Eindrapport Wijk Klaarwater, Soest Een project van het Openbaar ministerie, politie Utrecht en de gemeente Soest.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
1
• •
Verkeerspolitie Utrecht Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
Einderapport Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
Wijk Klaarwater te Soest
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
2
• •
Verkeerspolitie Utrecht Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
Gebiedsomschrijving: De woonwijk Klaarwater ligt ingesloten tussen de hoofdwegenstructuur van de kern Soest in de gemeente Soest. De wijk is gelegen tussen een groot industrieterrein aan de noordwestzijde van de wijk en tussen de woonwijken Overhees en Smitsveen in respectievelijk de zuidwesthoek en de zuidoosthoek. De Dalweg en de Vrijheidsweg vormen in de kern Soest de dwarsverbanden in de hoofdwegenstructuur. Deze wegen verbinden de woonwijken met de belangrijke functies in het noordoostelijke deel van de stad. Aan de onderzijde van de wijk ligt de N221, deze weg met provinciale ontsluitingsfunctie is één van de drie parallelle assen door Soest vanaf Amersfoort naar Baarn en Utrecht. Aan de bovenzijde van de wijk ligt de tweede parallelle structuur in de zin van de Beukenlaan. Doordat de wijk op deze manier ligt opgesloten in de hoofdwegenstructuur ontstaan er bij opstoppingen op de hoofdwegenstructuur mogelijkheden voor sluiproutes door de wijk. De entrees van de wijk zijn in juli 2007 allemaal voorzien van inritconstructies die de overgang aangegeven van 50 km/uur naar 30 km/uur. In de wijk zijn op diverse punten als 30 km/zone maatregelen genomen in de zin van plateaus. Echter komt het nog steeds voor dat er harder wordt gereden. Ter hoogte van het winkelcentrum en het SBBS complex aan de Wiardi Beckmanstraat wordt het gehele gebied opgewaardeerd en voorzien van een nieuwe bestrating. Titus Brandsmastraat. Dit is min of meer de toegangsweg naar het de kern van de wijk en ontsluit ook de basisschool. De rijbaan oogt hier en daar smaller, wellicht heeft dat te maken met het parkeren van de motorvoertuigen aan de kant van de rijbaan. Halverwege de straat mond een onverplicht fietspad uit. Dit punt is niet overzichtelijk. In de straat zijn twee snelheidsremmende voorzieningen opgenomen in de zin van plateaus. Klaarwaterweg De Klaarwaterweg is een zeer lange en ruim opgezette woonstraat die parallel loopt aan de Dalweg. De straat kent op slecht een paar plaatsen snelheidsremmende maatregelen in de vorm van plateaus ter hoogte van de aansluiting op de zijstraten die de weg verbinden met de hoofdwegenstructuur. De rijbaan wordt gekenmerkt door langsparkeervakken en daarachter voetpaden met daarin bomen die de weg een laan-karakter geven. Er komen over deze weg vele klachten binnen ten tijde van wegafsluitingen op de omliggende hoofdwegenstructuur. De rijbaan is voorzien van een asfaltconstructie.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
3
Johannes Poststraat De verbinding tussen de Dalweg en de Vrijheidsweg en tussen het winkelcentrum en de woonwijk. De rijbaan kent diverse as-verspringingen. Door de breedte van de rijbaan is parkeren op de rijbaan toegestaan. De straat wordt gekarakteriseerd door de hoogbouw met parkeerterreinen enerzijds en de laagbouw met parkeerhofjes anderzijds. Er komen over deze weg vele klachten binnen ten tijde van wegafsluitingen op de omliggende hoofdwegenstructuur. De rijbaan is voorzien van een asfaltconstructie. Door fietsers wordt deze straat gebruikt als binnendoor route tussen de woonwijk Overhees en de voorzieningen in de wijk Klaarwater. Er zijn geen snelheidsremmende voorzieningen getroffen. De aansluitende wegen en parkeerterreinen sluiten aan door middel van inritconstructies.
Probleemomschrijving: De aanwonenden klagen over te hoge rijsnelheden van het autoverkeer waardoor er gevoelens van verkeersonveiligheid ontstaan.
Indicatoren: 1.
klachten bewoners;
2.
ongevallenbeeld;
3.
kennis politie;
4.
nulmeting.
Ad 1: Vanuit
de
bewoners
wordt
aangegeven
dat
de hoge
rijsnelheid
in
combinatie
met
de
onoverzichtelijkheid voor gevaarlijke situaties zorgt. Hierover zijn meerdere klachten bij gemeente en politie bekend. Ad 2: Het ongevallenbeeld is als volgt:
Slachtoffer
Ernstige
Dodelijke
Ziekenhuis
Overige
UMS
ongevallen
ongevallen
ongevallen
ongevallen
gewonden
ongevallen
6
0
0
0
0
0
6
2002
12
1
0
0
0
0
11
2003
2
1
0
0
0
0
1
2004
0
0
0
0
0
0
0
2005
2
0
0
0
0
0
2
2006
1
0
0
0
0
0
1
23
2
0
0
0
0
21
Jaar
Totaal
2001
Totaal
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
4
Ad 3: Door de jaren heen zijn er diverse meldingen terug te vinden in B.P.S. (BedrijfProcessenSysteem van de politie) betreffende aanrijdingen op de genoemde weg. Daarnaast zijn er in B.P.S. diverse meldingen betreffende onveiligheid in de buurt. Ad 4: Voorafgaande aan het project en na elke handhavingperiode heeft er een periode van meting plaatsgevonden met behulp van de wegkantradar (TWR). Er is gedurende een periode van 7 dagen 24 uur per dag gemeten. Uit de gehouden nulmeting bleek duidelijk dat handhaving gewenst was. Voor de resultaten van de nulmeting, alsmede de resultaten van de tussen en eindmeting wordt verwezen naar het hoofdstuk Resultaten metingen.
Doelstelling: Het (verkeers)onveiligheidsgevoel van de burger zoveel mogelijk weg te nemen door het aantal snelheidsovertredingen te verminderen. Gestreefd is om het overtredingenpercentage terug te brengen tot maximaal 10%. Dit streven past binnen het gehele project met als doel de subjectieve verkeersveiligheid te verbeteren. Daarnaast is, daar waar mogelijk, de pakkans van criminelen (o.a. veelplegers, e.d.), die gebruik maken van deze wegen, verhoogd. De controles hebben afwisselend plaatsgevonden op de hoek Wiardi Beckmanstraat / Titus Brandsmastraat, aangezien op deze wijze een groot deel van de overtreders staande kon worden gehouden. (Er is door de politie gebruik gemaakt van een lasergun, die beide straten kon bestrijken). Daarnaast zijn er regelmatig controles gehouden op de Klaarwaterweg, de Gerrit van der Veenstraat en de Johannes Poststraat.
Handhavingplan: De handhaving heeftplaats gevonden van week 37/2007 (10 september 2007) tot en met week 5/2008 (3 februari 2008), zijnde een periode van 5 maanden. In de eerste week is er gewaarschuwd, waarbij de overtreders een flyer kregen, waarin de doelstelling van dit project is uitgelegd. Daarna is elke overtreder bekeurd. Tijdens de eerste vier weken is er sprake geweest van, nagenoeg, dagelijks snelheidstoezicht (maandag t/m vrijdag) en is er naar gestreefd nagenoeg elke overtreder staande te houden en te confronteren met zijn of haar rijgedrag. Na elke vier weken heeft er een periode van nameting plaats gevonden. Gedurende deze periode (twee weken) is er gekeken of er een bijstelling plaats moest vinden. Maandelijks is door het Team de handhavinginzet en de resultaten gepresenteerd. Mede op basis daarvan is, in overleg met het Openbaar Ministerie, de intensiteit van het toezicht gedurende de verdere looptijd bepaalt.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
5
Handhavingresultaten: In de genoemde periode zijn er in totaal 91 controles gehouden, waarvan er in 49 gevallen sprake was van een controle met staandehouding. In de eerste periode van handhaving was personeel van het district bij 32 van de 44 controles aanwezig, in de 2e periode 8 keer van de 36 controles en in de 3e periode bij 9 van de 11 controles. Voor een overzicht van de resultaten van de handhavingweken wordt verwezen naar bijlage 1.
