Relatiemagazine van Woonstad Rotterdam | Nummer 4 | December 2010
De Jonge Stad
De Jonge Stad Inhoud In 2009 was Rotterdam de eerste Jongerenhoofdstad van Europa. Niet voor niets. Rotterdam is een van de weinige steden die verjongt en daar mogen we blij om zijn, zoniet dolgelukkig. Het biedt enorme kansen. Kansen die we met beide handen moeten grijpen. Jongeren zorgen voor levendigheid, genereren werkgelegenheid en nieuwe (creatieve) initiatieven. Ze houden de (wijk)economie draaiende en dragen bij aan de leefbaarheid van de stad. Daarom willen we jongeren binden aan Rotterdam. Samen met gemeente, onderwijs, bedrijfsleven en andere betrokken partijen.
gen, hechten jonge mensen veel waarde aan goede
die vindt dat Woonstad Rotterdam ‘haar’ wijken
4 ‘Jullie moeten keihard
ontmoetingsplekken en voorzieningen in de buurt.
beter op de kaart moet zetten. Om maar wat te
investeren in jongeren’
Ook die conclusie nemen we ter harte.
noemen. Wij van Woonstad Rotterdam buigen ons intern de
6 Uitspraak in beeld
In dit nummer van WIJ Rotterdam, dat in zijn geheel
komende tijd in ieder geval over de vraag hoe we al
Ronald Tilleman
gewijd is aan jongeren, komt een groot aantal
die goede ideeën in het vat kunnen gieten. We zullen
enthousiaste deelnemers van de inspiratieavond
niet alle voorstellen uitvoeren, en ook niet alles te-
8 ‘We moeten de boer op’
aan het woord. Inclusief een paar van de jongste
gelijk, maar u en de jongeren van Rotterdam zullen
Dennis Lausberg
deelnemers waaronder Aruna Vermeulen die pleit
zeker nog van ons horen. 10 Aruna, Ewout, Marit en
voor het (tijdelijk) in gebruik nemen van leegstaande kantoorpanden in het centrum. En Marit Naerebout
Arjan Schakenbos, bestuurder Woonstad Rotterdam
Sarhane aan het woord
Maar hoe pak je dat het beste aan? En wat willen en
12 Uitspraak in beeld
kunnen wij als wooncorporatie met en voor jon-
Nanning Narendz
geren in Rotterdam doen? Over die vragen wilden we het graag eens hebben met betrokken profes-
14 Op RDM Campus komen
sionals en met jongeren zelf. Daarom organiseerde
leren, werken en
Woonstad Rotterdam op maandagavond 25 oktober
ontwikkelen bij elkaar
een inspiratiebijeenkomst met als thema: Woonstad Rotterdam en de Jonge Stad. Het was een zinvolle
16 Profs aan het woord
bijeenkomst waar veel goede ideeën zijn gedeeld en nieuwe contacten zijn gelegd.
18 Uitspraak in beeld Jan van der Ploeg
Woonstad Rotterdam kent haar (potentiële) jonge klanten onvoldoende, zo blijkt. En daar moeten we
20 We gaan snellere vormen
snel wat aan doen. Jongeren veel directer benade-
van communicatie inzetten
ren. Naar scholen, ontmoetingsplekken, werkplek-
Marja de Bruyn
ken toe om te laten zien wie we zijn en wat we voor hen kunnen betekenen.
22 Uitspraak in beeld David Adams
We moeten ons niet enkel richten op de kansrijke jongeren - universitaire en hbo-studenten - zo benadrukten verschillende deelnemers. Rotterdam is van oudsher een ambachtsstad en nog steeds verdienen de meeste jongeren hun inkomen met hun handen. Laten we hen vooral niet vergeten. Daarnaast is extra inzet nodig voor minder kansrijke
WIJ ROTTERDAM
Colofon Dit is een uitgave van Woonstad Rotterdam, december 2010 Teksten en redactie De Nieuwe Lijn
jongeren, zodat ook zij kunnen meekomen in de
Vormgeving Harrie Remie Fotografie David Adams,
samenleving.
Nanning Barendsz, Jan van der Ploeg, Marjolein
Voor wat betreft onze core business: naast wonin-
Drukwerk Kapsenberg van Waesberge Oplage 1000
van Rotterdam, Ronald Tilleman en Marijke Volkers
WIJ ROTTERDAM
Doel was niet het formuleren van pasklare antwoor-
Erasmus Universiteit Rotterdam, naast economi-
geldt nu als lichtend voorbeeld van hoe behoeften
den, maar - zoals de naam al zegt - om geïnspireerd
sche, sociale en fysieke investeringen voor een vier-
van de markt en jongeren op elkaar kunnen worden
te raken en elkaar te inspireren. Regiomanager
de pijler: de pedagogische. ‘Creëer plekken waar
afgestemd. En van hoe je jongeren bindt aan de stad
Dennis Lausberg, initiator van de themabijeen-
jongeren sociale vaardigheden kunnen opdoen. En
[zie ook pagina 14].
komst, legde tijdens zijn inleiding de nadruk op de
denk eens na over bijvoorbeeld een betere aanslui-
kansen die jongeren de stad bieden. Bestuursvoor-
ting tussen de straatcultuur en het onderwijs. Het
In kleine groepjes formuleerden deelnemers aan de
zitter Arjen Schakenbos onderstreepte die nog eens.
eerste is vooral masculien, het tweede overwegend
avond antwoorden op de vraag wat ze verwachten
‘Ik was een tijdje terug in Parkstad (Limburg) en zag
feminien. Daar is sprake van een enorme mismatch,
van een goede woningcorporatie als het gaat om
wat de vergrijzing daar aanricht’, zei hij. ‘Ik wilde
met alle gevolgen van dien.’
jongeren. Naast een fijne woning, hechten jongeren
wel op mijn blote knieën terug naar Rotterdam. We
veel waarde aan een prettige woonomgeving en
zijn een jonge stad, dat biedt enorme kansen, op het
Wil van der Hoek, voormalig directeur van Stads-
goede buurtvoorzieningen, zo wisten ze.
gebied van werk, wonen en leefbaarheid. De vraag
havens, zette uiteen hoe de herontwikkeling van
Creëer daarnaast voldoende ontmoetingsplekken.
is nu hoe we die jongeren beetpakken. Hoe we ze
het RDM gebied op Heijplaat tot stand is gekomen.
