Eén regionaal protocol Medicatieoverdracht. Van plan, proces, ICT, business case en implementatie tot de huidige Anne de Roos praktijk Themaconferentie medicatieveiligheid ziekenhuizen 8 december 2014
Anne de Roos 8 december 2014
Vermijdbare schade bij patiënten verminderen! verbindt – stimuleert - activeert
Anne de Roos 8 december 2014
Anne de Roos 8 december 2014
Anne de Roos 8 december 2014
2014 NVZ en NFU: “Implementatie van dit thema blijkt lastig en vraagt nog extra aandacht”
Anne de Roos 8 december 2014
Wat is er nou zo lastig?
Ca 350 apotheekmedewerkers uit 73 ziekenhuizen: Ca 90% doet opnamegesprekken Ca 40% doet ontslaggesprekken Anne de Roos 8 december 2014
Elke patiënt heeft een ander zorgnetwerk. Je moet samenwerken met zorgverleners die je niet kent of onbekend zijn. Iedere zorgverlener gebruikt andere ICT.
Anne de Roos 8 december 2014
Samenwerken in een zorgketen: 1. Denken vanuit de patiënt 2. Denken vanuit de patiënt die naar de volgende zorgverlener gaat 3. Samen willen, kunnen en blijven werken 1. De juiste partijen aan tafel 2. Heldere afspraken - implementeerbare afspraken 3. ICT – financiën - transparantie
Anne de Roos 8 december 2014
Sleutelvragen ketensamenwerking Wat is de gedeelde 1 ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
De goede stappen, in de goede volgorde, win-win, in dialoog 5
Wat zijn de belangen van elke partner? Welke gemeenschappelijke 2 winstpunten hebben we? Professionele borging 3 Mandaat, besluitvorming
Is er een constructieve 4 groep: Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig Anne de Roos 8 december 2014
Regio Zorg & Zekerheid: Eén regionaal protocol Medicatieoverdracht. Van plan, proces, ICT en implementatieplan …….
Anne de Roos 8 december 2014
Regio Haarlemmermeer: van visie, plan, proces, protocol, ICT, business case en implementatie tot in de huidige praktijk
Anne de Roos 8 december 2014
Regio Zorg & Zekerheid
Aanleiding 1. Richtlijn overdracht van medicatiegegevens geldt per 1/1/2011 voor hele keten: te abstract 2. Afspraken nodig in de regio tussen zorgverleners. 3. ZZ in voorjaar 2011 initiatief op basis van verzoek (ziekenhuis)apothekers 4. Wil afspraken faciliteren en deze als basis nemen voor contractering zorg. Anne de Roos 8 december 2014
Kernregio van Zorg en Zekerheid 697.664 patienten, 218 zorginstellingen Vijf ziekenhuizen: Amstelland Ziekenhuis Diaconessenhuis Leiden LUMC Rijnland Ziekenhuis Spaarne Ziekenhuis (Apotheekhoudende) huisartsen
Openbare apothekers Sleutelnet: regionale ICT Zorg en Zekerheid Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Regio Zorg & Zekerheid 1
Ambitie 1.
Samen eenduidig, concrete en implementeerbare afspraken opstellen rondom de overdracht van medicatiegegevens
2.
Gedragen en geïmplementeerd door (als eerste) apothekers, huisartsen en ziekenhuisapothekers.
3.
De patiënt kent zijn verantwoordelijkheid en vraagt en draagt actief het medicatieoverzicht bij zich.
4.
Regionale elektronische informatie-uitwisseling ondersteunt het proces
5.
Partijen sluiten hiervoor een convenant
6.
Afspraken basis voor andere overdrachtsmomenten (trombose, thuiszorg, verpleeghuis, psychiatrie).
Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Regio Zorg & Zekerheid 1
Ambitie en uitgangspunten 1. 2. 3.
4. 5. 6. 7.
8.
