel genomen, haar concurrentievermogen kunnen bewaren. Dankzij de synergieën die het binnen de joint venture wist te ontwikkelen en in de geest van het streven naar Innovatie, blijft Inergy de toekomst voorbereiden. Het ontwikkelt steeds betere brandstofsystemen en lanceert ze op industriële schaal.
Feestelijke opening van de Inergy-fabriek in Kitakyushu (Japan), die brandstofsystemen produceert.
30
Dat is onder meer zo met de systemen die moeten voldoen aan de normen van de Amerikaanse staat Californië, dat zijn de allerstrengste verdampingsnormen (PZEV), waarvoor zopas nog een leveringscontract is getekend met een Japanse autobouwer. Vermelding verdient hier ook de ontwikkeling van systemen voor additieven in dieselmotoren, om
zo de vorming van roetdeeltjes te verminderen. Dergelijke systemen bestaan uit een reservoir met het additief, dat in zeer kleine, gecontroleerde dosissen aan de brandstof wordt toegevoegd, en de doseerpomp.
❚ Industriële folie Het concurrentievermogen van deze Strategic Business Unit is verbeterd dankzij de inspanningen die in de verschillende delen van de organisatie zijn gedaan op het vlak van productie en management. Onderdeel van de strategie van deze Business Unit is de versteviging van de vakgebieden die de basis vormen van deze activiteit. De verkoop van de participatie met 50% in HAM (Korea) en van HEDWIN USA (cubitainers) begin 2004 zijn voorbeelden hiervan. In de Specialiteiten gaan we er op vooruit. De folie voor de bekleding van zwembaden, de bedrukte folie voor laminaten en de folie voor medische toepassingen weerstaan de grillen van de conjunctuur, en op de meeste markten presteren ze zelfs beter. Onze inspanningen hebben ook geleid tot de oprichting van nieuwe specialisatieniches voor flexibele technische folie.
Omzet per eindverbruikersmarkt In % van de omzet van de Sector Kunststofverwerking (1 413 miljoen EUR)
7 5
1. Auto-industrie = 41%
6
4
2. Bouw en architectuur = 20%
1
3. Verbruiksgoederen = 17% 4. Waterbehandeling en milieuzorg = 15% 5. Menselijke gezondheidszorg = 4%
3
6. Elektriciteit en elektronica = 2% 7. Andere industrieën = 1%
2
belangrijke Europese markten, aangevat in 2002, werd actief voortgezet in 2003. Er werden nieuwe, innoverende producten gelanceerd, zoals inspectiekamers, buizen met hoge weerstand en buizen met een extragrote diameter en grote lengte. Van al deze acties met daarbovenop de verwachte herleving in West-Europa zouden we ook in 2004 de vruchten moeten plukken.
❚ Pipelife De bouwsector heeft het bij de slechte conjunctuur van 2003 in West-Europa en de VS niet gemakkelijk gehad. Het was dan ook niet mogelijk dat Pipelife, de 50/50 joint venture van Solvay en Wienerberger voor buizen en hulpstukken, even goed zou presteren als in 2002. Dat het resultaat niet nog méér tegenviel, was te danken aan de goede prestaties in Scandinavië en de opmerkelijke groei in Centraal-Europa, en ook aan een forse kostenreductie (sluiting van twee productie-eenheden, die van Vanvikan in Noorwegen, en die in het Franse Saint-Gilles, een herstructurering in Polen,…). Het beleid van hergroepering van de activiteit en concentratie op strategische toepassingen en
6 gigantische buizen met een doormeter van 1 600 mm en 500 meter lang verlaten Stathalle (Noorwegen) en komen 32 dagen later ter bestemming in Israël.
31
New Business Development
2003, een goed jaar Philippe Jacques LENG Program deployment manager, Priex project Solvay Research and Technology, Neder-Over-Heembeek / België “Het is ontzaglijk boeiend mee te werken aan een zakelijk project dat het resultaat is van ons onderzoekswerk. Al wie bij zulk project betrokken is, ziet zijn inspanningen beloond van zodra mogelijk geïnteresseerden onze nieuwe producten ook echt gaan kopen.”
NBD (New Business Development) heeft als einddoel “de kansen die de moderne technologie aanreikt, te gebruiken voor de creatie van nieuwe innoverende business en daarbij vérder te kijken dan de traditionele werkdomeinen van de huidige business. Daarbij steunt NBD op de sterke kanten van de Groep en de knowhow die er voorhanden is, maar ook op sterke externe partners”.
❚ Hoe de lopende projecten opschieten De NBD-cel beheert de portefeuille met de lopende projecten en concretiseert ze. Sommige van deze projecten zijn in 2003 flink opgeschoten. Een multidisciplinaire Raad ziet erop toe dat alle middelen en het potentieel dat binnen de Groep aanwezig is, volop worden gebruikt bij het projectmanagement.
Nieuwe harsen voor nieuwe toepassingen Deze nieuwe thermoplastische harsen heeft men verkregen door chemische behandeling van gesmolten polymeren, middels een techniek van zogenaamde reactieve extrusie. Een experimentele productielijn is met succes opgestart in 32
het Onderzoeks- en Technologisch Centrum van de Groep in Brussel, wat ook een eerste verkoop mogelijk maakte. Dankzij deze harsen, in de handel onder de merknaam PRIEX®, verwacht Solvay zijn positie te verstevigen op markten met een belangrijk potentieel, zoals de automobiel-, verpakkings- en textielindustrie en die van de technische onderdelen.
Het NOVOSOL®-procédé Het NOVOSOL® - procédé voor de stabilisatie en commerciële exploitatie van sedimenten is bruikbaar voor verscheidene soorten bezinksels: ❙ baggersediment in havens en waterwegen, ❙ vliegas uit thermische behandelingen, ❙ industrieel en bodemslib, ❙ allerlaatste residu’s na vermaling van autowrakken. Dit procédé blijkt de enige technisch en economisch leefbare oplossing te bieden voor de behandeling van met zware metalen en organische producten vervuild slib. Dit verklaart waarom het de overheid en de beheerders van waterwegen steeds meer begint te interesseren. Er komt nu een mobiele piloot-eenheid, die gebruiksklaar moet zijn in 2005.
“Dankzij kennisuitwisseling krijgen we de smaak van de innovatie te pakken en wordt creativiteit een permanent en prettig gegeven.” 33
New Business Development
Thermoplastische buizen met hoge weerstand Dankzij een originele en gebrevetteerde productietechniek is men erin geslaagd thermoplastische buizen te vervaardigen die uit verschillende lagen van hetzelfde materiaal bestaan, maar waarbij elke laag een eigen structuur heeft. Dit levert een drukweerstand op die 2 tot 4 maal groter is dan die van klassieke buizen met gelijke dikte. Een prototype productielijn is in aanbouw, zodat vrij snel zal blijken of het procédé op industriële schaal realiseerbaar is. Men denkt dat het vooral nuttig kan zijn voor de watertoevoer. Klanten hebben hun interesse ook al laten blijken. De uitvoering en afwerking verloopt in samenwerking met een Frans en een Duits onderzoeksinstituut en met een bedrijf dat uitrustingsgoederen ontwerpt.
❙ we de gelijkvormigheid van onze pilootinstallatie (Crisalithe) kunnen laten erkennen. Ze draagt overigens de goedkeuring weg van een toonaangevend Europees farmaceutisch bedrijf. Voor 2004 bestuderen we nieuwe toepassingen, meer bepaald in de voeding en voedselingrediënten bedoeld voor een betere gezondheid.
Membranen In 2003 is het onderzoek voortgezet naar productiemethodes voor ionische of half doordringbare membranen, die op industriële, dan wel pilootschaal gebruikt worden in de waterzuivering en de elektrodialyse. Membranen vormen ook een vitaal onderdeel van bepaalde types brandstofcellen.
Anorganische specialiteiten
Op dit gebied nemen wij actief deel aan Europese onderzoeksprogramma ‘s die spitstechnologische toepassingen bestrijken.
Het programma voor anorganische chemische specialiteiten mikt op mogelijke toepassingen in de voedingssector, in de farmaceutische industrie en bij nierdialyse.
❚ Keuze van werkgebieden voor strategische ontwikkeling
In 2003 zijn tests uitgevoerd, zodat: ❙ we ons nu concentreren op een beperkt derivatengamma van natriumcarbonaat,
In de loop van 2003 heeft de Groep de twee werkgebieden geselecteerd waarop New Business zich nu zal gaan concentreren. Het zijn: ❙ “Sustainable Chemistry”, die toepassingsgebieden bestrijkt zoals waterzuivering, energie, voeding en gezondheid, klimaat en leefmilieu, ❙ “Advanced Materials and Systems”. Dit werkgebied behelst vooral gefunctionaliseerde materialen en materialen en systemen om energie op te slaan en te verdelen. Eén en ander komt tegemoet aan de behoefte aan een evenwichtige en goedgevulde projectenportefeuille en heeft de bedoeling de ontwikkeling van projecten te versnellen.
De productie van PRIEX®-harsen, die momenteel op veelbelovende markten worden uitgetest.
34
In totaal ondergaan momenteel een dertigtal nieuwe projecten een strenge analyse, zowel in technologisch opzicht als wat hun mogelijke marktwaarde betreft.
Human Resources
Een Groep in beweging met vakbekwame mannen en vrouwen in een transparante organisatie ❚ Het zijn de mensen die onze Waarden in de praktijk brengen In de immer veranderende en onzekere economische situatie van vandaag biedt onze bedrijfscultuur, samengevat in onze vijf Waarden (en vermeld op de flap van de vooromslag van dit jaarrapport) een duidelijk houvast; voor de Groep en zijn werknemers is dit het referentiepunt bij uitstek. Het is dan ook belangrijk voor die Waarden op te komen, ze concreet gestalte te geven in de dagelijkse praktijk en ervoor te zorgen dat ze zichtbaar aanwezig zijn. Dat is juist de reden waarom we in 2003 vooral aandacht hebben besteed aan het vastleggen en samen aanvaarden van een aantal gedragsregels,
waarmee we onze Waarden, maar ook de twee krachtlijnen van onze strategie, meer bepaald Concurrentievermogen en Innovatie, in de dagelijkse realiteit beleven. Elk van deze Waarden kunnen we nu meten: we kunnen geleverde prestaties nu quantificeren, waarbij we vijf niveaus onderscheiden. Onze meetmethode geeft ook de te volgen richting aan. En om te vermijden dat de hierboven vermelde gedragsregels dode letter blijven, heeft Human Resources ze geïntegreerd in zijn management: ze maken nu deel uit van de jaarlijkse evaluatie van de prestaties, de vormingsprogramma’s. Ook spelen ze een rol bij het zoeken naar en de selectie van de leidende kaders binnen de Groep. Carolyn EGBERT Vice President Human Resources Solvay America Houston / VS “Over enkele jaren hoop ik dat onze waarden zo’n onverbrekelijk onderdeel van onze groep zijn, dat niemand zich nog afvraagt waar we ze eigenlijk gehaald hebben.”
Personeelssterkte van de Groep Aantal werknemers op 01.01.2004 Farmaceutische Producten Chemie Kunststoffen Kunststofverwerking Sectoren OC + CC + BSC* Groep
7 530 9 601 5 194 6 068 28 393 1 746 30 139
werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers
Aantal per regio op 01.01.2004 Europese Unie Andere Europese landen Nafta Mercosur Azië-Stille Oceaan Rest van de wereld Groep
21 178 1 866 5 252 916 897 30 30 139
werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers werknemers
* Office of the Comex, Competentiecentra, Business Support Centres. Het personeel van de JV wordt berekend naar rato van het deelnemingspercentage.
35
Human Resources
❚ De organisatie: meer transparantie en responsabilisering
organisatieonderdeel hij hoort en hoe hij bijdraagt tot de doelstelllingen van de Groep.
De Strategic Business Units (SBU’s), ondergebracht in de vier Sectoren, zijn evenzoveel kernen waarrond de internationale activiteit van de Groep draait.
In 2004 volgt dan de convergentiefase: nu worden de prioritair te optimaliseren werkmethodes en -procedures ofwel verbeterd, ofwel zo nodig grondiger hervormd.
Hun efficiëntie en hun vermogen om zich aan de evolutie van de wereld rondom ons en meer bepaald aan de globalisering aan te passen, is intussen voldoende gebleken. Om een coherente manier van werken te introduceren in de hele Groep, heeft het Uitvoerend Comité de functie en de opdracht bepaald: ❙ van de “Office of the COMEX” (OC), een comité voor strategisch advies en bijstand aan het Uitvoerend Comité, ❙ een aantal Competentiecentra (CC), elk met een strategische rol en wereldwijde verantwoordelijkheid op hun gebied, ❙ “Business Support Centres” (BSC), die actieve gespecialiseerde hulp en ondersteuning bieden, op het lokale, nationale of regionale niveau. In de loop van 2003 hebben de Competentiecentra en de Business Support Centres hun actieradius bepaald en uitgemaakt op welke manier ze gaan werken. Dat was de fase van de verduidelijking: iedere werknemer weet nu bij welk nieuw
❚ Tevredenheidsenquête Vrijwel in alle geledingen van de Groep over de hele wereld is gelijktijdig een interne tevredenheidsenquête gehouden, de Solvay People Survey 2003. Dank zij de gekozen aanpak kon men de resultaten naast die van vroeger opinieonderzoek leggen, dat gehouden werd in de Europese landen (met Solvay-vestigingen). Men kon ook verrassende vergelijkingen maken met de industriële wereld buiten het bedrijf, en dit voor elk land. Het gaat om een actie die intussen afgesloten is. De fase van het verzamelen van de gegevens waarbij het voltallig personeel één en dezelfde vragenlijst te beantwoorden kreeg, liep van medio september tot medio oktober. 72 % van het personeel, een zeer ruime meerderheid dus, heeft erop geantwoord (bij een vorige gelegenheid was dat 69%). De peiling bestreek alle onderwerpen waarover het personeel zijn (on)tevredenheid kan uitdrukken. Het resultaat wordt voor het geheel van de Groep bekendgemaakt, maar ook voor kleinere, welbepaalde entiteiten, op basis van de geografische omvang (regio, land, vestiging), ofwel op basis van de organisatievorm (SBU, RBU, CC, BSC). Omdat de resultaten duidelijk zijn en de antwoorden op een verfijnde manier worden gesegmenteerd, worden selectief correcties doorgevoerd, en dit vanaf 2004. Nu al zijn de bevindingen van deze enquête bijzonder leerrijk.
36
“Voor ons zijn vertrouwen en solidariteit essentieel voor goed werk in teamverband.” 37
Duurzame Ontwikkeling
In de periode 1992 - 2002 is de lozing/uitstoot in het water en in de lucht met respectievelijk 32 en 34% verminderd Francis PINIER fabrieksdirecteur, Chaillac / Frankrijk In de school van het bos “Na 30 jaar uitbating is het grootste deel van het terrein met de barietmijn van Chaillac (Frankrijk) weer netjes in orde gebracht. Van de 80 hectaren zijn er al 68 weer beplant. In samenwerking met de ONF (Office Nationale des Forêts, de openbare dienst voor het bosbeheer) hebben we een pedagogische campagne opgezet met als motto: “In de school van het bos”. Elk jaar krijgen de kinderen een jong boompje en een stukje grond. Zo werken ze mee aan de herbebossing. Ze zijn ook de eigenaar van “hun bomen”.”
❚ Duurzame Ontwikkeling Duurzame Ontwikkeling is voor de Groep in zijn industriële activiteit het respect voor het leefmilieu verzoenen met een economische en sociale ontwikkeling die ook op lange termijn vol te houden is. Dat betekent dat men zich tegelijk bekommert om: ❙ het welzijn en de veiligheid van de mensen, ❙ de toestand van de aarde op middellange en lange termijn, ❙ het duurzaam succes van de onderneming. Deze aanpak betekent dat Solvay volop zijn rol van chemische en farmaceutische Groep speelt en verantwoordelijkheid opneemt voor zijn activiteiten en de gevolgen ervan, en dit tegenover alle betrokken partners, medewerkers, overheid, omwonenden, klanten, aandeelhouders, enz.
38
Net als de andere economische en industriële actoren die erbij betrokken zijn, steunt ook Solvay zeer duidelijk de ambitie, doch geenszins de uitvoerings-condities van het toekomstig Europees beleid betreffende chemische producten (het REACH-project): gezondheid en leefmilieu beschermen, maar zonder het concurrentievermogen en de innovatiekracht in het gedrang te brengen. Dialoog en overleg zijn essentieel in dit verband. Behalve de milieuverslagen, zowel die van de Groep als geheel als de lokale verslagen, noteren we hier ook de aanzienlijke inspanningen die in 2003 geleverd zijn om tot een echte dialoog te komen, in het bijzonder in de Europese Ondernemingsraad. Voorts is er de deelname aan het BREFs-project, dat de Europese norm wil zetten in deze materie.
“Laten we al van in onze prille jeugd beseffen dat we onze toekomst zelf in handen hebben.” 39
Duurzame Ontwikkeling
❚ Gezondheid, veiligheid, milieuzorg: verantwoordelijkheid opnemen voor de toekomst In september 2002 heeft het Uitvoerend Comité het beleid van de Groep inzake “Responsible Care” geactualiseerd. Dit engagement om steeds beter te presteren is een onderdeel van de strategie en de activiteiten ten bate van gezondheid, veiligheid en leefmilieu. Zo beschikt de Groep met al zijn geledingen over een geheel van gedragsregels, methodes, indicatoren en streefdoelen, die overigens ook als basis dienen voor een intensere samenwerking met de joint ventures.
❚ Enkele prestaties van 2003 Natuurlijke hulpbronnen: minder energie- en waterverbruik ❙ Inzake energie telt de Groep nu twaalf chemische fabrieken, die hun energie halen uit een systeem van warmtekrachtkoppeling. De vermindering van de CO2-uitstoot bedraagt voor de twaalf eenheden naar schatting 4 miljoen ton per jaar. In het geheel van de Groep genomen daalt de uitstoot van schadelijke stoffen in de atmosfeer voortdurend. In recent verworven sites streeft Solvay naar eenzelfde verbetering. ❙ Inzake waterbeheer gaat steeds meer aandacht naar een vermindering van het verbruik en naar de kwaliteit van het afvalwater. Er lopen hiervoor momenteel verscheidene programma’s.
In de loop van de voorbije tien jaar (19922002) is de lozing/uitstoot in het water en in de lucht met respectievelijk 32 en 34% verminderd, bij een met 28% gestegen productie. In de desbetreffende periode is de eco-efficiëntie van de Groep met andere woorden verdubbeld. ❙ De programma’s voor sanering en rehabilitatie van verlaten industrieterreinen op sommige van onze sites worden voortgezet. Zo zijn in Chaillac en Dombasle (Frankrijk) meer dan 5 000 bomen geplant. In Couillet (België) waar de wieg van de Groep stond, zijn 60 hectaren herbebost. In nog tal van andere landen hebben we ook dergelijke programma’s. ❙ Ook de bodem kan een milieuprobleem zijn. Overal waar de Groep al lange tijd industriële activiteiten uitoefent, wordt de bodem nauwkeurig geobserveerd en beveiligd in het belang van de gezondheid van de omwonenden.
Productie: zelfde milieuaanpak in alle bedrijven De invoering van milieubeheersystemen van het type ISO 14001 of gelijkwaardig wordt uitgebreid tot alle fabrieken. We hebben de ambitie tegen 2005 het aantal gecertificeerde sites met ongeveer dertig uit te breiden, dus tot in totaal zowat zestig. Wat de veiligheid betreft, begint de Groep het internationale OSHAS-auditsysteem aan te wenden (waarbij OSHAS staat voor Occupational Safety and Hygiene Assessment Scheme). Vier sites bezitten inmiddels het OSHAS-certificaat; Martorell, Tarragona en Parets in Spanje en Vinythai in Map Ta Phut (Thailand). De ontwikkeling van instrumenten ter opvolging van de prestaties, zoals het recente risico- en beroepshygiëne-programma “EA-Tool” blijkt doeltreffend en draagt bij tot het gemeenschappelijk benutten van lokale beheersystemen.
❚ Steeds betere prestaties inzake veiligheid
Dankzij de combinatie trein + vrachtwagen vermijden we jaarlijks 5 700 000 kilometer wegtransport.
40
Eigenlijk presteerde de hele Groep al goed op het vlak van de veiligheid van het personeel. Maar in 2003 gingen we er zelfs nog op vooruit, met een
1 die van 3,7 in 2002 naar ongevallenfrequentie ❚ 3,3 zakte in 2003 voor de eigen mensen en van 10,2 naar 8,8 voor personeel in onderaanneming.
Ongevallenfrequentie* (Solvay-werknemers)
Zo komt ons doel voor 2005 al aardig dichterbij, want we willen die cijfers doen zakken tot respectievelijk 2,6 en 7,5.
1994
Transport van producten
2005
De samenwerking met het CDI (Chemical Distribution Institute) leverde een merkelijke verbetering op van het transport van chemische producten over zee.
* Aantal ongevallen met werkverzuim van meer dan 24 uur, per miljoen gepresteerde uren. ** Streefdoel.