De informatievoorziening aan jongeren moet ook
bereiken en binden aan Rotterdam.’
De voormalige scheepswerf van de Rotterdamse
beter, vonden veel deelnemers. Jongeren weten
Droogdok Maatschappij is herontwikkeld tot RDM
niet wat Woonstad Rotterdam doet, kennen veel
Ineke Bakker, directeur van Jeugd, Onderwijs en
Campus. Het is nu een plek waar leerlingen van
buurten in Rotterdam niet en zijn vaak niet goed op
Samenleving (JOS): ‘Dat doe je door jongeren uit te
het mbo, hbo én bedrijven samenwerken aan de
de hoogte van het woningtoewijzingsysteem. Voor
nodigen, met hen in gesprek te gaan over crea-
ontwikkeling van duurzame en innovatieve oplossin-
jongeren is het ingewikkeld en lastig woonruimte
tieve oplossingen en hen zo te leren kennen. Door
gen in bouw, mobiliteit en energie. De RDM campus
bij een corporatie te vinden: lange wachttijden,
je vooraf af te vragen welke jongeren met welke
generale procedures en woningen die te krijgen zijn
behoeftes je in je panden wilt onderbrengen. Pas
passen niet bij hun leefgewoontes.
daarna begin je met bouwen of renoveren en niet
‘Jullie moeten keihard investeren in jongeren’ Wat zou Woonstad Rotterdam moeten, willen en kunnen doen voor en met jongeren in Rotterdam? Ruim veertig collega’s van Woonstad Rotterdam, externe professionals en jongerenvertegenwoordigers kwamen maandagavond 25 oktober bij elkaar in trattoria Borgo d’Aneto in Feijenoord. Onder het genot van een Italiaanse maaltijd en in een informele sfeer zochten ze met elkaar naar antwoorden op deze veelomvattende vraag.
WIJ ROTTERDAM
andersom.’
Persoonlijke benadering
Bied daarnaast goede diensten aan. Verbind ver-
Wat moet Woonstad dan doen om een klantgerichte
schillende mensen en netwerken met elkaar. Je
organisatie voor jongeren te zijn? Ga naar ze toe en
kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan hoger opge-
vraag het ze, was het meest gehoorde advies. Bena-
leiden die een kluspand aanschaffen en hulp nodig
der ze niet alleen via sociale media, maar vooral ook
hebben met de verbouwing. Ze kunnen daarvoor
persoonlijk. Ga naar plekken waar ze elkaar ont-
jongeren inschakelen die handig zijn en springen
moeten, scholen, buurthuizen et cetera. En benader
om werkervaring. Zo verbind je kansarm met kans-
sleutelfiguren of leidersfiguren en leg op die manier
rijk. Woonstad Rotterdam kan die twee groepen bij
contact met de diverse groepen jongeren. Start een
elkaar brengen.’
onderzoek om meer inzicht in hun woonwensen te krijgen. Welke jongeren huisvesten wij nu eigenlijk
Woonbegeleiding
en wat zijn hun wensen en bevindingen? Dat zijn de
De Rotterdamse schrijver en journalist Sander de
vragen die moeten worden gesteld. En, vind het wiel
Kramer hamerde op het belang van de grote groep
niet opnieuw uit, maar ga eens kijken bij collega-
jonge ambachtslieden. ‘Richt je niet alleen op de
corporaties. Vestia heeft bijvoorbeeld een uitgebrei-
bollebozen, maar ook op de jonge loodgieters, de
de website met allerlei handige informatie en tips
schoenmakers en bouwvakkers’, zei hij. De voorma-
over wonen voor jongeren.
lige hoofdredacteur van de Rotterdamse Straatkrant uitte zijn zorgen over de forse groep jongeren met
Kortom: Woonstad Rotterdam moet werken aan
schulden. ‘Ik sprak onlangs nog een jongen van 19
goede contacten met jongeren, werkelijk naar ze
jaar met zeventienduizend euro schuld. Zeventien-
luisteren en hen goed informeren over haar pro-
duizend euro! En hij is niet de enige. Mijn advies?
ducten en diensten, zich veel duidelijker profileren
Bied jongeren zonodig woonbegeleiding aan wan-
en haar wijken en buurten duidelijker op de kaart
neer ze voor het eerst een woning van je huren.’
zetten. Daarnaast is maatwerk van belang, want dé jongere bestaat niet. Sander de Kramer: ‘Jullie
Nog meer betrokken gasten maakten hun opwach-
moeten keihard investeren in jongeren. Dat is in het
ting. Zo pleitte Illias El Hadioui, socioloog aan de
belang van jongeren, van de stad en van jullie zelf.’
WIJ ROTTERDAM
Uitspraak in beeld
Jongeren brengen leven in de brouwerij
Fotograaf Ronald Tilleman ‘Jongeren komen vaak negatief in het nieuws. Maar het overgrote deel van de jonge mensen doet het gewoon prima. Dat wil ik met deze foto laten zien. Dit zijn twee studenten van het Grafisch Lyceum, jongeren uit het alternatieve circuit die geen vlieg kwaad doen. Sterker nog, deze jongeren dragen hun steentje bij aan de ontwikkeling van Rotterdam als creatieve stad. Bovendien brengen studenten leven in de brouwerij.’
WIJ ROTTERDAM
WIJ ROTTERDAM
‘We moeten de boer op’
Dennis Lausberg, regiomanager Woonstad Rotterdam:
Gerben In ’t Hout, programmamanager in Overschie
Edwin Dortland, programmamanager in Feijenoord (deelgemeente)
‘Woonwensen van jongeren per wijk in kaart brengen’
‘Zorg ook voor een stabiele woonomgeving’
‘Woonstad Rotterdam heeft geen inzicht in het totale aantal
‘In een aantal wijken lonkt de criminaliteit voor jongeren. Het
(potentiële) jonge klanten, en dus ook niet in wat hun wensen
is moeilijk voor ze om er buiten te blijven als er op hun eigen
zijn. Dat moeten we per wijk gaan uitzoeken. Pas dan kunnen
straathoek wordt gedeald. Dus als je het hebt over het werken
we onze producten en diensten gerichter inzetten en jongeren
aan aantrekkelijke wijken, moet je ook werken aan een stabiele
binden aan de stad. In woonwijken tegen het centrum aan, zo-
woonomgeving. Aan goede voorzieningen, aan opleidingen en
als het Oude Westen en Kralingen, maakt Woonstad Rotterdam
aan kansen op werk, zodat jongeren niet op straat hangen.
