Jaarverslag 2014 Maatschap urologie MMC Veldhoven
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
1
Inhoudsopgave Inleiding
3
Samenwerking regionaal
4
Organogram
8
Commissie werkzaamheden
12
Productieoverzicht
17
Structuur en organisatie
18
Opleiding, onderwijs en wetenschap
20
Deelgebieden in de urologie: Functionele urologie en steenchirurgie
26
Kinderurologie
29
Incontinentie
30
Andrologie
31
Implantologie
32
Oncologie
33
Kwaliteitsbeleid & complicaties
63
Gegevens continentiezorg
65
Curricula urologen
71
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
2
Inleiding De Resultaat Verantwoordelijke Eenheid (RVE) Urologie van het Maxima Medisch Centrum bestond in 2013 nog gedeeltelijk uit twee maatschappen, één voor iedere locatie. Dit rapport betreft de Maatschap urologie Veldhoven, maar er worden tevens getallen en cijfers medegedeeld m.b.t. de hele RVE urologie van het MMC. Er is per 1/11/2013 afscheid genomen van de urologen op locatie Eindhoven en vanaf die datum is de maatschap urologie werkzaam in het MMC zoals hieronder beschreven, en tijdelijk versterkt door een waarnemer gedurende 6 maanden. Er zal een vacature worden gesteld voor een 1,5 FTE nieuwe uroloog welke de vakgroep en maatschap urologie zal versterken ter vervanging van de vertrokken urologen. Deze maatschap had 3,75 FTE, verdeeld over 4 urologen. dr. De Laet is in 2011 als chef de clinique aangesteld en volgt de patiënten van Dr. Braam op uit diens praktijk. Sinds 1/10/2013 maakt dr. De Laet deel uit van de maatschap urologie MMC. Er is steeds ook een ANIO in dienst van de maatschap, welke in dienstverband werkt tegen een vaste vergoeding.
Samenstelling maatschap en indeling Na een aantal jaren werkzaam geweest te zijn als chef de clinique maakt dr. De Laet sedert 1/10/2013 deel uit van de maatschap urologie MMC. Sedert november 2013 werd een nieuwe chef de clinique aangesteld, m.n. Dr. I. Karaoglu. Per 1/11/2013 bestaat de maatschap urologie in het MMC uit 5,25 FTE urologen dr. K. De Laet Dr. L.M.C.L. Fossion Dr. E. L. Nanlohy-Manuhutu dr. W. J. Levens Dr. I. Karaoglu Dr. M. Van Gils
1 FTE (per 1/10/2013) 1 FTE 1 FTE 0,75 FTE 1,5 FTE (waarnemer per 1/11/2013-1/05/2014) 1 FTE (chef de clinique per 1/09/2014)
Vanuit de pijler oncologie ontving Dr. Fossion op 24/02/2013 de Menzis award voor Topzorg voor prostaatkanker in het concertgebouw in Amsterdam.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
3
Samenwerking met de urologen van het St.-Anna ZH Geldrop en het St.-Jans Gasthuis Weert Historie: 2007
Oriëntatie en gesprekken met de 2 regiogroepen: CZE/MMC-E/Helmond en MMC-V
2007
Besluit tot start gesprekken MTS vorming SAG met MMC VHV
2008
Aanstelling Dr. Fossion, uroloog MMC – Dr. Sonneveld zitting in benoemingscommissie
2009 Aanstelling Dr. Van Beekum – gemeenschappelijke sollicitatieprocedure MTS SAG/MMC-V Officiële start gezamenlijke regionale weekenddiensten SAG met het MMC VHV (met garantie van continuïteit en kwaliteit van zorg) 2010
Verdere gesprekken – vorming 1 vakgroep binnen het MMC = probleem Start gesprekken met Weert – Dr. Van de Looverbosch / op initiatief van Dr. Fossion en Dr. Sonneveld: 15/11/2010, 2/12/2010, 7/12/2010, 20/12/2010, 3/02/2011, 24/02/2011, 23/03/2011, 8/04/2011, 28/04/2011. Start met fusiegesprekken regio en maatschapfusie o.l.v. Aart Sliedrecht (regionale maatschapvoorzitter), oud lid RvB Raad van Bestuur Groene Hart Ziekenhuis - Lid Raad van Bestuur Ziekenhuis Amstelveen 1993 – 1999 - Lid Raad van Bestuur Wilhelmina Kinderziekenhuis te Utrecht - Secretaris Centraal Orgaan Tarieven Gezondheidszorg(COTG) Utrecht - Projectleider Regionaal Oncologische zorg NoordHolland 2011
Samenwerking- en Fusiedocument Urologisch Zuid-Oost Brabant en omstreken cq bedrijfsplan
2012
Tekening intentieverklaring binnen het MMC voor MTS-vorming urologie SAG met de MTS MMC-VHV en MTS Helmond Eindhoven
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
4
Teambuilding sessies regionaal urologengroep o.l.v. Frans Meijer (Meijer consultancy en Mireille Cheung van Discovery BV). Presentatie bedrijfsplan ter inzage aan de RvB MMC en SAZ Geldrop (9 aug 2012) “samenwerkingsovereenkomst, waarin tevens geregeld de fusie van de maatschappen urologie MMC Veldhoven en Sint Anna Ziekenhuis Geldrop” getekend op 2 juni 2012 Aanstelling dr. De Laet, uroloog MMC – Dr. Sonneveld zitting in benoemingscommissie. Instelling regionale werkgroepen oncologie, steenlijden, BPH, kinderurologie, incontinentie, prothesiologie, laserbehandeling, om antwoord te geven op de vragen van Inspectie, ZVZ, patiëntenverenigingen en beroepsvereniging (met garantie van continuïteit, expertise en kwaliteit van zorg). Instelling regionaal behandelteam blaaskanker waarbij de cystectomie wordt geconcentreerd in het MMC (Dr. Fossion – Dr. Sonneveld): minimumeis van 10/j wordt ruim behaald. Start wekelijkse regionale indicatiebespreking urologie (locatie overstijgend). 2013
Werkgroep/portfolio presentatie Sonneveld en Fossion aan de RvB en SB Geldrop op 14 mei 2013. Gesprekken RvB Weert juni en augustus 2013. Evaluatiegesprek met RvB en SB Geldrop op 2-7-2013: officieus een “GO” gekregen en behandelstromen al verder geïnitieerd onder meer t.a.v. complexe steenpathologie richting Geldrop. Finalisering 1 vakgroep urologie MMC en vertrek Pernet en Bos uit het MMC – Vanaf dan is de MTS MMC-V de vakgroep urologie in het MMC (dus op beide locaties). Werkgroep/portfolio presentatie Sonneveld en Fossion aan de RvB, Hans de Jong en vz SB Verkeijn op 3 oktober 2013. Werkgroep/portfolio presentatie Sonneveld en Fossion aan de RvB MMC Prof. dr. Zwaveling en dhr. van Berlo op 8 oktober 2013.
Plan: 1/ Plenaire vergadering raden van bestuur Geldrop MMC en Weert in december 2014: GO 2/ Start project regionale samenwerking urologie MMC - SAG- SJG per 1/01/2014
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
5
2014
Centralisatie/concentratie van complexe oncologisch urologische operaties op locatie MMC Veldhoven: radicale prostatectomie, radicale cystectomie en complexe niertumorchirurgie. Doorontwikkeling van de behandelteams, met als doel: bewezen kennis en kunde, uniformiteit in behandeltraject, uitwisselbaarheid, continuïteit, garantie van hoogste kwaliteit van zorg en verder innoveren van de behandelingen. In het kader van de samenwerking met het MUMC is de overeenkomst ondertekend tussen het MMC en het MUMC aangaande het ‘Comprehensive Cancer Network SouthEast Netherlands’ o.l.v. Prof. Dr. V. Tjan-Heijnen. Het MMC behaalde als één van de eerste STZ-ziekenhuizen de NIAZ- deelaccreditatie Oncologie. Samenwerking in het Oncozon oncologisch netwerk, met actieve participatie in de werkgroepvergaderingen. Uitbouw van een steencentrum in Geldrop. Uitbouw van de laser-TURP in Geldrop en Weert. Overleg met de RvB en directies op locatie m.b.t. de regionale samenwerking en ontwikkelingen. Aanstelling dr. De Jongh, uroloog MMC – Dr. Sonneveld en Dr. Brandenburg zitting in benoemingscommissie.
Doelen: -
Eénduidige visie en beleid wekt vertrouwen en brengt zekerheid/rust/stabiliteit Uniforme, regionale werkwijze binnen de urologie in de regio Kwaliteitsgarantie Mogelijkheid om te excelleren (superspecialisatie - aantallen - equipement) - expertise Garantie omtrent bemanning en continuïteit Financieel en organisatorisch transparant en overzichtelijk (bedrijfsmanager regelt het) Doel om op 1 locatie de complexe oncologische chirurgie te organiseren
Voorwaarden: -
Respect voor ieders cultuur Samen sterker... elkaar niet uithollen Samenwerken - overleg - korte lijnen Goede ondersteuning personeel & logistiek Mandaat en vertrouwen Organisatorisch Operationeel en efficiënt Financieel gezond
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
6
Mission statement: Visie (mission statement) – Bron: SAMENWERKINGS- EN FUSIEDOCUMENT UROLOGENKRING ZUID-OOST BRABANT EN OMSTREKEN I.O., juni 2012. Onze regionale samenwerking en fusie is een direct uitvloeisel van de kwaliteits- en doelmatigheidseisen van overheid, ziektezorgverzekeraars en onze urologische beroepsvereniging (NVU), waardoor kwaliteitsverhogende centralisatie van complexere zorg, vorming van hoogwaardige expertisegroepen (superspecialisatie), profilering per ziekenhuislocatie en per medisch specialist, formulering van speerpunten en efficiëntere zorg mogelijk worden. Een grotere groep urologen is samen veel beter en sneller in staat te reageren op de snel opeenvolgende vernieuwingen in de zorg. Onderling vertrouwen in elkaar is daarbij een absolute voorwaarde, en die is er dan ook. Wij streven naar professionaliteit op een hoog niveau en een regionaal en landelijk sterke positie. Keihard werken, discipline, verbetering van de beeldvorming (van een 7- naar een 8+), open en transparante communicatie, aantoonbare expertiseontwikkeling zijn daarbij voorwaarden die wij onszelf hebben opgelegd. Daarnaast: wij houden ons aan gemaakte afspraken en staan voor onze handtekening. Een goede onderlinge samenwerkingsstructuur, gedragen leiderschap van de groep, een goede relatie met management, Raden van Bestuur, verwijzers en patiëntenvertegenwoordigers zijn daarbij randvoorwaarden om ons doel te bereiken. Voor de patiënt betekent onze samenwerking dat zij kan rekenen op topzorg en hoogstaande expertise door een betrokken team, waarbij wij ervaring kunnen bieden met hoge behandelaantallen per ziektebeeld. Verder bieden wij de patiënt korte lijnen waarbinnen intern verwezen kan worden, een uniform regionaal medisch beleid, en een betere en onderling afgestemde informatievoorziening. Onze samenwerking zorgt er ook voor dat we de patiënt, verwijzer en de ziekenhuizen garantie kunnen bieden omtrent onze bemanning en continuïteit van de zorg. Wachttijden zullen verminderen en de patiënt zal sneller zijn op de locatie waar hij of zij zijn of haar uiteindelijke behandeling moet krijgen. Financieel en organisatorisch is er transparantie en gezamenlijkheid: wie wat doet en waar het gebeurt is niet meer belangrijk voor de leden van de groep. Dit geeft rust en stabiliteit, en maakt dat wij onze energie en ambitie kunnen focussen op zaken als: verdere expertiseontwikkeling, wetenschappelijk onderzoek, analyse van behandelresultaten en samenwerking met een academisch centrum, waardoor verdere kwaliteitsverbetering mogelijk wordt. Ten slotte maakt de nu mogelijk geworden vertegenwoordiging namens één grote groep het maken van afspraken met derden, zoals bijvoorbeeld de Raden van Bestuur, het ziekenhuismanagement, verwijzers en patiëntenvertegenwoordigers, gemakkelijker en professioneler. Hierbij willen wij nadrukkelijk de positieve samenhang benadrukken die wij zien met de eerste lijn, andere medische specialismen en de besturen van de verschillende regionale ziekenhuizen: onze samenwerking kent geen grenzen!
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
7
Organogram vakgroep urologie MMC Hoofd RVE VMK-Urologie:
dr. Koks
Voorzitter MTS/vakgroep:
Dr. Fossion
Penningmeesters:
dr. Levens - dr. De Laet
Secretaris:
dr. De Laet - Dr. Fossion
Bedrijfsmanager:
Freek Van Daal
Hoofd poli/FU:
Tecla Meekes
Aanspreekpunt: - OK
Kim Van Der Heijden - dr. De Laet
- Opname / planning
dr. Levens
- Poli/FU
Tecla Meekes - Dr. Fossion – Dr. Nanlohy
- Afdeling 2A
Geert Wolfs - dr. De Laet
- SEH/AOA
Dr. Nanlohy
- Opleiding
dr. De Laet - Dr. Fossion
- Wetenschap
Dr. Fossion - dr. De Laet
- EPD
dr. De Laet
- Website
Dr. Fossion
- KV
dr. Levens
- Huisartsen
dr. Levens - Dr. Nanlohy
- Protocollen
Dr. Nanlohy
- Regio-MTS
Dr. Fossion
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
8
Commissies: - Minimaal invasieve chirurgie
dr. De Laet - Dr. Fossion
- Laser commissie
dr. De Laet
- Oncologie
Dr. Fossion - dr. De Laet (- dr. De Jongh)
- IKZ-werkgroep oncologie
Dr. Fossion
- Klachten commissie
Dr. Nanlohy
Behandelteams regionale samenwerking Andrologie - mannenpoli - prosthesiologie dr. Levens, M.D., PhD., uroloog
BPH / laser TURP Dr. J. Brandenburg, M.D., uroloog dr. W. Levens, M.D., PhD., uroloog Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Incontinentie / BB-team dr. R. De Jongh, M.D., PhD., uroloog dr. M. Landman, M.D.,PhD., uroloog dr. W. Levens, M.D., PhD., uroloog Dr. E. Nanlohy-Manuhutu, M.D., uroloog
Kinderurologie Dr. E. Nanlohy-Manuhutu, M.D., uroloog Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
9
Laparoscopie /minimaal invasieve urologie Dr. J. Brandenburg, M.D., uroloog dr. R. De Jongh, M.D., PhD., uroloog dr. K. De Laet, M.D., PhD., uroloog,FeBU Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU dr. M. Landman, M.D., PhD., uroloog Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Oncologische urologie Blaaskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Prostaatkankerteam Dr. J. Brandenburg, M.D., uroloog dr. K. De Laet, M.D., PhD., uroloog,FeBU Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU
Nierkankerteam dr. R. De Jongh, M.D., PhD., uroloog Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU dr. M. Landman, M.D., PhD., uroloog Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
10
Testiskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Peniskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Steencentrum dr. R. De Jongh, M.D., PhD., uroloog dr. K. De Laet, M.D., PhD., uroloog,FeBU dr. M. Landman, M.D.,PhD., uroloog Dr. Van Beekum, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
11
Aandachtsgebieden, commissiewerkzaamheden en scholing dr. K. De Laet,
M.D., uroloog, Phd., FeBU
Aandachtspunten • Steenlijden • Prostaatcarcinoom • Minimaal invasieve urologie en laparoscopie • Onderwijs, wetenschappelijk werk, opleiding Commissiewerkzaamheden • Contactspecialist EPD • Contactspecialist voor de verpleegafdeling 2A • Lid laser commissie • Lid VIM commissie urologie • Lid OK-adviesraad • Minimaal invasief centrum werkgroep (MIC) • Contactpersoon postoperatieve pijn (anesthesie) • Verantwoordelijke voor de opleiding/scholing (AGNIO, co-assistenten en verpleegkundigen, skills lab) • Lid oncologie commissie • Mentor 4 Masterstudenten geneeskunde Congresbezoek en scholing 2014 • 25 maart 2014 Congres Nederlandse Vereniging voor Endoscopische Chirurgie (NVEC) (Amsterdam) • 29 maart 2014 Belgian Multidisciplinary meeting on Urological Cancers (Brussel) • 15 september 2014 Multidisciplinaire complicatiebespreking minimaal invasief centrum. Mesenteriaal trombose na laparoscopische cystectomie • 16 September 2015 Laparoscopische behandeling van endometriose – lezing tijdens de maand van de laparoscopie • 26-30 september 2014 Congres van de European Society for Medical Oncology (ESMO) (Madrid)
Dr. L.M.C.L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Aandachtspunten • Oncologie en laparoscopie • Onderwijs, wetenschappelijk werk & training • Regionale samenwerking met Weert en Geldrop en met het MUMC • Organisatie en strategie O.E. Urologie, MMC.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
12
Commissiewerkzaamheden • Oncologie commissie – MOC MMC en voorzitter werkgroep oncologische tumoren urologie • IKNL-werkgroep oncologie Noord-Brabant • Plaatsvervangend lid MIC • Verantwoordelijke voor de opleiding/scholing (AGNIO, semi-artsen en visiting urologists…) • Website creator & beheerder (urologie.mmc.nl) • Opleider VSO – Fontys Hogeschool Eindhoven (2013 - ad hoc). • Docent – Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht (2010 - ad hoc). • Redactielid Medisch Journaal, MMC, Veldhoven (sept 2010 - ad hoc). • Initiatiefnemer fusieproject regionale samenwerking urologie (2010 - ad hoc) • Hoofd organisatorische eenheid (O.E.) Urologie MMC (okt 2014 - ad hoc) • Lid calamiteitencommissie Congresbezoek en scholing 2014
• • • • • •
ESOU congress- oncology course, Praag 17-20/01/2014. Tour d’Europe, oncologische cursus, Klinikum, Aken, 12-13/02/2014. Bijscholing LHRH-blokker degarelix, Eindhoven, 18/02/2014. Bijscholing CRPCA, opstarten Enzalutamide – Astellas, Eindhoven, 11/03/2014. Bijscholing gebruik Radium-223 – Bayer, Eindhoven, 27/03/2014. EAU congress – ESU courses: o o
• • • • • • •
ESU/ERUS hands-on training Robotic surgery course 2, Stockholm, 13/04/2014 Extraperitoneal RAP and partial nephrectomy, Stockholm, 14/04/2014
Bijscholing mCRPCa, Denosumab, Eindhoven, 23/05/2014. Bijscholing chemotherapie bij het CRPCa, Sanofi, Eindhoven, 19/06/2014. Managementcursus effectief vergaderen – Beleidsdag regiomaatschap urologie Carla Coenders, 11/09/2014. Scholing Thyllium laser TUR, Tobrix, Eindhoven 25/09/2014. Workshop: ‘Radiotherapy in high risk PCa’ , STOP-congress, Prague, 18/10/2014. EMUC congress, Lisbon, 14/11/2014. ESU/ERUS hands-on training Robotic surgery course, Lisbon, 14/11/2014.
