Urologie
Naar huis met een blaaskatheter of suprapubische katheter
www.catharinaziekenhuis.nl
Inhoud Plaatsing van de katheter ................................................................... Welke materialen gebruikt u bij de verzorging ................................... Belangrijke leefregels ......................................................................... Mogelijke problemen ......................................................................... Nieuw materiaal bestellen .................................................................. Vragen................................................................................................. Contactgegevens ................................................................................
Patiëntenvoorlichting:
[email protected] URO018 / Naar huis met een blaaskatheter of suprapubische katheter / 17-07-2014
2
3 5 6 6 7 7 7
Naar huis met een blaaskatheter of suprapubische katheter U heeft zojuist een katheter gekregen om de urine te laten weglopen. Een katheter is een soepele, holle slang waardoor urine uit de blaas kan aflopen. De katheter blijft vastzitten in de blaas door een ballonnetje dat wordt opgeblazen via dit slangetje. Aan het einde van de katheter is een zak bevestigd, die de urine opvangt. In de volgende tekeningen kunt u zien hoe de organen in het onderlichaam liggen.
Dwarsdoorsnede van het onderlichaam van de vrouw
Dwarsdoorsnede van het onderlichaam van de man
Plaatsing van de katheter
De katheter kan op twee manieren in de blaas worden geplaatst: 1. trans-urethraal 2. supra-pubisch 3
1. De trans-urethrale blaaskatheter
Een arts of verpleegkundige brengt deze katheter via de plasbuis tot in de blaas in (trans-urethraal). Deze katheter zit in de blaas vastgemaakt met een ballonnetje gevuld met steriel water. U kunt hierdoor dus niet meer normaal plassen. Als u de trans-urethrale katheter voor langere tijd krijgt, komt u na ongeveer zes weken terug bij het Urologisch Behandelcentrum om de katheter te laten wisselen. U krijgt hiervoor een afspraak mee. Belangrijk!
Wanneer de trans-urethrale katheter er spontaan uitvalt, moet u direct contact opnemen met uw huisarts of het ziekenhuis, omdat binnen drie uur een nieuwe katheter ingebracht moet worden. Verzorging van de transurethrale blaaskatheter
Was één keer per dag de huid rondom het slangetje met lauw water. Mannen dienen het gebied onder de voorhuid zorgvuldig te wassen. Vrouwen dienen het gebied rondom de vagina en de anus zorgvuldig te wassen. Dit om de katheter zo veel mogelijk bacterievrij te houden. U kunt de katheter zo nodig vastzetten (fixeren) met een pleister in de lies of op het bovenbeen. 2. Wat is een suprapubische katheter
Een suprapubische katheter (SPK) is een dun hard slangetje, dat via een snede in de huid (incisie) via de buikwand in de blaas wordt ingebracht. Om te voorkomen dat de katheter uit de blaas glijdt, bevindt zich aan het uiteinde een ballonnetje, dat gevuld is met steriel water. Voor de ingreep wordt de buikwand geschoren tussen de navel en het schaambeen. Vaak is er een extra bevestiging met een hechting bij de insteekopening, bij eerste katheterinbreng. De hechting wordt de 10de dag verwijderd. Dit kan door de huisarts of door de thuiszorg gedaan worden. De suprapubische katheter wordt via de buik ingebracht, omdat u via de normale weg niet goed meer kunt plassen. 4
De urine kan de eerste paar dagen wat bloederig zijn en kan enkele bloedstolseltjes bevatten. Als de urine na een week nog erg rood ziet, neem dan contact op met de polikliniek Urologie. Als u de suprapubische katheter voor langere tijd krijgt, komt u na ongeveer zes weken terug bij het Urologisch Behandelcentrum om de katheter te laten wisselen. U krijgt hiervoor een afspraak mee. Belangrijk!
Wanneer de suprapubische katheter eruit is gevallen, neem dan direct contact op met uw huisarts of met het ziekenhuis. Binnen ongeveer één uur is het namelijk nog mogelijk om een nieuwe suprapubische katheter door het kanaal in te voeren. Duurt dit langer dan één uur dan sluiten de blaas en de huid zich weer. Verzorging
Was dagelijks de insteekopening van de suprapubische katheter met een washandje met lauw water. U mag niet douchen of baden, totdat de hechting is verwijderd. Nadat de hechting is verwijderd, kunt u zich gewoon weer douchen, baden mag wel maar niet te lang. Met een suprapubische katheter kunt u verder alles doen wat u voorheen ook deed. Ook seksuele activiteiten zijn geen probleem. U kunt de katheter zo nodig vastzetten met een pleister op de onderbuik of het bovenbeen.
