Draagvlak voor Vlissingen-Ambon is groeiende

Jembatan Jembatan is een uitgave van Stichting Samenwerking Vlissingen-Ambon

Jaargang 5 / nr. 5 / maart / 2010

Draagvlak voor Vlissingen-Ambon is groeiende In het afgelopen jaar hebben we kunnen constateren dat het draagvlak voor Vlissingen-Ambon groeiende is in de regio en ook daarbuiten. Aanwijzingen daarvoor zijn ondermeer de volgende punten: - De gemeente Vlissingen heeft besloten de stedenband met Mbeki (Zuid-Afrika) en Taganrog (Rusland) te gaan afbouwen, maar die met Ambon voort te zetten. - Bij de selectie van studenten voor een Xplore uitwisseling kwamen veel aanmeldingen binnen; - Een groeiend aantal organisaties, bedrijven en privépersonen ondersteunt de SSVA met een donatie voor de medische projecten; - Bijeenkomsten in het wijkgebouw Mae Uku, georganiseerd door de SSVA worden goed bezocht. - Steeds meer studenten kiezen nu ook voor Ambon als stageplaats.

milieuproject. Het milieucentrum MicMec in Vlissingen, de onderwijsgroep van de SSVA en een aantal leraren van Ambonese scholen zijn bezig om leskisten en lesprogramma’s milieu en afvalverwijdering samen te stellen met als doel een schone stad Ambon (“Ambon bersih”). Delegaties uit Ambon komen dan ook deze kant op om de plannen verder uit te bouwen en binnenkort vertrekt de milieugroep richting Ambon. Achteroverleunend en met een glimlach het proces zijn gang te laten gaan is echter uit den boze. Als SSVA moeten we continu alles uit de kast halen om de zaken goed te regelen. Begrippen als communicatie (met de

autoriteiten aldaar) en organisatie zullen altijd de boventoon moeten voeren met het besef dat ontwikkelingssamenwerking iets is van lange adem en vallen en opstaan. We zullen ons voortdurend de vraag moeten stellen : “Doen we de dingen goed” of “Doen we wel de goede dingen”. Een eerste aanzet hiertoe was de interne studiedag van 12 december jl., waarbij we onze activiteiten tegen het licht hielden. Een vervolg van deze zelfreflectie volgt een dezer maanden. Bij het verschijnen van dit nummer zijn de werkgroepen van de SVA al volop bezig met allerlei activiteiten. De resultaten ervan kunt u zien op onze website vlissingen-ambon.nl.

Ook in de stad Ambon is de aandacht voor de stedenband groeiende. Met name de activiteiten van de operatieteams trekken steeds meer de aandacht: de staaroperaties, de urologische operaties en sinds kort ook de operaties van de plastische chirurgie. Een ander item wat daar de aandacht trekt is het

Ambon Bersih!

Colofon Redactie Rob Boddaert Nico Lopulissa Riet Lekawael Cees Roth

Redactie-adres Jembatan Wittezeestraat 31 4388 GE Oost-Souburg Email : [email protected]

Secretariaat SSVA Johan de Brunestraat 19 4336 DM Middelburg Email : [email protected] Website : vlissingen-ambon.nl Aan dit nummer werkten verder mee : Els van de Kerkhof, Cees Verhage, Mary de Lima, Ronald Elderkamp, Ingrid Lesnussa, Magareth Melatunan, Tessa Lainsamputty, Rahima Kaisupy, Renee Machielsen, Hiske Midavaine, Esteban Saija, Ben de Lima en Irma Moreé. Jembatan (= brug) verschijnt twee keer per jaar. Oplage : 500 ex. Ontwerp/layout: Cees Roth / SRP, Goes Print: Repro / Gemeente Vlissingen

In ontwikkelingssamenwerking is aandacht voor afval een belangrijk onderdeel, want ontwikkeling en duurzaamheid moeten hand in hand gaan. Bovendien geeft (gescheiden!) afvalinzameling en recycling werk-gelegenheid. Om het belang van goed omgaan met afval, en hoe dit te doen, duidelijk te maken moet er ook gewerkt worden aan milieu-educatie, m.n. op het gebied van afval en kringloop. Het dit jaar verschenen boek ‘Plastic Soep’ (over enorme eilanden van drijvend plastic in de oceanen, met alle milieugevolgen van dien) bevestigt het belang van het tegengaan van zwerfafval in ontwikkelingslanden.

Milieu - educatie PABO-studenten In 2009 zijn flinke vorderingen gemaakt op gebied van milieu-educatie. Van maart tot mei waren er vijf PABO-studenten in Ambon op stage. Eén van hun onderwerpen was Milieu. Ze schrokken van al het afval op straat en waren dan ook erg gemotiveerd om met het onderwerp aan de

slag te gaan. Nu gaat dat om allerlei redenen niet zo voortvarend als gehoopt, maar toch hebben ze leuke en aansprekende milieulessen gegeven, hygiëneposters gemaakt en afvalscheidng-op-school een duwtje gegeven. De scholen kijken al weer uit naar de volgende groep studenten die in februari 2010 komt! Jembatan

1

Sera’s Satè SCHOTELS DIVERSE SOORTEN GEGRILD VLEES MET FRANSE FRIETJES, LEKKERE SAUZEN EN DIVERSE SALADES OOK VEGETARISCHE GERECHTEN BEZORGEN VAN 17.00 - 24.00 UUR ‘S MAANDAGS GESLOTEN

Rehatta Couriers Koeriersdiensten Tel. + 31118638572 Mob. + 31640188397 Fax. + 31118628292 [email protected] www.rehattacouriers.nl

Voor al uw feesten & partijen Info: E.J. Matitaputty Tel. 06 - 16 41 63 82 Fax. 084 - 76 50 824

Email: [email protected]

Altijd Scoren met spullen van

Lederwaren Walstraat 85 Vlissingen Telefoon: 0118 416706 2

Jembatan

Leskisten en Milieulokalen In april-mei is ondergetekende bijna 2 weken op Ambon geweest om te werken aan 8 leskisten afvaleducatie, workshops voor leerkrachten te houden, én, dat is nieuw, milieulokalen…. in te richten. Deze lokalen, die bedoeld zijn om in de juiste sfeer natuur- en milieulessen te kunnen geven, hebben een groene uitstraling, letterlijk en figuurlijk. Ze hebben groene muren gekregen, een blauw plafond (met witte wolken) en naast natuurboeken en posters ook wordt er ook allerlei materiaal uitgestald afkomstig uit de natuur. Er kunnen naast lessen voor de leerlingen ook themabijeenkomsten worden gehouden voor ouders en buurtbewoners, workshops worden gegeven voor andere scholen die ook met de leskisten willen gaan werken en er kunnen natuurfilms worden vertoond. De bedoeling van deze lokalen is het natuuronderwijs in het algemeen te stimuleren. Dit vergroot de band met de natuurlijke omgeving en bevordert natuurvriendelijk gedrag. Er zijn nu op drie basisscholen milieulokalen ingericht. Zij moeten ook gaan werken als milieucentrum voor de scholen in de omgeving. Wethouder Prins mocht de eerste drie openen in mei. We zullen van de delegatie die in december op bezoek komt horen hoe ze gebruikt worden. Opening Educatieve centra in Ambon

Een ambitieus plan dus. Wat zal helpen is de belofte van UNDP om het onderwerp Afval op te nemen in de schoolprogramma´s van alle scholen, en wel op basis van de door ons ontwikkelde lesbundel.

L Workshop met leskisten MicMec.