De veiligheid van de patiënt wordt verbeterd door de procesinrichting. De patiënt staat centraal De afspraken betreffen het proces van overdracht van de ene naar de andere zorgverlener. De wijze waarop een zorgverlener binnen de muren van zijn eigen praktijk werkt en overdracht binnen afdelingen regelt, staat buiten beschouwing. Er worden minimale kwaliteitseisen gedefinieerd, aan het proces, de snelheid van uitvoering, de over te dragen informatie en de kwaliteit van de overgedragen informatie (geverifieerd of niet) De afspraken zijn uitvoerbaar en implementeerbaar. Er kan een fasering worden aangebracht in de implementatie, als gevolg van het ontbreken van essentiële hulpmiddelen, zoals ICT. Centraal oppakken: procedure en uitrol ‘toestemming regelen’ en communicatie naar patiënt
Anne de Roos 8 december 2014
Wat zijn de belangen van elke partner? Welke gemeenschappelijke 2 winstpunten hebben we?
Regio Zorg & Zekerheid
Belangen • • • • • • • •
Veilige basis voor zorg Een werkwijze Een elektronische oplossing Zeggenschap over en in eigen praktijk Betaald worden voor inspanning Verbetering samenwerking Onderling vertrouwen Spin-off op andere onderwerpen
Anne de Roos 8 december 2014
Professionele borging Mandaat, besluitvorming
3
Regio Zorg & Zekerheid
Structuur • Vertegenwoordigers namens de zorgverleners (met draagvlak bij en communicatie naar achterban) • Stuurgroep: ZZ, OA, ZAPO, Huisartsenkringen, Sleutelnet, onafhankelijk voorzitter • Werkgroep: regionale afspraken, communicatie en coördinatie • Achterbannen: implementeren • ZZ: faciliteert, financiert ontwikkeling regionale afspraken • Convenant: RvB’s, voorzitters medische staf, besturen apothekers en huisartsen Anne de Roos 8 december 2014
Professionele borging Mandaat, besluitvorming
3
Regio Zorg & Zekerheid
Afspraken voor: 1. 2. 3. 4.
thuis wonen in de eerste lijn geplande opname in het ziekenhuis spoedopname in het ziekenhuis ontslag voor deze zorgpaden uit het ziekenhuis naar huis 5. poliklinisch consult Anne de Roos 8 december 2014
Is er een constructieve groep: Vertrouwen, leiderschap, 4 gelijkwaardig
Regio Zorg & Zekerheid
13 Gouden regels 1. Elke patiënt die medicatie gebruikt (of diens vertegenwoordiger), is verantwoordelijk voor zijn eigen medicatieoverzicht. 2. Een patiënt die bezwaar heeft tegen registreren en/of opvragen van zijn medicatiegegevens door een zorgverlener draagt dit bezwaar duidelijk bij zich/maakt dit zelf actief kenbaar aan zijn zorgverleners. 3. Elke zorgverlener stimuleert en motiveert de patiënt om altijd een medicatieoverzicht te hebben en bij zich te dragen. 4. Elke zorgverlener stimuleert de patiënt bij een doorverwijzing naar specialist of voor opname in het ziekenhuis een actueel medicatieoverzicht op te halen bij de apotheek waar hij doorgaans komt. 5. …… Anne de Roos 8 december 2014
De goede stappen, in de goede volgorde, win-win, in dialoog 5
Regio Zorg & Zekerheid
Intentieverklaring: LSP als medium
Anne de Roos 8 december 2014
De goede stappen, in de goede volgorde, win-win, in dialoog 5 •
Regio Zorg & Zekerheid
Maart 2011: klankbordgroep farmacie en ziekenhuisapotheek geeft aan ‘ZZ faciliteer je een regionaal protocol medicatieoverdracht? • Juli 2011: start werkgroep en stuurgroep • 31 maart 2012: concept protocol af, toetsingsronde aan achterbannen • 18 juni 2012; bijeenkomst over wel of niet verder met het LSP. Resulteert in de opzet van een programma onder regie van Sleutelnet om inzet van het LSP verder te bekijken. • 16 oktober 2012: protocol in de laatste versie besproken en laatste wijzigingen aangegeven. Deze vervolgens verwerkt en in de stuurgroep weer besproken. • 1 december: protocol door stuurgroep leden voorgelegd aan hun achterbannen. • 1 januari 2013: ZZ heeft in haar contract 2013 een aanvullend inkoopbeleid voor de prestaties Farmaceutische begeleiding bij ziekenhuisopname of polikliniekbezoek en Farmaceutische begeleiding bij ontslag. Zorgverleners kunnen hiervoor een business case inleveren waarbij het protocol de basis is. • 28 februari: overleg met REOS over mogelijke implementatieondersteuning voor huisartsen en apothekers • 4 maart: stuurgroep medicatieoverdracht ZZ geeft finale akkoord op protocol. • 29 mei 2013: afronden van het protocol, door een feestelijke ondertekening van de verschillende partijen • Vanaf 29 mei 2013: business cases, implementatie en LSP Anne de Roos •8 december Vanaf 1 januari 2014: contractering ZZ: € 0,06 per receptregel. Achmea € 4,50 opname, €12 2014 ontslag
Regio Zorg & Zekerheid
Vervolg:
Anne de Roos 8 december 2014
Regio Zorg & Zekerheid
Implementatie bij en tussen 218 zorginstellingen • Subregio’s met eigen keten en belangen. Trekker? • Elk ziekenhuis is een nieuwe zorgketen. Ziekenhuisapotheker trekker
Anne de Roos 8 december 2014
Implementatie in een ziekenhuis
1. 2. 3. 4.