Welke materialen gebruikt u bij de verzorging
U heeft van de verpleegkundige zojuist een pakket meegekregen met materialen die het verzorgen van de katheter mogelijk maken. Er zijn twee mogelijkheden voor het opvangen van de urine. Uw arts heeft met u besproken welke methode in uw geval gewenst is: 1. De urine kan continue in een beenzak of nachtzak aflopen (de katheter staat dan ‘open’). De urine die door de slang continue afloopt, komt in een opvangzak. Overdag gebruikt men hier een beenzakje voor en ’s nachts een nachtzak. Het verwisselen van een beenzak naar een nachtzak en andersom gebeurt telkens op dezelfde manier. Het beenzakje wordt losgekoppeld van de katheter. Hierna wordt de nachtzak aan de katheter gekoppeld. 5
Het is belangrijk dat de katheteruitgang goed over het koppelstuk heen geschoven wordt om lekkage te voorkomen. De opvangzak dient altijd lager te hangen dan uw blaas. De urine die in het beenzakje zit, kan worden geleegd in het toilet. Het zakje kan onder de kraan worden doorgespoeld en te drogen worden gelegd. Een zak is drie dagen te gebruiken waarna deze vervangen moet worden door een nieuwe zak. 2. De katheter kan ook ‘afgedopt’ worden (u heeft geen opvangzak). Hierbij blijft de urine in de blaas tot u aandrang krijgt. Wanneer u aandrang heeft, verwijdert u het stopje zodat de urine weg kan lopen. Nadat alle urine is weggelopen, plaatst u het dopje weer terug. De katheter moet minimaal om de drie uur open worden gezet.
Belangrijke leefregels
Het is belangrijk dat u voldoende water drinkt. Dit wil zeggen 1,5 liter water extra, naast uw gebruikelijke kopjes koffie, thee en andere dranken. Dit om uw blaas goed te spoelen, schoon te houden en om eventuele urineweginfecties te voorkomen. Ook bevordert dit de doorgang van de katheter. Verder is het belangrijk om vóór en na het verwisselen van een urinezak uw handen te wassen.
Mogelijke problemen
Het is mogelijk dat u last heeft van: • Lichte blaasirritatie (het gevoel dat u moet plassen). Dit kan worden veroorzaakt door het ballonnetje dat opgeblazen zit in de blaas en tegen de blaaswand komt. • Urinelekkage langs de katheter. Dit wordt veroorzaakt door blaaskrampen of een volle blaas. Neem dan contact op met de polikliniek Urologie. Als er geen urine meer afloopt door de katheter ga dan het volgende na: • Wordt de afvloed niet verhinderd door een knik in de slang? • Bevindt de opvangzak zich lager dan de blaas? • Heeft u voldoende gedronken? (Minimaal 1,5 liter, dit zijn tien glazen per dag.) 6
Heeft u deze eventuele problemen opgelost, maar loopt de urine nog steeds niet, dan is het verstandig om contact op te nemen met uw huisarts of de polikliniek Urologie.
Nieuw materiaal bestellen
U heeft van de afdeling een starterpakket gekregen met een kleine voorraad voor de komende weken. In het pakket zitten formulieren waarop beschreven staat hoe u de materialen zelf dient bij te bestellen. Verder staat hier in hoe en wanneer de materialen bij u worden afgeleverd. U kunt uw bestelling telefonisch doorgeven aan een medewerker van de firma die uw materiaal levert. De afdeling Urologie heeft de betreffende firma al laten weten welke materialen u precies gebruikt. Vergoeding van de materialen
De firma waarvan u het starterpakket heeft ontvangen, declareert zelf de kosten bij uw zorgverzekeraar. U hoeft hiervoor dus niets te regelen. Over het algemeen worden alle materialen die u nodig heeft voor het verzorgen van uw katheter vergoed door de verzekering.
Vragen
Bij vragen of problemen kunt u op maandag tot en met vrijdag tijdens kantooruren telefonisch contact opnemen met de polikliniek Urologie. Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp.
Contactgegevens
Catharina Ziekenhuis Telefoon 040 - 239 91 11 www.catharinaziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp 040 - 239 96 00 Polikliniek Urologie 040 - 239 70 40 7
Routenummer(s) en overige informatie over de afdeling Urologie kunt u terugvinden op www.catharinaziekenhuis.nl/urologie.
8
9
10
11
Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven
