Gemeentenieuws Nieuwe Stijl
Protestantse Gemeente Wassenaar
Tweemaandelijkse uitgave Protestantse Gemeente Wassenaar • nr. 24 • februari/maart ’16 • www.pkn-wassenaar.nl
In dit nummer Pagina 3: Veertigdagentijd De verzoeking in de woestijn staat centraal in een gezamenlijke kerkdienst op 14 februari. Dit markeert de start van de veertigdagentijd. Pagina 4: Vluchtelingen De Messiaskerk fungeert twee keer per week als inloophuis voor vluchtelingen. Ook met onder andere taallessen wordt hulp geboden. Pagina 6: Predikant Wassenaarder Harm Prins wordt binnenkort bevestigd als predikant met een bijzondere opdracht. “In elke ontmoeting zie je iets van God.” Pagina 7: Chanka Tijdens de gezamenlijke kerkdienst op 14 februari is er aandacht voor het project Chanka in Ethiopië, onder andere met een foto-expositie. Pagina 7: Toekomst kerk Na de gemeenteavond in november ligt er een voorlopig toekomstplan voor de kerk in Wassenaar, dat de wijkkerkenraden nu bespreken.
Verwachting Jaap Zijlstra
Als de dag begint te doven en de zon mij niet meer ziet, als de schemering gaat komen en ik stil word van verdriet, als de nacht valt en mijn vogel niet meer opdaagt met een lied – na mijn duisternis Uw licht, na mijn zwijgen Uw gedicht Afscheidsgedicht van Jaap Zijlstra met als wens om dit breed te verspreiden.
Wat de Bijbel zegt over komst asielzoekers
Heb vluchtelingen lief als jezelf… Een groot aantal vluchtelingen komt naar ons land in de hoop op asiel. Hun komst roept heel verschillende reacties op. Velen zetten zich in bij de opvang van vluchtelingen; ook in onze kerken zijn velen betrokken bij hulp aan de vluchtelingen die op Duinrell verblijven. Anderen vragen zich bezorgd af wat de opvang van mensen met andere normen en waarden op den duur voor ons en onze cultuur betekent. Door Jilles de Klerk Ook in de kerk is er soms angst voor de komst van grote groepen moslims. Wat moet onze houding precies zijn? Een protestant kijkt bij die vraag altijd even wat er in de Bijbel staat. ‘Bedenk dat je zelf vreemdeling geweest bent’ De Bijbel staat vol verhalen over mensen die hun heil in een ander land zoeken. Alle aartsvaders hebben hun land verlaten. Soms voorgoed, soms voor kortere tijd. Abraham trekt uit de stad en het land waar hij woont weg om te gaan naar het land dat God hem wijst. Isaäk, zijn zoon is de eerste ‘economische vluchteling’. Als er in Kanaän honger
Vluchtelingen in Wassenaar uitbreekt, zoekt hij onderdak bij de koning van Gerar. De derde aartsvader, Jakob, ontvlucht Kanäan voor mogelijk geweld van zijn broer Esau. Hij zoekt onderdak bij familie (oom Laban) in het buitenland. Jozef komt door een misdaad
Een meditatie in de veertigdagentijd
Is het leven lijden? Door de eeuwen heen hebben talloze denkers nagedacht over de vraag ‘Is het leven van de mens lijden’? Feit is dat wij elkaar onnoemelijk veel kunnen laten lijden, en dat er bovendien nog een lijden is waar we helemaal niets aan kunnen doen. In de veertigdagentijd (vroeger lijdenstijd genoemd) staat de kerk stil bij het lijden van Jezus. In de Bijbel vind je er in de eerste brief van Petrus een preek over. Door Kees Mos De eerste brief van Petrus is volgens bijbelwetenschappers niet door hemzelf geschreven maar een samenvatting van zijn theologie, enkele jaren na zijn dood. Hoe het zij: wat er in de brief over menselijk lijden staat, geeft stof tot nadenken.
van zijn broers in Egypte terecht. Hij is de Aboutaleb van zijn tijd: als allochtoon komt hij op een hoge bestuurspost terecht. >> Lees verder op pagina 3
Lijden loutert De brief begint met de veronderstelling dat lijden loutert. De bekende vergelijking van de reiniging van edelmetalen wordt gemaakt: goud en zilver kunnen niet worden gewonnen wanneer men erts niet eerst aan het vuur prijsgeeft. In de oudheid komt men dit beeld vaker tegen. De mens wordt door te lijden zuiverder. Een uitspraak die tot in onze tijd wordt gehoord. Bijvoorbeeld wanneer mensen een ingrijpende gebeurtenis in hun leven hebben meegemaakt en dan na afloop vaststellen dat ze er voor hun gevoel niet slechter van zijn geworden. >> Lees verder op pagina 3
Colofon Dit informatieblad is een uitgave van de Protestantse Gemeente Wassenaar en verschijnt eenmaal per twee maanden.
