Jaarmagazine woonstad rotterdam

Jaarmagazine 2010

woonstad rotterdam

11 | Je koophuis hééél dichtbij

13 | Het Oude Noorden

41 | Jaffa Zuid

Een jaar geleden trad Woonstad Rotterdam officieel naar buiten. Terwijl we dat deden pakten zich donkere wolken samen boven onze hoofden. In de bouwsector waren de gevolgen van de economische crisis begin 2009 al goed merkbaar. Maar in het vroege najaar stak de economische tegenwind pas echt goed op, zeker in de branche waarin wij als wooncorporatie ons bewegen. De woningmarkt stagneerde als nooit tevoren. Dat is uiteraard niet zonder gevolgen voor onze resultaten gebleven. Tegenvallende opbrengsten uit de verkoop van woningen hebben geleid tot een hoger negatief resultaat dan verwacht. In 2009 vingen we ook de eerste signalen op dat meer huurders moeite hebben met betalen van hun huur. Naar verwachting zet deze ontwikkeling door in 2010. Wij zetten alles op alles om ervoor te zorgen dat huurders hun woning kunnen behouden.

Inmiddels hebben we al veel maatregelen genomen

met een lager inkomen. Maar Woonstad Rotterdam

om de negatieve tendens te keren. Het besef dat we

gaat verder: wij richten ons op het creëren van vitale

de tering naar de nering moeten zetten is binnen de

en aantrekkelijke wijken. Dit akkoord zou ertoe kun-

organisatie goed doorgedrongen. Een gezonde be-

nen leiden dat wij niet meer in staat zijn woningen

drijfsvoering is voor ons maar ook voor onze klanten

aan te bieden aan middeninkomens. Wij betreuren

van groot belang. We blijven daarom onze primaire

dit, omdat middeninkomens een positieve bijdrage

taken onverminderd en onveranderd uitvoeren,

leveren aan vitale en aantrekkelijke wijken. Daar-

maar we staan veel kritischer tegen over de ‘extra’s’

naast bieden duurdere woningen bewoners die uit

die we voorheen als vanzelfsprekend beschouwden.

de sociale verhuur gegroeid zijn de mogelijkheid

Ook wij moeten keuzes maken. Dat alles onder het

wooncarrière te maken in hun eigen wijk. Wij willen

motto: als je minder munitie hebt moet elk schot

deze groep graag behouden voor onze wijken.

raak zijn. De gemeente Rotterdam kan de komende vijf jaar

Toch is het niet allemaal kommer en kwel. Ondanks

substantieel minder investeren dan in de afgelopen

de economische crisis heeft Woonstad Rotterdam in

tien jaren. Het nieuwe college dat na de verkiezin-

2009 de productiedoelstellingen die we met de ge-

gen van maart 2010 is aangetreden, zal duidelijke

meente Rotterdam afspraken ruimschoots gehaald.

keuzes moeten maken. Woonstad Rotterdam vindt

Met 603 bouwstarts in de nieuwbouw en 150 in de

het van belang goede woonafspraken te maken voor

transformatie hebben wij ook meer dan voldaan

komende periode.

aan onze interne doelstellingen. Een interessant detail daarbij is dat Woonstad Rotterdam, net als in

In 2009 kwam er duidelijkheid over de Europese

2008, de enige corporatie is die dat klaarspeelde.

regelgeving rond staatssteun. Woonstad Rotterdam

We zijn daar trots op en putten er hoop uit voor de

ziet de afspraak als erkenning van het feit dat cor-

toekomst.

poraties verantwoordelijk zijn voor het bieden van goede en betaalbare woningen voor huishoudens

Arjan Schakenbos, bestuursvoorzitter

Inhoud

Waar we voor gaan.

03 Wie is Woonstad Rotterdam 04 We worden steeds meer woonadviseur 06 Voorrang aan betere dienstverlening 08 Stadsbrede aanpak van woonoverlast succesvol 10 Woonstad Rotterdam brengt je koophuis hééél dichtbij 13 Oude Noorden in 2014 de meest gewilde

volkswijk van Rotterdam

16 Anna-Maria verleidt bewoners om mee te doen 18 Een nieuwe start in Pendrecht 20 In de prijzen voor de meeste bouwstarts 22 Extra impulsen voor Krachtwijken 24 I ❤ RZ 26 Goede contacten 28 We willen nóg groener worden 30 Uit en Thuis, Actief in De Esch 32 Actieve student huurt kamer voor weinig 34 Samen investeren in West-Kruiskade 36 De lakens opschudden in Overschie

Woonstad Rotterdam is een corpora-

ningaanbod en de aanvullende produc-

over een toekomstgerichte woningpor-

maar werken consequent vanuit een

tie die zich onlosmakelijk verbonden

ten en diensten willen we zoveel moge-

tefeuille, waarvan de waarde boven het

programma voor de lange termijn. We

voelt met de stad Rotterdam. We zijn

lijk maatwerk leveren. Drie: we werken

Rotterdamse gemiddelde ligt.

verwachten van onze partners dat zij

er trots op in deze levendige metropool

aan voortdurende verbetering van onze

te acteren en werken met passie en

dienstverlening in nauwe samenspraak

Samenwerken moet!

daadkracht voor de Rotterdammers. We

met de klanten.

We weten dat we onze ambitie alleen

hebben expliciet gekozen voor de stad

zich daaraan committeren en ons optimaal faciliteren.

maar kunnen waarmaken door nauw

Zoeken naar nieuwe oplossingen

Rotterdam als werkgebied, en niet voor

Visie en aantrekkelijke wijken

samen te werken met alle betrokken

Als maatschappelijk ondernemer steekt

de periferie. Zo leren we onze stad door

Woonstad Rotterdam werkt aan vitale

partijen. Alleen zo breng je werkelijke

Woonstad Rotterdam haar nek uit bij

en door kennen en kunnen we onze

en aantrekkelijke wijken en kiest daar-

verbetering tot stand. Onze partners

het realiseren van creatieve, vernieu-

deskundigheid optimaal inzetten. Wij

bij voor een gebiedsgerichte aanpak.

zijn de bewoners - zowel huurders als

wende ideeën en concepten. We zijn

zijn er voor de stad.

We zetten in op de instandhouding en

kopers - de gemeente Rotterdam en de

leidend in het denken over maatschap-

In 2014: waarderen onze klanten onze dienstverlening met een 7 is 70% van de bewoners tevreden over het wonen in hun buurt ligt de vastgoedwaarde van onze woningen 10% boven het gemiddelde

de positieve ontwikkeling van de wijken

deelgemeenten, en vele maatschap-

pelijk ondernemerschap en we zijn

De klant voorop

waar wij actief zijn zodat onze klanten

pelijke instellingen. We vervullen de

proactief betrokken bij het voeren van

We zijn er voor de stad, voor onze

goed, prettig en veilig kunnen wonen

rol van aanjager en, als het nodig is, die

relevante discussies op lokaal en natio-

klanten. Onze klantstrategie rust op

in betaalbare huizen. We kiezen daar-

van regisseur. Waar andere partijen

naal niveau. Waar nodig zijn we bereid

drie peilers. Eén: we gaan in dialoog

bij zoveel mogelijk voor een integrale

hun verantwoordelijkheid niet (kunnen)

de grenzen van ons speelveld op te rek-

hebben we de CO2-uitstoot

met onze klanten door hen serieus

benadering van wonen, werken, leren,

nemen, nemen wij die over als we dat

ken, zo nodig ook buiten de stad. Als het

met 10% verminderd

te betrekken bij de ontwikkelingen in

zorg en welzijn. In gezonde en vitale

kunnen en noodzakelijk vinden. Samen-

maar goed is voor Rotterdam, want

hun woonomgeving. We streven naar

wijken zijn bewoners tevreden over het

werken doe je voor de lange termijn,

aantoonbare bewonersinvloed op ons

wonen in hun buurt, bestaan er gewaar-

vinden wij bij Woonstad Rotterdam. Wij

Woonstad Rotterdam

beleid en het beheer. Twee: in ons wo-

deerde woonmilieus en beschikken we

gaan niet voor korte termijn succesjes,

is er voor de stad.

waarderen onze stakeholders de samenwerking met een 7

(in vergelijking met 2009)

38 Dé blikvanger van Spangen 41 Jaffa-Zuid verandert ingrijpend 44 Oud-Charlois, broedplaats voor kunstenaars 46 Nieuwe bewoners op de Kaap

jaarmagazine 2010 WOONSTAD ROTTERDAM

Marja de Bruyn

Zo open en transparant mogelijk de woonruimte verdelen. Dat is de opdracht

ning en leefstijl kunnen uitspreken - om

waar woningaanbieders in Rotterdam voor staan. Dit proces behoort beter en

vervolgens de woningen op het scherm

soepeler te verlopen, want dat het nu niet optimaal gaat, daarover is iedereen

te krijgen die daar het best op aanslui-

het eens. Waar de schoen wringt? Marja de Bruyn, bestuurder bij Woonstad

ten. Een andere mogelijkheid is om via

Rotterdam, vat het in één zin samen: ‘Het huidige systeem gaat uit van het

sms of e-mail tips te versturen wanneer

aanbod aan woningen en niet van de wensen van de klant.’

zo’n woning beschikbaar komt. Via kop-

‘We worden steeds meer woonadviseur’

pelingen met Google-maps en Street

Hoe werkt het systeem nu? Woning-

alleen al omdat Rotterdam meer dan

met weigeringen of met mensen die niet

‘Woningzoekenden gaan er vaak vanuit

zoekenden vragen een woonpas aan,

tachtig wijken kent, is het daar niet ge-

komen opdagen als ze een woning krij-

dat een woning kopen er niet in zit, ter-

woningen worden in de woonkrant gezet

makkelijk zoeken. Al helemaal niet als

gen aangeboden,’zegt Marja de Bruyn.

wijl dat soms best wel kan,’ vindt Marja

en degene met de langste inschrijfduur

je op zoek bent naar informatie over de

‘Daarom wordt in de Maaskoepel samen-

de Bruyn. ‘Wij kunnen hen daar in advi-

krijgt de woning. Daar komt bij dat de

leefstijl in een straat of buurt. En voor

gewerkt om een omslag te maken: in

seren. We hebben zowel huur- als koop-

informatie over woningen en wijken

veel woningzoekenden is dat juist vitale

plaats van de beschikbare woonruimte

woningen in ons bezit. Bovendien kennen

beperkt is. Marja de Bruyn: ‘De website

informatie.’

te verdelen moeten we toe naar een

we de wijken als geen ander. We zullen

Woonnet informeert weliswaar over

De andere kant van de medaille is dat

systeem waarin we woningzoekenden

ons de rol van woonadviseur meer eigen

wijken en vrijkomende woningen, maar

wooncorporaties vaak te maken krijgen

aan een woning helpen die het meest

moeten gaan maken. In onze organisatie

tegemoet komt aan hun wensen. Daar

zijn de verhuur en de verkoop van wonin-

moeten we onze dienstverlening op in-

gen nu nog gescheiden. Dat moeten we

richten.’

veranderen, zodat we mensen die

Woonstad Rotterdam voldoet al aan nieuwe Europese regels voor verhuur

View krijgen zoekers dan meteen veel informatie. Nieuwe digitale mogelijkheden alleen zetten echter onvoldoende zoden aan de dijk. Ook deskundig persoonlijk advies is van groot belang. Woonadvies op maat

Wooncorporaties hebben tot taak in

In 2009 is 9% van alle verhuurde wo-

de huisvesting te voorzien van mensen

ningen verhuurd via Lokaal Maatwerk.

Zoeken op woonprofiel

(in de toekomst) een voorkeur-

die niet in staat zijn zelf een woning te

Door middel van dit Lokaal Maatwerk

Dit betekent bijvoorbeeld dat onder-

profiel sturen of sms’en,

huren of te kopen. In 2009 verhuurden

willen we onder meer de sociale sa-

scheid gemaakt kan worden tussen

kunnen informeren over alle

we in totaal 2.089 woningen via Woon-

menhang in sommige wijken verbete-

woningzoekenden die met spoed een

mogelijkheden. Steeds vaker

net Rijnmond. Zo’n 90% daarvan is

ren, of juist bepaalde beroepen die van

woning nodig hebben en mensen die

zal dat ook digitaal gebeuren.

verhuurd aan mensen met een laag tot

groot belang zijn voor de stad - denk

op zoek zijn naar een betere woning en

Veel van onze toekomstige

modaal inkomen. Dat komt overeen

aan politie, onderwijs en verzorging -

precies weten wat ze willen. Ook wordt

bewoners zijn toch vooral jonge

met de nieuwe Europese regels, die

voorrang geven bij het huren van een

het voor woningzoekenden mogelijk om

mensen, die zich oriënteren met

binnenkort van kracht worden.

woning.

via internet een profiel te laten maken

internet en mobiele telefoon. Ook daar

- waarin zij hun voorkeur voor type wo-

moeten we klaar voor zijn.’