‘We moeten met jongeren in gesprek gaan en hen beter leren kennen. Alleen dan kunnen we ons woningaanbod toesnijden op hun wensen en hen binden aan de stad. De inspiratieavond heeft ons antwoorden gegeven op de vraag hoe we dat kunnen doen’, zegt regiomanager Dennis Lausberg, initiator van de bijeenkomst.
nog onvoldoende gebruik van haar bestaande bezit om kans-
Het Foyer Sandelingplein en stageleercentrum Overtref Jezelf
rijke groepen aan de stad te binden. Maar ook op Zuid moeten
in Rotterdam-Zuid zijn goede voorbeelden van plaatsen waar
we ons inzetten voor voldoende, goede en betaalbare huizen.
jongeren kansen geboden worden om - met coaching - alles uit
Tegelijkertijd dienen we te beseffen, dat goede woningen en
zichzelf te halen. Woonstad Rotterdam maakt deze projecten al
buurten niet de enige drijfveren zijn voor jongeren om zich
jaren mogelijk.’
‘Het was de hoogste tijd dat we met elkaar in gesprek gingen
Gerdie Bours, programmamanager in het Oude Noorden
Nico Ros, programmanager in Charlois (deelgemeente)
reiken en beter kunnen bedienen’, zegt Lausberg. ‘Rotterdam
‘Samen met jongeren initiatieven ontwikkelen’
‘Jongeren op Zuid zijn juist gehecht aan hun buurt’
is een jonge stad in vergelijking met andere grote steden, we
‘Ik denk dat we jongeren waar mogelijk bij onze lopende
‘Niet alle jongeren willen in Noord wonen. Veel jongeren op
kunnen niet om jongeren heen. Daarom heb ik de aanzet gege-
projecten voor jeugd en jongeren moeten betrekken. In het
Zuid zijn juist gehecht aan hun wijk en willen daar graag blijven
ven voor deze bijeenkomst. Het was een goede avond, prettig
Oude Noorden zijn we bezig met de opbouw van wijkcentrum
wonen. Het liefst in de buurt waar ze zijn opgegroeid. In de na-
informeel en door de opdeling in kleine discussiegroepen kon-
Het Klooster in de Ruivenstraat, waarvoor nog geen duidelijk
bijheid van hun familie en vrienden. Dat hoor ik vaak en ik vind
den alle deelnemers hun zegje doen. Ik heb veel goede ideeën
toekomstbeeld is. Op de inspiratieavond heb ik Isis Spuijbroek
het een positief geluid. De vraag is hoe we deze (potentiële)
en ervaringen gehoord. Daar kunnen we zeker mee verder.’
van het OBR ontmoet. Zij is Creatief Strateeg en heeft ervaring
jonge klanten kunnen bereiken en aan ons kunnen binden. Van
ergens te vestigen of te blijven. Werk is minstens zo belangrijk.’
over de jongeren in onze stad. Over hoe we hen kunnen be-
met het betrekken van creatieve jongeren bij het opzetten van
jongeren hoor ik dat ze een directe benadering op prijs stellen.
Wat vond je het meest inspirerend?
allerlei initiatieven. Ze is eveneens bedenker van het Ontwik-
Face to face. Sarhane Hacene, zelf jong en veelzijdig bezig als
‘Enkele jonge deelnemers benadrukten dat we hun leeftijdge-
kellab, een interdisciplinair laboratorium waar wordt gewerkt
headhunter, bestuurslid van Stichting Afri en regisseur, gaf aan
noten veel directer moeten aanspreken met ons aanbod. Veel
aan nieuwe oplossingen voor Rotterdam die passen bij de
om contacten te leggen via sleutelfiguren en rolmodellen in de
jongeren lezen de Woonkrant niet. Dat is een feit. We moeten
actuele ontwikkelingen. Het OBR is, als mede-eigenaar, onze
wijk. Daarmee bedoelde hij zowel de succesvolle jongere als de
ze opzoeken, er naar toe. Naar scholen, ontmoetingsplekken,
partner bij de ontwikkeling van Het Klooster. Isis en ik hebben
leider van een hanggroep. Vervolgens moeten we goed onder-
werkplekken om te laten zien wie we zijn en wat we voor hen
afgesproken dat we gaan uitzoeken of en hoe we de inbreng
zoeken wat de wensen zijn van de jongeren op Zuid. Het vraagt
kunnen doen. We hebben ruim 50.000 woningen in ons bezit.
van jongeren, via het Ontwikkellab, kunnen organiseren bij de
om een investering, maar die zal zich zeker terugverdienen.’
Dat is iets waar we trots op mogen zijn.’
ontwikkeling van Het Klooster. jongeren hebben goede woonbegeleiding nodig. Daar zijn ze Barbara van Steen, programmamanager in Feijenoord (deelgemeente)
Mirjam van Oosterhout, programmamanager in Charlois (deelgemeente)
‘Zoek naar nieuwe aansprekende methodes’
‘We moeten keuzes maken’
opgevangen, zijn een mooi voorbeeld van hoe bijzondere doelgroepen kunnen worden opgevangen.’
Veel jongeren weten helemaal niet wat Woonstad Rotterdam
belangrijk is om keuzes te maken. Het is beter je te richten
doet. Dat maken we blijkbaar onvoldoende duidelijk. Een
op één groep jongeren, dan op alle jongeren tegelijkertijd.