Uitleenstructuur leskisten Met deze delegatie zal ook gesproken gaan worden over de opzet van een uitleensysteem van de leskisten, zoals dit ook bij MICMEC gebeurt. Het is dan niet nodig dat elke school (250!) een leskist in bezit krijgt, maar slechts leent als ze hem nodig hebben. Hiertoe moet een goed georganiseerd systeem worden opgezet, met een coördinator per centrum die hiervoor verantwoordelijk is. En er moeten nog zeker 50 leskisten bijgemaakt worden. Hiervoor is subsidie beschikbaar dankzij een toezegging van HIVOS. De middelen liggen er dus! Bijscholing leerkrachten Verder moeten we nadenken over een plan om al deze 250 scholen via workshops in te werken in het onderwerp. Dit houdt in: - Het geven van afvalopvoeding aan de leerkrachten. Voor de meesten is het net zo nieuw als voor de leerlingen. - De leerkrachten leren werken met het materiaal uit de leskist, dat vaak werkt via een voor hen nieuwe methode, en wel via ontdekkend leren door groepjes leerlingen, mogelijk ook buiten de klas, in de school omgeving. Dit zijn nieuwe onderwijsvormen voor leerkrachten die frontaal lesgeven voor de hele klas gewend zijn, en ín het klaslokaal i.p.v. erbuiten. - Op elke school een systeem van afval scheiding opzetten, inclusief composthoop, onder het motto: Learning by Doing, Leren door Doen.

Coördinatoren Vanuit de gemeente Ambon is volledige medewerking noodzakelijk. En wel o.a. door het aanstellen van een aantal coördinatoren die per centrum de uitleen gaan verzorgen, workshops gaan geven, scholen begeleiden met het opzetten van afvalscheiding etcetera. Want nú een goed systeem opzetten betekent een goed vervolg in de toekomst, als Ambon het alleen moet doen.

L Afvalscheiding op de stortplaats

Afval-inzameling Afval = Grondstof Daarnaast zouden we graag zien dat ook in de huishoudens afvalscheiding gaat plaatsvinden, zoals op de scholen, onder het motto Afval = Grondstof. Dit is een eigentijdse benadering van de afvalkwestie. Gescheiden inzamelen aan de bron geeft bovendien naast méér werkgelegenheid ook werk van een aangenamer niveau dan het achteraf eea.opvissen uit de grote hoop ver buiten de stad en hoog in de bergen… Nieuwe tijden vragen nieuwe oplossingen. De gemeenten Ambon en Vlissingen, SVVA en MICMEC staan voor een uitdagende taak, met als doel Ambon Duurzaam Bersih! L

Voorlichtingsfilms In 2009 zijn er 2 films gemaakt, (deels) over afval(educatie) - Er is door de gemeente Ambon met subsidie van de gemeente Vlissingen (VNG) een film gemaakt over de huidige afvalsituatie. Hij zet aan tot nadenken over oplossingen van de problemen. Naast het diverse keren uitzenden hiervan op TV-Ambon worden er ook spots gemaakt die moeten aanzetten tot bewuster afvalgedrag. - Gesponsord door de Rabobank kon er voor de SSVA een promotiefilm gemaakt worden om financiële steun te werven voor projecten op Ambon, m.n. de medische projecten en milieu-educatie.

Afscheid van de Pabostudenten

Jembatan

3

L

Milieu-educatie groep naar Ambon In maart van dit jaar gaat een groep die zich bezighoudt met milieu-educatie op Ambonese scholen voor een aantal weken naar Ambon. De groep bestaat uit Els van de Kerkhoff van milieucentrum MicMec in Vlissingen, Mary de Lima van de onderwijsgroep SSVA en Ada Lilipaly. Deze groep gaat met een aantal Ambonese scholen lesprogramma’s ontwikkelen, milieukisten samenstellen en ook nog leerkrachten bijscholen. Het gemeentebestuur heeft milieu-educatie centraal gesteld in 2010. Ambonese scholen zijn verplicht om dit op het rooster te zetten. Dit project wordt gesubsidieerd door de ontwikkelingsorganisatie Hivos.

Pabo studenten op Ambonse scholen Sinds begin februari is een groep van 6 Pabostudenten van de Hogeschool Zeeland in Ambon. Na veel miscommunicatie voor wat betreft de huisvesting is de groep gehuisvest in Karang Panjang, een wijk vlakbij het centrum van Ambon. De groep is ook ingezet in het milieuproject van MicMec. Twee studenten houden van hun stage op de scholen een weblog bij: Oriana Pattinama en Kim Breel. Naast hun ervaringen op de scho-

de Nederlandse bodemdiertjes. Vandaar dat er af en toe een staartje bij een tjitjak ontbrak, maar de kinderen vertelde dat dat niet erg is want die groeit weer aan. Dit is dus een aanbeveling voor de Nederlandse leskist die in Ambon staat. “ Uit : www. Orianaopambon.waarbenjij.nu

L Uit de leskist van MicMec.

len vertellen ze ook over de zeer hilarische belevenissen, het lezen absoluut waard. “Vandaag onze eerste les milieueducatie gegeven. Omdat er op de SD2 alleen klassikaal wordt lesgegeven hebben wij ervoor gekozen om te werken binnen een circuit. Ik begeleidde het groepje wat buiten bodemdiertjes moesten zoeken. Dit is trouwens een les uit de leskist over de worm. De worm staat binnen deze leskist centraal. Ik heb met 5 groepjes buiten bodemdiertjes gezocht. Wat een stoere kinderen zijn het toch! Er kwamen spinnen, tjitjaks,, kakkerlakken, mieren en andere enge diertjes in hun potje. Nou Ibu Oriana wilde er best naar kijken, van een afstandje. De potjes zijn gemaakt voor

“Dat er muizen in je huis zaten wisten we… Ik zat lekker met Irene op ons grote balkom lekker te yatzeeën en opeens horen we een grote gil, een hoop gestommel en daarna veel paniek. Komt Oriana aangerend : ik ga nu naar een hotel! Wij vroegen : waarom? Er liep een muis over me heen! Dus een hoop paniek en met z’n allen lekker zitten tuttebellen op de bank. Echt een stelletje meiden. De schoonmaakster kwam en ging achter de muis aan die weer tevoorschijn kwam. Ze riep : Kim, Kim kom eens. Dus ik ging er naar toe en de muis was dood. Ze had ‘m gewoon doodgetrapt. Het is zonde… Maar binnen 2 minuten renden eer alweer 3 andere muizen vrolijk door de kamer. Muizenhumor…” Uit : www.kimisweg00.waarbenjij.nu Voor de foto’s van Kim : http://picasaweb.google.nl/kimveere

Project ontwikkeling toerisme op de Molukken Een werkgroep binnen de Stichting Samenwerking Vlissingen – Ambon (SSVA) is aan de slag om het toerisme naar de Molukken te bevorderen. Iedereen die er geweest is wordt verrast door de geweldige natuur, de schitterende stranden en de herinneringen aan het verleden. Je zou denken dat de eilanden al lang door toeristen zijn ontdekt. We weten allemaal dat dit niet het geval is. De Molukken worden, ondanks alle mogelijkheden die het heeft, voornamelijk bezocht in het kader van familiebezoek. Jammer, want met name het toerisme kan een belangrijke rol spelen bij het verbeteren van sociaal-economische omstandigheden ter plaatse. Wat volgens de werkgroep ontbreekt om de toerist te verleiden zijn goede, liefst kleinschalige verblijfsaccomodaties, professionele activiteiten op het gebied van bijvoorbeeld watersport, georganiseerde excursies, mogelijkheden tot eilandhoppen (inclusief overnachting), professioneel vervoer tussen de eilanden, etc. Dit gekoppeld aan de 4

Jembatan

bezienswaardigheden, de schitterende natuur, het mooie strand, zijn ideale omstandigheden om het toerisme en hierdoor de Molukse economie te laten bloeien. De werkgroep vindt het belangrijk dat de bewoners zelf, gestimuleerd, gemotiveerd en gefaciliteerd door deskundigen, hierbij het stuur in handen nemen. Dan immers is de kans op succes het grootst. Naast bestaande ondernemers wordt hierbij gedacht aan goed opgeleide jongeren die dromen van hun eigen bedrijf en willen werken aan het verbeteren van de economische omstandigheden in hun omgeving. De werkgroep bestaande uit Njonkie Pattinama, Bob Latuheru, John Pattipeilohy, Eli Verhage, Eline Prins en Cees Verhage wil hierbij een faciliterende rol spelen. Een aantal onderdelen die hierbij aan de orde komen zijn: het opzetten van een samenwerkingsverband van toeristische ondernemers op de Molukken, een klankbordgroep van Nederlandse ondernemers in de toeristische sector, kennisoverdracht met betrekking tot marketing en productontwik-

keling ten behoeve van deelnemers en financiering en het ter plaatse ondersteunen van de individuele deelnemers. Wilt u meer weten over dit initiatief, neem dan gerust contact op met de werkgroep. Dit kan eenvoudig per mail : [email protected]

Cees Verhage

L Cees Verhagen in gesprek met Patimurastudenten in de Rabobank Vlissingen.