WOONSTAD ROTTERDAM jaarmagazine 2010

aan de balie komen of die ons

47.336

huurwoningen

6.018

MVE-koopwoningen

1.490

bedrijfspanden en garages

415

overig

23

woonwagens


‘De klantcontactmedewerkers aan de

klant. De kwaliteit van de dienstverle-

balie zijn verhuisd naar een centrale

ning is dan ook één van onze toppriori-

afdeling’, vertelt Jan. ‘Er is één telefoon-

In 2010 hebben we opnieuw stappen

teiten. We willen het steeds beter doen.

nummer waar alle klanten terechtkun-

gezet om de kwaliteit van onze dienst-

In 2009 staken we veel energie in het

nen met hun vragen. Daarvoor zijn alle

verlening verder te verbeteren. We

verbeteren van de onderlinge samen-

primaire werkterreinen op elkaar afge-

werken bijvoorbeeld aan het opzetten

werking binnen de nieuwe organisatie.

stemd. Als klant A en klant B bellen met

van een meetcyclus. Door te meten

Een goede afstemming van werkproces-

een identieke vraag moeten zij uiteraard

krijgen we meer inzicht in de klantte-

sen is belangrijk om de klant optimaal

hetzelfde antwoord krijgen.

vredenheid en kunnen we beter sturen op kwaliteit.

van dienst te kunnen zijn. Ook de komende jaren blijft verbetering van de dienst-

Er is één databank opgezet waarin we

verlening hoog op de agenda staan.

belangrijke en actuele informatie kun-

Verbeteracties

nen vinden. Medewerkers van het KCC

In 2010 investeren we flink in opleidin-

en ook andere collega’s kunnen ontbre-

gen en trainingen van onze medewer-

kende of onjuiste informatie in kennisnet

kers. Die trainingen zijn onder meer

laten aanpassen. Zo is onze informatie

gericht op het verbeteren van de inter-

altijd up to date.’

ne samenwerking en op het afstemmen

Voorrang aan een betere dienstverlening


Meten is weten

Bij een wooncorporatie draait het om de

van taken. Junioren worden intensief Jan Stuit van het Klantcontactcentrum

In korte tijd kwaliteitsslag maken

gecoacht, zodat ze zich verder kunnen

Het KCC werkt met zogenaamde per-

professionaliseren.

zorgen er ook voor dat alles conform de

formance indicatoren. ‘Op een monitor

regels van de splitsingsakte verloopt.

op de afdeling kunnen we precies zien

Digitaal klantenpanel

hoeveel telefoontjes, brieven en e-mail-

Om onze klanten zo goed mogelijk te

Ons streven is dat onze klanten in 2014

Klantcontactcentrum

tjes we dagelijks ontvangen’, zegt Jan.

kunnen bedienen, moeten wij natuurlijk

de basisdienstverlening waarderen met

Het Klantcontactcentrum (KCC) van

‘Die data worden verzameld. Er zijn

weten wie onze klanten precies zijn en

een 7. Wat we onder de basisdienstver-

Woonstad Rotterdam is het eerste aan-

seizoenspatronen. Als we veel telefoon-

wat ze willen. Elke klant heeft andere

lening verstaan? Denk aan de verhuur en

spreekpunt voor veel van onze klanten.

tjes verwachten, zorgen we dat we extra

behoeften, en die veranderen op den

verkoop van woningen, het verstrekken

In de beleving van de kwaliteit van onze

medewerkers achter de telefoon hebben

duur vaak ook weer. Woonstad Rot-

van informatie, reparaties, meldingen

dienstverlening speelt het KCC dan ook

zitten. We zijn ook bezig met de opzet

terdam gaat met klanten in gesprek en

van zaken als overlast, planmatig onder-

een cruciale rol. Dagelijks zitten er ge-

van een kennistoets. Als blijkt dat de

luistert naar wat ze te vertellen hebben.

houd, huurincasso, het afhandelen van

middeld zo’n dertig medewerkers aan

kennis van medewerkers tekortschiet,

Een van de instrumenten die wij daar-

klachten over de dienstverlening en de

de telefoon om vragen van klanten zo

op een of meerdere terreinen, dan gaan

voor inzetten is een digitaal klantenpa-

rol die we spelen bij Verenigingen van

goed mogelijk te beantwoorden. ‘Het

we ze bijscholen. Ons doel is dat het KCC

nel. Via internet beantwoorden enkele

Eigenaren. We ondersteunen VvE’s in het

afgelopen jaar hebben we veel energie

80 procent van alle vragen naar tevre-

honderden klanten een paar keer per

hele beheerproces, bij het opdragen van

gestoken in het professionaliseren van

denheid afhandelt. En dat we zo weinig

jaar onze vragen. Dat helpt ons bij het

reparatieverzoeken en het aanbesteden

de afdeling’, zegt Jan Stuit, medewerker

mogelijk vragen intern hoeven door te

verbeteren van bestaande en het ont-

van planmatig (groot) onderhoud. We

van het KCC.

spelen. Daar gaan we voor.’

wikkelen van nieuwe producten.


379

tion. Levert dat niets op dan gaan we de

Nieuwe huurders screenen

zaken opgelost

Leegstand tegengaan

98

overlast meten en wordt een gele kaart

Stadsbrede aanpak van woonoverlast succesvol

uitgedeeld. Verandert er dan nog niets

Binnen de Aanpak Woonoverlast

In 2009 is gebleken dat woningen vaak

dan krijgt de overlastgever een rode

Rotterdam hebben we afgesproken dat

onnodig lang leeg staan voordat zij wor-

kaart uitgereikt door de burgemeester.

we nieuwe huurders vooraf zonodig kun-

den verkocht, gerenoveerd of gesloopt.

De rode kaart is een brief waarin de

nen screenen. Dat gebeurt alleen preven-

Dit had negatieve gevolgen voor de leef-

burgemeester aangeeft dat de maat vol

tief en het instrument wordt terughou-

baarheid in de buurt. Wij sturen er nu

is. De wooncorporatie zegt de huurover-

dend ingezet. Als we in overleg met de

strak op aan dat woningen die leegko-

eenkomst op of de burgemeester sluit de

deelgemeente hebben geconstateerd dat

woning.

in bepaalde portieken, straten of gebie-

13

onderverhuur aangepakt

5

gevallen gelegaliseerd

192

zaken in behandeling

den rust nodig is, kunnen we van tevoren Samenwerking steeds beter

door de politie laten controleren of een

Alle deelgemeenten hebben een woon-

nieuwe huurder elders overlast heeft ver-

men bij renovatie of sloop/nieuwbouw in

overlastcoördinator. Zij worden bijge-

oorzaakt. Is dat het geval, dan wordt hun

principe zo snel mogelijk tijdelijk worden

staan door twee medewerkers van het

aanvraag niet in behandeling genomen.

verhuurd of in gebruik worden gegeven

Steunpunt Woonoverlast Rotterdam. Jur

Daarmee willen we voorkomen dat er nog

aan particulieren of anti-kraak organisa-

Verbeek: ‘In oktober 2009 zijn we met de

meer druk op een buurt wordt gelegd.

ties als Ad Hoc.

Geschillen Advies Commissie

Buurtbemiddeling

Voorkomen huisuitzetting

nieuwe aanpak begonnen. We verwacht-

In het Uitvoeringsprogramma Aanpak Woonoverlast is afgesproken dat woonover-

ten een tsunami aan klachten, maar dat

last in Rotterdam zoveel mogelijk op eenduidige wijze wordt aangepakt. Onderteke-

bleek mee te vallen. De teller staat nu op

naars van de Aanpak zijn de politie, de gemeente Rotterdam, de deelgemeenten en

500. Onze ambitie is om klachten binnen

de grote wooncorporaties waaronder Woonstad Rotterdam. ‘De samenwerking gaat

drie maanden te hebben opgelost. Dat

Heeft een huurder - en in een beperkt

De meeste burenoverlast wordt opgelost

Om onze huurders te beschermen tegen

elke dag beter,’ zegt stadsmarinier Jur Verbeek, die woonoverlast in zijn porte-

lukt niet altijd, maar de samenwerking

aantal gevallen een koper- bij ons een

doordat de bewoners zelf contact op-

huurachterstanden en om huisuitzet-

feuille heeft.

en de onderlinge afstemming tussen

klacht ingediend en is dat niet naar te-

nemen met hun buren. Als ze er samen

tingen zoveel mogelijk te voorkomen,

alle betrokken partijen verloopt elke dag

vredenheid opgelost, dan kan hij zijn be-

niet uitkomen, kan buurtbemiddeling

werken we samen met de gemeente en

beter.’

klag doen bij de externe Geschillencom-

uitkomst bieden. Buurtbemiddeling biedt

de Kredietbank Rotterdam. Huurders die

missie Adviescommissie (GAC). Hierin

de wijkbewoners de mogelijkheid om sa-

hun problemen niet zelf kunnen oplossen,

zitten vijf corporaties, waaronder wij zelf.

men met buurtbemiddelaars het conflict

melden wij aan bij het Meldpunt preventie

In 2009 zijn over Woonstad Rotterdam 27

op te lossen. De bemiddelaars zijn daar

huisuitzettingen, een samenwerking van

klachten ingediend bij de GAC waarvan

speciaal voor opgeleid en helpen men-

de Kredietbank Rotterdam, de GGD en

er zestien ontvankelijk zijn verklaard.

sen vrijwillig om zelf een goede oplos-

corporaties. Hierdoor daalde het aantal

Van deze zestien zijn er negen gegrond

sing te vinden voor het probleem.

huisuitzettingen; in 2008 ontruimden wij

verklaard, drie deels gegrond en in één

In veel verschillende wijken waar Woon-

242 woningen, in 2009 waren het er 219.

geval is geen uitspraak gedaan.

stad Rotterdam actief is, kunnen bewo-

Daarnaast verbeteren we ons incassopro-

ners een beroep doen op Buurtbemidde-

ces, zodat klanten niet langer onterecht

ling. Woonstad Rotterdam werkt hierin

of te vroeg aanmaningen ontvangen.

‘De essentie van de aanpak is dat we het

ratie kan hen overigens wel een woning

probleem bij voorkeur in de kiem willen

in een andere straat of buurt aanbieden.’

smoren,’ zegt Jur Verbeek. ‘Voor een

huurovereenkomsten opgezegd

preventieve aanpak is screening van po-

Stap voor stap

tentiële overlastgevers heel belangrijk.

‘Wordt er geklaagd over overlast dan is

Dankzij een goede samenwerking met

een integere beoordeling van de klacht

de politie verloopt dat prima.

een eerste vereiste. Het komt nog wel

Hebben mensen die opteren voor een

eens voor dat de klager de overlastge-

bepaalde woning in de twee voorafgaan-

ver blijkt te zijn. Blijkt er wel degelijk

de jaren woonoverlast veroorzaakt, dan

sprake van overlast te zijn, dan gaan we

wordt hun aanvraag voor deze woning

stapsgewijs te werk. Eerst zetten we

niet in behandeling genomen. De corpo-

buurtbemiddeling in, vervolgens media-


In 2009 hebben we ruim 50 miljoen besteed aan onderhoud.

samen met politie en de deelgemeenten.