Prijzen in 2014 Menzis award voor Topzorg voor prostaatkanker 2013-2014, Amsterdam.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
13
dr. W. Levens, M.D., uroloog, PhD, MHA Aandachtspunten • Andrologie • Incontinentie • Prothesiologie / implantologie • Steenlijden (PNL) Commissiewerkzaamheden 1/ Contactspecialist kamer vrijgevestigden (KV) 2/ Contactspecialist huisartsen (“Petit conferences”) 3/ OK-planning en contactspecialist voor de OK 4/ DBC/DOT commissie 5/ Vertegenwoordiger op de stafvergadering Congresbezoek en scholing 2014 • 29.01- 02.02 ESSM Istanbul • 22- 23.05 NVU Rotterdam • 11- 13.07 LUTD Brussel • 04.10 DGU Düsseldorf
Dr. E.L. Nanlohy-Manuhutu, M.D., uroloog Aandachtspunten • Kinderurologie • Incontinentie & bekkenbodemproblematiek Commissiewerkzaamheden 2014 • • • • • • •
Hoofd zorggroep urologie, lid managementteam (tot juni 2014) Contactspecialist poli/functieafdeling + Vimcommissie Contactspecialist Pipo poli/kinderartsenoverleg Lid Bekkenbodemteam Lid Werkgroep Kinderurologie ( NVU) Lid commissie expertiseontwikkeling en continuïteit van zorg in de kinderurologie ( SKMS-project) Januari - november Klachtencommissie MMC 3-wekelijks
Congresbezoek 2014 21-22 november ESGURS-ESPU meeting Ghent : reconstructieve peniele chirurgie bij kinderen en volwassenen. 5 december Urethrachirurgie bij kinderen en volwassenen. Jeroen Bosch Ziekenhuis, den Bosch 11 september Lezing : Carla Coenders ; managementcursus effectief vergaderen Beleidsdag 9-13 april NewCastle : OverEindse dagen : nascholing huisartsen-specialisten 2x presentatie : onderbuiksklachten bij de vrouw: vanuit urologisch
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
14
perspectief in samenwerking met huisarts,gynaecoloog en sexuoloog Bijscholing: 18 februari Eindhoven: PCA: Degarelix 11 maart “ CRPCA: Enzalutamide 27 maart “ PCA : Radium 223 08 april MMC Ehv Introductie Betmiga 23 mei Eindhoven : CRPCA : Denosumab 19 juni “ CRPA : chemotherapie 25 september “ BPH : Thulium Laser 26 maart Werkgroep Kinderurologie WKZ Utrecht 24 september Werkrgoep Kinderurologie WKZ Utrecht 26 november Werkgroep kinderurologie WKZ Utrecht september SKMSproject normering kinderurologische ingrepen november namens NVU mee-lezen concept richtlijn kinderanesthesie Tropenactiviteiten De provincie Maluku, bestaande uit vele grote maar ook kleine eilanden met ongeveer 1,5 miljoen inwoners, heeft enkele ziekenhuizen, vnl. geconcentreerd op het eiland Ambon en Ceram. In de gehele provincie is geen uroloog werkzaam! De algemeen chirurg verwijdert een enkele blaassteen en voert soms een open nefrectomie uit. De oudere man met prostaatproblemen krijgt voor de rest van zijn leven een blaascatheter of suprapubische catheter. De enige dialyseafdeling op Ambon dialyseert veel patiënten met uitgebluste nieren door obstructieve nierstenen. Urologische oncologie wordt al helemaal niet behandeld, tenzij de welvaartsituatie van de patiënt het mogelijk maakt om naar Jakarta of een van de andere grote universiteitssteden af te reizen voor een behandeling . Dit geldt overigens voor allerlei pathologie. Op verzoek van de Stichting Samenwerking Vlissingen- Ambon (SSVA) op uitnodiging van het stadsbestuur van de hoofdstad Ambon ben ik van 11 oktober tot 26 oktober twee weken naar het Dr. Haulussyziekenhuis op Ambon, Indonesie, gegaan voor hun urologie-project. Dit was de derde keer dat ik voor de SSVA uitgezonden werd. In de provincie worden spandoeken opgehangen met de oproep om zich te melden in de bewuste periode als je urologische klachten hebt. De patiënten komen van heinde en ver, soms te voet, anderen per boot vanuit een klein eiland. Hieraan voorafgaand zijn een algemeen chirurg, dr. Jacky Tuamelly en ok-verpleegkundige Yopie Llintutu beide werkzaam in het Ambonese ziekenhuis, twee weken in Nederland geweest om mee te kijken in de ziekenhuizen in Roosendaal en Veldhoven/Eindhoven en Geldrop. Dankzij de gastvrijheid van het MMC en het Sint Annaziekenhuis te Geldrop en de inspanningen van zowel mijn collega –urologen als het OK- en polipersoneel en de afdeling sterilisatie hebben zij een fraai inzicht gekregen in het werkterrein van de uroloog in Nederland. Samen met collega-uroloog dr. Olav van Aubel en een team bestaande uit een anesthesist, anesthesiemedewerker, 2 operatie assistenten , afdelingsverpleegkundige, technicus medische apparatuur en 2 projectleiders hebben wij samen met de lokale verpleegkundigen, in 12 dagen 90 patiënten geopereerd.. Nadat wij vorig jaar voor de eerste keer transurethrale resecties konden uitvoeren door uit Nederland gedoneerd materiaal en zelfgekochte glycine poeder kon nu zelf met een camera gereseceerd worden zodat dr. Tuamelly mee kon kijken. En dit alles zelfs ondanks de vele stroomuitvalmomenten. Helaas moesten de stenen nog d.m.v. een open procedure worden verwijderd. Voor volgend jaar staat wederom een urologieproject op stapel in november.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
15
Ingrepen: aantal : 115 waarvan 5 zelfstandig door Dr. Tuamelly bij 90 patiënten. 5 vrouwen, 85 mannen , 11 hiervan kinderen Operaties: TURP ( 44!), liesbreuken/hydrocele communicans, Niet-scrotale testes, nierureterstenen, urethrastricturen, blaasstenen.( lithotrypsie/open.)
Nevenactiviteiten: *Opereren met collega de Vylder, kinderuroloog in het Jeroen Bosch Ziekenhuis in Den Bosch op diverse woensdagen in het kader van de kinderurologie en urethrachirurgie
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
16
Productie overzicht Urologie MMC
2010 2011 2012 2013 2014
Opnames
1388 1377 1474 1345 1165
Verpleegdagen
5567 5266 5735 5187 4433
Gem. verpleegduur 4,0
3,8
3,9
3,9
3,8 986
Dagopnames
1228 1234 1222 1054
EPB
7125 7276 6877 6627 4276
Herhalingsbez
19225 19157 16069 13780 14610
Herhalings factor
2,698 2,633 2,337 2,079 3,417
Verrichtingen urologie Blaasinstillaties Nefrostomie catheter Retrograde pyelografie Vasectomieën Cystoscopieën 1 Circumcisie * Prostaatbiopsies Urodynamisch ond. Echografie
39161 36087 36170 36721 39860 36800 36581 39870 39492
2008 122 53 186 570 3299 199 397 579 2622
2009 130 108 200 472 3420 200 440 556 3114
2010 134 131 255 490 3431 226 432 551 2854
2011 182 123 314 623 3322 172 386 549 3206
2012 141 146 304 412 3130 47 353 478 2808
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
2013 92 180 314 343 3176 1 368 347 2839
2014 167 229 286 307 2939 39 278 352 2326
17
Structuur en organisatie Met ingang van 1 januari 2014 is urologie samengevoegd met zorggroep Vrouw-Moeder-Kind. Het management team wordt gevormd door mevrouw dr. Koks, medisch zorggroep manager en de heer F. van Daal, bedrijfsmanager aangevuld met leden uit de vakgroepen gynaecologie, kindergeneeskunde, neonatologie en urologie. Eind december 2014 is de vakgroep urologie gevisiteerd door leden van de Nederlandse Vereniging van Urologie. Hieronder vindt u de conclusies en aanbevelingen van de visitatiecommissie van de NVU n.a.v. de visitatie op 10/12/2014. Sterke punten Streefnorm: - Zeer gedegen voorbereiding van de visitatie. - Veel tijd gestoken in de interne verbetering van de eigen organisatie. - Laparoscopie op hoog niveau. Basisnorm: - De patiëntenzorg is goed. - Regiofunctie voor grote oncologische ingrepen en steenbehandeling. - Goede complicatie registratie en wekelijkse bespreking. - Geprotocolleerde en eenduidige zorg op beide locaties. - Veel inzet van de maatschap (o.a. coaching) om interne problematiek op te lossen. Hierdoor: o.a. aanzienlijke verbetering vakgroepfunctioneren en meer structureel overleg en vertrouwen binnen de ziekenhuisorganisatie. - Goede score bij patiënt tevredenheidsonderzoek. - Op eigen initiatief worden er eigen evaluatiegesprekken gehouden waar de ontwikkelingsplannen worden besproken. - De vakgroep heeft meerdere coaching trajecten en cursussen gevolgd ter bevordering van de onderlinge samenwerking. - Men is trots op de eigen maatschap. Verbeterpunten Adviezen - Aanbeveling (5 jaar) - Uitbreiding van de formatie, aangezien de werkbelasting te hoog wordt ervaren. - Verdere verbetering van de eenheid en de cohesie van de maatschap en eventueel het herhalen van de Quick Scan. - Prioritering van de ambities. - De organisatie van praktijk kan nog verder verbeterd worden en efficiënter.
In 2014 is het gebruikelijke ziekteverzuim van medewerkers genormaliseerd. Wel is er sprake van 3 medewerkers die te kampen met chronische aandoeningen. Het resultaat in 2014 is een verzuimpercentage van 7,16%, dit is boven de gestelde norm. Er is een programma samengesteld met vervolgtrainingen voor alle medewerkers van polikliniek Urologie. De medewerkers van secretariaat hebben meerdere trainingsavonden doorlopen waarbij aandacht is gegeven aan communicatie technieken; enerzijds om de onderlinge samenwerking te bevorderen en anderzijds om anderen beter te woord kunnen staan. Zowel de gespecialiseerd verpleegkundigen als de verpleegkundigen van de functie afdeling hebben meerdere vakinhoudelijke cursussen/congressen bezocht.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
18
De gespecialiseerd verpleegkundigen hebben door ziekte en afscheid van een collega een lastig jaar gehad. De stomaverpleegkundige urologie is toegevoegd aan het team continentiezorg. De patiëntenzorg heeft normaal doorgang kunnen vinden. Echter, overige taken en ontwikkelingen hebben grotendeels stil gelegen. In december is een verpleegkundige aangetrokken voor het team van de continentiezorg, zij zal de opleiding verpleegkundig specialist functionele urologie gaan volgen. Op de functieafdeling is het VIM’en een onderdeel van het werkproces geworden. De komst en vertrek van 2 urologen in 2014 heeft gezorgd voor wisselende bezetting en roosters die vele malen moesten worden aangepast. Met name de programmering van de functieafdeling, maar ook de spreekuren is een lastige opgave om afgesproken doorlooptijden te halen én om een reële planning te realiseren. Het Bekkenbodemcentrum is dit jaar volledig op poli urologie op locatie Eindhoven uitgevoerd. Dit spreekuur voorziet in een behoefte van vrouwen die te kampen hebben met complexe problemen in het bekkenbodemgebied. Ook de 2 wekelijkse mannenpoli verloopt zeer naar tevredenheid van patiënten en uroloog. In de loop van 2015 zullen we deze themapoli uitbreiden. De kinderpoli heeft in 2014 structureel plaats gevonden in VMK centrum. Dit is zeer naar tevredenheid van ouders, patiënten, kinderuroloog en alle medewerkers. In 2014 zijn alle veiligheidsrondes zowel op de functieafdeling als op de polikliek op beide locaties afgenomen. Er worden met enige regelmaat punten voor verbetering gevonden welke in het werkoverleg worden besproken en aangepast. Op de poli urologie is de telefonische bereikbaarheid in 2014 zichtbaar verbeterd. De ACD score > 70% wordt nog niet gehaald, er is wel een stijgende lijn zichtbaar. Met name op piektijden is het moeilijk te voldoen aan de gestelde normen. De verbeterde registraties en het verbeteren processen en de logistiek van poli- en functieafdeling urologie hebben geleid tot financieel betere resultaten. Er is daarnaast in dit jaar aandacht besteedt aan de voorbereiding van de verbouw van zowel de functie afdeling als de polikliniek in 2015. Klachten worden in de maatschap in een matenberaad besproken onder leiding van de klachtenfunctionaris met als doel herhaling te voorkomen.
Mevr. T. Meekes, Afdelingshoofd urologie
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
19
Opleiding, onderwijs en wetenschap 2013-2014 Opleiding 1/ Semi-artsen vanuit het MUMC Wij participeren in de opleiding van co-assistenten en semi-artsen urologie vanuit de universiteit in Maastricht. Dr. Fossion is aangesteld als docent voor de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht (MUMC). § Opleiding semi-arts Ingrid Janssen (GESP-stage), periode 17/10/2013 - 27/02/2014 (18 weken). § Opleiding semi-arts dr. Veerander Ghotra (GESP-stage), periode lente-zomer 2014. (18 weken). § Opleiding semi-arts Sarah Penninx (GESP-stage), periode 1/09/2014 - 14/10/2014. (10 weken). 2/ AGNIO urologie Wij hebben AGNIO’s urologie welke wij inschakelen in ons poli- en klinische activiteiten. Deze wordt daarbij continu gesuperviseerd en onderricht. Ook trachten we de AGNIO te betrekken in wetenschappelijke activiteiten. 2013: Dr. Geert Veenstra startte juni 2013- december 2014. 2014: Dr. Nicoline Kil ging van start op 2/06/2014- /2015. 2014: Dr. Hester Haverdings ging eveneens als 2de AGNIO van start op 2/06/2014- /2015.