Hiske met fototentoonstelling Ambon In de tweede week van september stond fotografe Hiske Midavaine uit Oost-Souburg met een fotoserie over Ambon op de Pasar Malam in Middelburg. De fotoserie heeft Hiske gemaakt tijdens haar Xplore-stage in Ambon de afgelopen zomer. In de maanden januari en februari 2010 is de tentoonstelling met andere foto’s te zien in de Openbare Bibliotheek in Oost-Souburg, terwijl in het Molukse wijkgebouw Mae Uku eveneens haar Ambon-foto’s te zien zijn.

L Affiche.

L Hiske met haar fotostand.

Bezoek uit Ambon In de tweede week van december jl. heeft een delegatie uit de gemeente Ambon een 10daags werkbezoek gebracht aan Vlissingen. De delegatie bestond uit gemeentesecretaris Hesina Tetelepta met haar echtgenoot, manager afvaldienst John Leatomu, directrice van een basisschool Elisabeth Radjawane, medewerker afvaldienst en betrokken bij milieueducatie Irene Sohilatit en de voorzitter van de nieuwe stuurgroep Ambon-Vlissingen, Dolan Soukotta. De delegatie heeft gesproken met ambtenaren van de gemeente Vlissingen, met de SSVA en met MicMec over de plannen met betrekking tot milieu-educatie en afvalverwijdering. In 2010 gaat gemeente Ambon groot inzetten op beide issues. L Delegatie uit Ambon te gast in wijkgebouw Mae Uku in Oost-Souburg.

Maritiem Instituut HZ helpt universiteit Ambon Het Vlissingse Maritiem Instituut De Ruyter heeft afspraken gemaakt met de Pattimura Universiteit op Ambon om te helpen met de wederopbouw van de afdeling scheepsbouw en scheepsmachinebouw. Guus Verhagen, directeur van De Ruyter was onlangs in Indonesië om hierover afspraken te maken. De universiteit op Ambon werd in 1999 zo goed als vernietigd tijdens de bloedige onlusten op het eiland. Het duurde vijf jaar voordat de universiteit kon beginnen met het herbouwen. Probleem is inmiddels niet meer het onderdak, maar het gebrek aan lesmateriaal. En het lesmateriaal wat er is, is vaak sterk verouderd, aldus het Maritiem Instituut. “Samen met de universiteit van Surabaya, die ook een afdeling scheepsbouw heeft,

gaat De Ruyter de universiteit van Ambon helpen om lesstof te vernieuwen, nieuwe lesmethoden te introduceren en materialen te zoeken om practica in te richten. Tevens zal een marketingplan opgesteld worden om meer studenten uit de omgeving te trekken.” Het project duurt drie jaar. De Nederlandse overheid ondersteunt de samenwerking.

Steun de SSVA Voor het uitvoeren van de projecten kan de stichting rekenen op de steun van talrijke vrijwilligers die zich belangeloos inzetten. Uiteraard is er ook geld nodig. Ook u kunt daarin een belangrijke rol spelen. Zowel particulieren als bedrijven kunnen deze projecten financieel steunen. Als particulier kunt u de projecten al steunen voor ? 8,00 per maand. Als bedrijf kunt u de projecten sponsoren voor een bedrag vanaf € 300,00 per jaar. Als tegenprestatie zetten we uw bedrijfslogo als link op onze site. Voor aanmelding of voor meer informatie, kijk op onze website : www.vlissingen-ambo.nl.

Jembatan

5

Rotary Club Walcheren steunt SSVA Oud-minister Dijkstal houdt in Aagtekerke een inleiding over ontwikkelingssamenwerking.

L

L

De Rotary Club Walcheren heeft €12.500,00 opgehaald voor twee goede doelen. De Stichting Lentekind, een kinderdagcentrum in Middelburg voor meervoudig gehandicapte kinderen, krijgt € 2500,00. Tienduizend euro gaat naar het medisch team van de Stichting Samenwerking Vlissingen-Ambon. Het geld is in de tweede week van juni ingezameld met de “Aagtekerke Open”. Naast een week boerengolf, was er ook een golftoernooi op de Domburgsche Golf Club, een informatieve avond over ontwikkelingssamenwerking met oud-minister Hans Dijkstal en een Molukse feestavond. Rotaryvoorzitter Jan Vrijen reikte op 21 september jl. de cheques uit in Oostkapelle. Met het geld kan het medisch team in november naar Ambon vertrekken om daar gratis plastische operaties te verrichten. Plastisch chirurg Michiel Vaandrager uit Middelburg neemt een collega-arts, een anesthesie-assistent en ok-verpleegkundigen mee. Zij zullen in twee weken tijd 40 kinderen met hazenlippen en 40 patiënten met brandwonden opereren.

Tijdens golftoernooi op Domburgse Golf Club was de sfeer uitstekend en... gezellig heerlijk eten.

DeltaDua werkt samen met SSVA Delta Dua van de uit Oost-Souburg afkomstige Anis de Jong heeft eind augustus een aantal voorstellingen gegeven in Ambon. Delta Dua (Delta Twee) is een doorstart van de theatergroep Delta die onder leiding stond van Anis de Jong en zijn vrouw Nel Lekatompessy. Delta was in Zeeland ondermeer bekend van de voorstelling “De vrouwen van Westkapelle” tijdens het Zeeuws Nazomer Festival (ZNF) een aantal jaren geleden. Muziektheatergroep DeltaDua presenteerde in Ambon het Moluccan Music Theater Ensemble. Dit project, waarbij ook het Moluks Museum in Utrecht (MuMa) is betrokken, is een culturele uitwisseling tussen Nederlandse en Indonesische artiesten uit de Molukken. De eerste voorstelling van het MMT Ensemble op 27 augusus j.l. in het theater Taman Budaya op Ambon, werd officieel geopend door ir.P. Norimarna, eerste assistent van de gouverneur van de Molukken. De voorstelling ‘paku coklat’ (kruidnagel) werd lovend ontvangen door de Molukse media. Van Nederlandse zijde nemen ondermeer deel Anis de Jong, Nel Lekatompessy, Wim Lohy, Fred Snel en Dwight Musikta en uit de Molukken zijn o.a. betrokken Rence Alfons, Marioni Serhalawan, Eric Alfons, Michel Mailuhu en Enka Lawalata. 6

Jembatan

DeltaDua is momenteel in gesprek met de SSVA om de voorstelling in 2010 naar Nederland te halen voor een aantal optredens, waaronder een optreden in Vlissingen. Er zijn ook plannen van DeltaDua om in het kader van het milieuproject van de SSVA een theaterpro-

ject te ontwikkelen voor scholen op Ambon. Een ander belangwekkend project van DeltaDua is een openlucht-theatervoorstelling (opera) op het Middenmolukse eiland Saparua in het najaar van 2010.

