Velp
Mijn dorp van morgen Rheden
De Steeg
Ellecom
Dieren
Spankeren
Laag-Soeren
Landelijk gebied
ONTWERP 2015
NL.IMRO.0275.SVDESTEEG-ON01
Structuurvisie
De Steeg
De Steeg, mijn dorp van morgen! Structuurvisie voor het dorp De Steeg
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Voorwoord
voor deze samenwerking, geen blauwdruk. Wij hebben namelijk gekozen voor een structuurvisie waarin niet alles al vaststaat, maar voor een visie die richting geeft en nadrukkelijk ruimte biedt voor nieuwe initiatieven en verbindingen.
Onder de noemer ‘Mijn dorp van morgen’ werkt de gemeente Rheden aan nieuwe structuurvisies voor de 7 dorpen en het buitengebied. In het voorjaar van 2013 zijn wij als eerste gestart met een structuurvisie voor het dorp Rheden. Deze structuurvisie voor het dorp De Steeg is de tweede in de reeks.
Wij nodigen iedereen uit om, ook na het gereedkomen van deze structuurvisie, mee te blijven denken en werken om de plannen te realiseren die het dorp De Steeg verder helpen richting 2030.
Het dorp De Steeg is een van de kleinere dorpen in de gemeente Rheden. Het is een mooi, rustig en karakteristiek dorp. Ontstaan op de grens van de twee landgoederen Middachten en Rhederoord en direct gelegen aan het rivierlandschap van de IJssel en het stuwwallenlandschap van de Veluwezoom. Het dorp bestaat voornamelijk uit kleinschalige woonbuurten en de Hoofdstraat vormt de dorpsas waarlangs diverse winkels, voorzieningen en ontsluitingswegen zijn gelegen. Die identiteit is een krachtige basis van waaruit wij verder bouwen aan de toekomst van het dorp.
Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Rheden Februari 2015
Deze structuurvisie maakt keuzes voor de toekomst en geeft een koers aan richting 2030. Het geeft richting aan de strategie, het beleid en de plannen voor het dorp De Steeg. De visie beschrijft de gewenste ruimtelijke ontwikkeling op lange termijn en de daarvoor noodzakelijke maatregelen op korte termijn. Het doel is om de leefbaarheid van het dorp en de omgeving in stand te houden en waar mogelijk te verbeteren. De structuurvisie is ontwikkeld met inbreng vanuit dorp. Zowel de Belangengemeenschap De Steeg en Havikerwaard, individuele bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties zijn betrokken door middel van gesprekken, bewonersbijeenkomsten, een enquête en een dorpswandeling. Het is immers bovenal hun dorp van morgen. De dorpsvisie ‘Visie op Steeg’ uit 2008 vormde een belangrijke bouwsteen. De rol van de gemeente in de samenleving verandert. Steeds vaker zoeken wij het contact met organisaties, verenigingen en bewoners om te horen wat er leeft en speelt in hun dorp. Ook in de uitvoeringsfase van deze structuurvisie blijven wij in gesprek met alle andere partijen die tijdens de fase van visievorming hun input hebben geleverd. Niet alleen wanneer dit nodig is voor bijvoorbeeld een project of bestemmingsplanwijziging, maar ook op andere momenten willen wij gebruik maken van hun kennis en expertise. De structuurvisie is een leidraad 2
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Inhoudsopgave Voorwoord
02
5
1
04 04 04 05 05
Bijlagen
Inleiding 1.1 1.2 1.3 1.4
2
3
De Steeg van toen
06
2.1 2.2
06 08 08 09
Ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis Stedenbouwkundige structuur 2.2.1 Ruimtelijke dragers 2.2.2 Gebiedstypen
De Steeg van nu
11
3.1
11 11 11 13 14 15 15 16 17 17 17
3.2 3.3 3.4
4
Aanleiding Totstandkoming Plangebied Leeswijzer
Beleid, trends en ontwikkelingen 3.1.1 Rijks- en provinciaal beleid 3.1.2 Ruimte 3.1.3 Milieu en duurzaamheid 3.1.4 Financieel-economisch 3.1.5 Maatschappelijk 3.1.6 Openbare ruimte 3.1.7 Inwoners Autonome (her)ontwikkelingen Input vanuit het dorp Analyse: wat is goed en wat kan beter
De Steeg van straks
23
4.1 4.2 4.3 4.4
23 25 28 31
De steeg, mijn dorp van morgen Landgoederendorp Vitale dorpsas Steegs wonen
Uitvoering
34
5.1 5.2 5.3 5.4
34 34 35 39
I
3
Inleiding Instrumenten voor uitvoering Uitvoeringsmaatregelen Planning en control
Overzicht (beleids)documenten
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
1
Inleiding
een belangrijk aandeel in de ruimtelijke onderbouwing van toekomstig op te stellen bestemmingsplannen. Voorliggend document betreft de structuurvisie voor het dorp De Steeg waarin de ruimtelijk koers voor het dorp is geschetst tot 2030.
De Steeg. Een klein dorp. Een mooi dorp. Een rustig dorp. Een dorp met betrokken en actieve inwoners. Een dorp met een belangenvereniging (Belangengemeenschap De Steeg en Havikerwaard) die zich inzet voor de belangen van de inwoners van het dorp en een bijdrage levert aan de toekomstige ontwikkeling van het dorp.
1.2
Deze structuurvisie is in 2014 en 2015 interactief tot stand gekomen. Enerzijds is ambtelijk het beleid van verschillende vakdisciplines vanuit ruimtelijk perspectief bijeengebracht, is de huidige structuurvisie (Een droom om in te wonen, uit 2006) herijkt en zijn verschillende trends en ontwikkelingen geformuleerd. Anderzijds zijn bewoners en partijen uit het dorp betrokken om informatie te verzamelen en ruimtelijke vraagstukken te formuleren waarop de structuurvisie een antwoord zou moeten geven. De inbreng vanuit de samenleving is opgehaald door middel van meerdere (interactieve) bewonersavonden, een dorpswandeling, een enquête en gesprekken met maatschappelijke partners waaronder Vivare, de Ondernemersvereniging Ellecom-De Steeg en basisschool Lappendeken. De inbreng is zowel via bovengenoemde avonden teruggekoppeld als ook via de websites en Facebook. De structuurvisie is in samenwerking gegaan met het Ik buurt mee! en de Belangengemeenschap De Steeg en Havikerwaard. In de verschillende stadia van het proces zijn achtereenvolgens een basisschets opgesteld, zijn vraagstukken geformuleerd, is een analyse uitgevoerd, is een ambitie beschreven en is de haalbaarheid van bepaalde ruimtelijke keuzes onderzocht. Deze verschillende stappen hebben geleid tot de ruimtelijke structuurvisie die nu voorligt.
De Belangengemeenschap De Steeg en Havikerwaard heeft in januari 2008 een dorpswerkgroep samengesteld om te werken aan een dorpsvisie voor het dorp. De behoefte aan een dorpsvisie kwam voort uit de wens om een samenhangend en richtinggevend kader voor het dorp te hebben waaraan ruimtelijke inrichtingsplannen en activiteiten kunnen wordt getoetst of opgestart. Later dat jaar is de ‘Visie op Steeg’ gepresenteerd als zijnde de dorpsvisie vanuit de belangengemeenschap voor het dorp De Steeg. Aan de hand van een aantal thema’s, zoals ‘Wonen en werken’ en ‘Welzijn, zorg en voorzieningen’, wordt een ambitie geformuleerd die resulteert in ruimtelijke voorbeelduitwerkingen. De Visie op Steeg en het interactieve proces dat met de inwoners en organisaties in het dorp is doorlopen vormt belangrijke input voor deze ruimtelijke structuurvisie voor het dorp De Steeg.
1.1
Totstandkoming
Aanleiding
Op grond van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) zijn gemeenten verplicht om voor hun grondgebied één of meerdere structuurvisies op te stellen. De gemeente Rheden kiest er voor op per dorp een structuurvisie op te stellen. Daarnaast zal er een visie op het buitengebied worden geformuleerd. De structuurvisies bieden een blik op de ruimtelijke ontwikkeling van de dorpen en het buitengebied in de toekomst. Zij vormen het afwegingskader voor toekomstige initiatieven en bieden een koers voor de ruimtelijke ontwikkelingen die op stapel staan of in de structuurvisie zijn geformuleerd. De structuurvisie is geen blauwdruk en geeft binnen de in dit document geformuleerde toekomstvisie de nodige flexibiliteit voor maatwerk. De structuurvisies geven
4
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
1.3
1.4
Plangebied
Leeswijzer
De verschillende doorlopen stadia bij de totstandkoming van deze structuurvisie vormen de kapstok van dit document. In het hierop volgende hoofdstuk wordt de ontwikkeling van het dorp geschetst en het dorp van nu gekarakteriseerd. Met deze informatie als vertrekpunt wordt in hoofdstuk 3 de huidige toestand van het dorp en het beleid dat momenteel van toepassing is beschreven en een algehele analyse ontvouwen. Hierbij wordt eveneens de input vanuit het dorp betrokken. Dit leidt tot een ruimtelijke ambitie voor het dorp aan de hand van drie thema’s in hoofdstuk 4. Dit hoofdstuk zet als het ware de ruimtelijke koers voor het dorp op lange termijn uit. Tot slot wordt in hoofdstuk 5 uiteengezet hoe aan deze koers uitvoering zal worden gegeven.
Oorspronkelijk was de insteek om een structuurvisie op te stellen voor het plangebied dat is gebaseerd op het plangebied voor het bestemmingsplan De Steeg. In het kader van het opstellen van deze structuurvisie is deze plangrens heroverwogen en als gevolg daarvan uitgebreid. Geconstateerd is namelijk dat een aantal gebieden direct gelegen aan de (oorspronkelijke) plangrens zodanig functioneel dan wel ruimtelijk verbonden zijn met het dorp dat het wenselijk is deze te betrekken bij de structuurvisie voor het dorp. Zo is het plangebied onder andere uitgebreid met de dorpsbebouwing ten westen van het spoorviaduct, de oeverzone aan de IJsselarm, het terrein van Oud Middachten, de aan het dorp grenzende volkstuinen en de woonbebouwing langs de Parkweg. Op basis hiervan is de plangrens herzien. Deze plangrens zal leidend zijn voor de actualisatie van het bestemmingsplan voor het dorp De Steeg.
