Maatschap Urologie
Met een katheter naar huis
Diaconessenhuis Leiden Met een katheter naar huis
Inleiding U heeft zojuist een blaaskatheter gekregen om de urine te laten weglopen. Een katheter is een soepele slang waardoor urine uit de blaas kan aflopen. Deze slang blijft vastzitten in de blaas door een klein ballonnetje, dat wordt opgeblazen via dit slangetje. Op deze manier kan de urine aflopen uit de blaas.
De katheter kan op 2 manieren in de blaas worden geplaatst: 1. Transurethraal. 2. Suprapubisch. De transurethrale katheter Deze katheter wordt ingebracht door een arts of verpleegkundige en gaat door de plasbuis naar de blaas. U kunt dus niet meer normaal plassen. Krijgt u de katheter voor langere tijd, dan moet u deze na ongeveer 12 weken laten verwisselen door de thuiszorg of huisarts. U krijgt hiervoor een afspraak mee. Verzorging Was dagelijks de huid rondom het slangetje met lauw water. Mannen dienen het gebied onder de voorhuid zorgvuldig te wassen. Vrouwen dienen het gebied rondom de vagina en de anus zorgvuldig te wassen. Dit om de katheter zoveel mogelijk bacterievrij te houden. De suprapubische katheter Deze katheter, kortweg sp genoemd, wordt, na verdoving, door de arts in de onderbuik geprikt, rechtstreeks in de blaas, net boven het schaambeen. De sp wordt via de buik ingebracht, omdat u via de normale weg niet goed meer kunt plassen. De urine kan de eerste paar dagen wat bloederig zijn en het kan enkele bloedstolseltjes bevatten. Dit is normaal en komt door het inbrengen van de slang.
2
Diaconessenhuis Leiden Met een katheter naar huis
Als de urine na een week nog erg rood ziet, neem dan contact op met uw huisarts. Als u de sp voor langere tijd krijgt, komt u na ongeveer 6 weken terug om de katheter te laten wisselen. De eerste paar keer wordt dit in het ziekenhuis gedaan, daarna door de thuiszorg, huisarts of incontinentieverpleegkundige van het ziekenhuis. Ook hiervoor krijgt u een afspraak mee. Verzorging Met een sp kunt u alles doen wat u voorheen deed. U kunt gewoon dagelijks wassen en douchen en ook seksuele activiteiten zijn geen probleem. De insteekopening van de sp moet iedere dag opnieuw worden afgedekt met een steriel gaas (splitgaas). Deze zet u vast met een pleister. Als de huid rondom de sp rood ziet, of als er wat vochtafscheiding is, moet u de huid eerst joderen voordat u het gaasje erop doet. Dit kan bijvoorbeeld met betadinezalf. Attentie Is de sp er uitgevallen, neem dan direct contact op met uw huisarts of het ziekenhuis. Binnen korte tijd is het namelijk nog mogelijk om een nieuwe katheter door het kanaal te voeren, duurt dit langer dan één uur dan zullen de blaas en de huid zich weer sluiten. Het starterspakket U heeft zojuist een pakket meegekregen met allerlei materialen die het verzorgen van uw katheter mogelijk maken. In het pakket zitten de volgende materialen: 3 dagzakken 3 nachtzakken 6 aansluitstukjes 1 bedhaak 1 beenzakhouder 1 paar beenbandjes eventueel (hangt af van het pakket) 1 rol pleisters en 1 doos gaasjes. Urine opvangen De urine, die door de slang afloopt, komt in een opvangzak. Er zijn 2 typen opvangzakken: een dagzak en een nachtzak.
3
Diaconessenhuis Leiden Met een katheter naar huis
De dagzak:
De nachtzak:
De dagzak is op lengte afknipbaar. De slang kan met behulp van een schaar ingekort worden. Knip niet buiten het gladde gebied op de slang.
Het is belangrijk om zoveel mogelijk van het gladde gedeelte aan de slang te laten zitten (zie 1), om zo een veilige verbinding tussen het aansluitstukje en de slang te krijgen. Druk op een paar centimeter van het uiteinde de slang samen en duw tegelijkertijd het aansluitstukje zover mogelijk in de slang (zie 2). Overdag draagt u een dagzak, waar een halve liter urine in kan. Deze zak draagt u op uw bovenbeen en kunt u bevestigen met de beenzakhouder.