Wekelijkse en maandelijkse activiteiten Activiteit
Locatie
Contactpersoon
Maandagavond Wekelijks
Cantorij, 19.30-21.30 uur
Kievietkerk
mw A. Jansen-Kot T (0252) 222 259
Oplage: 1.650 exemplaren
Dinsdagochtend Wekelijks
Openstelling kerk, 10.30-12.30 uur
Dorpskerk/Stiltecentrum
mw K. Taal T (070) 511 12 49
Redactieadres: Protestantse Gemeente Wassenaar Kerkelijk bureau Schoolstraat 4 2242 KH Wassenaar
[email protected] www.pkn-wassenaar.nl (070) 511 40 68
Woensdagochtend Wekelijks
Ochtendgebed, 10.00 uur
Kievietkerk
mw Sh. Keilholz T (070) 517 52 09
Woensdagmiddag September t/m mei 1x per twee weken*
Altijd Welkom, 14.30-16.30 uur
Messiaskerk
mw G. van Kesteren T (070) 514 46 33
Woensdagavond Wekelijks
Cantorij, 20.00-22.00 uur
Dorpskerk
R. Jansen T (0252) 222 259
Woensdagavond Wekelijks
Cantorij, 20.00 uur
Messiaskerk
C. van Delft T (071) 401 24 20
Donderdagavond Oktober t/m maart*
Koorruïne-avonden, 20.15 uur
Koorruïne Dorpskerk
mw M. Karman T (070) 511 57 05
Vrijdagochtend 2e vrijdag van de maand
Zangmorgen, 10.30-11.30 uur
Van Ommerenpark
mw N. van Duijn T (070) 511 62 15
Vrijdagmiddag Wekelijks
Viering, 16.00 uur
Duinstede
mw H. Postma T (070) 754 33 33
Vrijdagavond Wekelijks
Weeksluiting, 19.00 uur
Sophieke Huis/Theaterzaal
ds. J.A.D. van der Boon T (070) 517 11 48
Vrijdagavond* Wekelijks
Rejoice,19.30-20.45 uur
Messiaskerk
J. van den Akker T (070) 517 97 90
Vrijdagavond 1 x per drie weken*
Plexat (12-15 jaar), 21.00-22.30 uur
Messiaskerk
F. Hart E
[email protected]
Zondagmiddag 3e zondag van de maand
Tea In(n), 14.30 uur en Muziek Matinee (MMM), 15.30 uur
Messiaskerk
J. Mewissen T (070) 511 50 31
Activiteit
Plaats
Contactpersoon Elly Schipper T (070) 511 19 70
Openingstijden kerkelijk bureau: Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 9.00-12.00 uur Rekeningnummers: NL50 FVLB 0699 8411 19 t.n.v. Protestantse Gemeente te Wassenaar (kerkelijke bijdrage) NL95 RABO 0128 0850 02 t.n.v. Diaconie Protestantse Gemeente Wassenaar (diaconale giften en giften kerkwebradio) NL57 FVLB 0635 8167 25 t.n.v. Protestantse Gemeente Wassenaar inzake kerkblad voor een vrijwillige bijdrage Redactie en redactieraad: Nelleke van Duijn, Henk Hogewoning (eindredactie), Rick van Keulen, Jilles de Klerk, Marianne Mewissen, Kees Mos en Wilma Verschoor
Bijzondere activiteiten
Redactionele ondersteuning: Ellen van der Vis
Woensdag 10 februari Woensdag 24 februari
Kerk en Israël – Leerhuis, 14.00-16.00 uur
Messiaskerk
Post voor de redactie:
[email protected] of per post naar het kerkelijk bureau (zie boven)
Zaterdag 27 februari
Veerhuis: ontmoeting met een bekende Wassenaarder, 16.00-18.00 uur
Messiaskerk
Dinsdag 8 maart
Afsluitende maaltijd groot huisbezoek, 18.00-20.30 uur
Messiaskerk
Realisatie en druk: Station Drukwerk, Katwijk
Woensdag 9 maart
Kerk en Israël – Leerhuis, 14.00-16.00 uur
Messiaskerk
Wassenaars Kamerkoor
(advertenties)
Protestantse Gemeente Wassenaar
Ook dit jaar verzorgen wij graag uw aangiften.
2
Elly Schipper T (070) 511 19 70
Op donderdag 17 maart voert het Wassenaars Kamerkoor onder leiding van Geerten van de Wetering het prachtige Stabat Mater van J.G. Rheinberger uit tijdens de Koorruïne-avond in de Dorpskerk, aanvang 20.15 uur. Dit muziekstuk zal in een korte lezing worden toegelicht. Thema van de avond is ‘Lijden in de muziek’. Ook enkele andere werken die bij dit thema passen, zullen ten gehore worden gebracht.
Achter de schermen Ouderenkring Altijd Welkom biedt ouderen in onze kerkelijke gemeente al jarenlang elke veertien dagen een gezellige en educatieve middag aan, met sprekers en gezellige activiteiten. Het seizoen wordt in mei altijd besloten met een dagje uit. Om dit allemaal te organiseren moet achter de schermen het nodige werk worden verzet, in dit geval voor de kerstviering in december.
KAAS EN DELICATESSEN
Liesbeth Köhlenberg
EUROFROMAGE
tuinontwerp- en adviesburo tel. 070 5140 660
Elke dinsdag op de markt in Wassenaar!
www.lkohlenbergtuinen.nl
ad64/31.indd 2
22-02-12 16:24
>> Vervolg van pagina 1
Is het leven lijden? De brief van Petrus ziet nog een andere lijn. Lijden brengt ons dichter bij Jezus, horen we op verschillende plaatsen. In de Bijbel vertellen de evangeliën ons uitvoerig over het lijden van Jezus. Het meest bekend zijn de passieverhalen, maar welbeschouwd begint dat lijden al, zegt Lukas, in de stal van Bethlehem, toen er geen plaats voor hem was in de herberg. En inderdaad: elke ontmoeting met Jezus lijkt dat beeld weer te bevestigen. Voor Jezus was er geen plaats in deze wereld. Zijn leven werd lijden. Een levenlang lijden In de evangeliën lezen we ook dat wij worden opgeroepen om Jezus na te volgen. In de eerste brief van Petrus wordt deze lijn van de navolging doorgetrokken naar het lijden van Jezus. De adressanten van de brief worden daarom als vreemdelingen in deze wereld aangesproken, die net als Jezus een leven van lijden te wachten staat. Dat Jezus’ leven lijden was, had alles te maken met het feit dat Hij niet van deze wereld was maar uit Gods wereld stamde, roept de brief de lezers vervolgens in herinnering. De opstanding en het paasfeest zijn in de brief dan ook geen bijzondere momenten in de tijd, zoals ze vaak door ons worden gevierd, maar de verschijning van Jezus zoals hij in werkelijkheid is.