‘Graag geen grote veranderingen in De Steeg, het dorp is zo ook al heel mooi’ - bewoner
Plangebied structuurvisie
5
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
2
De Steeg van toen
In de late middeleeuwen is er sprake van wat men de oorsprong van de dorpsontwikkeling van De Steeg zou kunnen noemen op de grens van de Rheder- en de Ellecomse marken. Het dorp ontleent haar naam aan een steeg een smalle, stijgende weg - die vanouds van de heidevelden op de stuwwal liep in de richting van een (voet)veer over de IJssel. Deze steeg, later Diepesteeg genaamd, kruiste de doorgaande route van Arnhem naar Zutphen en vormde lange tijd de grens tussen de twee kastelen/landgoederen Middachten en Rhederoord. Deze splitsing is ook terug te vinden in de oude naamgeving van het dorp: Rheder Steeg voor het westelijke deel bij Rhederoord en Middachter Steeg voor het oostelijke deel bij Middachten.
Alvorens men uitspraken wil doen over de ruimtelijke koers die het dorp De Steeg zou moeten varen, is het belangrijk te weten hoe de ontwikkelingsgeschiedenis van het dorp in elkaar steekt en hoe het dorp er nu ‘bij ligt’. Daartoe wordt in dit hoofdstuk de ontstaansgeschiedenis en stedenbouwkundige structuur van het dorp beschreven.
2.1
Ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis
Met name de aanwezigheid van kasteel Middachten (1190) was van grote invloed op het dorp De Steeg. Diverse boerderijen en dienstwoningen, die ontstonden aan de straatweg die de steden Zutphen en Arnhem verbond, waren aan het kasteel verbonden (horig). Veel van deze boerderijen zijn door hun bedrijfsvoering mede vormend zijn geweest voor het landschap om De Steeg. Denk hierbij aan de vorming van weidelanden en akkers, maar ook aan schaapsdriften tussen Veluwe en IJsseldal.
Alom bekend is dat de dorpen van de gemeente Rheden zijn gelegen in het overgangsgebied tussen de Veluwe en de rivier de IJssel. Uniek is dat het kleine dorp De Steeg zowel direct tegen de rivier als deels in de bossen van de Veluwe lijkt over te lopen; de kortste overgang tussen stuwwal en rivier. De Steeg ligt ook tegen de Havikerwaard; een groot buitendijks gelegen uiterwaardengebied. De ontstaans- en bewoningsgeschiedenis van dit dorp kent een oude oorsprong die terug reikt naar de tijd dat het landschap –zoals we dat nu kennen- werd gevormd. In de voorlaatste ijstijd drukten grote gletsjers zand voor zich uit in zuidelijke richting. Toen de gletsjers zich uiteindelijk terugtrokken bleven grote heuvels zand en grind achter. Deze vormden de stuwwallen van onder andere de Veluwe. Deze stuwwallen waren al vroeg in de bewoningsgeschiedenis van Nederland interessant voor mensen om zich te vestigen. Deze hoge gebieden in de vrij voedselrijke, natte delta’s waren een ideaal gebied om veilig te verblijven. Nederzettingen werden pas veel later gesticht; vaak nabij rivieren en/of makkelijk verdedigbare plaatsen. De stuwwal vormde als het ware een natuurlijke grens voor de rivier. In de overgangszone op de hoogwatergrens werden landgoederen gevestigd en ontstonden routes; net hoog genoeg om zonder gevaar voor overstromingen te kunnen wonen, werken en leven. Twee landgoederen genaamd Rhederoord en Middachten in deze overgangszone zijn bepalend geweest voor het ontstaan van het dorp De Steeg.
6
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Door de ligging tussen Veluwe en rivier en de invloeden van de twee oude landgoederen, is er een duidelijke relatie met verschillende landschappen om het dorp. De invloed van Middachten komt echter niet tot uitdrukking in het bebouwings- en wegenpatroon van het dorp De Steeg, die is namelijk georiënteerd op de doorgaande weg en de ingang van Middachten is niet op het dorp gericht. In feite richten de boerderijen en het kasteel zich op een oude middeleeuwse heirweg; de huidige Oversteeg en Boerenweg zijn daar restanten van. Toch is de invloed van Middachten nog steeds herkenbaar aan de kleurstelling van verschillende panden, aan de rood-wit geschilderde luiken (Middachter kleuren).
In 1928 werd de R.K. kerk aan de Hoofdstraat gebouwd ter vervanging van het kerkje uit 1879 aan de Oversteeg. Het kerkhof ligt nog aan de Oversteeg, daar waar de in de jaren ‘50 de afgebroken kerk uit 1876 stond en het klooster werd gebouwd. In de jaren ’30 ontstaat een nieuwe bebouwingsconcentratie nabij de westelijke ingang van Rhederoord, het voormalige gemeentehuis en het voormalige station.
e
Tot in de 19 eeuw waren de ruimtelijke ontwikkelingen in De Steeg bescheiden. De bebouwing was vooral gelegen langs de Diepesteeg en de Hoofdstraat en bestond voornamelijk uit boerderijen, arbeiderswoningen en enkele hotels zoals Het Wapen van Athlone en Hotel De Engel (gesloopt in 1972). De verspreide bebouwing begon min of meer bij De Engel (nu gemeentehuis) tot aan de Smidsallee in het oosten (nu nog als eindpunt van het dorp ervaren). e e In de loop van de 19 en 20 eeuw verdichtte de bebouwing langs de Oversteeg en de Parkweg door de bouw van villa’s en vakantieverblijven. Met de aanleg van de spoorlijn in 1865 wordt een belangrijk nieuw element in plattegrond van het dorp toegevoegd. De lijn werd tot De Steeg aan de IJsselzijde van de straatweg aangelegd vanwege de vele landgoederen aan de noordzijde. Gelijktijdig met de aanleg van de spoorlijn werd in 1865 het station De Steeg geopend met een stationsgebouw. Het station werd opgenomen in de parkaanleg van Rhederoord en was vanaf de Hoofdstraat bereikbaar via de nieuwe Stationsweg. Het station werd overigens formeel gesloten in 1952 en het stationsgebouw werd uiteindelijk gesloopt in 1962. e
e
Eind 19 eeuw - begin 20 eeuw, door de verbeterde infrastructuur en de trek ‘naar buiten’, kwam De Steeg in zwang bij vakantiegangers en welgestelden die tijdelijk of permanent buiten wilden wonen. Dit vertaalde zich in de bouw van hotels, pensions, buitens en villa’s. Pas in 1920 werden de buurtschappen Middachtersteeg en Rhedersteeg, die langzaam aan elkaar groeiden, officieel tot het dorp De Steeg benoemd. In de jaren die volgden verrezen de eerste complexen met sociale woningbouw. Het Strooien Dorp ten noorden van het spoor is hier een kenmerkend voorbeeld van.
7
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
2.2.1 Ruimtelijke dragers De ruimtelijke dragers van de woonkern De Steeg worden gevormd door wegen en straten die een belangrijke verkeerskundige danwel structuurbepalende functie kennen. Daarnaast is de doorsnijding van de spoorlijn niet te ontkennen in de opzet van het dorp. Vanuit een verkeerskundige benadering vormen de Hoofdstraat (als onderdeel van de dorpenroute) en de Van Aldenburglaan de belangrijkste ruimtelijke dragers. Zij ‘ontsluiten’ het dorp met de omgeving (dorpenroute en A348). De overige structuurbepalende lijnen hebben een belangrijke cultuurhistorische oorsprong. Dit zijn de Oversteeg-Diepesteeg, de Parkweg en de Smidsallee. De parallel aan de Hoofdstraat lopende spoorlijn is opgenomen in de dorpsstructuur.
Tot 1975 zijn de ruimtelijke ontwikkelingen en uitbreidingen kleinschalig en beperkt. Het meest ingrijpend was de aanleg van de autosnelweg A348 door de broekgronden ten zuidoosten van het dorp. De snelweg werd op een dijklichaam gelegd en verstoorde daarmee het karakteristieke vrije zicht vanaf de rand van de stuwwal op de IJssel en uiterwaarden. Bij de aanleg van de A348 is bij De Steeg een arm van de IJssel afgesloten en de rivier enigszins verlegd. Langs De Steeg ligt daarom nu nog een doodlopende arm van de rivier, direct langs het dorp. De arm staat via een viaduct van de snelweg nog wel in directe verbinding met de rivier. De aanleg van de snelweg met op- en afrit bij De Steeg bracht eveneens de aanleg van een nieuwe hoofdontsluiting van het dorp met zich mee: de Van Aldenburglaan als nieuwe hoofdentree aan de zuidzijde van het dorp. De Oversteeg veranderde daarmee in een secundaire straat. Op het terrein tussen de Smidsallee en de Oversteeg, eeuwenlang landbouwgebied van Middachten, ontstond een nieuw woonwijkje (Ursula van Raesfeltlaan – Godard van Reedelaan). Met nog enkele in- en uitbreidingen in de jaren daaropvolgend, zoals bijvoorbeeld Vingerhoed en Moeckenkamp, eindigde de bebouwingsontwikkeling van het dorp en is De Steeg het dorp zoals we dat nu kennen.
2.2
Stedenbouwkundige structuur
Stedenbouwkundig gezien kan De Steeg getypeerd worden als een kleinschalige nederzetting met een open bebouwingskarakter, omgeven door een sterk geaccidenteerd, parkachtig landschap. De directe omgeving van het dorp De Steeg kent een zeer hoge cultuurhistorische waarde, met talrijke bijzondere structuren en relicten. Vrijwel overal in het dorp is het contact met het omringende landschap voelbaar. Het groene karakter van De Steeg wordt voornamelijk bepaald door het groen op de vaak royale, particuliere erven en door het zicht op het omringende landschap. De laanbeplanting langs een aantal straten en wegen ondersteunt dit groene karakter. Het open en individuele bebouwingskarakter van het dorp wordt op enkele plaatsen onderbroken door kleine woningbouwcomplexen. Deze hebben vaak een eigen structuur en oriëntatie.