Anis de Jong in gesprek met `molukse media in `Hotel Amboina in de stad Ambon

Uroloog John Vriesde naar Suriname De Vlissingse uroloog van Surinaamse afkomst neemt afscheid van het Ziekenhuis Walcheren. Hij gaat terug naar Suriname om daar zijn werk als chirurg voort te zetten. John Vriesde maakt deel uit van het Motva, het Mobiel Operatieteam Vlissingen-Ambon. Hij is vorig jaar naar Ambon geweest om daar te opereren. Bij terugkomst in Nederland heeft hij actie gevoerd om voor één van zijn patiënten in Ambon een huis te bouwen. In de vorige Jembatan is hierover geschreven. John Vriesde blijft wel beschikbaar voor operaties in Ambon. Honderden (ex-) patiënten, collega’s en kennissen kwamen in het Vlissingse ziekenhuis naar de afscheidsreceptie.

Steun voor medische projecten Soroptimist Club Walcheren heeft van 17 tot 20 september op de Country Fair op landgoed Twistvlied in Vrouwenpolder woonaccesoires verkocht. Het ging om schalen en vazen die gemaakt zijn van papier maché. De volledige opbrengst was bestemd voor de medische projecten van SSVA. De Club op Walcheren is een onderdeel van Soroptimist International, een wereldwijde serviceclub die zich inzet voor vrouwen en kinderen. In Nederland telt de organisatie een kleine 100 clubs met circa 3300 vrouwen.

Steun voor het Motva

Ziekenhuisbedden in Ambon De containers met ondermeer ziekenhuisbedden zijn eindelijk in Ambon aangekomen. Met een schip naar Surabaya en van daar naar Ambon is het materiaal van het Walcherse ziekenhuis in oktober in Ambon aangekomen. De gemeente Ambon heeft het vervoer over water binnen de Indonesische wateren betaald en is daardoor eigenaar van het materieel. De ziekenhuizen in Ambon kunnen het materiaal van de gemeente lenen.

PZC -journaliste naar Ambon De Provinciale Zeeuwse Courant doet mee aan een uitwisselingsproject van Free Voice. In dit kader ontving de krant eind november van het vorig jaar twee journalisten uit Indonesië. De twee journalisten leerden wat je als moderne krant kon doen met internet. Omdat het een uitwisseling betreft, mag er ook een journalist naar Indonesië. Dit is dan Wendy van den Hurk geworden, die ook de twee journalisten begeleidde. In april gaat ze naar Jakarta, Sulawesi en op haar verzoek ook naar Ambon. “ Ik vind dat je als Vlissingse verslaggever gewoonweg niet om Ambon heen kunt.”

Om zich op te warmen voor haar reis volgt ze een korte taalcursus en schrijft ze leuke verhalen op haar weblog (PZC.nl/blog/Indonesië) met als kop “Amatooo!, van Zeeland naar Indonesië”. Zo heeft ze interviews geplaatst met Cees Verhage (“Geen Bali – en dat is maar goed ook”) en John Lilipaly (“kaka Oce hartje Ihamahu” en “Feesten is wel aan ze besteed”) over de infobijeenkomst van het operatieteam en het afscheidsfeest van een delegatie van het gemeentebestuur van Ambon. Wendy van de Hurk met links de gemeente secretaris van Ambon mevr. Hesina Tetelepta

De Stichting “Ocean in a drop”en de organisatie “Brothers in Music” hebben € 5589,00 geschonken aan het Mobiele Operatie Team Ambon -Vlissingen. De gift is bedoeld voor de operaties van het urologieteam en het staarteam die eind 2009 operaties gaan verrichten in Ambonese ziekenhuizen. De gift is een gedeelte van het grootse benefiet-concert dat beide groepen hebben georganiseerd op 18 januari van dit jaar in het Arsenaal in Vlissingen met ondermeer Candy Dulfer. Jembatan

7

Mary de Lima, lid van de onderwijsgroep van de SSVA

Naam

Mary de Lima

Getrouwd met

Ben de Lima

Woonplaats

Middelburg

Is

lid van de onderwijsgroep van de SSVA

Wat doet de onderwijsgroep?

Het belang van goed omgaan met afval gaf de onderwijsgroep de prikkel om iets voor de Ambonese scholen te gaan doen. Samen met Els v.d. Kerkhof, die coördineert vanuit MicMec, is het hoe en waarom van het milieuonderwijs doorgesproken voor milieu-educatie op de basisscholen (sekola dasar) op Ambon.

Wat is de rol van MicMec ?

MicMec Walcheren (MilieuInformatie-MilieuEducatieCentrum) heeft gewerkt aan de ontwikkeling van de leskisten “Ambon bersih”. Er zijn plannen ontwikkeld om MilieuEducatie in het lesprogramma op te nemen van alle scholen voor basis- en voortgezet onderwijs. Hiertoe wordt een handleiding ontwikkeld met hierin o.a. de lesbundel Afvaleducatie van MicMec.

Wat kan beter in de onderwijsgroep?

De onderwijsgroep bestaat uit leerkrachten, die zich volledig inzetten om Ambon te willen helpen. Men is volop bezig met brainstormen en plannen maken en als het even kan wil men ook nog dat Ambon het “morgen” al invoert op de scholen. Maar … we zijn gelukkig inmiddels verstandig geworden, dat we dit niet kunnen verlangen van onze collega’s in Ambon. Begrip en geduld staat nu hoog in het vaandel, en ik moet zeggen dat het ook beter werkt.

Wat waren jouw opvallendste momenten bij jouw laatste bezoek aan scholen in Ambon ?

Het enthousiasme van de scholen waarmee we samen -werken. Bij Elisabeth van SD2 zijn ze al heel ver met milieu-educatie. Ze zijn daar al bezig met composteren en het scheiden van afval. Een milieulokaal! Ik keek m’n ogen uit! En Rohanna van SD5 was nauwelijks terug uit Vlissingen of de nieuwe afvalbakken waren al geleverd !

Wens voor 2010

Ik hoop dat de plannen die ontwikkeld zijn en besproken met de Ambonese delegatie gestalte krijgen, met een goed voorlichtings- en educatieprogramma. Dat MilieuEducatie een plekje krijgt in het lesprogramma.

8

Jembatan

De SSVA in oktober- november 2009 Motva-oogheelkunde

Motva-plastische chirurgie

Het Motva-oogheelkunde opereerde van 26 oktober tot en met 5 november in het Otto Kuijk Ziekenhuis. In de eerste week werden 118 staarpatiënten geholpen en in de tweede week nog eens 103, wat het totaal op het indrukwekkend aantal van 221 bracht. De laatste dagen van dit project draaide, op de oogartsen en de technicus na, geheel op lokale verpleegkundigen. “Het rechtvaardigt de gedachte dat vanaf 2010 het oogproject uitgevoerd kan worden door lokaal personeel, aangevuld met Nederlandse oogartsen en een technicus”, aldus Ronald Elderkamp, de projectcoördinator.

Voor het eerst werd door het Motva een team plastische chirurgen naar Ambon gestuurd. Men opereerde in de periode van 10 tot en met 19 november. In totaal zijn er bij 51 patiënten 75 ingrepen verricht. Er is complicatievrij geopereerd. Alle materialen waren voldoende aanwezig. Het project was goed voorbereid en er is goed samengewerkt met lokaal OK- en afdelingspersoneel. Dr. Agus Harianto, lokaal algemeen chirurg, is een drijvende kracht achter dit project. Hij was begin 2009 voor een aantal weken op stage in een aantal ziekenhuizen in Nederland, waaronder het Ziekenhuis Walcheren. Dit op uitnodiging van de SSVA.

De deelnemers De deelnemers Oogartsen Frans Ros, Ivan Gan OK-assistent chirurgie Evelin Haliwela Technicus Frits Wille

Plastische chirurgen Michiel Vaandrager, Aebele Mink van der Molen Anesthesist Nancy Bouwmeester

Projectcoördinatie en anesthesie Ronald Elderkamp

OK-assistenten chirurgie Suzanne Timmermans, Chantal van de Watering

Vrijwilligers Florence Gan, Charlotte Alfons

Medisch technicus Frits Wille

Lokale verpleegkundigen Jopi, Edda, Ruth, Rosita, Librek, Sherly, Jansen, Fany, Lenny, Frieds, Josua en Cecil.