‘De deelnemers benadrukten ook dat we ons niet alleen
zelf beter mee af en wij uiteindelijk ook. Initiatieven zoals de
moet richten op kansrijke jongeren, op studenten van hbo en
Woonfoyer op het Sandelingeplein, waar risicojongeren worden
universiteit. Rotterdam is niet alleen een kennisstad, ook een vakmanstad. Mbo’ers vormen de grootste groep, laten we dat vooral niet vergeten. Dus we kunnen wel mooie voorzieningen
‘Uit de gesprekken met jongeren kwam naar voren dat het
voor studenten realiseren, zoals het Studentenkwartier op
Hoe hoog is de noodzaak?
woonpas aanvragen en reageren op woningen in de woonkrant
Bovendien moeten we steeds goed in de peiling houden wat
de Dordtselaan. Dat moeten we ook zeker blijven doen. Maar
‘Er is een enorme sense of urgengy, bij alle corporaties die
is voor de meesten bovendien not done. We moeten veel beter
het belang is van onze jonge klanten. What’s in it for them? Het
daarnaast is het belangrijk om jongeren die werken en leren
in deze stad actief zijn wordt die gevoeld. We moeten nu iets
laten zien wat we in de aanbieding hebben, daarvoor moeten
Studentenkwartier op de Dordtselaan vind ik een fantastisch
combineren een goede, betaalbare plek te bieden.’
gaan doen. We zullen op dit terrein ook zeker de samenwer-
we naar ontmoetingsplekken van jongeren toe en persoon-
voorbeeld van een geslaagd project. Woonstad Rotterdam
king zoeken met de collega’s in de regio Rijnmond. Het nieuwe
lijke contacten leggen. En op zoek naar nieuwe, aansprekende
koopt er gefaseerd woningen aan en die worden opgeknapt en
‘Daarnaast verdienen jongeren die een steuntje in de rug nodig
woonruimtebemiddelingsysteem, waarbij de woonwensen
methodes. Het aanbieden van een Woonexperience is een goed
verbouwd. Inmiddels wonen er nu ruim tachtig studenten. Zij
hebben onze aandacht. Spreker/columnist Sander de Kramer
van de klant centraal staan, vraagt hier ook om. We kunnen
voorbeeld van hoe dat kan. Jongeren kunnen dan een weekend
zetten zich actief in voor de wijk en in ruil daarvoor krijgen ze
had een punt, toen hij het had over het grote aantal jongeren
ongetwijfeld iets van elkaar opsteken. Maar laten we op kleine
of paar dagen proefwonen in een buurt die ze aantrekkelijk
een ruime kamer en korting op de huur.’
met schulden en huurachterstanden. Dat is een probleem. Die
schaal beginnen, niet alles tegelijk doen.’
vinden, maar nog niet zo goed kennen.’
WIJ ROTTERDAM
WIJ ROTTERDAM
Aruna Vermeulen (34), oprichtster van het HipHopHuis
Ewout Versloot (22), medewerker Klantcontactcentrum
Marit Naerebout (23) woont in het Studentenkwartier
Sarhane Hacene (26) van Stichting Afri
‘Maak iemand verantwoordelijk’
‘Ga niet voorbij aan de straatcultuur’
‘Zet je wijken beter op de kaart’
‘Werk aan goede ontmoetingsplekken’
‘Ik vind het positief dat ze bij Woonstad Rotterdam werk willen
‘Socioloog Illias El Hadioui, een van de sprekers tijdens de
‘Sinds een half jaar woon ik in het Studentenkwartier op de
‘Zo’n inspiratiebijeenkomst over jongeren organiseren, dat
maken van het binden van jongeren aan de stad. Stap 2 is nu
inspiratieavond, heeft de vinger op de zere plek gelegd. We
Dordtselaan, een nieuw project van Woonstad Rotterdam en
moet Woonstad Rotterdam vaker doen, en dan de volgende
dat ze de daad bij het woord voegen en iemand verantwoorde-
kunnen wel gaan investeren in mooie woningen, de wijkeco-
de gemeente. Ik heb het ontzettend naar mijn zin. Ik heb een
keer met nog meer jongeren erbij. Nu waren er maar een stuk
lijk maken voor jongerenhuisvesting.
nomie en sociale projecten, maar we kunnen niet voorbijgaan
prettige kamer in een opgeknapt huis, er wonen nog veel meer
of tien mensen onder de dertig jaar. Nodig dan niet alleen de
Het lijkt mij ook goed dat Woonstad nu verder gaat op de
aan de straatcultuur, die is vooral op Zuid sterk ontwikkeld. Ik
studenten in de straat, er zit een supermarkt om de hoek en de
maatschappelijk geslaagde types uit, maar ook de jongeren die
deelthema’s die tijdens de inspiratieavond zijn besproken.
denk dat een combinatie van duidelijk beleid en het stellen van
metro stopt voor de deur. Ik voel me er bovendien veilig, juist
hard moeten werken voor een schamel loon, of minder geluk
Organiseer met jongeren in verschillende wijken in de stad the-
heldere regels, samen met de zorg voor goede voorzieningen,
omdat we als studenten onderling zoveel contact hebben. En
hebben in het leven. Die verdienen ook een kans en een goed
mabijeenkomsten. Bijeenkomsten over woonwensen en bijeen-
kunnen leiden tot een afname van het hangen op straat. Woon-
omdat we veel doen voor andere bewoners in de buurt. In ruil
dak boven hun hoofd.
komsten over hoe te communiceren met jongeren. Een derde
stad Rotterdam kan wel hulp bieden, door bijvoorbeeld panden
voor klusjes in de wijk, krijgen wij een ruime kamer en korting
Ik heb veel interessante ideeën gehoord. Voor mij staat in ieder
themabijeenkomst zou moeten gaan over het gebruik van de
beschikbaar te stellen voor voorzieningen. De gemeente draagt
op de huurprijs. Je leert zo snel veel mensen kennen en dat is
geval als een paal boven water dat je naast woningen moet
lege (kantoor)panden in en nabij het centrum, een stokpaardje
de zorg voor beleid en handhaving.
leuk. Het maakt dat je je thuis voelt.
werken aan een goede ontmoetingsplek in de wijk. Een plek
van Rotterdamse Nieuwe. Er staan zoveel panden leeg, tegelij-
Los van de vraag bij wie de hoofdverantwoordelijkheid ligt,
kertijd willen verschillende partijen dat ons centrum levendiger
geeft het ook weer aan hoe belangrijk het is dat de verschillen-
Maar ik besef ook dat dit project vrij uniek is. Er is veel reclame
petenties kunnen ontwikkelen waarmee ze verder komen in het
wordt en jongeren willen een leuke woonruimte. De betrokken
de betrokken organisaties goed samenwerken. Daarvan hangt
voor gemaakt. Ik kwam het Studentenkwartier op het spoor
leven. Waar ze kunnen sporten, stage lopen, hun verjaardag
stakeholders (Bureau Binnenstad, deelgemeente Rotterdam
het af of initiatieven van de grond komen.’
via een advertentie op de website van de Hogeschool Rotter-
vieren, noem het maar op.