Ruimtelijke dragers
8
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
2.2.2 Gebiedstypen Het dorp De Steeg kent verscheidene gezichten met betrekking tot de stedenbouwkundige opbouw van het dorp en de uitstraling van de bebouwing. Binnen het raamwerk van de stedenbouwkundige structuur, kan het dorp worden onderverdeeld in verschillende gebieden die elk hun eigen karakteristiek hebben. Deze karakteristiek is gebaseerd op het type bebouwing, de aanleg en de uitstraling ervan, ingegeven door de bouwperiode. In het dorp De Steeg zijn ruwweg vijf verschillende gebiedstypen aan te wijzen. Dit zijn: het historisch dorpsgebied, de vooroorlogse woningbouwensembles, de naoorlogse in- en uitbreidingen, individuele woningbouw in een parkachtige setting en instituten.
uitsluitend opgebouwd uit individuele panden met één à twee bouwlagen plus kap. Panden in klassieke bouwstijl en interpretaties daarvan overheersen het architectonische beeld. Ze worden afgewisseld met panden in traditionele bouwstijl. De incidenteel voorkomende gebouwen die (oorspronkelijk) tot een van beide landgoederen behoren, onderscheiden zich in hun functionele karakter (boerderijen en dergelijke), in een hoog afwerkingniveau en in de specifieke toepassing van kleuren op ondergeschikte bouwdelen (bijvoorbeeld de wit met ossenbloedrode luiken bij vensters verwijzen naar Middachten). B: vooroorlogse woningbouwensembles Na aanleg van de spoorlijn groeide De Steeg verder door verdichting van het gebied tussen de Hoofdstraat en de spoorlijn en door bebouwing van percelen ten noorden van de spoorlijn. Hier werden de eerste volkswoningbouwcomplexen van De Steeg opgericht. Een kenmerkend voorbeeld is het eerder genoemde ensemble van arbeiderswoningen met de rieten daken. Meer ten oosten ervan is eveneens aan het spoor een dergelijk vooroorlogs complex te vinden. Deze vooroorlogse dorpsuitbreidingen zijn ontstaan in de periode van de bouw van tuindorpen. Kenmerkend is de kleinschaligheid van de arbeiderswoningen van veelal één bouwlaag met een kap en doorgaans sobere architectuur. Op de diepe percelen konden bewoners hun eigen groenten verbouwen. Met de vooroorlogse woningbouwensembles is er voor het eerst in het dorp sprake van planmatige ontwikkelingen, met een samenhangend bebouwingsbeeld in deze buurten tot gevolg. C: naoorlogse in- en uitbreidingen Na de Tweede Wereldoorlog groeide De Steeg verder aan de westzijde met rijenwoningen en vrijstaande woningen en aan de oostzijde met vrijstaande woningen, geschakelde woningen en rijenwoningen. Rondom de historische kern van De Steeg bevindt zich een aantal planmatige inen uitbreidingslocaties, uit verschillende bouwperioden, van maximaal enkele tientallen woningen per locatie. De verkavelingsopzet van deze in- en
Gebiedstypen
A: historisch dorpsgebied Het historisch dorpsgebied wordt bepaald door de historische kern en de historische bebouwingslinten van het dorp. Het historisch dorpsgebied is vrijwel 9
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
uitbreidingen is nauw verweven met het gegroeide dorpspatroon. Deze kleinschalige aanpak strookt met de schaal van De Steeg. Voorbeelden van enkele naoorlogse in- en uitbreidingslocaties zijn het Brantsenpark, de Vingerhoed en de Moeckenkamp.
en agrarische erven worden afgewisseld met royale open ruimten met agrarische doeleinden. Onder dit gebiedstype wordt tevens de camping gevat.
G: volkstuinen D: individuele woningbouw in een parkachtige setting Als opmaat naar de beide landgoederen die het dorp flankeren (Rhederoord aan de noordwestzijde en Middachten aan de zuidoostzijde), alsmede de omgeving van het voormalige station, zijn de parkachtige woongebieden gelegen. Zij kenmerken zich door een groene uitstraling die gevormd wordt door bermbeplanting, laanstructuren en de invloed van de tuinen bij de woningen op de ruime privé-kavels. De dominerende villabebouwing is compact doch fors van opzet met een gevarieerde ligging op het perceel, opzet en architectonische uitstraling. De architectonische uitwerking staat in het algemeen op hoog niveau. De verweving van de bebouwing met het omringende landschap, bestaande uit de rand van de Veluwe en de nabij gelegen landgoederen, is een essentieel kenmerk van het gebied. Dit parkachtige woonmilieu draagt bij aan de positieve beeldvorming van het dorp.
Dit gebiedstype betreft de helder omgrensde volkstuincomplexen aan de noordrand van het dorp.
H: IJsseloever De IJsseloever is het gebiedstype dat de overgang vormt tussen de bebouwde dorpskom en de Steegse Haven. Het betreft weidegronden, de oever van de rivier, het huidige strandje en enkele woonboten.
E: instituten De zone rondom het spoorviaduct wordt gekenmerkt door instituten. De kantoorfunctie domineert hier in gebouwen die geenszins kleinschalig te noemen zijn. De opzet en uitstraling van dit gebiedstype wijkt wat dat betreft dan ook wat af bij het kleinschalige, dorpse karakter van De Steeg.
‘De Steeg heeft een rijk verleden met de landgoederen en de historische panden langs de Hoofdstraat’ - bewoner
F: agrarische zuidflank Het terrein dat bekend staat als Oud Middachten heeft een overwegend agrarisch karakter. De aan landgoed Middachten refererende historische villa’s 10
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
3
De Steeg van nu
3.1
Beleid, trends en ontwikkelingen
In de Omgevingsvisie Gelderland (2014) kiest de provincie voor twee hoofddoelen die gericht zijn op een duurzame economische structuur en het borgen van de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. Onder het economisch doel wordt onder meer verstaan bereikbaarheid van bedrijven, kansen bieden voor bedrijven en een aantrekkelijk vestigingsklimaat. Voor de leefomgeving wordt onder meer ingezet op behoud en ontwikkeling van de kwaliteit van landschap en cultuurhistorie en het verbinden van natuurgebieden, maar ook een duurzaam water- en bodemsysteem en een gezonde en veilige leefomgeving. De provincie sluit met haar beleid aan op de rijksladder voor duurzame verstedelijking.
Bestaand sectoraal beleid en het ruimtelijk beleid van hogere overheden zijn randvoorwaarden bij deze structuurvisie (zie bijlage I voor een compleet overzicht). In deze paragraaf worden enkele van deze beleidsdocumenten aangehaald en belangrijke trends en ontwikkelingen verkend, onderverdeeld in een aantal thema’s.
3.1.2 Ruimte Landschap Het Landschapsontwikkelingsplan (LOP) heeft als algemeen doel de kwaliteit van het landschap en de identiteit van de dorpen te behouden en te versterken. Een belangrijk uitgangspunt is het behouden van het landelijke en open karakter tussen en rondom de dorpen en het behouden van de zichtlijnen tussen kernen en landelijk gebied. In de schil rondom De Steeg wordt gestreefd naar inpassing van cultuurhistorische en recreatieve accenten en het voorkomen van verrommeling. Een sterke kwaliteit is het landgoedkarakter dat gevormd wordt door landgoederen Middachten en Rhederoord. Een actuele ontwikkeling vormt het Rivierklimaatpark IJsselpoort die door de uiterwaarden vanaf De Steeg doorloopt richting Velp. Doel is om de effecten van de te verwachten klimaatverandering op te vangen en tevens de ruimtelijke kwaliteit te verbeteren.
3.1.1 Rijks- en provinciaal beleid Onder het motto ‘decentraal wat kan, centraal wat moet’ bevat de Nota Ruimte de visie van het Rijk op de ruimtelijke ontwikkeling van Nederland. In het nationaal ruimtelijk beleid stelt het Rijk zich tot doel het versterken van de internationale concurrentiepositie van Nederland, bevordering van krachtige steden en een vitaal platteland, borging en ontwikkeling van belangrijke (inter)nationale ruimtelijke waarden en borging van de veiligheid. Deze vier doelen worden in onderlinge samenhang nagestreefd en zijn een uitdrukking van de voornaamste ruimtelijke beleidsopgaven voor de kortere en langere termijn. In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte heeft het Rijk de ‘Ladder voor duurzame verstedelijking’ geïntroduceerd. Doel van de ladder is een goede ruimtelijke ordening door een optimale benutting van de ruimte in stedelijke gebieden. De ladder kent drie treden die achter elkaar worden doorlopen. In trede 1 wordt de regionale ruimtevraag voor stedelijke ontwikkelingen bepaald. In dat kader is bij het opstellen van deze structuurvisie gebruik gemaakt van diverse provinciale en regionale beleidsstukken (zie bijlage 1). Trede 2 van de ladder motiveert of de beoogde ontwikkeling kan plaatsvinden binnen bestaand stedelijk gebied door op lege plekken de ruimte in te vullen, een andere bestemming te geven aan een gebied, door herstructurering van bestaande terreinen of door transformatie van bestaande gebouwen of gebieden. Het plangebied van deze structuurvisie ligt nagenoeg binnen bestaand stedelijk gebied. Voor het gedeelte wat daarbuiten valt zijn geen stedelijke ontwikkelingen voorzien. Trede 3 van de ladder gaat om het opvangen van de ruimtevraag buiten het stedelijk gebied en is derhalve niet van toepassing.