3/ Side-by-side training in de minimaal invasieve chirurgie We hebben het voorbije jaar verschillende collegae urologen uit andere ziekenhuizen getraind in de laparoscopie d.m.v. side-by-side training voor zowel de uroloog als zijn OK-assistentie (cfr. lijst infra). De voorbije jaren hebben wij, met veel enthousiasme, AGNIO’s opgeleid en de kans geboden om wetenschappelijk onderzoek te verrichten en zich op die wijze te laten ontplooien om in opleiding te komen. Daarnaast zijn er verschillende urologen, in ons centrum, in de leer gekomen voor side-by-side trainingen in de laparoscopie. Op verschillende symposia, zowel internationaal als nationaal (NVU, BAU, EAES, NVEC), hebben we onze resultaten gepresenteerd om actief een wetenschappelijke bijdrage te leveren aan de urologische ontwikkelingen. Ook op gebied van scholing van verpleging en OK-assistenten zijn er verschillende initiatieven geweest, met onder andere artikels in de vakliteratuur over de verschillende laparoscopische ingrepen en voordrachten op wetenschappelijke vergaderingen van de desbetreffende beroepsverenigingen. Wij hopen dan ook snel het traject van opleidingscentrum te kunnen inslaan en trachten inmiddels onze organisatie verder op punt te stellen door de opleiding urologie aan semi-artsen, co-assistenten, AGNIO’s verder uit te werken en te structureren. Dr. L. Fossion en Dr. De Laet zijn aangesteld als docenten vanuit de universiteit geneeskunde in Maastricht.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
20
4/ Co-assistenten vanuit het MUMC Sinds de tweede helft van 2013 zijn er op regelmatige basis co-assistenten van de Universiteit Maastricht op de urologie. Deze komen tijdens hun stage op de chirurgie voor enkele weken meewerken op de urologie. De co-assistenten worden op de werkvloer begeleid door dr. De Laet, die tevens een mentorrol vervult voor enkele coassistenten tijdens hun hele masterfase. De taakomschrijving van de coassistent ziet er als volgt uit. Ze volgen mee de visite en de patiënten op de afdeling. Doel is om de coassistent zo veel mogelijk van de algemene urologie te laten beleven, zonder al te specialistisch in detail te treden. De coassistenten werken samen met de ANIOS of uroloog op de afdeling. De coassistent denkt mee over medische problemen, m.n. waar ze niet al te specialistisch zijn. Hij of zij krijgt een of meerdere patiënten toegewezen, welke zij of hij kan volgen tijdens en kort na de opname. Een traject van eerste polibezoek tot postoperatief eindconsult is vaak niet haalbaar gezien de relatief korte periode van het coschap. In geval van urgente opname kan dit bv wel het geval zijn. De coassistent kan gevraagd worden een intercollegiaal consult bij een opgenomen patiënt of spoedconsult op de SEH te gaan doen. De coassistent wordt gevraagd hierbij een systematische casusbeschrijving te doen, met notitie van voorgeschiedenis, medicatie, allergie, huidige ziektegeschiedenis. Het plan van aanpak wordt besproken met de ANIOS of een van de urologen. Lichamelijk onderzoek wordt slechts uitgevoerd door, of onder directe begeleiding van de ANIOS of uroloog. Uitvoering van het intiem medisch onderzoek zoals rectaal toucher en vaginaal onderzoek kunnen in geselecteerde gevallen en betreft het steeds een dubbel onderzoek. De coassistenten houden een lijst bij van alle urologische patiënten die opgenomen zijn in het ziekenhuis, met inbegrip van patiënten waarbij een consult loopt. Dit document dient tegen het einde van elke werkdag te zijn bijgewerkt (geactualiseerd). Dit document wordt bij de ochtendvisite door de (semi-)artsen, coassistenten en stafleden gebruikt. Hiervoor is goede communicatie tussen de coassistenten onderling van belang. De coassistent krijgt tijdens de stage op de urologie uitgebreid de gelegenheid op het OK naar urologische ingrepen te gaan kijken en desgevallend te assisteren. De coassistent kan mee de poli volgen. Indien er een extra kamer vrij is, kan deze de intake doen bij nieuwe patiënten, in geselecteerde gevallen (waarbij de verwijsbrief als selectiemiddel wordt gebruikt). Er is ook de gelegenheid een consult te voeren onder permanente supervisie. Onmiddellijk na het consult volgt dan een gesprek en met feedback. Op de functieafdeling, worden technische onderzoeken en kleine ingrepen uitgevoerd. De ANIOS of uroloog volgt een traject van 4 tot 5 kamers, alwaar patiënten klaarliggen voor lichamelijk onderzoek, echografie, cystoscopie of kleine ingrepen. De coassistent heeft hier vooral een observerende rol. Er wordt behalve de uitvoering van het onderzoek (meestal) ook een beleid afgesproken met de patiënt. Er is een namiddagdeel vasectomies voorzien in het programma van de coassistenten. De vasectomies worden door de ANIOS uitgevoerd onder supervisie van de urologen. De coassistent leert hoe de indicatie wordt gesteld, kijkt hoe de procedures verlopen. Zij of hij kan mee wassen en de ANIOS een handje helpen. De coassistent kan indien nodig wel een hechting plaatsen op de scrotale huid. Naast de reguliere medische activiteiten, krijgen de coassistenten ook de kans om te leren catheteriseren. In de eerste week krijgen ze een instructie over catheteriseren, waarbij ze op een model kunnen oefenen. Als ze laten zien dat ze dit goed onder de knie hebben, kunnen ze patiënten catheteriseren. Het is een unieke kans voor de coassistenten om deze skills bij patiënten in gecontroleerde omstandigheden te kunnen leren. Ook op OK wordt vaak een blaascatheter geplaatst. De coassistent mag ook hier in geselecteerde gevallen een catheter plaatsen. Er worden klinische lessen georganiseerd tijdens de stage. De momenten waarop deze lessen worden georganiseerd liggen niet vast. Een deel van het onderwijs is praktisch: uitleg over catheters, uitleg over incontinentiemateriaal bij de continentieverpleegkundigen, leren
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
21
catheteriseren, rectaal toucher op een model. Een deel is toegepast theoretisch en gaat over urologische onderwerpen die de basisarts sterk aanbelangen: (recidiverende) urineweginfecties, niersteenkolieken, prostaatcarcinoom in eerste lijn en andere nader te bepalen onderwerpen welke door de coassistent kunnen worden aangeleverd. Hoewel niet specifiek opgenomen in het programma van de co-assistenten, is het mogelijk om klein wetenschappelijk werk te verrichten. Hiervoor kan eventuele tijdens de werkuren tijd gemaakt worden. Er ligt oa een groot aantal case reports klaar, welke makkelijk binnen het bestek van een coschap kunnen worden geschreven. Een eerste evaluatie van de coschappen heeft inmiddels plaatsgevonden en werd als positief ervaren door de coassistenten. 5/ VSO-opleiding vanuit de Fontys Hogeschool In juni 2013 is Dr. Fossion gestart met het opleiden van een VSO voor de urologie. Vanuit de Fontys Hogeschool Eindhoven is hij daarvoor aangesteld als stagebeleider/opleider. De opleiding wordt mede ondersteund vanuit het MOC van het MMC. Het doel is om een VSO op te leiden welke vervolgens vast wordt aangesteld binnen de vakgroep ter ondersteuning van de oncologische poli. § §
Mentor voor de opleiding van de VSO urologie: Marina Enkelaar, Fontys School, MMC 1/06/2013- 2014. Mentor voor de opleiding van de VSO urologie: Judith Van Rooij, Fontys School, MMC Juni 2014- ad hoc.
Per uroloog:
Opleidingsactiviteiten - Dr. K. De Laet
• • •
•
29/09/2014 Side by side training Dr Yurdakul, laparoscopic pyeloplasty 12/2014 Start skills lab urologie “laparoscopic skills” simulatiemodule Stagemeester voor de assistenten niet in opleiding (AGNIO), maatschap urologie MMC Veldhoven, vanaf september 2014-ad hoc. Stagemeester voor de co-assistenten voor het MUMC, maatschap urologie MMC Veldhoven, vanaf 2013-ad hoc.
Opleidingsactiviteiten - Dr. L. Fossion § § § § § § §
Stagemeester voor de assistenten niet in opleiding (AGNIO), maatschap urologie MMC Veldhoven, vanaf oktober 2008- september 2014. 1/03/2010 – ad hoc Docent – Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht. 31/07/2013. Opleiding semi-arts Ingrid Jansen (GESP-stage) als docent voor de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht. 7/10/2013 – 21/02/2014. (18 weken). Side-by-side training laparosc. nefrectomie (LRN) Drs. Romy Aarnoutse, co-assist, 14/01/2014. Dr. Floris Janssen, AIO Heelkunde-Urologie, 14/01/2014. Side-by-side training laparosc. nefroureterectomie (LRNU) Dr. Brandenburg, uroloog SJG Weert, 24/02/2014. Side-by-side training lap. rad. prostatectomie + lymfeklierdissectie (EERPE + LPLND) Dr. Brandenburg, uroloog, 3/04/2014. Opleiding semi-arts Veerander Ghotra (GESP-stage) als docent voor de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht, 2014 (18 weken).
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
22
§
Opleiding AGNIO Nicoline Kil als stagemeester voor de urologie in het MMC, 2/06/2014/2015. Opleiding AGNIO Hester Haverdings als stagemeester voor de urologie in het MMC, 2/06/2014- /2015. Side-by-side laparoscopische radicale prostatectomie(EERPE) training; Dr. J. Brandenburg, uroloog SJG Weert, juli 2014 – mei 2015. Side-by-side training laparosc. nefrectomie (LRN) Dr. M. Landman, uroloog SJG Weert, juli 2014 – ad hoc. Side-by-side laparoscopische radicale prostatectomie(EERPE) training; Dr. M. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 9/09/2014. Opleiding semi-arts Sarah Penninx (GESP-stage) als docent voor de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht. 1/09/2014 – 14/10/2014. (10 weken). Opleiding VSO Judith Van Rooij, Fontys School, MMC, 2014-2015. Workshop laparoscopische nefrectomie, Masterclass laparoscopie, MMC Veldhoven, 4/11/2014 als faculty member. Side-by-side training laparosc. partiële nefrectomie (LPN) Dr. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 7/10/2014. Side-by-side training laparosc. transvesicale adenomectomie Dr. Brandenburg, uroloog SJG Weert, 10/11/2014. Side-by-side training laparosc. nefrectomie (LRN) Dr. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 12/11/2014. Side-by-side training laparosc. radicale prostatectomie (EERPE) Dr. De Laet, uroloog MMC, 18/11/2014 Side-by-side training laparosc. distale tumorureterectomie + psoas hitch + ureterreïmplantatie + lymfeklierdissectie Dr. De Laet, uroloog MMC, 19/11/2014 Side-by-side training laparosc. transvesicale adenomectomie Dr. Brandenburg, uroloog SJG Weert, 27/11/2014. Side-by-side training laparosc. nefroureterectomie (LRNU) Dr. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 27/11/2014. Side-by-side training laparosc. nefroureterectomie (LRNU) Dr. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 1/12/2014. Side-by-side training laparosc. nefrectomie (LRN) Dr. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 2/12/2014. Side-by-side training laparosc. ureterreïmplantatie Dr. Van Gils, uroloog – chef de clinique MMC, 2/12/2014.
§ § § § § § § § § § § § § § § § §
• • • •
Opleidingsactiviteiten - Dr. W. Levens 02.03 Voordracht Medische Staf MMC: De tertiaire behandeling van stressincontinentie 24.11 Voordracht regionale fysiotherapeuten: Urologische prothesen. 08.12 Voordracht verpleegkundigen MMC: Andrologische ingrepen. Begeleiding als proctor van diverse collegae bij male sling en protheseprocedures.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
23
Wetenschappelijke publicaties 2014 I.M.C. JANSEN, V.P.M. VAN DOOREN, M. BENDER, L.M.C.L. FOSSION – Case report: laparoscopische radicale nefrectomie bij uitgebreide renale veneuze thrombose. Medisch Journaal, 2014, nr. 2: 99-100. S. ALBISINI, J. RASSWEILER, C. ABBOU, X. CATHELINEAU, P. CHLOSTRA, L. FOSSION, F. GABOARDI, P. RIMINGTON, L. SALOMON, R. SANCHEZ-SALAS, J. STOLZENBURG, D. TEBER, R. VAN VELTHOVEN - Long-Term Analysis of Oncologic Outcomes After Laparoscopic Radical Cystectomy in Europe: Results from a Multicentric Study of Eau-Section of Uro-Technology. BJU International 10/2014 - 10.1111/bju.12947 A. RICHTERS, J. DERKS, O. HUSSON, I.VAN ONNA, L.FOSSION, P. KIL, R. VERHOEVEN, M. AERTS. Impact of surgical margin status after radical prostatectomy on health-related quality of life and illness perception in prostate cancer patients. Urologic Oncology, 2014. VEENSTRA G.M., DE LAET K. (2014). Laparoscopiche pelviene lymfeklierdissectie voor prostaatcarcinoom. In: Urologie. Handboek voor operatie assistenten. Pg. 28-33. Y-Publications, Amsterdam. SPARLA A.C, DE LAET K. (2014). Active removal of urinary stones. Analysis of active treatment of kidney-and ureteral stones at Máxima Medical Centre. Thesis for the degree of Bachelor in Biomedical Sciences at Maastricht University. FOSSION L.M.C.L. Laparoscopische radicale cystectomie. Step by step procedure. LVO urologisch handboek voor operatieverpleegkundige. Febr. 2014.
Wetenschappelijke studies 2014 • • • • • • • • •
NVU kwaliteitsdatabase prostatectomie en cystectomie 2006-ad hoc. Perception, onderzoek naar de behandeling van patiënten met niercelkanker, 2012. Masterclasses laparoscopie nov. 2011 – nov. 2012 – nov. 2013 – nov 2014, MMC Veldhoven. Multicentrische analyse van LRC-techniek in Europa – abstract EAU 2014 - projectleider Prof. Dr. Van Velthoven. Opstarten ‘Open partiële tumornefrectomie met Hydrojet zonder WIT’, Veldhoven januari 2014. Participatie in de CAPRI-studie (Protocol Castratie-Resistent Pca registry, 2012- ad hoc. Docent VSO-opleiding – Fontys Hogeschool, Eindhoven (2013 – ad hoc). Participatie ‘URO-life study’ (NL44364.091.13), Radboud UMCN, juni 2014-ad hoc. Participatie ‘Prostaatkanker keuzehulp-studie Prostate cancer patiënt centered care (PCPCC)’, University of Tilburg. August 2014 – ad hoc.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
24
Presentaties §
‘Tertiare behandeling van stressincontinentie,’ W. Levens, voordracht Medische Staf, MMC Veldhoven, 2/03/2014.
§
‘Postoperatief beleid na laparoscopische radicale prostatectomie en cystectomie,’ L. Fossion, bijscholing voor verpleging 2A, MMC Veldhoven, 10/04/2014.
§
‘Laparoscopic distal ureterectomy for UCC.’ Case presentation – Excellence incase presentation award. K. De Laet, Tirol, 11/06/2014.
§
‘Postoperatief beleid na laparoscopische radicale prostatectomie en cystectomie,’ L. Fossion, bijscholing voor verpleging 2A, MMC Veldhoven, 16/06/2014.
§
‘Postoperatief beleid na laparoscopische radicale prostatectomie en cystectomie,’ L. Fossion, bijscholing voor verpleging 2A, MMC Veldhoven, 29/09/2014.
§
‘EERPE, van begin tot het einde’, voordracht en les aan OK-assistenten op de Masterclass laparoscopie, L. Fossion, MMC Veldhoven, 4/11/2014.
§
Poster presentatie: ‘Laparoscopic radical cystectomy in the elderly – results of a prospective observational study.’ Poster presentatie. T. Hermans, L. Fossion . EMUCcongress, Lisbon, 14-17/11/2014.
§
‘Urologische prothesen,’ W. Levens, voordracht regionale fysiotherapie bijeenkomst, Eindhoven, 24/11/2014.
§
‘Toekomst en plan van aanpak voor de urologie’, L. Fossion, A. Sonneveld namens de vakgroep urologie, MMC Veldhoven, 27/11/2014.
§
‘Andrologische ingrepen,’ W. Levens, voordracht verpleging MMC, 8/12/2014.
§
Poster presentatie: ‘Ejaculation syncope’. H.L. Haverdings, N. Kil, K. de Laet, L.M.C.L. Fossion. BAU congress, Spa, 12-13/12/2014.
§
Poster presentatie: ‘Open versus laparoscopic cystectomy’. N. Kil, H.L. Haverdings, A. Sonneveld, K. de Laet, L.M.C.L. Fossion. BAU congress, Spa, 12-13/12/2014,
Dr. K. De Laet, M.D, uroloog, FeBU, PhD., docent voor MUMC Dr. W. Levens, MD, PhD, MHA , uroloog Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU, docent voor MUMC
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
25
Functionele urologie & steenchirurgie Omschrijving ingreep Blaas, Lithotripsie
2008 2009 2010 2011 2012 2013 14
4
9
2014
14
8
17
19
1
0
0
1
4
5
7
5
5
Endoscopische pyelotomie Endoscopische pyelumplastiek
5
Nefrostomie catheter open/via lumbotomie
5
1
2
2
4
7
15
Nefrostomie per-/transcutaan
18
34
28
37
43
52
51
Niersteen verwijdering endoscopisch
1
2
2
PSV (Per-cutane Steen Verwijdering)
20
25
15
14
11
22
20
Retrograde pyelogram
46
47
48
90
85
49
114
Antegrade sondage en dilatatie of stent plaats
20
7
8
12
10
9
11
Double J catheter met/zonder dilatatie
70
77
67
117
105
152
140
Double J catheter verwijderen
3
5
3
15
10
11
6
Double J catheter verwisselen
22
28
41
50
55
71
86
8
13
20
28
37
30
24
30
23
12
20
20
24
11
Laparoscopische ureterimplantatie in blaas
1
3
4
4
2
Laparoscopische ureterolysis
2
4
1
2
1
Endoscopische steenverwijdering Endovesicale uretersteenbehandeling
Opvoeren uretercatheter met endoscopie
12
23
17
23
15
26
37
Retrograde endoscopisch plaatsen stent
16
30
74
72
81
41
26
Ureteroperatie niet nader omschreven
2
2
2
2
ureterotomie/ureterolithotomie
2
2
2
1
1
1
Ureteroscopie
2
5
11
18
13
15
4
URS Incl evt proefexc
12
8
8
19
22
54
69
TOTAAL
306
344
374
551
532
594
643
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
26
Steenchirurgie en functionele laparoscopie De aantallen van de functionele laparoscopie en steenchirurgie zijn laatste jaar ongeveer constant gebleven tov 2013. Het aantal laparoscopische pyelumplastieken blijft al enige jaren rond de 5 per jaar. Deze eerder zeldzame pathologie zal naar verwachting niet toenamen zonder een centralisatiebeweging van deze pathologie. Niet in de tabel vermeld is het aantal partiële cystectomies, waarvan er 6 zijn gebeurd, 3 scopisch. Indicaties bij ons zijn niet oncologisch, m.n. divertikel resectie of i.k.v. endometriose. Wij (Dr. Fossion en dr. De Laet) participeren mee in het dedicated team endometriose-operaties samen met gynaecoloog Maas en Chirurg Luijten, waarbij gezamelijke OK’s worden georganiseerd. Er is een goeie samenwerking op dit vlak groeiende. Indien betrokkenheid ureter of blaas wordt de uroloog mee aan tafel gevraagd van bij begin operatie. Gezien de groei van endometriose-centrum van het MMC, welke reeds fungeert als verwijscentrum, valt een groei van de urologische betrokkenheid bij de endometriose-operaties te verwachten. Er werden 9 ureterreïmplantaties gedaan, waarvan 5 scopisch. We zien een groeiend aantal distale resecties van de ureter (nefron sparing) i.v.m. urotheelcelcarcinoom van de ureter. De ureter wordt laparoscopische terug in de blaas gehecht.