Heel wat Strategic Business Units hebben product stewardship-programma ‘s uitgewerkt. Ze gaan daar ook mee door, maar schenken daarbij nu meer aandacht aan de kwantitatieve opvolging van hun acties. Dit multimodaal transport (vrachtwagen + trein) is nu ook in gebruik voor PVC tussen Frankrijk en Italië en maakt dat de Groep jaarlijks het aantal transitoritten van vrachtwagens door de Alpen met 7000 kan verminderen. Dit gecombineerd vervoersysteem wordt ook aangewend voor de peroxi-producten en de afgeleide producten uit de elektrolyse.
Gebruik van producten De Groep werkt actief mee aan talrijke internationale onderzoeksprogramma’s die willen inschatten welke risico’s het gebruik van zijn producten met zich brengt.
6,3
2002
3,7
2003
3,3 2,6**
Voorts werkt Solvay aan een gamma van verschillende types polymere membranen, die onder meer moeten dienen voor afvalwaterzuivering.
End-of-life producten / recycling De verbetering van de weerstand en de verlenging van de levensduur van producten zijn van kapitaal belang voor duurzame ontwikkeling. Dat geldt onder meer voor buizen, membranen en allerlei auto-onderdelen. Niet te vergeten is dat de Groep wil bijdragen tot de ontwikkeling van technologie en tot de organisatie van recycling. De eerste VINYLOOP® -recycleereenheid (Ferrara, Italië) werkt volop en andere projecten zijn ter studie. Ook zijn er recyclingmethodes ontwikkeld voor plastic brandstoftanks (RECAFUTA).
Producten voor het leefmilieu Het NEUTREC® -procédé voor de zuivering van rookgassen, ontwikkeld door Solvay, is nu al in ruim 100 sites in Europa in gebruik. Het wordt vervolledigd met het RESOLEST®-procédé voor de recycling van de zoutresten die na de rookgaszuivering in het bezinksel overblijven. Eind 2002 is in Dombasle (Frankrijk) een fabriek opgestart die per jaar 50 000 ton van dat slib kan recycleren. Het NOVOSOL®-procédé voor de behandeling van minerale residu’s die zware metalen en organische stoffen bevatten, is een resultaat van het initiatief New Business Development. In pilootinstallaties in Italië en België wordt het nu verder ontwikkeld. 1. Aantal ongevallen dat meer dan 24 uur werkverzuim ■ heeft veroorzaakt, per miljoen gepresteerde uren.
Samen met de scholen werken we charters uit, want als onderneming houden we terdege rekening met de omgeving en het leefmilieu.
41
Financieel beleid Bestuursverslag
pagina 43
Financiële informatie
pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina pagina
-
42
Geconsolideerde winst-en verliesrekening Geconsolideerde kasstroomoverzicht Geconsolideerde balans Overzicht van de vermogensmutaties IFRS grondslagen voor financiële verslaggeving Toelichting bij de gedetailleerde jaarrekening Wijzigingen in de consolidatiekring Lijst van de geconsolideerde vennootschappen Beknopte jaarrekening van Solvay N.V.
46 46 47 48 49 50 54 74 76 81
Verslag van de Commissaris over de geconsolideerde jaarrekening
pagina 83
Informatie voor de aandeelhouders
pagina 84
Bestuursverslag Toch behoorlijke winst voor 2003 (430 miljoen EUR) Ondanks sterke EUR en een slechte conjunctuur rondt de Solvay-groep het jaar 2003 af met een winst die slechts 13% minder bedraagt dan de recordwinst van de jaar 2002
❚ Gang van zaken Voor het jaar 2003 bedraagt de omzet van de Solvay-groep 7 557 miljoen EUR, een vermindering met 5% in vergelijking met 2002 (7 919 miljoen EUR). Bij een constante wisselkoers zou de omzet met 1% gestegen zijn. Door het belang van onze activiteiten in de VS, heeft de versterking van de EUR het eindresultaat ongunstig beïnvloed, vooral dan in het bedrijfssegment Farmaceutische Producten. Daarnaast was er de verhoging van bepaalde kosten, zoals die in verband met pensioenen, verzekeringen en de versnelde uitvoering van een aantal reorganisaties-en kostenreducerende maatregelen. De niet-recurrente bestanddelen zorgen in 2003 voor 11 miljoen EUR aan lasten. Enerzijds was er een belangrijke voorziening voor reorganisaties (waaronder de beslissing om
de VCM en PVC-fabriek in Ludwigshafen te sluiten) en, in het bedrijfssegment Farmaceutische Producten, waren er uitzonderlijke loonkosten en het extra-kosten voor het weghalen van het geneesmiddel Luvox® van de Amerikaanse markt. Anderzijds hebben we voorzieningen geschrapt die geen reden van bestaan meer hadden. In het onderzoek van de Europese concurrentie-autoriteit inzake de waterstofperoxide-activiteit zijn er geen nieuwe elementen gesignaleerd. Daarom is er geen rekening gehouden met de mogelijke gevolgen van dit onderzoek. De nettowinst van de Groep komt op 430 miljoen EUR, wat de achteruitgang in vergelijking met het recordjaar 2002 (494 miljoen EUR) beperkt tot 13%. De winst werd in het 4de trimester van 2003 positief beïnvloed door het niet langer opnemen (ten belope van 40 miljoen EUR) van de waardevermindering op de uitgestelde belastingvorderingen in verband met de overname van Ausimont.
Omzet per sector
(miljoen EUR)
Omzet totaal 2003 = 7 557 miljoen EUR (Inclusief “discontinuing operation”, d.i. respectievelijk +4 en +3 miljoen EUR in 2002 en 2003)
2002
Netto courant resultaat 1999
(miljoen EUR) 423
2000
433
2001
403
% 2003/2002
% van het totaal 2003
Farmaceutische producten
1 863
1 832
–2%
24%
Chemie
2 636
2 508
–5%
33%
Kunststoffen
1 937
1 802
–7%
24%
Kunststofverwerking
1 479
1 413
–4%
19%
7 919
7 557
–5%
100%
Totaal
2002
2003
494
2003
430
REBIT per sector
(miljoen EUR)
REBIT totaal 2003 = 673 miljoen EUR (inclusief “discontinuing operation” en niet-toegewezen bestanddelen, d.i. respectievelijk –5 miljoen EUR en +10 miljoen EUR in 2002 en 2003)
Cash flow
(miljoen EUR) 2002
1999
956
2000 2001
984 925
2002 2003
1 048 859
2003
% 2003/2002
% van het totaal 2003
Farmaceutische producten
263
243
–8%
37%
Chemie
259
195
–25%
29%
Kunststoffen
247
155
–37%
23%
80
70
–13%
11%
844
673
–20%
100%
Kunststofverwerking Totaal
43
❚ Evolutie per bedrijfssector De winst van het bedrijfssegment Farmaceutische Producten had te lijden onder de verzwakking van de USD (-8% in EUR, + 2% bij gelijke wisselkoers). In EUR daalde de omzet in 2003 met 2% in vergelijking met 2002, terwijl hij met 6% zou gestegen zijn bij gelijke wisselkoers. De verkoop in de Verenigde Staten is ondertussen wel sterk gestegen (+15% in USD). De O&O inspanningen werden nog met 6% verhoogd in vergelijking met 2002, en vertegenwoordigen zowat 16% van de omzet van de sector. In de bedrijfssector Chemie, is de winst door het behoud van het marktaandeel en het volume bij een zwakke USD, met 25% achteruitgegaan. De winst van de sector Kunststoffen en die van Kunststofverwerking dalen ook als gevolg van de sterke conjunctuurvertraging en de verzwakte USD.
❚ Commentaar bij de financiële positie van de Groep De cash flow, gedefinieerd als de som van de netto winst en de afschrijvingen, bedraagt 859 miljoen EUR in 2003. Dit is een daling van 8% indien we geen rekening houden met de niet-recurrente afschrijvingen van 2002. De cash flow dekt de gestegen behoefte aan bedrijfskapitaal en de industriële investeringen, maar is tegelijk onderdeel van het beleid van de Groep dat erop gericht is deze investeringen streng onder controle te houden. Door de gegenereerde cash flow en het selectieve investeringsbeleid kon de Groep in toch moeilijke omstandigheden zijn reeds gezonde financiële situatie nog verbeteren. De nettoschuld van de Groep bleek op 31 december 2003 met 198 miljoen EUR te zijn gedaald in vergelijking met 31 december 2002. Ze bedraagt nu 1 120 miljoen EUR.
Toekomstgerichte uitgaven per Sector (miljoen EUR) Investeringen en overnames, R&D (404 miljoen EUR) 1. Farmaceutische producten = 284 3
3. Kunststoffen = 55
5. Corporate = 18
44
De “Net Debt to Equity”-ratio loopt eind 2003 op tot 32%, dat is een vermindering vergeleken met de 37% van het jaar 2002. De “Return on Equity” (ROE) bedraagt 12,3%. De Groep kreeg goede ratings van de agentschappen Standard & Poor’s en Moody’s (respectievelijk A/A2 voor de lange en A1/P1 voor de korte termijn). Te vermelden is nog dat de Groep via zijn European Medium Term Notes programma in 2003 op de financiële markt 800 miljoen EUR heeft kunnen ophalen tegen gunstige voorwaarden.
❚ Toekomstgerichte uitgaven In 2003 liepen de investeringen op tot 555 miljoen EUR, ook al werd terzake een selectief beleid gevoerd. De O&O uitgaven bedroegen 404 miljoen EUR. In dit bedrag zijn 284 miljoen EUR begrepen voor het bedrijfssegment Farmaceutische Producten, dit betekent een stijging van 6% ten opzichte van 2002. Voor 2004 zijn de uitgaven voor investeringen en O&O respectievelijk vastgelegd op 620 miljoen EUR en 411 miljoen EUR. In 2004 bedragen de onderzoeksinspanningen in het Farmaceutisch segment 68% van de O&O lasten van de Groep.
❚ Gevoeligheid voor economische factoren De Groep neemt verscheidene maatregelen om de gevoeligheid voor externe economische factoren, zoals de wisselkoersschommelingen en de schommelingen van de energieprijzen, te verminderen.
❚ Wisselkoersschommelingen De wisselkoersschommelingen, en dan meer bepaald de verzwakking van de Amerikaanse dollar over het hele jaar hebben de winst beïnvloed. Bij gelijk gebleven wisselkoers zou de omzet, die nu een daling kende van 5%, met 1% zijn toegenomen.
4 5
2. Chemie = 30
4. Kunststofverwerking = 17
Eind 2003 bedragen de eigen middelen 3 532 miljoen EUR, een vermindering met 32 miljoen EUR in vergelijking met eind 2002, vooral tengevolge van de wisselkoersschommelingen.
2 1
Het indekkingsbeleid tegen wisselkoersrisico’s berust hoofdzakelijk op de volgende principes: financiering van activiteiten in de lokale munt en systematische indekking tegen wisselkoersrisico’s bij transacties van zodra facturen worden verzonden (zeker risico). 2003 is ook het jaar van de invoering van een Average Rate Option, die alvast gedeeltelijk de omwisseling in EUR afdekt van opbrengsten in de NAFTA-zone, voor zover ze onder de “strike price” bleven (1,20 USD/EUR).
In 2004 heeft de Solvay-groep dit beleid verder doorgezet door voor welbepaalde activiteiten ook de te verwachten fluctuaties af te dekken via een “perfect hedge”, zoals gedefinieerd in de IFRS-standaarden. Hierdoor zullen deze fluctuaties de winst niet langer beïnvloeden, ze worden dan immers onmiddellijk opgenomen in het eigen vermogen. De wisselkoersen staan op bladzijde 53 van het financiële deel van dit Jaarverslag.
❚ Energiecontext Solvay baseert zijn energiebeleid op: ❚ De diversiteit van energiebronnen (kolen, gas) ❚ Het afsluiten van langetermijncontracten ❚ De ontwikkeling van WKK of warmtekrachtkoppeling De Groep heeft een elektrisch capaciteit van 900 MW in de vorm van WKK-eenheden in 13 van zijn fabrieken, waarvan er zich 12 in Europa bevinden. De Groep dekt dus een belangrijk deel van zijn energiebehoeften met stoom.
Daarenboven zijn er, conform de IFRS-bepalingen, voorzieningen aangelegd voor milieu-uitgaven. Rekening houdend met fiscaal verrekenbare tegoeden op de winst van 18 miljoen EUR (tegenover fiscaal verrekenbare tegoeden van 8 miljoen EUR in 2002), beloopt de nettowinst van Solvay N.V. – voor 2003 – 212 miljoen EUR in vergelijking met de 220 miljoen EUR van het voorgaande jaar. Na overboeking van 9 miljoen EUR naar de belastingvrije reserves, komt de te verdelen winst uit op 203 miljoen EUR (of een vermindering met 7,7% in vergelijking met 2002)
❚ Onderzoek van de jaarrekeningen door de Commissaris De Algemene Vergadering heeft op 7 juni 2001 Deloitte & Touche aangesteld tot Commissaris. Deloitte & Touche wordt vertegenwoordigd door Michel Denayer en diens vervanger Philippe Roelants.
De kostprijs van energieproducten is in 2003 vrij sterk gestegen, maar de verzwakte USD beperkte de gevolgen van deze stijging van de lasten.
Hun verslag staat op pagina 83. De extra-honoraria van Deloitte & Touche in 2003 bedragen 848 851 EUR. Ze hebben vooral te maken met prestaties die betrekking hebben op de invoering van de IFRS-standaarden en het beperkte nazicht van de kwartaalresultaten.
In 2004 zal de evolutie van de energie-uitgaven afhangen van de wisselkoers EUR/USD en van de evolutie van de economische conjunctuur. Toch heeft Solvay zich door zijn energiebeleid en het afsluiten van lange termijncontracten, zo goed mogelijk afgedekt tegen de verwachte verhoging van de energieprijzen.
De Algemene Vergadering van 3 juni 2004 zal zich kunnen uitspreken over het voorstel het mandaat van Michel Denayer als Commissaris te verlengen en Ludo De Keulenaer te benoemen als zijn plaatsvervanger.
❚ Winst van het moederbedrijf De winst uit normale bedrijfsactiviteiten vóór belastingen bedraagt 224 miljoen EUR, tegen 125 miljoen EUR in het voorgaande jaar.
Winstverdeling Solvay N.V. (miljoen EUR) 2003
Te bestemmen winst van het boekjaar
Het negatief saldo van de buitengewone posten beloopt 30 miljoen EUR, tegenover een winstsaldo van 87 miljoen EUR in 2002.
Overgedragen winstsaldo
343
Totaal ter beschikking van de Algemene Vergadering
546
Verwerking: Brutodividend
Omdat de Solvay-groep in 2003 de IFRS-standaarden toepast, heeft Solvay N.V. gelijktijdig beslist om de grondslagen voor financiële rapportering in verband met voorzieningen zo goed mogelijk af te stemmen op die van de Groep. Daarom zijn de voorzieningen voor pensioenen en aanverwante verplichtingen berekend op basis van de geschatte vergoeding op het moment van de pensionering, en niet meer op basis van de verworven vergoeding voor geleverde prestaties.
203
Over te dragen winstsaldo Totaal
* 199 ■ * 317 ■ 546
■* Deze bedragen kunnen nog licht worden aangepast als gevolg van de terugkoop van eigen aandelen bestemd om te voldoen aan de verplichtingen voortvloeiend uit de aandelenopties en het uitoefenen van deze aandelenopties door de begunstigden. Immers, de aankoop van eigen aandelen vermindert en de uitoefening van de aandelenopties verhoogt het aantal aandelen dat recht geeft op dividend.
45
Financiële informatie Geconsolideerde winst-en verliesrekening miljoen EUR
Toelichting
2002
(Noten 1- 2)
2003
FINANCIËLE INFORMATIE Omzet Kosten van verkoop
7 919
7 557
–5 240
–5 101
Brutowinst
(3)
2 679
2 456
Commerciële en administratieve kosten
(4)
–1 412
–1 359
Kosten van Onderzoek en Ontwikkeling
(5)
–399
– 404
Overige exploitatiebaten en-lasten
(6)
– 69
–42
Overige financiële lasten enbaten
(7)
45
22
REBIT
(8)
844
673
Niet-recurrente bestanddelen
(9)
– 87
–11
757
662
Financieringskosten
(10)
– 88
–85
Winstbelastingen
(11)
–151
–114
Winst uit investeringen verwerkt volgens de“equity”-methode
(12)
–39
–48
Opbrengsten uit deelnemingen
(13)
15
15
Netto winst van de Groep
(14)
494
430
EBIT
Minderheidsbelangen
–30
–34
Aandeel van Solvay in netto winst
464
396
5,59
4,78
5,58
4,78
33,8
32,5
9,6
7,9
22,1
19,3
Gewone winst per aandeel Verwaterde winst per aandeel
(15)
RATIO’S Brutowinst in % van de omzet * Times charges earned ■ Belastingen/ winst vóór belastingen en vóór winst uit investeringen en joint ventures die administratief worden verwerkt volgens de “equity”-methode in %
■* Times charges earned = REBIT/financieringskosten. De noten bevinden zich op pagina’s 54 en volgende.
46
Geconsolideerd kasstroomoverzicht miljoen EUR
2002
2003
Kasstromen uit bedrijfsactiviteiten
848
870
EBIT
757
662
Afschrijvingen en waardevermindering van activa
Notes
(16)
Wijziging in het bedrijfskapitaal
554
429
–245
–103
Wijziging in de voorzieningen
– 45
–7
Betaalde belastingen
– 85
–102
– 88
–9
Andere niet-monetaire posten
(17)
Kasstromen uit investeringsactiviteiten
–510
–369
Verwerving/vervreemding van deelnemingen
(18)
13
–67
Verwerving/vervreemding van vaste activa
(18)
–376
–494
15
15
–221
179
Opbrengsten uit deelnemingen Wijziging in de financiële vorderingen Effect van veranderingen in de consolidatiemethode Kasstromen uit financieringsactiviteiten Verhoging/terugbetaling van kapitaal Verwerving/vervreemding van eigen aandelen
(19)
Wijzigingen in de schulden Financieringskosten Dividenden
(20)
Nettowijziging in de geldmiddelen Wisselkoerswijzigingen Geldmiddelen bij de opening van het boekjaar Geldmiddelen bij de sluiting van het boekjaar
(30)
59
–2
– 489
291
9
0
–9
–18
–182
629
– 88
–85
–219
–235
–151
792
– 41
–25
631
439
439
1 206
De noten bevinden zich op pagina’s 54 en volgende.
47
Geconsolideerde balans miljoen EUR
Noten
2002
2003
5 919
5 502
ACTIVA Vaste activa Immateriële activa
(21)
265
245
Goodwill
(22)
180
155
Materiële vaste activa
(23)
3 580
3 459
Investeringen verwerkt volgens de equity-methode
(24)
322
312
Andere deelnemingen
(25)
471
531
Uitgestelde belastingvorderingen
(11)
585
511
516
289
Financiële vorderingen en andere activa Vlottende activa
3 545
4185
Voorraden
(26)
1 086
1 059
Handelsvorderingen
(27)
1 494
1 390
141
154
Fiscale vorderingen Andere vorderingen op korte termijn Geldmiddelen en kasequivalenten
(30)
Totaal der activa
385
376
439
1 206
9 464
9 687
3 564
3 532
2 686
2 666
878
866
3 346
3 869
1 823
1 759
PASSIVA Totaal eigen vermogen
(28)
Eigen vermogen Minderheidsbelangen Langlopende verplichtingen Voorzieningen op lange termijn
(29)
Uitgestelde belastingverplichtingen Financiële schulden op lange termijn
(11)
275
162
(30) (31)
1 192
1 912
Andere verplichtingen op lange termijn Kortlopende verplichtingen Voorzieningen op korte termijn Financiële schulden op korte termijn
(29) (30) (31)
Handelsschulden Fiscale schulden
56
36
2 554
2 286
57
64
565
414
1 141
1 009
73
118
718
681
9 464
9 687
Return on equity (ROE)
13,9
12,3
Net debt to equity ratio
36,9
31,7
Andere verplichtingen op korte termijn Totaal der passiva
(32)
RATIO’S
ROE = nettowinst Groep/ totaal eigen middelen vóór toewijzigingen aan het eigen vermogen. Net debt to equity ratio = nettoschulden/eigen middelen. Nettoschulden= financiële schulden op korte en lange termijn-geldmiddelen en beschikbare geldmiddelen. De noten bevinden zich op pagina’s 54 en volgende.
48
Tabel van de evolutie van het totale eigen vermogen miljoen EUR
Boekwaarde op 31/12/2001
Kapitaal
Agio
Reserves
Eigen aandelen
1 267
7
1 415
–92
Winst van de periode Dividenden
Wisselkoersver schillen
Rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen
Eigen vermogen
Minderheid sbelangen
Totaal eigen middelen
224
203
3 024
899
3 923
464
464
30
494
–187
–187
–32
–219
–435
–19
–454
Wisselkoersverschillen
–435
Verwerving/vervreemding van eigen aandelen
–9
Nettowinsten en -verliezen die niet in de winst- en verliesrekening werden opgenomen Kapitaalsverhoging
–180 2
7
1 269
14
–9
–9
–180
–180
9
9
Andere Boekwaarde op 31/12/2002
0
Resultaat over de periode Dividenden
1 692
–101
–211
23
2 686
396
396
34
430
–199
–36
–235
–211
–10
–221
–211
Aankoop/overdracht van eigen aandelen
–18
Nettowinsten en -verliezen die niet in de winst- en verliesrekening werden opgenomen
–18
–18
12
12
0
0
12
Kapitaalsverhoging Andere
0 1 269
14
3 564
–199
Wisselkoersverschillen
Boekwaarde op 31/12/2003
0 878
1 889
–119
–422
35
2 666
0 866
3 532
De wisselkoersverschillen van 2002 en 2003 hebben zwaar doorgewogen op de eigen middelen. In 2002 kreeg het eigen vermogen te lijden onder de 435 EUR negatieve wisselkoersverschillen, vooral toe te schrijven aan de dollar (217 miljoen EUR), de Argentijnse peso (127 miljoen EUR) en de Braziliaanse real (63 miljoen EUR). In 2003 werd het eigen vermogen beïnvloed door 211 miljoen EUR aan negatieve wisselkoersverschillen, vooral tengevolge van de dollarkoers (188 miljoen EUR).