Recreatie en toerisme Voor het bevorderen van toerisme zet het Toeristisch Recreatief OntwikkelingsPlan (TROP) ‘Rheden op z’n best; tussen IJssel en Veluwezoom’ zich onder meer in voor het optimaliseren van dag- en verblijfsrecreatie met gebruikmaking van de aanwezige dorpsidentiteit en de landschappelijke en 11
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
cultuurhistorische kwaliteiten. Ook een kwaliteitsverbetering van infrastructurele en kleinschalige verblijfsvoorzieningen draagt bij aan het bevorderen van toerisme. Wonen De grote (bouw)opgaven uit het verleden vroegen om een aanpak die vooral gericht was op kwantitatieve aspecten. De afgelopen jaren deed zich echter een omslag in denken voor, waarbij er meer aandacht is gekomen voor de kwalitatieve kant. Tegelijkertijd hebben diverse sociaaleconomische ontwikkelingen gezorgd voor een afnemende uitbreidingsvraag en een toenemende vervangingsvraag. Mede daarom heeft de gemeente het beleid zoals neergelegd in de Woonvisie 2009 t/m 2013 ‘Wonen met toekomst’ verder aangescherpt. De gemeente is terughoudend bij het verlenen van medewerking aan nieuwe initiatieven, waarbij per saldo meer dan 5 woningen aan de voorraad worden toegevoegd (‘nee, tenzij’-principe). De Woonvisie richt zich meer dan voorheen op een kwaliteitsverbetering van de bestaande woningvoorraad. Cultuurhistorie In het Besluit ruimtelijke ordening is opgenomen dat gemeenten bij het maken van bestemmingsplannen rekening moeten houden met cultuurhistorische waarden. Daarom heeft de gemeente een cultuurhistorische analyse van het dorp De Steeg gemaakt (zie hoofdstuk 2). Het Erfgoedplan is gericht op de instandhouding van het cultuurhistorisch erfgoed van de gemeente Rheden. Erfgoed dient op een goede wijze te worden doorgegeven aan de volgende generaties en kan fungeren als een inspiratiebron en motor voor nieuwe ontwikkelingen. De visie kent drie dragende onderdelen van het materiële erfgoed en een van het immateriële erfgoed: historisch landschap, archeologie, historische stedenbouw en levend verleden (immaterieel). Op basis van de Archeologienota ‘Uitgediept’ en daarbij behorende beleids- en verwachtingskaart zijn er in De Steeg in hoofdlijnen twee zones met zeer hoge archeologische verwachtingen, namelijk een brede zone langs de Hoofdstraat en een zone langs de Diepesteeg. Daarnaast laat de kaart zien dat er in en aan de rand van het dorp diverse relicten zijn van de periode van de Tweede Wereldoorlog. Op het gebied van cultuurhistorie is het hergebruik en/of 12
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
herbestemmen van (leegstaande) monumentale panden een belangrijk thema, evenals het immateriële erfgoed. Voor het dorp De Steeg gaat hier in het bijzonder aandacht uit naar de monumentale panden aan de Hoofdstraat en specifiek de locaties van de kerk, Rhederpark en het klooster. Het archeologiebeleid is vertaald in een bestemmingsplan Archeologie.
door bos en water maar de ontsluiting van groen en water voor bewoners is wel een aandachtspunt.
3.1.3 Milieu en duurzaamheid Bodem In lang bewoonde gebieden is bijna altijd een vorm van bodemverontreiniging aanwezig, veroorzaakt door verkeer, verbranden van afval, ophogen van terreinen met puin, enzovoort. De bodem in de oudst bebouwde delen van De Steeg is licht verontreinigd, maar overschrijdt de maximale waarde voor wonen niet. In de overige delen van De steeg is de bodem over het algemeen schoon. Daarnaast hebben er in het dorp veel kleine bedrijfjes gezeten (waaronder brandstofhandelaren en tankstations), waarvan sommigen de grond mogelijk hebben verontreinigd. Deze zogenaamde ‘puntverontreinigingen’ zijn van verontreiniging verdachte locaties maar is onbekend of er daadwerkelijk een verontreiniging zit. Uit het in de zomer van 2014 uitgevoerde Vooronderzoek naar de aanwezigheid van explosieven blijkt dat in de gemeente 24 verdachte gebieden aan te wijzen zijn. In deze gebieden moet rekening worden gehouden met de mogelijkheid dat er niet gesprongen explosieven in de grond zitten. Een deel van een verdacht gebied ligt in het dorp De Steeg en omvat grofweg een zone van circa 140 meter aan beide zijden van het spoor vanaf de Bentincklaan tot en met het spoorviaduct. In dit gebied gaat het om afwerpmunitie afkomstig van de geallieerden.
Duurzaamheid Van oudsher speelt de winning van energie zich vooral ondergronds af. Ooit raken de fossiele energiebronnen echter op en daarom is er de laatste jaren meer aandacht voor alternatieve, duurzame energieopwekking. Deze opwekking vindt meestal bovengronds en steeds meer lokaal plaats. Op lange termijn lijkt zonneenergie de belangrijkste duurzame energiebron, maar voorlopig spelen ook andere bronnen zoals wind en biomassa een belangrijke rol. Duurzaamheid draait echter niet alleen om energieopwekking, maar juist ook om energiebesparing. Het besef groeit dat er in dat opzicht vooral kansen liggen in de bestaande woningvoorraad. De meeste maatregelen in de nota ‘Rheden op weg naar CO2-neutraliteit’ hebben geen directe ruimtelijke impact. Wel wordt er gezocht naar locaties voor parkeerplaatsen met laadpunten voor elektrische auto’s. Daarnaast wordt ingezet op meer ruimte voor carpoolplaatsen, maar die ruimtevraag moet nog nader worden uitgewerkt. Mogelijk komen er op termijn ruimtelijke claims voor
Water en klimaatverandering De verandering van het klimaat heeft tot gevolg dat er meer neerslag in kortere tijd valt. In de zomermaanden zal de temperatuur stijgen en kan het erg droog worden. Om deze extremen zo goed mogelijk op te vangen, is het belangrijk dat regenwater snel van de straat is, maar niet gelijk wordt afgevoerd, als buffer voor droge periodes. Bij de inrichting van de waterhuishouding spelen drie elementen een rol: water vasthouden, water bergen en water afvoeren. Als er veel verharding is, kan water niet goed worden vastgehouden. Bovendien zorgt verharding voor een extra temperatuursstijging in warme periodes. De Steeg is een groen dorp en omringd 13
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
duurzame energieopwekking, maar voorlopig blijft het bij de impact van het plaatsen van zonnepanelen.
Externe veiligheid Ten noorden van het spoor loopt een hogedrukgasleiding. Rond die leiding ligt een veiligheidszone. Over de A348, de IJssel en de IJssellijn kan vervoer van gevaarlijke stoffen plaatsvinden. Het basisnet Spoor is bepalend voor het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor. In het basisnet is een risicoplafond vastgelegd, dit mag niet worden overschreden.
Flora en fauna De Steeg ligt tussen de Natura 2000-gebieden Veluwe en uiterwaarden van de IJssel. De natuurlijke kenmerken van deze gebieden worden beschermd door de Natuurbeschermingswet. De kern zelf bevat geen beschermde gebieden. De Flora- en faunawet beschermt een groot aantal soorten zoals vogels en vleermuizen. Ook de nesten en andere verblijfplaatsen zijn beschermd. Waar deze soorten precies voorkomen is niet bekend.
3.1.4 Financieel-economisch Werken Het beleidsplan ‘De economische toekomst van de gemeente Rheden’ en het economisch actieprogramma ‘Werk in uitvoering’ hebben als doel het behouden en verbeteren van het vestigingsklimaat voor bedrijven. Voor de detailhandel zet het beleid in op behoud van winkelgebieden en concentratie van winkels. Dit geldt ook voor het dorp De Steeg, maar gezien de beperkte detailhandel in De Steeg is het vraagstuk in De Steeg minder groot dan in de grotere dorpen. Gerelateerd aan zijn omvang kent De Steeg enige bedrijvigheid, welke duidelijk verbonden is met het dorp. Het aantal ZZPérs is daarentegen relatief hoog. Het aantal startende ondernemingen is de afgelopen jaren in de gemeente Rheden gegroeid. De gemeente Rheden wil het starten van een onderneming verder stimuleren en heeft daartoe een actieprogramma opgesteld. Twee concrete punten uit het actieprogramma die ook van toepassing zijn op De Steeg zijn een onderzoek naar bedrijfsruimte voor startende ondernemers en het stimuleren van startend-ondernemerschap aan huis.
Geluid Het leefmilieu in de woongebieden langs het spoor komt verder onder druk te staan als de plannen van het Rijk voor het ‘Programma Hoogfrequent Spoor’ en groei van het goederenvervoer doorgang vinden. Een forse toename van het treinverkeer kan leiden tot een significante aantasting van het woongenot (geluidsoverlast, trillingen) en de gezondheid (fijnstof, slaapproblemen) van direct aanwonenden en bewoners van de achterliggende straten en wijken. Bovendien kan het vaker en langer gesloten zijn van spoorwegovergangen leiden tot gevaarlijke wegsituaties en vertragingen in de aanrijdtijden van hulporganisaties. Het beleid ‘Hogere grenswaarden Wet geluidhinder’ stelt criteria voor een acceptabel geluidsniveau bij ruimtelijke ontwikkelingen.
Grondbeleid In de nota Grondbeleid kiest de gemeente voor een faciliterend grondbeleid. Dit houdt in dat op basis van het ruimtelijk beleid, waaronder deze structuurvisie, uitgangspunten worden vastgesteld waarmee de gemeente via samenwerkingsovereenkomsten met derden particuliere ontwikkelingen kan sturen, zonder zelf een grondpositie in te hoeven nemen. In dat opzicht volgt het grondbeleid het ruimtelijk beleid. Binnen het faciliterend grondbeleid kan het in bepaalde gevallen echter handig zijn om ook zelf over een grondpositie te beschikken en direct sturend te kunnen optreden. De grondeigendommen in de dorpskern De Steeg zijn beperkt tot voornamelijk de openbare ruimte zoals wegen, groenvoorzieningen, speeltuinen en het gebied rondom het gemeentehuis.
Luchtkwaliteit In De Steeg wordt thans voldaan aan de wettelijke luchtkwaliteitseisen. Bij nieuwe ontwikkelingen zal, zoals gebruikelijk, bekeken worden of er vanuit luchtkwaliteit beperkingen en/of aanbevelingen zijn. 14
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
3.1.5 Maatschappelijk Wonen, zorg en welzijn In De Steeg is het prettig en rustig wonen. De sociale samenhang en participatie lijkt toe te nemen, ondanks een beperkt verenigingsleven en voorzieningenniveau in het dorp. Wellicht dat deze verandering een relatie heeft met een actieve belangengemeenschap. Uit het rapport ‘Langer thuis in Rheden’ uit 2010 en het meerjarenbeleidsplan Wmo ‘Kantelen is een werkwoord 2013-2016’ blijkt de verwachting dat het aantal senioren in De Steeg van 75+ tussen 2010 en 2030 zal gaan stijgen van 7,6% naar 12,3%. Voor deze groep maar ook andere mensen met een zorgvraag en/of beperking betekenen de veranderingen in de zorg dat steeds meer mensen langer thuis wonen. Met de bevolkingsontwikkelingen in het achterhoofd wordt de afstemming tussen het ruimtelijk, zorg- en welzijnsbeleid dan ook steeds belangrijker.