Woonstad Rotterdam brengt je koophuis hééél dichtbij

Eigenlijk wilde Wendy Pereira Calado na de geboorte van haar dochter Zara weg

Wendy en Joaquim bij project

uit Rotterdam. Maar haar man Joaquim is erg gehecht aan de stad. Ze vonden een

Terra bij het Prinsenpark.

goed compromis. Via internet kwamen ze terecht bij de projecten van Woonstad Rotterdam. Wendy en Joaquim vielen voor een herenhuis van het project Terra aan de rand van het Prinsenpark. ‘Een ruime woning in een rustige buurt’, zegt Joaquim. ‘Net wat we zochten.’ Als Woonstad Rotterdam vinden we het

den we in mei de campagne Woonstad

belangrijk dat onze klanten een keuze

Rotterdam brengt je koophuis wel hééél

kunnen maken tussen huur- en koopwo-

dichtbij. Deze slogan was een half jaar

ningen. Bovendien zorgt een goede mix

lang afwisselend te zien op tram 20, 23

van huur en koopwoningen voor vitale

en 25 en in verschillende metro’s.

wijken. Maar veel woningzoekenden weten niet dat Woonstad Rotterdam ook

Het gezin Pereira Calado koos voor een

woningen verkoopt: zowel nieuwbouw-

woning in het project Terra. Joaquim

als bestaande woningen. In alle wijken

Pereira Calado: ‘Voor dit type woningen

van de stad, in verschillende prijsklas-

in Rotterdam vind ik dit een heel goede

sen, met meerdere verkoopvormen, voor

prijs-kwaliteitverhouding. We hebben

zowel starters als doorstromers. Om

straks alle voorzieningen bij de hand,

Woonstad Rotterdam beter op de kaart

een park om de hoek, gratis parkeer-

te zetten als verkopende partij, lanceer-

ruimte en een tuin. Ik ben gewend aan

Gerichte acties

Tevredenheidsonderzoek kopers

10


Zijn onze klanten te spreken over hun

het verloop van de bouw en dat zij prijs

Om de verkoop te stimuleren hebben we

koopwoningen en het verkoopproces?

stellen op nuttige tips en gebruiksinfor-

afgelopen jaar voor verschillende nieuw-

Om dat te weten te komen doen we

matie; bijvoorbeeld in de vorm van een

bouwprojecten gerichte acties onderno-

tevredenheidsonderzoeken onder de ko-

speciale website over het bouwproject.

men. Zo zijn voor het project De Werelden

pers van onze nieuwbouwwoningen. We

Uit een onderzoek bij het project Terra

in Hillesluis Turkse Rotterdammers actief

vragen hen ook naar hun woonwensen

in het Lage Land bleek dat kopers erg

benaderd. Bovendien is ervoor gekozen

en koopmotieven. Daar houden we dan

tevreden waren over de kwaliteit van de

om de eengezinswoningen in dit project

weer rekening mee als we nieuwe woon-

woningen en de buitenruimte. Vooral het

via een speciale regeling aan te bieden te-

producten gaan ontwikkelen. Uit het eer-

feit dat de erfafscheidingen mee werden

gen een flinke korting van 15% en met een

ste onderzoek blijkt dat kopers graag op

genomen in het ontwerp en al tijdens de

terugkoopgarantie. Dat heeft de verkoop

de hoogte gehouden willen worden van

bouw werden aangelegd viel positief op.

weer op gang gebracht.

jaarmagazine 2010 WOONSTAD ROTTERDAM 11

het geluid van auto’s en trams. Maar dit

leen nog voor het einde van dit jaar ons

is een ander verhaal. De tuin gaf voor

oude appartement zien te verkopen.’

Nieuwe gebiedsvisie Oude Noorden Voor elke wijk ontwikkelen we samen met betrokken bewoners en betrok-

ons de doorslag om dit huis te kopen. Ik verheug me er nu al op. We moeten al-

‘We hebben straks alle voorzieningen bij de hand, een park om de hoek, gratis parkeerruimte en een tuin’

Best verkopende nieuwbouwproject

ken partijen een integrale gebiedsvisie. Daarin staan onze plannen om het

Het project Terra was het best verko-

wonen en leven in de wijk te verbeteren. In het Oude Noorden richten we

pende nieuwbouwproject van Rotterdam.

sinds 2009 onze pijlen op scholing en werk, goede voorzieningen, meer

De 105 woningen, opgedeeld in stads-

groen, speelplekken, het versterken van de wijkeconomie en een beter wo-

en parkwoningen en herenhuizen, liggen

ningaanbod. Tegelijkertijd zetten we de wijk op de kaart. Met een knipoog

verspreid langs de rand van het Prinsen-

naar een heroïsch verleden.

park in het Lage Land. Ze hebben een tuin of een dakterras en een eigen parkeerplek. De eerste woningen worden in het derde kwartaal van 2010 opgeleverd. Onze doelstelling om 695 bestaande huurwoningen te verkopen in 2009 hebben we helaas niet gehaald. De markt zit landelijk en dus ook in Rotterdam fors tegen. Daarnaast zijn de startersrenteregeling en de koopsubsidies afgeschaft.

Nog meer activiteiten

VvE-beheer

Verantwoord verkocht

In maart stond Woonstad Rotterdam op

Woonstad Rotterdam wil een expertise-

In 2009 hebben we 252 woningen ver-

de jaarlijkse Livin’ nieuwbouwwoonbeurs centrum worden op het gebied van VvEen in mei was Woonstad Rotterdam pre-

beheer binnen Rotterdam (op pagina 24

sent op de Startersdag voor beginners

meer informatie over onze betrokken-

op de woningmarkt. Ook deden we mee

heid bij VVE-010).

aan de goed bezochte Open Huis-route en organiseerden we in juni informatieavonden in verschillende regio’s. Verder is op 285.000 adressen een magazine

kocht als Maatschappelijk Verantwoord Eigendom. Dat betekent dat kopers hun nieuwe woning altijd kunnen terugverkopen aan Woonstad Rotterdam. We hebben 277 woningen ‘wederverkocht’: eerst teruggekocht in het kader van die terugkoopverplichting en daarna weer doorverkocht.

verspreid met ons totale koopaanbod per wijk.

12



Het Oude Noorden is een volkswijk met

bovendien een kindvriendelijker wijk,

een roemrijke historie. Er groeiden

zodat ook gezinnen er graag wonen. We

veel bekende mensen op. Coen Moulijn

pakken de binnentuinen aan; daar kun-

trapte er zijn eerste balletje, de we-

nen kinderen veilig en met plezier buiten

reldberoemde kunstschilder Willem de

spelen.

Kooning leerde er tekenen en Wilfried de Jong haalde er zijn eerste grap uit. Door

We nodigen bewoners nadrukkelijk uit

te investeren in deze wijk, zorgen we er-

mee te denken met het leefbaarder ma-

voor dat er weer nieuwe helden opstaan.

ken van de diverse buurten. Voor elk deel

Over vijf jaar is dit de meest geliefde

van de wijk richten we leefbaarheids-

volkswijk van Rotterdam. Voor stadsge-

groepen op die de beschikking krijgen

zinnen, startende ondernemers, studen-

over een eigen budget. Daarmee kunnen

ten en sociale stijgers the place to be.

bewoners bijvoorbeeld bloembakken kopen, verlichting in een achterpad aanleg-

Die ambities maken we waar door te

gen of een speelplek opknappen.

investeren in sociaal-economische voorzieningen. We steken onze middelen

Beter woningaanbod

David (9) woont in de Klooster-

bijvoorbeeld in nieuwe scholings- en

Een beter en ruimer woningaanbod staat

buurt. Zijn grote hobby is karate.

werktrajecten. Op die manier kunnen

ook hoog op ons actielijstje. Dat doen we

Hij traint bij zijn leraar Chad Bis-

bewoners hun talenten ontwikkelen en

door oude funderingen aan te pakken,

opklimmen op de sociale ladder. Ook het

huizen beter te isoleren en kleine wo-

Spirit. David heeft veel talent vol-

activiteitenaanbod voor jongeren wordt

ningen samen te voegen tot grotere wo-

gens Chad. ‘Zijn basistechniek is

uitgebreid. We ondersteunen startende

ningen. Soms kiest Woonstad Rotterdam

goed en hij is heel leergierig’, zegt

ondernemers door bedrijfsruimte tegen

voor sloop en nieuwbouw, als renoveren

de leraar. ‘Als hij zo doorgaat, kan

gunstige huur- of koopvoorwaarden aan

geen optie is. We zijn bijvoorbeeld in

hij heel goed worden. Misschien

te bieden. Dat stimuleert de bedrijvig-

2009 gestart met een nieuwbouwproject

wel kampioen!’ David kan zo uit-

heid en laat kinderen in de wijk kennis-

op het Soetendaalseplein. Voordat de

maken met het ondernemerschap.

spade de grond in ging, is de bewoners-

schop die lesgeeft bij Fighting

groeien tot een van de nieuwe helden van het Oude Noorden.

14

vereniging Kop van Noord betrokken bij Openbare ruimte

de plannen. Samen met bewoners heb-

Kijk voor meer informatie op

Het openbare gebied ondergaat een

ben we een de architect en bouwstijl ge-

heldenvanhetoudenoorden.nl

gedaantewisseling. De deelgemeente

kozen. In de Kabeljauwsestraat worden

vernieuwt bijvoorbeeld straten en stoe-

de dichtgetimmerde panden opgeknapt

pen en werkt aan meer groen. Woonstad

en tegen een gunstige prijs verkocht als

Rotterdam knapt de gevels op. Zo zorgen

kluswoningen. Kopers kunnen zo hun

we samen voor een betere uitstraling

eigen droomhuis realiseren in een wijk

van de wijk. Het Oude Noorden wordt

die in de lift zit.


‘Jarenlang zijn bewoners te veel gepamperd door overheden en alle instanties die zich met bewoners bemoeien’, zegt Anna-Maria Carbonaro. Ze betrekt bewoners van Rieder Zuid in Hillesluis bij het opknappen van hun woonomgeving, in opdracht

Het Stichtseplein als vliegwiel

van Woonstad Rotterdam. ‘We starten in de zomer van 2010 met het aanpakken van

Anna-Maria Carbonaro is voor veel bewoners in de Riederbuurt een bekende. Ze mobiliseerde in het voorjaar 2009 al verschil-

de achtertuinen’, zegt Anna-Maria.

lende partijen om de problemen rond het Stichtseplein samen aan te pakken. Een groep van zo’n vijftien jongeren veroorzaakte

Anna-Maria verleidt bewoners om mee te doen

er veel overlast. Het plein was ook erg donker en ‘stenig’. Anna- Maria: ‘Iedereen was het zat. Een plein kan een prachtige ontmoetingsplek zijn voor alle bewoners. Ik heb de basisscholen, deelgemeente, bewonersorganisaties, Woonstad Rotterdam én de jongeren zelf uitgenodigd om samen tot een oplossing te komen. Tegelijk hebben we bekeken wat de wensen zijn van bewoners.’ ‘Met middelen uit het Pact op Zuid (zie ook pagina 24) hebben we het plein in rap tempo opgeknapt. Het plein is opgehoogd en opnieuw bestraat, zieke bomen zijn gekapt en andere bomen gesnoeid, er is een nieuwe voetbalkooi gekomen, nieuwe speeltoestellen geplaatst en er worden spelletjes op het plein geschilderd. Het is een vrolijk geheel. Als het meezit is alles eind augustus gereed. Dit project laat zien dat je veel kunt bereiken, als je er samen de schouders onder zet. En de groep ‘overlastgevers’? Die maken het plein niet langer onveilig. Enkelen doen nu zelfs mee met het groenonderhoud in de buurt.’

Anna-Maria (rechts) met bewoner ‘Natuurlijk moet een woningcorporatie

we bewoners op ons te helpen bij het

vergoeding. Anderen die hun tuin echt

zorgen voor goede huisvesting, voor

groenonderhoud.

niet zelf kunnen of willen bijhouden, bieden we verschillende onderhouds-

vitale en aantrekkelijke wijken. Maar

16

Jongeren werken mee aan het tuinonderhoud

bewoners kunnen zelf ook een steentje

Kansen

pakketten aan tegen een aantrekkelijk

bijdragen aan hun woonomgeving. Dat

Anna-Maria: ‘Alle bewoners krijgen

tarief.’

is bovendien goed voor de sfeer en on-

een brief waarin ik hen verleid hun

derlinge contacten in de buurt’, aldus

handen uit de mouwen te steken.

Ook jongeren uit de wijk kunnen een

Anna-Maria Carbonaro. Ze heeft een

Niet door te zeggen dat ze hun tuin

zakcentje bijverdienen door de tuin van

eigen Rotterdams bureau voor training

moeten aanpakken, maar door hen

buurtbewoners te onderhouden. Het

en advies: Alacritas.

te wijzen op de kansen. Die zijn er

groenteam van basisschool de Zonne-

In Rieder Zuid in Hillesluis heeft

volop. Als iedereen een beetje zijn

hoek is ook bij het onderhoud betrokken.

Woonstad Rotterdam in een jaar tijd

best doet, houden we het hier mooi.

Tijdens een Opzoomerdag in het voorjaar

474 woningen en 123 portieken onder

Die boodschap draag ik uit. Ik nodig

hebben basisschoolleerlingen en jonge-

handen genomen. Openbare ruimtes,

mensen met groene vingers uit mee

ren in de wijk al geholpen met onkruid

portieken, trappenhuizen, doorgangen,

te doen en het goede voorbeeld te

wieden en heggen knippen. Anna-Maria:

bergingen en voortuinen zijn allemaal

geven. Bewoners die de tuin van hun

‘Zo wil ik iedereen meekrijgen. Met een

opgeknapt. Om ervoor te zorgen dat

oude of zieke buurman of buurvrouw

beetje geluk ben ik hier over een tijdje

de wijk er goed uit blijft zien, roepen

onderhouden, krijgen van ons een

overbodig.’



Jaarlijks willen we 2 procent van ons woningbestand grondig verbeteren of vervangen door nieuwbouw. Dat zijn duizend woningen per jaar.