Wanneer we Jezus navolgen, laat de brief ons weten, zal ook bij ons zichtbaar worden dat we een andere wereld toebehoren. En wanneer we met hem worden opgewekt uit de doden, zal dat niet de beloning zijn van onze navolging, maar het openbaar worden van wie we zijn. Lijden is genade In de eerste brief van Petrus worden, in een paar hoofdstukken slechts, verschillende gedachten over het lijden met elkaar verbonden en tot een geheel gevormd, die elders los verspreid staan in de Bijbel. Het menselijk lijden wordt, in één groot vergezicht, als genade gezien, dat letterlijk vreugde of gein betekent. Want het lijden maakt duidelijk dat er achter deze werkelijkheid van ons leven nog een andere werkelijkheid schuilt: die van Gods beeld in ons, dat straks zichtbaar zal worden, zoals het ook in Jezus zichtbaar werd. Wat de eerste brief van Petrus zo, in één groot gebaar, majestueus over het lijden zegt, wordt nergens anders in de Bijbel teruggevonden. Dat maakt het naar mijn mening echter niet minder belangrijk. Dat het bovendien aan de apostel Petrus wordt toegeschreven, maakt het in mijn ogen nog authentieker. Immers, hij is de man die Jezus tot in de dood is nagevolgd en die met hem over het water liep.
Samen op weg de veertigdagentijd tegemoet Op zondag 14 februari – aan het begin van de veertigdagentijd – is er een gezamenlijke dienst in de Messiaskerk van de drie wijkgemeenten. De lezingen in deze dienst zijn Deuteronomium 5 en Lucas 4, 1-13. Naar oud kerkelijk gebruik wordt aan het begin van de veertigdagentijd altijd het verhaal van de verzoeking in de woestijn gelezen. Ook dit jaar dus en wel in de versie van Lucas. Als bijzondere gast verwelkomen we ds. Siegfried Menthel uit Berlin Eichenwalde.
Hij zal de fototentoonstelling openen en toelichten die in de voorhal te zien zal zijn. Op pagina 7 leest u hier meer over. In deze dienst zullen ook brood en wijn samen worden gedeeld. Als teken van hoop en onderlinge betrokkenheid op Christus. Paasfeest Zo gaan wij als drie wijkgemeenten samen op weg naar het paasfeest. We hopen u op 14 februari in de Messiaskerk te mogen begroeten.
>> Vervolg van pagina 1
Vluchtelingen in Nederland De stamvaders van Israël zelf weten wat het is om als vreemdeling in een land te vertoeven. Tijdens de slavernij in Egypte doet heel het volk die ervaring op. Die ervaring gaat de houding tegenover vreemdelingen bepalen. De vreemdeling in je land moet kunnen rekenen op hulp en bescherming. In Leviticus 19: 33, 34 wordt gezegd: ‘Iemand die als vreemdeling in jullie land verblijft, mag je niet onderdrukken. Behandel vreemdelingen die bij jullie wonen als geboren Israëlieten. Heb hen lief als jezelf, want jullie zijn zelf vreemdelingen geweest in Egypte.’ In het Nieuwe Testament wordt de vreemdeling de autochtonen zelfs ten voorbeeld gehouden. In Jezus’ gelijkenis laat een barmhartige Samaritaan zien wat echte naastenliefde is. In een andere gelijkenis stelt Jezus het (niet) opnemen van een vreemdeling gelijk aan het opnemen (of niet) van hemzelf (Matteüs 25). Niet dezelfde rechten De oproep de vreemdeling goed te behandelen, betekent in de Bijbel niet dat deze dezelfde rechten heeft als Israëlieten. Als je aan een vreemdeling leent, mag je rente vragen. Dat is bij landgenoten verboden. De vreemdeling mag tot in de voorhof van de tempel komen, maar niet verder. Het Bijbelboek Ezra verbiedt het huwelijk met een allochtoon. Elders wordt het eten met niet-Israëlieten afgewezen. In Spreuken 2: 16 wordt gewaarschuwd voor de vreemde (= allochtone) vrouw, ‘die je met haar vleierij wil paaien’ (in onze vertaling is daar een ‘lichtzinnige vrouw’ van gemaakt). Ook in de Bijbel
kom je dus achterdocht, afwijzing en angst voor de vreemdeling tegen. De vreemdeling wordt ook niet gelijkgeschakeld met de eigen bevolking. Het onderscheid, het anders-zijn wordt niet gerelativeerd of opgeheven. Dat geldt voor de eigen cultuur en godsdienst. Het geldt ook voor de eigen cultuur en godsdienst van de vreemdeling. Hem wordt niet gevraagd zich precies te gaan gedragen als de eigen bevolking. Integratie mag geen assimilatie worden. Er is respect voor de eigenheid en het anders-zijn van allochtoon én autochtoon. De vreemdeling dient goed behandeld te worden. Niet omdat ‘we eigenlijk allemaal gelijk zijn’, maar omdat Israël zelf weet wat het is om vreemdeling te zijn. Echte gastvrijheid In een Joods verhaaltje komt die combinatie van gastvrijheid en respect voor het anders-zijn van de vreemdeling prachtig naar voren. ‘Abraham nodigt een oude man uit voor de maaltijd. Na afloop zegt hij dat de man niet hem, maar de God van hemel en aarde dank moet brengen. ‘Ik kan jou bedanken,’ zegt de oude man, ‘maar die God ken ik niet.’ Dat verdriet Abraham en hij stuurt de man weg. Dan verschijnt God bij Abraham in een droom. ‘Abraham’, zegt God, ‘zolang die oude man leeft ben ik al met hem bezig. Kun jij het nog niet één nacht met hem uithouden?’ Daarop springt Abraham op, reist de man achterna en haalt hem in zijn tent.’