Aantallen ESWL steenvergruizing ligt iets hoger dan vorig jaar. Onderstaande tabel geeft aantallen weer per maand. Aantal ESWL 2013 bedroeg 108, in 2014 waren het er 121. 16 14 12 10 8
2013
6
2014
4 2 0 1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
Tabel: aantallen ESWL per maand.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
27
Toekomst steenlijden: Bestaande regionale samenwerkingsverbanden m.b.t. steenlijden MMC en het St. Anna Ziekenhuis Geldrop: sinds komst van Kevin De Laet op 1/1/11 is er een samenwerking ontstaan op gebied van steenlijden. De reeds gerealiseerde zaken zijn: - Er is uitgebreid gesproken over de toekomstplannen m.b.t. steenlijden, o.a. op werkgroepvergaderingen, intervisiegesprekken over de samenwerking en talrijke informele contacten. - Er wordt bij moeilijke casussen onderling overleg gepleegd over het plan van aanpak. Er is nog geen structureel overleg o.v.v. indicatie- of complicatiebesprekingen van steenlijden. - Talrijke casussen werden gezamenlijk geopereerd door Kevin De Laet en Joost van Beekum in de vrije tijd met als doel elkaars manier van denken en opereren beter te begrijpen, technieken en ideeën van elkaar over te nemen, van elkaar te leren en uniform te leren werken. - Samen opereren van moeilijke casussen. - Progressieve technieken – gecombineerd PNL met flex URS simultaan. - Gemeenschappelijke weekenddiensten waarbij we reeds uitgebreid met elkaars behandelwijzen en complicaties hebben te maken gehad. SJG Weert en St. Anna Ziekenhuis Geldrop: -
Er is uitgebreid gesproken over de toekomstplannen m.b.t. steenlijden, o.a. op werkgroepvergaderingen, intervisiegesprekken over de samenwerking en talrijke informele contacten Gemeenschappelijke weekenddiensten waarbij we reeds uitgebreid met elkaars behandelwijzen en complicaties hebben te maken gehad.
MMC en SJG Weert: -
Er is uitgebreid gesproken over de toekomstplannen m.b.t. steenlijden, o.a. op werkgroepvergaderingen, intervisiegesprekken over de samenwerking en talrijke informele contacten Gemeenschappelijke weekenddiensten waarbij we reeds uitgebreid met elkaars behandelwijzen en complicaties hebben te maken gehad.
Verdere samenwerking wordt in de loop van 2014 gerealiseerd. Gezamenlijk steenplan werd opgemaakt. Ligt ter goedkeuring door maatschap en Raden van Bestuur.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
28
Kinderurologie In 2014 is de kinderurologie in het MMC wederom gegroeid. Het spreekuur is met een middag in de twee weken uitgebreid. Ook is er voldoende aanbod geweest wat operaties betreft. Het verplaatsen van de dagbehandelingen naar de kinderdagbehandeling in het Vrouw Moeder Kind centrum heeft absoluut toegevoegde waarde gehad wat de opvang en voorbereiding van zowel patiënten als de begeleidende ouders betreft. Een enkel kind , dat vanuit de dagbehandeling toch een nacht moest blijven, kon zonder ongemak voor alle partijen worden opgenomen op de belendende kinderafdeling. Met collega dr. De Vylder, kinderuroloog werden enkele van mijn hypospadie patiëntjes geopereerd. Het betrof tweemaal een Buccal mucosa onlay operatie.. Ook heb ik meegekeken bij diezelfde techniek bij een volwassen patiënt met een urethrastrictuur. Door toenemende normgeving vanuit de wetenschappelijke vereniging is een begin gemaakt met het opstellen van richtlijnen binnen kinderurologisch Nederland. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen de (nu beschermde titel )kinderuroloog met Europese erkenning en de perifere uroloog met specifieke aandacht voor kinderen. Men gaat er naar toe om deze urologen te certificeren als zij aan bepaalde eisen voldoen maar daar zal in 2015 vereniging-breed een begin aan gemaakt worden. Als perifeer uroloog heb ik deel genomen aan een SKMS project waarbij een advies geformuleerd werd t.a.v. de normen van kinderurologische ingrepen. Het advies is slechts gedeeltelijk opgenomen door de Nederlandse vereniging Urologie . Het heeft wel geleid tot een nieuwe richtlijn. Ook andere wetenschappelijke verenigingen zoals de Heelkunde en Anesthesie, zijn bezig met het vastleggen van kwaliteitseisen en normen voor de kinderurologie. In dat kader ben ik gevraagd als mee-lezer vanuit de NvU om commentaar te geven op het eerste concept voor de normen voor de kinderanesthesie. Deze zal in 2015 worden uitgebracht. De landelijke werkgroep kinderurologie kwam 2-maandelijks bij elkaar in het WKZ in Utrecht. De perikelen rond het kinderoncologisch centrum, de richtlijnen betreffende de normering en de landelijke hypospadie studie waren de belangrijkste terugkerende items naast de casuïstiek.
Ingrepen Laparoscopie Bulkinjectie vesicourethrale reflux Urethraklep resectie Frenulotomie / -plastiek Verwijdingsplastiek Circumcisie Hydrocele communicans Orchidopexie enkelzijdig Orchidopexie bdz Torsio testis – orchidopexie scrotaal Scopie en verwijderen corpus alienum
2013
2014
5
2 2 9 13 66 22 16 37 14 5 1
4 13 59 1 28 33 7 2
Dr. Nanlohy-Manuhtu, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
29
Incontinentie chirurgie Door de verbouwing van de urologische polikliniek in Eindhoven is deze uitermate geschikt geworden voor het multidisciplinaire bekkenbodemspreekuur Maxima. Het team, bestond in 2014 uit gynaecologen dhr. J. Veen, mw. dr. S. Ter Haar- van Eck, dhr. L. Mulders , bekkenfysiotherapeuten mw. E. Hawinkels en mw. P. Albers, urologen mw. E. Nanlohy en dhr. I. Karaoglu ( waarnemend tot april), incontinentieverpleegkundige mw. M . Kauwenberg en physician assistant gynaecologie mw. A. Van Ommering. Per spreekuur kon een UDO verpleegkundige worden toegevoegd indien nodig. Daarnaast waren op indicatie de proctologen dhr. dr. O. Repelaer van Driel ,dhr. F. Van Dielen en dr. W. Leclerq aanwezig. Dhr. Dr. Jw Straathof was onze consulent MDL-arts De opzet van het spreekuur bleef gehandhaafd: Na verwijzing door huisarts of specialist kreeg de patiënte een vragenlijst toegezonden. Afhankelijk van de problematiek werd tevoren beoordeeld of er diezelfde ochtend een UDO nodig was. De patiënte werd ingepland. Bij aankomst werd de intake aan de hand van de vragenlijst gedaan en mocht de patiënte plassen op de (enige ) flowmeter. Daarna werd zij door de drie specialisten gezien en onderzocht. Afhankelijk van de indicatie werd er ook een cystoscopie of echografie gedaan. In een later stadium kon ook nog een defaecogram of anale sfincter echo worden aangevraagd. Spreekuren
22
Nieuwe patiënten
114
Controle patiënten
32
Cystoscopieën
76
Urodynamisch onderzoek
44
Echo: transvaginaal/vulvair
62
Met proctoloog
7
Verwijzing naar urologie ( nieuw)
37
Het spreekuur werd regelmatig geëvalueerd, vooral om de onjuiste verwijzingen er uit te filteren. Ook werd gepoogd de efficiency te verhogen om uitloop te verminderen. In de loop van het jaar hebben we hierin wel slagen gemaakt. Toekomst Door de komst van collega Rik de Jongh in 2015 zal ik tot mijn vreugde urologische versterking krijgen zeker omdat hij een meer dan gemiddelde kennis van de functionele urologie heeft. Reeds in 2006 bij de aanvang van de gesprekken betreffende een multidisciplinair bekkenbodemcentrum werd vanuit de urologie de wens uitgesproken ook incontinentie bij mannen en kinderen te betrekken in het proces. Nu de multidisciplinaire aanpak bij vrouwen een feit is zijn de contouren van een Pelvic Care Centre geschetst en zullen deze in de loop van 2015 omgezet worden in de praktijk.
Dr. Nanlohy-Manuhtu, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
30
Andrologie en mannenkliniek De andrologie poli van het MMC is de enige op dit gebied binnen de regio. De bekendheid neemt steeds meer toe. De groei van het aantal patiënten nam fors toe. Het aantal nieuwe patiënten is in vergelijking met 2013 verdubbeld. Ondanks een uitbreiding van het aantal polisessies is dit op korte termijn onvoldoende om alle patiënten te kunnen zien en de wachttijd beperkt te houden. De groei komt m.n. door het toegenomen aantal verwijzingen vanuit de eerste lijn, echter het stijgend aantal prostatectomieën met erectiele disfunctie als mogelijk gevolg leidt eveneens tot een toename van het aantal interne verwijzingen. Regulier seksuologisch overleg vindt sinds meer dan een jaar plaats. We zijn verheugd dat inmiddels ook de endocrinoloog hieraan deelneemt. Ondanks een verbeterde logistiek constateren we nog een te hoog aantal herhaalconsulten. We streven naar maximaal drie consulten per patiënt om tot een afronding te kunnen komen. Volgend jaar hopen we via een website de zorgvragen beter te kunnen stroomlijnen. Cijfers:
Aantal polisessies: Nieuwe patiënten: Controles: Stagiaires: Aantal nieuwe patiënten/spreekuur:
2011
2012
2013
2014
17 93 77 5 5,4
19 94 130 4 4.9
31 124 84 4 4.0
40 220 288 3 5,5
Het aantal verwijzingen in 2014 steeg met ruim 80%. Het aantal controlepatiënten nam fors toe.
Ingrepen: Cavernosoplastiek Penisprothese Revisie penisprothese Vasovasostomie Testisprothese
2011 5 0 3 4 4
2012 12 2 2 3 2
2013 10 0 1 9 0
2014 17 1 0 5 1
Vooruitblik 2014: We streven naar het opzetten van een website voor de andrologie. Verdere verbetering van de logistiek is dan mogelijk (bv. door downloaden van vragenlijsten), waardoor het aantal polibezoeken per patiënt beperkt kan worden. Indien de forse groei van het aantal patiënten zich voortzet zullen we wederom het aantal poliklinieksessies uitbreiden. Node missen we een tweede uroloog die zich m.n. in de andrologie wil specialiseren. We hopen het komend jaar een dergelijke collega aan onze groep te kunnen toevoegen.
W.Levens, MD, PhD, MHA , uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
31
Implantologie Male sling: in 2014 is een lichte stijging te bespeuren in het aantal male slings. De commotie die in 2013 ontstond lijkt te zijn geluwd. De zorgverzekeraars hebben de male sling uit het basis pakket verwijderd. Vergoeding vindt derhalve niet meer plaats. Een afvaardiging vanuit de Nederlandse Vereniging voor Urologie is in gesprek mat de zorgverzekeraars om een oplossing voor dit probleem te vinden. We wachten de uitkomst van dit overleg af. Voor patiënten die in aanmerking komen voor een male sling zullen we, in samenwerking met andere centra. Een passende oplossing voor proberen te vinden. Penisprothese: Net als in 2013 vindt geen vergoeding plaats voor de penisprothese. Plaatsen is alleen mogelijk indien de patiënt zelf de kosten voor zijn rekening neemt. Dit verklaart dat we slechts één prothese hebben geplaatst. Met de prothesegroep hebben we de huidige situatie besproken. Aangezien tien ingrepen per jaar als noodzakelijk minimum wordt geacht dient het plaatsen van de penisprothese bij voorkeur geconcentreerd te worden in één of twee landelijke centra. In het komend jaar zal duidelijkheid zijn welke centra in aanmerking komen. Sfincterprothese: Het aantal sfincterprothese-implantaties is fors gestegen. Het aantal verwijzingen van buiten de regio verklaart deze stijging. Een aantal collegae urologen hebben begeleiding gekregen vanuit het MMC. We zijn nog niet gestart met implantaties van sfincterprothesen bij vrouwelijke patiënten. Op korte termijn valt de eerste ingreep in het MMC te verwachten. We werken bij deze ingreep nauw samen met het academisch centrum in Maastricht. Nadrukkelijk wil het MMC zich profileren als centrum voor sfincterprothesen en male slings. Middels een symposium in 2015 zullen we ons op dit gebied verder profileren. TVT/ TOT: zie paragraaf “incontinentie”. - Sfincterprothese bij vrouwen: Tot voor kort voerde geen enkel centrum in Nederland deze ingreep uit. Gezien het grote aantal vrouwelijke patiënten met een onbehandelbaar incontinentieprobleem voorziet het introduceren van deze behandeling in een al lang bestaande behoefte. Het academisch ziekenhuis Maastricht heeft in samenwerking met de implantoloog van het MMC het initiatief genomen om deze lacune op te vullen. Na specifieke trainingen en ingrepen samen met een ervaren operateur hebben de urologen van beide centra inmiddels de eerste patiënten in Maastricht behandeld met deze voor ons land nieuwe methode. In 2014 zal ook in het MMC de mogelijkheid bestaan bij vrouwelijke patiënten een sfincterprothese in te brengen. - TOT/ TVT: zie paragraaf “incontinentie”. Vermeldenswaard is dat dr. Levens landelijk als proctor optreedt voor de implantologie. In totaal werden 8 collegae begeleid bij diverse ingrepen. Een collega uroloog uit Ghana liep stage in het MMC en heeft inmiddels de eerste TOT procedures in zijn land verricht. De volgende stap betreft de invoering van de male sling. Aantallen: Male sling: Sfincterprothese: Revisie sfincterprothese Revisie slings
2011 19 2 2
2012 15 5 4
2013 9 7 6
2014 12 22 5 6
W.Levens, MD, PhD, MHA , uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
32
Regionaal Uro-Oncologisch Centrum Zuid-Oost Brabant / West-Limburg
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
33
Oncologische urologie Regionale samenwerking oncologische urologie Regie: 10 urologen van het MMC (locaties EHV en VHV), het St.-Anna ZH Geldrop (SAZ) en het St.-Jans Gasthuis Weert (SJG) Regionale samenwerking urologie Zuid-Oost Brabant en Midden-Limburg MMC Veldhoven/Eindhoven
St Anna ZH Geldrop
St.-Jans Gasthuis Weert
K. De Laet, M.D., PhD. L.M.C.L. Fossion, M.D. W.J. Levens, M.D., PhD. E.L. Nanlohy-Manuhu, M.D.
A. Sonneveld, M.D. J.B. Van Beekum, M.D.
J.J. Brandenburg, M.D. M. Landman, M.D., PhD.
V. Stijns-Dolmans, M.D. (chef de clinique)
I. Karaoglu, M.D. (chef de clinique) – M. Van Gils, M.D., PhD. (chef de clinique)
Mede betrokken bij deze samenwerking: - RvB en directie van het MMC, SAZ en SJG - Maatschappen oncologie MMC, SAZ en SJG (9 oncologen) - Maatschappen radiologie MMC, SAZ en SJG - Maatschappen nucleaire geneeskunde MMC, SAZ en SJG - Anatoom pathologen van de PAMM - Afdeling radiotherapie van het CZE, Maastro en van het Verbeten Instituut Tilburg - IKNL-registratie (IKZ) - NVU-beroepsvereniging - MUMC Maastricht (AZM)
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
34
Behandelteams oncologische urologie Urologen Blaaskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog Prostaatkankerteam Dr. J. Brandenburg, M.D., uroloog Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. K. De Laet, M.D., PhD., uroloog, FeBU Nierkankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. M. Landman, M.D., PhD., uroloog Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog Testiskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog Peniskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Samenwerkingsverbanden Universitair: -
MUMC Maastricht UMCN Radboud, Nijmegen AVL Amsterdam Erasmus, Rotterdam UZ Gasthuisberg - KULeuven, België Klinikum, Aachen, Duitsland
Kwaliteitscontrole op oncologisch vlak -
Regionale besprekingen / MOC NVU beroepsvereniging Inspectie ZZV Zizo, patiëntenverenigingen IKZ / IKNL
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
35
Jaarplan oncologie 2014 Missie Het doel van de samenwerking van de urologen van het MMC, het St.-Anna ZH Geldrop en het St.-Jans Gasthuis te Weert is om kwalitatief excellente en supergespecialiseerde patiëntenzorg in de uro-oncologie aan te bieden voor de hele regio.