Coördinatie en anesthesie-assistent Ronald Elderkamp Arts-assistent Evan van der Beek Vrijwilligers Rachelle Hehalatu, Jos Manuhuwa, Charlotte Alfons Lokale chirurg Agus Harianto Lokale verpleegkundigen Paaris,Harun,Pita,Sidna,Amrin, Eda, Mery, Fany Odji, Ona,Tuti, Aisa, Julianti, Riswintari, Suriyani, Aisa, Purwanti, Marce, Yanti en Sri Rohani.

Beide Motva -projecten waren uiterst succesvol. De patiënten waren erg dankbaar dat ze geholpen konden worden. De organisatie vanuit de lokale autoriteiten en de communicatie met de betrokken instanties zijn niet altijd even helder. De SSVA zal de komende periode ten volle benutten om de organisatie rondom de operatieprojecten te stroomlijnen.

Jembatan

9

Staar- en urologieprojecten SSVA succes op Ambon 2009 is goed van start gegaan met 2 productieve gezondheidszorg-projecten vanuit Vlissingen. Het “ogenteam” heeft maar liefst 311 patiënten geholpen en was daarmee in aantal het succesvolst tot nu toe. Het team bestond uit 3 oogartsen namelijk Frits Dubois (Utrecht) Ton Smit (Amersfoort) en Folkert Tegelberg (Goes), 2 technici, Marco Fraanje en Jacques Graaff (Middelburg), 2 OK assistenten chirurgie Evelin Haliwela en Inge Vuijk (Gouda), Jos Manuhuwa en Ronald Elderkamp (Vlissingen) coördinatie en anesthesie. Zonder de medewerking van lokale Molukse verpleegkundigen ( de groep rond Jopi Ilintutu) die ons zowel logistiek als in de uitvoerende werkzaamheden terzijde stonden, zou dit succes onmogelijk geweest zijn. Het “staarproject” vond voor het eerst plaats in het Rumah Sakit Hatiwe, voorheen bekend als het Otto Kuijk ziekenhuis. Het van oorsprong katholieke privéziekenhuis is in Passo heropgebouwd nadat het in de burgeroorlog verloren was gegaan. Het ‘Otto Kuijk’ staat goed bekend in Ambon en door de oproepbrieven aan artsen en “Puskesmassen” van de gemeente Ambon liep het vanaf het begin storm op de polikliniek. 1 oogarts, bijgestaan door 3 lokale verpleegkundigen, deed continu poli en na 2 dagen hebben we in overleg besloten de polikliniek te sluiten bij 120 aanmeldingen. Anders zouden we iedere dag van 8.00 uur ‘s morgens tot 20.00 uur ‘s avonds poli hebben moeten doen. Iedere bezoeker bracht ook nog minimaal 1 familielid mee dus u kunt zich de drukte en de hectiek wel voorstellen. Absolute rust is een strikte noodzaak in de operatiekamer. 2 oogartsen bijgestaan door 4 OK-assistenten opereren ongeveer 30 à 35 patiënten per dag. Zonder complicaties duurt een staaroperatie ongeveer 30 minuten. Het te opereren oog moet goed voorbereid worden met oogdruppels en wordt verdoofd met een prik achter het oog. De patiënten voelen dan niets van de operatie en kunnen het oog ook niet bewegen. Deze verdoving werkt ongeveer 2 à 3 uur. Als de operatie klaar is, krijgen de patiënten een beschermkapje op het oog en mogen ze naar huis. Alle patiënten moeten zich een dag na de operatie melden voor controle en indien mogelijk ook een week na de operatie.

10

Jembatan

Zowel het functioneren op de polikliniek als op de operatiekamer is onmogelijk zonder technische apparatuur. Jacques en Marco zorgden ervoor dat alles geïnstalleerd werd en optimaal functioneerde. Op Ambon vallen basisvoorzieningen als elektriciteit en water om de haverklap uit. Zonder deze basisvoorzieningen kan het project niet draaien. Het ziekenhuis heeft geen eigen technische dienst, de apparatuur krijgt geen periodiek onderhoud en er is geen know -how aanwezig. Naast de voor het project benodigde apparatuur repareerden Marco en Jacques vele andere zaken die niet functioneerden. De operatie is bijna gratis voor de patiënt. Kosten die voor rekening komen zijn IDR 15.000 voor het aanmaken van een status en, als de patiënt dit zelf wil, IDR 50.000 voor 1 dagopname in het ziekenhuis. In euro’s betekent dit dat een patiënt € 1 of naar eigen keuze € 5 bijdraagt. Men heeft natuurlijk wel reiskosten om enkele keren van en naar het ziekenhuis te komen. De dag na de operatie komt men op de polikliniek en mag het kapje eraf. We opereren uitsluitend patiënten met een gezichtsvermogen van 10% of minder. Dit betekent dat de meeste mensen soms aan 1 oog en meestal aan beide ogen zo goed als blind zijn. Deze achteruitgang van het gezichtsvermogen heeft zich vaak al lange tijd gemanifesteerd en u kunt zich dus voorstellen hoe hoopvol men is na de operatie. Het merendeel van de patiënten is van hoge leeftijd. Toch hebben we ook enkele tientallen mensen geopereerd jonger dan 50 jaar. Zelfs 2 tieners hebben we kunnen helpen. Dat de patiënten tevreden zijn blijkt uit het hoge aantal ‘klanten’ dat zich aanmeldt voor het tweede oog. Tijdens dit vierde “oogkamp” sinds 2006 hebben we dan ook al de 1000ste patiënt geopereerd. Ny Batseba Latury, 64 jaar uit Tawiri, was de 1000ste patiënt en zij was in november 2008 aan haar eerste oog geholpen. De gemeente Ambon had ter gelegenheid van dit heuglijke feit een certificaat en een T-shirt met opdruk laten maken. Onder veel belangstelling van schrijvende pers en de televisie werd dit aan deze patiënt overhandigd. De noodzaak voor staarprojecten is duidelijk. Er lopen nog duizenden mensen rond op de Molukken die zo goed als niets zien. Deze

Naast de benodigde apparatuur repareerden Marco en Jacques vele ander zaken.

mensen hebben niet de mogelijkheid om zich te laten opereren. Een staaroperatie op Ambon kost omgerekend ongeveer € 150,00. Als men al verzekerd is vergoedt deze verzekering vaak slechts 25 tot 50 % van de kosten. Oogartsen zijn er bovendien niet of nauwelijks op Ambon. Het is dus alleen voor de welgestelden mogelijk om naar Makassar of Java te reizen en zich daar te laten opereren. Omdat de nood zo hoog is willen we vanuit Vlissingen in samenwerking met een andere Nederlandse stichting een meer definitieve vorm van hulp organiseren op oogheelkundig gebied. Hierbij wordt gedacht aan het vestigen van een oogheelkundig centrum op Ambon. Deze plannen worden momenteel op Ambon besproken en men probeert tot een zogenaamd 5-jarenplan te komen om dit te realiseren. Ondertussen willen we jaarlijks 3 oogkampen blijven organiseren op Ambon om de ergste nood te lenigen. Het volgende staarproject is al gepland voor dit jaar en zal van 26 oktober t/m 5 november plaatsvinden in het RS Hatiwe te Passo.