Protestantse Gemeente Wassenaar
(advertenties)
3 VERLENGDE HOGE KLEI 60 - WASSENAAR - HOLLAND
WWW. VANE DE . COM - T. ( 070) 511 34 26
STERK IN VERHUIZEN. Thema gezamenlijke dienst: verzoeking in de woestijn
SINDS 1923
Inloophuis voor vluchtelingen in de Messiaskerk
“Ze bedanken ons bij het weggaan” Twee middagen per week staat de Messiaskerk open als inloophuis voor vluchtelingen. De kerk biedt – zoals de gastvrije herberg uit de Bijbel – inwoners van Wassenaar gelegenheid voor gesprekken met vluchtelingen bij een glas thee en een kopje koffie. Ook is er gelegenheid voor ontspanning in de vorm van sjoelen, tafeltennis, tafelvoetbal, schaken en pianomuziek.
is geen luxe, maar een levenslijn met degenen die de mannen hebben moeten achterlaten. De ogen staan dof, de mannen zijn vermagerd te oordelen naar de foto’s uit de periode dat ze in het land van herkomst nog status en bezit hadden. Ik zie foto’s van een stoere politieman met hond, een documentairemaker, een televisiepresentator, een chef-kok van een gerenommeerd hotel in Damascus.
Door John Mewissen
De eerste inloopmiddag Het liep aanvankelijk niet storm met de aanmelding voor de bemensing van de reeks middagen. Er was onzekerheid bij de potentiële gastvrouwen of gastheren. Een greep uit de vele vragen die op de initiatiefnemers afgevuurd werden: “Wie komen er? Zijn het alleen maar mannen? Zou datgene wat we aanbieden wel gewaardeerd worden? Kan ik wel een hand geven? Wat te doen als de zaak uit
Een gesprek begint vaak met foto’s van thuis, die de vluchtelingen op hun mobieltje laten zien. Diezelfde telefoon helpt ook bij het vertalen wanneer woorden tekort schieten. Vaak is luisteren al genoeg. Een enkeling komt tot rust in de grote kerkzaal. Dankzij de wifi in de kerk is er contact met het thuisland mogelijk, mits er aan de andere kant bereik is. De telefoon
(advertentie)
ALLE AANDACHT VOOR AFSCHEID NAAR WENS EN
Protestantse Gemeente Wassenaar
HERINNERING
4
Kapsalon in de Messiaskerk de hand loopt? Wat moet ik zeggen als ze me vragen wat ik van de islam vind? Mijn Engels is niet zo best, hoe moet ik nu met hen communiceren? Hoe moet ik een gesprek beginnen? Ik heb gehoord dat ze allemaal van die dure mobieltjes hebben.” Vragen waar de initiatiefnemers niet altijd antwoord op hadden, omdat ze met dezelfde onzekerheid dit avontuur aangingen. Het eerste uur van de eerste inloopmiddag hebben de vrijwilligers het gezellig met elkaar, maar… waar blijven de mensen om wie het gaat? Na ruim een uur druppelen de eerste mannen binnen en aan het eind van de middag zijn er 35 bezoekers. Wat zijn de eerste indrukken bij de vrijwilligers? Enkele citaten: ”Beleefde en vriendelijke mensen, hulpvaardig, ze
helpen mee met klaarzetten, opruimen en de afwas. Sinds lang heb ik niet meer getafeltennist en gesjoeld, wat is dat leuk met die jongens! De mannen lieten mij op hun mobieltje foto’s zien van hun familie en wilden over de thuissituatie vertellen. Ze bedanken ons en groeten bij het weggaan.” Hoe gaat het nu ? Al meer dan zeventig asielzoekers weten het inloophuis te vinden. Bij binnenkomst schrijven gasten en vrijwilligers hun voornaam op een naamkaartje: iedereen wordt gekend, je weet met wie je spreekt. Er worden veel selfies gemaakt. De vaste bezoekers kennen we na een paar middagen niet alleen van gezicht, maar ook bij de voornaam. En ook de vrijwilligers
Corrie van der Ven over diner met vluchtelingen “Op 2 januari schoof ik in de Dorpskerk aan tafel met zes Syrische vluchtelingen. Ik geloof dat ik nog nooit met zo’n divers gezelschap gegeten heb: een mimespeler, een student Frans, een vrachtwagenchauffeur, een tandarts, een bodybuilder (met internationale prijzen) en een zanger.
EDWARD KARDOL Oostdorperweg 151 2242 NJ Wassenaar S 070 514 61 00
[email protected] www.omen-uitvaartzorg.nl FACILITEITEN VOOR HET VERZORGEN VAN: • UITVAARTEN • OVERLEDENEN • OPBARINGEN • CONDOLEANCES • AFSCHEIDSBIJEENKOMSTEN • MEMORIALS
INFORMATIEPUNT VOOR HET: • BESPREKEN VAN UITVAARTEN • REGISTREREN VAN UITVAARTWENSEN • DEPOSITO EN UITVAARTVERZEKERINGEN • GEDENKTEKENS - URNEN - SIERADEN • UITVAARTKISTEN
De smartphones – bij ons thuis een taboe als we aan het eten zijn – deden goed dienst. Mijn tafelgenoten lieten foto’s zien van hun stad of streek in Syrië (ik weet nu bijvoorbeeld dat Hama zeer indrukwekkende watermolens heeft), maar bovenal van hun vrouw en kinderen. De koffie en thee vonden mijn tafelheren niet meer nodig, de tafeltjes moesten aan de kant, het was hoog tijd voor zang en dans. De zanger aan mijn tafeltje kwam in actie. Met prachtige stem zong hij als eerste een gebed voor Syrië. Iedereen stond, het was donker, op de kerstverlichting in de kerk na. Daarna ging het licht weer aan en werden wij als Nederlanders meegenomen in een feest zoals een feest er vijf jaar geleden uitgezien moet hebben in Aleppo, Damascus of Hama, met zang en vooral heel veel dans.”