Vertrouwd gezicht

voelt nog steeds alsof we op vakantie

Joop begeleidde bewoners bij de her-

zijn’, zegt Marjan. Ze serveert koffie op

huisvesting en is een vertrouwd gezicht

haar ruime balkon. ‘Als je bij goed weer

van de wooncorporatie in Pendrecht.

In 2009 hebben we onze visie op

de glazen voorpui openschuift dan zit je

‘Het was een goed gesprek’, zegt Mar-

herstructurering op papier gezet.

hier toch prinsheerlijk?’

jan. ‘Joop vertelde ons hoe Woonstad

Deze is op basis van intensieve

Marjan en haar man zijn erg te spreken

Rotterdam de Ossenissebuurt de komen-

gesprekken met onze partners en

over hun onderkomen. ‘Alles is nieuw

de jaren aanpakt. We hebben onze wen-

bewoners tot stand gekomen. En

en het appartement is ruim genoeg voor

sen kenbaar kunnen maken en eigenlijk

zo hoort het ook, vinden wij. In het

twee. En het fijnste? Dat is misschien

waren we er al heel snel uit. “Het pro-

boekje ‘Herstructureren doen we

nog wel dat we in Pendrecht konden blij-

ject Dinteloord voor 55-plussers is echt

zo’ vertellen we hoe we vanaf 2010

ven wonen. Ik ben verknocht aan de wijk.

iets voor jullie”, zei hij meteen. Dat had

met nieuwe projecten werken. Een

Ik ben hier opgegroeid en onze kinderen

hij goed door, want daar wilden wij ook

ding staat voorop: we doen het in

ook.’

dolgraag wonen. En dan met name in

nauwe samenspraak met bewo-

deze hoekwoning. Hij heeft ervoor ge-

ners. De sleutel voor succes is en

Snel om

zorgd dat dat is gelukt. Tijdens de bouw

blijft vertrouwen. Dat kun je al-

Auke: ‘Toen we een paar jaar geleden

zijn we regelmatig gaan kijken. En we

leen maar winnen door bewoners

hoorden van de sloopplannen, hebben

zijn steeds goed op de hoogte gehouden

regelmatig te zien en te spreken.

we wel even gedacht aan andere wijken

van alle ontwikkelingen door Woonstad

Daarom zijn onze medewerkers

of gemeenten. De wijk ging toen nog

Rotterdam. Het herhuisvestingtraject is

aanwezig in de buurt. We werken

achteruit. Maar we waren al snel om

prima verlopen. Ik kan niet anders zeg-

met heldere plannen en een dui-

toen we de eerste borden tegenkwamen

gen.’

delijke planning. En we maken dui-

van dit project en we van de groot-

Een nieuwe start in Pendrecht

scheepse herstructureringsplannen in

Persoonlijke begeleiding

kunnen rekenen. Ook als bewoners

de wijk hoorden. Je ziet Pendrecht nu

In Pendrecht worden de komende jaren

niet blij zijn met een gedwongen

zienderogen opknappen.’

honderden oude woningen vervangen

vertrek.

door nieuwbouw. Voor 2011 moeten In de zomer van 2009 ontvingen alle

ruim zeshonderd huishoudens zijn ver-

bewoners in de Hontenissestraat een

huisd. De medewerkers Wijken bieden

brief van Woonstad Rotterdam over het

bewoners persoonlijke begeleiding bij

herhuisvestingstraject. Marjan: ‘Maar in

de herhuisvesting. Zij organiseren infor-

onze brievenbus heb ik niets gezien, dus

matieavonden, regelen woonpassen met

ben ik meteen gaan bellen met Woon-

urgentie. 55-plussers en grote gezinnen

stad Rotterdam. Ik werd binnen een uur

kunnen rekenen op bemiddeling voor

overige huizen in de straat wordt het pand gesloopt om ruimte te maken voor nieuwe eengezinswoningen met tuin.

teruggebeld met meer informatie en een

een nieuwe woning. De medewerkers

dag later stond consulent Joop Stobbe

regelen zonodig ook extra ondersteuning

bij ons op de stoep.’

voor bewoners met een zorgvraag.

Dinteloordstraat. De herhuisvesting verliep prima.’ 18

delijk dat én hoe bewoners op ons

In maart 2010 verlieten Marjan en Auke Kuipers hun verouderde huis in de Hontenissestraat in Pendrecht. Net als de De Kuipers zijn allesbehalve rouwig om hun gedwongen vertrek. ‘We zijn juist blij met ons nieuwe appartement aan de


Herstructureren doen we samen met bewoners

‘We wonen hier al sinds april, maar het


Laankwartier 2e Fase opgeleverd

bouw van maar liefst 402 nieuwe

het stoere karakter van de Kaap. In enkele jaren tijd worden 219 nieuw-

woningen. Dat is nog meer dan

Het Laankwartier is een bijzondere nieuw-

bouwwoningen opgeleverd in 3 fases. De

het aantal dat we in 2008 hebben

bouwlocatie op Katendrecht. Voor het

eerste fase werd in 2007 opgeleverd. De

afgesproken met de gemeente

ontwerp tekende het architectenbureau

tweede fase van het Laankwartier be-

Rotterdam. Woonstad Rotterdam

Claus en Kaan. Zij hebben zich laten inspi-

staat uit 82 koopwoningen. Hiervan zijn

kreeg de bouwproductieprijs 2009

reren door de 19de- eeuwse architectuur

46 woningen, laagbouw, in het 1e kwar-

als corporatie met hoogste aantal

van de Maaskade op het Noordereiland.

taal 2009 opgeleverd. In het 2e kwartaal

bouwstarts, uitgereikt door Hamit

Het resultaat mag er zijn. De dieprode ge-

2009 zijn 36 woningen in de hoogbouw

Karakus, wethouder voor Wonen,

vels met de witte raamlijsten versterken

opgeleverd.

Investeren in historisch bezit

menten worden aangepast aan de eisen

Ruimtelijke Ordening en Vastgoed. In 2010 willen we minimaal 300 nieuwe woningen bouwen.

van deze tijd. (zie ook pagina 38). Woonstad Rotterdam blijft investe-

Woonstad Rotterdam bezit een aantal

ren in wijken, ondanks de economi-

panden van historische waarde. Daar

Rijksmonument de Kiefhoek krijgt een

sche situatie en een terughoudende

zijn we zuinig op. We investeren veel in

grote onderhoudsbeurt in 2010. We laten

markt. We willen laten zien dat we

de renovatie. Soms zelfs als deze niet

de gevels schilderen, de kozijnen repa-

vertrouwen hebben in de wijken en

helemaal rendabel is. Dan geeft de op-

reren, de ramen en deuren vervangen,

de kopersmarkt. Het levert ook wat

geknapte oude architectuur een buurt

het glas vervangen door extra isolerend

op. In de tweede helft van 2009 wa-

zoveel uitstraling dat we die keuze toch

HR++ glas, de hekwerken reinigen en

ren wij verantwoordelijk voor bijna

maken. In 2009 en 2010 hebben we ge-

schilderen en de ventilatie in de wonin-

de helft van de verkoop van de totale

werkt aan de transformatie van een paar

gen verbeteren. Het gaat in de Kiefhoek

nieuwbouwproductie in Rotterdam.

opvallende panden.

om bijna 200 woningen, die deels worden

De projecten Terra in Prins Alexan-

verhuurd en deels in particulier bezit zijn

der, Blijvenburg Fase 1 in Overschie

De IJsclub is in 2009 opgeleverd. Het

en De Hagen in Pendrecht zijn zo

monumentale pand aan de IJslcub-

Stulemeijer Het gemeentemonument

goed als verkocht.

dwarsstraat in Kralingen hebben we

Stulemeijer in de wijk Bloemhof wordt

vakkundig laten restaureren. Het bestaat

groots aangepakt. Woonstad Rotterdam

uit meerdere luxe gestoffeerde huurap-

laat het casco in zijn geheel schilderen

partementen.

en cordonlijsten, dakbedekking en keukens worden vervangen. De kruipruimte

20


Justus van Effencomplex In september

wordt ontdaan van zwam en geheel her-

2010 starten we met de restauratie van

steld. De voortuinen krijgen eveneens

het Justus van Effencomplex in Spangen.

een flinke opknapbeurt. In het totaal

Het is een van de belangrijkste Rijksmo-

gaat het om 115 woningen die in de peri-

numenten van Rotterdam. De apparte-

ode 1922-1923 zijn gebouwd.

90

Pendrecht

101

Overschie

Bouwstarts

105

Prins Alexander

106

Nieuw Crooswijk*


*i.s.m. met de OCNC partners ERA Contour en Properstok

In 2009 zijn we begonnen met de

Woonstad Rotterdam is in Nederland de grootste speler op het gebied van WWIwijken, ook wel de Vogelaar- of Krachtwijken genoemd. Daar zijn we niet trots op, dat is een gegeven. Veel bewoners kampen met een sociale en/of economische achterstand. Vaak zijn deze wijken ook in fysiek opzicht niet in de beste conditie. Extra impulsen voor de gebouwde en sociale omgeving zijn dan ook broodnodig. Als grootste corporatie in Rotterdam, die zich ook nog eens uitsluitend richt op de stad, vinden we dat we hier een extra verantwoordelijkheid hebben. Noblesse oblige.

In Zijpe in Pendrecht komt een taal- en leerstudio met een vrouwenhuis. De taal- en leerstudio voert projecten uit die te maken hebben met participatie, taalverwerving, actief burgerschap en opvoedingsondersteuning. Het vrouwenhuis is bedoeld als voorziening waar vrouwen uit verschillende

Dus investeren we extra in sociale pro-

het Zadkine Center, de extra buurtmees-

gramma’s, wijkeconomie en onderwijs.

ters en de ondersteuning van bewoners-

De activiteiten loopt enorm uiteen: werk-

groep Katendrechts Peil. We geven ook

ervaringsprojecten voor jongeren, tijde-

steun aan Theater Walhalla, volgens

toekomstbeeld voor Zijpe als plek voor

lijk onderdak voor mensen die door om-

velen het leukste vestzaktheater in Rot-

maatschappelijke ondernemingen met

standigheden dringend huisvesting nodig

terdam, dat er met haar interessante

activiteiten die een meerwaarde heb-

hebben, het doorbreken van sociaal iso-

programmering voor jong en oud mede

ben voor de buurt. Woonstad

lement voor ouderen, het tegen gunstige

voor heeft gezorgd dat het Deliplein op

Rotterdam heeft de aanpassing van de

voorwaarden huisvesten en begeleiden

Katendrecht weer een trekpleister voor

ruimte betaald.

van startende ondernemers. We doen

alle Rotterdammers is geworden.

dat vanuit ons eigen vermogen. Vanuit

culturen elkaar kunnen ontmoeten. Uitgangspunt is het zelforganiserend vermogen. Het initiatief past in het

Buitenplaats Spangen

WWI is er weliswaar enige compensatie,

Achter de voordeur

maar die bijdrage loopt eind 2010 af.

Woonstad Rotterdam werkte mee aan

Overschie aan de Spaanseweg ligt een

Hoe zal het de komende jaren verder

het project ‘achter de voordeur’ in de

oude spoordijk. Een grensgebied tus-

gaan met WWI? We maken ons er zorgen

Doklaanbuurt. Zo’n zestig huishoudens

sen Spangen en Overschie. Sinds een

over. De wijken waarin deze program-

met een uitkering en een huurwoning

half jaar heeft Creatief Beheer de dijk

ma’s lopen hebben deze extra impuls

van Woonstad Rotterdam werden thuis

samen met buurtbewoners omgetoverd

hard nodig. Ze zijn niet gebaat bij een

bevraagd over hun wensen en behoef-

tot een groene oase. Er staan nu twee

projectje hier en daar, maar hebben

ten op het gebied van onder meer taal,

kassen, een bloementuin, een terras en

behoefte aan een meerjarig perspectief.

opleiding, werk of vrijwilligerswerk,

een groentetuin. Je kunt er over de dijk

Woonstad Rotterdam hoopt hen dat te

sociale contacten, behoefte aan zorg en

wandelen, rustig tuinieren, in de kas

kunnen bieden.

hun contact met instanties. Een aantal

vergaderen en geweldig picknicken.

gezinnen kreeg financiële ondersteuning

Woonstad Rotterdam is medefinan-

Investeren in Katendrecht

22

Extra impulsen voor Krachtwijken

Taalstudio en vrouwenhuis

Pal naast ons regiokantoor Delfshaven/

van SoZaWe en er is een succesvolle

cierder van dit project. Het past goed

Op Katendrecht doet Woonstad Rotter-

pilot ‘taal en inburgering voor vrouwen’

binnen onze visie op het verbinden van

dam grote WWI-investeringen. Voorbeel-

gestart. De gemeente kreeg het advies

wijken. Het stimuleren van bewoners

den daarvan zijn de ondersteuning van

extra in te zetten op scholing en bijscho-

om gebruik te maken van elkaars voor-

een sportvereniging, de stageplekken in

ling van (jonge) bijstandsgerechtigden.

zieningen helpt daarbij.