4
Diaconessenhuis Leiden Met een katheter naar huis
Hieronder ziet u hoe u de beenzakhouder bevestigt.
Houd de bovenkant (de gekleurde rand) van de urinebeenzakhouder vast en trek hem over de voet naar het bovenbeen.
Plaats de beenzak op de bovenste helft van de beenzakhouder en duw de aftapkraan door de opening in het midden van de rode streep.
Trek de onderste helft van de urinebeenzakhouder over de urine-opvangzak.
De urine-opvangzak is nu stevig op het been bevestigd.
5
Diaconessenhuis Leiden Met een katheter naar huis
Hetzelfde geldt voor het onderbeen.
Het legen van de dagzak Als de dagzak zich heeft gevuld met urine kunt u het kraantje aan de onderkant openzetten en de urine in het toilet af laten lopen. Vergeet niet het kraantje weer dicht te zetten. Zodra u klikjes hoort, zit het kraantje goed dicht. U kunt ongeveer 5 dagen met een dagzak doen. ’s Avonds kunt u een nachtzak aan de dagzak bevestigen. In een nachtzak kan anderhalve liter urine. Hij is dus groot genoeg voor de gehele nacht, zodat u er ’s nachts niet uw bed voor uit hoeft. Het bevestigen doet u door de nachtzak aan het kraantje van de dagzak te bevestigen. Let hierbij wel op dat u het kraantje van de nachtzak eerst dichtdoet. Het kraantje van de dagzak kan vervolgens opengezet worden, zodat de urine in de nachtzak komt. De nachtzak kunt u vervolgens met behulp van de bedhaak aan uw bed hangen. De nachtzak moet namelijk altijd lager hangen dan uw blaas. Hiernaast ziet u de nachtzak bevestigd aan een bed met behulp van de bedhaak.
Het legen van de nachtzak Als de nachtzak zich heeft gevuld met urine kunt u het kraantje aan de onderkant openzetten en de urine in het toilet af laten lopen. De nachtzak kunt u na het legen omspoelen met lauwwarm water en opbergen in een schone handdoek. U kunt ongeveer 5 nachten met één nachtzak doen. Nieuw materiaal bijbestellen In het pakket dat u heeft meegekregen zitten formulieren waarop precies staat
6
Diaconessenhuis Leiden Met een katheter naar huis
hoe u nieuwe materialen kunt bestellen. Over het algemeen is het zo dat u een telefoonnummer kunt bellen en een medewerker van de betreffende firma aan de lijn krijgt. Op de bijgevoegde formulieren staan de bestelnummers die u dan doorgeeft aan de medewerker. De bestelde materialen heeft u in principe de volgende dag in huis. Gemiddeld is het startpakket voldoende voor zo’n 10 dagen. Vergoeding De firma waarvan u het starterspakket heeft ontvangen declareert zelf de kosten bij uw zorgverzekeraar. U hoeft hier dus niets voor te regelen. Over het algemeen worden alle materialen die u nodig heeft voor het verzorgen van uw katheter vergoed door de verzekering. Belangrijk! Wij raden u aan om voldoende water te drinken. Dit wil zeggen 1,5 liter, naast de gebruikelijke kopjes koffie en thee. Dit om uw blaas goed schoon te houden en eventuele urineweginfecties te voorkomen. Ook bevordert dit de doorgang van de katheter. Verder is het belangrijk om voor en na het verwisselen van een urinezak uw handen te wassen. Mogelijke problemen In het begin kunt u last hebben van: • Lichte blaasirritatie (het gevoel dat u moet plassen). Dit kan worden veroorzaakt door het ballonnetje dat opgeblazen zit in de blaas en tegen de blaaswand komt. • Urinelekkage langs de katheter. Dit wordt veroorzaakt door blaaskrampen of door een volle blaas. Als er geen urine meer afloopt door de katheter ga dan het volgende na: • Wordt de afvloed niet verhinderd door een knik in de slang? • Bevindt de opvangzak zich lager dan de blaas? • Heeft u voldoende gedronken? (minimaal anderhalve liter, tien glazen per dag.) Heeft u deze problemen opgelost en loopt de urine nog steeds niet, dan is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts of de polikliniek urologie (in weekend, avond en nacht de afdeling urologie).
Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u deze stellen aan uw uroloog of contact opnemen met de polikliniek Urologie.
Maatschap Urologie: Telefoonnummer: 071 - 517 82 44 0314/5015152/DIA840
7