Okko van Aardenne over taallessen voor vluchtelingen “Wini Buitink en ik hebben zes taallessen achter de rug. Gisteren (maandag 11 januari), toen het flink regende, kwamen slechts twee vluchtelingen naar de les, de twee meest gemotiveerden van een groep die uit twaalf Syriërs bestaat. Het was inderdaad de regen die de meeste anderen belette om te komen, zo werd ons verteld. Dat respecteerden we, want het was rotweer en in Syrië regent het minder dan bij ons. Maar we hopen wel dat de volgende keer iedereen weer zal komen. De leeftijden variëren van 20 tot 50 jaar, allemaal mannen. We weten niets van hen, behalve hun beroepen, en dat houden we zo. Twee van hen spreken goed Engels, sommigen een beetje, en een enkeling spreekt alleen zijn eigen taal. Allen kunnen ons schrift lezen, al kunnen ze het nog niet begrijpen. Opvallend is de samenwerking in de groep, ze zijn betrokken en helpen elkaar in de les. Er wordt ook gelachen, we hebben dezelfde humor. Huiswerk doet slechts een enkeling, daarom moeten ze het vooral van de les zelf hebben. We doen dat door flink te stampen. We lezen met elkaar een Nederlandse tekst: wij eerst, voor de uitspraak en voor de betekenis, en daarna moeten zij het nazeggen, zin voor zin. Dat herhalen we in volgende lessen. We zijn nu ook begonnen met conversatie. De leerlingen stellen vragen aan elkaar en geven antwoorden, uiteraard in het Nederlands, en wij corrigeren. Als we eraan toekomen, wordt er tijd besteed aan verzoeken. Zo hebben onze leerlingen bijvoorbeeld geoefend op klokkijken. Wij vinden het een bijzondere ervaring om met elkaar aan tafel te zitten en onze taal met onze vrienden te delen.”
leren elkaar kennen en waarderen. Voor de Raad van Kerken – organisator van de bijeenkomsten – is dit een belangrijke bijvangst van deze gezamenlijke actie. Er komen steeds meer Wassenaarders de kerk binnenlopen. Ze hebben nog geen helder beeld van wat ze zouden kunnen doen, maar binnen de kortste keren zijn ze in een druk gesprek gewikkeld. En ook de wijkagente doet graag mee met een potje sjoelen. Er komen activiteiten bij: een kapsalon met twee kappers en een internetcafé. Vanwege de grote belangstelling moeten we met intekenlijsten werken. De vluchtelingen zouden graag veel meer lessen in de Nederlandse taal willen krijgen. Zij zijn blij met gesprekspartners die met hen woorden en zinnen willen repeteren en schrijven, want met de Latijnse lettertekens zijn maar weinigen vertrouwd. Een groepje Nederlanders leert wat Arabisch. Soms worden we moedeloos als het niet lukt om contact te krijgen met iemand die alleen Koerdisch spreekt en nog niet mee kan doen met een spelletje.
Internationale gemeenschap De organisatie is bijzonder blij met de belangstelling van meer dan vijftig ouders en leerlingen van de Amerikaanse school. Deze internationale gemeenschap weet hoe belangrijk het is om je welkom te voelen in het gastland. Community service, je inzetten voor de gemeenschap is een belangrijk onderdeel van het curriculum. Het plan is dat de leerlingen vanaf eind januari workshops drama, mime, muziek en taal geven. Ook veel ouders zijn actief betrokken. Af en toe merken we dat de contacten bij de vluchtelingen beperkt blijven tot de eigen etnische groep of geloofsgemeenschap. Wij van onze kant maken duidelijk dat wij in Nederland iedereen gelijk behandelen en zonder vooroordelen tegemoet treden. We hebben oog voor elkaar. Het maakt een groot verschil of je het hebt over de asielzoekers zonder gezicht of wanneer je praat van mens tot mens met Mohammed. We zoeken woorden maar vinden ze niet: een klein gebaar, een aanraking of handdruk betekent veel.
Column | Rick van Keulen
Reclamezuilen U kent ze wel, die reclamemiddelen: een zuiltje hier, postertje daar, bord aan een lantaarnpaal. Sinds een paar weken hebben we er in Wassenaar reclamezuilen bij. Bij de entrees van de gemeente staat een opvallende zuil met een matrixbord, met daarop een variabele reclameboodschap namens de gemeente en een deel dat men kan kopen om zelf reclame te maken. Nu hoor ik u al denken: wat heeft dit nu met een column in het kerkblad te maken? Ik kom hierop vanwege het volgende: rijdt u wel eens door Duitsland? Ik geregeld. Leuk land, gestructureerd, enigszins afstandelijke inwoners maar uitermate beleefd. Ietwat conservatief maar ook met oog voor vernieuwing. Is het u wel eens opgevallen dat wanneer u over de Autobahn rijdt en een Autobahnkirche nadert er dan een bord staat met hoe laat er een dienst is? U rijdt een gemeente binnen en dan volgen er meer aanduidingen: Evangelische Kirchen, Lutherse Kirchen en allemaal met de vermelding wanneer en waar er een kerkdienst wordt gehouden. Dit brengt me op de reclamezuilen in Wassenaar in relatie tot de kerk. De kerk heeft van nature niet zoveel met reclame. Is dat het calvinistische Nederland of is het gewoon bescheidenheid? En waarom niet? Naar de kerk gaan is misschien wat uit, maar op een goed verhaal zitten we wel degelijk te wachten. En één keer in de maand naar de kerk gaan, is per slot van rekening ook regelmaat. Wanneer je dan eens een keer gaat, wil je weten waar je naar toe kunt. Wie weet helpt dan een vermelding van de kerkdienst – met tijdstip en voorganger – op een reclamezuil om voorbij rijdende mensen ertoe te bewegen om op zondagmorgen in één rechte lijn naar de kerk te rijden…
Opmerkingen van vluchtelingen waar je stil van wordt - Ik had een grote bloemenzaak, maar alles ligt nu in puin. Ik heb niets meer. - Ik ben afgestudeerd als ingenieur, maar werd opgeroepen voor het leger, wat betekent dat ik word opgeleid om voor de president burgers te doden. - Wij christenen worden gediscrimineerd. - In mijn land word je gedood omdat je tot een bepaalde etnische groep behoort, of vanwege de vorm van de islam die je aanhangt. - Ik heb het moeilijke besluit genomen om mijn vrouw en kinderen achter te laten, de reis is te gevaarlijk voor hen. Ik hoop toch zó dat ik hen over kan laten komen.