Centrum, winkeliers, wooncorporaties, onderwijsinstellingen et
Een andere belangrijke vraag die we moeten beantwoorden, is
dam. Maar voor de meeste andere woningen maakt Woonstad
Woonstad Rotterdam kan de jongeren bereiken via sleutelfigu-
cetera) zouden samen met jongeren afspraken kunnen maken
hoe we jongeren het beste bereiken en met welke middelen. Er
Rotterdam geen reclame. Jongeren moeten er relatief veel
ren, mensen zoals ik die veel contacten hebben met jongeren
hoe ze jongeren (tijdelijk) kunnen huisvesten in deze panden.’
zijn inmiddels zoveel kanalen. De sociale media schieten als
moeite voor doen om erachter te komen hoe ze kans maken op
in de buurt. Ik wil die rol graag vervullen en Woonstad Rotter-
In ons HipHopHuis komen uiteenlopende jongeren over de
wortels uit de grond. Woonstad Rotterdam moet voorkomen
een woning en in welke buurt ze willen wonen. Eigenlijk te veel
dam en jongeren bij elkaar brengen. Letterlijk, want ondanks
vloer die worstelen met de vraag waar ze kunnen en willen
dat ze achter de feiten aanloopt. Dat ze niet begint met hyves,
moeite, zo bleek ook tijdens de inspiratieavond. De informa-
alle nieuwe media, hebben jongeren ook gewoon behoefte aan
wonen, hoe en waar ze een huis kunnen vinden, wat dat moet
terwijl de meeste jongeren er alweer klaar mee zijn, bijvoor-
tievoorziening moet veel beter en Woonstad Rotterdam moet
persoonlijk contact. Face-to-face met elkaar praten, dat werkt
kosten en hoe ze dat kunnen regelen. Ik wil zo’n themabijeen-
beeld. Om feeling te houden met wat jongeren beweegt en hoe
meer naar de jonge klanten toe. Ze opzoeken op de plekken
nog altijd het beste.’
komst hier best helpen faciliteren. Ja, dat is een uitnodiging
ze communiceren, trekt Woonstad Rotterdam bewust jonge
waar ze komen, denk aan locaties in de wijken, scholen, maar
aan Woonstad Rotterdam!
mensen aan. Mensen zoals ik, die contact hebben met leeftijd-
ook digitale ontmoetingsplekken. Als ik bij Woonstad Rotter-
Sarhane is secretaris en bestuurslid van Stichting Afri. De stichting ver-
genoten en die hun ogen en oren goed open houden. Best slim,
dam zou werken, zou ik de wijken veel meer op de kaart zetten.
tegenwoordigt de belangen van een grote groep multiculturele jongeren,
vind ik.’
Elke wijk in Rotterdam heeft zijn eigen sfeer en beleving. Dat
voornamelijk afkomstig uit de deelgemeente Feijenoord. Afri organiseert
moet de wooncorporatie veel meer uitventen. Daar zijn jonge-
en ondersteunt eveneens activiteiten voor en van jongeren. Sarhane is
ren gevoelig voor.’
tevens regisseur van Les Banlieus, een film met en over jongeren uit
Aruna Vermeulen heeft met twee collega’s het HipHopHuis opgezet, aan de Coolhaven, samen runnen ze de voorziening. Ze is ook lid van de Rot-
10
terdamse Nieuwe, de jongerenclub van de Economic Development Board
Ewout combineert zijn werk voor het KCC met een studie
Rotterdam (EDBR). Een jonge en ambitieuze adviesraad, die de economi-
sociologie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij werkt nu
sche kansen voor jong Rotterdam wil vergroten.
ruim drie jaar bij de wooncorporatie.
WIJ ROTTERDAM
waar jongeren hun vrienden kunnen ontmoeten, waar ze com-
Feijenoord. In de film vragen ze om aandacht voor de achterstandswijken Marit is studente verpleegkunde aan de Hogeschool Rotterdam.
waarin zij opgroeien.
WIJ ROTTERDAM 11
Uitspraak in beeld
Jongeren als pioniers in de wijk
Fotograaf Nanning Barendsz ‘Deze foto heb ik afgelopen zomer gemaakt van jongeren van het Studentenkwartier aan de Dordtselaan. Voor mij zijn ze het toonbeeld van pionierschap. Twee jaar geleden is Woonstad Rotterdam samen met de gemeente begonnen met een studentenhuisvestingsproject op deze plek, niet de allerbeste buurt van Rotterdam. Inmiddels wonen er ruim tachtig studenten op de Dordtselaan die zich actief inzetten voor de wijk. Ze helpen buren bij het invullen van ingewikkelde formulieren of bij het organiseren van een speurtocht voor kinderen in de wijk. Dat soort dingen. In ruil daarvoor krijgen ze een ruime kamer en korting op de huur. Met hun inzet en aanwezigheid tillen ze de buurt naar een hoger niveau.’
12
WIJ ROTTERDAM
WIJ ROTTERDAM 13
Op RDM Campus komen leren, werken en ontwikkelen bij elkaar
Van vervallen scheepswerf naar levendige campus iets voor jongeren te doen. Het RDM-
In het verleden behoorde de Rotterdamse Droogdok Maatschappij op Heijplaat tot de grootste scheepswerven van Europa, maar de laatste decennia raakte het terrein in verval. Door een unieke samenwerking tussen het Albeda College, Hogeschool Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam werd de werf omgetoverd tot een levendige campus. Honderden jongeren vinden er sinds 2009 een leer- en/of werkplek en kunnen zich er optimaal ontwikkelen. Een schoolvoorbeeld van hoe je jongeren bindt aan de stad.