Verkeer In De Steeg zijn twee gebiedsontsluitingswegen, namelijk de Hoofdstraat en de Van Aldenburglaan. De Hoofdstraat maakt onderdeel uit van de dorpenroute en vormde de voormalige hoofdontsluiting van het dorp. Het openbaar vervoer maakt hiervan gebruik en de Hoofdstraat maakt tevens onderdeel uit van de hoofdroute voor fietsverkeer. Door de aanleg van de A348 is het dorp via de Van Aldenburglaan rechtstreeks ontsloten op de hoofdwegenstructuur. De overige wegen in het dorp zijn erftoegangswegen. Volgens het ‘Verkeersveiligheidsplan’ worden de gebieden met erftoegangswegen 30km zone. Alleen het gebied bestaande uit de Ursula van Raesfeltlaan, Godard van Reedelaan en de Smidsallee (gedeeltelijk) moet nog worden ingericht als 30 km zone. Voor wat betreft het parkeren zijn er drie aandachtsgebieden: de woonstraten rondom het gemeentehuis, bij het kantoor van Attent en het Prinses Amaliaplein. Qua ontwikkelingen wordt op termijn de Van Aldenburglaan tot en met de Weertsdijk voorzien van fietsstroken en een dubbele asmarkering ten behoeve van het vergroten van de verkeersveiligheid. De fietsstroken moeten gaan aansluiten op een ontwikkeling zijnde doorgaande fietsroute richting Doesburg. De verkeersregelinstallatie (VRI) bij de kruising Hoofdstraat – Van Aldenburglaan wordt wellicht bij vervanging (ca. 2020) niet teruggeplaatst omdat dit vanuit verkeersveiligheid niet noodzakelijk is. Er zal dan gekeken moeten worden of alternatieven noodzakelijk zijn vanwege het verkeersveiligheidsgevoel van bewoners. Het reizigers- en goederenvervoer per spoor groeit eveneens. Het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft hiervoor het ‘Programma Hoogfrequent Spoorvervoer’ opgezet. Doel van het programma is dat uiterlijk eind 2020 de ruimte op het spoor is uitgebreid, waardoor meer reizigerstreinen op de trajecten tussen de grote steden in de Randstad, Noord-Brabant en Gelderland
Voorzieningen Het voorzieningenniveau van De Steeg is relatief laag. Een aantal basisvoorzieningen is aanwezig zoals een basisschool, winkels, kerk, openbaar vervoer en een dorpshuis. De voorzieningen zijn redelijk geconcentreerd langs en nabij de Hoofdstraat. Langs de Hoofdstraat zijn onder andere een bakker, een bloemist, een garage en wat horeca gevestigd. De exploitatie van landgoed Middachten en Rhederoord zijn andere belangrijke economische activiteiten (overnachtingen). 3.1.6 Openbare ruimte Beheer Net zoals op veel andere terreinen lopen ook de middelen voor onderhoud van de openbare ruimte terug. Dit noopt tot het maken van keuzes bij het ontwerp, de inrichting en het beheer om een bepaald kwaliteitniveau te behouden. De ‘Kadernota Beheer Openbare Ruimte 2013-2016’ bevat het ambitieniveau voor de toekomst en een link met de meerjarenplanning voor projecten. De keuze voor een bepaald beheerniveau is van invloed op de ruimtelijke kwaliteit en kan een ontwerp maken of breken. 15
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
3.1.7 Inwoners Met 1.115 mensen is De Steeg één van de kleinere dorpen van de gemeente Rheden. In de afgelopen 10 jaar daalde het aantal inwoners van het dorp De Steeg met 7,8% en dat is meer dan de 2,6% op gemeenteniveau. Het aantal huishoudens bleef in deze periode stabiel en met een gemiddelde woningbezetting van 2,16 wijkt het weinig af van het landelijk gemiddelde. De Steeg kent relatief veel koopwoningen, vrijstaande woningen en tweeonder-een-kap-woningen. Met 14 nieuwe woningen is er de afgelopen 10 jaar weinig nieuwbouw geweest. In De Steeg wonen relatief veel mensen met een leeftijd tussen de 45 en 64, zowel in vergelijking tot de gemeente Rheden als ten opzichte van Nederland. Het aandeel 65-plussers is in vergelijking met de rest van Nederland relatief groot, maar iets kleiner dan in de rest van Rheden. We kunnen stellen dat De Steeg, net als de rest van de gemeente, tamelijk vergrijsd is. Naar verwachting zet deze trend zich in de komende jaren voort.
kunnen rijden. Daarnaast maakt het programma de verwachte groei van het aantal goederentreinen mogelijk. Spelen In de beleidsnota Spelen ‘R(h)eden te meer om te spelen’ is de doelstelling opgenomen om voldoende speelvoorzieningen te realiseren voor een gezonde fysieke, mentale en sociale ontwikkeling van kinderen. Het uitgangspunt is 3% speelruimte per hectare uitgegeven bebouwd gebied. In De Steeg wordt deze 3% gehaald. Wel is er behoefte aan aanpassing van bestaande speelplekken en speeltoestellen. Groen In 2002 is een ‘Groenstructuurplan’ opgesteld welke is gericht op het bevorderen van een goede groenkwaliteit: visueel, functioneel en ecologisch. Uitgangspunten zijn: ruimtelijke samenhang en differentiatie. Het groenplan is opgebouwd in verschillende lagen. Het raamwerk (hoogste schaalniveau) bestaat uit de hoofdstructuren Hoofdstraat, Oversteeg-Diepesteeg en Van Aldenburglaan, Smidsallee en Parkweg. Er wordt ingezet op een duurzaam behoud van bestaande bomen en op den duur behoud en vervanging van enkele solitaire bomen op markante plekken. De zoneringslaag van De Steeg is verdeeld in drie zones: accent (zoals Hoofdstraat), bebouwing en natuur (zoals oevers en Smidsallee). Het ‘Bomenbeleidsplan’ geeft aan dat het streven gericht is op een aantrekkelijke parkachtige inrichting met op geschikte plaatsen grote solitaire bomen en daar waar minder ruimte is een losse beplanting van kleiner blijvende bomen. In de straten haaks op de Hoofdstraat worden, daar waar mogelijk, bomen geplant om enigszins het beeld van een bomenlaan te krijgen, zoals in de Van Aldenburglaan. Een aantal beuken aan de Hoofdstraat zal wijken om de parkachtige inrichting, met verspreid staande solitairen en groepen, te kunnen realiseren. Een enkele beuk op een geschikte plaats kan blijven staan.
‘Wellicht bestaande (leegstaande) panden verbouwen tot betaalbare starterswoningen’ - bewoner
16
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
3.2
uitgevoerde enquête, een dorpswandeling, buurtavonden, bewonersbijeenkomsten en gesprekken met (maatschappelijke) partners. De verkregen informatie heeft veel inzicht geboden in wat er op ruimtelijk gebied in het dorp speelt. Waar is men trots op en waar liggen er zorgen? Onderstaande afbeelding geeft een indruk van de genoemde aandachtspunten in het dorp. De input vanuit het dorp is verwerkt in de volgende paragraaf.
Autonome (her)ontwikkelingen
Momenteel zijn er locaties en gebieden in het dorp aan te wijzen waar een mogelijke (her)ontwikkeling te verwachten is of niet onwaarschijnlijk is. Het betreffen terreinen waar de huidige functie is beëindigd en de toekomstige functie nog niet volledig bekend is. Hierbij valt te denken aan de villa Rhederpark met naastgelegen bebouwing waar tot voor kort bijzondere doelgroepen werden gehuisvest, de voormalige bedrijfslocatie van het bedrijf Heijmans nabij de oostelijke entree van het dorp of de Kerk op Steeg. Genoemde locaties zijn allen gelegen in het lint van de Hoofdstraat. Een herontwikkeling binnen de kaders van het huidige bestemmingsplan is mogelijk. Tevens kan ten behoeve van een gewenst initiatief een nieuw bestemmingsplan worden opgesteld. Er is reeds een voorziene ruimtelijke ontwikkeling in procedure aan de zuidzijde van het dorp. Dit betreft een ontwikkeling ten behoeve van extensieve woningbouw onder de naam Oud Middachten. Deze ontwikkeling voorziet een stedenbouwkundige afronding van het dorp door middel van de realisatie van maximaal 8 woningen op onder andere voormalige agrarische erven. Deze woningbouwontwikkeling is opgenomen in het gemeentelijk woningbouwprogramma. Overige autonome ontwikkelingen betreffen het optimaliseren van een fietsverbinding vanuit het dorp richting en in de Havikerwaard en de zoektocht naar een geschikte locatie voor een jongerenontmoetingsplek (JOP). Deze ontwikkelingen zijn in een verkennende fase.
3.3
3.4
Analyse: wat is goed en wat kan beter
In 2014 zijn de sterke en zwakke punten en kansen en bedreigingen in relatie tot de bestaande ruimtelijke structuur in beeld gebracht en onderdeel van de ambitienota gemaakt. In de hierop volgende tabellen volgt een beknopte weergave van deze analyse.
‘Behoud de kleinschaligheid die typerend is voor De Steeg’
Input vanuit het dorp
- bewoner
Naast hetgeen dat is beschreven in de bovenstaande paragrafen is er veel input opgehaald uit het dorp. Deze input is verkregen door middel van een
17
Sterke punten
De Steeg heeft een aantrekkelijke ligging door de nabijheid van de natuurlijke omgeving van de Veluwezoom, het rivierlandschap en de landgoederen alsmede de stad Arnhem. De Steeg is verweven met de ontwikkelingsgeschiedenis van de landgoederen Middachten en Rhederoord en de bijbehorende historische karakteristieke gebouwen en monumenten. Goede bereikbaarheid door nabijheid van de A348, de dorpenroute en goede busverbinding met diverse haltes in het dorp. De Steeg kent een sterk historisch karakter met monumentale en karakteristieke bebouwing en groenelementen en een relatief grote historische dorpskern. Bewoners zijn over het algemeen tevreden over het wonen in De Steeg en de zelfredzaamheid is in orde. Het kleinschalige dorpse karakter met rust en groen wordt zeer gewaardeerd. Aanwezigheid van verblijfsrecreatie in de vorm van een camping en Bed & Breakfast’s. Goede ontsluiting voor wandelen en fietsen in de direct nabijgelegen Veluwe, uiterwaarden en landgoederen. Aanwezigheid van diverse maatschappelijke voorzieningen zoals een basisschool, gymnastieklokaal, dorpshuis, peuterspeelzaal en gemeentehuis. Deze voorzieningen fungeren als sociaal bindmiddel. Relatief veel bedrijvigheid in de vorm van horeca, detailhandel, enkele kantoren zoals Attent en het gemeentehuis. In de KvK staan 69 bedrijven in het dorp ingeschreven.