Een vertrouwd gezicht in Wassenaar & Voorschoten Wanneer u in uw directe omgeving te maken krijgt met een overlijden, kunt u - 24 uur per dag - contact met ons opnemen www.dehorstenuitvaartverzorging.nl
[email protected] Wassenaar: tel. 070 - 514 43 45 (24 uur per dag) Voorschoten: tel. 071 - 561 08 00 (24 uur per dag) De Horsten Uitvaartverzorging, Postbus 1011, 2240 BA Wassenaar
Muziek in het inloophuis
Protestantse Gemeente Wassenaar
(advertenties)
5
Harm Prins predikant in Erasmus MC
“Ik kijk uit naar het ambt van predikant” Harm Prins woont sinds afgelopen zomer met zijn vrouw Elin en hun zoon Rafael in Wassenaar. Binnenkort wordt hij in de Dorpskerk bevestigd als predikant met bijzondere opdracht. Hij vertelt wat hem beweegt om predikant te worden en wat hem zo aantrekt in zijn ambt als predikant in een instelling. “De wonderlijke ervaring dat een ontmoeting tussen mensen een ontmoeting met God in zich kan hebben, is mijn grootste motivatie.” Door Wilma Verschoor Het levende Woord beweegt hem om predikant te worden. Harm: “Daarmee bedoel ik dat er soms in een ontmoeting tussen mensen iets van God zelf gehoord of gezien kan worden. Ik geloof dat God
tot ons kan spreken als de woorden van de Bijbel voor ons tot leven komen. Ik heb dit zelf het sterkst ervaren toen ik als puber écht op zoek was naar de zin van het leven. Ik ben toen de Bijbel gaan lezen. Ook kreeg ik steeds meer mensen om mij heen die mij voorgingen in het geloof door met mij te praten en te bidden. Als predikant wil ik ook zo’n voorganger zijn, door in een gesprek of door een kerkdienst een plaats van ontmoeting te creëren waar mensen iets van God mogen ervaren.” Altijd plaats Harm behaalde zijn bachelor godgeleerdheid in Leiden. Hij hoopt binnenkort de driejarige predikantsmaster aan de Protestantse Theologische Universiteit in Groningen af te ronden. Binnen deze
master volgt hij de route die opleidt tot het werk van predikant in een instelling. Een onderdeel van zijn opleiding was een stage in de Van Mesdagkliniek in Groningen, een TBS-kliniek waar hij anderhalf jaar lang een dag per week predikant/ geestelijk verzorger-in-opleiding was. “Jezus ging in eerste instantie naar de armen, zieken en zondaars,” zegt Harm. “Dit heeft mij gemotiveerd om in mijn werk juist de mensen op te zoeken die op de een of andere manier buiten de maatschappij staan. Vooral in de TBS-kliniek heb ik dit ervaren. Mensen worden daar letterlijk uit de maatschappij gebannen. Toch ben ik ervan overtuigd dat er bij God altijd plaats voor hen zal zijn. Als predikant kun je door je aanwezigheid in zo’n instelling daar het symbool van zijn. Het is wonderbaarlijk wat dat met mensen kan doen en een geschenk om dat te mogen zien.” Sinds januari werkt Harm fulltime in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. “Ik haal veel voldoening uit wat ik meemaak in het Erasmus MC, al is het soms ook zwaar. Het werk confronteert mij met mijn eigen vragen en angsten rondom lijden en sterven. Dit maakt het misschien juist mogelijk om tot een ware ontmoeting te komen waarin, van Godswege, van alles kan gebeuren.” Op adem komen Harm is opgegroeid in Pijnacker en ging in Zoetermeer naar de middelbare school. Daar leerde hij Elin kennen met
wie hij in 2010 is getrouwd. In 2012 verhuizen ze naar Groningen waar in augustus 2014 Rafael geboren is. In 2015 zijn ze in Wassenaar komen wonen. Ze voelen zich thuis in de Dorpskerk. “De zondagse kerkdiensten zijn voor mij een vast punt in de week waarin ik op adem kan komen en aangesproken kan worden door het Goddelijke Woord. Bij ons eerste bezoek aan de Dorpskerk werd ik meteen geraakt door de woorden van Deodaat van der Boon. Hij sprak over een heilig en hardnekkig vermoeden. Dit waren precies de woorden die ik zocht om mijn eigen geloofsleven te verwoorden. Heilig omdat het Gods stem is die mij doet twijfelen aan de doelloosheid van dit bestaan; hardnekkig omdat Zijn hand nooit loslaat. De sfeer van het gebouw, de kaarsen die branden, de liturgie en goede muziek, het speelt allemaal mee in de specifieke beleving die ik zoek.” Het ambt als troost en steun Op kerstmorgen ging Harm samen met Deodaat van der Boon voor in de dienst. Binnenkort wordt hij in de Dorpskerk bevestigd als predikant met bijzondere opdracht. “Ik kijk uit naar het ambt van predikant. Ik heb het ambt nodig om het werk te kunnen doen zoals ik het doe. Voor mij is het ambt een troost en steun, hét symbool dat alles niet van mij af hangt. Maar dat iets van God meekomt in mijn spreken en het sacramenteel handelen, en dat God aanwezig is in het schijnbaar hopeloze bestaan van mensen.”
Toekomst kerk: plan nu in wijkkerkenraden
Harm Prins: ”Het ambt is een steun en troost voor mij”
Protestantse Gemeente Wassenaar
(advertentie)
6
Na de gezamenlijke gemeenteavond van 3 november 2015 is de commissie verder gegaan met het werk. Het was fijn dat er, behalve op de avond zelf, veel gemeenteleden achteraf per mail hebben gereageerd, concludeert voorzitter Nelleke van Duijn. Door Nelleke van Duijn Het merendeel van de reacties van de gemeenteleden op de gepresenteerde
Dat was pas een mooie uitvaart. Maar hoe regel je zoiets?
Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.
Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.