Aansluiting tussen Belgisch regelgeving en IFRS over de eigen middelen voor 2002, met inbegrip van de minderheidsbelangen Eigen vermogen begin 2002
Naar Belgisch recht
Netto-resultaat 2002
3 939
496
Uitgestelde belastingen
607
–53
Financiële activa gewaardeerd aan reële waarde
203
Te betalen dividenden
110 –427
–12
–262
18
–92 –152
Waardering van polyethyleen verkooprecht (put) Diverse IFRS-cijfers
3 796 554 23 110
Pensioenen en andere voorzieningen
Ontwikkelingskosten en andere immateriële activa
Eigen vermogen eind 2002
* –639 ■ –180
Bijzondere waardevermindering van activa (impairments) Eigen aandelen
Andere
–439 –244 –9
–101
23
–129
39
39
–3
–17
–25
–45
3 923
494
– 853
3 564
■* Waarvan wisselkoersverschillen –409 MEUR en dividenden –230 MEUR.
Ruimere informatie en commentaar over de aard van de wijzigingen is te vinden in de bijlage bij het Jaarverslag 2002. 49
IFRS-grondslagen voor financiële verslaggeving Hier volgen de belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving van toepassing bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening:
1. Referentiesysteem voor de financiële verslaggeving De geconsolideerde jaarrekening wordt opgesteld conform de internationale standaarden voor financiële verslaggeving IFRS (International Financial Reporting Standards), met inbegrip van IFRS 1. Met standaarden die na de balansdatum en vóór de datum van publicatie van de werden gepubliceerd, is geen rekening gehouden. De Groep hanteert ook de IAS 32 en 39 standaarden, ook al zijn die op het Europese niveau nog niet van kracht. De gedetailleerde jaarrekening verstrekt echter wel alle informatie, vereist door de 4de en de 7de Europese richtlijnen.
2. Omschakeling naar de IFRS-standaarden De IFRS-standaarden worden voor het eerst gebruikt voor de geconsolideerde jaarrekening afgesloten per 31 december 2003. De jaarrekening van 2002 is conform de nieuwe standaarden herwerkt, om vergelijking mogelijk te maken. Dit werd gepubliceerd in een bijlage bij in de geconsolideerde jaarrekening, die in het jaarverslag 2002 werd opgenomen.
3. Consolidatie De deelnemingen waarover de Groep zeggenschap heeft (waarin de Groep dus – direct of indirect – een belang heeft dat recht geeft op meer dan de helft van de stemmen, of waarvan de Groep het beleid stuurt) worden integraal geconsolideerd. De minderheidsbelangen krijgen een aparte vermelding. Alle belangrijke transacties tussen ondernemingen binnen de Groep worden bij de consolidatie geëlimineerd. Ondernemingen waarover de Groep gezamenlijk met een beperkt aantal partners zeggenschap heeft, de zogenaamde joint ventures, worden evenredig geconsolideerd.
de overgenomen identificeerbare activa en verplichtingen van een dochteronderneming, gelieerde vennootschap of joint venture op de datum van de ruiltransactie. Is dit verschil positief, dan wordt de goodwill geactiveerd en lineair afgeschreven over de vermoedelijke gebruiksduur. Is het verschil negatief, dan wordt dit als volgt verwerkt : de negatieve goodwill die toe te schrijven is aan te verwachten toekomstige verliezen en lasten die zijn geïdentificeerd in het overnameplan en die betrouwbaar kunnen worden gewaardeerd, maar die geen identificeerbare verplichtingen op de overnamedatum vertegenwoordigen, wordt als een baat in de winst- en verliesrekening genomen wanneer de toekomstige winsten en lasten worden opgenomen. Het saldo van de negatieve goodwill wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening over de gewogen gemiddelde resterende gebruiksduur van de verworven niet-monetaire activa.
5. Vreemde valuta’s Transacties in vreemde valuta’s worden aanvankelijk door de ondernemingen van de Groep omgerekend tegen de wisselkoers die geldt op de datum van deze transacties. Monetaire activa en verplichtingen in vreemde valuta’s worden omgezet tegen de slotkoers. Valutakoersverschillen worden in de winst- en verliesrekening van het boekjaar opgenomen. In de geconsolideerde jaarrekening worden activa en verplichtingen van buitenlandse entiteiten van de Groep omgerekend in EUR op basis van de slotkoers. De baten en lasten van deze buitenlandse entiteiten worden in EUR omgezet tegen de gemiddelde koers van het boekjaar. De resulterende valutakoersverschillen worden overgebracht naar de rubriek “wisselkoersverschillen” in het eigen vermogen.
6. Pensioenen en soortgelijke voordelen De Groep heeft een aantal pensioenregelingen zowel van het type toegezegde-bijdragenregeling als van het type toegezegdpensioenregeling uitgewerkt. De bijdragen voor toegezegdebijdragenregeling worden als last opgenomen op het moment dat ze verschuldigd zijn.
De investeringen in de ondernemingen waarin de Groep een De verplichtingen van de Groep betreffende toegezegdinvloed van betekenis heeft, maar geen zeggenschap kan uitoefe- pensioenregeling, alsook de kosten die eruit voortvloeien, nen, worden administratief verwerkt volgens de “equity”-methode. worden gewaardeerd op basis van hun contante waarde op de balansdatum (overeenkomstig de “projected unit credit”-methode).
4. Goodwill De goodwill is het verschil tussen de kostprijs van de overname en het belang van de Groep in de reële waarde van 50
Het in de balans opgenomen bedrag vertegenwoordigt de contante waarde van de omschreven pensioenverplichtingen, aangepast met actuariële winsten of verliezen, de pensioenkosten
van verstreken diensttijd die nog niet werden opgenomen en de De afschrijvingslast wordt berekend volgens de lineaire reële waarde van fondsbeleggingen. Indien dit bedrag netto methode in functie van de gebruiksduur van de activa. leidt tot een overschot wordt het opgenomen actief aangepast Deze wordt als volgt bepaald: op basis van de reële waarde van de fondsbeleggingen beperkt Gebouwen 30 jaar tot de reële waarde van de mogelijke terugbetalingen en/of de Informaticamateriaal 3 - 5 jaar vermindering van toekomstige bijdragen. Machines en uitrusting
De actuariële winsten of verliezen die meer bedragen dan de hoogste waarde van 10% van de contante waarde van de pensioenverplichtingen en 10% van de reële waarde van de fondsbeleggingen, worden afgeschreven over de gemiddelde verwachte resterende diensttijd van de betrokken personeelsleden.
7. Belastingen De belastinglast op de winsten van het boekjaar behelst zowel actuele als uitgestelde belastingen. Ze worden opgenomen in de winst-en verliesrekening, behalve indien ze betrekking hebben op bestanddelen die rechtstreeks in het eigen vermogen opgenomen worden. In dat geval wordt de gerelateerde belasting eveneens rechtstreeks in het eigen vermogen opgenomen. De actuele belastingen zijn de belastingen verschuldigd op de fiscale winst van het boekjaar, berekend volgens de belastingtarieven die gelden op balansdatum, samen met de aanpassingen die betrekking hebben op voorgaande boekjaren. De uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen moeten worden gewaardeerd tegen de belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld, op basis van de belastingtarieven (en de belastingwetgeving) waarvan het wetgevingsproces (materieel) is afgesloten op balansdatum.
10 - 20 jaar
Transportmaterieel
5 - 20 jaar
Octrooien en merken
5 - 20 jaar
Bij financiële lease worden de activa gewaardeerd tegen hun reële waarde, of, indien lager, aan de contante waarde van minimale leasebetalingen. De leaseverplichtingen worden ondergebracht bij de financiële schulden. De financiële lasten die het verschil vormen tussen de totale leaseverplichting en de reële waarde van de activa, worden in de winst- en verliesrekening opgenomen over de duur van de lease-overeenkomst. Financieringskosten die rechtstreeks zijn toe te rekenen aan de verwerving, bouw of productie van een actief dat noodzakelijkerwijs pas na een aanzienlijke tijdsperiode klaar is voor het beoogde gebruik of voor verkoop, worden geactiveerd als deel van de kostprijs van dat actief tot op het moment dat het actief gebruiksklaar is. Subsidies voor de verwerving van activa worden in mindering gebracht van de betrokken activa.
9. Kosten van onderzoek en ontwikkeling Uitgaven voor onderzoek worden als last opgenomen op het moment waarop ze worden gedaan.
Een immaterieel actief dat voortvloeit uit ontwikkelingsactiviteiten wordt enkel en alleen opgenomen als: ❚ het product of procédé duidelijk omschreven is en de onderneming het vermogen heeft om de uitgaven die aan het Uitgestelde belastingverplichtingen in verband met de winst van immaterieel actief kunnen worden toegerekend, tijdens zijn dochterondernemingen, die de Groep in de nabije toekomst ontwikkeling betrouwbaar te waarderen; niet zal uitkeren, worden niet opgenomen. ❚ het technisch mogelijk is om het product of procédé te voltooien; Uitgestelde belastingvorderingen worden pas opgenomen als ❚ de onderneming het vermogen heeft om het product of het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn die procédé te gebruiken of verkopen; kan worden aangewend voor het tijdelijk verschil. ❚ de onderneming kan aantonen hoe het immaterieel actief waarschijnlijk toekomstige economische voordelen zal genereren (bestaan van een markt voor het actief of voor de producten van 8. Materiële en immateriële vaste activa het actief of de bruikbaarheid van het actief bij intern gebruik); ❚ adequate technische, financiële en andere middelen Materiële en immateriële vaste activa worden in de balans beschikbaar zijn om de ontwikkeling te voltooien en het opgenomen tegen de historische kostprijs verminderd met de immaterieel actief te gebruiken of te verkopen. geaccumuleerde afschrijvingen. De afschrijvingslast wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen in de kosten van verkoop, In de activa opgenomen ontwikkelingskosten worden lineair de commerciële en de administratieve kosten en in de kosten afgeschreven, en dit over hun vermoedelijke nuttige levensduur. van onderzoek en ontwikkeling. 51
10. Bijzondere waardevermindering van activa - Beursgenoteerde effecten Op de balansdatum evalueert de Groep de boekwaarde van de goodwill, van de deelnemingen in ondernemingen en van de materiële en immateriële vaste activa, om te beoordelen of er een indicatie is die voor een mogelijke bijzondere waardevermindering van een actief. Indien een dergelijke indicatie bestaat, dan wordt de realiseerbare waarde van het actief geschat, om zo de omvang van een eventuele bijzondere waardevermindering te bepalen. De realiseerbare waarde is de hoogste waarde van de opbrengstwaarde van het actief of van zijn bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen, voortvloeiend uit het voortgezette gebruik van het actief. De realiseerbare waarde wordt berekend voor de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort. Indien de realiseerbare waarde lager is dan de boekwaarde, dan wordt de boekwaarde teruggebracht tot de realiseerbare waarde. Het bijzonder waardeverminderingsverlies wordt onmiddellijk als een last opgenomen in de winst- en verliesrekening onder de niet-recurrente bestanddelen. Indien een voorheen opgenomen bijzondere waardevermindering niet langer bestaat, dan wordt de oorspronkelijke boekwaarde geheel of ten dele hersteld. De terugboeking van een bijzonder waardeverminderingsverlies wordt onmiddellijk als baat opgenomen in de winst- en verliesrekening onder de niet-recurrente bestanddelen.
11. Voorraden Voorraden worden gewaardeerd tegen ofwel de laagste inkoopkosten (grondstoffen en goederen) ofwel conversiekosten (goederen in bewerking of afgewerkte producten), en de opbrengstwaarde. De opbrengstwaarde is de geschatte verkoopprijs, verminderd met de geschatte afwerkingskosten en de geschatte kosten die nodig zijn om de verkoop te realiseren, met inbegrip van de marketing-, verkoop- en distributiekosten. De waarde van de voorraden wordt over het algemeen bepaald door toepassing van de formule voor de gewogen gemiddelde kostprijs. De kostprijs van de voorraden omvat de inkoopkosten, zowel als de conversiekosten en andere kosten die voortvloeien uit het transport van de voorraden naar hun huidige locatie en de verwerking van de voorraden tot hun huidige toestand.
12. Financiële instrumenten - Handelsvorderingen
Handelsvorderingen worden gewaardeerd aan hun nominale waarde, verminderd met de bedragen die de onderneming niet-invorderbaar acht.
52
Beursgenoteerde financiële activa die niet worden aangehouden voor handelsdoeleinden, worden gewaardeerd aan de beurskoers op balansdatum. Niet gerealiseerde verliezen of winsten worden rechtstreeks opgenomen in het eigen vermogen. Bij verkoop worden de eerder rechtstreeks onder eigen vermogen opgenomen winsten of verliezen in de winst- en verliesrekening van het boekjaar opgenomen. - Bankleningen
Bankleningen en kortetermijnbankschulden worden opgenomen tegen het verkregen nettobedrag. Financiële lasten, met inbegrip van premies tot regeling of terugbetaling worden in de winst- en verliesrekening opgenomen over de periode van terbeschikkingstelling van de middelen. - Handelsschulden
Handelsschulden worden gewaardeerd aan nominale waarde. - Derivaten
Derivaten worden eerst tegen kostprijs opgenomen en telkens op balansdatum gewaardeerd aan reële waarde. De schommelingen in reële waarde van derivaten die dienen als kasstroomafdekking en die als effectief beschouwd worden, komen rechtstreeks in het eigen vermogen. De schommelingen in reële waarde van derivaten die niet dienen als kasstroomafdekking, worden onmiddellijk in de winst- en verliesrekening opgenomen. - Geldmiddelen en kasequivalenten
Geldmiddelen en kasequivalenten omvatten contanten en direct opvraagbare deposito’s, beleggingen op korte termijn (minder dan drie maanden), kortlopende zeer liquide beleggingen die onmiddellijk kunnen worden omgezet in geldmiddelen waarvan het bedrag gekend is en die geen materieel risico van waardeverandering in zich dragen.
13. Voorzieningen Voorzieningen worden opgenomen indien de Groep op de balansdatum een verplichting heeft (in rechte afdwingbaar of feitelijk) en op voorwaarde dat ❚ deze verplichting het gevolg is van een gebeurtenis uit het verleden; ❚ het waarschijnlijk is dat deze verplichting zal leiden tot een uitstroom van middelen; ❚ het bedrag van de verplichting betrouwbaar kan worden geschat.
De verplichtingen die voortvloeien uit een reorganisatie worden opgenomen op het moment dat de betrokkenen erover worden ingelicht.
14. Gesegmenteerde informatie
De omzet wordt gevormd door de verkoop aan derden, na aftrek van commerciële kortingen. Omzet wordt opgenomen in de winst- en verliesrekening indien de wezenlijke risico’s en voordelen van eigendom van de goederen overgedragen zijn aan de koper.
Gesegmenteerde informatie wordt opgemaakt op basis van twee verschillende criteria: voor de primaire segmentatiebasis zijn de verschillende bedrijfssectoren van de Groep bepalend, voor de secundaire segmentatiebasis zijn het de geografische segmenten waarin de Groep actief is.
Dividenden worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een beslissing tot uitkering door de Algemene Vergadering van de onderneming die ze toekent, is goedgekeurd.
15. Opname van opbrengsten
Renteopbrengsten worden opgenomen op basis van tijdsevenredigheid, rekening houdend met het effectieve rendement van het actief.
Baten worden in de winst- en verliesrekening opgenomen wanneer een toename van toekomstige voordelen heeft plaatsgevonden die betrouwbaar kan worden gewaardeerd.
Dit zijn de belangrijkste wisselkoersen, gebruikt zoals beschreven in punt 5 : Sluiting
Gemiddeld
2002
2003
2002
2003
1 euro = Pond Sterling
GBP
0,6505
0,7048
0,6287
0,6916
Amerikaanse dollar
USD
1,0487
1,2630
0,9453
1,1306
Argentijnse peso
ARS
3,5286
3,7258
3,0684
3,3378
Braziliaanse real
BRL
3,7124
3,6646
2,7765
3,4733
Thaïse baht
THB
45,3104
50,0250
40,5844
46,9043
Japanse yen
JPY
124,3900
135,0500
118,1119
130,8688
53
Toelichting bij de gedetailleerde jaarrekening De toelichtingen hieronder verwijzen naar de nummering in de beknopte geconsolideerde rekening.
Geconsolideerde winst-en verliesrekening (1) Financiële gegevens per bedrijfssector De Groep is georganiseerd in 4 bedrijfssectoren of werkgebieden: Farmaceutische Producten, Chemie, Kunststoffen en Kunststofverwerking. Deze bedrijfsactiviteiten vormen de basis voor de primaire verslaggeving over de segmenten. Hier vindt u relevante informatie per primair segment: 2002 Resultaten
miljoen EUR Farmaceutische Producten
Chemie
Kunststoffen
Kunststofverwerking
Niet toegewezen
Subtotaal
Activiteiten die worden beëindigd
Geconsolideerd
1 863
2 851
2 309
1 487
0
8 510
4
8 514
Omzet - Intersegment verkoop ■1
0
–215
–372
–8
0
–595
0
–595
Externe verkoop
1 863
2 636
1 937
1 479
0
7 915
4
7 919
Brutowinst
1 363
562
500
252
1
2 678
1
2 679
REBIT
263
259
247
80
–50
799
45
844
Niet-recurrente bestanddelen
– 41
–18
4
–30
–2
–87
0
–87
EBIT
222
241
251
50
–52
712
45
757
Kasstoombestanddelen
Farmaceutische Producten
Chemie
Kunststoffen
Kunststofverwerking
Niet toegewezen
Subtotaal
Activiteiten die worden beëindigd
Geconsolideerd
Lineaire afschrijvingen
65
181
103
74
17
440
0
440
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
72
7
–3
33
5
114
0
114
Wijziging in de voorzieningen en andere niet-monetaire posten
– 40
13
8
–11
–97
–127
–6
–133
Wijziging in het bedrijfskapitaal
–59
–108
–221
53
51
–284
39
–245
Kasstromen uit operationele activiteit vóór belastingen
260
334
138
199
–76
855
78
933
81
239
204
91
29
644
1
645
Farmaceutische Producten
Chemie
Kunststoffen
Kunststofverwerking
Niet toegewezen
Subtotaal
Activiteiten die worden beëindigd
Geconsolideerd
671
2 021
1 439
508
163
4 802
531
5 333
Investeringsuitgaven Balans-en andere bestanddelen
Vaste activa ■2 Bedrijfskapitaal ■3
286
404
280
177
3
1 150
–14
1 136
Voorzieningen
246
573
164
106
746
1 835
45
1 880
7 242
9 982
5 236
6 088
1 754
30 302
0
30 302
Effectief op 1/1 van het volgende jaar
54
2003 Resultaten
miljoen EUR Farmaceutische Producten
Chemie
Kunststoffen
Kunststofverwerking
Niet toegewezen
Subtotaal
Activiteiten die worden beëindigd
Geconsolideerd
1 832
2 739
2 105
1 423
0
8 099
2
8 101
Omzet - Intersegment-verkop ■1
0
–231
–303
–10
0
–544
0
–544
Externe verkoop
1 832
2 508
1 802
1 413
0
7 555
2
7 557
Brutowinst
1 325
488
419
224
0
2 456
0
2 456
REBIT
243
195
155
70
–40
623
50
673
Niet-recurrente bestanddelen
–17
9
–5
–3
–1
–17
6
–11
EBIT
226
204
150
67
–41
606
56
662
Farmaceutische Producten
Chemie
Kunststoffen
Kunststofverwerking
Niet toegewezen
Subtotaal
Activiteiten die worden beëindigd
Geconsolideerd
59
177
110
65
17
428
0
428
0
0
0
1
0
1
0
1
Cash flow-elementen
Lineaire afschrijvingen Waardevermindering Wijziging in de voorzieningen en andere niet-monetaire bestanddelen
–11
6
8
–5
–13
–15
–1
–16
Wijziging van het bedrijfskapitaal
–53
20
–54
43
–46
–90
–13
–103
Kasstromen uit operationele activiteit vóór belastingen
221
407
214
171
–83
930
42
972
Investeringsuitgaven
153
194
114
73
15
549
6
555
Farmaceutische Producten
Chemie
Kunststoffen
Kunststofverwerking
Niet toegewezen
Subtotaal
Activiteiten die worden beëindigd
Geconsolideerd
736
1 960
1 252
440
132
4 520
444
4 964
Balans-en andere bestanddelen
Vaste activa ■2 Bedrijfskapitaal ■3
333
373
315
129
46
1 196
–1
1 195
Voorzieningen
230
594
179
98
684
1 785
38
1 823
7 530
9 601
5 194
6 068
1 746
30 139
0
30 139
Effectief op 1/1 van het volgende jaar
1. De prijzen voor intersegment transacties zijn gebaseerd op marktprijzen. ■ 2. Met daarin de niet-vlottende activa, zonder de uitgestelde belastingvorderingen en andere lange termijnvorderingen. ■ 3. Met daarin de vlottende activa & verplichtingen en de overige activa verplichtingen op lange termijn, met uitzondering van het te betalen dividend. ■
Voor onze hoge-dichtheidpolyethyleen activiteit werken we in joint venture-verband samen met BP. Wij hebben voor deze activiteit een verkoopoptie voor ons aandeel in deze joint ventures, die we ten vroegste in november 2004 kunnen uitoefenen, met ingang één jaar later. Om de aankoop van Ausimont te financieren (einde 2001) hebben wij een deelneming in de opbrengst van deze optie aan Solvay Finance Jersey Ltd afgestaan. Solvay Finance Jersey Ltd is een dochteronderneming die door de Groep integraal wordt geconsolideerd, maar die mede in bezit is van verscheidene banken die ingeschreven hadden op het bevoorrecht kapitaal van 800 miljoen EUR. Op die manier verhoogden ze het minderheidsbelang in de totale eigen middelen. In het geval dat Solvay geen gebruik zou maken van de verkoopoptie aan BP van zijn belang in de JV’s, of dat de verkoop van dit belang onmogelijk zou zijn, meer bepaald wegens bezwaren van de concurrentieautoriteit, kunnen de banken die ingeschreven hebben op de preferente aandelen Solvay, vragen deze terug te kopen. Zoals gebruikelijk hebben de banken dezelfde mogelijkheid in het geval dat Solvay zich niet zou houden aan de voorwaarden van de contracten die beide partijen voor deze inschrijving hebben ondertekend, of wanneer Solvay, of één van zijn belangrijke dochterondernemingen, insolvent blijken. Van hun kant kunnen de banken Solvay niet om de terugkoop van hun preferente aandelen vragen, indien de niet-verkoop van Solvay van zijn aandeel in de joint venture het gevolg is van de eventuele insolvabiliteit van BP. Eén en ander heeft er ons toe gebracht om de “equity”-methode toe te passen voor deze belangen in beide joint ventures voor polyethyleen, en ze op te nemen onder de activiteiten die worden beëindigd. 55
(2) Financiële gegevens per geografisch segment De omzet van de Groep per bestemming ziet er als volgt uit: miljoen EUR
2002
%
2003
%
Europa
4 883
62%
4 685
62%
Nafta
2 051
26%
1 874
25%
356
5%
346
5%
Mercosur Azië-Stille Oceaangebied en andere Totaal
629
7%
652
8%
7 919
100%
7 557
100%
De volgende tabel vermeldt de boekwaarde van het geïnvesteerde kapitaal en de investeringsuitgaven per geografisch segment: miljoen EUR
2002
%
* Geïnvesteerd kapitaal ■ 2003
%
2002
%
Investeringsuitgaven 2003
%
Europa
4 361
67%
4 321
70%
487
76%
421
76%
Nafta
1 723
27%
1 489
24%
118
18%
95
17%
157
3%
155
3%
15
2%
17
3%
Mercosur Azië-Stille Oceaangebied en andere Totaal
228
3%
194
3%
25
4%
22
4%
6 469
100%
6 159
100%
645
100%
555
100%
■* In het geïnvesteerd kapitaal zijn ook de vaste activa begrepen, zoals omschreven op pagina 55, en het bedrijfskapitaal.