Visie De regionale maatschap urologie Zuid-Oost Brabant (regionaal samenwerkingsinitiatief van de urologen van het MMC – SAG – SJG sedert 2008) bestaat uit 9 urologen, twee chefs de clinique en 2 AGNIO’s en werkt over 4 locaties (Eindhoven, Geldrop, Veldhoven en Weert). Er zijn behandelteams opgericht die zich hebben toegelegd op de verschillende urologische deelgebieden: steenpathologie, continentie en bekkenbodempathologie, functionele urologie, kinderurologie, oncologie en andrologie. Binnen de oncologische zorg zijn er vier teams: het blaas-, het nier en het prostaatkankerteam en het team dat de penoscrotale tumoren behandelt (testisca en penisca). Multidisciplinaire samenwerking met de oncologen van de verschillende ziekenhuizen en de radiotherapie in de regio (Eindhoven, Maastricht en Tilburg) vanuit de verschillende MOC’s is een belangrijke pijler voor de oncologische zorg. Er is gekozen voor één locatie waar de laag volume, complexe uro-oncologische chirurgie wordt uitgevoerd: het MMC, locatie Veldhoven. Dit centrum voldoet aan alle gestelde normen en eisen vanuit Inspectie, de SONCOS en de NVU. Op alle locaties kunnen de laag complexe en hoog volume oncologische operaties en (follow-up) behandelingen plaats vinden.
Succesbepalende factoren • • • • • • • • • •
Uniformiteit in indicatiestelling en behandeling binnen het regionaal netwerk. Richtlijnen zijn leidinggevend. Dataregistratie in het hele netwerk (‘Meten is weten’). Voortdurende monitoring van de kwaliteit van zorg. Transparantie inzake cijfers, complicaties, kwaliteit van zorg. Voortdurende innovatie in technieken, materialen en methoden. Continue scholing op alle niveaus. Garantie van topzorg in de regio, dicht bij de patiënt. Organisatorisch één team. Financieel gezond; besparen door innovatie en organisatie.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
36
Normen van de landelijke beroepsvereniging urologie - NVU Blaaskanker NVU
ZZV 1. Volume per locatie MMC doet 26 cystectomieën /jaar (cfr. infra) • Voor 2015 zal de minimumnorm van CZ worden verhoogd naar 20 cystectomieën 2. Aanwezigheid en samenstelling van het multidisciplinair overleg (MDO)
Elke patiënt wordt preop op het MDO besproken zoals vereist vanuit de NVU 3. Aanwezigheid van een gespecialiseerd verpleegkundige • urologieverpleegkundige; Aanwezig in het MMC • oncologieverpleegkundige; Aanwezig in het MMC
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
37
• stomaverpleegkundige; Aanwezig in het MMC • verpleegkundig specialist. Aanwezig in het MMC 4. Ruime ervaring met verschillende vormen van urineafleidingen Centra worden onderverdeeld in goede en excellente centra o.b.v. de aantallen en het soort derivaties dat frequent wordt toegepast. In het MMC worden Bricker derivaties en neoblazen verricht. 5. Wachttijd tussen diagnose en operatie Maximale wachttijd van 12 weken.
De wachttijd bedraagt in het MMC gemiddeld 10 dagen voor de cystectomie en 22 dagen gerekend vanaf de eerste tumor positieve TURT. Dus telkens binnen de 12 weken. 6. Aanlevering minimale dataset aan de landelijke database spierinvasief blaascarcinoom. Sedert 2008 bestaat de NVU-kwaliteitsdatabase en sedert 2010 is deze verplicht in te vullen.
Wij hebben vanuit het MMC sedert 2008 alle patiënten correct ingevoerd. Wij voldoen vanuit het MMC voor de blaasverwijdering operatie dus aan de criteria: Categorie 2: Goed Volumenorm • Volume: 10 of meer blaasverwijderingsoperaties per geografische locatie per jaar (in 2012 of over de periode juli 2012 – juli 2013) (ZiZo-data) Kwaliteitsnormen • Multidisciplinair overleg (tenminste deelname van uroloog, internist/ medisch oncoloog én radiotherapeut) (CZ uitvraag) • Beschikt over een gespecialiseerd verpleegkundige die betrokken is bij de zorg voor patiënten met blaaskanker (CZ uitvraag) • Wachttijd diagnose – operatie maximaal 12 weken (norm NVU) (CZ uitvraag)
Blaaskankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
38
Nierkanker NVU
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
39
ZZV Wij voldoen in het MMC aan de voorop gestelde criteria, bespreken alle patiënten op het MDO en voeren jaarlijks ongeveer 45 operaties uit voor nierkanker. (cfr. infra) Wij voldoen aan de wachttijden en de omkadering met oncologisch gespecialiseerde verpleegkundigen. Hoeveel nieuwe patiënten met niercelcarcinoom werden er in totaal in uw ziekenhuis behandeld in 2011, 2012 en 2013? Antwoord: 2011: Aantal: 34 2012: Aantal: 45 2013: Aantal: 46 (norm: 20 of meer) 2014: Aantal: 47 (norm: 20 of meer) Hoeveel operatieve oncologische ingrepen aan de nier werden er op uw ziekenhuislocatie verricht in 2011, 2012 en 2013? Antwoord: 2011: Aantal: 33 2012: Aantal: 41 2013: Aantal: 30 (norm: 10 of meer) 2014: Aantal: 52 (norm: 10 of meer) Hoeveel niersparende operaties voor niercelcarcinoom werden er op uw ziekenhuislocatie verricht in 2011, 2012 en 2013? Antwoord: 2011: Aantal: 10 2012: Aantal: 6 2013: Aantal: 11
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
40
2014: Aantal: 15
(norm: 7 of meer)
Vinden er op uw ziekenhuislocatie ook resecties voor niercelcarcinoom plaats bij patiënten met een mononier of een supra-diafragmatische trombus? - Mononier Antwoord: Ja - Supra-diafragmatische trombus Antwoord: Nee Vindt er in uw ziekenhuis immunotherapie en/of targeted therapy voor niercelcarcinoom plaats? Antwoord: Ja, door een internist-oncoloog werkzaam met specifieke kennis en ervaring met immunotherapie en/of targeted therapy voor niercelcarcinoom Hoeveel patiënten met niercelcarcinoom werden er in uw ziekenhuis systemisch behandeld in 2011, 2012 en 2013? Antwoord: 2011: Aantal: 4 2012: Aantal: 8 2013: Aantal: 16 (norm: 10 of meer) 2014: Aantal: 19 (norm: 10 of meer)
Nierkankerteam Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU dr. M. Landman, M.D., PhD., uroloog Dr. A. Sonneveld, M.D., uroloog
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
41
Prostaatkanker NVU
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
42
ZZV Wij voldoen in het MMC aan de voorop gestelde criteria, bespreken alle patiënten op het MDO en voeren jaarlijks ongeveer 55-60 operaties uit voor prostaatkanker. (cfr. infra) Wij voldoen aan de wachttijden en de omkadering met oncologisch gespecialiseerde verpleegkundigen en begeleiding door een continentie vpk en BB-fysiotherapeut. We voeren sedert 2008 al onze data in de NVU-kwaliteitsdatabase. Het vaste team bestaat uit 3 ervaren urologen m.b.t. de prostatectomieën die alle drie een fellowship laparoscopische radicale prostatectomie hebben gevolgd. Prostaatkankerteam Ervaring Dr. L. Fossion, M.D., uroloog, FeBU dr. K. De Laet, M.D., PhD., uroloog, FeBU Dr. J. Brandenburg, M.D., uroloog
Fellowship Nijmegen 450 Parijs 170 Nieuwegein & MMC 150
De urologen van het MMC hebben van de ziektekostenverzekeraar Mensis het topzorg predikaat voor prostaatkanker ontvangen, anno 2012 voor 2013-2014.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
43
Centrum
n
Tijdsspanne
Santeon – centrum 1
94
2005-2011
Santeon – centrum 2
497
2005-2011
Santeon – centrum 3
378
2005-2011
MMC (+ Bernhoven Oss)
317
2006-2014
Bron Santeon verslag 2013 Santeon verslag 2013 Santeon verslag 2013 Database Fossion
PSM pT2 (%)
PSM pT3 (%)
PSM pT4 (%)
PSM tot (%)
40,3
72,2
100
53,2
30,3
57,8
66,7
40,6
26,7
69,9
66,7
35,2
22
59,6
100
32,5
Tabel: Oncologische data met weergave van de aantallen radicale prostatectomieën per centrum en de percentages positieve chirurgische snijvlakken per tumorstadium van enkele STZ-ziekenhuizen in de regio Eindhoven.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
44
Aantallen en expertise
Blaaskanker operaties MMC 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
202
170
194
182
166
262
166
7
11
23
40
12
-
62
209
181
217
222
178
262
228
Laparoscopisch (LRC) Open (ORC)
6 17
12 5
13 1
16 2
24 1
21 4
25 1
Simultane klierdissectie (e(L)PLND)
23
17
14
18
25
25
26
1
1 3
Techniek / Jaartal TURT Blaasbiopten TOTAAL blaastumoroperaties klein
Cystectomie radicaal
Partiële cystectomie / debulking & metastasectomie Laparoscopisch Open
2
TOTAAL blaastumoroperaties groot
25
17
15
18
25
26
30
17
16
13
17
16 7 2
20 5
17 2
Urine derivaties na ORC / LRC Bricker extracorporeel Bricker intracorporeel Neoblaas extracorporeel Hautmann Neoblaas intracorporeel Hautmann Indiana pouch
Postoperatief verblijf direct na ORC / LRC Intensieve zorgen (ICU) Medium Care (MC) Verpleegafdeling
1
7 6
1
1
1
5 13 5
2 11 4
1 7 6
2 5 11
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
2 1 22
4 4 17
1 1 24
45
Radicale cystectomieën MMC 2008-2014 30 25 20 15
Laparoscopisch (LRC)
10
Open (ORC)
5 0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Jaartal
Grafiek 1: Deze grafiek toont de evolutie overheen de tijd van de open naar de minimaal invasieve, laparoscopische cystectomie in het MMC.
Grafiek 2: De bovenstaande grafiek toont de evolutie van het aantal opnames op Intensive Care (ICU – donker blauw) en op Medium Care (MC - donker groen) voor patiënten die een cystectomie hebben ondergaan. Het effect van de introductie van de minimaal invasieve chirurgie op de opname indicatie voor ICU of MC is duidelijk zichtbaar. In 2008 ging nog quasi elke patiënt die een cystectomie onderging postop naar de ICU. Anno 2014 gaat nog slechts een fractie van de mensen die een laparoscopische cystectomie ondergaan een nacht naar de ICU of de MC.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
46
Figuur 1: Oncologische resultaten in het MMC uit : ‘Laparoscopische radicale cystectomie, uitgevoerd bij 94 patiënten in een niet-academisch ziekenhuis, door één hoog volume chirurg/uroloog.’, I.M.C. Jansen, L.M.C.L. Fossion, 2014.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
47
Nierkanker
Niercelkanker operaties MMC Techniek / Jaartal
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
8 6 15
17 2 4
18 7 3
12 6 3
23 9 3
17 2
23 13 1
2 9
1 10
1 14
Tumornefrectomie radicaal Laparoscopisch Lap tumornefrectomie (LRN) Lap nefro-ureterectomie (LRNU) Open (ORN)
Niersparende niertumorchirurgie Laparoscopisch partiële nefrectomie (LPN) Open partiële nefrectomie (OPN)
2
4
11
Simultane klierdissectie ipsilateraal (LND)
1
1
1
TOTAAL nier-en hogere UW-tumorchirurgie
31
27
39
Nieuw gediagnosticeerde RCC pts Systemische behandeling RCC – nieuwe pts
6 2
7
33
41
30
52
34 4
45 8
46 16
47 19
3
2
3
2
Nefrectomie (benigne pathologie) Laparoscopisch (LN) Open (ON) Laparoscopisch partiële nefrectomie (LP) Open partiële nefrectomie (OP)
6
4
TOTAAL benigne nierchirurgie
6
4
0
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
3
0
48
3
Niertumorchirurgie MMC 2008-2014 45 40 35 30 n
Open tumornefrectomie (ORN)
25
Partiële nefrectomie (PN)
20
Lap (tumor)nefrectomie (L(R)N)
15 10 5 0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Jaartal
Grafiek 3: Deze grafiek toont de evolutie van de renale oncologische chirurgie in het MMC van 2008 - 2014. Het aantal open nefrectomieën is geleidelijk afgenomen in het voordeel van de minimal invasieve chirurgie (laparoscopische tumornefrectomie) en de open niersparende chirurgie. In 2014 werden er 15 partiële tumornefrectomieën uitgevoerd, 36 laparoscopische tumornefrectomieën en nog slechts 1 open tumornefrectomie.
Niercelkanker operaties SAG 2011
2012
2013
2014
x X
x x
X X
6 6
Open partiële nefrectomie (OPN)
x
X
X
4
TOTAAL nier-en hogere UW-tumorchirurgie
X
x
X
16
x
X
X
2
Techniek / Jaartal
Tumornefrectomie radicaal Laparoscopisch Lap tumornefrectomie (LRN) Lap nefro-ureterectomie (LRNU)
Niersparende niertumorchirurgie
Nefrectomie (benigne pathologie) Laparoscopisch (LN)
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
49
Prostaatkanker
Prostaatkanker operaties MMC Techniek / Jaartal Prostaatbiopsies
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
397
437
447
394
359
390
278
50
105
133
104
MRI prostaat Staging lymfeklierdissectie (LPLND)
7
12
14
12
10
15
14
404
445
462
458
475
528
396
44
45
42
39
34
56
57
9
9
9
7
2
4
12
8
7
9
7
6
20
20
3
6
2
Laparoscopisch (SEERPE) Open (SRRP)
2
2
1 1
2
1
Simultane klierdissectie pelvien (eLPLND)
37
28
15
25
22
27
26
TOTAAL radicale prostatectomie
47
51
44
39
34
58
59
TOTAAL prostaatca diagnostiek
Prostatectomie radicaal Laparoscopisch (EERPE) Unilateraal zenuwsparend Bilateraal zenuwsparend Open (RRP)
Salvage radicale prostatectomie
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
50
Prostatectomie radicaal MMC 2008-2014 70 60 50 40 n
Prostatectomie radicaal
30 20 10 0 2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Jaartal
Grafiek 4: Deze grafiek toont het aantal uitgevoerde radicale prostatectomieën in het MMC. Sedert 2008 is de minimal invasieve benadering d.m.v. laparoscopie geïntroduceerd (EERPE). Door de jaren heen is dit aantal stabiel gebleven en we merken een lichte toename van het aantal door de samenwerking regionaal. Vanaf 2014 worden alle patiënten met een prostaatcarcinoom in de regio Zuid-Oost Brabant en Midden-Limburg, die in aanmerking komen voor een chirurgische verwijdering, verwezen naar het regionaal behandelteam prostaatkanker op locatie MMC. 2014 In 2014 is zien we een behoud van het hoge aantal endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomieën (EERPE) dankzij de regionale samenwerking met de urologen uit het SJG Weert en het SA Geldrop, van waaruit de urologen sedert 2012 de patiënten, welke in aanmerking komen voor een radicale prostatectomie als curatieve ingreep voor hun PCa, verwijzen naar het behandelteam prostaatkanker op locatie MMC. In 2014 werden er 59 radicale prostatectomieën verricht. Dr. De Laet voerde 7 EERPE-procedures uit, 3 bilateraal zenuwsparend en 2 unilateraal zenuwsparend en 11 staging LPLND's. Dr. Brandenburg voerde 2 EERPE-procedures uit, waarvan 1 bilateraal zenuwsparend. Dr. Fossion voerde de volgende ingrepen uit voor PCa: 3 staging LPLND's, 2 salvage prostatectomieën (beiden scopisch - EERPE) en 48 EERPE's, waarbij bij 26 patiënten simultaan een LPLND werd verricht, en bij 16 patiënten bilateraal zenuwsparend en 10 unilateraal zenuwsparend werd gewerkt.
De prostatectomieën die simultaan worden verricht tijdens een LRC-procedure worden niet meegerekend hoewel daar ook in 30% van de mannelijke patiënten nog eens een prostaattumor wordt verwijderd. Dus men mag grofweg dus nog eens jaarlijks 6-7 prostatectomieën extra rekenen die simultaan tijdens een radicale cystoprostatectomie worden verricht, waarbij een prostaattumor wordt verwijderd/behandeld via chirurgie.