‘Vanaf 2006 hebben gemeente, deelgemeenten en woningcorporaties samen veel

ken bij hun buurt met diverse kunst- en

extra geïnvesteerd in Zuid, onder meer in woningen, buitenruimte, wijkecono-

cultuurtrajecten. Het maakt ze trots op

mie, onderwijs en werkgelegenheid’, zegt Ditty Blom, programmamanager van

hun buurt.

Pact op Zuid. ‘Die investeringen werpen nu voorzichtig de eerste vruchten af.’ name in de wijken Oud-Charlois, Tar-

Particuliere huiseigenaren activeren

wewijk en Bloemhof-Hillesluis. Onder

De cijfers laten zien dat de gezamenlijke inzet ook wat oplevert. Zo is de gemid-

meer op de Dordtselaan en in de Gouw-

Om Rotterdamse particuliere

delde WOZ-waarde van een vierkante

straat heeft Woonstad Rotterdam in 2009

woningbezitters te informeren,

meter woonoppervlak gestegen van

panden opgekocht en verbeterd, om ze

activeren en ondersteunen heb-

1.684 in 2008 naar 1.740 euro in 2009.

daarna respectievelijk aan studenten en

ben we in 2009 VVE-010 opge-

Ditty Blom: ‘Bewoners zijn steeds meer

kunstenaars te verhuren. In 2010 ronden

richt, samen met de gemeente,

te spreken over hun buurt, zo blijkt uit de

we dat proces van aankopen af.

Com.Wonen en Woonbron. Aan

tevredenheidsonderzoeken die we doen.

de Pleinweg is een informatie-

In 2004 gaven de bewoners hun buurt

Maatschappelijke initiatieven

balie geopend en er is een

gemiddeld een 4.2. In 2008 was dat een

Ook stellen we onze panden beschikbaar

website met daarop

4.6. Je kunt dus spreken van een voor-

voor kansrijke sociale projecten, zoals

onder meer de

zichtige vooruitgang. Maar we zijn er nog

het Praktijkhuis in Feijenoord. Dat werd

VVE-Oké-Test.

niet. Tot 2016 blijven we in ieder geval

in december 2008 in de Oranjeboom-

Zo kunnen woningeigenaren

extra inspanning leveren.’

straat geopend en is in 2009 uitgegroeid

heel snel zien hoe

De Pact-partners verleggen vanaf 2010

tot een levendige ontmoetingsplaats in

de eigen VvE

wel hun focus. Blom: ‘We beperken het

Met de ondertekening van het Pact op

de wijk. Mbo-stagiaires van het Albeda

functioneert op het

aantal Pact-projecten tot maximaal

Zuid in 2006 legden de partners zich sa-

College organiseren er het hele jaar door

gebied van administratie, finan-

dertig en richten ons de komende jaren

men toe op het wegwerken van de ach-

activiteiten voor jong en oud in de buurt.

ciën en onderhoud. De organi-

vooral op jeugd en onderwijs, economie

terstanden in de diverse wijken.

Blom: ‘Woonstad Rotterdam richt zich

satie benadert ook zelf kleine

en arbeidsparticipatie, op gebieden met

Rotterdam-Zuid moet in tien jaar tijd

niet alleen op haar kerntaken, maar

VvE’s met een begeleidingspak-

veel particulier woningbezit en op de

uitgroeien tot een plek waar iedereen

neemt ook maatschappelijke initiatie-

ket en een gunstige financiële

ontwikkeling van de kansrijke gebieden

met plezier woont, werkt en naar school

ven. Ze realiseert zich goed dat je moet

regeling om achterstallig on-

Hart van Zuid (rond Ahoy en Zuidplein),

gaat. Blom: ‘Alle partijen zien in dat

investeren in de wijk én de bewoners om

derhoud weg te werken.

Stadionpark (de Kuip aan de Maas) en de

flinke investeringen nodig zijn voor de

de achterstanden weg te werken.’

In 2009 heeft VVE-010 voor bijna

Zorgboulevard in Lombardijen. Dat zijn

900 woningen afgesproken om

de plekken waar de (jonge) bevolking van

Ditty Blom

langere termijn. En dat we dat het beste

24

Extra inspanning

samen kunnen doen. Alle partijen zijn

Andere voorbeelden? Woonstad Rot-

samen met de VvE’s het

Zuid straks een sport- of zorgopleiding

bereid over de eigen grenzen heen te kij-

terdam biedt startende ondernemers

achterstallig onderhoud weg

kan volgen of aan de slag kan. Tegelij-

ken. Dat is vrij uniek.’

kleinschalige woon- en werkruimte aan

Woonstad Rotterdam richt zich binnen

tegen gunstige huur- of koopvoorwaar-

kingspartners uit aan onze tafel, part-

het Pact onder andere op het verbeteren

den. In de Tarwewijk, Oud-Charlois en op

ners uit het onderwijs, het bedrijfsleven

van particuliere woningen op Zuid, met

Katendrecht worden bewoners betrok-

en particuliere woningbezitters.’


te werken.

kertijd nodigen we nieuwe samenwer-


Wij Rotterdam Drie maal per jaar brengen we een relatiemagazine uit. In elk nummer gaan we uitgebreid in op één thema en komen verschillende relaties aan het woord. Het eerste nummer van 2009 ging bijvoorbeeld in op wijkeconomie en het revitalisering van winkelgebieden. Het

Woonstaddebat: wie maken de stad?

Woonstaddag van de Toekomst

Digitale nieuwsbrief

Ministers bezoeken onze wijken

Hoe zorgen we samen dat Rotterdam

Hoe wonen senioren in 2040 en hoe

Sinds begin 2010 brengen we een digi-

Woonstad Rotterdam ontving in februari

Eberhard van der Laan, toenmalig mi-

de stad’. Conclusie: nieuwe samen-

leefbaar blijft? Hoe houden we stad

ziet de leefomgeving er dan uit? Hoe

tale nieuwsbrief uit voor stakeholders,

2009 toenmalig minister van Financiën

nister van Wonen, Wijken en Integratie,

werkingsverbanden zijn nodig om een

divers, levendig en sociaal duurzaam?

duurzaam wonen wij? En is het ver-

onder dezelfde naam als ons relatiema-

Wouter Bos in Spangen. Bos sprak er

was in september 2009 in Rotterdam in

antwoord te vinden op de toenemende

En welke rol spelen architecten, steden-

schil tussen Noord en Zuid opgeheven?

gazine: WIJ Rotterdam. Met dit medium

met bewoners, wijkbeheerders en met

het kader van de wijkenaanpak. Zijn be-

verstedelijking.

bouwers, corporaties, ontwikkelaars en

Bezoekers aan de Woonstaddag van

houden we onze relaties op de hoogte

de bestuursvoorzitter van Woonstad

zoek aan het Oude Westen stond ook in

bewoners daarbij? Vertegenwoordigers

de Toekomst werden uitgedaagd om

over waar we als Rotterdamse stads-

Rotterdam, Arjan Schakenbos, over

teken van het versterken van de wijkeco-

van verschillende organisaties probeer-

mee te denken over verschillende toe-

corporatie mee bezig zijn. De digitale

het verbeteren van de wijkeconomie en

nomie. Van der Laan ging onder meer op

den antwoord te geven op die vragen

komstbeelden. Bestuursvoorzitter Arjan

nieuwsbrief is te downloaden op

de leefbaarheid. Woonstad Rotterdam

bezoek bij het twee nieuwe initiatieven:

tijdens het Woonstaddebat ‘Wie maken

Schakenbos voorspelde dat Rotterdam

woonstadrotterdam.nl.

heeft de laatste jaren veel geïnvesteerd

de Mediawerkplaats op de Diergaarde-

nu eigenlijk de stad? op vrijdag 23 okto-

in 2040 dé kansenstad bij uitstek is, aan-

in renovatie- en nieuwbouwprojecten in

singel en de Kunstmarkt in deVan

ber 2009. Iedereen was het erover eens

trekkelijk om in te wonen en te werken

de wijk, waaronder onderkomens voor

Speykstraat, deze worden ondersteund

dat het ‘maken van de stad’ niet iets is

in elke fase van je leven.

(nieuwe) ondernemers.

door Woonstad Rotterdam, de gemeente

meinummer van 2010 sloot aan bij het Woonstaddebat ‘Wie maken nu eigenlijk

wat de overheid, corporaties, bewoners

Rotterdam en deelgemeente Rotterdam

of particuliere partijen alleen kunnen.

Centrum. In 2009 bezocht de minister

Samenwerking in de hele keten lijkt een

ook de wijken Pendrecht, Tarwewijk,

eerste vereiste.

Hillesluis en Charlois.

Woonstad Rotterdam werkt hard aan goede contacten met gemeente, deelgemeenten, bewoners(organisaties), architecten, stedenbouwers, ontwikkelaars, collega-corporaties en andere organisaties. Wij kunnen niet zonder onze partners en zij niet zonder ons. We houden elkaar scherp en vullen elkaar aan. In 2009 en 2010 hebben we onze partners op verschillende manieren ontmoet. Woonstad Rotterdam nam daarbij vaak het initiatief.

26



Wij willen nóg groener worden Passief Bouwen Award voor project Sleephellingstraat

Energielabels

bels van het hele Woonstadbezit in 2009. De uitkomsten zijn

In 2009 haalde Woonstad Rotterdam een aansprekende prijs

Een energielabel laat zien hoe energiezuinig een woning is. Het

positiever dan verwacht. Maar Woonstad Rotterdam legt de

binnen. De jury van de Passief Bouwen Award kende deze

label is sinds 1 januari 2008 verplicht bij de verkoop en verhuur

lat hoog en wil de komende jaren nog meer bijdragen aan een

prijs toe aan ons project Sleephellingstraat, een samenwer-

van een huis. Het energielabel zegt alles over de isolatie van

beter milieu en nog energiezuiniger werken.

king met BAM Woningbouw. De Sleephellingstraat is het

dak, muren, ramen en vloeren. Ook geeft het aan hoe zuinig

Woonstad Rotterdam is ‘groener’ dan de gemiddelde woningcorporatie. Dat blijkt uit de oplevering van de energiela-

eerste renovatieproject in Nederland waarin een

de installaties voor verwarming, warm water en ventilatie zijn.

Niet alleen moet in 2019 het energieverbruik van ons bezit met

Energiezuinig Wonen-concept is toegepast en waarvan de

Belangrijke informatie, want een zuiniger huis kan voor een

20 procent zijn gedaald. Over tien jaar mag nog maar 5 procent

woningen voldoen aan de voorwaarden van het zogenoemde

lagere energierekening zorgen, is goed voor het milieu (minder

van onze woningen een ‘rood’ E, F of G-energielabel hebben.

passiefhuis-principe.

CO2-uitstoot) en biedt meer wooncomfort. De klassen lopen van

Wij willen onze huurders goed geïsoleerde woningen aanbie-

De gevels, daken en vloeren van de gerenoveerde panden zijn

G (zeer onzuinig) tot A (zeer zuinig).

den én voorkomen dat de woonlasten door hoge energiekosten

zeer goed geïsoleerd en de extra zware kozijnen zijn voorzien

Woonstad Rotterdam is sinds 2009 gecertificeerd om zelf ener-

stijgen. Ook willen we stimuleren dat onze bewoners gaan let-

van drielaags glas en drievoudige kierdichting. Verder zorgen

gielabels te maken.

ten op hun energiegebruik door ze onder meer bespaartips te

zonwering, een uitgebalanceerd ventilatiesysteem en zonne-

geven en te betrekken bij de aanpak van onderhoudsprojecten.

boilers voor een optimale reductie van het energieverbruik.

Dit alles onder het motto ‘Woonstad verbetert, samen met haar

De combinatie van deze maatregelen maken de panden maar

onze woningen beschikt

bewoners, haar energieprestatie’.

liefst vier tot vijf keer energiezuiniger dan wettelijk verplicht.

op dit moment over een

Het project wordt gemonitord door Woonstad Rotterdam.

C- of D-energielabel,

Resultaten

De bewoners wordt nog dit jaar gevraagd naar hun ervarin-

5% van de woningen

In 2009 hebben we onze jaarlijkse doelstelling van 2 procent

gen. Zo onderzoeken we wat de investeringen opleveren en

over een A- of B-label.

energiebesparing gehaald door 1.150 VR-ketels te vervangen

kunnen we de gegevens en ervaringen gebruiken voor

door HR-ketels, door het plaatsen van dubbel (isolatie)glas en

nieuwe energiezuinige projecten.