(3) Brutowinst De brutowinst, die aangegeven wordt in % van de omzet, zakt van 33,8% in 2002 naar 32,5% in 2003. Op te merken valt dat deze lichte inzinking zich in elk van de 4 sectoren voordoet.
(4) Commerciële en administratieve kosten De commerciële en administratieve kosten van de Groep dalen met 3,8% tussen 2002 en 2003. Deze daling doet zich in elke sector voor, maar is toch meer uitgesproken bij de Farmaceutische Producten (–4%, als gevolg van de zwakke USD en verminderde administratieve kosten) en in de Kunststofverwerking (–6%, door besparingsmaatregelen bij Pipelife en bij de SBU Industriële Folie). De waardevermindering op vorderingen en op de voorraad gereed product ligt in 2003 lager dan in het voorgaande jaar (12 miljoen EUR tegen 22 miljoen EUR).
(5) Kosten voor onderzoek & ontwikkeling Over het geheel genomen stijgen de kosten voor onderzoek en ontwikkeling licht (+1,3%) in vergelijking met het vorige boekjaar. De kosten voor Onderzoek & Ontwikkeling zijn in de sector van de Farmaceutische Producten blijven stijgen (+6%), ondanks de stagnering van de omzet voor zover die in EUR wordt uitgedrukt en waarvan de O&O-uitgaven lopen in 2003 op tot 15,5%, tegen 14,5% in 2002. In 2003 bedragen de uitgaven voor Onderzoek en Ontwikkeling in de Sector Farmaceutische Producten bijna 70% van de totale O&O-kosten van de Groep. In de Sector Chemie dalen de kosten voor Onderzoek & Ontwikkeling, nu de ontwikkeling van het product Solkane® 365 mfc helemaal is afgerond. In de Kunststofverwerking dalen de O&O uitgaven ook vrij sterk, door besnoeiingen in het ontwikkelingsprogramma van Inergy.
56
(6) Overige exploitatielasten en -baten miljoen EUR
2002
2003
Kosten voor opstarten, voorstudie en vestiging
–11
–13
Kosten voor buitengebruikstelling en ontmanteling
–15
–13
Kosten voor tests en proeven
–10
–6
Afschrijving van goodwill
–20
–16
Saldo van andere lasten en baten
–13
6
Overige exploitatielasten en -baten
– 69
–42
In zijn geheel is deze post goed voor een last van 42 miljoen EUR, een vermindering met 39% in vergelijking met 2002. De kosten voor het opstarten en de voorstudies nemen toe met 18%, wat vooral toe te schrijven is aan de afwerking van de fluorproducten in Frankrijk (Solkane 365). De kosten voor tests en proeven verminderen met 40%, tengevolge van een forse vermindering in de activiteit natriumcarbonaat in Duitsland. De afschrijvingen van goodwill verminderen met 20% door een aanzienlijk wisselkoersverschil voor de betrokken bedrijven in de Verenigde Staten en de Mercosur. Het saldo van andere lasten en baten omvat allerlei lasten en baten waaronder de verhoogde kosten voor een herstelplan en de toename van de winst van de verkoop van niet-strategische farmaceutische producten. In 2002 behelsde deze post ook de pensioenlasten, die in 2003 zijn ondergebracht bij financiële lasten en baten.
(7) Overige financiële lasten en -baten miljoen EUR
Disconteringskosten van de voorzieningen
2002
2003
–28
–59
Opbrengsten uit per segment toegewezen deelnemingen en rente op externe financiële vorderingen
19
20
Wisselkoersresultaat
14
4
* Allerlei ■
40
57
Overige financiële lasten en baten
45
22
■* waaronder de vervreemding van de HDPE
39
45
In zijn geheel genomen is deze post weliswaar positief, maar toch valt hier een achteruitgang met 23 miljoen EUR te noteren. Deze is hoofdzakelijk het gevolg van de belangrijke verhoging van de kosten als gevolg van het berekenen van de disconteringskosten van de voorzieningen (meer bepaald voorzieningen voor het leefmilieu en voordelen voor personeelsleden na hun effectieve tewerkstelling).
(8) REBIT Buitengewone posten worden onder IFRS slechts in uitzonderlijke gevallen opgenomen. Om duidelijk de niet-recurrente bestanddelen te kunnen aangeven en de bedrijfsresultaten te kunnen vergelijken, werkt de Groep voortaan met een bijkomende lijn in de winst- en verliesrekening, de “Recurrent Earnings before Interest and Taxes”. De EBIT (Earnings before Interest and taxes) is de winst uit de activiteit van de Groep vóór de afhouding van de financieringskosten, de belastingen en de opbrengsten uit investeringen die administratief werden verwerkt volgens de “equity”-methode (onze deelneming in de polyethyleen-activiteit in 2002 en 2003) en van opbrengsten uit niet aan de segmenten toegewezen deelnemingen (Fortis en Sofina). 57
(9) Niet-recurrente bestanddelen Het gaat om niet-recurrente resultaten, zonder fiscale impact. Meer in het bijzonder onderscheiden we: miljoen EUR
2002
Niet-recurrente afschrijvingen
–114
0
27
–11
– 87
–11
Overige lasten en baten Niet-recurrent nettoresultaat
2003
In de overige lasten en baten zijn onder meer de aanzienlijke kosten opgenomen voor reorganisatie, waaronder een voorziening voor de sluitingskosten van de VCM-en PVC-activiteit in Ludwigshafen (6 miljoen EUR) en een niet-recurrente salariskost voor het bedrijfssegment Farmaceutische Producten in Frankrijk (11 miljoen EUR) en een saldo voor de kosten van het van de markt halen van het geneesmiddel Luvox® in de Verenigde Staten (9 miljoen EUR). Deze uitgaven werden gedeeltelijk gecompenseerd door het verwijderen van voorzieningen die geen bestaansreden meer hadden.
(10) Financieringskosten miljoen EUR
2002
2003
Lasten als gevolg van leningen
–132
–100
Renteopbrengsten uit leningen en kortlopende beleggingen
29
19
Overige
15
–4
– 88
–85
Financieringskosten
De financieringskosten zijn van 88 miljoen EUR in 2002 gedaald naar 85 miljoen EUR in 2003. Dat is een daling met 3%. Rekening houdend met een stabiele gemiddelde nettoschuld in vergelijking met 2002 is de vermindering hoofdzakelijk toe te schrijven aan de volgende factoren: ❚ Het wegvallen in 2003 van de financieringskosten van de banklening voor Ausimont (te vergelijken met een financieringskost in 2002 gedurende de eerste vier maanden van het jaar, ten belope van 10 miljoen EUR als gevolg van de schulden van Ausimont, terugbetaald bij de afsluiting van de aankoop). ❚ De stabilisatie van de financiële situatie in Argentinië in 2003, waardoor de financieringskosten fors daalden. Het gunstig wisselkoersverschil in 2002 (17 miljoen EUR), opgenomen onder “Overige”, heeft zich niet meer voorgedaan. ❚ De daling van de rentevoeten, waardoor de opbrengsten uit kortlopende beleggingen terugvielen.
(11) Winstbelastingen 11.1 Lasten in verband met winstbelasting Bestanddelen van de belastinglasten
De belastinglasten omvatten de lasten als gevolg van actuele belastingen en de lasten als gevolg van de uitgestelde belastingen. ❚ De actuele belasting is het bedrag dat naar verwachting zal worden betaald aan (of teruggevorderd van) de belastingautoriteiten op de fiscale winst (fiscaal verlies) voor het voorbije boekjaar, en ook elke correctie op de betaalde of nog te betalen (teruggevorderde of terug te vorderen) belastingen over eerdere jaren. ❚ De uitgestelde belasting is het bedrag aan winstbelastingen dat slechts verschuldigd (of terugvorderbaar) wordt in één van de volgende boekjaren, maar dat al in de jaarrekening van het voorbije jaar is opgenomen om de fiscale gevolgen te weerspiegelen die zouden voortvloeien uit de wijze waarop de onderneming op de balansdatum de boekwaarde van haar activa en verplichtingen verwacht te realiseren of af te wikkelen (zie verder). De uitgestelde belastingen die betrekking hebben op bestanddelen van het eigen vermogen worden in het eigen vermogen opgenomen. 58
Samenstelling van de belastinglasten: miljoen EUR
Actuele belasting voor het lopend jaar Actuele belasting voor voorgaande jaren Uitgestelde belasting voor bijzondere waardeverminderingen Waardevermindering van uitgestelde belastingvorderingen (-/+) Fiscale impact van wijzigingen in de nominale belastingvoet
2002
2003
– 67
–145
3
12
–46
–6
19
32
–60
–7
Totaal
–151
–114
miljoen EUR
2002
2003
Belastingen op bestanddelen van het eigen vermogen
47
4
Totaal
47
4
Aansluiting van de belastinglasten
De effectieve belastinglast is afgestemd op de theoretisch bepaalde belastingkost, door in elk land waar de Solvay Groep actief is, de toepasselijke nominale belastingtarieven op de winst vóór belastingen toe te passen. Dit werd gedaan voor elk van de entiteiten van de Groep. miljoen EUR
2002
2003
–151
–114
Totale belastinglast van alle entiteiten van de Groep, uitgerekend op basis van toepasselijke nominale belastingtarieven
–233
–187
Fiscale impact van niet-aftrekbare uitgaven
–167
–113
Fiscale impact van niet belastbare inkomsten
291
143
Fiscale impact van wijzigingen in belastingtarieven
–60
–5
Fiscale impact van correcties in uitgestelde actuele belastingen, m.b.t. vroegere jaren
–1
16
Waardevermindering van uitgestelde belastingvorderingen
19
32
Analyse van de belastinglasten van het boekjaar
De belastinglasten van het afgelopen boekjaar belopen 114 miljoen EUR, wat neerkomt op een belastingtarief van ongeveer 20%. Ze werden gunstig beïnvloed door de terugname van waardeverminderingen op uitgestelde belastingvorderingen (meer bepaald deze met betrekking tot de verwerving van het bedrijf Ausimont) 11.2 Uitgestelde belastingen op de balans
Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden in de balans opgenomen voor de tijdelijke verschillen die het gevolg zijn van het feit dat de belastingoverheid andere waarderingsregels toepast op verplichtingen en activa dan de regels die gehanteerd worden bij het opstellen van de geconsolideerde jaarrekening. De wijzigingen in de uitgestelde belastingen op de balans van het voorbije boekjaar worden opgenomen in de winst- en verliesrekening, behalve als ze betrekking hebben op bestanddelen die meteen onder het eigen vermogen zijn opgenomen (zie hoger). De uitgestelde belastingen worden berekend men op basis van belastingtarieven die naar verwachting van toepassing zullen zijn op de periode waarin de vordering wordt gerealiseerd of de verplichting wordt afgewikkeld in de statutaire boekhouding.
59
Voor de uitgestelde belastingvorderingen wordt een waardevermindering opgenomen in de mate dat het onwaarschijnlijk is dat ze, rekening houdend met de fiscale vooruitzichten, in de toekomst zullen leiden tot een vermindering van de te betalen belastingen. Tenzij uitkering in te verwachten is, wordt geen uitgestelde belasting opgenomen op de niet-uitgekeerde winsten van dochterondernemingen, omdat zulke winsten in de regel plaatselijk worden geherinvesteerd. De uitgestelde belastingen die in de balans worden opgenomen zijn volgens hun aard ondergebracht in de volgende categorieën: miljoen EUR
Uitgestelde belastingvorderingen 2002 2003
Verplichtingen inzake personeelsbeloningen
183
204
Andere voorzieningen dan voor de personeelsbeloningen
217
235
Fiscale verliezen
423
421
92
100
409
409
Belastingvorderingen Afschrijvingen van materiële en immateriële vaste activa
Uitgestelde belastingverplichtingen 2002 2003
Ontwikkelingskosten
– 405
–375
–3
–10
Andere
146
161
–139
–213
Totaal
1 470
1 530
–547
–598
Waardevermindering op uitgestelde belastingvorderingen
–613
–583
Saldering
–272
– 436
272
436
585
511
–275
–162
Totaal (zoals aangegeven in de balans)
Alle overgedragen fiscale verliezen van de Groep hebben aanleiding gegeven tot uitgestelde belastingenvorderingen waarop eventueel een waardevermindering is opgenomen. Volgende tabel geeft deze uitgestelde belastingvorderingen, gerangschikt volgens vervaldatum: miljoen EUR
2002
Binnen 1 jaar
2003
55
Binnen 2 jaar
61
21
Binnen 3 jaar
34
77
Binnen 4 jaar
100
111
Binnen 5 jaar of meer
317
211
Zonder tijdslimiet
822
839
(12) Uit investeringen verwerkt volgens de “equity”-methode De opbrengsten uit investeringen verwerkt volgens de “equity”-methode slaan op de polyethyleenactiviteit in 2002 en 2003. Deze opbrengsten blijven negatief voor een bedrag van 48 miljoen EUR en werden ongunstig beïnvloed door de prijsverhoging van de ethyleen op het einde van het boekjaar 2003.
(13) Opbrengsten uit deelnemingen De opbrengsten uit deelnemingen bestaan uit dividenden ontvangen van Fortis en Sofina. De bedragen zijn dezelfde als in 2002.
(14) Nettowinst De nettowinst vermindert van 494 miljoen EUR tot 430 miljoen EUR, een beperkte achteruitgang van 13% in vergelijking met de in 2002 bereikte recordwinst. Het minderheidsbelang in deze winst bedraagt 34 miljoen EUR, waarvan 26 miljoen EUR het preferentieel dividend vormen, uitbetaald aan de banken die ingetekend hadden op de preferente aandelen van Solvay Finance Jersey Ltd, in het kader van de financiering van de aankoop van Ausimont (de vergoeding voor deze aandelen ligt 90 basispunten hoger dan de Euribor, ofwel 3,37% voor het jaar 2003). De netto-winst voor Solvay vermindert met 15%.
60
(15) Verwaterde winst per aandeel De verwaterde winst per aandeel is de verhouding tussen de nettowinst en het aantal aandelen, vermeerderd met het aantal aandelen die, als gevolg van de uitgifte van warrants en aandelenopties, zot verwatering kunnen leiden.
Geconsolideerd kasstroomoverzicht (miljoen EUR) Het kasstroomoverzicht toont de kasstromen uit bedrijfsactiviteiten, investeringsactiviteiten en financieringsactiviteiten, om de wijzigingen in geldmiddelen en kasequivalenten te verklaren. 2002 IFRS
849 149
■ Bedrijfsstroom ■ Andere financieringsstromen ■ Wijzigingen in de netto thesaurie ■ Investeringsstroom ■ Uitkeringen
878 878
29 510
219
2003 IFRS
1 400
870
795
530
372
233
(16) Afschrijvingen en bijzondere waardevermindering van activa De afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingsverliezen van activa dalen met 125 miljoen EUR in vergelijking met 2002. Dit is vooral het gevolg van de opname in 2002 van belangrijke niet-recurrente afschrijvingen in verband met de sub-licentie van het anti-hypertensiemiddel Teveten® in de Verenigde Staten aan Biovail, in verband met de vrijwillige terugtrekking van het geneesmiddel Luvox® van de Amerikaanse markt, en in verband met diverse afschrijvingen op goodwill. Deze buiten beschouwing gelaten, liggen de recurrente afschrijvingen op hetzelfde peil als die van het boekjaar 2002.
(17) Andere niet-monetaire bestanddelen Deze post maakt het mogelijk om de “non cash” posten in de winst- en verliesrekening te annuleren. en toont de winst op de verkoop van vaste activa en van deelnemingen die reeds werd opgenomen in de opbrengst van de verkoop en de bijzondere waardeverminderingsverliezen die in verband met deze activa werden opgenomen.
(18) Verwerving/vervreemding van deelnemingen-vaste activa 2002 miljoen EUR
Verwervingen
Vervreemdingen
Deelnemingen
–105
118
13
Vaste activa
–540
164
–376
Totaal
– 645
282
–363
Verwervingen
Vervreemdingen
Totaal
2003 miljoen EUR
Deelnemingen
Totaal
– 42
–25
–67
Vaste activa
–513
19
–494
Totaal
–555
–6
–561
Dankzij een zeer selectief investeringsbeleid heeft men de verwerving van vaste activa kunnen terugbrengen van 540 miljoen EUR in 2002 tot 513 miljoen EUR in 2003. De vervreemdingen van vaste activa daalden van 164 miljoen EUR tot 19 miljoen EUR. Deze verwervingen en vervreemdingen betreffen de geconsolideerde dochterondernemingen van de Groep, evenals de investeringen die administratief worden verwerkt volgens de “equity”-methode en de deelnemingen die niet werden opgenomen in de consolidatiekring (waarover de Groep geen zeggenschap heeft of die niet materieel genoeg zijn om voor consolidatie in aanmerking te komen). 61
Eén van de vervreemdingen van deelnemingen in 2003 ging gepaard met een herkapitalisering. De volgende tabellen geven een gedetailleerd overzicht van de verwervingen en vervreemdingen van geconsolideerde dochterondernemingen in 2002 en 2003 :
Vervreemding van dochterondernemingen miljoen EUR
2002
2003
Vaste activa
40
2
Vlottende activa
56
3
Langetermijnverplichtingen
3
2
kortetermijnverplichtingen
68
2
Netto actief
25
1
Winst (verlies) op de vervreemding
–6
1
Totale prijs
19
2
19
2
Betaald met geldmiddelen uitgestelde betaling Netto instroom van geldmiddelen bij de vervreemding betaling in geldmiddelen
19
2
0
–1
2002
2003
12
30
Vlottende activa
5
18
Langetermijnverplichtingen
3
13
Kortetermijnverplichtingen
9
11
5
24
banksaldi en geldmiddelen
Verwerving van dochterondernemingen miljoen EUR
Vaste activa
Netto actief Goodwill Totale prijs
–1 4
24
4
24
betaling met geldmiddelen
4
24
banksaldi en verworven geldmiddelen
3
0
Betaald met geldmiddelen uitgestelde betaling Netto uitstroom van geldmiddelen bij verwerving
De voornaamste verwerving is die van de onderneming American Soda, gekocht in september 2003. De impact van de vervreemding of verwerving van deze dochterondernemingen op de nettowinst is niet materieel.