Aantal MRI prostaat onderzoeken per jaar: Onze radiologen hebben, in samenwerking met Prof. Dr. Barentz, UMCN Radboud, de eerste stappen zijn gezet om regionaal een MRI prostaat-expertise centrum te worden. Dankzij deze evolutie is er nu dus ook een MRI prostaat-expertise centrum in de regio Eindhoven waar alle patiënten met een prostaatca een kwalitatief goede staging MRI prostaat/kleine bekken
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
51
kunnen laten verrichten. Ook de mogelijkheid van de ontwikkeling van de diagnostische mpMRI prostaat en de daarbij horende MRI-geleide prostaatbiopsies, zit in het ontwikkelplan. Het MMC wil in samenwerking met Radboudumc en Philips uitgroeien tot een Centre of Europe voor MRI gebaseerde prostaat diagnostiek, waarbij gebruik wordt gemaakt van de unieke MRI NANO technologie en Multiparametrische MRI. Om deze ontwikkeling mogelijk te maken leidt het Radboudumc mensen op in het MMC om deze Philips gestuurde technologie aan te leren. Uitgevoerde MRI prostaat onderzoeken in het MMC:
2011 50
2012 105
2013 133
2014 104
Prostaatkanker operaties SAG Techniek / Jaartal Staging lymfeklierdissectie (LPLND)
2011
2012
2013
2014
x
x
x
19
Testiskanker
testiskanker operaties MMC Techniek / Jaartal Inguinale radicale orchiëctomie
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
-
-
-
9
10
11
12
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
52
Diagnose 10
DiagnoseOmschrijving (bij)niertumor
Zorgtype 2010 2011 2012 2013 Eindtotaal 11 99 99 125 60 383 21 120 118 174 149 561 Totaal 10 219 217 299 209 944 20 uretertumor 11 16 14 13 10 53 21 18 15 23 22 78 Totaal 20 34 29 36 32 131 30 blaastumor 11 246 220 263 166 895 21 806 747 736 715 3004 Totaal 30 1052 967 999 881 3899 40 prostaatcarcinoom 11 337 346 386 239 1308 21 557 527 715 720 2519 Totaal 40 894 873 1101 959 3827 45 lymfnodi prostaatcarcinoom 11 16 11 11 25 63 21 3 7 26 36 Totaal 45 19 11 18 51 99 50 peniscarcinoom 11 2 3 7 3 15 21 3 1 6 4 14 Totaal 50 5 4 13 7 29 60 testistumor 11 24 29 35 24 112 21 56 53 64 58 231 Totaal 60 80 82 99 82 343 Eindtotaal 2303 2183 2565 2221 9272
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
53
Kwaliteit van zorg -
Datamanagement Registratie in de kwaliteitsdatabases van de NVU sedert 2008 (prostatectomie, cystectomie) Complicatieregistratie IKZ-werkbijeenkomsten en kwaliteitscontrole Patiëntenverenigingen Kostenbesparing dankzij minimaal invasieve urologie
Kwaliteitsborging samenwerking patiëntenzorg
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
54
Oncologische urologie waarbij een chirurgische ingreep wordt uitgevoerd met curatieve en/of palliatieve intentie en tegemoet dient te worden gekomen aan minimum behandelaantallen per centrum en per uroloog (gesteld door de Inspectie, ZZV en/of NVU). Het betreft patiënten met een oncologische aandoening op het gebied van de urologie. - (Laparoscopische) radicale prostatectomie, al dan niet in combinatie met een lymfeklierdissectie, bij gelokaliseerd of lokaal gevorderd prostaatca - Salvage (laparoscopische) prostatectomie bij recidief PCa na initieel HiFU, brachytherapie of externe radiotherapie - (Laparoscopische) radicale cystectomie, in combinatie met een lymfeklierdissectie en een urinederivatie (Bricker urostoma of neoblaas), bij spierinvasief blaasca, multipele niet-spierinvasief blaasca en urachusca - Endoscopische tumorresectie bij tumoren van de hogere urinewegen (URS) - (Laparoscopische) tumornefrectomie bij nierkanker - (Laparoscopische) partiële tumornefrectomie bij nierkanker - (Laparoscopische) tumornefro-ureterectomie bij tumoren van de hogere urinewegen - Partiële penisamputatie of glandulectomie bij peniskanker - Staging lymfeklierdissectie bij complexe uro-onco pathologie ( UCC, RCC, testisca...) - (Laparoscopische) adrenalectomie voor een bijniertumor
Diagnostiek en stadiëring gebeurt conform de richtlijn van de NVU en/of EAU en de regionale zorgpaden. Deze kan op eigen locatie gebeuren tenzij hoog technologische onderzoeken dienen te worden verricht en bijzondere expertise vanuit de beroepsvereniging wordt vereist (bv. choline PET-CT, mp diagnostische MRI prostaat en MRI-geleide prostaatbiopsies...). Dit gebeurt bij voorkeur op 1 locatie door een gespecialiseerd team.
De zorgpaden voor de verschillende tumorsoorten zijn regionaal opgesteld en goedgekeurd en worden uniform gehanteerd/gerespecteerd.
Wekelijks kan de patiënt op de indicatiebespreking urologie worden besproken binnen de regionale samenwerking. Idem voor de wekelijkse bespreking op het MDO/MOC.
De patiëntenvoorlichtingsfolders zullen regionaal uniform worden gebruikt (KWF-folder en de folder over de ingreep). Voorafgaand aan de ingreep wordt de patiënt voor een intake gesprek uitgenodigd in het centrum waar de ingreep zal plaats vinden. Op die locatie wordt ook een afspraak met de POS gemaakt. Van dat intake gesprek en de intentie tot ingrijpen, wordt een schrijven gericht aan de HA, inclusief de motivatie, volledige diagnostiek en alternatieve behandelmethoden. Idem voor het verslag van het MDO/MOC.
De patiënt dient binnen de 10 werkdagen gezien te zijn op de polikliniek, inclusief de afspraak op de POS. Idem voor evt. bijkomende gespecialiseerde onderzoeken(cfr. supra).
Verwijzing gebeurt schriftelijk met overdracht van alle relevante informatie en onderzoeken, inclusief beeldmateriaal indien van toepassing. De patiënt wordt binnen de 10 werkdagen gezien op de polikliniek en ingepland voor de ingreep, tenzij er nog aanvullende diagnostiek dient te worden verricht.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
55
De ingreep wordt uitgevoerd en de directe postoperatieve zorg wordt geleverd door het expertisecentrum. Indien de patiënt is hersteld van zijn ingreep en de behandelaar overdracht naar de verwijzer mogelijk acht, wordt de patiënt terug verwezen voor de verdere follow-up bij de verwijzer. Indien er zich laattijdig postoperatieve complicaties voordoen, kan er steeds opnieuw dienst worden gedaan op het expertisecentrum voor aanvullende behandeling indien gewenst.
Bij indicatiestelling/overname van het behandeltraject, wordt ook de verantwoordelijkheid, c.q. het hoofdbehandelaarschap, overgenomen. Van zodra de patiënt als hersteld wordt beschouwd, kan de overdracht opnieuw gebeuren naar de verwijzer toe. Hierbij wordt steeds een schriftelijke overdracht verricht, inclusief de vermelding van evt. aandachtspunten of complicaties in het postoperatieve traject. Deze overdracht geschiedt eveneens naar de huisarts. De verwijzer en huisarts zorgen voor de overdracht van informatie naar medebehandelaars in het eigen ziekenhuis.
Het aanspreekpunt is de uroloog en/of de case manager, zijnde de VSO.
Volledige transparantie inzake alle kwaliteitsindicatoren is mandatoir.
Wekelijks indicatiebespreking regionaal voor de urologen. Wekelijks MDO/MOC-bespreking op alle locaties.
De weekdiensten worden gescheiden per ziekenhuis opgevangen, de weekenddiensten worden gezamelijk door de regionale samenwerking, dus door alle urologen van de regionale samenwerking. Dit garandeert een voortdurende continuïteit van zorg. De dienstoverdracht gebeurt eveneens schriftelijk.
Klachten, incidenten en calamiteiten dienen besproken te worden op reguliere overlegmomenten, tezamen met de bespreking van de kwaliteitsindicatoren.
De zorg, c.q. onderzoeken, welke gekoppeld worden aan de DOT, worden per locatie in het eigen ZH verrekend. I.p. worden geen kosten doorbelast naar andere ziekenhuizen.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
56
Wetenschappelijke output m.b.t de uro-oncologie State of the art lecture on metastatic urologic cancers: ‘Laparoscopic cystoprostatectomy with Bricker urinary derivation,’ EAU-EAUN congres, Milaan, 26-28/03/2008. ‘Blaastumoren en de behandeling ervan,’ Stafvergadering MMC, Veldhoven, 23/04/2008. ‘Laparoscopische cystoprostatectomie met Bricker urinederivatie,’ L. Fossion. Voordracht op het LVO-congres, Veldhoven, 29/01/2009. ‘First laparoscopic cystoprostatectomy in combination with prepubic urethrectomy’, W. Runneboom, L. Fossion. Posterpresentatie op het 2nd World Congress on Controversies in Urology, Lissabon, 5-8/02/2009. ‘Current opinion on criteria for lymphadenectomy in localized prostate cancer’, W. Runneboom, P. Braam, M. Nanlohy, W. Levens, L. Fossion. Posterpresentatie op het 2nd World Congress on Controversies in Urology, Lissabon, 5-8/02/2009. ‘Oncologische resultaten en complicaties van de eerste 100 EERPE’s,’ W. Runneboom, L. Fossion. Voordracht op Wetenschapsavond in het MMC, Veldhoven, 5/03/2009. ‘Endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie (EERPE) voor prostaatadenocarcinoom: ervaring na 120 procedures ,’ L. Fossion. Stafvergadering MMC, Veldhoven, 14/04/2009. ‘Diagnosis and treatment in RCC’, L. Fossion. 1ste Refereeravond urologie in het MMC Veldhoven, 21/04/2009. ‘Current opinion on criteria for lymphadenectomy in localized prostate cancer’, L. Fossion, W. Runneboom, P. Braam, M. Nanlohy, W. Levens, A. Smans. Posterpresentatie op het EAES Congress, Prague, 17-20/06/2009. Award: Best poster presentation. ‘Endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie voor prostaatcarcinoom; ervaring na 120 procedures’, L. Fossion. Artikel in OK operationeel, n°5, sept 2009: 18-21. ‘Laparoscopische cystoprostatectomie met Bricker urine-derivatie,’ M. deJong, L. Fossion. Voordracht op NVU najaarsvergadering, Groningen, 13/11/2009. Abstract in NTvU, nr 7, november 2009: 191-192. ‘Indications for lymphadenectomy in localized prostate cancer can no longer be based on the Partin tables’, L. Fossion, W. Runneboom, P. Braam, M. Nanlohy, W. Levens, A. Smans. Posterpresentatie op het EMUC Congress, Barcelona, 26-29/11/2009. ‘Ligation of Santorini plexus - necessary step in endoscopic extraperitoneal radical prostatectomy ?’, J. Kliment, L. Fossion. Posterpresentatie op het 3rd World Congress on Controversies in Urology (CURy), Athens, 25-28/02/2010. ‘Ervaring na 155 EERPE + LPLND in het MMC,’ M. De Jong, L. Fossion. Refereeravond urologie, MMC Veldhoven, 3/03/2010. ‘Ervaring in het MMC met extended laparoscopische pelviene lymfeklierdissectie (n=301),’ W. Runneboom, L. Fossion. Refereeravond urologie, MMC Veldhoven, 3/03/2010. ‘Nieuwe aanwinst in de hormonotherapie: de LHRH-blokkers,’ L. Fossion. Refereeravond urologie, MMC Veldhoven, 3-/03/2010. ‘Minimaal invasieve benadering van het spierinvasieve blaascarcinoom: laparoscopische radicale cyst(oprostat)ctomie,’ M. De Jong, L. Fossion. Best award sessie op het 8ste NVEC-jaarcongres, Amersfoort, 16/03/2010. ‘Ervaring na 31 laparoscopische cyst(oprostat)ectomieën voor een blaastumor,’ M. De Jong, L. Fossion. Stafvergadering MMC, Veldhoven, 7/04/2010. ‘Laparoscopic radical cystectomy: initial experience with 31 cases in non-academic center,’ M. De Jong, L. Fossion. Posterpresentatie op het 18de EAES congres, Geneve, juni 2010. ‘Laparoscopic radical cystectomy: initial experience with 38 cases’, M. De Jong, L. Fossion. Poster presentation on the BAU congress, Louvain-la-Neuve, 10/12/2010.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
57
‘Synchronous laparoscopic radical nephrectomy left and contralateral right hemicolectomy during the same endoscopic procedure’, G. M. Veenstra, L. M. C. L. Fossion, K. de Laet, and A. A. P. M. Luijten. ISRN Surgery, 2011, Article ID 179456, 4 pages. ‘Open versus laparoscopische radicale cystectomie in een perifeer ziekenhuis’, S. Van Aarle, K.R. Van IJzendoorn, L.M.C.L. Fossion. Tijdschrift voor urologie, november 2011, nr 7, pag 167. ‘A modification for controlling the dorsal vascular complex in endoscopic extraperitoneal radical prostatectomy’, R.A.L. Jacobs, L.M.C.L. Fossion. Poster presentatie, BAU, Gent, 09/12/2011. ‘Laparoscopische tumornefrectomie links en contralaterale hemicolectomie rechts gecombineerd in één endoscopische procedure,’ G. M. Veenstra, L. M. C. L. Fossion, A.A.P.M. Luijten. Artikel Medisch Journaal, 2011, nr. 3:172-174. ‘Conventionele laparoscopische cystectomie,’ L. Fossion. Voordracht op NVEC congres, Arnhem, 13-03-2012. ‘Laparoscopische versus open radicale cystectomie,’ S. Van Aarle, L. Fossion. Video presentatie, NVEC congres, Arnhem, 13-03-2012. ‘Laparoscopische nefrectomie: een case serie van een Nederlands perifeer ziekenhuis,’ K. Rademakers, K. IJzendoorn, L. Fossion. Video presentatie, NVEC congres, Arnhem, 13-03-2012. ‘A modification for controlling the dorsal vascular complex in endoscopic extraperitoneal radical prostatectomy,’ R.A.L. Jacobs, L.M.C.L. Fossion. Poster presentation, NVU congres, Den Bosch, 11/05/2012. ‘A modification for controlling the dorsal vascular complex in endoscopic extraperitoneal radical prostatectomy’, R.A.L. Jacobs, K.L.J. Rademakers, L.M.C.L. Fossion. Video presentation, AUA congress, Atlanta, 21/05/2012. ‘Laparoscopic versus open radical cystectomy: results in a non-academic center,’ – S. Van Aarle, L.M.C.L. Fossion. Oral presentation, EAES congress, Brussels, 23/06/2012. ‘Radical laparoscopic prostatectomy for locally advanced disease’, J. Brandenburg, L.M.C.L. Fossion. Poster presentation, PROSCA congress (Global Congress on Prostate Cancer), Brussel, 27-30/06/2012. ‘Lymph node involvement after laparoscopic pelvic lymph node dissection: a retrospective analysis of 391 cases‘, V. Van Doorn, L.M.C.L. Fossion. Poster presentation, PROSCA congress (Global Congress on Prostate Cancer), Brussel, 27-30/06/2012. ‘Laparoscopic radical cystectomy, the Dutch experience,’ Oral presentation, TOPICS in urology, Stockholm, 9/09/2012. ‘Laparoscopische tumornefrectomie en conralaterale hemicolectomie,’ G. Veenstra, L.M.C.L. Fossion, A. Luijten. Artikel in OK Operationeel, 2012, nr 5/6:34-37. ‘Laparoscopic radicale cystectomy for bladder cancer in a non-academic centre: a single surgeon’s experience showing our results and learning curve.’ S. Van Aarle, V. Van Dooren, J. Brandenburg, A. Sonneveld, L. Fossion. European Urology. Nov. 2012, Vol 11 – Suppl. 5: 197 (P20). ‘Lymph node involvement in prostate cancer after laparoscopic pelvic lymph node dissection.’ V. Van Dooren, L. Fossion, A. Van Aarle, J. Brandenburg, E. Nanlohy-Manuhutu, W. Levens, K. De Laet, P. Braam. European Urology. Nov. 2012, Vol 11 – Suppl. 5: 232 (P122). ‘Radical laparoscopic prostatectomy for locally advanced disease.’ J. Brandenburg, L. Fossion, A. Van Aarle, V. Van Dooren. K. De Laet. European Urology. Nov. 2012, Vol 11 – Suppl. 5: 233-234 (P125). ‘Transperitoneal laparoscopic radical nephrectomy in a patient with severe scoliosis.’ T. Hermans, H. Pasmans, L.M.C.L. Fossion. Urology. 2013. ‘Oncological outcomes with a median follow-up of 32 months after laparoscopic radical cystectomy for bladder cancer ,’ T.J.N. Hermans, S. Van Aarle, L.M.C.L. Fossion. Oral poster presentation, EAU congress, Milano, 18/03/2013.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
58
‘Oncologische resultaten met een mediane follow-up van 32 maanden na laparoscopische radicale cystectomie voor blaaskancer ,’ T.J.N. Hermans, L.M.C.L. Fossion. Nominatie voor beste poster presentatie, Wetenschapsavond MMC, Velhoven, 21/03/2013. ‘De leercurve van laparoscopische radicale cystectomie: ervaring van één chirurg na 72 procedures.’ S. Van Aarle, E. Hoenjet, A. Sonneveld, L. Fossion. Poster presentatie, Wetenschapsavond MMC, Velhoven, 21/03/2013. ‘Influences on continence in EERPE.’ T. Hermans, R. Jacobs, E. Hoenjet, L. Fossion. Poster presentatie, Wetenschapsavond MMC, Velhoven, 21/03/2013. ‘Laparoscopische versus open radicale cystectomie: een retrospectieve studie bij 125 patiënten in een niet-academisch ziekenhuis.’ S. Van Aarle, E. Hoenjet, A. Sonneveld, L. Fossion. Poster presentatie, Wetenschapsavond MMC, Velhoven, 21/03/2013. ‘Blaaskanker en minimaal invasieve behandeling d.m.v. laparoscopische cystectomie,’ E. Hoenjet, L. Fossion. Staflunch MMC, Veldhoven, 3/04/2013. ‘Behandeling bij blaaskanker,’ E. Hoenjet, L. Fossion. Voordracht voor ziekenhuisapothekers MMC, Veldhoven, 16/04/2013. ‘Laparoscopische of open radicale cystectomie: Een retrospectieve vergelijking met 125 patienten in een perifeer ziekenhuis.’ S. Van Aarle, L. Fossion. Orale presentatie, NVU voorjaarsvergadering, Zwolle, 31/05/2013. ‘Lymph node involvement after laparoscopic pelvic lymph node dissection: a retrospective analysis of 391 cases‘, V. Van Doorn, L.M.C.L. Fossion. Poster presentatie, NVU voorjaarsvergadering, Zwolle, 31/05/2013. ‘Parameters influencing continence recovery after endoscopic extraperitoneal radical prostatectomy’, T.J.N. Hermans, R.A.L. Jacobs, L.M.C.L. Fossion. PROSCA congress, Marseille, 12-14/06/2013. ‘Resultaten na 8 jaar LRC-procedures,’ L.Fossion. Voordracht op de IKZ-vergadering, Eindhoven, 22/10/2013. ‘Cistectomia radicală laparoscopică - Experienţa de 5 ani a celei mai ample serii olandeze Laparoscopic Radical Cystectomy - The 5-Year Experience of the Largest Dutch Series’ M. Onaca, L. Fossion. Voordracht RAES congress (ARCE), Bucharest, Roemenië, 22/11/2013. ‘Laparoscopic radical cystectomy. Experience with 94 cases in a non-academic center.’ Poster presentatie. I. Jansen, L. Fossion. BAU-congress, Gent, 6/12/2013.