Zwakke punten
De Hoofdstraat is als een doorgaande weg ingericht met weinig attractieve uitstraling. De openbare ruimte is niet ingericht binnen de context van de historische allure van panden aan de dorpenroute. De woonstraten ten zuiden van de spoorlijn en de omgeving van Vingerhoed zijn aan onderhoud toe en missen kwaliteit en aansluiting bij het (historische) karakter van het dorp. Bewoners vinden dat er in een aantal straten te hard wordt gereden en ze missen in bepaalde woonstraten 30 km zones. Een goede verkeersveilige fietsverbinding richting en in de Havikerwaard ontbreekt. De nabijheid van de snelweg zorgt voor geluidsuitstraling richting het dorp. De spoorlijn ligt op relatief korte afstand tot woonbebouwing waarbij met name het goederenvervoer als hinderlijk wordt ervaren. Het Prinses Amaliaplein heeft onvoldoende een functie als dorpsplein door een gebrek aan dorpsactiviteiten op dit plein, de geparkeerde auto’s en een onduidelijke verkeerssituatie in relatie tot de Oversteeg. De historische verbinding Oversteeg en Diepesteeg is niet meer goed zichtbaar. De karakteristiek en massa van het cultuurhistorisch waardevolle klooster en bijbehorend terrein komt vanwege de ligging en beslotenheid door aangrenzend groen en bebouwing nauwelijks tot uitdrukking en is slecht toegankelijk. Het ruimtelijk beeld rondom Villa Rhederpark is verrommelt door het tankstation, garage, vele verharding en parkeren en doet daarmee afbreuk aan het historisch karakter van Rhederpark. Op het gebied van zorg ontbreekt het in De Steeg aan zorgvoorzieningen als een woon-zorgcomplex voor ouderen, huisarts, apotheek of eerstelijns
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
zorgvoorziening. Het dorpshuis heeft een beperkte functie als centrale sociale ontmoetingsplaats. De speeltuinen aan de Van Aldenburglaan en Vingerhoed zijn toe aan onderhoud en vernieuwing. Het ontbreekt op bepaalde delen aan een geleidelijke overgang tussen het stenige karakter van het dorp en de groene landgoedachtige uitstraling van het buitengebied. Door beperkte parkeercapaciteit nabij het gemeentehuis en het klooster in verhouding tot de functie van deze panden, neemt de parkeerdruk in de omgeving toe. De recreatieve toegankelijkheid en functionaliteit van de oevers en het water van de Steegse Haven voor het dorp is beperkt. Woningvoorraad in De Steeg kent relatief groot aantal rode en oranje energielabels en kent daarmee een relatief lage energetische kwaliteit.
Kansen
Het doorzetten van de reconstructie van de openbare ruimte, naar het voorbeeld van de Parkweg en omgeving, in andere delen van het dorp kan leiden tot een kwaliteitsimpuls van de openbare ruimte en daarmee de uitstraling van het dorp. Het versterken van het dorpshart met een centrale ontmoetingsfunctie op en rond het Prinses Amaliaplein. Meer mogelijkheden voor (horeca)voorzieningen en activiteiten kan hieraan bijdragen. Wellicht kan een nieuwe functie in de Kerk op Steeg hierin een functie vervullen. Bevorderen van het verkeersveiligheidsgevoel door instellen van 30 km zones in woonstraten en snelheidsremmende maatregelen op hoofdwegen. Ruimere functiemogelijkheden bieden voor panden aan de Hoofdstraat (zoals de kerk) om daarmee diversiteit en bedrijvigheid te behouden en het karakter van het dorpshart te versterken. Versterken verbinding (visueel/toegankelijkheid) met de Steegse Haven zoals een wandelpaadje langs de oevers (bijvoorbeeld via het historische gelegen lijnpad) en een strandje tegenover het gemeentehuis. Ook het Rivierklimaatpark biedt kansen om het water en de uiterwaarden meer met het dorp te verbinden. De toe- en doorgankelijkheid van het dorp voor mensen die slechter ter been zijn kan worden verbeterd. Denk daarbij o.a. aan barrièrewerking Hoofdstraat en looproutes bushalte. Toegankelijk maken van het kloosterterrein en daarmee de zichtbaarheid, bereikbaarheid en de beleefbaarheid van het kloosterterrein als markant object vergroten. Eventuele herontwikkeling van het terrein biedt de mogelijkheid voor het toevoegen van levensloopbestendige woningen en combinaties van wonen/werken. Versterken historisch karakter door de aanwezigheid van de landgoederen meer te benutten en zorgvuldig om te gaan met karakteristieke beeldbepalende panden. Verbetering van groene en dorpse karakter door inpassen van parkeerplaatsen bij afrit van de snelweg, gemeentehuis en voormalig gemeentehuis (Attent) met groen. Hiërarchie aanbrengen in straten en wegen ten behoeve van de cultuurhistorische leesbaarheid. Door anders om te gaan met inrichtingsprincipes kunnen bepaalde wegen met een cultuurhistorische waarde (historische routes en schaapsdriften) zich onderscheiden van andere wegen. Heldere en attractieve overgangen van het buitengebied naar het dorp dragen bij het besef van de bebouwde kom (snelheid, veiligheid) en vormen een
19
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
visitekaartje van het dorp. De klimaatverandering heeft als gevolg meer droogte, hitte en wateroverlast. Hierop inspelen door bijvoorbeeld meer groen kan goed samengaan met het versterken van natuurwaarden en de ruimtelijke kwaliteit. Meer inhoudelijke verbinding maken tussen energetische verbetering van de woningvoorraad en het toekomst- en levensloopbestendig maken van woningen. Meer aandacht voor een gezonde fysieke leefomgeving bij de ontwikkeling van ruimtelijke plannen. Te denken valt aan onderwerpen als beweegvriendelijkheid (of mensen makkelijk en veilig lopend of op de fiets naar werk, school en winkels kunnen), voldoende speelgelegenheid, gezond binnenmilieu van gebouwen, de milieukwaliteit (geluid, lucht, bodem, externe veiligheid) en voldoende toegankelijk groen en water. Optimaliseren van recreatieve dag- en verblijfsvoorzieningen door verruimen van gebruiksfuncties, vergroten van mogelijkheden voor activiteiten en meer voorzieningen voor dagrecreanten. Een voorbeeld is een fietsverbinding met de Havikerwaard en extra picknickbankjes. Ontwikkeling rondom Oud Middachten met een nieuwe structurele functie en als stedenbouwkundige afronding van het dorp. Door meer samenhang aan te brengen tussen particulier groen, openbare groen en water kan het leefgebied van de fauna in De Steeg structureel verder worden verbeterd. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat de aanwezigheid van veel groen een positief effect heeft op de volksgezondheid. Door bevolkingsontwikkelingen neemt de behoefte aan (grootschalige) uitbreiding af. De nadruk komt te liggen op kleinschalige nieuwbouw en aanpak en renovatie van de bestaande woningvoorraad. Dat biedt kansen om een duurzame ontwikkeling van de gebouwde omgeving te realiseren, waarbij wordt ingezet op kwaliteit, comfort, energieprestatie en toekomstwaarde van de woningen. Meer betaalbare woningen voor starters en senioren waardoor voor bewoners huisvesting in het eigen dorp mogelijk blijft. Door daken te benutten voor plaatsing van zonnepanelen ontstaan er kansen voor grootschalige opwekking van zonne-energie. Aantrekkelijker inrichten van parkeerplaats bij afrit snelweg A348 met wellicht tevens functie als transferium met tankstation Hoofdstraat, kiosk en uitzichtpunt. Wellicht kan parkeerplaats rol spelen in opvangen van parkeerdruk in het dorp. Aandacht voor beeldkwaliteit van bebouwing en openbare ruimte passend bij het dorpse karakter van De Steeg. Werk met werk maken in de openbare ruimte door bijvoorbeeld bij vervanging van riolering tevens de openbare ruimte op te waarderen en leefomgeving te verbeteren (zie Parkweg).
20
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Bedreigingen
Inwoners van het dorp ondervinden in overlast van het treinverkeer. Het leefmilieu in de woongebieden langs het spoor komt ernstig onder druk te staan als de voorgenomen groei van met name het goederenvervoer alsnog doorgang vindt. Een mogelijke algemene ontwikkeling is dat de betaalbaarheid door stijgende huren in relatie tot niet meestijgende lonen een thema wordt. Ook worden er huurwoningen verkocht waarmee het aanbod huurwoningen daalt, eigendom versnipperd en een drempel kan zijn voor toekomstige verbeteringen in de leefbaarheid op buurtniveau.. Onvoldoende sturing op locatiegebonden woonvormen en woningaantallen kan tot gevolg hebben dat woonbehoeften en –wensen van bewoners niet aansluiten en de sociale samenhang in het dorp onder druk kan komen te staan. Energiezuinig maken van woningen en energieopwekking kan conflicteren met beleid en regelgeving voor monumenten en flora en fauna. Het terrein en het pand achter het Wapen van Athlone is al enige tijd in onbruik waarmee verloedering op de loer ligt. Met infiltreren van hemelwater door middel van diepinfiltratie kunnen (vloei)stoffen meekomen die een negatief effect hebben op de bodemkwaliteit (bijvoorbeeld olie). Middelen voor onderhoud van openbare ruimte worden steeds beperkter en daarmee kan de kwaliteit van de woon- en leefomgeving en het vestigingsklimaat onder druk komen te staan. Het effect van de economische crisis kan leiden tot een vermindering van bedrijvigheid en werkgelegenheid en negatieve gevolgen hebben op de leefbaarheid door leegstaande winkels, woningen en bedrijfspanden. Het gevolg van de veranderingen in de zorg is dat steeds meer mensen met ernstigere beperkingen langer thuis blijven wonen. Het is de vraag of de woningvoorraad in De Steeg voldoende geschikt is voor een langer verblijf thuis. Ditzelfde geldt voor een toenemende vergrijzende bevolking waar de voorzieningen en inrichting van het dorp onvoldoende in voorziet en de vraag is of woningen hierop zijn toegerust. Regelmatig dienen zich bij de gemeente initiatiefnemers aan die een woonvorm voor begeleid wonen voor kwetsbare groepen bewoners willen realiseren. De capaciteit van buurten om meerdere van dit soort woongroepen op te kunnen vangen, is in sommige gevallen beperkt. Het ontbreekt de gemeente aan beleid om hierop sturing te geven. Een steeds nadrukkelijkere wens is om terughoudend te zijn met het verlenen van hogere geluidswaarden. Voor ruimtelijke vraagstukken is dit echter niet altijd gewenst, omdat ruimtelijke oplossingen daardoor moeilijker van de grond te krijgen zijn, bijvoorbeeld langs het spoor. De investeringscapaciteit bij de gemeente en haar partners staat onder druk en de tijd dat grote ruimtelijke investeringen zichzelf eenvoudig en snel terugverdienen lijkt voorbij. Dit stelt de gemeente voor grote uitdagingen om gewenste ontwikkelingen toch van de grond te krijgen.