Bel 071 - 521 32 31
Monuta Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden
Bel 071 - 573 08 30 Monuta ‘t Leidse Huys & Soek Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl
Druk in gesprek
voorlopige toekomstvisie, was positief. Het voorstel om meer met elkaar samen te werken en met elkaar te delen, werd door velen als goed en zinvol ervaren. Eén kerkenraad die slagvaardiger kan werken, en meer gezamenlijke diensten vonden bijval. Kritische vragen waren er over de financiën en het teveel naar binnen gericht zijn van de kerk. De zorgen over de financiën (die wij delen) hebben wij doorgegeven aan de kerkrentmeesters en de algemene ker-
Beelden uit Chanka in de Messiaskerk Op zondag 14 februari is de officiële opening van de tentoonstelling ‘Beelden uit Chanka’ van de commissie Kerk en Kunst van de Messiaskerk. De expositie omvat foto’s van Pfarrer Siegfried Menthel, gemaakt tijdens zijn vele bezoeken aan Chanka en omgeving.
Daarnaast wordt getracht te komen tot een jaarlijks contact van (veelal jongere) leden van de kerkgemeente in Berlijn-Schmöckwitz en de Protestantse Gemeente Wassenaar met leden van de kerk in Chanka. Zo reisden in 2006 Annemarieke Roos en Jan Jaap Tukker naar Chanka af om daar gezamenlijk onderhoudswerkzaamheden te doen. Jaarlijks kon deze reis herhaald worden, ondanks het feit dat de betrokkenen zelf hun reis moeten bekostigen.
Vraag In de voorbeden bidt dominee Kees Mos regelmatig: “Voor hen die wij liefhebben, maar ook voor hen met wie wij moeite hebben”. Denkt hij hierbij zelf aan bepaalde mensen of is het meer in het algemeen bedoeld?
De initiator en motor van het Chankaproject, Siegried Menthel, is zondag 14 februari in ons midden tijdens de gezamenlijke kerkdienst in de Messiaskerk. Hij laat zijn foto’s zien en vertelt over de zin en het doel van het Chanka-project in Ethiopië. Diaconaal project Sinds 2005 ondersteunt de Wassenaarse diaconie het Chanka-project in de vorm van hulp aan de vele aidswezen, de bouw en het onderhoud van drie scholen, de bouw van nieuwe hutten en een programma ter begeleiding van patiënten met de voetziekte podokoniose.
Vragen van lezers Antwoord van Kees Mos
Collecte Op zondag 14 februari is de diaconale collecte bestemd voor Chanka. Maar natuurlijk kunt u ook uw bijdrage overmaken op het bankrekeningnummer van de diaconie: NL95 RABO 0128 0850 02 ten name van Diaconie Protestantse Gemeente Wassenaar te Wassenaar, onder vermelding van Chanka. Wij hopen te mogen blijven rekenen op uw zo gewaardeerde steun voor het Chanka-project. Alvast heel veel dank. Meer informatie is te krijgen bij de Chanka-commissie van de Protestantse Gemeente Wassenaar: Annemarieke Sprock-Roos, Bauke Weizenbach en Jan Dalhuysen. Pfarrer Menthel kan op 14 februari meer vertellen over de mogelijkheid om ter plekke hulp te bieden in Chanka.
Het antwoord is tweemaal ja. Maar eerst iets over de voorbeden zelf. In de kerkdienst hebben de voorbeden een plaats gekregen aan het eind van de liturgie, in wat we noemen de dienst der dankbaarheid, tijdens welke ook de collecte wordt gehouden. Vanuit die dankbaarheid voor wat we in het evangelie hebben gehoord en overdacht, worden we aangezet om Gods naam aan te roepen over de levens met wie wij verbonden zijn, veraf en dichtbij. Als predikant ben ik mij ervan bewust dat ik daarin de stem van de gemeente vertolk. Om die reden probeer ik steeds zo breed mogelijk te formuleren. Maar in mijn hoofd en hart denk ik daarbij, net als waarschijnlijk iedereen in de kerk, aan bepaalde mensen. In het stil gebed noem ik hun naam dan ook. Dat geldt zowel de mensen die ik liefheb en die mij liefhebben, als de mensen met wie ik – om welke reden dan ook – een moeizame relatie onderhoud. Dat ik dit laatste regelmatig ook expliciet naar voren breng in de voorbeden, heeft als achtergrond de Bijbeltekst waarin Jezus oproept om voor onze vijanden te bidden in plaats van hen te haten. Vanuit het evangelie kan dat. Wat in de wereld onmogelijk is, lukt in de kerk gelukkig wel, dankzij Gods geest die in ons bidt. Heeft u ook een vraag? Stuur deze naar de redactie (zie colofon).
Gericht naar uw persoonlijke wensen Verzorgen van en hulp bij verzekeringen en deposito’s
Protestantse Gemeente Wassenaar
Diverse uitvaartcentra beschikbaar, o.a. ‘Sorghvliet’, Groot Hertoginnelaan, ’s-Gravenhage Aandachtig luisteren naar gespreksleider Pim Visser kenraad. Dit onderdeel stond niet in onze opdracht. Er is intensief met elkaar gesproken over hoe en op welke manier wij recht konden doen aan de uiteenlopende opmerkingen en suggesties. Dit ging niet vanzelf. De commissie bestaat uit leden met verscheidene achtergronden, ervaringen en overtuigingen. Er is echter veel respect voor elkaar en we geloven allemaal voor meer dan honderd procent in onze opdracht. We zijn er dan ook uitgekomen.
Wijkavond in maart Wij zijn erg blij dat wij op woensdag 13 januari ons uitgewerkte voorstel aan alle kerkenraadsleden hebben kunnen presenteren. Zorgvuldigheid is belangrijk. Daarom gaan de wijkkerkenraden nu ieder afzonderlijk dit voorstel bespreken. Wij hopen dat wij in de maand maart het voorstel aan u op een wijkavond kunnen voorleggen. Daarna presenteren wij een definitief plan aan de algemene kerkenraad in de maand april.