Resultaten metingen: Locatie:
Nulmeting
Tussenmeting e
Tussenmeting
Eindmeting
e
1
2
1233
1294
1677
1018
878
850
860
796
V85 werkdag
44
33
36
37
V85 weekenddag
40
35
36
36
Percentage sneller dan 30 km/h werkdag
59,78 %
21,38 %
28,06 %
38,29 %
Percentage sneller dan 37 km/h, werkdag
37,71 %
5,90 %
10,55 %
11,19 %
Percentage sneller dan 30 km/h, weekend
44,56 %
23,96 %
31,96 %
35,07 %
Percentage sneller dan 37 km/h, weekend
22,39 %
8,51 %
11,91 %
11,19 %
Vmax
80 km/h
70 km/h
73 km/h
74 km/h
Titus Brandsmastraat Gemiddelde intensiteit werkdag Gemiddelde intensiteit weekenddag
Zoals te zien is uit de tabel, is het percentage dat sneller reed dan de toegestane maximum snelheid van 30 km/h fors gedaald. Ook het percentage dat sneller reed dan 37 km/h is gedaald. Opmerkelijk is de daling in het weekend van het percentage dat sneller reed dan 37 km/h; van ruim 22% bij de voormeting tot 11% bij de nameting. Dit terwijl er geen controles zijn geweest gedurende het weekend.
Locatie:
Nulmeting
Tussenmeting e
Tussenmeting
Eindmeting
e
1
2
1121
1549
2805
1117
905
718
1228
979
V85 werkdag
46
39
35
36
V85 weekenddag
46
44
40
36
Percentage sneller dan 30 km/h werkdag
48,67 %
34,34 %
21,52 %
28,60 %
Percentage sneller dan 37 km/h, werkdag
36,19 %
20,34 %
11,74 %
12,49 %
Percentage sneller dan 30 km/h, weekend
46,49 %
43.70 %
29,26 %
29,34 %
Percentage sneller dan 37 km/h, weekend
35,47 %
30,33 %
19,12 %
13,91 %
Vmax
83 km/h
85 km/h
78 km/h
78 km/h
Klaarwaterweg Gemiddelde intensiteit werkdag Gemiddelde intensiteit weekenddag
Ook op de Klaarwaterweg is het percentage overtreders gedaald. Ook hier is er een uitstraling geweest van de controles door de week op het weekend.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
6
Locatie:
Nulmeting
Tussenmeting
Tussenmeting
e
Eindmeting
e
1
2
1510
773
1015
935
975
639
744
691
V85 werkdag
45
50
40
46
V85 weekenddag
46
53
41
47
Percentage sneller dan 30 km/h werkdag
58,89 %
86,64 %
51,21 %
71,14 %
Percentage sneller dan 37 km/h, werkdag
37,88 %
69,43 %
25,16 %
41,80 %
Percentage sneller dan 30 km/h, weekend
57,13 %
87,01 %
57,57 %
73,66 %
Percentage sneller dan 37 km/h, weekend
42,26 %
72,77 %
29,19 %
46,38 %
Vmax
82 km/h
83 km/h
76 km/h
90 km/h
Johannes Poststraat Gemiddelde intensiteit werkdag Gemiddelde intensiteit weekenddag
Zoals blijkt uit de tabel is men op de Johannes Poststraat sneller gaan rijden. De oorzaak voor rapporteurs een raadsel. Duidelijk is dat de gemiddelde intensiteit is afgenomen. Na de eerste tussenmeting is de handhaving geïntensiveerd. Door de gemeente is een herhalingsbord ‘zone 30’ geplaatst op de weg. Dit resulteerde in een daling van het aantal overtreders. Doch handhaving op nagenoeg hetzelfde niveau voor de laatste handhavingperiode heeft geen positief resultaat gehad; in tegendeel het aantal overtreders is gestegen van 51% naar 71%. De Johannes Poststraat is een duidelijk voorbeeld van een 30 km/h weg waar kennelijk handahving alleen geen effect heeft.