Vrijdag 5 november, 9.15. Bij de halte van
terrein bood daarvoor de beste kansen’,
de Aqualiner in de Jobshaven stappen
zegt ze.
tientallen jongeren aan boord van het
‘Stadshavens vervulde een coördi-
veer naar Heijplaat. De ronkende motor
nerende rol, maar de ideeën voor de
overstemt de gesprekken, terwijl de
campus kwamen uit het onderwijs en
Erasmusbrug en de hoge torens langs
Een kwartier later legt de boot aan bij
van deze campus’, zegt Arjan Honkoop,
bedrijfsleven zelf’, vertelt Van der Hoek.
de Maas verder uit het zicht verdwijnen.
de Dokhaven, alle passagiers stappen
vierdejaars hbo-student autotechniek.
‘Al snel werd besloten om een van de
van boord. Het gros loopt door naar de
Leren, werken en ontwikkelen komen
loodsen om te vormen tot vakschool met
oude dok van de Rotterdamse Droogdok
hier bij elkaar. ‘Als ik nu naar de prak-
uiteenlopende technische disciplines.
Maatschappij (RDM), het middelpunt
tijkruimtes loop, is er altijd wel iemand
Voorwaarde was dat er zowel mbo- als
van de nieuwe campus. De voormalige
die mijn ontwerp wil uitvoeren. Dan kun
hbo-opleidingen werden aangeboden
machinehal heet nu Innovation Dock
je gelijk zien of het werkt.’
(een doorlopende leerlijn). Door daar-
en bestaat uit twee delen die toch één
Wie door de hal van het Innovation Dock
naast samenwerkingsverbanden met
geheel vormen. Een scholendeel, waar
loopt, kan zich nauwelijks voorstellen
universiteiten aan te gaan en een goed
het Albeda College en de Hogeschool
dat het pand er een paar jaar geleden
vestigingsklimaat voor bedrijven te creë-
Rotterdam hun lokalen en werkruim-
nog vervallen bijlag. Toch is het zo. De
ren, konden we garanderen dat toekom-
tes hebben, en een bedrijvendeel. Daar
RDM werd in 1902 opgericht en kent een
stige leerlingen een goede kans zouden
hebben zich inmiddels een flink aan-
roerige geschiedenis. Na een halve eeuw
maken op stages en werk.’
tal kleine innovatieve ondernemingen
van groei, daalde de vraag naar schepen
gevestigd die actief zijn op de markten
in de jaren vijftig en de vakscholen op
Volgens Wil van der Hoek heeft Rotter-
Building, Moving & Powering.
het haventerrein liepen leeg. Na onder
dam in de nabije toekomst veel behoefte
meer verschillende fusies, een focus
aan initiatieven als de RDM Campus: ‘Nu
Samenwerking
op andere sectoren (defensie-industrie,
steeds meer bedrijven naar de Tweede
Diverse leerlingen sleutelen aan auto’s,
offshore- en energiesector), een faillis-
Maasvlakte trekken, komt er meer ruim-
anderen lassen stalen onderdelen aan
sement (RSV-concern,1983) kwam het
te vrij. Rotterdam zal deze historisch
elkaar. Door de vuurvonken heen is te
terrein met opstallen uiteindelijk in het
belangrijke gebieden op een nieuwe
zien hoe twee leerlingen een grote werk-
bezit van de gemeente Rotterdam.
manier bij de stad moeten betrekken.
bank door de gangen rijden. In een van
14
WIJ ROTTERDAM
de glazen hallen nemen drie jongens een
Nieuwe functie stadshavens
zaagmachine onder handen. ‘Op vrijdag
‘De gemeenteraad vroeg ons een aantal
repareren we de machines’, vertelt Alric
jaren geleden een nieuwe functie voor
van Kan, die hier een mbo-opleiding tot
de stadshavens te formuleren, waar-
monteur volgt. Terwijl hij de tandwielen
onder het RDM-terrein’, vertelt Wil van
insmeert met olie, vertelt hij over zijn
der Hoek. Tussen 2002 en 2007 was ze
klus van komende week: ‘Ik ga helpen
directeur van Stadshavens Rotterdam.
met de bouw van een windtunnel voor
‘In overeenstemming met de maatschap-
TNO. Daar werken we wel vaker mee
pelijke opgave, hebben we in eerste
samen.’
instantie het maatschappelijk middenka-
‘Dat je je ideeën gelijk in de praktijk kunt
der bevraagd. Dat leverde uiteenlopende
brengen, dat is wel het grootste pluspunt
ideeën op, maar iedereen adviseerde om
RDM Campus wint prestigieuze prijs RDM Campus is op dinsdag 16 november verkozen tot winnaar van de Job Dura Prijs 2010 (Rotterdamse architectuurprijs). De jury prijst de campus voor het hergebruik van industrieel erfgoed en de innovatieve visie op het onderwijs, waarbij mbo en hbo zijn samengebracht en gekoppeld aan bedrijven. Kijk op rdmcampus.nl
WIJ ROTTERDAM 15
Veel deelnemers aan de inspiratieavond kwamen met bruikbare adviezen en tips. We vroegen vier profs wat zij vonden van de avond en welke boodschap zij Woonstad Rotterdam willen meegeven?
Liese Vonk, programma-manager voortijdige schoolverlaters bij JOS
Annette van den Berg, directeur Zadkine West
Sander de Kramer schrijver, journalist en Rotterdamkenner
Illias El Hadioui, socioloog en promovendus aan de Erasmus Universiteit Rotterdam
‘Een belangrijke les van de avond: dé jongere bestaat niet. Er is
‘Een van de grootste problemen van Rotterdam is dat de mid-
geen doelgroep zo divers als ‘de jongeren’ met al zijn subcul-
denklasse de stad verlaat. Eerst zagen we een alleen een ‘witte
turen. Daarom vind ik het belangrijk dat op dit soort avonden
vlucht’. Nu zien we ook wat ze noemen een ‘black flight’ van
de jongeren zelf veel ruimer vertegenwoordigd zijn dan nu het
een groeiende groepen jonge gezinnen naar Vinex-locaties en
geval was. Nodig ze uit, niet alleen studenten en hbo’ers, maar
randgemeenten zoals Barendrecht. Zij zien Rotterdam soms
bedenk dat Rotterdam vanouds een werkstad is. Er wonen hier
als een onveilige stad en ergeren zich onder meer aan de
heel veel jongeren die hun brood met hun handen (zullen gaan)
straatcultuur van jongerengroepen. Ook is het voorzieningenni-
‘Wat me in het bijzonder is bijgebleven is dat, ondanks de grote
‘Het probleem van het onderwijs is dat veel mensen die in het
verdienen. Neem die groep ook mee als je oplossingen voor de
veau van de stad Rotterdam voor een familieleven in hun ogen
diversiteit van de deelnemers, ze toch allemaal met ongeveer
onderwijs werkzaam zijn, zelf niet in de stad wonen maar in
woningnood onder jongeren gaat zoeken.