21
Conclusie analyse Er kan gesteld worden dat er in ruimtelijk opzicht veel goed is in het dorp. Structureel gezien behoeft het dorp geen drastische aanpassingen. De uitdaging zit vooral in het beter benutten van (potentiële) ruimtelijke kwaliteiten (zoals cultuurhistorische structuren en elementen). De sterke ontwikkelingsgeschiedenis en verbondenheid met de landgoederen, de Veluwe en de IJssel vormen elementen die verder uitgebouwd kunnen worden. De ligging direct aan de IJssel vormt een nog onvoldoende benutte potentie in recreatief opzicht. Daarnaast zijn er enkele concrete locaties of gebieden aan te wijzen die verbeterd kunnen worden. Denk hierbij aan het verbeteren van de kwaliteit van de openbare ruimte (in delen van het dorp), het verkeersveiligheidsgevoel vergroten in relatie tot de hoofdontsluitingsroutes en woonstraten en het stimuleren en verder ontwikkelen van de zone langs de Hoofdstraat voor bedrijvigheid en ontmoeting. Een aantal meer algemene ontwikkelingen en vraagstukken vraagt ook voor het dorp De Steeg om een nadere ruimtelijke uitwerking. Het gaat dan om ontwikkelingen op het gebied van zorg en vergrijzing, klimatologische veranderingen en fluctuaties in de economie met de bijbehorende gevolgen. Met een andere uitwerking hiervan voor De Steeg kan in de toekomst worden geanticipeerd in beleidsnota’s, afwegingen bij ruimtelijke initiatieven en het beheer van de openbare ruimte. Dit vraagt om slimme oplossingen en keuzes om in tijden waarin de beschikbare middelen beperkt zijn toch te komen tot verdere ontwikkeling. De te formuleren ruimtelijke ambities voor het dorp richten zich vooral op een na te streven kwaliteitsverbetering om zowel de kracht van het dorp te kunnen behouden en de kwaliteit van de woon- en leefomgeving verder uit te bouwen.
‘Zorg voor betere waterafvoer bij plensbuien’ - bewoner
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
4
De Steeg van straks
jong tot oud en van zorgbehoevend tot vitaal heeft er zijn plek. Huizen worden verbouwd naar de behoefte van de bewoner maar met respect voor de historie. De openbare ruimte is goed toegankelijk en ouderen en zorgbehoevenden hebben de benodigde zorg fysiek of digitaal altijd dichtbij. Kinderen kunnen om de hoek naar school, buitenspelen kan veilig op straat of in de speeltuin en voor de sportievelingen is Het Parkhuis, sportclub EDS of de Steegse Haven de plek voor sport en spel. Wandelen, fietsen, zwemmen, sporten of tuinieren op de volkstuin. Een ommetje over landgoed Middachten of Rhederoord of toch een ommetje langs het klooster met haar verscholen begraafplaatsje en de oevers van de Steegse Haven? Het is voor handen.
Wanneer er een helder beeld is van ‘De Steeg van vandaag’ kan worden overgegaan tot het formuleren van ambities voor ‘De Steeg van morgen’. In dit hoofdstuk staat de ambitie op het dorp tot 2030 centraal. In paragraaf 4.1 staat de algemene ambitie centraal. In paragraaf 4.2 t/m 4.4 wordt aan de hand van drie thematische ambities de focus en de dorpsidentiteit van De Steeg verwoord. Elk thema bevat de ambitie en een toelichting op de hieraan gekoppelde gewenste maatregelen. In hoofdstuk 5 komt een nadere uitwerking van deze maatregelen in tijd en financiële dekking aan bod.
4.1
Overlast is iets van vroeger. Treinen en auto’s zijn stiller dan ooit tevoren en de nieuwste generatie geluidsweringen zijn bescheiden van formaat en qua ruimtelijke impact. De forse regenbuien zorgen niet voor overlast. Bij regen ontstaan er aan de randen van het dorp natuurlijke vijvers en bij veel regen loopt het water in mooi in de straat geïntegreerde stroompjes naar de IJssel. Hitte? Door de lommerrijke straatjes, de nabijheid van landgoederen en bossen en de verkoeling van de IJssel is het prima toeven in de zomer. De Steeg, een klein en fijn dorp om in te wonen, werken en leven.
De steeg, mijn dorp van morgen
De Steeg, een vitaal landgoederendorp waarin het prettig wonen, leven en werken is. Vanaf de Middachterallee ontmoet je bij het binnenrijden van De Steeg een gemoedelijke sfeer. De Hoofdstraat met zijn groene vriendelijke uitstraling en de winkeltjes, horeca en (nabije) overnachtingsmogelijkheden nodigen bewoners, recreanten en toeristen uit voor een moment van ontspanning en ontmoeting. Het decor van historische beeldbepalende panden en zorgvuldig ingepaste nieuwbouw ademt een rijke historie waarin de tijd niet heeft stilgestaan. De Steeg nodigt uit voor een stop of in ieder geval even de voet van het gaspedaal. Het Prinses Amaliaplein leent zich uitstekend voor een ontmoeting van bewoners onderling maar ook voor recreanten en toeristen. Festiviteiten, een terrasje, de markt en andere activiteiten vinden plaats in een ambiance van een gezellig ingericht en groen dorpsplein. Een dorpsplein zoals het bedoeld is! De Kerk op Steeg en het Parkhuis vormen de plek waar maatschappelijke, culturele en sportieve activiteiten voor jong en oud samen komen. De basisschool aan de Parkweg blijft de basis van waaruit de nieuwe generatie Stegenaren de wereld ontdekt. Verderop aan de Hoofdstraat blijven het gemeentehuis en de voormalige gemeentehuizen de kantoorfunctie continueren.
De Steeg, het is mijn dorp van morgen!
Het wonen is goed in De Steeg. De verschillende woonbuurtjes zijn divers van karakter en de openbare en particuliere ruimte vloeien op een natuurlijke wijze in elkaar over. Het dorp en het buitengebied zijn verweven. Elke doelgroep van 23
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
dorpsentree
hoofdontsluiting
woonmilieus
projectlocatie
speellocatie
wandelpad
historische structuur
markante bebouwing
aandachtslocatie
zichtrelatie
vitale dorpsas
IJsseloever
spoorlijn
plangrens
landgoed
Ambitiekaart De Steeg 2030
24
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
4.2
Landgoederendorp
Oversteeg 12 (terrein woonzorgnet) kunnen daaraan bijdragen. Zo kan ook een herontwikkeling van het perceel Hoofdstraat 33 (voormalig Heijmansterrein) met representatieve bebouwing en inrichting een kans zijn om bij te dragen aan het versterken van een aantrekkelijke dorpsentree en dorpsaangezicht. Het kloosterterrein aan de Oversteeg kan door het toegankelijk te maken meer onderdeel vormen van het dorp en bijdragen aan de beleving van de historische ontwikkelingsgeschiedenis van het dorp. Een functionele invulling van het terrein en/of de gebouwen die kunnen bijdragen aan de beleefbaarheid en de maatschappelijke betekenis hiervan heeft een meerwaarde voor het dorp. De nadrukkelijke wens ligt er om zorgvuldig en doordacht om te gaan met nieuwe ruimtelijke ingrepen in relatie tot de landgoederen en de cultuurhistorische karakteristiek van het dorp.
Ambitie Het dorp De Steeg is ontstaan op de grens van de landgoederen Middachten en Rhederoord. Vanuit deze grens is De Steeg gegroeid tot het dorp wat het nu is: een pittoresk dorp waar vanuit de landgoederen zichtbaar en voelbaar zijn. Het landgoederenkarakter uit zich aan de randen van het dorp in het parkachtige landschap met statige lanen en prominent aanwezige landhuizen met bijbehorende gebouwen. In het dorp zelf is de nabijheid van de landgoederen merkbaar door de boerderijen en huizen in de kenmerkende kleuren van de landgoederen. Voorbeelden hiervan zijn te zien aan de Parkweg, Diepesteeg, Hoofdstraat en Oversteeg. Dankzij deze landgoederen en de daarmee samenhangende ontwikkeling van infrastructuur, zoals de aanleg van tramhaltes en treinstations, werd De Steeg aantrekkelijk voor recreatief verblijf en breidde het dorp steeds verder uit met hotels en pensions. Hierdoor heeft het dorp een relatief groot historisch dorpsgebied met karakteristieke en monumentale panden langs met name de Hoofdstraat. De kenmerkende ontstaansgeschiedenis vanuit de landgoederen Middachten en Rhederoord en de aanwezigheid van karakteristieke en monumentale panden, bieden de kans om het thema Landgoederen meer tot uitdrukking te laten komen en hierin onderscheidend te zijn ten opzichte van de andere dorpen. Centraal binnen dit thema en leidend voor de uitwerking hiervan in maatregelen staan de begrippen landgoedkarakter, statig, parkachtig, monumentaal en karakteristiek. Dit kan zich uiten door hiermee rekening te houden bij herinrichtingsmaatregelen in de openbare ruimte zoals bij straten (b.v. klinkers), groenvoorzieningen (b.v. rododendrons en beukenhagen) en speeltuinen (b.v. speelhuis als kasteel), maar ook door dit te benutten bij de dorpsentrees als visitekaartje van het dorp en de wijze waarop wordt omgegaan met beeldkwaliteit en nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Dat de focus van dit thema ligt op het behoud en versterken van het cultuurhistorische karakter van het dorp betekent geenszins dat er geen ruimte is voor nieuwe ontwikkelingen. Zo kan de omgeving van Villa Rhederpark aan ruimtelijke kwaliteit winnen door de inrichting van de omgeving meer af te stemmen op de historische context. Verplaatsing van het tankstation, herinrichting van de parkeerplaatsen en herontwikkeling van het perceel
Sfeerimpressie ter inspiratie: blik uit het zicht
25
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Maatregelen Om de ambitie voor het thema Landgoederendorp te verwezenlijkheden zijn de maatregelen hiervoor gelegen in de sfeer van (beleidsmatige) inspiratie- en toetsingskaders en maatregelen die getroffen kunnen worden in samenhang met het beheer en onderhoud van de openbare ruimte. Waar we als gemeente ingrepen plegen bij groen- en wegonderhoud en ruimte is om vanuit reguliere budgetten bij te dragen aan versterking van dit thema, zal dit worden benut en is de ambitie richtinggevend. Om dit streven kracht bij te zetten zal een streefbeeld worden opgesteld voor de beeldkwaliteit van de openbare ruimte en bebouwing waarin het dorpse en karakteristieke beeld van De Steeg tot uitdrukking komt. Daar waar toekomstige ontwikkelingen op onderstaande aandachtslocaties zich zullen voordoen en het bestemmingsplan gewijzigd moet worden, zal afgewogen worden in hoeverre deze een bijdrage leveren aan de versterking van de hier geformuleerde ambitie.