RvB verantwoordelijk! Verwijsteam? Bekijkt arts opname? Ontslag: Inzet arts en verpleegkundige 5. Sluit aan op LSP de Roos 6.Anne Contractering: 8 december 2014 regionaal protocol
ICT-Implementatie bij en met 218 zorginstellingen Haarlem mer meer
Anne de Roos 8 december 2014
• • • •
3 ICT regio’s voor LSP Opt-in hulpmiddelen VZVZ 4 ZIS, 2 AIS, 2 HIS Landelijk format medicatieoverzicht • Verschillend ingebouwd
Opt-in LSP
Anne de Roos 8 december 2014
Regio Haarlemmermeer: van visie, plan, proces, protocol, ICT, business case en implementatie tot in de huidige praktijk
• Spaarne Ziekenhuis • SAHZ, klinische en poliklinische apotheek • 10 apotheken • Opt-in hulpmiddelen • Pharmacom cluster met huisartsen • EPIC • Landelijk format medicatieoverzicht Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Regio Haarlemmermeer 1
Aanleiding • HAP verplaatst, vraagt om aanhaak poliklinische apotheek • Ongenoegen bij openbaar apotheken • Wens SAHZ om veilige farmaceutische zorg voor eens en al goed in te richten • Spoed en medicatieoverdracht als eerste • Stuurgroep met RvB-lid, SAHZ, openbaar apothekers, HAP en huisartsen Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Regio Haarlemmermeer VISIE: SAMENWERKING 1
Zorg in de keten, mét en door de keten EIGEN ZORG: HUISARTS APOTHEEK ZIEKENHUIS
TRANSMURALE ZORG ORGANISATIE ICT WET
Eigen zorg
Eigen zorg
Spoed eisende zorg HAP - SEH
Eigen zorg Eigen zorg
Eigen zorg Eigen zorg
Opname en ontslag ziekenhuis
Eigen zorg Eigen zorg
Poliklinisch consult / dagbehandeling
Eigen zorg
Eigen zorg Eigen Eigen zorg zorg
(re)substitutie
Eigen zorg Eigen zorg
Afspraken formularia
Afspraken over inhoud en leveren van de zorg Afspraken over beschikbaarheid van medicatiegegevens Geneesmiddelwet
Richtlijn MO
Anne de Roos 8 december 2014
VERTROUWELIJK Business case medicatieoverdracht Haarlemmermeer 26 juli 2013
Landelijke formats
“De Samenwerking”: gericht op het verhogen van de kwaliteit en de veiligheid van de farmaceutische dienstverlening in de regio Haarlemmermeer.
Wat is de gedeelde Anne de Roos 8 december Waar 2014 ambitie? gaan WE SAMEN voor?
1
Wat zijn de belangen van elke partner? Welke 2 gemeenschappelijke winstpunten hebben we?