62
(19) Verwerving/vervreemding van eigen aandelen In 2003 heeft Solvay 282 977 eigen aandelen teruggekocht, wat het totaal van teruggekochte eigen aandelen op 1 929 338 brengt. Die terugkoop dient om de aan het personeel op het einde van het jaar toegekende aandelenopties te dekken. Van de diverse stock options-plannen heeltenkel dat van 1999 de uitoefenperiode bereikt. Toch is dat in 2003 niet gebeurd, wat te verklaren is door het feit dat de uitoefenkoers (76,14 EUR) altijd hoger was dan de beurskoers. In 2003 heeft ook niemand zijn aankooprechten verloren. De uitgifte van de aandelenopties heeft geen negatieve impact op de resultaten.
(20) Dividenden Naast de uitkering aan de Solvay-aandeelhouders, wordt 26 miljoen EUR uitgekeerd aan minderheidsaandeelhouders van Solvay Finance Jersey Ltd en 10 miljoen EUR aan andere minderheidsaandeelhouders.
Geconsolideerde balans Kapitaalstructuur (miljoen EUR) 2002
6 549
1 017
5 532
1 053
1 689
■ Netto bedrijfskapitaal
2003
3 807
■ Vaste activa
■ Nettoschulden
6 475
1 171
5 304
1 120
1 823
3 532
■ Voorzieningen
■ Totaal eigen vermogen
(21) Immateriële activa miljoen EUR
Ontwikkelingskos-ten
Merken en octrooien
Ander immateriële activa
Totaal
37
380
49
466
Bruto boekwaarde Op 31 december 2002 Investeringen
16
16
1
33
Vervreemding
0
–17
0
–17
Wijzigingen in de consolidatiekring Wisselkoersverschillen Andere Op 31 december 2003
0
0
6
6
–3
–33
–6
–42
3
–17
1
–13
53
329
51
433
–10
–173
–18
–201
–6
–20
–4
–30
Geaccumuleerde afschrijvingen Op 31 december 2002 Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingsverliezen
0
0
0
0
Vervreemding
0
15
1
16
Wijzigingen in de consolidatiekring
0
0
0
0
Wisselkoersverschillen
1
10
1
12
–3
18
0
15
–18
–150
–20
–188
Op 31 december 2002
27
207
31
265
Op 31 december 2003
35
179
31
245
Andere Op 31 december 2003 Netto boekwaarde
63
(22) Goodwill miljoen EUR, 2003
Positief
Negatief
Totaal
304
–2
302
Voortgekomen uit verwervingen
0
–1
–1
Niet langer opgenomen als gevolg van vervreemding
0
0
0
–22
0
–22
Bruto boekwaarde Op 31 december 2002
Wisselkoersverschillen Andere
0
0
0
282
–3
279
–122
0
–122
–16
0
–16
Opgenomen in de winst- en verliesrekening
2
3
5
Bijzondere waardeverminderingsverliezen
0
0
0
Niet langer opgenomen als gevolg van vervreemding
0
0
0
Wisselkoersverschillen
8
0
8
Op 31 december 2003 Geaccumuleerde afschrijvingen en waardeverminderingsverliezen Op 31 december 2002 Afschrijvingen
Andere
1
0
1
–127
3
–124
Op 31 december 2002
182
–2
180
Op 31 december 2003
155
0
155
Op 31 december 2003 Netto boekwaarde
(23) Materiële vaste activa (met inbegrip van lease-overeenkomsten) miljoen EUR
Bruto boekwaarde Op 31 december 2002 Investeringen Buitengebruikstellingen en vervreemding Wijzigingen in de consolidatiekring Wisselkoersverschillen Andere Op 31 december 2003
Gronden en gebouwen
Installaties, machines en uitrustingsgoederen
Andere materiële vaste activa
Vaste activa in aanbouw
1
2
3
4
2 004
7 006
106
327
40
150
2
289
481
–19
–138
–3
–6
–166
Totaal
9 443
6
14
2
0
22
– 69
–265
–5
–24
–363
25
231
–33
–278
–55
1 987
6 998
69
308
9 362
–1 038
–4 774
–51
0
–5 863
–53
–329
–5
–1
–388
Geaccumuleerde afschrijvingen Op 31 december 2002 Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingsverliezen
0
0
0
0
0
Buitengebruikstellingen en vervreemding
15
133
3
0
151
Wijzigingen in de consolidatiekring
0
0
0
0
0
Wisselkoersverschillen
20
123
2
0
145
Andere
–1
41
11
1
52
–1 057
–4 806
–40
0
–5 903
Op 31 december 2002
966
2 232
55
327
3 580
Op 31 december 2003
930
2 192
29
308
3 459
Op 31 december 2003 Netto boekwaarde
64
Lease-overeenkomsten (financiële lease) miljoen EUR, op 31 december 2003 Gronden en gebouwen
Installaties, machines en uitrustingsgoederen
Totaal
4
16
20
De Netto boekwaarde van financiële lease-overeenkomsten is opgenomen in bovenstaande tabel De boekwaarde van de lease-verplichtingen benaderen sterk de reële waarde.
Financiële lease-verplichtingen miljoen EUR
Bedragen te betalen in verband met financiële lease-overeenkomsten Binnen 1 jaar Van het 2de tot het 5de jaar (incl.) Langer dan 5 jaar Min: toekomstige financiële lasten Contante waarde van de leaseverplichtingen Min: het bedrag te betalen binnen de 12 maanden Bedrag te betalen over meer dan 12 maanden
Minimale leasebetalingen
2002
Contante waarde van de minimale leasebetalingen
2003
2002
2003
7
17
3
15
52
17
42
14
18
9
63
38
21
11
–17
–7
63
38
7
17
3
15
56
21
60
23
2002
2003
46
104
Operationele lease-verplichtingen (operationele lease) miljoen EUR
Totaal bedrag van de minimale leasebetalingen voor operationele lease-overeenkomsten opgenomen in de winst- en verliesrekening
Op balansdatum had de Groep verplichtingen inzake niet opzegbare operationele lease-overeenkomsten met volgende vervaldagen: miljoen EUR
2002
2003
63
128
177
275
Binnen 1 jaar Van het 2de tot het 5de jaar (inbegrepen) Meer dan 5 jaar Totaal bedrag van toekomstige minimale leasebetalingen voor niet-opzegbare operationele lease-overeenkomsten
67
84
307
487
(24) Investeringen die worden verwerkt volgens de “equity”-methode (e.m.) miljoen EUR
2002
2003
431
322
Investeringen verwerkt volgens E.M. Reële waarde op de 1 januari Verkocht in de loop van het boekjaar
0
0
–2
6
Resultaat
–39
–48
Ander
– 68
32
322
312
Verworven in de loop van het boekjaar
Reële waarde op 31 december
65
(25) Andere deelnemingen miljoen EUR
2002
2003
759
471
Andere deelnemingen Reële waarde op 1 januari Verkocht in de loop van het jaar Verworven in de loop van het jaar Stijging (daling) reële waarde Andere Reële waarde op 31 december waarvan direct opgenomen in het eigen vermogen
–106
26
70
12
–177
7
–75
15
471
531
36
43
In deze rubriek gaat het om de ondernemingen Fortis, Sofina, Innogenetics, Arqule, Thai Olefins Company (TOC) en de bedrijven van minder belang, die niet worden geconsolideerd en die niet worden verwerkt volgens de “equity”-methode. Fortis en Sofina horen niet bij specifieke sectoren, terwijl Innogenetics en Arqule bij de Sector Farmaceutische Producten zijn ondergebracht en TOC in de Sector Kunststoffen. Eén van de vervreemdingen van deelnemingen in 2003 ging gepaard met een herkapitalisering.
(26) Voorraden miljoen EUR, op 31 december
2002
2003
Gereed product
565
558
Grondstoffen en benodigdheden
428
425
86
84
In productie Andere voorraden
36
21
Bruto totaal
1 115
1 088
Afschrijvingen
–29
–29
Netto totaal
1 086
1 059
(27) Commerciële vorderingen De commerciële vorderingen vertegenwoordigen 66 verkoopdagen tegenover 68 in 2002. De boekwaarde van de commerciële vorderingen benadert vrij goed de reële waarde op balansdatum.
(28) Totaal eigen vermogen Ook al overtrof de winst van het boekjaar de dividenden in aanzienlijke mate, toch vermindert het eigen vermogen met 32 miljoen EUR, vooral tengevolge van de wisselkoersverschillen (zie op pagina 49 het overzicht van de vermogensmutaties).
66
(29) Voorzieningen
miljoen EUR
Op 1 januari 2003 * Opname ■ Terugnames Gebruik Wisselkoersverschillen
Personeelsbeloningen
Gezondheid, veiligheid en leefmilieu
Claims
Andere
Totaal
1 252
401
68
159
1 880
164
21
10
24
219
–5
0
–11
–8
–24
–146
–25
–11
–39
–221
–31
–4
–1
–14
–50
13
16
Overnames
3
Vervreemdingen Andere Op 31 december 2003
8
–2
–1
–2
3
1 242
394
54
133
1 823
waarvan korte termijn voorzieningen
17
21
3
23
64
■ * Waarvan financiële last
59
9
68
Voorzieningen voor de financiering van pensioenplannen De voorziening ter financiering van personeelsbeloningen bedraagt 1 242 miljoen EUR in 2003. Deze voorzieningen zijn vooral bedoeld voor de vergoeding na uitdiensttreding. Dit gebeurt in het merendeel van de bedrijven van de Groep, in de geest van de plaatselijke regelgeving en de gewoonten terzake. De voorzieningen voor de voordelen voor gepensioneerden lopen in 2003 op tot 1 052 miljoen EUR. Ze zijn aangelegd op basis van de grondslagen voor financiële verslaggeving beschreven in punt 6, pagina 50 van dit verslag en houden rekening met de geschatte bezoldiging op het moment van de pensionering. Het verschil is het gevolg van voorzieningen voor personeelsbeloningen die niet volgens IAS 19 werden gewaardeerd, voorzieningen voor andere langetermijnvoordelen en de voorziening voor ontslagvergoedingen. De voorzieningen voor personeelsbeloningen die niet volgens IAS 19 worden gewaardeerd, bedragen eind 2003 10 miljoen EUR. De belangrijkste pensioenplannen situeren zich in België, Frankrijk, Duitsland, Nederland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Bepaalde bedrijven dekken ook de kosten van een ziekte- of levensverzekering voor hun gepensioneerde werknemers of hun rechthebbenden.
Verdeling per land van de verplichtingen van de Groep met betrekking tot zijn gepensioneerde werknemers In % eind 2003
Nederland
26%
Duitsland
25%
België
17%
Verenigde Staten
14%
Frankrijk
7%
Verenigd Koninkrijk
6%
Andere landen
5%
Bij de vergoedingen na uitdiensttreding onderscheidt men toegezegde-bijdrageregeling en toegezegd-pensioenregeling. ❚ Toegezegde-bijdrageregeling Toegezegde-bijdrageregeling is een regeling inzake vergoedingen na uitdiensttreding waarbij de onderneming vaste bijdragen betaalt aan een aparte entiteit (een fonds). De onderneming heeft geen in rechte afdwingbare of feitelijke verplichting heeft om verdere bijdragen te leveren, indien het fonds niet over voldoende activa beschikt om alle personeelsbeloningen te betalen. In 2003 bedraagt het totaal van de bijdragen die in dit verband in de winst- en verliesrekening werd opgenomen 24 miljoen EUR (25 miljoen EUR in 2002). 67
❚ Toegezegd-pensioenregeling Alle regelingen die niet onder de toegezegde-bijdrageregeling vallen, behoren tot de toegezegd-pensioenregeling. Deze plannen worden eventueel niet gefinancierd, ofwel worden ze van extern gefinancierd door pensioenfondsen of verzekeringsmaatschappijen. Voor de belangrijkste pensioenregelingen wordt jaarlijks een actuariële waardering uitgevoerd door onafhankelijke actuarissen. In de winst- en verliesrekening werden volgende bedragen opgenomen in verband met deze regelingen: miljoen EUR
Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten
2002
2003
59
56
Rentekosten
124
124
Verwacht rendement op fondsbeleggingen
–76
–65
6
4
–4
2
Afschrijvingen van netto actuariële verliezen (winsten) Impact van de wijziging in het maximaal bedrag van het opgenomen actief –lopend jaar Pensioenkosten van verstreken diensttijd opgenomen in lopend jaar Verlies/winst als gevolg van belangrijke inperkingen of afwikkelingen van regelingen Netto last - Toegezegd-pensioengeling
0
2
–3
–1
106
122
De last wordt in de winst- en verliesrekening opgenomen als kosten van verkoop, commerciële en administratieve kosten, als kosten voor onderzoek & ontwikkeling, in overige exploitatiebaten en -lasten en in niet-recurrente bestanddelen. In zijn geheel genomen groeit deze last met 16 miljoen EUR, ondanks de val van de USD. Dit komt hoofdzakelijk door: ❚ de verwachte rendementsdaling van de fondsbeleggingen, als gevolg van de verzwakking van de beurzen in 2002; ❚ de geleidelijke opname in de winst- en verliesrekening van de daling van de waarde van de fondsbeleggingen eind 2002: boven een welbepaalde drempel (gelijk aan de hoogste waarde van 10% van de contante waarde van de brutoverplichting uit hoofde van de toegezegd-pensioenregeling en 10% van de reële waarde van de fondsbeleggingen op balansdatum) wordt dit verlies, net als de andere actuariële winsten en verliezen afgeschreven over de verwachte gemiddelde resterende dienstperiode van de werknemers die deelnemen aan die regeling. Wat de fondsbeleggingen betreft, dient het volgende opgemerkt: ❚ hun effectief rendement is 112 miljoen EUR in 2003 (tegenover een negatief rendement van 116 miljoen EUR in 2002); dit bedrag moet worden vergeleken met het verwachte rendement van 65 miljoen EUR (76 miljoen EUR in 2002); ❚ de fondsbeleggingen betreffen geen directe investeringen in aandelen van de Solvay-groep, wat niet uitsluit dat er Solvayaandelen zitten in de investeringen van “gemeenschappelijk beleggingsfonds” (BEVEK’s) en dergelijke. Op balansdatum werden volgende bedragen opgenomen in verband met deze regelingen: miljoen EUR
Contante waarde van de verplichtingen voor toegezegd-pensioenregelingen – gefinancierde regelingen
2002
2003
1 420
1 434
–1 002
–1 070
Financieringstekort voor gefinancierde plannen
418
364
Verplichtingen voor toegezegd-pensioenregelingen - niet gefinancierde regelingen
781
781
Financieringstekort
1 199
1 145
Niet opgenomen actuariële winst (verlies)
Reële waarde van fondsbeleggingen – einde periode
–149
–104
Niet opgenomen pensioenkosten van verstreken diensttijd
0
0
Niet als activa opgenomen, tengevolge van het vastleggen van een maximumbedrag voor de activa
8
11
1 059
1 058
–1
–6
Netto verplichting (netto-actief) in de balans verplichting opgenomen in de balans actief opgenomen in de balans
68
De beweging van de nettoverplichtingen in de verslagperiode ziet er als volgt uit: miljoen EUR
Opgenomen nettobedrag bij aanvang periode
2002
2003
1 053
1 058
Nettolast- toegezegd-pensioenplannen
106
122
Bijdragen van het bedrijf/ directe uitkeringen (betalingen in geldmiddelen)
–80
–106
Impact van verwervingen/vervreemding
0
0
Wijziging in de consolidatiekring
0
0
–29
–26
8
4
1 058
1 052
Wisselkoersverschillen Overige Opgenomen nettobedrag - einde periode
De bijdragen van de onderneming aan het pensioenfonds en de toelagen die direct werden uitbetaald aan de begunstigden, zijn in 2003 met 26 miljoen EUR gegroeid in vergelijking met 2002. Deze groei is vooral het gevolg van de verhoging van de bijdragen aan de pensioenfondsen in de Verenigde Staten (+10,9 miljoen EUR) en in Nederland (+7,6 miljoen EUR). Overigens heeft Solvay Pharmaceuticals in Nederland 12 miljoen EUR geleend aan het pensioenfonds over de jaren 2003 en 2004, een bedrag dat nog met 6 miljoen EUR zou kunnen toenemen in 2005, afhankelijk van de evolutie van het financieringstekort van het fonds. In datzelfde land heeft het bedrijf Pipelife ook een lening toegestaan van 2,7 miljoen EUR. Deze leningen worden niet meegeteld in de waarde van de fondsbeleggingen. Dit zijn de actuariële veronderstellingen gebruikt bij de waarderingen: Eurozone
Europa (andere) 2002 2003
In% einde van
2002
2003
Disconteringsvoet
5,5%
5,5%
4% - 7%
Geschatte toekomstige loonsverhogingen
2,5%
2,5% - 5%
5,5% - 6,5%
Verwacht rendement op lange termijn op fondsbeleggingen Geschatte toekomstige pensioenverhogingen Verwachte aangroei medische uitgaven
USA
Overige 2002 2003
2002
2003
4% - 7%
6,75%
6,5%
11,3%
11,3%
3,25% - 6%
3,25% - 6%
3,5% - 4,5%
4%
8%
8%
5,5% - 6,5%
4% - 7,3%
4% - 7,3%
8% - 9%
8% - 9%
NB
NB
0% - 2,5%
0% - 2,5%
0% - 2,25%
0% - 2,25%
NB
NB
NB
NB
2% - 3%
2% - 3%
NB
NB
7%
7%
6,6%
6,6%
Voorzieningen voor gezondheid, veiligheid en leefmilieu Deze voorzieningen worden volgens de IFRS-standaarden aangelegd om aan de bestaande (in rechte afdwingbare en feitelijke) verplichtingen te voldoen, die het gevolg zijn van gebeurtenissen in het verleden en waarvan het bedrag op een betrouwbare wijze kan worden geschat. Deze voorzieningen dekken risico’s en lasten die eigen zijn aan mijnbouw, nodig voor de aanmaak van bepaalde producten van de Groep. Verder werden deze voorzieningen aangelegd om te voldoen aan de steeds toenemende verplichtingen in verband met het vernietigen of behandelen van afvalstoffen die technisch gesproken onvermijdelijk zijn bij bepaalde activiteiten. Daarnaast betreffen deze voorzieningen ook voortdurende strengere milieubeschermende maatregelen. Het bedrag van de voorzieningen is de contante waarde van de uitgaven die naar verwachting vereist worden zijn om de verplichting af te wikkelen. De boekwaarde van de voorzieningen wordt elk jaar verhoogd, omdat men rekening houdt met naderende vervaldata. De kost hiervan beloopt, in 2003, 9 miljoen EUR. In zijn geheel is het bedrag van de voorzieningen van 2002 tot 2003 stabiel gebleven, want het bedroeg respectievelijk 401 miljoen EUR en 394 miljoen EUR. 69
Verzekeringsbeleid van de Groep Het beleid van de Solvay-groep is erop gebaseerd dat een beroep kan worden gedaan op verzekeringen voor alle rampenrisico’s, voor verplichte dekking en indien de verzekeringstechniek economisch gezien de beste oplossing is om een risico in te dekken. In 2003 zijn de verzekerings- en de herverzekeringsmarkt blijven krimpen, ook al viel een relatieve stabilisering waar te nemen bij de schadeverzekering. De verzekeraars hebben nieuwe uitsluitingsclausules opgelegd, meer bepaald in de burgerlijke aansprakelijkheid. Over het geheel genomen zijn de premies nog gestegen. De Groep kijkt actief uit naar elk teken van ontspanning op de verzekeringsmarkt en wil nieuwe verzekeringsmogelijkheden gebruiken om de financiële gevolgen van ernstige tegenslagen voor zijn activa, zijn winst en zijn aansprakelijkheid jegens derden te beperken De Groep heeft diverse rechtszaken ingespannen voor de verdediging van zijn belangen. Anderen procederen ook tegen de Groep. De Groep heeft zich verzekerd om zich te beschermen tegen mogelijk onheil, ook voor de gevolgen van de burgerlijke aansprakelijkheid voor zijn producten. Aangezien men voor de verzekeringen onderworpen is aan franchises en allerlei limieten, en ook omdat men zich, in een beperkt aantal gevallen, niet tegen onheil kan verzekeren, is er een risico van niet-indekking. Alhoewel in de loop van ons bestaan in het verleden nauwelijks verliezen geleden zijn als gevolg van claims die niet door een verzekering werden gedekt, toch merken we nu een toename van het aantal klachten over bepaalde farmaceutische producten. Deze bedrijfsactiviteit is meer dan de chemische sector blootgesteld aan een aantal klachten inzake burgerlijke aansprakelijkheid voor haar producten. De Groep is vast van plan indien nodig elke ongerechtvaardigde klacht met kracht te bestrijden en/of de aanklager met grote beslistheid te vervolgen. Het is niet mogelijk te voorspellen of te bepalen hoe een proces afloopt, evenmin valt uit te maken hoe de burgerlijke productaansprakelijkheid zal evolueren. Maar toch is de directie er vandaag van overtuigd dat de afloop van de lopende processen geen ongunstige materiële invloed zal hebben op de geconsolideerde rekening van de Groep.