Bij renovatie- en nieuwbouwprojecten houden we rekening met

Restwarmte gebruiken

scoort daarmee gemiddelde in de branche.

het terugdringen van het energiegebruik. Zijn verwarmingsinstallaties aan vervanging toe? Standaard

Woonstad Rotterdam heeft voor het project Leyerwaard/

komen er HR-installaties voor in de plaats. Daarnaast zijn we

Grienderwaard een overeenkomst met Nuon afgesloten,

bezig met het ontwikkelen van criteria voor milieubewuste

waarbij 440 woningen op restwarmte worden aangesloten;

inkoop van het onderhoud. Door de inkoop van groene stroom

een gasbesparing van 100 procent en daarmee een aan-

voor complexen en het gebruik van FSC-hout draagt Woonstad

zienlijke CO2-reductie. Ook aardig voor de bewoners: hun

Rotterdam bij aan het terugdringen van de CO2-uitstoot.

maandelijkse energielasten gaan flink omlaag.


Woonstad Rotterdam beter dan het

het extra verbeteren van de isolatie in een aantal complexen.

28

Zeventig procent van


Sikko Bakker, projectleider

Fit & Spleisurecentrum

Woonservicegebieden van de

hof, dat op senioren gerichte welzijnsen gezondheidsvoorzieningen herbergt,

gemeente Rotterdam:

‘Het gaat om samenwerking en zelfredzaamheid’

In het Lage Land wonen veel senioren,

wordt hierin opgenomen. Zo ontstaat een

onder meer in de Prinsessenflats, die

attractieve multifunctionele voorziening

speciaal zijn bestemd voor 55-plussers.

waar de bewoners een breed aanbod

In de directe omgeving bevindt zich het

van sport, fitness en welzijnsactiviteiten

verouderde Alexanderbad. Woonstad

vinden. In de directe omgeving van het

Rotterdam wil dit zwembad herontwik-

bad wil Woonstad Rotterdam ook zo’n

‘De gemeente Rotterdam vindt

kelen tot een Fit & Spleisurecentrum.

honderd extra woningen voor senioren

het belangrijk dat senioren en

Ook het ontmoetingscentrum Prinsen-

ontwikkelen.

mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. We doen dat onder meer door in zogenaamde woonservicegebieden organisatienetwer-

Om senioren zo lang mogelijk zelfstan-

ook ten goede aan de overige bewoners.

ken op te zetten met de betrok-

dig te kunnen laten wonen, ontwikkelen

Project Burghsluissingel in Pendrecht,

ken organisaties zoals woning-

woningcorporaties en zorginstellingen

dat in 2011 wordt opgeleverd, is een sa-

corporaties en de bewoners zelf,’

gezamenlijk projecten voor ‘zorgen

menwerking met De Stromen Opmaat

zegt programmanager Sikko

levensloopbestendige woningen’. Zo

Groep. Burghsluissingel bestaat uit drie

verrijst in Overschie ‘Blijvenburg’, een

torens van 27 appartementen. Twee

uniek project met een mix van koop-

torens, 54 appartementen, zijn gekocht

huur- en zorgappartementen. De zorg-

door De Stromen Opmaat Groep en wor-

Ineke de Ruiter (midden),

30

initiatiefneemster van de leesclub

appartementen worden gerealiseerd in

den ingezet voor mensen die anders op

Achter de geraniums zitten en naar

een onderzoek onder de 1200 senioren

worden ver van huis’.

samenwerking met Laurens en

een verpleeghuis aangewezen zijn. De

Bakker. ‘Rotterdam ontwikkelt

buiten turen? Mooi niet! Senioren zijn

die in De Esch wonen. ‘Daaruit bleek dat

Bij het ontwikkelen van het programma

Steinmetz | De Compaan. De voorzienin-

appartementen van de derde toren ko-

inmiddels 16 woonservicege-

tegenwoordig actieve, fitte mensen met

er vooral behoefte was aan bewegings-

is nauw samengewerkt met onder meer

gen voor de zorgappartementen komen

men in de reguliere verhuur.

bieden. Deelgemeenten hebben

vaak een overvolle agenda. Om ervoor te

activiteiten en ontmoeting,’ zegt Ineke

de gemeente, de Dienst Sport en Recre-

een centrale rol in de uitvoering.

zorgen dat senioren gezond, fit en liefst

de Ruiter, sinds 20 jaar bewoonster van

atie en WeZijn, de welzijnsinstelling van de

Naast verbinding en samenwer-

ook nog gelukkig blijven, ontwikkelt

De Esch en actief lid van de klankbord-

deelgemeente Kralingen-Crooswijk. Cees

king van instellingen vinden we

Woonstad Rotterdam programma’s voor

groep die adviseert over de inhoud van

Waasdorp van Wezijn, de spin in het web

zelfredzaamheid minstens zo

deze doelgroep. In woonservicegebied

het programma. ‘Ons programma is heel

(www.uitenthuis-esch.nl): ‘Onze activiteiten

belangrijk. Burgers moeten zo

De Esch ging eind 2009 ‘Uit en Thuis,

veelzijdig. Naast activiteiten als Zumba,

zijn een middel om mensen bij elkaar te

lang mogelijk de regie over hun

actief in de Esch’ van start.

yoga en sportief wandelen hebben we

brengen. Het mooiste is natuurlijk is dat

eigen leven kunnen houden om

Nadat een huisarts een aantal gevallen

een breed aanbod van allerlei culturele

bezoekers eigen activiteiten gaan organise-

aantrekkelijk te kunnen wonen in

van sociaal isolement signaleerde, de-

activiteiten zoals ‘Tussen Kunst en Kof-

ren, zoals de leesclub die uit een van onze

de eigen buurt’

den Woonstad Rotterdam en Com.wonen

fie’ en themabijeenkomsten als ‘Ouder

bijeenkomsten is ontstaan.’



Actieve student huurt ruime kamer voor weinig

In 2008 is Woonstad Rotterdam samen met de gemeente een uniek studentenhuisvestingproject begonnen op de Dordtselaan. Het initiatief heeft in 2009 geleid tot het oprichten van het Studentenkwartier Dordtselaan. Begin 2010 wonen er al 46 studenten in de gerenoveerde woningen. Ze zetten zich actief in voor de wijk. In ruil daarvoor krijgen ze een ruime kamer en korting op de huur. ‘Het is fijn om een bijdrage te kunnen leveren aan de wijk waar je woont.’

De opdrachten zijn divers en komen uit

bij het invullen van ingewikkelde formu-

of ze van de regeling gebruik maken. De

verschillende hoeken, van deelgemeen-

lieren of organiseren ze samen met één

ervaring leert dat ruim de helft van de

te, bewoners en organisaties in de wijk.

van de basisscholen een speurtocht voor

studenten zich graag maatschappelijk

Het doel is identiek: meer participatie

kinderen door de wijk.

inzet.

en bewustwording van de gezamenlijke

Op dit moment wonen er 46 studenten

leefomgeving. Het projectbureau van het

Welkomstfeest

op de Dordtselaan. Verdeeld over vier

Studentenkwartier Dordtselaan coör-

‘Het eerste halfjaar zijn we vooral bezig

portieken wonen ze met een of twee

dineert de activiteiten en ziet toe op de

geweest om onszelf bekend te maken’,

leeftijdsgenoten in een huis. Het is de

resultaten.

vertelt Joost. ‘We zijn de deuren langs

bedoeling dat er in totaal 200 studen-

geweest en hebben een groot welkomst-

ten komen wonen, zodat er een sterk

‘Wij zijn heus niet enigen die zich voor de

feest georganiseerd.’ Inmiddels weten

studentenbolwerk ontstaat dat de buurt

wijk inzetten, hoor’, vertelt Joost Weeda,

de wijkbewoners de studenten te vinden:

zowel maatschappelijk als sociaalecono-

een van de eerste studenten op de

‘Het is een beetje een sneeuwbalef-

misch naar een hoger plan kan tillen. De

Dordtselaan. ‘Neem nou onze buurvrouw

fect; steeds meer mensen kennen ons,

woningen worden gefaseerd aangekocht

Jenny. Die zet ieder jaar een enorme

ze herkennen je als je ze tegenkomt op

door Woonstad Rotterdam,

kerstboom neer, waar de hele wijk van

straat. En steeds meer buren benaderen

opgeknapt en verbouwd. Deze zomer

geniet. Alleen vreten de lampjes stroom

ons met vragen en ideeën. Daar zijn we

nog trekken de volgende 39 studenten in

en Jenny heeft eigenlijk geen zin meer

erg blij mee, want we vinden het belang-

hun nieuwe kamers.

om dat te betalen. In zo’n geval bekijken

rijk dat we activiteiten organiseren waar

wij als studenten of we de gemeente

de bewoners ook echt iets aan hebben.’

32

Aanrader Volgens Julia Grooten, die ook vanaf het

kunnen vragen om dat voor haar te regelen.’

De studenten krijgen behoorlijk wat te-

eerste uur woont op de Dordtselaan, is

Het is slechts een klein voorbeeld van

rug voor hun inzet. Niet alleen wonen ze

het een aanrader: ‘Het is fijn om een

de inspanningen van de 46 studenten op

in centraal gelegen, ruime kamers. Ze

bijdrage te kunnen leveren aan de wijk

de Dordtselaan. De ene keer helpen ze

krijgen ook korting op de huur voor hun

waar je woont. Bovendien is het erg leuk

bij de organisatie van buurtoptochten

maatschappelijke betrokkenheid. Wie

om met zoveel studenten in een straat

tijdens de Tour de France of regelen ze

een bijdrage levert aan de wijk, krijgt na

te wonen. Je kent elkaar bijna allemaal,

expositieruimten voor jonge kunste-

een jaar inzet een hele maand huur als

niet op de laatste plaats door het geza-

naars. Een dag later helpen ze de buren

korting. Ze mogen per week zelf bepalen

menlijke vrijwilligerswerk.’



Samen investeren in West-Kruiskade

Op de hoek van de 1e Middellandstraat

van gevels en panden vormt het sluitstuk

ningen in deze buurt zijn van Woonstad

mogelijk en nodig (vervallen) panden

en de Adrianastraat staat een prachtig

van het economische actieprogramma.

Rotterdam. Als de straat veilig en aan-

aankopen, opknappen en kansrijke on-

pand in art decostijl, dat onlangs

Woonstad Rotterdam bezit 70 van de 127

trekkelijk is, stijgt zowel de omzet van

dernemers verleiden zich er te vestigen,

helemaal is opgeknapt. Hier huist de

bedrijfspanden aan de West-Kruiskade

de ondernemers als de waarde van het

onder meer met gunstige huur- of koop-

Alliantie West-Kruiskade die van de

en 1e Middellandstraat. Ook veel wo-

vastgoed. Woonstad Rotterdam zal waar

voorwaarden.

West-Kruiskade weer een veilig en aantrekkelijk woon-winkelgebied wil

Goedlopende bedrijven scheppen ba-

Ondernemerstafel geopend

ger aangenomen die mede wordt betaald

maken. In totaal investeert de Alliantie

nen, zorgen voor levendigheid en trek-

In het Oude Westen is in 2009 de Onder-

door Woonstad Rotterdam. De gemeente

West-Kruiskade de komende jaren zo’n

ken nieuwe investeerders aan. Daarom

nemerstafel geopend. Deze is samen met

heeft een coördinerende projectleider

9 miljoen euro in het gebied.

ondersteunt Woonstad Rotterdam ver-

de Scholingswinkel ondergebracht in het

aangesteld.

schillende economische initiatieven in

pand aan de Josephlaan 62. Startende èn

Om van de Nieuwe Binnenweg weer een

diverse buurten. Een paar voorbeelden.

ervaren ondernemers kunnen er terecht

aantrekkelijk winkelgebied te maken is

De alliantie is een samenwerkingsverband van Woonstad Rotterdam, de ge-

voor gratis advies, coaching en onder-

een nieuw profiel gemaakt. Er komt een

meente en de deelgemeente Rotterdam

Trattoria in Panorama Dillenburg

steuning. De Ondernemerstafel is een

sterk accent te liggen op de branches wo-

Centrum. Alle partijen hebben voor vier

Op de punt van Panorama Dillenburg,

gezamenlijk initiatief van de gemeente

nen, culinair en duurzaam. Er zijn al veel

jaar mensen en middelen ter beschik-

dat in opdracht van Woonstad Rotterdam

Rotterdam, deelgemeente Rotterdam

panden aangekocht of geruild en de eerste

king gesteld. Het fraai gerenoveerde

geheel is gerenoveerd, is plaatsgemaakt

Centrum en Woonstad Rotterdam.

gerenoveerde panden zijn inmiddels door

hoekpand was tot vorig jaar een over-

voor Trattoria Borgo d’Aneto. Het Itali-

lastgevend café dat, net als drie andere

aanse restaurant verlevendigt het bijzon-

Revitalisering winkelgebieden

meer een traiteur, een ijszaak en winkel

cafés, op last van de burgemeester werd

dere complex op de kop van Feijenoord,

Voor Plein 1953 is naast een lange-

met energiezuinige verlichting.

gesloten. Woonstad Rotterdam kocht het

zeker als het terras met uitzicht over de

termijnvisie een actieplan voor de korte

De Beijerlandselaan vormt samen met de

pand eind 2009. Op deze locatie zitten

Nieuwe Maas geopend is. Samen met

termijn ontwikkeld. Dat laatste omvat,

Groene Hilledijk winkelcentrum Boulevard

we midden in het actiegebied. Het pand

het Da Vinci College in Dordrecht werkt

naast het opfleuren van het winkelgebied,

Zuid. Hier hebben we meegewerkt aan een

fungeert tevens als ontmoetingsplek

Borgo d’Aneto aan het opleiden van leer-

de activering en begeleiding van de win-

plan van aanpak om de revitalisering van

voor de betrokken partijen, ondernemers

lingen.

keliersvereniging. Er is een winkelmana-

het winkelgebied tot stand te brengen.

nieuwe ondernemers betrokken: onder

en bewoners.