Artikels L.M.C.L. FOSSION, B.C. KNIPSCHEER , P.F.A. MULDERS – Laparoscopische partiële nefrectomie. Tijdschrift voor Geneeskunde, 64, nr. 22, 2008. M.R.P.A. DE JONG, L.M.C.L. FOSSION - Laparoscopische cystoprostatectomie met Bricker urine-derivatie. Nederlands Tijdschrift voor Urologie, nr. 7, Nov. 2009: 191-92. L.M.C.L. FOSSION, W. RUNNEBOOM, P. BRAAM, E. NANLOHY, W. LEVENS, A. SMANS – Current opinion on criteria for lymphadenectomy in localized prostate cancer, 2010; Europ Urol, Vol 24, Suppl. 1: S155 (P578). M.R.P.A. DE JONG, L.M.C.L. FOSSION – Laparoscopische radicale cystectomie – ervaring met de eerste 36 ingrepen. Medisch Journaal, 2010, nr. 3: 110-113. L.M.C.L. FOSSION – Inoperabel niercelcarcinoom. Medisch Journaal, 2011, nr. 1: 37-38. S. VAN AARLE, K.R. VAN IJZENDORN, L.M.C.L. FOSSION - Open versus laparoscopische radicale cystectomie in een perifeer ziekenhuis. Tijdschrift voor urologie, november 2011, nr 7, pag 167.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
59
G.M. VEENSTRA, L.M.C.L. FOSSION, K. DE LAET, A.A.P.M. LUIJTEN - Laparoscopische tumornefrectomie links en contralaterale hemicolectomie rechts gecombineerd in één endoscopische procedure. Medisch Journaal, 2011, nr. 3: 172-174. R.A.L. JACOBS, L.M.C.L. FOSSION – Leercurve voor endoscopische extraperitoneale radicale prostatectomie bedraagt minstens 200 gevallen. Medisch Journaal, 2012, nr. 1: 20-27. R.A.L. JACOBS, L.M.C.L. FOSSION – Een kritische analyse van de eerste 218 endoscopische exrtraperitoneale radicale prostatectomie procedures in een Nederlands perifeer ziekenhuis. Tijdschrift voor urologie, nr. 8, Dec. 2012: 197-204.
K. VAN IJZENDOORN, L.M.C.L. FOSSION – Open partiële nefrectomie, in een Nederlands perifeer ziekenhuis. Medisch Journaal, 2012, nr. 2: 6-9. C.M. VEENSTRA, L.M.C.L. FOSSION, A.A.P.M. LUIJTEN – Laparoscopische tumornefrectomie en conralaterale hemicolectomie. OK Operationeel, 2012, nr 5/6:34-37. V. VAN DOOREN, L.M.C.L. FOSSION – Predictive tools for lymph node involvement: An assessment of 395 patients who underwent pelvic lymph node dissection in a general hospital. Urologic Oncology, submitted 2012. S. VAN AARLE, V. VAN DOOREN, J. BRANDENBURG, A. SONNEVELD., L. FOSSION – Laparoscopic radicale cystectomy for bladder cancer in a non-academic centre: a single surgeon’s experience showing our results and learning curve. European Urology. Nov. 2012, Vol 11 – Suppl. 5: 197 (P20). V. VAN DOOREN, L. FOSSION, A. VAN AARLE, J. BRANDENBURG, E. NANLOHY-MANUHUTU, W. LEVENS, K. DE LAET, P. BRAAM. – Lymph node involvement in prostate cancer after laparoscopic pelvic lymph node dissection. European Urology. Nov. 2012, Vol 11 – Suppl. 5: 232 (P122). J. BRANDENBURG, L. FOSSION, A. VAN AARLE, V. VAN DOOREN, K. DE LAET – Radical laparoscopic prostatectomy for locally advanced disease. European Urology. Nov. 2012, Vol 11 – Suppl. 5: 233-234 (P125). T. HERMANS, H. PASMANS, L. FOSSION - Transperitoneal laparoscopic radical nephrectomy in a patient with severe scoliosis. Urology. 2013 Aug;82(2):485-8. doi: 10.1016/j.urology.2013.03.016. Epub 2013 May 29. T. HERMANS, S. VAN AARLE, L. FOSSION - Oncological outcomes with a median follow-up of 32 months after laparoscopic radical cystectomy for bladder cancer. Europ Urol. March 2013, Vol 12 - Suppl 1;e1037. T. HERMANS, R. JACOBS, L. FOSSION - Parameters influencing continence recovery after endoscopic extraperitoneal radical prostatectomy. Mirrors of Medecine. June 2013: pag 6. T. HERMANS, L. FOSSION - Oncologic outcome after laparoscopic radical cystectomy without neoadjuvant or adjuvant therapy with a median follow-up of 32 months. Urologia internationalis. (DOI: 10.1159/000353092) Urol Int. 2013 Sep 21. T. HERMANS, L. FOSSION - Open versus laparoscopische radicale cystectomie: een kostenanalyse. Medisch Journaal, 2013, nr. 2: 72-77. T. HERMANS, L. FOSSION - What about conventional laparoscopic radical cystectomy? Cost-analysis of open versus laparoscopic radical cystectomy. Journal of Endourology 2013 Dec: 30.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
60
Investeringen
Specifieke eisen voor het operatiekwartier OK bemanning: - 3 fulltimers + 3 parttimers - Geen leerlingen/onervaren urologie assistenten laten assisteren (alleen omlopen/instrumenteren) - Momenteel bestaat alleen bij Fossion een bemanning van 1-2 OK-assistenten (dankzij het gebruik van de endoboy), bij de andere urologen 2-3 OK-assistenten - Evt. verdeling OK-assistenten onco/laparo (hoogcomplex) endoscopie/penoscrotaal Input vanuit urologie: kostenbesparing door - weinig disposables - endoboy (1 personeelslid minder nodig per operatie) - uniformiteit en reproduceerbaarheid met garantie op behoud van optimale kwaliteit - assortiment reductie - training side-by-side Resultaten: - snellere procedure - minder complicaties - continuïteit - vast team die de urologen assisteren - optimale kwaliteit van zorg
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
61
Investeringsideeën: - 3D-laparoscopie toren of operatierobot voor minimaal invasieve chirurgie - ALA-fotodetectie (blue light) Kostenbesparing dankzij minimaal invasieve urologie: - snellere procedure - minder complicaties - minder personeel - zo veel mogelijk herbruikbare materialen - prima oncologische en functionele resultaten - goedkoopste techniek (goedkoper dan open en dan robot geassisteerd)
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
62
Kwaliteitsbeleid De landelijke prestatie-indicatoren betreffende kwaliteit hadden betrekking op incontinentie (gebruik van vragenlijsten, multidisciplinair overleg) en blaastumoren (multidisciplinaire oncologie bespreking, aanwezigheid en betrokkenheid van gespecialiseerde verpleegkundigen). De maatschap scoorde op beide indicatoren 100%. Gerealiseerde structurele verbeteringen in 2009 en 2010: stroomlijnen patiëntentraject polikliniek volgens het “one stop” principe, realisatie van een aparte ruimte voor incontinentie- en stomaconsultatie door de gespecialiseerde verpleegkundige, verruiming van de poliklinische faciliteiten, periodiek overleg met alle geledingen van de urologische unit. Nagenoeg alle aanwezige protocollen werden gereviseerd. Uniformiteit over beide locaties werd bereikt. Reguliere complicatiebespreking vond plaats (zie verslag). De maatschap werd gevisiteerd in 2014. Aanbevingen werden ter harte genomen. Initiatieven tot verbetering werden genomen.
Complicaties Alle complicaties worden zorgvuldig in een database bijgehouden. Vervolgens worden ze periodiek besproken tijdens een werkvergadering waarbij alle urologen aanwezig zijn. Indien er bepaalde trends zijn waar te nemen, worden hieromtrent afspraken en zo nodig een adequaat beleid opgesteld om deze complicaties in de toekomst te vermijden. De bespreking leidt tot kwaliteitsverbetering en helpt ons om de zorg op een zo hoog mogelijk niveau te brengen, zoals ook kan verwacht worden van een topklinisch ziekenhuis. . Om te komen tot een transparante en duidelijke registratie, zou deze best vanuit een landelijke beroepsvereniging worden georganiseerd. De NVU en de SWEN doet dit. Voor de laparoscopie houden we de Clavien classificatie aan, welke wereldwijd wordt aangeraden. Daarnaast beschrijven we per casus duidelijk en gedetailleerd elke complicatie, indien die plaatsvindt. Tijdens de ingreep worden ook foto’s en/of videobeelden geregistreerd welke tijdens besprekingen kunnen worden gebruikt. Er vindt periodiek overleg plaats binnen het Minimaal Invasief Centrum (MIC = vergadering van endoscopische georiënteerde chirurgen, gynaecologen en urologen) tijdens de zogenaamde ‘Complicatiebespreking’. Dit is ook een vereiste van de Inspectie van Volksgezondheid betreffende minimaal invasieve chirurgie. Binnen de oncologie commissie worden op reguliere basis complicaties besproken, zoals ook verplicht is vanuit de NIAZ-accreditatie oncologie. Vanuit de urologie participeren wij aan deze besprekingen. En als laatste vindt er ook periodiek overleg plaats met collegae urologen uit naburige ziekenhuizen waarbij bepaalde complicaties worden besproken. Tot op heden vond dit plaats met de urologen uit het St.-Anna ziekenhuis in Geldrop en het SJG Weert, omdat wij hiermee onze diensten delen. Vermeldenswaardig is het feit dat sedert 2012 elke vrijdag middag een gezamelijke indicatie-bespreking plaats vindt waarbij alle patiënten, welke gepland staan voor een operatieve ingreep, besproken worden binnen de vakgroep. Pas na goedkeuring op deze bespreking, kan de ingreep definitief worden ingepland. Deze procedure is mede ingevoerd om de kwaliteit van zorg te optimaliseren en de uniformiteit van urologisch beleid binnen de vakgroep te garanderen.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
63
Complicatie besprekingen Kwaliteitsanalyse urologie Maatschap urologie MMC-Veldhoven 2008-2013 • • • •
17/06/2009 17/03/2010 5/07/2011 25/09/2012
Vakgroep/maatschap urologie MMC 2013-ad hoc • • •
17/05/2013 30/09/2014 11/11/2014
Extra complicatiebeprekingen met casuïstiek vanuit het MMC • •
• • • •
RAMP meeting, SWEN, Echteld, 6/11/2009 (Dr. Fossion) Complicatie-bespreking/symposium MIC, MMC Veldhoven, 17/03/2010. (Dr. Fossion)
NVU kwaliteitsdatabase prostatectomie - werkvergadering; Utrecht, 26/01/2012. 25/07/2014 Complicatiebespreking steenlijden 2011 tem 2013 nav kwaliteitsanalyse behandeling steenlijden MMC door Anne Claire Sparla. 15/09/2014 Multidisciplinaire complicatiebespreking minimaal invasieve chirurgie “mesenteriaal trombose na laparoscopische cystectomie” tijdens de maand van de laparoscopie 13/06/2014 Multidisciplinaire complicatiebespreking minimaal invasieve chirurgie “acuut compartimentsyndroom na laparoscopische cystectomie, wat doen we met de benen” tijdens de maand van de laparoscopie
IKZ blaaskanker casus/complicatiebesprekingen (Blaaskankerteam: Dr. Fossion – Dr. Sonneveld) • 17/11/2011 • 15/05/2012 • 6/11/2012 • 21/05/2013 • 21/01/2014 Deelname aan Calamiteitencommissie, MMC Veldhoven vanuit de maatschap urologie MMC • 2011-2012 Casus lap CCE – Dr. Fossion • 2013 Casus – Dr. De Laet • 2014 Casus pararectaal abces – Dr. Fossion
IMFS
• • • • • • •
Intervisie training, MMC Veldhoven, 5/09/2012. Discovery training, Eindhoven, 28/11/2012. Intervisie training, Frans Meijer, Veldhoven, 4/06/2013. Intervisie o.l.v. Aart Sliedrecht, Veldhoven, 17/06/2013. ‘Els borst gesprek’- prostaatkankerpatiënten, MMC Veldhoven, 3/09/2013. IMFS werkvergadering, MMC Veldhoven, 20/11/2013. Intervisie oefening, regionaal netwerk urologie, Eindhoven, 18/02/2014.
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
64
Continentiezorg Inleiding In vele opzichten is 2013 een bewogen jaar geweest voor de continentie zorg. Met name veranderingen in de zorg en zorgverzekeringswet zijn van invloed geweest. Vele patiënten hebben deze veranderingen ook gemerkt en dit heeft soms voor lastige situaties gezorgd. Denk hierbij aan invoeren van de dagprijssystematiek. Ook de onduidelijkheid over wel of niet ziekenhuisverplaatste zorg (MSVT of AWBZ) heeft tot onrust geleid en vele discussies op alle niveaus. Verpleegkundigen continentiezorg Carla van Hirtum 20 uur Margo Kauwenberg 24 uur Op de verpleegafdeling zijn verpleegkundigen met het aandachtsgebied incontinentiezorg, te weten: Marijke Verheijen (2A) Jeannette Bogmans (2A) Wilma Cuppen (3B) Coby Keij (2B) Arianne Aarts (PAAZ) Renate Lemmens (PAAZ) Radicale Prostatectomie Sinds het begin van het jaar worden patiënten uit regio Weert doorverwezen naar het Máxima Medisch Centrum. Dit laat een exponentiële groei zien in de patiënten aantallen. Naar aanleiding van het behaalde Topzorg predikaat voor prostaatkankerzorg, heeft een Els Borst gesprek plaats gevonden. Dit in samenwerking met NFK (Nederlandse Federatie van kankerpatiëntenorganisaties) een viertal patiënten, 2 urologen en continentieverpleegkundigen. Ook in 2013 hebben we het Topzorg predikaat voor prostaatkankerzorg mogen ontvangen. We merken bij deze patiëntencategorie dat de zorgvraag steeds uitgebreider wordt. Er blijkt steeds meer behoefte te zijn aan de psycho-sociale begeleiding van de incontinentie, erectiele disfunctie en seksualiteit. Dit resulteert onder andere in stijgende cijfers voor de mannenpoli. Ook de uitleen van erectiepompen stijgt. Patiënten na radicale prostatectomie
2010
2011
2012
2013
Nieuwe patiënten Controle patiënten Klinische patiënten Pre-klinische patiënten
41
68
35 41
58 69 55 19
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
65
Mannenpoli Mannenpoli
2012 (aug t/m nov) 26 56 5
Nieuwe patiënten Controle patiënten Vacuümpomp Advies erectiele disfunctie Androskat injectie/instructie
2013 123 211 27 42 40
Blaasinstillatie in de thuissituatie. CIC + Gepan ®/uracyst®/ialuril ®
2010 8
2011 32
2012 57
2013 49
Bekkenbodempoli Bekkenbodemcentrum BB poli BB scopie BB udo Telefonisch consult
2010
2011
36 63
11 14
2012 99 8 18
2013 92 35 43 117
PTNS ( percutaneous tibial nerve stimulation) PTNS staat voor Percutaneous Tibial Nerve Stimulation. Hierbij wordt een onderbeenzenuw, de nervus tibialis, gestimuleerd met kleine elektrische prikkelingen. Het prikkelen van de zenuw zorgt ervoor dat de blaas zich niet meer ongewenst samentrekt, zodat de normale blaasfunctie zich kan herstellen. Behandelingen waarbij zenuwen op deze manier worden beïnvloed via elektriciteit noemen we ook wel neuromodulatie, neurostimulatie of zenuwstimulatie. Indicaties voor PTNS zijn: • Een ongewenst verlies van urine samengaand met een aanhoudend sterk gevoel te moeten plassen (aandrangsincontinentie). • Een aanhoudend sterk gevoel te moeten plassen (aandrang).U wordt op dag om uur verwacht op • Vaker dan normaal moeten plassen, in de regel meer dan 10 keer per dag (frequentie). • Moeite met goed leegplassen zonder dat prostaatvergroting daarbij een rol speelt (Niet Obstructieve Retentie). • Voortdurend hinderlijke en onbehandelbare pijn in de bekkenbodem, blaas of geslachtsorgaan (bekkenbodempijn).