Na hartelijk afscheid te hebben genomen van de oogartsen verwelkomden Jos en Ronald een dag later het UROLOGIE - team. John Vriesde (uroloog Vlissingen) en zijn vrouw Linda waren voor de tweede keer op Ambon. In 2008 had het urologieproject voor de eerste keer plaatsgevonden en had dr Vriesde al aangegeven graag nog een

tweede keer te gaan. Evenals vorig jaar werd hij bijgestaan door 2 OK - assistenten chirurgie namelijk Ina Wisse (Middelburg) en Christie Janse (Vlissingen). Het project vond dit keer plaats in het Rumah Sakit Umum in Tulehu. Dit omdat hier dr Agus Harianto werkzaam is, een algemeen chirurg die zich vorig jaar spontaan meldde om op urologisch gebied bij te leren. Om die reden is Dr Agus in januari dit jaar uitgenodigd naar Nederland te komen en heeft hij op het gebied van zowel urologie als plastische chirurgie in diverse ziekenhuizen en bij diverse specialisten mee mogen lopen. Omdat urologische operaties niet onder plaatselijke verdoving gedaan kunnen worden en er in het ziekenhuis in Tulehu geen anesthesist aanwezig is hebben we dr Bram Goor (Terneuzen) bereid gevonden narcose te geven. Ook Bram’s echtgenote Judith de Fretes maakte deel uit van het team dat verder bestond uit Jolanda den Hollander ( Vlissingen), Alice Crawford ( Middelburg) , Rachelle Hehalalu ( Maastricht) en Julia Latuheru ( Middelburg). Jolanda en Alice zijn verpleegkundigen.Hun aanwezigheid was noodzakelijk omdat men met de zorg na urologische ingrepen op Ambon niet bekend is. Rachelle is HBO -V verpleegkundige zij gaat volgend het urologieproject organiseren en was nu mee om inzicht te krijgen in het project en tegelijkertijd om Jolanda en Alice te helpen met de verpleegkundige taken. Zowel Rachelle als Alice spreken beide bahasa maluku dus konden zij ook tolken voor patiënten en collega verpleegkundigen. Dr Agus had de medewerkers in zijn ziekenhuis goed voorbereid. Op de polikliniek was het de eerste dagen een drukte van belang. Zusters zorgden voor een soepel verloop van de patiëntenstroom en Jopi Ilintutu vertaalde en plande alles in. Patiënten konden direct naar het laboratorium of naar de röntgenafdeling als dat nodig was. Op de operatiekamer waren er 5 collega’s van Ina en Christie supergemotiveerd om samen te werken en te leren. Ook bij de anesthesie was er 1 broeder continu aanwezig om samen met dr Bram en Ronald de patiënten op de operatie voor te bereiden en tijdens de operatie de patiënt te bewaken. Het hele proces op de operatiekamer was zeer goed geregeld. Direct na de operatie was er personeel dat de gebruikte instrumenten schoonmaakte, inpakte en steriliseerde. Op de verpleegafdeling ( men had 1 afdeling helemaal vrijgemaakt voor het project) viel de medewerking van lokale verpleegkundigen aanvankelijk tegen. Er bestond enige

1

3

2

4

1 Ziekenhuis in Passo. 2 + 3 Motva team in actie.

4 Patiënten en familie wachten op de gang.

drempelvrees voor die “medische tsunami” uit Nederland. Na enkele dagen was het ijs gebroken en hebben zo een 15-tal verpleegkundigen in wisselende diensten samengewerkt met Jolanda, Rachelle en Alice. Mede door deze goede samenwerking zijn we in staat geweest om bij 49 patiënten 54 ingrepen te doen. De operatie die het meest gedaan is , is het verwijderen van de prostaat bij oudere mannen die door de prostaatvergroting niet meer konden plassen. Verder weer veel steenoperaties waarbij stenen uit de nieren , de afvoerwegen van de nieren of de blaas operatief werden verwijderd. Soms was de grootte en soms het aantal stenen indrukwekkend. Tenslotte heeft dr John ook nog een 3- tal patiënten met fistels tussen de blaas en de vagina of tussen de blaas en de darm kunnen helpen. Dit zijn zeer dankbare operaties omdat deze patiënten door hun fistel urine verliezen langs onnatuurlijke weg. Na de operatie kan men weer gewoon plassen. Voor onze projecten bestellen we zoveel mogelijk onze materialen in Indonesië. Paul Bos is een in Jakarta werkzame Nederlander die een import/export bedrijf heeft voor medische goederen. Via zijn bedrijf kopen we zoveel mogelijk materialen omdat het ondoenlijk is om alles in het vliegtuig mee te nemen. Alle medewerkers aan het project doen dit

op vrijwillige basis. Iedereen neemt er zijn vakantie/overuren voor op en werkt zonder daar een inkomen voor te krijgen. De projecten kosten natuurlijk wel geld. Tickets voor de vrijwilligers en alle materialen/instrumenten noodzakelijk voor de patiënten worden door de SSVA betaald. De noodzaak van deze hulp voor de mensen op Ambon is overduidelijk. De SSVA maakt gezondheidszorg bereikbaar voor veel patiënten die anders gehandicapt zouden blijven of, erger nog, binnen afzienbare tijd zouden overlijden. Als coördinator en initiatiefnemer van deze gezondheidszorgprojecten wil ik deze dan ook uitbreiden in aantal en in specialismen. De bovenstaande projecten zijn in maart 2009 reeds gerealiseerd en in oktober/november gaan we weer terug voor een staarproject en aansluitend voor de eerste keer plastische chirurgie. We willen dan patiënten met een hazenlip en brandwondcontracturen opereren. Alle projecten willen we ieder jaar herhalen, zodat de mensen op de Molukken op ons kunnen rekenen. Uw bijdrage om deze projecten uit te kunnen voeren is zeer welkom. Ik hoop dat alle lezers van dit stuk een idee hebben gekregen wat de gezondheidszorgprojecten op Ambon zoal inhouden.

Ronald Elderkamp Jembatan

11

Uitwisseling Vlissingen - Ambon Evenals in 2007 en 2008 organiseerde de SSVA in 2009 een Xplore-stage in Ambon voor studenten van, merendeels, het ROC-Zeeland en Hogeschool Zeeland. Het thema was : “Vlissingen-Ambon, kerja bersama sama” (werken samen). Xplore wordt gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken / Ontwikkelingssamenwerking. Via Xplore kunnen jongeren op uitwisseling gaan, vrijwilligerswerk doen en stage lopen in ontwikkelingslanden. In 2007 werd alleen stage gelopen op Ambon door een groep studenten uit Vlissingen, terwijl in 2008 en 2009 sprake was van een uitwisseling. De Vlissingse groep in Ambon Na een verplichte tweedaagse training door COS Zeeland, waarbij de ‘andere cultuur’ en ontwikkelingssamenwerking centraal stonden vertrok de groep van 12 studenten onder leiding van Agus Latuheru (SSVA) en Coby Coppoolse (docente ROC) op 9 juli richting Ambon voor een stage van twee weken. Van de Hogeschool Zeeland gingen mee Renee Dekker en Sharmaine Bartelen. Van Hogeschool InHolland Stado de Queljoe, Hiske Midavaine van de school voor fotografie in Breda en Tomas Parinussa van de Universiteit van Amsterdam. Van het ROC

tehuis Ina Kaka en weeshuizen die zijn opgericht na de bloedige burgeroorlog. Verder een bezoek aan een vuilverwerkingsbedrijf, Ambonese scholen, radio- en tv-studio’s, maar ook toeristische attracties als Waai, het dorp met de heilige alen, de warmwaterbron in Tulehu, en Pintu Kota werden bezocht.

De Ambonese groep in Vlissingen In augustus bracht de Ambonese groep een tegenbezoek onder leiding van Hendrik Maruanaya, docent Engels aan de Pattimura Universiteit en Anivera Barataman, lerares basisonderwijs.