Professionele borging Mandaat, besluitvorming
3
Is er een constructieve groep: 4 Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig
Regio Haarlemmermeer
Aanpak Medicatieoverdracht • • • • • • • • •
Regionaal protocol Zorg en Zekerheid als basis Onderdeel van De Samenwerking farmaceutische zorg Openbare apothekers: Claus van der Jagt, Erik Evers SAHZ: Sjoerd Verweij, Rianne Lantink Spaarne Ziekenhuis: Trudy Huurdeman Onderdeel van ‘thema jaar Spaarne 2013: medicatie’ Begeleiding: Anne de Roos Aanpak: vanuit ZZ-protocol komen tot lokale afspraken 9 sessies, 16 maart 2012 - 16 juli 2013
Anne de Roos 8 december 2014
Is er een constructieve groep: 4 Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig
Regio Haarlemmermeer
Bron apotheker
farm begeleiding na ontslag ziekenhuis
4
patiënt woont thuis
zorg 1e lijn overdracht voor opname farm begeleiding voor opname
patiënt verblijft in het ziekenhuis
2
Ziekenhuisapotheker
ingreep, zorg 2e lijn overdracht voor ontslag
Anne de Roos 8 december 2014
1
Bron apotheker
Specialist
3
Is er een constructieve groep: 4 Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig
Regio Haarlemmermeer
Arts besluit tot opname
BESLUIT OPNAME
VOORBEREIDING
Opname in ZIEKENHUIS Anne de Roos 8 december 2014
Motiveert patient medicatieoverzicht op te halen Informeert bronapotheek POS/opnamedatum
Bronapotheek stuurt medicatieoverzicht Bronapotheek stopt baxter Apothekersassistent (AA) verifieert medicatieoverzicht AA stelt medicatie in tbv behandeling AA registreert medicatieopdrach-ten voor in EPIC
Start farmaceutische begeleiding bij opname: arts initieert
Overdracht medicatiegegevens voor opname + stopzetten zorg 1e lijn: apotheek
Verificatie en klaarzetten medicatie voor behandeling: ziekenhuisapotheek (SAHZ)
Is er een constructieve groep: 4 Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig
VERBLIJF
Voorbereiden ONTSLAG
Regio Haarlemmermeer
Arts registreert wijzigingen in medicatie, allergieën Arts bepaalt datum ontslag
Arts bepaalt medicatiebeleid bij ontslag Verpleegkundige print medicatieoverzicht
ONTSLAG Verpleegkundige licht medicatiebeleid toe aan patient Stuurt altijd medicatieoverzicht naar bronapotheek
Arts verantwoordelijk voor compleet medicatiebeleid bij ontslag. Ziekenhuisapotheek bewaakt medicatie tijdens verblijf
Uitleg over medicatie op logisch moment in ontslagproces verpleegkundige. Zij geeft de patiënt een medicatieoverzicht en eventueel ontslagrecept mee.
Anne de Roos 8 december 2014
VERTROUWELIJK Business case medicatieoverdracht Haarlemmermeer 26 juli 2013
Is er een constructieve groep: 4 Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig
NAAR HUIS
Regio Haarlemmermeer
Bronapotheek ontvangt medicatieoverzicht Controleert gegevens voor en na opname
Stap 1
Overlegt met arts bij vragen / fouten Instellen zorg en informeren zorgverleners Voorlichting patiënt: goed gebruik
Gesprek patient: Controle goed gebruik
Stap 2 Anne de Roos 8 december 2014
AMO patient , huisarts Acties richting thuiszorg, verz.huis
Farmaceutische begeleiding bij ontslag door bronapotheek: Stap 1: binnen 24 uur check op juistheid medicatiebeleid. Inregelen zorg en informeren huisarts en indien van toepassing verzorgingshuis, thuiszorg.
Stap 2: binnen 7 werkdagen spreekt de bronapotheek de patient. Vragen over medicatiebeleid, over gebruik medicatie? Bijwerkingen? Eventuele acties bespreken met arts en eventueel thuiszorg/ verzorgingshuis.
VERTROUWELIJK Business case medicatieoverdracht Haarlemmermeer 26 juli 2013
Is er een constructieve groep: 4 Vertrouwen, leiderschap, gelijkwaardig
RegioONDERSCHEIDEND Haarlemmermeer
Toelichting service: •
Duidelijke taakverdeling: medicatieverificatie bij opname door het ziekenhuis, bij ontslag door de bronapotheek. Elke prestatie wordt slechts eenmaal gedeclareerd.
•
Medicatieverificatie bij ontslag is een directe check op het door de arts gedefinieerde medicatiebeleid. Gevolgd door een check of de patiënt het goed begrepen heeft en of deze trouw zal zijn aan deze therapie.