Enquêtes: In de wijk is een enquêteonderzoek uitgevoerd naar de beleving van de bewoners ten aanzien van de subjectieve onveiligheid op deze weg. Het onderzoek bestaat uit een voormeting en een nameting. In de periode tussen deze twee metingen zijn door de politie controles gehouden. De enquêteformulieren zijn huis-aan-huis verspreid onder de omwonenden van de Ring Klaarwater. In totaal hebben 162 bewoners de enquête van de voormeting ingevuld en retour gestuurd en van de nameting zijn dit 131 bewoners. In de bijgevoegde rapportage worden zowel de resultaten van de voormeting als van de nameting gepresenteerd. In hoofdstuk 2 is een plattegrond met de geografische ligging van de onderzoekslocatie opgenomen. De resultaten van het enquêteonderzoek worden in hoofdstuk 3 gepresenteerd. Alle resultaten worden per vraag weergegeven in tabel- en grafiekvorm. De bewoners van de Ring Klaarwater ervaren het verkeer als veiliger. Het percentage van de respondenten dat het antwoord ‘veilig’ heeft gegeven is significant gestegen van 16% naar 31%. Daarentegen ervaart 29% het verkeer als onveilig in de nameting. In de voormeting was dit nog 42%. Dit verschil is niet significant. Zowel in de voor- als in de nameting ervaart ongeveer de helft van de respondenten dagelijks gevaarlijke verkeerssituaties. Uit beide metingen blijkt dat ongeveer 8 op de 10 respondenten auto’s als de belangrijkste veroorzakers van onveiligheid zien. Daarnaast worden bromfietsers / scooters vaak genoemd. De vraag naar een aanpassing van de weg is gedaald van 70% in de voormeting naar 62% in de
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
7
nameting. De vraag om meer politiecontrole is gedaald van 44% naar 35%. Beide verschillen zijn niet significant. In de nameting zijn de respondenten van mening dat de verkeerssituatie overzichtelijker is geworden. Het percentage van de respondenten dat de verkeerssituatie overzichtelijk vindt is significanat gestegen van 33% in de voormeting naar 51% in de nameting. In beide metingen geeft tweederde van de respondenten aan dat de Ring Klaarwater uitnodigt tot harder rijden dan de maximumsnelheid van 30 km/h. Daarnaast is meer dan 80% van mening dat er dagelijks te hard wordt gereden. Dit staat in contrast met het percentage van de respondenten dat aangeeft zelf nooit te hard te rijden (51% in de voormeting en 42% in de nameting).
Waarnemingen tijdens de controles: Naar aanleiding van de gehouden gesprekken met de collega’s die de staandehoudingen hebben uitgevoerd, kwam over het algemeen naar voren dat de gecontroleerde bestuurder begrip had voor de controles. De uitleg betreffende de motivatie van de gemeente en de politie om op deze locatie te controleren werd op prijs gesteld. Ook de uitleg dat het hier een project betrof dat een half jaar zou duren werd gewaardeerd. De bewoners waren over het algemeen enthousiast over de controles. Dit kwam naar voren door het maken van een praatje tijdens de controles. Ook werd regelmatig een kop koffie met iets lekkers aangeboden. Ook kwam men vaak naar buiten om even een praatje te maken en in sommige gevallen werd aangegeven dat we beter op een ander tijdstip op andere locatie konden gaan staan. Mede hierdoor is er ook gecontroleerd op de Gerrit van der Veenstraat, wat in eerste instantie niet de bedoeling was.
Conclusies: Zoals blijkt uit de handhavingcijfers is het niet gelukt om onder de beoogde grens van 10 % overtreders te komen; als er gekeken wordt naar de grens van 30 km/h. Echter het percentage dat sneller reed dan toegestaan is over de gehele lijn (met uitzondering van de Johannes Poststraat) fors gedaald. Wil men zorgen dat het aantal snelheidsovertreders laag blijft, dan wel beneden de 10 % wil laten dalen, zal men over moeten gaan tot het nemen van infrastructurele maatregelen. Zoals al eerder gemeld is de Johannes Poststraat hier een duidelijk voorbeeld van.
Aanbevelingen: In overleg met de gemeente worden de volgende aanbevelingen gedaan: Klaarwaterweg: -
2x snelheidsremmende maatregel;
Gerrit van der Veenstraat: -
1x snelheidsremmende maatregel;
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
8
Titus Brandsmastraat: -
aanleg plateau ter hoogte van de school;
Johannes Poststraat: -
2 of 3 snelheidsremmende maatregelen;
Wiardi Beckmanstraat: -
hier worden in principe geen maatregelen genomen, aangezien er al een geplande
reconstructie ter hoogte van Honsbergen plaats zal vinden. Naast deze infrastructurele maatregelen is de gemeente voornemens om middels educatie aan scholen en bewoners meer begrip te kweken voor de verkeersveiligheid. Eén en ander zal gebeuren in samenwerking met het Regionaal Orgaan Verkeersveiligheid (R.O.V.) van de provincie Utrecht. Daarnaast zal door de politie, op onderhoudsniveau ( 1x per week 2 uur kentkencontrole met behulp van een radarauto), controles worden uitgevoerd totdat de recronstructie heeft plaats gevonden.