34


Woonstad Rotterdam wil met dit initiatief

Renovatie panden

een bijdrage leveren aan de verbetering

In de Van Oldenbarneveltstraat in het

van de wijkeconomie. Belangrijke actie-

Centrum zijn wij bezig met renovatie en

punten zijn het vergroten van de veilig-

samenvoeging van woningen, en de reno-

heid, het verbeteren van het imago van

vatie van winkelpanden. Begin 2010 is de

het gebied en het ondersteunen van

eerste fase opgeleverd. De tweede fase

(economische) initiatieven. Er is ook veel

wordt verwacht na de zomer van 2010. Met

aandacht voor het verhogen van de kwa-

de ondernemersvereniging hebben we het

liteit van het ondernemerschap en het

gewenste straatbeeld van deze exclusieve

bewaken van de variatie in het winkel-

winkelstraat afgestemd. Woonstad Rotter-

aanbod. Het renoveren en onderhouden

dam zoekt hier de huurders bij.


Woonstad Rotterdam bezit ongeveer de helft van de woningen

Wat we (gaan) doen in Overschie?

in Overschie, in Kleinpolder zelfs 90 procent. Markerink: ‘Het

Overschie gaat de komende

begint al bij Kleinpolder-zuidwest. Straks kom je op een hele

Blijvenburg I en II

andere manier Overschie binnen. Op het terrein dat jarenlang

In 2009 begon de bouw van het gebouw Overijssel met 75 huur-

heeft braakgelegen, staan straks huizen. Geen hoge flats, want

en 30 koopappartementen in de Blijvenburgstraat. De woon-

we vinden de kwaliteit van de woningen belangrijker dan de

wensen van de bewoners van de flat Stadt & Lande zijn in kaart

jaren flink op de schop.

kwantiteit. Ook aan de oostkant zie je over enige jaren een an-

gebracht om hen na oplevering, eind 2010, een passende wo-

Op diverse plekken in

der type woningen dan de na-oorlogse flats. De aanblik wordt

ning te kunnen aanbieden in de nieuwbouw van Blijvenburg I.

de deelgemeente gaat

frisser. We schudden de lakens flink op.’

Daarna wordt de flat gesloopt en volgt de bouw van Blijvenburg

Dat er 16 jaar lang niet is gebouwd langs het Kleinpolderplein

II, een woontoren in combinatie met kade- en eengezinswo-

woningen slopen, bouwen

heeft te maken met de discussie rond geluid en fijnstof. Het

ningen. Ook het omringende gebied wordt aangepakt. Aan de

en renoveren. Samen met

instellen van de 80-kilometerzone op de snelweg en de nieuwe

zuidzijde van het terrein wordt een ‘groen hofje’ gerealiseerd;

de (deel)gemeente en

duidelijkheid in de wetgeving maken de weg nu vrij voor inves-

een plek waar geen auto’s mogen komen en waar rust heerst.

Woonstad Rotterdam

het Rijk investeren we tot

teringen.

2020 tientallen miljoenen in de wijk. ‘Dat moet de

Voor het terrein dat braak ligt na de sloop van flats, is in de

‘Waar normaal de gemeente een leidende rol heeft in de

plannen voor het deel van Woonstad Rotterdam plaats voor

ontwikkeling van een gebied hebben we nu voor Kleinpolder-

60 tot 90 koop-eengezinswoningen. Bewoners kunnen via

Markerink, voorzitter van de

zuidwest tegen Woonstad Rotterdam en andere ontwikkelaars

onsoverschie.nl hun woonwensen aangeven. Die worden

deelraad Overschie.

gezegd: “zorg voor aantrekkelijke, goed verkoopbare woning-

meegenomen in de planontwikkeling.

leefbaarheid en het imago verbeteren’, zegt Jan

De lakens opschudden in Overschie 36

Kleinpolder-zuidwest Milieu


en”, vertelt Markerink. ‘Vanuit het Actieprogramma Milieu Overschie zetten we sterk in op duurzaamheid. In Kleinpolder-

Kleinpolder-zuidoost

zuidwest worden de woningen straks klimaatneutraal ge-

De 358 verouderde portiekflats aan de Abtsweg worden op

bouwd, maar je hebt er nog meer lol van als je bijvoorbeeld ook

termijn vervangen door nieuwbouw. Voordat er wordt ge-

groene daken en zonnecollectoren toepast.’

sloopt, worden op de plek van het voormalige buurthuis Kreator 32 sociale huurwoningen gebouwd voor de huidige

Prachthuis

huurders van de Abtsweg. Dit gebeurt in samenwerking met

De deelgemeentevoorzitter is ook zeer te spreken over het

een particuliere projectontwikkelaar. De deelgemeente on-

Prachthuis aan de Abtsweg, de ‘sociale supermarkt’ die in 2009

derzoekt de toekomst van de school. Samen kijken we naar

is geopend. Woonstad Rotterdam heeft daarvoor een pand be-

de aanpak van het winkelgebied.

schikbaar gesteld. ‘Wij hebben er nu ook de Stadswinkel in gevestigd, zodat bewoners die een paspoort of rijbewijs afhalen,

Strijpesingel

zien wat er nog meer te halen valt.’

Aan de ‘Binnentuin van Overschie’ worden kleine apparte-

Markerink noemt Woonstad Rotterdam eveneens ‘een goede

menten verbouwd tot koop-eengezinswoningen en enkele

participant’ in het festival Paradie Overschie. Het evenement

luxe appartementen. De afgesloten binnentuinen geven

zet de wijk op de kaart als een aantrekkelijk woongebied voor

straks het gevoel van wonen aan een hofje. De binnentuinen

gezinnen, met veel groen.

worden samen met de bewoners ingericht.


Dé

In september 2010 begint Woonstad Rotterdam met de grootscheepse restauratie en renovatie van het Justus van Effencomplex in Spangen. Dit Rijksmonument is wereldberoemd om zijn architectuur. Straks is het weer dé blikvanger van Spangen. ‘We brengen het monumentale volledig terug. Tegelijkertijd maken we gebruik van de modernste technieken’, zegt architect Joris Molenaar.

blikvanger van Spangen Michiel Brinkman, de architect van het

gebied van energievoorziening; het was

bouwwerk, had een duidelijke missie

het eerste volkshuisvestelijke complex in

met het pand. Naast de opvallende brede

Nederland met centrale verwarming.

galerijen op de tweede woonlaag, be-

Molenaar: ‘Wij gaan op een hedendaagse

schikte het huizenblok aanvankelijk over

manier invulling geven aan die visie van

verschillende collectieve voorzieningen,

Brinkman, met de modernste materia-

waaronder een gemeenschappelijk bad-

len. Die collectiviteit en duurzaamheid

huis en een openbaar binnenterrein. Te-

komen terug.’ Het badhuis krijgt een

gelijkertijd was hij zijn tijd vooruit op het

nieuwe collectieve invulling die past bij

Joris Molenaar

Arjan Hebly

Feestelijke start Op 9 september 2010 is de restauratie feestelijk van start gegaan. Op de Open Monumentendag op 11 september zijn de was- en drooginrichting en het badhuis, na 40 jaar sluiting, open gesteld voor publiek.

38



wonen en werken combineren. Jaren geleden al ontstond bij het toenmalige WBR (dat opging in Woonstad Rotterdam) de wens om het huizenblok grondig te renoveren. Al in 2000 werd er een prijsvraag uitgeschreven waaraan drie architectenbureaus meededen, waaronder Molenaar en Van Winden architecten samen met Hebly Theunissen architecten. Hun plan kwam als beste uit de bus. ‘We pleitten destijds al voor het terugbrengen van de uitstraling als monument van de volkswoningbouw’, zegt Molenaar. ‘De afgelopen jaren hebben veel mensen zich hard gemaakt om dit plan te kunnen uitvoeren. Daar zijn wij natuurlijk heel blij mee.’ Het heeft een tijd geduurd voordat de financiering voor de restauratie rond was. De omvang van de klus en het feit dat het om een Rijksmonument gaat waarvoor allerlei regels gelden namen veel tijd in beslag. deze tijd. Voor de herinrichting van het

Resultaat na de renovatie

dertig miljoen euro, waarvan 28 miljoen

binnenterrein heeft landschapsarchi-

40

De totale kosten bedragen maar liefst

tect Michael van Gessel een ontwerp

woningen worden van binnen verbouwd

voor rekening van Woonstad Rotterdam

gemaakt. Het vernieuwde gebouw wordt

tot eigentijdse appartementen. Enkele

komt en waarvan tien miljoen op termijn

energiezuinig met mogelijk warmte-

huizen worden samengevoegd, zodat er

mogelijk niet wordt terugverdiend. Toch

opslag in de bodem, zonnecellen en

straks 150 woningen te vergeven zijn.

wil Woonstad Rotterdam investeren in

hoogwaardige isolatie.

Er komen drie woningtypes met respec-

het Justus van Effencomplex.

tievelijk 50, 75 en 100 vierkante meter

Molenaar: ‘Dat snap ik goed. Het is zo’n

Eigentijdse appartementen

woonoppervlak. Nieuwe bewoners kun-

wereldberoemd en beeldbepalend ge-

Joris Molenaar richt zich, samen met

nen kiezen of de woning casco willen of

bouw, van grote architectonische waarde

collega architect Siem Goede, vooral op

gestoffeerd.

en goed voor de uitstraling van de wijk.

de restauratie van de buitenkant. Arjan

Een deel van de woningen (64) wordt ver-

Het is een icoon. We beschouwen deze

Hebly van Hebly Theunissen architec-

kocht. Het overige deel is bestemd voor

opdracht daarom ook als een enorme

ten legt zich toe op de verbouwing van

de huursector, zowel in de vrije als so-

eer. Wij gaan deze schone slaapster eens

de woningen en trappenhuizen. De 164

ciale huursector. Bewoners kunnen ook

flink wakker kussen.’


Jaffa-Zuid verandert ingrijpend Jaffa-Zuid in Kralingen verandert de komende jaren drastisch. In 2012 starten we met de sloop van de woningen en bouwen er 190 nieuwe huur- en koopwoningen voor terug.


Joke Lambermon: ‘Onze herhuisvesting is prima verlopen’

Jaffa-Zuid is straks een kindvriendelijke

huisbezoeken bij de eerste 107 huishou-

wijk met woningen voor gezinnen met

dens. Met een urgentieverklaring heb-

middeninkomens die de wijk economisch

ben de bewoners achttien maanden de

Veertig jaar woonde het echtpaar

‘In eerste instantie dacht ik: waarom

Een andere woning was snel gevonden.

en sociaal kunnen versterken. Maar ook

tijd om een andere woning te vinden. De

Lambermon aan de Sophiakade. In 1983

gaan ze slopen? Willen ze ons eruit

‘We wilden wel in Kralingen blijven,

55-plussers en starters moeten zich er

eerste huurders zijn inmiddels verhuisd

woonden ze vanwege renovatie al dertien

hebben vanwege onze lage huurtjes?’,

maar toen we de 55-pluswoning aan

thuis voelen.

naar een andere woning die Woonstad

maanden in een tijdelijke woning op de

zegt Joke Lambermon (63). ‘Maar ik zag

de Kleine Beer in Oosterflank gingen

Rotterdam hen heeft aangeboden. Ook

Vredenoordkade. Joke Lambermon was

scheuren in de muren van mijn berging

bekijken, vonden we het direct een fan-

We gaan de blokken tussen de Sophia-

zijn er al enkele bewoners uit zichzelf

er destijds nauw bij betrokken bij als

en herinnerde me de slechte palen van

tastische woning. Van Woonstad Rotter-

kade, Goudse Rijweg, Vlietlaan en Fuik-

vertrokken.

voorzitter van de bewonersorganisatie.