•
Mogelijk doordat de Haarlemmermeer een kleine regio is met nauw samenwerkende zorgverleners, die allemaal meedoen. Afspraken zijn geborgd in een formele samenwerkingsovereenkomst.
•
Het medicatieoverzicht voldoet aan de eisen van de landelijk gedefinieerde standaard.
•
Implementatie LSP inspanning van de overdracht zal afnemen. Ziekenhuis en apotheken streven naar elektronisch beschikbaar stellen van de medicatiegegevens van de patiënt.
•
Elke zorgverlener is vrij om ‘on top of’ deze afspraken aanvullende afspraken maken met andere partijen en zorgverzekeraars.
Anne de Roos 8 december 2014
De goede stappen, in de goede volgorde, win-win, in dialoog
5
Regio Haarlemmermeer
Implementatie, € en borging •
Transmurale werkgroep (apotheken, SAHZ, Spaarne ziekenhuis) is verantwoordelijk voor overdracht 1e en 2e lijn. Afspraken geborgd binnen samenwerkingsverband van apotheken, SAHZ en Spaarne ziekenhuis.
•
Borging naar medische staf middels ‘Multidisciplinaire werkgroep Medicatie Spaarne ziekenhuis’. Voorzitter: Yvonne Wilders, RvB-lid.
•
In deze implementatie kunnen aanvullende wensen van ZZ betreffende doelmatigheid, transparantie op bepaalde (ZIZO) indicatoren en kwaliteitswinsten worden ingebracht.
•
Na 2 jaar ‘opruimen’ tijd voor het inregelen van de voor de vervolgbehandeling benodigde zorg.
•
De implementatie bestaat dan ook uit twee fasen. Voor elke fase maken we aparte financiële afspraken met ZZ. Fase 1: opruimen. Fase twee: differentiatie in zorg voor risicopatiënten.
Anne de Roos 8 december 2014
De goede stappen, in de goede volgorde, win-win, in dialoog
5
Regio OPZET Haarlemmermeer BUSINESS CASE
Uitgangspunten business case 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Regionaal protocol medicatieoverdracht kernregio ZZ als basis ZZ contract 2013 aanvullende zorgafspraak, op declaratieregels Elke prestatie wordt maar een keer gedeclareerd Kostendekkend voor zorgverlener en voor ZZ Implementeerbaar Ketenproject: dus ook de keten voor de activiteiten betalen Zorgverleners kunnen budget aanspreken obv prestaties 4 en 5
Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde 1 ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Wat zijn de belangen van elke 2 partner? Welke gemeenschappelijke winstpunten hebben we?
Financiën niet gericht op keten • Zorgverzekeraar stuurt op eigen visie en regels • Zorgverzekeraar intramuraal of extramuraal budget • ZZ: € 0,06 per receptregel, niet voor medicatieopdracht • Achmea: € 4,50 voor Spaarne, € 12 voor openbaar apotheek
Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde 1 ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Wat zijn de belangen van elke 2 partner? Welke gemeenschappelijke winstpunten hebben we?
Transparantie en handhaving niet gericht op keten • Prestatie indicatoren per instelling • IGZ start in 2015 project rationele farmacotherapie, toetsen op 4 items – medicatieoverdracht, EVS, polyfarmacie en verantwoordelijkheidsverdeling – over het hele zorgveld, ook op keten?
• Herziening richtlijn Anne de Roos 8 december 2014
Wat is de gedeelde 1 ambitie? Waar gaan WE SAMEN voor?
Het proces is succesvol. We hebben een visie, een samenwerkingsovereenkomst en concrete afspraken op medicatieoverdracht. Maar bovenal: we kennen elkaar, spreken elkaar en begrijpen elkaar. Samen passen we de afspraken gewoon aan.
Anne de Roos 8 december 2014
Elke patiënt heeft een ander zorgnetwerk. Je moet samenwerken met zorgverleners die je niet kent of onbekend zijn. Eenduidigheid en landelijke power belangrijk: • Gebruikersgroepen zetten samen in op format medicatieoverzicht ZIS, HIS, AIS • Geen concurrentiebevordering op de basis voor zorg • Vergoeding, handhaving en transparantie op keten
Anne de Roos 8 december 2014
Last page
Vragen?
[email protected]
Anne de Roos 8 december 2014