niet adequaat. Het gaat dan vaak om ogenschijnlijk simpele
dezelfde dingen bezig bleken te zijn. De invalshoek was bij
randgemeenten en buitengebieden. Ze werken wel met stads-
Ik vind overigens dat Rotterdam flink aan de weg timmert
zaken zoals tuintjes, parkjes en sportaccommodaties.
iedereen anders; de een was ouder, de ander beleidsmaker of
jongeren, maar kennen de cultuur en achtergrond niet goed.
als het gaat om huisvesting van jongeren: kluswoningen, het
De programma’s van wooncorporaties rusten vaak op drie
wetenschapper, weer een ander was actief in het onderwijs. En
Deze avond heeft me daarover heel veel informatie gegeven en
ombouwen van kloosters tot wooneenheden, het studenten-
fundamentele peilers: een economische, een fysieke en een
dan waren er de jongeren zelf natuurlijk.
geïnspireerd. Ik heb vooral met het mbo te maken en daardoor
project op de Dordtselaan: jongeren worden serieus genomen.
sociale. Geld, bakstenen en mensen dus. Ik adviseer daar een
ook veel met jongeren met een andere culturele achtergrond,
Nu is het zaak ervoor te zorgen dat dit soort initiatieven niet in
vierde aan toe te voegen: de pedagogische peiler.
Mijn eigen bijdrage aan de avond was dat ik de twee stellingen
vaak allochtoon. Die hebben op huisvestingsgebied andere
de knop sterven, maar dat ze echt worden uitgevoerd en dat
heb ingeleid. Ik heb steeds benadrukt dat het bij het formule-
wensen dan autochtone jongeren. Allochtone islamitische
er nieuwe bijkomen. Denk ook aan de levensvatbaarheid op de
ren van beleid of voornemens heel belangrijk is om de jongeren
meisjes blijven bijvoorbeeld lang thuis wonen, omdat ze door
lange duur: ik hoor jonge creatieve ondernemers klagen dat
er zelf bij te betrekken. Ga de straat op en ondervraag ze. Pas
hun ouders kort worden gehouden.’
Rotterdam met initiatieven als de Boogjes, Creative Factory en
‘Zorg voor voldoende starterswoningen’
Van Nelle jonge ondernemers volop fysieke werkruimte biedt,
‘Bied jonge gezinnen kans op wooncarrière’
dan kom je echt te weten hoe ze benaderd willen worden.
‘Doe liever een paar dingen goed’
maar dat opdrachten vaak toch in 020 belanden.
‘Denk aan de levensvatbaarheid ’
We zouden plekken kunnen creëren waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten en begroeten en samen dingen kunnen ondernemen. Maar ook plekken waar jongeren (sociale) vaardigheden op kunnen doen. Denk aan sport- en culturele voorzie‘Mbo-leerlingen wonen vaak thuis omdat ze doorgaans dicht in
ningen, activiteitencentra: het vraagt om maatwerk per wijk.
Mijn advies aan Woonstad Rotterdam is om te beginnen met
de buurt wel een mbo-school kunnen bezoeken. De behoefte
Dat is wat ik bedoel met wijkpedagogiek: Het gaat hier niet
het grondig leren kennen van de doelgroep. En om vervolgens
aan een kamer of een eigen huis ontstaat pas als ze hun eerste
Mijn advies: ga door op de ingeslagen weg maar betrek jonge-
om elkaar de les te lezen of om voortdurend knus samen te
te besluiten niet alles te doen wat zich als kans aandient, maar
baan krijgen. En dan is het natuurlijk leuk om in de stad te
ren er nog meer bij. Maak gebruik van nieuwe media als hyves,
zijn. Het gaat om het creëren van een draagvlak voor publieke
het te zoeken in de beperking: doe liever een paar dingen goed.
wonen waar je werkt. Het gaat om een grote groep want in de
facebook en you-tube. En wat mij betreft: organiseer eens een
solidariteit.’
Wees creatief. Ontwikkel concepten waarin je het aanbieden
grote steden heeft wel zestig procent van de bewoners een
avond met alleen jongeren.’
Bied deze groep jonge gezinnen kansen om wooncarrière in
van een woning omringt met andere vormen van dienstver-
mbo-achtergrond. Het aanbod aan starterswoningen komt daar
hun eigen stad te maken. Daarmee houden we tegelijkertijd de
lening. Denk aan een financieel arrangement waarin je eerst
op dit moment niet aan tegemoet, vrees ik. Daar zie ik dus wel
lokale en kleine bedrijvigheid in de stad, en is er meer cultureel
huurt en dan koopt. Of ontwikkel huurconcepten voor studen-
degelijk een kans én een inspanningsverplichting voor corpo-
kapitaal om allerlei instituties levendig te houden. Die insti-
ten en starters waarin alle woongerelateerde verzekeringen
raties. Een aardig idee dat aan mijn tafel omhoog kwam is het
tuties hebben we hard nodig om alternatieven te creëren voor
zijn meegenomen. Van die dingen.’
geschikt maken van leegstaande kantoorpanden voor studen-
jongeren, zodat ze minder snel kiezen voor deviant gedrag.’
ten- en jongerenhuisvesting.’
16
WIJ ROTTERDAM
WIJ ROTTERDAM 17
Uitspraak in beeld
Jongeren grijpen hun kansen
Fotograaf Jan van der Ploeg ‘Kansen of - beter gezegd - een gebrek daaraan, is voor veel Rotterdamse jongeren een continu thema. Maar voordat je een kans kunt grijpen, moet je deze kans eerst krijgen en ook nog in staat zijn om te zien dat het een kans is. Zoals onderaan beginnen met een stage in de bouw. Deze jongens gaan ervoor! De foto heb ik gemaakt in opdracht van het project Kansenzones, dat zijn gebieden in Rotterdam-Zuid waar gunstige regelingen gelden voor ondernemers. Een subsidie stimuleert ze om te investeren in het bouwen en verbouwen van panden. Dat zorgt vervolgens weer voor werkgelegenheid.’