(30) Nettoschulden De nettoschulden van de Groep zijn het saldo van de financiële schulden en de geldmiddelen en kasequivalenten. Zij dalen met 198 miljoen EUR, van 1318 miljoen EUR op het einde van 2002 tot 1120 miljoen EUR tegen het einde van 2003. miljoen EUR
2002
2003
1 757
2 326
– Geldmiddelen en kasequivalenten
– 439
–1 206
Netto financiële situatie
1 318
1 120
Financiële schulden
Net debt to equity De verhouding tussen nettoschulden en eigen middelen van de Groep daalt van 37% eind 2002 tot 32% eind 2003.
Financiële schulden De financiële schulden stijgen met 569 miljoen EUR; van 1 757 miljoen EUR stijgen ze tot 2 326 miljoen EUR. De financiële schulden op korte termijn verminderen met 151 miljoen EUR, terwijl de financiële langetermijnschulden toenemen met 720 miljoen, door de uitgifte van twee obligatieleningen in 2003 voor een totaal bedrag van 800 miljoen EUR.
70
miljoen EUR
2002
Achtergestelde leningen Obligatieleningen Schulden als gevolg van financiële lease-overeenkomsten Langetermijnschulden bij financiële instellingen
2003
1
7
891
1 616
60
23
139
203 63
Andere langetermijnschulden
101
Binnen 12 maanden verschuldigd bedrag (opgenomen onder kortetermijnschuld)
129
52
Andere kortetermijnschulden (met inbegrip van de negatieve banksaldi)
436
362
1 757
2 326
Financiële schulden (op korte en lange termijn) Aflossing van de totale financiële schulden: Opvraagbaar binnen het eerste jaar
565
414
in het tweede jaar
125
123
in het 3de tot 5de jaar
981
969
86
820
na 5 jaar
Analyse van de financiële schuld per valuta EUR
USD
GBP
Ander
Totaal
Gemiddelde betaalde rentevoeten
2002, financiële schuld
1 087
498
28
144
1 757
7%
2003, financiele schuld
1 866
341
8
111
2 326
6%
miljoen EUR
Leningen en kredietlijnen De belangrijkste leningen die na 2003 vervallen zijn: ❚ in België: de uitgifte van obligatieleningen van het EMTN-type door Solvay N.V. - Uitgifte ten bedrage van 700 miljoen EUR, vervalt in 2006, met rentevoet van 5,5%; - Uitgifte van 300 miljoen EUR, vervalt in 2018, met rentevoet van 4,75%; - Uitgifte van 500 miljoen EUR, vervalt in 2014, met rentevoet van 4,99%; ❚ in de Verenigde Staten: 140 miljoen USD, vervalt in gelijke schijven tussen 2004 en 2007, bij een rentevoet van 8,55%*; ❚ in Duitsland: ons aandeel van 75% in de 110 miljoen EUR voor de financiering van SolVin (waarvan 90 miljoen EUR aan de vaste rentevoet van 3,54%; vervalt uiterlijk in 2008); ❚ in Thailand: ons aandeel van 46,4% in de 5,4 miljard Thaise baht voor de financiering van Vinythai (lineaire afschrijving; variabele rentevoet 5,75%; vervalt uiterlijk in 2006). Voorts kan de Groep gebruik maken van: ❚ een effectenprogramma ter waarde van 500 miljoen USD, waarvan 220 miljoen USD eind 2003 was gebruikt; dit programma wordt gedekt met eind 2003 niet gebruikte “back up”-kredietlijnen; ❚ een bankkredietlijn van 350 miljoen EUR (eind 2003 ongebruikt) die vervalt in juli 2008.
■ * Leningen met vaste rente zonder mogelijkheid tot vervroegde terugbetaling, tenzij ten koste van zware boetes.
71
Beschikbaar De geldmiddelen en kasequivalenten lopen op tot 1 206 miljoen EUR, dat is 767 miljoen EUR méér dan eind 2002. Het grootste deel van de in 2003 gerealiseerde opbrengst uit obligatieleningen werd immers op korte termijn belegd. miljoen EUR
2002
2003
4
6
Termijndeposito’s
237
974
Geldmiddelen
198
226
Geldmiddelen en kasequivalenten
439
1 206
Vastrentende effecten
(31) Derivaten De Solvay-Groep kan een beroep doen op derivaten om zich af te dekken tegen valutarisico’s en welbepaalde renterisico’s. Toch zijn niet altijd de vereiste voorwaarden vervuld om de hedge accounting volgens de IFRS-standaarden te kunnen toepassen. Hieruit volgt dat deze techniek niet altijd kan worden gebruikt als de Groep zich economisch gezien afdekt.
Beheer van het valutarisico op schulden De leningen van de Groep worden gewoonlijk aangegaan door gespecialiseerde financiële vennootschappen binnen de Groep, die ertoe verplicht zijn deze leningen ter beschikking te stellen van de industriële bedrijven van de Groep. De keuze van de valuta waarin de lening wordt aangegaan, hangt vooral af van de mogelijkheden die de diverse markten bieden. De keuze van de valuta valt dus niet noodzakelijk samen met de valuta van het land waar het geld zal worden geïnvesteerd. Niettemin worden de industriële bedrijven doorgaans in de plaatselijke valuta gefinancierd. Daarbij wordt deze valuta desnoods gecreëerd door een “currency swap” uitgaande van de valuta die de financiële vennootschap toevallig ter beschikking heeft. De kosten van dergelijke “currency swaps” vormen een deel van de financieringskosten. Deze techniek maakt het mogelijk wisselrisico’s te beperken, zowel voor de financiële vennootschap als voor de eindgebruiker van de fondsen. In bepaalde landen is het niet altijd mogelijk op de locale financiële markten schulden aan te gaan in de valuta van het land, ofwel omdat deze markten te krap zijn en er geen fondsen beschikbaar zijn, ofwel omdat de financiële voorwaarden ongunstig zijn. In dat geval is het essentieel om schulden aan te kunnen gaan in een sterke valuta. Indien de mogelijkheid zich voordeed heeft de Groep die te baat genomen om zijn schulden te herfinancieren in de lokale valuta van deze landen.
Beheer van het renterisico Het renterisico wordt beheerd op het niveau van de Groep en slaat op het saldo van de nettoschulden per valuta. Op 31 december 2003 heeft de Groep in EUR en USD alleen schulden met vaste rente. Behalve het vastrentend maken van de rentevoeten op obligatieleningen bij hun uitgifte (300 miljoen EUR over 15 jaar, 500 miljoen EUR in 10 jaar) heeft de Groep Solvay twee belangrijke financiële instrumenten in verband met contractueel aangegane rentevoeten: ❚ in het tweede semester van 2001 heeft de Groep een deel van zijn schuld in USD vastrentend gemaakt door een renteswap (220 miljoen USD; rentevoet 5,42%; vervalt in 2006); ❚ in december 2003 heeft de Groep de rentevoet van zijn obligatie-uitgifte (EMTN) van 700 miljoen EUR opnieuw variabel gemaakt (door een renteswap) om het evenwicht in EUR tussen vaste en variabele rentevoeten te herstellen.
72
2002 miljoen EUR
2003
Notioneel bedrag
Marktwaarde
Notioneel bedrag
Marktwaarde
Wisselkoersderivaten Wisselcontracten en swaps Opties
484
3
337
2
Rentederivaten Swaps Andere
211
–20
1 017
–8
695
–17
1 354
–6
Andere derivaten Totaal derivaten
Identieke financiële instrumenten die worden gebruikt voor éénzelfde transactie werden niet vermeld in de bovenstaande tabel.
(32) Andere kortetermijnverplichtingen De daling van de andere kortetermijnverplichtingen is te verklaren door enerzijds de verminderde vergoedingen en sociale lasten met 12 miljoen EUR en anderzijds door de daling van de overlopende rekeningen met 21 miljoen EUR.
(33) Verplichtingen voor de verwerving van materiële en immateriële activa miljoen EUR
2002
2003
14
27
0
0
2002
2003
73
133
Reële garanties gegeven door entiteiten van de Groep of waartoe deze entiteiten zich onherroepelijk hebben verbonden met hun eigen activa als pand voor eigen schulden en verplichtingen of die van derden
176
126
Verplichtingen als gevolg van technische garanties in verband met reeds geleverde producten of diensten
14
0
0
2
2002
2003
6
8
Reële garanties gegeven door entiteiten van de Groep of waartoe deze entiteiten zich onherroepelijk hebben verbonden met hun eigen activa als pand voor eigen schulden en verplichtingen of die van derden
27
12
Verplichtingen als gevolg van technische garanties in verband met reeds geleverde producten of diensten
0
0
Claims en andere belangrijke verplichtingen
0
0
Verplichtingen voor het verwerven van materiële en immateriële activa waarvan: joint ventures
(34) Voorwaardelijke verplichtingen miljoen EUR
Schulden en veplichtingen van derden gegarandeerd door de onderneming
Claims en andere belangrijke verplichtingen
Bedragen voor JV’s begrepen in de tabel hierboven miljoen EUR
Schulden en verplichtingen van derden gegarandeerd door de onderneming
73
(35) Joint ventures De volgende bedragen zijn opgenomen in de jaarrekening, als gevolg van de proportionele consolidatie toegepast op de joint ventures: miljoen EUR
2002
2003
Vaste activa
585
579
Vlottende activa
471
429
Langetermijnverplichtingen
250
327
Kortetermijnverplichtingen Omzet Kosten van verkoop
400
382
1 425
1 424
–1 181
–1 203
Wijzigingen in de consolidatiekring in 2003 De Groep bestaat uit Solvay N.V. en een geheel van 411 dochterondernemingen en geassocieerde bedrijven, met vestigingen in 51 landen. Daaronder zijn er 156 integraal geconsolideerde, 76 proportioneel geconsolideerde en 13 deelnemingen waarop de “equity”methode is toegepast. De 166 overige zijn niet belangrijk genoeg voor consolidatie. In overeenstemming met het materialiteitsprincipe zijn een aantal minder belangrijke bedrijven niet opgenomen in de consolidatiekring. Onder “minder belangrijk” groepeert men de bedrijven die niet voldoen aan de volgende drievoudige minimale bijdrage tot de winst van de Groep: ❚ omzet 20 miljoen EUR ❚ balanstotaal 10 miljoen EUR ❚ 150 personeelsleden Toch kunnen bedrijven die niet aan deze materialiteitscriteria voldoen alsnog geconsolideerd worden, indien de Groep oordeelt dat ze het potentieel hebben om zich snel te ontwikkelen, of als ze een aandeel hebben in bedrijven die op grond van dezelfde criteria zijn geconsolideerd.
74
Lijst van opgenomen en niet langer opgenomen vennootschappen Ch= Chemie. FP= Farmaceutische Producten. K= Kunststoffen. KV= Kunststofverwerking. F= Financieel
Opgenomen bedrijven Land
Bedrijf
Sector
Commentaar
Solvay Pharma S.A.S.
FP
splitsing van Solvay Pharmaceuticals S.A.S.
SIS Italia S.p.A.
F
oprichting
Solvay Fluor GmbH
Ch
splitsing van Solvay Fluor und Derivate GmbH
FRANKRIJK
ITALIË
DUITSLAND Solvay Infra GmbH
Ch
splitsing van Solvay Soda Deutschland GmbH
Solvay Infra Bad Hoenningen GmbH
Ch
splitsing van Solvay Barium Strontium GmbH
Solvay Interox Beteiligungs GmbH
Ch
splitsing van Solvay Interox GmbH & Co KG
K
splitsing van Solvay Polymers, Inc.
Solvay Soda Ash Holdings, Inc.
F
oprichting
American Soda LLP
Ch
aankoop
Vennootschap
Sector
Commentaar
ESCO Benelux N.V.
Ch
voldoet niet meer aan de criteria
Saline Cerebos et de Bayonne S.A.
Ch
voldoet niet meer aan de criteria
DMS Verwaltungs GmbH
KV
opgeslorpt door Solvay Verwaltungs- und Vermittlungs GmbH
ESCO Espana S.L.
Ch
voldoet niet meer aan de criteria
Vatel Lda
Ch
voldoet niet meer aan de criteria
Soltraco AG
Ch/K
voldoet niet meer aan de criteria
Flexalen Trading GmbH & Co KG
KV
verkocht
Eps-Plast AS
KV
verkocht
Solvay Engineered Polymers, Inc.
K
opgeslorpt door Solvay Compounding, Inc.dat vanaf 31/12/03 Solvay Engineered Polymers, Inc. heet
Hanwha Advanced Materials C° Ltd
KV
verkocht
Shangai Wienerberger Plastic Pipe C° Ltd
KV
ontbonden
VERENIGDE STATEN Solvay Realty Holding LLC
Niet langer opgenomen bedrijven Land
BELGIË FRANKRIJK DUITSLAND SPANJE PORTUGAL ZWITSERLAND OOSTENRIJK ESTLAND VERENIGDE STATEN
ZUID-KOREA CHINA
75
Lijst van de integraal geconsolideerde vennootschappen van de Groep Met aanduiding van het aandeel van Solvay (in %), en vermelding van de sector waarvan de dochteronderneming deel uitmaakt Ch= Chemie. FP= Farmaceutische Producten. K= Kunststoffen. KV= Kunststofverwerking. F= Financieel
Opgenomen bedrijven BELGIE
Solvay Pharmaceuticals S.A.S., Suresnes
99,9
FP
99,9
FP
Alkor Draka N.V., Oudenaarde
100
KV
Solvay Pharma S.A.S., Suresnes
Solvay Chemicals International N.V., Brussel
100
Ch
Solvay - Spécialités - France S.A.S., Paris
100
Ch
Solvay Solexis France S.A.S., Paris
100
K
Mutuelle Solvay S.C.S., Brussel
99,9
F
Peptisyntha N.V., Neder-Over-Heembeek
100
FP
ITALIË
Solvay Automotive Management and Research V.O.F., Brussel
100
KV
Adriaplast S.p.A., Monfalcone
100
KV
Solvay Benvic & Cie Belgium V.O.F., Brussel
100
K
Caleppiovinil S.p.A., Fucine di Ossana
100
KV
Solvay Coordination Internationale des Crédits Commerciaux (CICC) N.V., Brussel
GOR Applicazioni Speciali S.p.A., Buriasco
100
KV
100
F
SIFMAR - Solvay Industrial Foils Management and Research N.V., Brussel
100
KV
Solvay Chemie N.V., Brussel
100
Ch
Solvay Pharma & Cie V.O.F., Brussel
100
FP
NEDERLAND
S.I.S. Italia S.p.A., Rosignano
100
F
Solvay Padanaplast S.p.A, Roccabianca
100
K
Società Elettrochimica Solfuri e Cloroderivati (ELESO) S.p.A., Milano
100
Ch
Società Generale per l’Industria della Magnesia (SGIM) S.p.A., Angera
100
Ch
Solvay Bario e Derivati (SABED) S.p.A., Massa
100
Ch
Solvay Benvic - Italia S.p.A, Rosignano
100
K
Physica B.V., Weesp
100
FP
Sodufa B.V., Weesp
100
F
Solvay Chemie B.V., Linne-Herten
100
Ch
Solvay Chimica Italia S.p.A., Milano
100
Ch
Solvay Draka B.V., Enkhuizen
100
KV
Solvay Finanziaria S.p.A., Milano
100
F
Solvay Finance B.V., Weesp
100
F
Solvay Pharma S.p.A., Grugliasco
100
FP
Solvay Interox Holding B.V., Weesp
100
Ch
Solvay Solexis S.p.A., Milano
100
Ch/K
Solvay Pharma B.V., Weesp
100
FP
DUITSLAND
Solvay Pharmaceuticals B.V., Weesp
100
FP
Solvay Deutschland GmbH, Hannover
100
F
Alkor GmbH Kunststoffe, München
100
KV
Alkor Draka S.A.S., Roissypole Le Dôme
100
KV
Défense-Guynemer Participations S.A., Puteaux
100
F
Ondex S.A.S., Chevigny-St-Sauveur
100
KV
Solvay Benvic - France S.A.S., Paris
100
Solvay - Carbonate – France S.A.S., Paris
FRANKRIJK
Alkor Draka Handel GmbH, Wuppertal
100
KV
Alkor Folien GmbH, Thansau
100
KV
Cavity GmbH & Co KG, Hannover
100
Ch
K
Hispavic GmbH, Hannover
100
K
100
Ch
Kali-Chemie AG, Hannover
100
F
Solvay - Electrolyse - France S.A.S., Paris
100
Ch
Salzgewinnungsgesellschaft Westfalen mbH & Co KG, Epe
65
Ch
Solvay Finance France S.A., Paris
100
F
Solvay Advanced Polymers GmbH, Hannover
100
K
Solvay - Fluorés - France S.A.S., Paris
100
Ch
Solvay Arzneimittel GmbH, Hannover
100
FP
Solvay Immo François 1er S.A.S., Paris
100
F
Solvay Barium Strontium GmbH & Co KG, Hannover
100
Ch
100
Ch
100
Ch
Solvay - Olefines - France S.A.S., Paris
100
K
Solvay Elektrolysespezialitäten GmbH, Hannover
Solvay Participations France S.A., Paris
100
F
Solvay Fluor GmbH, Hannover
76
Solvay Fluor und Derivate GmbH, Hannover
100
Ch
Solvay Interox Ltd, Warrington
100
Ch
Solvay Infra GmbH, Hannover
100
Ch
Solvay UK Holding Company Ltd, Hemel Hempstead
100
F
Solvay Infra Bad Hoenningen GmbH, Hannover
100
Ch
Solvay Speciality Chemicals Ltd, Hemel Hempstead
100
Ch
Solvay Interox Beteiligungs GmbH, Hannover
100
Ch
IERLAND
Solvay Interox GmbH & Co KG, Hannover
100
Ch
Solvay Healthcare Ltd, Dublin
100
FP
Solvay Interox Bitterfeld GmbH, Bitterfeld
100
Ch
Solvay Finance Ireland Ltd, Dublin
100
F
Solvay Kali-Chemie Holding GmbH, Hannover
100
F
DENEMARKEN
Solvay Management Support GmbH, Hannover
100
F
Alkor Draka Nordic K/S, Albertslund
100
KV
Solvay Pharmaceuticals GmbH, Hannover
100
FP
FINLAND
Solvay Salz Holding GmbH, Hannover
100
Ch
Oy Finnish Peroxides AB, Voikkaa
75
Ch
Solvay Salz Beteiligungs GmbH & Co KG, Hannover
100
Ch
BULGARIJE
Solvay Soda Deutschland GmbH, Hannover
100
Ch
Solvay Bulgaria AD, Devnya
100
Ch
Solvay Verarbeitung Holding GmbH, Hannover
100
KV
TSJECHISCHE REPUBLIEK
Solvay Verwaltungs-und Vermittlungs GmbH, Hannover
100
F
Solvay Alkor Folie Spol sr.o., Most
100
KV
Alkor Draka Iberica S.A., Barcelona
100
KV
American Soda LLP, Parachute, CO
100
Ch
Electrolisis de Torrelavega A.E.I., Torrelavega
100
Ch
Ausimont Industries, Inc., Wilmington, DW
100
Ch/K
Solvay Benvic Iberica S.A., Barcelona
100
K
Hedwin Corporation, Baltimore, MD
100
KV
Solvay Iberica S.L., Barcelona
100
F
Montecatini USA, Inc.,Wilmington, DW
100
K
Solvay Fluor Iberica S.A., Tarragona
100
Ch
Solvay Advanced Polymers, LLC., Alpharetta, GA
100
K
Solvay Interox S.A., Barcelona
100
Ch
Solvay Alkalis, Inc., Houston, TX
100
Ch
Solvay Pharma S.A., Barcelona
100
FP
Solvay America Funding Company, Houston, TX
100
F
Solvay Quimica S.L., Barcelona
100
Ch
Solvay America, Inc., Houston, TX
100
F
Solvay America Holdings, Inc., Houston, TX
100
F
SPANJE
VERENIGDE STATEN
ZWITSERLAND Solvay (Schweiz) AG, Zurzach
100
Ch
Solvay Automotive Plastics & Systems, Inc., Troy, MI
100
KV
Solvay Pharmaceuticals Marketing & Licensing AG, Allschwil
100
FP
Solvay Compounding, Inc., Houston, TX
100
K
Solvay Pharma AG, Bern
100
FP
Solvay Draka, Inc., Commerce, CA
100
KV
Solvay Engineered Polymers, Inc. Houston, TX
100
K
PORTUGAL Solvay Farma Lda, Lisboa
100
FP
Solvay Finance (America) Inc., Houston, TX
100
K
Solvay Interox - Produtos Peroxidados Lda, Lisboa
100
Ch
Solvay Fluorides, LLC., Greenwich, CT
100
Ch
Solvay Portugal - Participaçoes (SGPS) Lda, Lisboa
100
F
Solvay HDPE, L.P., Houston, TX
100
K
Solvay Portugal - Produtos Quimicos S.A., Lisboa
100
Ch
Solvay Information Technologies, Inc., Houston, TX
100
F
Solvay Portugal Serviços Lda, Lisboa
100
Ch
Solvay Interox, Inc., Houston, TX
100
Ch
Solvay Management Services, Inc., Houston, TX
100
F
OOSTENRIJK Solvay Österreich GmbH, Wien
100
Ch
Solvay Minerals, Inc., Houston, TX
100
Ch
Solvay Pharma GmbH, Klosterneuburg
100
FP
Solvay PE, Inc., Houston, TX
100
K
Solvay Polyolefins, Inc., Houston, TX
100
K
KV
Solvay Pharmaceuticals, Inc., Marietta, GA
100
FP
GROOT-BRITTANNIË Alkor Draka Ltd, Watford
100