Bijlagen: 1.
Overzicht resultaten handhaving;
2.
Rapportage enquêtes.
R. Kalt Verkeerskundige, gemeente Soest.
H.J.G. Zaat, Groepschef Team Subjectieve Verkeersonveiligheid.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
9
BIJLAGE 1: Overzicht Team Subjectieve Verkeersonveiligheid, project wijk Klaarwater, te Soest. 1e Handhavingperiode:
Aantal c ontroles met opvang distric t Inzet distric t Team Subjec tieve Verkeersonveiligheid Controle-uren Passanten totaal Overtredingen totaal perc entage Aantal staandehoudingen Hoogste snelheid Overige pvb's APK Bellen Ingevorderd rijbewijs Gordel Helm Kenteken Keren Niet tonen rijbewijs OBM Onverzekerd Rijric hting Rood licht Vakindeling Valse naam totaal
44 32 56 82 228:10 5890 742 12,6% 394 60
1 2 1
4
Opmerking: In de waarschuwingsweek passeerden 468 voertuigen, waarvan er 124 te snel reden. Een overtredingspercentage van 26%. Indien deze niet wordt meegenomen in de overtredingen, is het percentage in de staandehoudingsperiode 11,4%. Tijdens de controles in de ochtenduren tussen 07:30 uur en 09:30 uur met de lasergun is het overtredingspercentage onder de 10%. Tijdens controles waarbij de radarauto wordt ingezet, blijkt het overtredingspercentage vaak te liggen tussen de 25% en 35%.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
10
2e Handhavingperiode:
Aantal c ontroles met opvang district Inzet district Team Subjectieve Verkeersonveiligheid Controle-uren Passanten totaal Overtredingen totaal percentage Aantal staandehoudingen Hoogste snelheid Overige pvb's APK Bellen Geen rijbewijs Gordel Helm Kenteken Keren Niet tonen rijbewijs OBM Onverzekerd Rijrichting Rood licht Vakindeling Verlichting totaal
36 8 13 65 121:55 2994 540 18,0% 182 58
4 4
Opmerking: In deze periode is meerder malen gecontroleerd met de radarauto. Dit blijkt een ‘negatief’ effect te hebben op de cijfers: Radar: 1659 passanten, 365 overtreders; percentage van 22%, Laser: 1335 passanten, 175 overtreders; percentage 13,1%. Ook blijkt het aantal kleine overtreders (tussen de 37 en 40 km/h) toeneemt.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
11
3e Handhavingperiode:
Aantal c ontroles met opvang district Inzet district Team Subjectieve Verkeersonveiligheid Controle-uren Passanten totaal Overtredingen totaal perc entage Aantal staandehoudingen Hoogste snelheid Overige pvb's APK Bellen Geen rijbewijs Gordel Helm Kenteken Keren Niet tonen rijbewijs OBM Onverzekerd Rijric hting Rood licht Vakindeling Valse naam totaal
11 9 16 20 72:30 1536 387 25,2% 69 67
0
Opmerking: Ook in deze periode is er gecontroleerd met zowel de radarauto als met de lasergun. Uitgesplitst zijn de resultaten: Radar: 917 passanten, 319 overtreders; percentage van 34,8%, Laser: 619 passanten, 68 overtreders; percentage van 11%. Ook hier bevinden veel overtreders zich in het gebied tussen de 37 en de 40 km/h.
Verkeerspolitie Utrecht
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
12
Totalen handhavingperiodes:
Aantal c ontroles met opvang Inzet district Team Subjec tieve Verkeersonveiligheid Controle-uren Passanten totaal Overtredingen totaal perc entage Aantal staandehoudingen Hoogste snelheid Overige pvb's APK Bellen Ingevorderd rijbewijs Gordel Helm Kenteken Keren Niet tonen rijbewijs OBM Onverzekerd Rijric hting Rood licht Vakindeling Verlic hting totaal
Verkeerspolitie Utrecht
91 49 85 167 422:35 10420 1669 16,0% 185 67
1 2 1
4 8
Team Subjectieve Verkeersonveiligheid
13