L Hotel Aston Natsepa in Suli op het eiland Ambon.

gingen mee Esteban Saija, Tessa Leer, Marloes van Yperen, Frencis Kramer, Barry Usmany, Lavina Dijkstra en Renée Machielsen. De activiteiten van de groep concentreerden zich rond een aantal terreinen, te weten gezondheidszorg, afvalverwijdering en milieu, onderwijs en toerisme. Zo bezocht de groep ondermeer een groot aantal christelijke en islamitische gezondheidscentra (Puskesmas) en ziekenhuizen, het bejaarden12

Jembatan

De groep van 12 bestond uit : Rahima Kaisupy, Tessa Lainsamputty van de opleiding verpleegkunde en Gabriela Hetharia, Sandy Yudha, Margareth Melatunan, Steward Rehatta, Ingrid Lesnussa, Michael Pesurnay, Roland Alfons, Hayati Kasuli,Hendrik Makaruku en Julia Rumpeniak van de Pattimura Universiteit in Ambon. Ook de activiteiten van de Ambonese groep concentreerden zich rond dezelfde thema’s. Een greep uit de activiteiten : een bezoek

aan de vuilophaaldienst, de milieustraat in Vlissingen, de afvalverbranding in Moerdijk, de Afvalstoffen Terminal Moerdijk (ATM), het Milieucentrum MicMec, het Ziekenhuis Walcheren, de vismijn, de Hogeschool Zeeland, het ROC, de Rabobank in Vlissingen, de Zeeuwse Bibliotheek. Daarnaast werden ook toeristische attracties bezocht in en buiten de regio: de Stormvloedkering, de stranden op Walcheren, de Zeelandbrug, Museum Maluku in Utrecht en natuurlijk sightseeing in Amsterdam. Het uitwisselingsproject werd afgesloten met een presentatie door zowel de Vlissingse als de Ambonese groep op 11 september in het gemeenschapsgebouw Mae Uku in OostSouburg. De opkomst was enorm, bijna 200 mensen luisterden naar de ervaringen via powerpoint- presentaties van de deelnemers. Als slotstuk van de avond werd de musical “Batu Badaong”opgevoerd door zowel de deelnemers uit Ambon als studenten van de Hogeschool Zeeland die kort daarvoor hun stage van vijf maanden in Ambon hadden afgesloten. Ook in Ambon hadden ze een gezamenlijke opvoering verzorgd. Het bijzondere was dat de musical geheel in het Engels werd opgevoerd (zelfs de liederen !) in opdracht van de faculteit Engels van de Pattimura Universiteit.

Het Xplore - programma van het Ministerie van Buitenlandse Zaken / Ontwikkelingssamenwerking krijgt in 2010 jammer genoeg geen vervolg. Het ministerie gaat binnenkort een kader vaststellen voor een nieuw subsidieprogramma voor jongeren en ontwikkelingssamenwerking. SSVA heeft drie jaar achter elkaar mogen profiteren van dit programma en we kunnen zondermeer vaststellen dat door de stages Ambon als ontwikkelingsgebied voor het voetlicht werd gebracht in Vlissingen en dat studenten uit Ambon veel geleerd hebben van de stages in Vlissingen en omgeving. In bijna vijf jaar zijn 420 Xplore-projecten uitgevoerd en hebben ruim 7.000 jongeren een miljoen Nederlanders bereikt met hun ervaringsverhalen over ontwikkelingssamenwerking. Binnenkort komt er een boekje uit met de resultaten van vijf jaar Xplore.

Fotoimpressie van de Ambonese groep in Vlissingen en de Vlissingse groep in Ambon

Jembatan

13

Ambonese studenten over de uitwisseling Naam Leeftijd Studie Motivatie

Ingrid Lesnussa 22 jaar Engels aan de Pattimura Universiteit Ambon ik heb al veel over Nederland gehoord en dit is voor mij de gelegenheid om met eigen ogen Nederland te zien. Opvallendste dingen Nou, ik heb heel veel gezien. Allereerst het warme welkom in Vlissingen. Een van de hoogtepunten was voor mij het bezoek aan Hogeschool Zeeland. Wij mochten lessen volgen en met name de discipline van de studenten was opvallend, heel anders dan bij ons. Een ander hoogtepunt was de opvoering van Batu Badaong in Mae Uku, wat een mensen en wat een sfeer. Stedenband Allereerst wil ik de Molukse gemeenschap danken voor de energie die ze in Ambon steekt. Ik hoop dat Vlissingen daadwerkelijk een bijdrage levert aan de vermindering van de vervuiling in de stad en dat de projecten op het gebied van gezondheidszorg doorgaan.

Naam Leeftijd Studie Motivatie

Magareth Melatunan 21 jaar Visserij aan de Pattimura Universiteit Ambon We kenden Nederland van verhalen en ik was gewoon nieuwsgierig hoe het er in Nederland aan toe gaat. Opvallendste dingen Het is overal zo schoon en de discipline op alle terreinen is opzienbarend. Heel opvallend is dat het milieuvraagstuk ingeburgerd is van recycling tot en met waterzuivering. Stedenband Ik hoop dat de samenwerking door blijft gaan. Ambon zit midden in een veranderingsproces en ik hoop dat Vlissingen niet alleen met geld Ambon steunt, maar ook op het gebied van onderwijs.

Onder de groep studenten van de Pattimura Universiteit bevonden zich ook twee verpleegkundigen; Tessa Lainsamputty (21 jaar) werkzaam in het gezondheidscentrum van Passo en Rahima Kaisupy (24) in dat van Batu Merah. Beiden hebben de verpleegsteropleiding (SPK) in Ambon gedaan. Namen Tessa Lainsamputty en Rahima Kaisupy Opvallendste dingen Tessa Het besef in de hele maatschappij dat vervuiling slecht is voor de gezondheid. Het is opvallend om te zien dat milieu een belangrijke rol speelt in Nederland. Rahima Het hoogtepunt was voor mij het bezoek aan Ziekenhuis Walcheren en dan met name bij de röntgenafdeling. Het ging daar heel modern aan toe, er werden computers gebruikt. Het fenomeen bloeddonor is hier vanzelfsprekend, bij ons in Ambon moeten we op zoek op het moment dat we het nodig hebben. Stedenband Beiden In Ambon hebben we voorbeelden nodig. Het sampahproject (afvalver wijdering) is hiervan een mooi voorbeeld. Het is heel positief, we moeten ook klein beginnen.

Opvoering musical Batu Badaong door Pattimura en HZ-studenten

14

Jembatan

Naam Leeftijd Studie Project Waar Hoogtepunt

Moet anders

Naam Leeftijd Studie Project Waar Hoogtepunt

Moet anders

Naam Leeftijd Studie Project Waar Hoogtepunt

Moet anders

Renée Machielsen 20 jaar Volgt opleiding tandartsassistente Met een groep van 12 studenten voor 2 weken op stage in het kader van het Xplore-project van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. (via SSVA) Ambon (Molukken, Indonesië) Kilang, ik vond het heerlijk om daar te zijn. Het is een dorpje in de bergen, de mensen hebben niet veel. Het was echt genieten daar. Rustig gezeten, wat gedronken, vers fruit gegeten. Gewoon op het gemakje en daarna door het bos en over de bergen naar het strand gelopen. Ook een hoogtepunt was om in de ziekenhuizen te zien hoe graag ze vooruitgang willen. De directeur van een ziekenhuis wist heel goed dat het niet allemaal ging zoals het zou moeten gaan wat betreft hygiëne. Maar je merkte wel aan hem dat ze ontzettend hun best deden. Dit vond ik ook mooi om te zien en te beseffen. Aan het project moet niks anders, het is een mooie mogelijkheid voor jongeren. In Ambon moet meer onderwijs komen, daar bedoel ik dan beroepsgericht onderwijs mee. Dit omdat ze vaak niet weten hoe ze iets moeten doen en nog belangrijker, ze weten niet waarom, dus dan gebeurt het ook niet snel. Als ze bijvoorbeeld weten wat het nut is van hygiëne zullen ze dit ook meer toepassen.