Cova Products Ltd, Cramlington
100
KV
Solvay Polymers, Inc., Houston, TX
100
K
Solvay Chemicals Ltd, Hemel Hempstead
100
Ch
Solvay Realty Holding LLC, Houston, TX
100
F
Solvay Finance (Jersey) Ltd, St Helier
100
F
Solvay Soda Ash Joint Venture, Houston, TX
80
Ch
Solvay Healthcare Ltd, Southampton
100
FP
Solvay Soda Ash Expansion JV, Houston, TX
80
Ch
77
Solvay Soda Ash Holdings, Inc., Houston, TX
100
Ch
Solvay Solexis, Inc., Wilmington, DW
100
Ch/K
Unimed Pharmaceuticals Inc., Deerfield, IL
100
FP
ARGENTINIË Solvay Argentina S.A., Buenos Aires
100
F
Solvay Quimica S.A., Buenos Aires
100
Ch
100
Ch
AUSTRALIË
CANADA
Solvay Interox Pty Ltd, Banksmeadow
Solvay Engineered Polymers (Canada), Inc., Concord
100
K
Solvay Pharma, Inc., Scarborough
100
FP
JAPAN
Solvay Pharma Canada, Inc., Scarborough
100
FP
Nippon Solvay KK, Tokyo
100
F
Solvay Advanced Polymers KK, Tokyo
100
K
MEXICO Solvay Engineered Polymers Mexico S.A. de C.V., Monterrey
100
K
Solvay Seiyaku KK, Tokyo
100
FP
Solvay Fluor Mexico S.A. de C.V., Ciudad Juarez
100
Ch
Solvay Solexis KK, Tokyo
100
Ch /K
Solvay Mexicana S. de R.L. de C.V., Monterrey
100
Ch
THAILAND
90
Ch
Peroxythai Ltd, Bangkok
Solvay Quimica Y Minera S.A. de C.V., Monterrey
83,9
Ch
SINGAPORE
BRAZILIË Solvay Farma Ltda, São Paulo
100
FP
Solvay do Brasil Ltda, São Paulo
100
F
Solvay Quimica Ltda, São Paulo
100
Ch
Ausimont Singapore Ltd, Singapore
100
Ch/K
Solvay Asia Pacific Pte Ltd, Singapore
100
F
Solvay Finance (Cayman) Ltd,Georgetown
100
F
Blair International Insurance (Cayman) Ltd, Georgetown
100
F
CAYMAN EILANDEN
Lijst van de proportioneel geconsolideerde vennootschappen van de Groep BELGIË
Pipelife France S.A., Déols-Châteauroux
50
KV
Inergy Automotive Systems (Belgium) N.V., Herentals
50
KV
ESCO France S.A., Paris
38
Ch
Pipelife Belgium N.V., Kalmthout
50
KV
Solvin France S.A., Paris
75
K
Inergy Automotive Systems Research N.V., Brussel
50
KV
ITALIË
Solvic N.V., Brussel
75
K
Solvin Italia S.p.A., Ferrara
75
K
Solvin N.V. Brussel
75
K
DUITSLAND Inergy Automotive Systems (Germany) GmbH, Karben
50
KV
NEDERLAND Frisia Zout B.V., Harlingen
38
Ch
Pipelife Deutschland Verwaltungs GmbH, Bad Zwischenahn
50
KV
Inergy Automotive Systems Netherlands Holding B.V., Weesp
50
KV
ESCO International GmbH, Hannover
38
Ch
Pipelife Nederland B.V., Enkhuizen
50
KV
ESCO European Salt Company GmbH & Co KG, Hannover
38
Ch
Solvay Indupa Nederland B.V., Weesp
51,2
Solvin GmbH & Co KG, Hannover
75
K
Solvin Holding GmbH, Hannover
75
K
F
FRANKRIJK Inergy Automotive Systems S.A., Paris
50
KV
SPANJE
Inergy Automotive Systems France S.A., Compiègne
50
KV
Hispavic Iberica S.L., Barcelona
75
K
Inergy Automotive Systems Management S.A., Paris
50
KV
Inergy Automotive Systems (Spain) S.L., Vigo
50
KV
78
Inergy Automotive Systems Valladolid S.L., Gava
50
KV
SLOVAKIJE
Pipelife Hispania S.A., Zaragoza
50
KV
Inergy Automotive Systems Slovakia sr.o, Bratislava
50
KV
Vinilis S.A., Barcelona
48,75
Pipelife-Fatra Slovakia sr.o., Piestany
50
KV
50
KV
50
KV
Inergy Automotive Systems Holding (USA) Inc., Troy
50
KV
Inergy Automotive Systems (USA) LLC, Troy
50
KV
Pipelife Jet Stream, Inc. Siloam Springs, Arkansas
50
KV
50
KV
50
KV
Dacarto Benvic S.A., Santo André
50
K
Peroxidos do Brasil Ltda, Sâo Paulo
69,4
Ch
Inergy Automotive Systems Brazil Ltda, Sao Paulo
50
KV
Solvay Indupa do Brasil S.A., Sâo Paulo
51,2
K
PORTUGAL Pipelife Portugal-Sistemas de Tubagens Plasticas Lda, Nogueira Da Maia
GRIEKENLAND Pipelife Hellas S.A., Moschato Attica 50
KV
Pipelife International GmbH, Wiener Neudorf
50
KV
Pipelife Austria GmbH & Co KG, Wiener Neudorf
50
KV
Solvay Sisecam Holding AG, Wien
57,5
Ch
50
KV
OOSTENRIJK
Arili Plastik Sanayii AS, Pendik
GROOT-BRITTANNIË Inergy Automotive Systems (UK), Telford
TURKIJE
VERENIGDE STATEN
CANADA ZWEDEN Pipelife Sverige A.B., Oelsremma
50
KV
Pipelife Hafab A.B., Haparanda
50
KV
Pipelife Nordic A.B., Göteborg
50
KV
50
KV
FINLAND Pipelife Finland OY, Oulu
50
KV
Pipelife M-Plast OY, Kaavi
50
KV
Pipelife Polska S.A., Karlikowo
50
KV
Inergy Automotive Systems Poland Sp. z o.o., Warszawa
50
KV
25
KV
SLOVENIË 50
KV
ESTLAND Pipelife Eesti AS, Tallinn
50
KV
50
KV
LETLAND Pipelife Latvia SIA, Riga
50
KV
BULGARIJE Solvay Sodi AD, Devnya
57,5
Ch
50
KV
25
KV
Solvay Indupa S.A.I.C., Bahia Blanca
51,2 Ch/K
Chuanlu Plastic Sales & Service Co. Ltd, Chengdu, Sichuan
25,5
KV
Sichuan Chuanxi Plastic Co. Ltd, Xipu Pixian County
25,5
KV
Chengdu Chuanwei Plastic Pipe Co. Ltd, Longquanyi District
45
KV
Changzhou Pipelife Reinforced Plastic Co. Ltd, Changzhou
32,5
KV
Pipelife (Guangzhou) Plastic Pipe Mfg Co. Ltd, Nansha
50
KV
Inergy Automotive Systems Thailand Ltd, Bangkok
50
KV
Vinythai Public Company Ltd, Bangkok
46,4
K
ZUID-KOREA Daehan Specialty Chemicals Co Ltd, Seoul
60
Ch
Inergy Automotive Systems Co Ltd, Kyungju
50
KV
50
KV
50
KV
50
KV
Inergy Automotive Systems KK, Tokyo
Inergy Automotive Systems South Africa (Pty) Ltd, Brits MAAGDENEILANDEN
TSJECHISCHE REPUBLIEK Pipelife Fatra Spol sr.o., Otrokovice
KV
ZUID-AFRIKA
HONGARIJE Pannonpipe Müanyagipari KFT, Budapest
50
JAPAN
KROATIË Pipelife Hrvatska Republika d.o.o., Karlovac
Inergy Automotive Systems Argentina S.A., Buenos Aires
THAILAND
LITOUWEN Pipelife Lietuva UAB, Vilnius
F
CHINA
ROEMENIË
Pipelife Slovenija d.o.o., Trzin
Inergy Automotive Systems (Mexico) S.A. de C.V., Ramos
ARGENTINIË
POLEN
Pipelife Romania S.R.L., Cluj-Napoca
MEXICO
BRAZILIË
NOORWEGEN Pipelife Norge AS, Surnadal
Inergy Automotive Systems (Canada), Inc., Blenheim
50
KV
Pipelife Holding (HK) Ltd., Tortola
79
Lijst van de investeringen die administratief worden verwerkt volgens de ‘equity’-methode SPANJE
BELGIE BP Solvay Polyethyleen (België) Solvay Polyolefins Europe - Belgium N.V., Brussel
50
K
BP Solvay Polyethylene Iberica S.L., Barcelona
100
K
GROOT-BRITTANNIË
Solvay Polyolefins Europe - France S.A., Paris
Solvay Polyolefins Europe - Italy S.p.A., Rosignano
80
K
100
K
BP Solvay Olefins, LP, Houston, TX
51
K
51
K
100
K
K
Solvay Polyolefins (UK) Ltd, Hemel Hempstead
100
K
VERENIGDE STATEN
50
K
BP Solvay Polyethylene North America, Houston, TX
100
K
BRAZILIË Solvay Polietileno Ltda, Sao Paulo
DUITSLAND BP Solvay Polyethylene (Deutschland) GmbH, Hannover
50
50
ITALIË BP Solvay Polyethylene (Italia)
K
BP Solvay Polyethylene (UK) GCAS, Grangemouth
FRANKRIJK BP Solvay Polyéthylène (France)
50
50
K
Beknopte jaarrekening van Solvay N.V. De jaarrekening van Solvay N.V. wordt hier voorgesteld in een beknopte schema. Overeenkomstig de wet op de handelsvennootschappen worden de jaarrekening van Solvay N.V., het bestuursverslag en het verslag van de Commissaris ingediend bij de Nationale Bank van België. Deze documenten zijn op aanvraag verkrijgbaar bij: Solvay N.V. Prins Albertstraat 33 B - 1050 Brussel De Commissaris heeft de jaarrekening van Solvay N.V. zonder voorbehoud goedgekeurd.
Beknopte balans miljoen EUR, op 31 december 2003
2002
2003
4 848
4 925
54
67
ACTIVA Vaste activa Oprichtingskosten en immateriële vaste activa Materiële vaste activa
70
63
Financiële vaste activa
4 724
4 795
Vlottende activa
1 057
1 680
43
30
Handelsvorderingen
Voorraden
175
88
Overige vorderingen
234
103
Geldmiddelen en kasequivalenten
605
1 459
5 905
6 605
Eigen vermogen
3 539
3 552
Kapitaal
1 269
1 269
Ander eigen vermogen
1 927
1 936
343
347
Totaal der activa
PASSIVA
Overgedragen winst Kapitaalsubsidies Voorzieningen en uitgestelde belastingen Financiële schulden - op meer dan één jaar - op ten hoogste één jaar
253
339
1 683
2 355
1 520
2 315
163
40
Handelsschulden
138
77
Overige schulden
292
282
5 905
6 605
Totaal van de passiva
81
Beknopte winst- en verliesrekening miljoen EUR
2002
2003
1 228
1 066
Omzet
672
463
Andere bedrijfsopbrengsten
556
603
–1 251
–1 105
Bedrijfsopbrengsten
Bedrijfskosten Bedrijfsresultaat
–23
–39
Financiële kosten en opbrengsten
148
263
Winst uit de gewone bedrijfsuitoefening vóór belasting
125
224
87
–30
212
194
8
18
220
212
220
203
Uitzonderlijke resultaten Resultaat van het boekjaar vóór belasting Belastingen Resultaat van het boekjaar Overboeking naar (-)/Onttrekking aan (+) de belastingvrije reserves Te bestemmen winst van het boekjaar
82
–9
Verslag van de Commissaris Over de geconsolideerde jaarrekening afgesloten op 31 december 2003 Aan de aandeelhouders, Overeenkomstig de wettelijke en statutaire bepalingen, brengen wij U verslag uit over de uitvoering van de controleopdracht die ons werd toevertrouwd. Wij hebben de controle uitgevoerd van de geconsolideerde jaarrekening voor het boekjaar afgesloten op 31 december 2003. Deze geconsolideerde jaarrekening bevat de geconsolideerde balans en de geconsolideerde resultatenrekening, de geconsolideerde financieringstabel, de geconsolideerde evolutietabel van het eigen vermogen en de toelichting, en werden opgesteld onder de verantwoordelijkheid van de Raad van Bestuur van de vennootschap. Het balanstotaal bedraagt € 9 687 miljoen en de resultatenrekening sluit af met een geconsolideerde winst van het boekjaar, aandeel van de Groep, van € 396 miljoen. De jaarrekeningen van de vennootschappen inbegrepen in de consolidatie voor een balanstotaal van 1 718 miljoen en een geconsolideerde omzet van het boekjaar van € 3 162 miljoen werden door andere revisoren gecontroleerd; wij hebben ons gesteund op hun verklaring. Wij hebben eveneens de controle van het jaarverslag uitgevoerd.
Verklaring zonder voorbehoud over de geconsolideerde jaarrekening Onze controles werden verricht overeenkomstig de normen van het Instituut der Bedrijfsrevisoren. Deze beroepsnormen eisen dat onze controle zo wordt georganiseerd en uitgevoerd dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de geconsolideerde jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat, rekening houdend met de Belgische wettelijke en bestuursrechtelijke voorschriften. Overeenkomstig deze normen hebben wij rekening gehouden met de administratieve en boekhoudkundige organisatie van de vennootschap, alsook met de procedures van interne controle. De verantwoordelijken van de vennootschap hebben onze vragen naar opheldering of inlichtingen duidelijk beantwoord. Wij hebben op basis van steekproeven de verantwoording onderzocht van de bedragen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening. Wij hebben de waarderingsregels, de betekenisvolle boekhoudkundige ramingen die de onderneming maakte en de voorstelling van de geconsolideerde jaarrekening in haar geheel beoordeeld. Wij zijn van mening dat deze werkzaamheden een redelijke basis vormen voor het uitbrengen van ons oordeel. Naar ons oordeel, op basis van onze testen en de verslagen van de andere revisoren, geeft de geconsolideerde jaarrekening van Solvay NV afgesloten op 31 december 2003 een getrouw beeld van het vermogen, de financiële toestand en de geconsolideerde resultaten van de Groep, in overeenstemming met de IFRS normen en wordt een passende verantwoording gegeven in de toelichting.
Bijkomende verklaringen Wij vullen ons verslag aan met de volgende bijkomende verklaringen die niet van aard zijn om de draagwijdte van onze verklaring over de geconsolideerde jaarrekening te wijzigen: ❚ Zoals vermeldt in de toelichting, werd de geconsolideerde jaarrekening opgesteld overeenkomstig de IFRS normen, in dit inbegrepen de IFRS 1 norm, overeenkomstig de verkregen derogatie van de Commissie voor het Bank-, Financie-, en Assurantiewezen. ❚ Overeenkomstig de wet, bevestigen wij dat de vennootschap over de administratieve en organisatorische middelen beschikt noodzakelijk voor de toepassing van de IFRS normen. ❚ Het jaarverslag over de geconsolideerde jaarrekening bevat de door het Wetboek van Vennootschappen vereiste inlichtingen en stemt overeen met de geconsolideerde jaarrekening. Brussel, 30 maart 2004 De Commissaris, DELOITTE & TOUCHE Bedrijfsrevisoren BV o.v.v.e. CVBA Vertegenwoordigd door Michel Denayer 83
Informatie voor de aandeelhouders ❚ Hoe het aandeel gepresteerd heeft (zie grafiek in bijlage pagina 88)
❚ Actieve financiële communicatie naar waarde geschat
Alhoewel de beurs het moeilijk had in 2002, en de koersen van een groot aantal aandelen een diepe duik maakten, hield het Solvay-aandeel vrij goed stand.
Het hele jaar door staat het Investor Relations Team ter beschikking van de aandeelhouders en investeerders, om uit te leggen wat het korte en langetermijnpotentieel van de Groep is. U kan met uw vragen ook via e-mail bij hen terecht:
[email protected].
In 2003 was de evolutie van het Solvay-aandeel er één van sterke contrasten. In het begin van het jaar verzwakten de beurskoersen zowat overal, tengevolge van de onzekere economische en geopolitieke toestand. Na een relatieve verbetering in het tweede kwartaal werd de haussebeweging sterk afgeremd door de algemene verzwakking van de economische activiteit tijdens het derde trimester. Tegen het jaareinde aan viel dan weer het geleidelijke herstel van de koersen op, waardoor het niveau vergelijkbaar was met dat van het begin van 2003. De twee voorbije jaren overlopend, kan men zeggen dat het Solvay-aandeel zich beter gehouden heeft dan de index van MSCI Chemicals en die van Pharmaceuticals. Begin 2004, blijft de koers evolutie van het aandeel lichtelijk achter op de MSCI Chemicals-index. van 01/01/02 tot 05/03/04
van 01/01/03 tot 31/12/03
van 01/01/04 tot 05/03/04
–3%
1%
–5%
Euronext 100
–21%
8%
2%
MSCI Chemicals
–27%
0%
1%
MSCI Pharmaceuticals
–41%
–10%
0%
Solvay
In 2003 werd Solvay genomineerd voor de Prijs van de Beste Financiële Informatie, die wordt toegekend door de Belgische Vereniging van Financiële Analysten (B.V.F.A.). Deze sprak haar waardering uit voor de gestage verbetering van de financiële informatie, de introductie van de driemaandelijkse publicatie van de resultaten en de overstap naar de internationale standaarden voor financiële verslaggeving (International Financial Reporting Standards). Bovendien valt op te merken dat de Bijzondere Jury voor 2003, waarin vertegenwoordigers van de financiële pers, individuele beleggers en ook vertegenwoordigers van de Beurs zitting hebben, Solvay de beste beoordeling van alle genomineerden heeft gegeven. De Groep dankt zijn aandeelhouders, maar ook al wie Solvay zijn vertrouwen heeft gegeven, meer bepaald de journalisten en de analisten.
❚ Eigen internetsite wordt gewaardeerd
Sinds enige tijd staat ook de internetsite www.solvay-investors.com ter beschikking van 1 ■ Overigens is de omloopsnelheid van het Solvay-aandeel eind aandeelhouders en investeerders. Deze site geeft de meest 2003 32,3% wat een lichte stijging betekent ten opzichte van recente financiële en strategische informatie over de Groep. 2002 en deze stijging wordt in het begin van 2004 verdergezet. Behalve persberichten en toelichting door het management, Ter vergelijking: 5 jaar geleden bedroeg de omloopsnelheid 24,9%. vindt men er ook de koers van het Solvay-aandeel in real time. De omloopsnelheid aangepast aan de free float verbetert ook van 41,2% in 2002 naar 44,2% in 2003. De koers van het Solvay-aandeel is direct te volgen op twee internetsites: ❚ Solvay : www.solvay-investors.com, ❚ EURONEXT BRUSSELS : www.stockexchange.be.
1. Verhouding tussen het aantal verhandelde aandelen over 12 maanden en ■ het totale aantal aandelen
84
❚ Aandeelhouders-en beleggingsclubs Al jarenlang heeft de Groep nauwe banden met beleggingsclubs, of het nu via beleggersdagen of conferenties is, of nog via geregelde informatie over het reilen en zeilen van de Groep (persberichten, jaarverslag…), die alle geïnteresseerden kunnen krijgen. Solvay heeft zelf ook een aandeelhouders- en beleggingsclub opgericht (www.solvay-investors.com). Ze heeft al 2 800 leden en dat aantal stijgt nog elk jaar.
❚ Rechtstreeks contact met individuele aandeelhouders In 2003 heeft de Solvay Groep ook de contacten met de individuele beleggers verstevigd. Een paar voorbeelden: in februari 2003 ontving Solvay, in samenwerking met het magazine Cash in het Brusselse hoofdkantoor 230 individuele beleggers. In maart 2003 was er de aanwezigheid van Solvay op de VFB-Beleggershappening in Antwerpen; in juni 2003 nam Solvay deel aan een informatie-avond, op uitnodiging van de Bank Degroof. In oktober 2003 was er in Overijse een gelijkaardig evenement op een “ontmoetingsvoormiddag”, georganiseerd door Euronext en Investa.
❚ “Roadshows” en ontmoetingen met “professionals”
❚ In Londen via SEAQ INTERNATIONAL (Reuters-code SOLtq.LT) ❚ In de Verenigde Staten in de vorm AMERICAN DEPOSITARY RECEIPTS (ADRs) –Reuters-code SVYSY – elke ADR vertegenwoordigt één aandeel, “gesponsord” door de Morgan Guaranty Trust in New York (nr. 834437-10-5) en wordt “overthe-counter” verhandeld. Solvay heeft in 2003 bevestigd dat het de notering van het aandeel in Europa wil concentreren op de Eerste Markt van Euronext Brussel. Met de creatie van Euronext, één van de voornaamste Europese beurzen, bleek het niet langer nodig om aanwezig te blijven op de beurzen in Duitsland (Xetra, Frankfurt am Main, Stuttgart, München en Düsseldorf), Zwitserland (Zürich), Frankrijk (Parijs), en Nederland (Amsterdam). Het Solvay-aandeel werd er bovendien slechts in kleine hoeveelheden verhandeld.