PTNS Nieuwe patiënten Aantal behandelingen
2011 20
2012 27 282
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
2013 39 684
66
Er is gehoor gegeven aan de wens om een betere registratie te bewerkstelligen voor PTNSpatiënten. Er moest een beter inzicht komen in de resultaten van de behandeling. Hiervoor zijn we gebruik gaan maken van gevalideerde vragenlijsten. Naast een mictielijst, wordt nu ook gebruik gemaakt van de SF-36 (QoL), PRAFAB en VAS-score. Er zijn 3 meetpunten, te weten een 0meting, na 11 behandelingen en na een half jaar. Deze lijsten worden digitaal en in het EPD verwerkt. Gezien de grote toename van het aantal patiënten, zijn enkele verpleegkundigen van de functie afdeling ingewerkt om deze behandeling te doen. Aan de hand van een kort onderzoek naar de resultaten van PTNS, gevolgd door een presentatie voor Uroplasty, zien we een zeer groot succespercentage. Noot bij onderstaand diagram: 24% stop zonder resultaat blijkt een categorie te zijn die te snel is gestopt (na 6 weken) of een verkeerde indicatiestelling had.
Overige cijfers
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
67
Totaal patiënten 1e consult Vervolgconsult Klinische patiënten Telefonische eval CIC Dilatatie Inc advies Flow/residu Darm spoelen Blaas/cath problemen
2010 202 116 200 62 16 99 8 12
botox diverse Consult derden Overleg arts/thuiszorg
2011 731 253 81 25 357 69 13 76 3 1 18
2012 2203 384 1819 39 1185 114 13 120 5 0 8
62
2013 2300 527 1773 67 1481 130 23 164 16 4 42 2 81 6¹ 94¹
¹ code derde kwartaal ingevoerd Scholing 2013 Margo Kauwenberg: (Bij)Scholing gegeven op verpleegafdeling/ symposia/congressen/etc • • • •
Urologie training, Rochester Medical BV Klinische les verzorgd MMC, intermitterend zelfkatheterisatie bij residu na gynaecologische operaties Presentatie gegeven op het MMC over het kwaliteitsplan ivm mijn opleiding tot UCS verpleegkundige Fontys hogeschool, HBO verpleegkunde Module: Urologisch onderzoek en blaaskatheters Module: Katheters en de zin en onzin van blaasspoelen
(Bij)scholing zelf gevolgd • • • •
“ronde tafelbijeenkomst hollister” Psychosociale impact bij zelfkatheterisatie HBO opleiding Urologie Continentie Stoma verpleegkundige (UCS) aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen, diploma behaald juli 2013 Omgaan met lastige gesprekken Kernkwaliteiten en het geven en ontvangen van feedback
Margo werkt in het bekkenbodemcentrum Máxima, hieruit resulterende bijeenkomsten en bijscholingen zijn: • Deelname MDO bekkenbodem; bijeenkomst 1 x 6 weken
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
68
• • • •
•
Performance clinic voor bekkenbodempoliklinieken Vervolgbijeenkomst Performance clinic bekkenbodemkliniek Bijeenkomst bekkenbodemteam in opvolging performance clinic Maand van de bekkenbodem; • Prolaps en incontinentie, J v Veen • Bekkenpijn antepartum, T v Delft • Stress- en gemengde incontinentie, wel of geen UDO? F. Pernet Defecatiemanagement Praktijkopleiding, 4-daagse cursus
Symposia • • • •
EAUN te Milaan Mini-symposium “veranderingen in de zorg”, MSVT en AWBZ; wat betekenen deze veranderingen voor ons en voor de patiënt in de praktijk. CV&V symposium, ‘wij draaien door…. Nationaal Wellspect HealtCare urologie symposium
Divers •
Bestuurslid CV&V, namens het bestuur heeft Margo deelgenomen aan: o Commissielid wet & regelgeving; functiegericht voorschrijven/ RIFA o Afdelingsbijeenkomst V&VN o Verenigingsconferentie V&VN o naar mini-symposium van SBP geweest “goud in handen”, patiënt centraal in de zorg bij bekkenbodemproblemen. o Deelgenomen aan commissie onnodige zorg bij Vilans. o medewerking verleend aan herziening van het zorgboek urineverlies o CBO Utrecht, Netwerkbijeenkomst platform gedeelde besluitvorming
•
Werkbezoek poli andrologie te Zaandam in kader van opleiding voor UCSverpleegkundige RIF (regionaal incontinentie forum) Deelname CAB; Coloplast Advisory Board Nurses, adviesraad continentieverpleegkundigen voor productontwikkeling. Bijeenkomst Hoogland Medical BV;Veranderingen in de zorg, thema was huidige ontwikkelingen omtrent zorgverzekeraars in combinatie met het leveren van hulpmiddelen Deelname aan Els Borst gesprekken in het MMC. Dit zijn gesprekken tussen zorgverleners prostaatkanker en patiënten met partners geleid door een gespreksleider. Georganiseerd door het NFK. Bijdrage geleverd aan online magazine JIJ – NFK ( Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties), stukje geschreven over ED na prostaatkanker Interview in tijdschrift van Mediq combicare ivm behalen UCS diploma en wat dat betekent voor de patiënt Interview voor Máximaal en de site urologie ivm behalen UCS diploma en wat dat betekent voor de patiënt Met stand urologie vertegenwoordigd op seniorenbeurs in Valkenswaard
• • • • • • • •
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
69
Carla van Hirtum: (Bij)Scholing gegeven op verpleegafdeling/ symposia/congressen/etc • Geven van scholing aan BOL-leerlingen, intern • Presentatie gegeven over PTNS, uroplasty symposium (Bij)scholing zelf gevolgd • “ronde tafelbijeenkomst hollister” Psychosociale impact bij zelfkatheterisatie • “ronde tafelbijeenkomst hollister”Sexueel misbruik • Kernkwaliteiten en het geven en ontvangen van feedback • Afronden continentie opleiding • Neurogeen blaaslijden, Coloplast Symposia • EAUN te Milaan • Mini-symposium “veranderingen in de zorg”, MSVT en AWBZ; wat betekenen deze veranderingen voor ons en voor de patiënt in de praktijk • AWBZ/MSVT, medireva • Veranderingen in de zorg, AWBZ/MSVT, medireva • Symposium CV&V “sterren stralen” Divers • • • • • • •
Voorbereidingen Bosman symposium, wond stoma en incontinentiezorg Bard customer advisory Board RIF (regionaal incontinentie forum) Deelname aan Els Borst gesprekken in het MMC. Opzetten projectgroep afvoerend materiaal en incontinentie materialen Met stand urologie vertegenwoordigd op seniorenbeurs in Valkenswaard Omzetten eenmalige katheter
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
70
Overzicht van de urologen met hun curriculum Urologen van de maatschap urologie MMC Veldhoven (in volgorde van toetreding tot de maatschap):
Wim Levens werd geboren op 25 april 1953. Opleiding Middelbare studies: 1965-1971: Atheneum-B Bernardinus college te Heerlen Universitaire studies: 1971-1978: Studie medicijnen KU te Nijmegen (tijdens de medische studie enkele jaren jaarvertegenwoordiger alsmede lid van de faculteitsraad) Opleiding tot uroloog: 0/ Voorbereiding op de opleiding 1978-1980: Arts assistent (AGNIO) Juliana ziekenhuis te Ede 1980-1983: Tropenarts St.-Elisabeth Hospital Hwidiem te Ghana 1983-1984: Arts assistent psychiatrie (AGNIO) Radboud UMCN ziekenhuis te Nijmegen 1/ Algemene heelkunde 2/Urologie 1984-1989: Arts assistent urologie (in opleiding) RWTH Aken (opleider Prof. Dr. W. Lutzeyer) en Weverziekenhuis te Heerlen (opleider Dr. F. van de Weyer) 3/ Werkzaam als uroloog 1989-1990: Staflid afdeling urologie Universiteitskliniek Aken 1990-heden: Uroloog in het MMC te Veldhoven/ Eindhoven, voorheen St.-Josephziekenhuis 1990: Promotie te Aken (interferonbehandeling van het niercarcinoom, promotor: Prof. Dr. G. Jakse) 1998-1999: Lid stafbestuur St.-Josephziekenhuis te Veldhoven 1999-2001: Voorzitter stafbestuur 2000-2001: Voorzitter regionale specialistenvereniging “Interstaf “ 2002-2003: Divisiemanager snijdende disciplines 2003- oktober 2006: Lid Integraal Managementteam,medisch inhoudelijke portefeuille Jan. 2006- april 2007: Consultant Berenschot Adviesgroep Utrecht, sector “Zorg” Jan. 2007- heden: Consultancy op zelfstandige basis Bijkomende medische opleiding 1980: Tropencursus KIT te Amsterdam 1999-2000: Diverse korte opleidingen (vergadertechniek, communicatie, verandermanagement, omgang met de media) 2001: Opleiding “Medisch Management” Orde van medisch specialisten te Utrecht Afstudeerscripties: “Strategisch beleid van het “Managementparticipatie door medici” 2003- 2005: Opleiding Health Management Universiteit Tilburg (TIAS) Overige werkzaamheden: 1996-heden: Voorzitter van de NGO Stichting “Madamfo”(financiering, beoordeling en begeleiding van projecten in de Derde Wereld)
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
71
2001- april 2006: Coördinator Orde medisch specialisten 2001-2007: Bestuurslid Coöperatie vrij gevestigde specialisten MMC 2001-heden: Lid Kernstaf 2003-april 2006: Projectleider “Zorgdomein” (stroomlijnen logistiek proces huisarts- ziekenhuis) 1999-april 2006: Lid onderhandelingsteam MMC- zorgverzekeraars Specifieke interesse binnen de urologie: § Mannenkliniek: andrologie & erectiele dysfunctie § Incontinentie § Management
Miel Nanlohy-Manuhutu werd geboren op 12 januari 1961 te Vught. Opleiding Middelbare studies: 1973-1979 Gymnasium ß te Gorinchem 1979-1980 Reformatorische Bijbelschool Vormingsjaar Universitaire studies: Geneeskunde Vrije Universiteit Amsterdam: Propadeuse 1981 - Doctoraal 1984 - Artsexamen 1988 Opleiding tot uroloog: 0/ Voorbereiding op de opleiding - Twenteborgziekenhuis Almelo : arts-assistent Chirurgie - St-Anna ziekenhuis Oss : arts-assistent urologie niet in opleiding 1/ Algemene heelkunde 1993-1995 Bosch Medicentrum Den Bosch,Alg. Chirurgie vooropleiding Opleider: Dr. J. Wever 2/Urologie 1995-1997 Bosch Medicentrum Den Bosch, Perifere Urologie opleiding Opleider: Dr. J.W. Hoekstra 1997-1999 Academisch Ziekenhuis Utrecht,Academische Urologie opleiding Opleider: Prof. Dr. T. Boon Bijkomende medische opleiding - Schriftelijk examen EBU : november 1998 - Verpleeghuis voor geestelijk en lichamelijk gehandicapten : verpleeghulp - Stichting kruispost : Eerste hulp arts voor onverzekerden en illegalen - Luchthaven Schiphol : Eerste hulp arts Schiphol / keuringsarts - Basiscursus laparoscopie sept . 2006 SWEN - Cursus neuromodulatie UMCM 2005 - Attest praktische stralingshygiëne 4A/M 2013 Specifieke interesse binnen de urologie: § Kinderurologie § Bekkenbodempoli § Functionele urologie
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
72
Laurent Fossion werd geboren te Leuven, België, op 25 januari 1974. Opleiding Middelbare studies: 1986-1992: Sint-Jozefcollege, Turnhout. Jezuïeten college. Universitaire studies: Katholieke Universiteit Leuven, België. Afgestudeerd als Arts met de onderscheiding aan de K.U.L. op 30 juni 1999. Opleiding tot uroloog: 1/ Algemene heelkunde via de KU Leuven, België (Prof. Dr. P.L.O. Broos) § 1/08/1999-31/07/2000 Stedelijk Z.H. Dr. H. Kluge / Dr. L. Cardoen § 1/08/2000-31/07/2001 H. Hart Z.H. Dr. P. Vanclooster 2/Urologie o.l.v. Dr. P. Van Erps, ZNA Middelheim, Antwerpen, België § 1/08/2001-31/07/2005 ZNA Middelheim Dr. P. Van Erps § 06/2003-10/2003 Centre Hospitalier Universitaire Vaudois, Lausanne, Zwitserland Prof. Dr. Leisinger § 1/09/2004-31/07/2005 Radboud Universitair Centrum, Nijmegen Fellowship laparoscopie Prof. Dr. Debruyne § 1/09/2005-31/11/2005 ZNA Middelheim Dr. P. Van Erps 3/ Werkzaam als uroloog Erkenning als uroloog op 22/11/2005 door het RIZIV, België. Erkenning als uroloog op 28/03/2006 door het MRSC, Nederland. 1/01/2006 - 31/12/2007 Uroloog in het Bernhoven ZH, Oss. 1/01/2008 – ad hoc: Uroloog in het Maxima Medisch Centrum, Veldhoven. Bijkomende medische opleiding § 1/03/2002 Attest Brevet Acute Geneeskunde (urgentie-arts). § 5/09/2004 European Board of Urology - schriftelijk examen, Praag: geslaagd. § 2005 – 2006 Fellowship laparoscopie, UMCN Radboud – Dr. B. Knipscheer. § 10/06/2006 European Board of Urology - mondeling examen, Athene: geslaagd. § 10/06/2006 Fellow of the European Board of Urology. § 1/10/2006 Masterclass oncology - ESOU - schriftelijk examen, Barcelona: geslaagd. § 1/01/2010 Docent – Faculty of Health, Medicine and Life Sciences, Maastricht. § 20/04/2012 Attest praktische stralingshygiëne 4A/M, UOI, Nieuwegein. § 17/05/2013 Cursus ‘Good clinical practise,’ MMC Academie Veldhoven. § 23-24/05/2013 Cursus & training ‘Basic clinical teaching’, MMC Academie Veldhoven. Specifieke interesse binnen de urologie: § Oncologische urologie § Laparoscopische chirurgie (ervaring: meer dan 900 laparoscopisch oncologische procedures) § Minimaal invasieve urologie
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
73
Kevin De Laet werd geboren te België, op 6 mei 1978. Opleiding Middelbare studies: College van het Eucharistisch Hart Essen, Latijn Wetenschappen 1990-1996
Universitaire studies: Universiteit Hasselt en Universiteit Antwerpen, België. Afgestudeerd als Arts met de grootste onderscheiding op 23 juni 2003. Opleiding tot uroloog: 1/ Wetenschappelijk onderzoek Universiteit Antwerpen § 01/10/2003 -30/09/2005 Universiteit Antwerpen, Prof. Dr. JJ Wyndaele 2/ Algemene heelkunde § 01/10/2005-30/09/2006
ZNA Middelheim, Dr. M. Vanderveken
3/ Urologie § 01/10/2006-30/09/2007 § 01/10/2007-30/09/2008 § 01/10/2008-31/03/2010 § 01/04/2010-31/12/2010
Universitair Ziekenhuis Antwerpen , Prof. Dr. JJ Wyndaele Hopital Henri Mondor Parijs, Prof. Dr. C.C. Abbou Universitair Ziekenhuis Antwerpen , Prof. Dr. JJ Wyndaele AZ Groeninge Kortrijk, Dr. I. Billiet
4/ Werkzaamheden als uroloog § 01/01/2011 – ad hoc
Maxima Medisch Centrum
Erkenning als uroloog op 01/10/2010 door het RIZIV, België. Erkenning als uroloog op 01/01/2011 door het MRSC, Nederland. Bijkomende opleiding § 30/06/2010 Promotie onderzoek – PhD-thesis “Studies over de afferente bezenuwing van de lagere urinewegen” § 01/07/2011 Fellow of the European Board of Urology. § 2013 Attest praktische stralingshygiëne 4A/M Specifieke interesse binnen de urologie: § Laparoscopische chirurgie § Minimaal invasieve urologie § Steenchirurgie
Jaarverslag maatschap urologie MMC – anno 2014
74