Hiske Midavaine 20 jaar Bijna klaar met de School voor Fotografie in Breda Met een groep van 12 studenten voor 2 weken op stage in het kader van het Xplore-project van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. (via SSVA) Ambon (Molukken, Indonesië) “Lastig, om 1 hoogtepunt uit te kiezen. Ik vond de reis een verrijking voor mijn ontwikkeling, omdat je zoveel verschillen met hier ziet. Je merkt dat we hier zoveel luxe hebben, en je raakt er bewust van dat dat allemaal niet zo vanzelfsprekend is. Het eiland is erg mooi en we hebben zo veel gezien, van weeshuizen en ziekenhuizen tot de vuilnisbelt, en allemaal even indrukwekkend. Als ik echt moet kiezen dan is voor mij toch wel het hoogtepunt onze vrije zondag in Kilang. We gingen op bezoek bij familie van August (de begeleider), met wie we mee naar de kerk gingen. Allemaal vrolijk gezang in de kerk, echt een hele ervaring was het! Hierna zijn we met z`n allen wat gaan eten bij de familie van August. Na het eten zouden we naar het strand gaan, we kregen te horen dat we lopend gingen... en dat terwijl we midden in de bergen zaten! Het was echt super , we hebben een hele tocht over smalle steile paadjes door de jungle gemaakt! We zagen nu een totaal andere kant van Ambon. Wat een prach tige natuur! Aan het einde van de middag zijn we met een kano-achtige boot mét motor naar een andere baai gevaren zodat we niet terug hoefden te klimmen en te lopen. We moesten in 3 keer, de boot was te klein voor ons allemaal. Wij zaten bij de eerste lading, en omdat we met teveel (9 in totaal) in het bootje zaten kregen we toch een aantal golven over ons heen! We waren allemaal echt kledder! Hierna hebben we nog een lekker warm kopje thee gedronken bij de familie van August, samen met pisang goreng (gebakken banaan), daar waren we echt aan toe !” Qua begeleiding vond ik alles erg goed geregeld, ook in Ambon zelf. Het enige minpuntje was dat we erg veel ziekenhuizen en medische centra moesten bezoeken, vaak teveel op een dag. Misschien dat dat de volgende keer wat meer verspreid of gevarieerd kan worden. Op het eiland zelf vind ik dat ze al op de goede weg naar verbetering zijn. Er wordt gewerkt aan een beter milieu, betere scholing en betere apparatuur voor de ziekenhuizen.

Esteban Saija 18 jaar Volgt ICT-opleiding ROC te Vlissingen Met een groep van 12 studenten voor 2 weken op stage in het kader van het Xplore-project van het Ministerie van Buitenlandse Zaken. (via SSVA, ROC Zeeland) Ambon (Molukken, Indonesië) Mijn eerste stap op Ambon en het bezoeken van mijn familie was al een hoogtepunt voor mij maar wat ik zelf ook nog indrukwekkend vond was de welkomst- ceremonie die we kregen. Verder heb ik op Ambon vooruitgang gezien in de sector ICT. Qua internetverbindingen zijn ze hard op weg met het leggen van vernieuwde en snellere internetverbindingen. Afwachtende houding van de mensen samen met het feit dat je alles op je gemakje kan doen omdat tijd er bijna geen rol speelt. Ook vind ik dat de mensen op Ambon zo effectief mogelijk moeten proberen te werken. Jembatan

15

Kepala Ambon Vergezeld door onze vrienden zijn Ine en ik in 2001 voor de eerste maal in Indonesië geweest.We hebben toen Java, Bali en Lombok “gedaan”en dat was in alle opzichten een geweldige ervaring ! Het land heeft op ons ‘n dusdanige indruk gemaakt dat we ons toen al hebben voorgenomen nog eens terug te gaan. museum, Benteng Amsterdam met zicht op Ceram, het protestante kerkje in Hila dat wordt gerestaureerd momenteel, een hele oude moskee, de Australische begraafplaats in Ambon enz…enz…

Na een flink aantal jaren sparen en een grondige voorbereiding vertrokken we vorig jaar augustus eindelijk richting Sulawesi, Ambon en, om af te sluiten, Bali. Na een werkelijk schitterende rondreis door Sulawesi (dat schitterende zit ‘em overigens niet in de kwaliteit van de wegen), vertrokken we vanuit Makassar naar Ambon. Om onze nieuwsgierigheid, gewekt door de Molukse vrienden in Nederland, te bevredigen móest Ambon wel in het programma worden opgenomen. Gelukkig maar! Vanuit het vliegtuig konden we het eiland goed zien, ondanks de laatste restjes regentijd. De luchthaven was precies zoals op foto’s. De rit naar de stad was schitterend. Mooie huizen langs de weg en dan natuurlijk die prachtige baai met dat mooie vergezicht op de stad. Ambon zelf is ’n typisch Indonesische stad. Mooi en lelijk, vuil en schoon, arm en rijk met overal vriendelijke mensen. Nou…. overál…… Op onze eerste wandeling door de stad en langs de haven werden we achtervolgd door een groep zingende schoolkinderen. “Wat leuk zo’n ontvangstcomité!”, dachten we nog. “Zou Bob dan toch…?” Terwijl we verder liepen, draaiden passerende volwassenen zich geërgerd om naar de kinderen. Ze gaven ze te verstaan dat ze ergens mee op moesten houden. Nu laat onze beheersing van de Indonesische taal flink te wensen over, ’t blijft bij wat beleefdheidsformules zoals bedanken, goede morgen zeggen en zo…, dus we begrepen de tekst van ’t lied niet. Maar opeens verstond ik een woord, dat ik ergens had opgepikt nl. “kepala”en toen viel ’t kwartje. Die kinderen zongen een “loflied” op m’n kale hoofd. Dus dat was lachen geblazen. Ik heb de passerende mensen die zich druk maakten over zoveel “brutaliteit”hartelijk bedankt voor hun bemoeienis en gezegd dat ’t niet zo erg was. Kom daar in Nederland eens om! M’n vrouw en ik hebben dus de gewoonte om steden lopend te verkennen. Je ziet gewoon meer, je “voelt” ‘n stad als het ware. In Indonesië is deze gewoonte nog niet direct ingeburgerd. Niet dat ’t ons daarom te doen is, maar al lopend krijg je ook veel meer persoonlijke aandacht. Mensen 16

Jembatan

De “kepala-kinderen”.

draaien zich om, roepen wat, bieden je transport aan, vragen hoe ’t met je gaat en waar je vandaan komt of wijzen dus naar mijn “kepala”. Ik word er na al die jaren warempel nog trots op. Ik moest Cees Verhage maar eens bellen, want misschien kan die kepala van mij dienst doen als aanjager voor het te ontwikkelen toerisme. Hoe dan ook, we hebben de stad dus verkend, niet alleen lopend maar ook met behulp van Nicodémus. Hij stelde zich grinnikend voor als Nico de Mus. Onze gids dus. Een schitterende vent die een soort oerNederlands sprak en onze tochten duidelijk een meerwaarde gaf. Alles wist hij. Van alles hebben we gezien. Een greep: Kayaputih, het prachtige kerkje van Soya, Waai, natuurlijk met de alen, het Siwalima

Schitterend kerkje in Soya met Nico de Mus.

Uitzicht over de stad en baai.

Alles, om wat voor reden ook, indrukwekkend en ’n excuus om terug te gaan. Dat wordt dus weer sparen. Ontzettend leuk ook was de, afgesproken, ontmoeting met Nico Lopulissa. in hotel Mutiara. We hebben samen gegeten en uiteraard gepraat over Ambon en alle wederwaardigheden bij wat hij doet voor z’n“roots”. Petje af ! Alles bij elkaar zijn we zo’n 5 dagen op en in Ambon geweest. Dat kan en moet natuurlijk langer. Hebben we weer iets om naar toe te leven. Er moet natuurlijk nog ’n heleboel gebeuren om Ambon “op te stuwen in de vaart der volkeren” zoals dat zo mooi heet. Maar laten we proberen, hoe moeilijk ook, de “jembatan” voor iedereen toegankelijk te houden. Persoonlijk ben ik na dit bezoek nog meer gemotiveerd geraakt om m’n steentje bij te dragen.

Rob Boddaert De oudste moskee in de buurt van Benteng Amsterdam.