Voor de professionele analisten zijn er roadshows of andere evenementen waar zij kunnen praten met de top van de Groep, ❚ Ratings en indexen of het nu bij EURONEXT (in Brussel, Parijs of Amsterdam) is, of Het Solvay-aandeel is ook opgenomen in een aantal indexen: in de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland, Zwitserland, ❚ Euronext 100, op basis van de 100 belangrijkste Europese Luxemburg, Italië en Spanje. ondernemingen die op de EURONEXT genoteerd staan en waarvan Solvay de 65e plaats inneemt (op 31/12/2003); ❚ Driemaandelijkse publicatie van de resultaten ❚ De Bel 20-index, gebaseerd op de twintig belangrijkste Solvay wil zijn communicatie voortdurend verbeteren en noteringen op Euronext Brussel. Solvay vertegenwoordigt de frequentie ervan verhogen. Vandaar dat vanaf 2003 de ongeveer 6% van de waarde van deze index. Het Solvayresultaten van de Groep om de drie maanden worden aandeel maakt deel uit van de categorie “Chemicals gepubliceerd, conform de internationale IFRS-standaarden voor Specialties” van de sectorale index van Euronext Brussel. financiële verslaggeving. ❚ De Europese indexen: Stoxx, Euro Stoxx, FTSE 300…
❚ Soorten Solvay-aandelen Op 31/03/2004 waren er in totaal 84 610 633 Solvayaandelen. De aandelen zijn aan toonder (in coupures van 1, 10, 100 of 1000 aandelen), of op naam. Een aandeelhouder kan zijn aandelen aan toonder omwisselen in aandelen op naam of omgekeerd. Het volstaat dit bij de onderneming aan te vragen, en bij de aanvraag een aandeelbewijs bij in te sluiten. (Afdeling Aandeelhouders, Prins Albertstraat 33, B-1050 Brussel (België), tel. +32-2-509.63.09). Zoals u kan lezen onder de hoofding (“Het succes van de aandelenopties”), bezit de Groep eind maart 2004, 2 247 757 eigen aandelen, voor een waarde van 140,094 miljoen EUR.
De Groep krijgt goede ratings van de agentschappen Standard & Poor’s en Moody’s (respectievelijk A/A2 voor de lange termijn en A1/P1 voor de korte termijn).
❚ De aandeelhouders Structuur van het aandeelhouderschap (in %): 1. Free Float 73%: 1.1. a Individuele beleggers 49% 1.2. Institutionele beleggers 24%
2
2. Solvac N.V. 27%
1.1
1.2
❚ De koers van het Solvay-aandeel Solvay is aanwezig op diverse financiële markten: ❚ Op EURONEXT BRUSSELS (ontstaan uit de samenvoeging van de Beurs van Parijs, die van Amsterdam en die van Brussel. – Reuters-code (SOLBt.BR) en Bloomberg (code SVYSY).
Solvac N.V., genoteerd op EURONEXT BRUSSEL, heeft zijn aandelenbezit in juni 2003 van 26,1% op 27% van de Solvayaandelen gebracht. Solvac is een stabiele aandeelhouder. 73% van de aandelen zijn dus in vrije omloop, de zgn. free float. 85
Solvac inbegrepen is 51% van de Solvay-aandelen in handen van institutionele beleggers en 49% in die van individuele beleggers.
Ter herinnering: volgens het Belgisch recht werd de winst per aandeel berekend door de winst (deel Solvay) te delen door het totaal aantal aandelen.
Op Solvac na heeft geen enkele aandeelhouder ooit laten weten dat hij 3 of meer procent van het totaal aantal aandelen bezit.
Nettowinst per aandeel (in EUR/aandeel) 1999
De onderneming is op de hoogte van het feit dat enkele individuele aandeelhouders de mogelijkheid willen hebben om onderling te overleggen, indien de Raad van Bestuur strategische beslissingen voorlegt aan de Algemene Vergadering. Deze aandeelhouders beschikken vrij over hun stemrecht en over hun aandelenbezit.
5,08
2000
5,27
2001
4,72
2002
5,59
2003
4,78
❚ Het dividend
❚ Het succes van de aandelenopties
Voor het boekjaar 2003 bedraagt het netto dividend dat op 3 juni aan de Algemene Vergadering wordt voorgesteld 1,80 EUR per aandeel. Rekening houdend met het voorschot op het dividend dat betaald werd op 15 januari 2004 (0,70 EUR netto per aandeel – coupon nr.73, bedraagt het saldo dat op 10 juni 2004 zal worden uitbetaald (coupon nr. 74), 1,10 EUR Conform de wens van de Algemene Vergadering, dekt de Groep netto per aandeel. het programma van de aandelenopties door de terugkoop van Netto- en brutodividenden (in EUR/aandeel)) eigen aandelen. Op 31 december 2003 waren dat in totaal 1 929 338 aandelen, met een waarde van 132,6 miljoen EUR. Eind 2003 werden aandelenopties (uit te oefenen van 16 februari 2007 tot 16 december 2011) aangeboden aan ongeveer 300 topmanagers van de Groep, tegen de uitoefenprijs van 65,83 EUR per aandeel. 97,3% van deze leidende kaderleden hebben erop ingeschreven.
1,65
1999
2,20
Programma voor de aandelenopties Uitoefenperiode
Inschrijvingen
1999
76,14
02/2003-12/2007
99,2%
2000
58,21
02/2004-12/2008
98,9%
2001
62,25
02/2005-12/2009
98,6%
2002
63,76
02/2006-12/2010
98,4%
2003
65,83
02/2007-12/2011
97,3%
Uitgiftedatum
1,70
2000
Uitoefenprijs (in EUR)
2,27 1,70
2001
2,27 1,80
2002
2,40 1,80
2003
❚ Financiële gegevens per aandeel De nettowinst van de Groep komt uit op 430 miljoen EUR, wat neerkomt op een beperkte daling van 13% in vergelijking met het recordniveau van 2002 (494 miljoen EUR). Het aandeel van de minderheidsbelangen in deze winst bedraagt 34 miljoen EUR, waarvan 26 miljoen EUR de preferentiële dividenden zijn in verband met de financiering van 800 miljoen EUR voor de verwerving van Ausimont. Volgens de IFRS-standaarden wordt de winst per aandeel berekend door de winst (aandeel van Solvay) te delen door het gewogen gemiddelde van het aantal aandelen, na aftrek van de teruggekochte eigen aandelen voor de dekking van de aandelenopties. Deze ratio is een referentiepunt om de performantie per aandeel te beoordelen. In 2003 bedraagt de winst per aandeel 4,78 EUR wat een daling van 14% betekent. 86
2,40 Nettodividend
Brutodividend
Het dividend van de aandelen wordt uitbetaald bij de volgende instellingen: ❚ Fortis Bank N.V., Warandeberg 3 – 1000 Brussel. ❚ ING Belgium South Western Europe, Sint-Michielswarande 60 – 1040 Brussel. ❚ KBC Bank S.A., Havenlaan 2 – 1080 Brussel. ❚ Banque Générale du Luxembourg S.A., Postbus1906 –L–2951 Luxemburg. ❚ Crédit Suisse, Paradeplatz 8 – CH–8021 Zürich. ❚ Deutsche Bank, Taunusanlage 12 – D–60262 Frankfurt–am–Main. ❚ ABN Amro B.V., Foppingsdreef 22/AA 3330 – NL–1102 BS Amsterdam.
Wat de ADRs betreft wordt het dividend uitbetaald door Morgan Voor wie meer informatie wil over de ADRs, is er een telefonische “hotline” met nummer 1-800-428-4237 (vanuit de ADR Service Center, P.O. Box 8205 – USA–Boston, MA Verenigde Staten en Canada) of met nummer 1-781-575-4328 02266–8205. (voor de andere landen).
❚ Contacten
Het Jaarverslag van de Groep, de gedetailleerde rekeningen van Solvay N.V., het handvest van het Interne Auditcomité en gedetailleerde informatie per bedrijfssector en per geografisch segment kunnen worden geraadpleegd op www.solvay-investors.com, of door er om te vragen bij: Solvay N.V. Investor Relations Prins Albertstraat 33 B – 1050 Brussel (België) Telefoon: +32 2 509 60 16 Telefax: +32 2 509 72 40 E-mail:
[email protected] Beleggersclub: www.solvay-investors.com
❚ Agenda van de aandeelhouder: ❚ 29 april 2004: resultaten van het eerste trimester 2004 en jaarlijkse bijeenkomst van analisten en beleggers. ❚ 3 juni 2004, 10 uur: Gewone Algemene Vergadering op de maatschappelijke zetel van Solvay N.V. in Brussel. ❚ 10 juni 2004: uitbetaling van het dividendsaldo over het boekjaar 2003 (coupon nr. 74). ❚ 30 juli 2004: resultaten over de voorbije zes maanden van 2004. ❚ 29 oktober: resultaten over de voorbije negen maanden van 2004. ❚ 16 december 2004: bekendmaking van het interim-dividend over het boekjaar 2004 (uitbetaalbaar in januari 2005, coupon nr. 75). ❚ begin februari 2005: bekendmaking van de voorlopige resultaten voor 2004.
❚ Geconsolideerde gegevens per aandeel 1999
Belgisch recht 2000
IFRS 2001
2002
2003
32,23
* Eigen vermogen na winstverdeling ■
40,54
44,25
35,46
32,34
Cash Flow
11,12
11,39
10,82
12,95
9,91
EBITDA/REBITDA
13,66
13,77
13,62
16,69
13,16
5,08
5,27
4,72
Nettowinst Nettowinst (zonder winst uit activiteiten die worden stopgezet) Aantal aandelen (in duizendtallen) op 31 december Gemiddeld aantal aandelen (in duizendtallen)
5,59
4,78
5,64
4,83
84 290
84 365
84 445
84 600
84 600
(berekening winst per aandeel volgens IFRS)
n.b.
n.b.
n.b.
83 059
82 748
Verwaterde nettowinst
n.b.
n.b.
n.b.
5,58
4,78
5,63
4,82
Verwaterde nettowinst (zonder winst uit activiteiten die worden stopgezet) Gemiddeld aantal aandelen in duizendtallen (berekening verwaterde winst per aandeel volgens IFRS)
n.b.
n.b.
n.b.
83 208
82 776
Bruto dividend
2,20
2,27
2,27
2,40
2,40
Netto dividend
1,65
1,70
1,70
1,80
1,80
Hoogste koers
82,75
83,90
67,65
78
69,3
Laagste koers
48,20
53,05
52,65
58,7
47,6
Koers op 31 december
82,00
59,40
67,65
65,7
68,75
Price/Earnings op 31 december
16,14
11,4
14,3
11,88
14,4
2,0%
2,9%
2,5%
2,7%
2,6%
Net dividend yield op 31 december Gross dividend yield op 31 december Jaarlijks volume (in duizenden aandelen) Jaarlijks volume (in miljoen EUR) Beurskapitalisatie op 31 december (in miljarden EUR)
2,7%
3,8%
3,4%
3,7%
3,5%
21 045
18 212
18 837
25 672
27 068
1 402
1 276
1 113
1 790
1 667
6,9
5,0
5,7
5,6
5,8
Omloopsnelheid (in %)
24,9
21,9
23,3
30,9
32,3
Omloopsnelheid gecorrigeerd door Free Float (74%) (in %)
33,4
29,4
31,0
41,2
44,2
■* Het totale eigen vermogen per aandeel daalt in sterke mate eind 2001, aangezien de Commissie voor het Bank, Financie- en Assurantiewezen ermee heeft ingestemd dat de goodwills met betrekking tot de integratie van de speciale polymeren van BP en Ausimont in mindering worden gebracht van het totale eigen vermogen. Zonder deze aftrek zou het totale eigen vermogen per aandeel eind 2001 44,93 EUR bedragen.
87
Bijlage: Koers van het aandeel sinds 1 januari 2003 80
70
60
50
40 Jan. 03
Ma. 03
Mei 03
Solvay
Jul. 03
Sept. 03
MSCI Pharmaceuticals
Nov. 03
MSCI Chemicals
Jan. 04
Ma. 04
Euronext 100
Bijlage: Koers van het aandeel sinds 1 januari 2002 80
70
60
50
40
30
Jan. 02
Apr. 02 Solvay
88
Jul. 02
Oct. 02 MSCI Pharmaceuticals
Jan. 03
Apr. 03
Jul. 03
MSCI Chemicals
Oct. 03
Jan. 04
Euronext 100
Ma. 04
Voornaamste gegevens - Solvay-groep Omzet per Sector BELGISCH RECHT 1999
2000
IFRS 2001
miljoen EUR
2002
2003
miljoen EUR
miljoen EUR
miljoen USD ■5
Totale REBIT 2003 = 673 miljoen EUR
(Inclusief “discontinuing operation”, d.i. respectievelijk +4 en +3 miljoen EUR in 2002 en 2003)
(inclusief “discontinuing operation” en niet-toegewezen bestanddelen, d.i. respectievelijk –5 miljoen EUR en +10 miljoen EUR in 2002 en 2003)
Farmaceutische Producten
Omzet
7 869
8 863
8 725
7 919
7 557
9 544
EBITDA/REBITDA ■1
1 185
1 217
1 150
1 398
1 102
1 392
EBIT/REBIT ■2
652
666
628
844
673
850
Nettoresultaat
423
433
403
494
430
543
Chemie
Afschrijvingen ■3
533
551
522
554
429
542
2002
Cashflow
956
984
925
1 048
859
1 085
2003
3 670
3 974
3 939
3 564
3 532
4 461
Eigen middelen
2003
1 172
1 050
1 318
1 120
1 415
Investeringsuitgaven
919
812
2 627
645
555
701
2002
Kosten van onderzoek
345
360
341
399
404
510
2003
Personeelskosten
1 900
1 846
1 933
1 833
1 802
2 276
Toegevoegde waarde
3 100
3 022
3 100
3 089
2 826
3 569
185
190
188
199
198
250
32 834
32 294
31 413
30 302
30 139
30 139
1. EBIT/REBIT plus afschrijvingen. ■ 2. EBIT (Belgisch recht)/REBIT (IFRS) = recurrente EBIT. ■ 3. Waarvan niet-recurrente afschrijvingen: 55 miljoen EUR in 1999, 43 miljoen EUR in 2000, 58 miljoen EUR in 2001 en 114 miljoen EUR in 2002. ■ 4. Voltijds equivalenten op 1 januari van het volgende jaar. ■ 5. Wisselkoers : 1 EUR = 1,2630 USD per 31/12/2003. ■
1 863
2002
1 832
–2%
243
–8%
Chemie 2 636 2 508
–5%
2002 2003
259 195
–25%
Kunststoffen 1 937
2002
1 802
–7%
2003
Kunststofverwerking
247 155
–37%
1 479
2002
1 413
– 5%
2003
Toekomstgerichte uitgaven
80 70
–12%
Duitsland Solvay Deutschland GmbH Hans Böckler-Allee, 20 D-30173 Hannover t: 49 511 8570 f: 49 511 282126 www solvay.de Oostenrijk Solvay Österreich GmbH Stättermayergasse, 28 1150 Wien t: + 43 1 716 88 0 f: + 43 1 710 24 26 Benelux Solvay N.V. Prins Albertstraat 44 B - 1050 Brussel t: 32 2 509 6111 f: 32 2 509 6624 Brazilië (+ Argentinië) Solvay do Brasil Ltda Rua Urussui, 300 – 5 andar – 04542-903 São Paulo – Brasil t: 55 11 3708 5000 f: 55 11 3708 5287 e-mail:
[email protected]
Kunststofverwerking
2002 2003
263
2003
Kunststoffen
956
Personneelssterkte per 1 januari ■4
Farmaceutische Producten
2002
Nettoschulden
Bruto-uitkering aan Solvay-aandelen
REBIT per Sector (Miljoen EUR)
(Miljoen EUR)
Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR
Solvay N.V. Prins Albertstraat 33 B - 1050 Brussel, België t: 32 2 509 6111 f: 32 2 509 6617 www.solvay.com
Spanje Solvay Ibérica S.L. Calle Mallorca, 269 E-08008 Barcelona t: 34 93 4847400 f: 34 93 4847656 www.solvayiberica.es e-mail:
[email protected] Verenigde Staten (+ Canada en Mexico) Solvay America, Inc. 3333 Richmond Avenue Houston, TX-77098-3009 USA t: 1 713 5256000 f: 1 713 5257887 Frankrijk Solvay S.A.-France 12, Cours Albert 1er 75383 Paris – Cedex 08 t: 33 140758000 f: 33 145635728 Groot-Brittannië Solvay UK Holding Company Ltd Solvay House Baronet Road Warrington Cheshire WA4 6HB t: 44 1925 651277 f: 44 1925 655856
Italië Solvay S.A.-Italia Via Filippo Turati, 12 I-20121 Milano MI t: 39 02 290921 f: 39 02 6570581 Portugal Solvay Portugal – Produtos QuÍmicos S.A. Av. Marechal Gomes Da Costa, 33 P-1800-255 Lisboa t: 351 218316100 f: 351 218316250 Singapore (+ Zuidoost-Azië en Australië) Solvay Asia Pacific Pte Ltd 8 Cross Street 24-01 SGP-048424 t : 65 4388886 f : 65 4388777 e-mail :
[email protected] Zwitserland Solvay (Schweiz) AG Zürcherstrasse, 42 CH-5330 Zurzach t: 41 56 2696161 f: 41 56 2696363
Bulgarije Solvay Sodi AD BG-9160 Devnya t: 359 52 68 5000 f: 359 52 68 5006
(Miljoen EUR)
Investeringen en overnames, totale R&D 2003 = 959 miljoen EUR
De gegevens per aandeel zijn beschikbaar in het hoofdstuk “Informatie voor aandeelhouders”, op pagina 87. 2000
812
2001 2002
Uitsplitsing 2003
2003
399
555
404
620
Investeringen en overnames
1 172 341
645
Budget 2004
REBIT per Sector
360
2 627
R&D
2 968
1 044
959
411*
* Waarvan 68% voor de Sector Farmaceutische Producten.
1 031
Omzet per eindverbruikersmarkt
Totale REBIT 2003 = 673 miljoen EUR (inclusief “discontinuing operation” en niet toegewezen bestanddelen, d.i. +10 miljoen EUR)
Farmaceutische Producten
37%
(243 miljoen EUR)
Chemie
29%
(195 miljoen EUR)
Kunststoffen
23%
(155 miljoen EUR)
Kunststofverwerking
11%
(70 miljoen EUR)
Geografische uitsplitsing van de omzet Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR EUROPA
62%
NOORD- EN ZUID-AMERIKA 30%
Europese Unie
55%
Nafta
25%
Andere Europese landen
7%
Mercosur
5%
AZIË-STILLE OCEAAN
7%
REST VAN DE WERELD
1%
Totale omzet 2003 = 7 557 miljoen EUR Menselijke gezondheidszorg Bouw en architectuur Auto-industrie Chemische industrie Glasfabricage Verbruiksgoederen Waterbehandeling en milieuzorg Elektriciteit en elektronica Detergenten, onderhoudsen hygiëneproducten Verpakking Papier Dieren- en mensenvoeding Andere industrieën
26% 13% 12% 10% 7% 6% 4% 4% 3% 3% 2% 1% 9%
Toekomstgerichte uitgaven per Sector (Miljoen EUR) Ce rapport est également disponible en français. This report is also available in English.
Investeringen en overnames, R&D Investeringen en overnames
R&D
Farmaceutische Producten 2002 2003
DESIGN
Kunststoffen
81
269 153
2002
350 284
437
2003
204 114
55
169
54
258
EN PRODUCTIE:
Kunststofverwerking
2002
239
34
2003
194 30 224
273
2002 2003
91 23 114 73 17 90
Solvay Algemeen Secretariaat Corporate Communications Tél.: + 32 2 509 70 46 Fax: + 32 2 509 72 40
Olympe/Paris, Tél.: + 33 1 43 80 03 16
FOTO’S: DRUKKERIJ: Drukkerij Weissenbruch/Brussel
Chemie
COÖRDINATIE:
Solvay - Michael Pole/Corbis Eric Dumas - Hendrik De Schrijver
Solvay Jaarverslag 2003
Jaarverslag 2003
SOLVAY Vol vertrouwen de toekomst in
internationale farmaceutische en chemische groep, is actief in 50 landen met ruim 30 000 medewerkers in 400 productiebedrijven. Solvay realiseert meer dan 95% van zijn omzet buiten België en 45% buiten de Europese Unie.
Inhoud Groep
Engagement
Bericht van de Voorzitters
pagina
2
Human Resources
pagina 35
Raad van bestuur en Corporate Governance
pagina
4
Duurzame Ontwikkeling
pagina 38
Uitvoerend Comité en Algemene Directies
pagina
6
Financieel beleid (samenvatting)
pagina 42
Strategie
pagina
8
Bestuursverslag
pagina 43
Innovatie
pagina
9
Financiële informatie
pagina 46
Onze concurrentiepositie
pagina 10
Mijlpalen
pagina 12
Verslag van de Commissaris over de geconsolideerde jaarrekening
pagina 83
Markante feiten
pagina 13
Informatie voor de aandeelhouders
pagina 84
Farmaceutische Producten
pagina 14
Activiteiten
Vooruitgang, een Passie ®
N
Financieel beleid
Chemie
pagina 20
Kunststoffen
pagina 24
Kunststofverwerking
pagina 28
New Business Development
pagina 32