25 jaar geleden. Ook gaat de wijk met

dam hebben we met de verhuizing 200

sprongen achteruit. Ik denk dat er met

procent medewerking gekregen. Ik stond

straat vervangen door nieuwbouw. Er komen 130 middeldure koopwoningen

We blijven de bewoners betrekken via

Dit keer maken ze de aanpak van Jaffa-

sloop en nieuwbouw een ander publiek

negatief tegenover de plannen, maar

met een tuin of dakterras voor terug en

ons driemaandelijks klankbordoverleg

Zuid niet van dichtbij mee, want ze zijn

terugkomt. Wel ben ik benieuwd of ze die

nu alles achter de rug is, vind ik dat het

60 huurwoningen: drie- en vierkamer-

en ze kunnen terecht op ons wekelijkse

als een van de eerste huurders verhuisd.

koopwoningen straks kunnen verkopen.’

goed is verlopen.’

appartementen. De woningen worden

inloopspreekuur bij het Infopunt Jaffa

gebouwd in grote blokken met groene

in de wijk. Ook krijgen ze nieuwsbrieven

binnenterreinen en ruime parkeergele-

met daarin informatie over de voortgang

genheid.

van het proces en praktische tips. Samen met deelgemeente Kralingen-Crooswijk

Voor de huidige bewoners is dit een grote

maakten we afspraken met Roteb en

verandering, sommige huurders wonen

Stadstoezicht over het leefbaar houden

er al veertig jaar. Aanvankelijk waren

van de buurt. Waar mogelijk verhuren we

veel bewoners daarom ook niet gelukkig

daarom ook de leeggekomen woningen

met de plannen. Maar door hen voortdu-

aan tijdelijke huurders.

rend te betrekken bij het proces en goed te informeren, zien de meesten nu in dat er wel iets moet gebeuren. Jaffa heeft in Kralingen een perfecte ligging: dichtbij het centrum, op loopafstand van de Kralingse Plas en winkels en gelegen langs de groene oevers van de Boezem. De woningen in Jaffa-Zuid hebben echter een slechte fundering en de indeling en de uitstraling van de woningen zijn niet meer van deze tijd. Verhuizen In februari 2010 zijn we begonnen met 42



Woonstad Rotterdam leverde in 2009 een pand op aan de Charloisse Kerksingel dat

afzonderlijke vertrekken. Ik kom vaak in

vliegwiel te zijn voor het revitaliseren van

wijk. De kunst in de Gouwstraat, die sa-

fungeert als kunstresidentie. De Stichting Hommes biedt hier onderdak aan jonge

andere kunstresidenties, maar zo’n aan-

wijken. In Oud-Charlois ligt de focus de

men met de bewoners tot stand kwam,

internationale kunstenaars. Zij kunnen er een half jaar tot een jaar lang wonen en

gename woon-werkplek als deze heb ik

laatste tijd vooral op jonge kunstenaars/

en de Atelierroute zijn daarvan leuke

werken tegen lage huurkosten. Het is een van de vele initiatieven van Woonstad

nog nooit gezien.’

ondernemers die een relatie hebben met

voorbeelden.

kunst en design. Inmiddels wonen er al

Ook de wijkeconomie van Oud-Charlois

Oplevering woon-werkateliers

meer dan 200 kunstenaars in Oud-Char-

heeft een sterke impuls gekregen. ‘Vaak

Woonstad Rotterdam stimuleert de

lois.

huren we elkaar in bij het vervaardigen

Rotterdam om kunstenaars en creatieve ondernemers te binden aan de wijk.

Oud-Charlois: broedplaats voor kunstenaars

vestiging van kunstenaars, galerieën,

van kunstwerken en objecten’, vertelt Ivo

open ateliers, ambachtelijke winkels en

Maatschappelijk betrokken

van den Baar, die zich met zijn bedrijf

bedrijven in (leegstaande) panden. In

Door de toename van het aantal crea-

Wandschappen heeft gevestigd in een

samenwerking met het OBR en andere

tieve, hoger opgeleiden, is Oud-Charlois

woon-werkatelier op de Frans Bekker-

wijkproject: ‘Er wonen veel werklozen in

partners koopt Woonstad Rotterdam al

qua bevolkingssamenstelling meer in

straat.

de wijk die niet over de juiste papieren

‘Het is fantastisch dat we deze kans

uit twee ruime studio’s. Een verdieping

enige jaren gefaseerd panden aan. In

balans geraakt. De doorgaans maat-

krijgen’, zegt de Italiaanse kunstenares

lager woont Clare Noonan, een kunste-

2009 leverden we een aantal woon-werk-

schappelijk betrokken nieuwelingen,

Verborgen talenten

echter verborgen talenten die voor ons

Teresa Janatta. Samen met haar vriend

nares uit Nieuw-Zeeland. ‘De woningen

ateliers op en voor 2010 staan er nog

investeren veel in hun leefomgeving. Ze

De ondernemer wil ook bewoners van

interessant zijn. We zijn nu aan het on-

Stefano Calligaro woont en werkt ze

zijn opgeknapt door kunstenaars uit

meer op de planning.

creëren nieuwe ontmoetingsplekken,

Oud-Charlois betrekken bij zijn werk.

derzoeken wat iedereen kan en op basis

sinds september 2009 in de kunstresi-

de buurt’, vervolgt Teresa. ‘Ze zijn echt

Het huisvesten van jonge kunstenaars

tillen projecten van de grond die het

Samen met Stichting Bureau Ander Werk

daarvan gaan we een nieuwe productie-

dentie CK12 aan de Charloisse Kerk-

mooi geworden. Heel licht, ruim en met

en startende ondernemers in de crea-

straatbeeld of de leefbaarheid verbete-

(SBAW) vroeg hij eerder dit jaar een

lijn opzetten. Een soort Charlois-label

singel. De woning van Teresa bestaat

grote houten schuifdeuren tussen de

tieve sector blijkt, in heel Europa, een

ren en zorgen voor levendigheid in de

onderzoekssubsidie aan voor een groot

van producten die hier zijn bedacht en

beschikken. Veel buurtbewoners hebben

vervaardigd.’ De ongeveer 160 nationaliteiten in OudCharlois vormen het uitgangspunt voor het label. Van den Baar: ‘Veel bewoners komen uit families met eeuwenlange handarbeidtradities. Van houtsnijders tot rietbewerkers. Vaak zijn het technieken waar in Nederland niet direct vraag naar is, maar in de kunst- en designsector is er juist gebrek aan specialistische vakmensen. Ik denk dat een groot deel van de buurtbewoners op termijn een bijdrage kan leveren aan uiteenlopende projecten. Voorlopig werken we eerst met een aantal bewoners om winstgevende designproducten te vervaardigen. Als het goed is komen de eerste nieuwe producten volgend jaar al op de markt.’ 44



‘Deze muur gaan we helemaal afbikken, zodat de originele, rode muur terugkomt’,

beurt voor de catering. Met een twee

vertelt Renske, staand tussen zakken bouwafval, gereedschap en dozen. ‘En hier

weken durend project op basisschool De

komt een wijnkelder’, vult haar vriend Maarten aan. Sinds eind juni heeft het stel

Schalm maakte Woonstad Rotterdam

de sleutel van hun nieuwe kluswoning aan de Tolhuislaan. Elke woning heeft een

de leerlingen bewuster van hun eigen

eigen voordeur en een tuin of een riant dakterras. Van binnen worden de panden

leefomgeving. Andere projecten, zoals

door de kopers volledig opgeknapt.

de Schoolsportvereniging, dragen eveneens bij aan de talentontwikkeling van de

Net als ruim 25 anderen kochten Renske

wijk. In veiligheid, woningen, sociale

en Maarten eind 2009 een kluswoning op

projecten en wijkeconomie. Woonstad

de Kaap. Woonstad Rotterdam verzorgde

Rotterdam draagt een flink steentje bij.

Betere sfeer

de renovatie van de casco’s, restaureerde

In 2009 werd bijvoorbeeld de tweede

De inspanningen zijn niet zonder re-

de voorgevels en verving de achterge-

fase van Deliplein opgeleverd, dat we

sultaat gebleven. Niet alleen is de

vels. De panden zijn tegen een aantrek-

samen met het OBR hebben gereno-

bevolkingssamenstelling van de wijk

kelijk tarief verkocht, mede dankzij een

veerd. Voor dit jaar staat de oplevering

het laatste anderhalf jaar veranderd en

subsidie van de gemeente. De nieuwe

van Brehil gepland, een nieuwbouw-

de sfeer harmonieuzer geworden, ook

bewoners mogen de overwegend grote

project op de boomrijke Brede Hilledijk.

steeds meer winkeliers keren terug naar

huizen naar eigen inzicht verbouwen.

En begin juni gaf wethouder Karakus

de Kaap. Met de komst van de

Hiervoor zijn ook bouwvergunningen

het officiële startsein voor de bouw van

ss Rotterdam, de Warmoesmarkt, drie

verleend. Deze interne verbouwing moet

Kaapse Veer; een nieuwbouwproject aan

succesvolle restaurants en een nu al

binnen een jaar gereed zijn. De kopers

de Katendrechtsestraat en de Recht-

beroemde ijssalon, is de Kaap een stuk

moeten minimaal twee jaar zelf in de

huisstraat. De verkoopprijzen van de

aantrekkelijker geworden.

woning wonen.

meeste woningen zitten in het middeldure segment, zodat de Kaap er in so-

Terwijl Renske met de buurvrouw over-

‘Toen mijn broer drie jaar geleden een

ciaal en economisch opzicht op vooruit

legt over de gezamenlijke aanschaf van

huis op Katendrecht kocht, dacht ik nog:

gaat. Vooral de eengezinswoningen voor

gereedschap, is Maarten alweer begon-

je bent gek’, vertelt Renske, terwijl ze

doorstromers zijn interessant voor de

nen met bikken. ‘Het wordt een drukke

de ruime tuin laat zien. ‘De wijk had niet

bestaande bewoners.

zomer, maar dat is het meer dan waard.

zo’n best imago. Maar iedere keer dat

46


jonge Kapenezen.

Want waar vind je in Rotterdam nog een

ik bij hem op bezoek ging, zag ik de wijk

Behalve in stenen, investeerde Woonstad

ruime, betaalbare woning bij de Maas

vooruit gaan. Toen we vorig jaar van deze

Rotterdam de afgelopen tijd ook veel in

die je naar eigen smaak kunt inrichten?’,

kluswoningen hoorden, hebben we geen

sociale projecten. Zo maakte een grote

zegt hij. ‘Bovendien is het een prima

moment getwijfeld.’

groep bewoners, onder leiding van het

investering. Een wijk met zoveel historie

Rotterdams Wijktheater, uit verhalen

heeft het in zich om weer uit te groeien

Forse investeringen

over De Kaap diverse voorstellingen en

tot de plek die het in haar hoogtijdagen

Katendrecht zit goed in de lift. Gemeen-

voerden die op verschillende locaties

was. Ik denk dat Katendrecht over vijf

te, deelgemeente en corporaties inves-

op. Tijdens de drukbezochte uitvoerin-

jaar behoort tot de meest geliefde plek-

teren al jaren in de eens zo beruchte

gen zorgden andere bewoners op hun

ken van de stad.’


Colofon Dit jaarmagazine, een uitgave van Woonstad Rotterdam, is een terugblik op 2009 en een vooruitblik op 2010. Wie onze jaarcijfers en een volledig overzicht van onze activiteiten in 2009 wil zien, verwijzen we graag door naar de officiële versie van ons jaarverslag. Deze verantwoording aan het ministerie van VROM kunt u downloaden op woonstadrotterdam.nl. Woonstad Rotterdam Postbus 2370 3000 CJ Rotterdam 010- 44088 00 www.woonstadrotterdam.nl Concept BNL | De Nieuwe Lijn | Woonstad Rotterdam Tekst Erik van den Berg, Rob Daniëls, Conny Taheij, Jeannine Westenberg | De Nieuwe Lijn Eindredactie Afdeling Communicatie | Woonstad Rotterdam Vormgeving Harrie Remie | BNL Fotografie Nanning Barendsz, Michelle Muus, Jan van der Ploeg, Arjen Jan Stada, Hilko Visser Drukwerk Kapsenberg van Waesberge Oplage 2.500 Uitgave 2010 Een deel van de foto’s uit deze uitgave komt uit eerdere publicaties van Woonstad Rotterdam. We hebben de geportretteerden niet opnieuw om toestemming voor publicatie gevraagd. Geportretteerden die hierover vragen en/of opmerkingen hebben, kunnen zich wenden tot de afdeling Communicatie van Woonstad Rotterdam.

48



Jaarmagazine woonstad rotterdam

Recommend Documents