18
WIJ ROTTERDAM
WIJ ROTTERDAM 19
Marja de Bruyn, bestuurder Wonen
Nederland vergrijst, maar niet in Rotterdam. Van de vier grote steden in ons land is Rotterdam veruit de jongste, Rotterdam-Zuid voorop. Deze stad heeft het goud van de Nederlandse samenleving in handen. ‘Het spreekt voor zich dat Woonstad Rotterdam zich steeds meer op jongeren zal gaan richten, zowel met woningen als met haar dienstverlening,’ aldus Marja de Bruyn, bestuurder Wonen bij Woonstad Rotterdam.
‘Dé jongere bestaat niet, dat is ons wel duidelijk geworden’,
Einde vergadering
zegt Marja de Bruyn. ‘Rotterdam kent niet alleen 172 natio-
‘In woonprojecten waar veel jongeren samenkomen, zoals
naliteiten, ook in andere opzichten is de jongerenpopulatie in
kluswoningen of het Justus van Effencomplex, zie je virtuele
onze stad heel divers. Van studenten die kicken op hippe plek-
gemeenschappen (communities) ontstaan waarin de commu-
ken in Het Oude Westen en Kralingen tot werkende jongeren,
nicatie verloopt via hyves, facebook of eigen netwerken. Het
waaronder veel allochtone stellen, die op een goedkope eerste koopwoning uit zijn. En dan is er ook nog de groep kwetsbare jongeren, waarvoor allerlei vormen van begeleid wonen nodig zijn. Willen we echt aansluiten bij al die verschillende woonwensen, dan zullen we heel sterk moeten segmenteren. Dat lukt alleen maar door goed naar jongeren te luisteren.’
Koop of huur ‘Met onze koopwoningen blijken we jongeren redelijk goed te bedienen. Tachtig procent van de kopers van onze MVE-woningen (kopen met gegarandeerde zekerheid over verkoop en afkoop van onderhoud) blijken jongeren te zijn. Heel anders ligt het als het gaat om huurwoningen. Dan is onze manier van omgaan met klanten zeer traditioneel en teveel gericht op de, vooral papieren, procedure. Jongeren zijn veel meer geïnteresseerd in woonbeleving (leuke straat, gelijkgestemden in de buurt, goede faciliteiten) dan in de fysieke staat van
We gaan snellere vormen van communicatie inzetten 20
WIJ ROTTERDAM
een woning, waar we nu de nadruk op leggen. Maar bovenal communiceren jongeren via internet en hun mobiel en niet per brief. Als corporatie zullen we die vormen van communicatie veel meer moeten faciliteren en er ook zelf het initiatief toe nemen. Dat vraagt om een omslag in de media de we gebruiken en in het tempo van reageren. Communicatie tussen klanten en bedrijven gaat steeds sneller en daarin zijn jongeren trendsetters.’
Jong bedrijf Marja de Bruyn ziet ook binnen de Woonstadorganisatie genoeg draagvlak voor die nieuwe vormen van communicatie. ‘Kijk naar ons Klantcontactcentrum waar veel jonge mensen werken. Jongeren vanuit allerlei culturen, waaronder parttimers die een mbo- of hbo-opleiding volgen. Heel bewust zetten
wonen wordt een community. Aan dat soort projecten zullen
we dit in als kweekvijver, van waaruit we mensen willen laten
we vaker mee gaan doen. Met het Studentenkwartier op de
doorstromen naar interne vacatures. Jonge mensen voor wie
Dordtselaan (lagere huur als je maatschappelijk actief bent in
van 9 tot 5 werken niet meer vanzelfsprekend is, die anders
de wijk) hebben we een nieuw, aansprekend concept ontwik-
omgaan met de verhouding werk-privé en die de sociale media
keld, dat we verder kunnen uitbouwen. En we blijven samen-
kennen als hun broekzak. De basis is er. Toch zal het nog wel
werken met onderwijsinstellingen en ondernemers om nieuwe
even duren voordat we volledig zijn toegerust om always con-
begeleide woonvormen voor kwetsbare jongeren te ontwikke-
nected met onze jonge klanten te kunnen communiceren. Het
len. In onze dialoog zullen we nieuwe vormen van communica-
vergt een fikse investering in ICT terwijl het nu in corporatie-
tie gebruiken: klantenpanels, sms, online communicatie. Maar
land bezuiniging is wat de klok slaat.’
geen vergaderingen, die zijn taboe.’
WIJ ROTTERDAM 21
Uitspraak in beeld
De groep jongeren is enorm divers
Fotograaf David Adams ‘Als fotograaf ben ik erg geïnteresseerd in de verschillende uitingen van jeugdcultuur in de stad. Er bestaan verschillende stromingen die zijn ontstaan op basis van onder meer culturele achtergrond, modetrends en rijkdom/afkomst. De diversiteit onder jongeren is zo groot dat je niet kunt spreken van een archetype, dat wil ik met deze serie laten zien. In mijn werk probeer ik de menselijke kant van mijn onderwerp te ontdekken en vast te leggen. Juist de diversiteit spreekt me aan en benadrukt het menselijke.’
22
WIJ ROTTERDAM
WIJ ROTTERDAM 23
In 2009 was Rotterdam de eerste Jongerenhoofdstad van Europa. Niet voor niets. Rotterdam is een van de weinige steden die verjongt en daar mogen we blij om zijn, zoniet dolgelukkig. Het biedt enorme kansen. Kansen die we met beide handen moeten grijpen. Jongeren zorgen voor levendigheid, genereren werkgelegenheid en nieuwe (creatieve) initiatieven. Ze houden de (wijk)economie draaiende en dragen bij aan de leefbaarheid van de stad. Daarom willen we jongeren binden aan Rotterdam. Samen met gemeente, onderwijs, bedrijfsleven en andere betrokken partijen. Arjan Schakenbos, bestuurder Woonstad Rotterdam
24
WIJ ROTTERDAM