Kantoor Jan van Nassaustraat 110 ’s-Gravenhage
7
Tel. (070) 350 7000 (dag en nacht)
[email protected] Adv. 128x193.indd 1
www.engelenenspoor.nl 23-02-2012 13:29:51
Protestantse Kerk
Protestantse Gemeente Wassenaar
Tweemaandelijkse uitgave Protestantse Gemeente Wassenaar • nr. 24 • februari/maart ’16 • www.pkn-wassenaar.nl
Redactioneel
Vluchtelingen In dit eerste nummer van 2016 besteden we veel aandacht aan de opvang van vluchtelingen, een van de meest besproken onderwerpen van dit moment in Nederland en andere Europese landen. Dominee Jilles de Klerk zet dit probleem in Bijbels perspectief en concludeert op grond hiervan dat vreemdelingen in je land moeten kunnen rekenen op hulp en bescherming, ondanks de angst, achterdocht en afwijzing die ook in de Bijbel voorkomen. Op pagina 4 en 5 kunt u zien en lezen dat veel mensen in Wassenaar deze angst voor het onbekende opzij hebben gezet. In de Messiaskerk is er tweemaal per week een inloophuis voor vluchtelingen, waar zij gemeenteleden kunnen ontmoeten. Koffie, thee en spelletjes helpen om het contact te vergemakkelijken. Ook op andere manieren worden mensen opgevangen en geholpen, denk aan taallessen en diners met muziek en dans in de verschillende kerken. Een mooi staaltje kerk-zijn, dat wonderwel past bij de woorden van Harm Prins, die binnenkort in de Dorpskerk wordt beëdigd als predikant met een bijzondere opdracht. In het interview dat Wilma Verschoor naar aanleiding hiervan met hem had (zie pagina 6), zegt Harm: “Een ontmoeting tussen mensen kan een ontmoeting met God in zich hebben.” Veel leesplezier toegewenst.
Protestantse Gemeente Wassenaar
Henk Hogewoning
8
Lezing over Koran Op 14 januari tijdens de Koorruïne-lezing hield mevrouw Fatiha Azzarhouni, islamitisch theoloog, een uiteenzetting over de Koran en over enkele teksten daaruit. Een grote groep belangstellenden was erbij.
Kerkdiensten Dorpskerk, Plein 3, tel. 070 - 511 35 20 | ds. J.A.D. van der Boon, tel. 070 - 517 11 48 Kievietkerk, Oranjelaan 2, tel. 070 - 517 97 24 | ds. J.M. de Klerk, tel. 070 - 889 03 33 Messiaskerk, Zijllaan 57, tel. 070 - 511 55 82 | ds. N.K. Mos, tel. 071 - 542 62 74 Alle kerkdiensten beginnen om 10.00 uur, tenzij anders aangegeven. Kijk voor actuele informatie over de kerkdiensten op de website: www.pkn-wassenaar.nl Dorpskerk
Kievietkerk
Messiaskerk
Zondag 7 februari
mw ds. L. Vollebregt (Den Haag)
ds. J.M. de Klerk
ds. N.K. Mos Gezinsdienst
Zondag 14 februari Begin veertigdagentijd
Zie Messiaskerk
Zie Messiaskerk
Gezamenlijke dienst van Woord en Tafel voor de drie wijkgemeenten
Zondag 21 februari
ds. J.A.D. van der Boon
Oecumenische dienst met diaken G. Brink (Goede Herderkerk) en ds. J.M. de Klerk, 11.00 uur
ds. N.K. Mos
Zondag 28 februari
ds. J.A.D. van der Boon
ds. G.C. van de Kamp (Delft)
mw ds. S. Vroomans (Delft)
Zondag 6 maart
ds. J.A.D. van der Boon Cantatedienst
ds. J.M. de Klerk Dienst m.b.v. kring ’Ouders schoolgaande kinderen’
ds. N.K. Mos
Zondag 13 maart
dr. G.P.Th. Bosma (Breda)
mw ds. M.A. Bezemer (Wassenaar)
ds. N.K. Mos
Zondag 20 maart Palmzondag
ds. J.A.D. van der Boon Belijdenisdienst
ds. J.M. de Klerk Dienst voor jong en oud
ds. N.K. Mos
Maandag 21 maart Dinsdag 22 maart Woensdag 23 maart
Vesper in de Koorruïne, 19.00 uur
Donderdag 24 maart Witte Donderdag
ds. J.A.D. van der Boon, 19.00 uur Dienst van Woord en Tafel
ds. J.M. de Klerk, 19.30 uur Dienst van Woord en Tafel
ds. N.K. Mos, 19.30 uur
Vrijdag 25 maart Goede Vrijdag
ds. J.A.D. van der Boon, 19.00 uur
ds. J.M. de Klerk, 19.30 uur
Klein Avondmaal, 11.00 uur
Zaterdag 26 maart Stille Zaterdag
ds. J.A.D. van der Boon, Paaswake met doop, 20.30 uur
ds. J.M. de Klerk, 20.30 uur
ds. N.K. Mos, 21.30 uur
Zondag 27 maart Pasen
ds. J.A.D. van der Boon
ds. J.M. de Klerk
ds. N.K. Mos
Cantatedienst, 19.15 uur ds. J.A.D. van der Boon
Geloof jij het? En wat ga jij dan doen? Zondag 7 februari is de volgende gezinsdienst voor jong en oud in de Messiaskerk met toneelpreek, filmpjes en vrolijke liederen. Allemaal naar aanleiding van het Bijbelverhaal van deze zondag: Lucas 5, vers 11. Jezus vraagt vissers om vissers van mensen te zijn. Geloof jij het? En wat ga jij dan doen? Hartelijk welkom om erbij te zijn en deel te nemen!
ds. N.K. Mos, 19.30 uur
Zingen in het Van Ommerenpark Elke tweede vrijdag van de maand van 10.30 tot 11.30 uur worden er onder begeleiding van ds. Mos en Hetty Lugthart religieuze liederen gezongen in de lounge van het Van Ommerenpark. De bewoners en gasten zingen de bekende en vertrouwde liederen vaak uit het hoofd mee.
Het volgende nummer... ...verschijnt in het begin van de Stille Week