‘In het dorp kunnen we meer doen met de prachtige landgoederen, denk aan recreatie en toerisme’ - bewoner
‘Het zicht op de parkeerplaatsen van het (voormalige) gemeentehuis is storend in het historische beeld’ bewoner
26
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
dorpsentree
groen structuur
landgoed
markante bebouwing
zichtrelatie
aandachtslocatie
historische structuur
Themakaart landgoederendorp
27
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
4.3
Vitale dorpsas
maar anderzijds ook met het ontdekken door middel van toeristische informatievoorzieningen waarin de historie tot uitdrukking komt. Een levendig dorpsplein vormt naast voorzieningen als het Parkhuis en de basisschool een van de sociale schakels in het dorp waarin ook het ontmoeten centraal staat. Het Prinses Amaliaplein heeft de potentie van zo’n dorpsplein ware het niet dat de inrichting van en om het plein om een kwaliteitsslag vraagt en panden, zoals de Kerk op Steeg, rondom het plein de centrale ontmoetingsfunctie van een dorpsplein met b.v. horeca en culturele activiteiten ontberen.
Ambitie De Steeg is het enige kleinere dorp waar de dorpenroute het centrum van het dorp met zijn verschillende voorzieningen doorsnijdt en waar het gevoel van een dorpshart aanwezig is. Om dit te kunnen behouden en versterken ligt de ambitie bij het vergroten van mogelijkheden voor bedrijfsactiviteiten in panden langs de Hoofdstraat en ruimte geven voor ondernemen. Dit biedt kansen voor nieuwe ontwikkelingen in bestaande leegstaande panden, geeft ruimte aan versterking van het dorpshart en kan stimulerend werken voor de vergroting van de aantrekkelijkheid voor recreatie en toerisme. Mogelijkheden voor bedrijfsactiviteiten worden geboden in de sfeer van kleinschalige kantoorfuncties, winkels, horeca en maatschappelijke en culturele voorzieningen. De kracht is om hierbij gebruik te maken van het aanwezige karakteristieke decor van beeldbepalende en monumentale panden. Het beleven van De Steeg heeft enerzijds verbinding met voorzieningen langs de Hoofdstraat
Een uitdaging vormt een aantrekkelijkere inrichting van en rondom het kruispunt Van Aldenburglaan-Hoofdstraat en het vergroten van het verkeersveiligheidsgevoel. In de huidige situatie zijn de verkeersstructuren en het gemotoriseerde verkeer dominant aanwezig en dit beïnvloedt het gebruik van het dorpsplein en mogelijke relaties naar omliggende panden negatief.
Sfeerimpressie ter inspiratie: vitale dorpsas
Sfeerimpressie ter inspiratie: herinrichting dorpsplein
28
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Maatregelen De verwezenlijking van de ambitie Vitale dorpsas kan gestimuleerd worden door enerzijds de planologische gebruiksmogelijkheden te verruimen en daarmee meer flexibiliteit te bieden voor bedrijfsmatige activiteiten. Hiermee ontstaat ruimte om te kunnen ondernemen en in te kunnen spelen op de vraag van de markt. Het versterken van het recreatieve toeristische aspect draagt bij aan de ambitie om de bedrijvigheid aan de dorpsas te stimuleren. Anderzijds kan dit door maatregelen te nemen in de openbare ruimte waardoor een meer uitnodigend en aantrekkelijker beeld ontstaat. Dit kan zijn door bij bestrating te kiezen voor ander materiaalgebruik, het plaatsen van bepaald straatmeubilair of het verkeersveiligheidsgevoel te vergroten voor voetgangers en fietsers. Maatregelen die het decor van de openbare ruimte als verblijfsgebied versterken. Een belangrijke maatregel is om een integraal ontwerp te maken voor het gebied rondom het kruispunt Van Aldenburglaan-Hoofdstraat. Dit gebied vormt een essentieel onderdeel van de dorpsas en kan in samenhang met onder meer de Kerk op Steeg en het Prinses Amaliaplein het hart vormen van het dorp. Kleinschalige toeristische informatievoorzieningen kunnen de beleefbaarheid van het dorp ondersteunen. Samenwerking hiervoor met ondernemers uit de toeristische sector is hiervoor wenselijk.
‘Meer winkels en horeca in De Steeg kan alleen als bewoners er zelf ook gebruik van gaan maken’ - bewoner
‘Maximale flexibiliteit voor bedrijfsactiviteiten in bedrijfspanden’ - ondernemer
29
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
kampeerterrein
projectlocatie
vitale Dorpsas
hoofdontsluiting
logies
toeristisch informatiepunt
bestaande jachthaven
attractieve zitplek
recreatieve padenstructuur
landgoed
Themakaart vitale dorpsas
30
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
4.4
Steegs wonen
openbare ruimte waarin obstakels voor ouderen worden beperkt en waarin kinderen een veilige weg kunnen vinden naar bijvoorbeeld speelgelegenheden en de basisschool kunnen hierin een bijdrage leveren. Onderdeel hiervan is ook de verbinding van het dorp naar buiten zoals een veilig fietspad naar en door de Havikerwaard en de beleefbaarheid en toegankelijkheid van de oeverzone van de Steegse Haven. Dit geeft ruimte voor ontspanning.
Ambitie De Steeg is een prettig dorp om te wonen en te leven. De toekomstbestendigheid hiervan vraagt om op een aantal terreinen verbeteringen door te voeren en in te spelen op een duurzame woon- en leefomgeving. De trend van een toenemende vergrijzing en het langer zelfstandig blijven wonen van ouderen vraagt om ruimte te bieden voor verbouwingen van woningen gericht op het langer zelfstandig wonen van ouderen. Kwaliteit van woningen in de vorm van voldoende woonoppervlak, flexibele inrichting, comfort en duurzame energiebesparing- en opwekking zijn daarbij uitgangspunten. Ook de spaarzame nieuwbouwmogelijkheden moeten toekomstgericht zijn. Daarnaast is het streven gericht op een evenwichtige demografische opbouw van het dorp en dat betekent dat niet alleen de woningvoorraad maar ook de woon- en leefomgeving ingericht moet zijn op het kunnen bedienen van de verschillende leeftijdsgroepen. Een toegankelijke
Sfeerimpressie ter inspiratie: recreëren aan de Steegse Haven
‘Een strandje en ommetje langs de Steegse Haven zou heel fijn zijn voor bewoners’ - bewoner
Sfeerimpressie ter inspiratie: vergoten gevoel verkeersveiligheid
31
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Maatregelen Het Steegs wonen draagt bij aan een duurzame woon- en leefomgeving. Maatregelen die hieraan kunnen bijdragen zijn het vergroten van de woon- en energetische kwaliteit van woningen en levensloopgeschikte woningen door middel van bijvoorbeeld prestatieafspraken met woningbouwcorporaties en de maatregelen volgend uit de Woonvisie. Voor het handhaven van de woonkwaliteit zal de gemeente de ontwikkelingen rondom het personen- en goederenvervoer op het spoor nauwlettend blijven volgen. Aandacht voor de verschillende leeftijdsgroepen hoort ook bij een duurzame woon- en leefomgeving. Voldoende kwalitatief goede speeltuinen, een openbare ruimte die goed toegankelijk is voor ouderen en een jongerenontmoetingsplaats. Ook het borgen van ruimte om te kunnen recreëren zoals in de vorm van tuinieren op de volkstuin en de mogelijkheid voor bewoners om een ommetje te maken of richting de Havikerwaard te fietsen. Voor de beleefbaarheid van de Steegse Haven gaan we met bewoners een integraal ontwerp maken waarin zowel een ommetje, een strandje als een uitzichtpunt worden meegenomen. De mogelijkheden voor realisatie hiervan zullen uit het ontwerp en de daaropvolgende besluitvorming volgen. Medewerking van de verschillende eigenaren is daarbij noodzakelijk. In het kader van verkeersveiligheid(sgevoel) streven we een fietsveilige route na vanaf de Van Aldenburglaan naar de Havikerwaard en verkeersremmende maatregelen op de gebiedsontsluitingswegen. Voor een duurzame leefomgeving zullen we in beeld brengen waar sprake is van wateroverlast en welke maatregelen daarvoor nodig zijn.
‘Geef jong, oud en alles wat er tussen zit een plek in het dorp’ - bewoner
‘Voer 30- km zones in het dorp in’ - bewoner
32
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
ruiterpaden
fietsverbinding Havikerwaard
relatie Steegse Haven dorpshuis
woonmilieu
speellocatie
Kerk op Steeg
volkstuin
toegankelijkheid bossen
snelheidsreductie invalswegen basisschool
spoorlijn
wandelpad
Themakaart Steegs wonen
33
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
5
Uitvoering
5.1
Inleiding
aanzienlijk deel van de ambities en maatregelen zal via deze weg behaald moeten worden. Grondexploitaties Voor een ander deel van de maatregelen ligt een meer projectmatige aanpak voorhanden met bijbehorende instrumenten.
Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. De Wro kent een strikte scheiding tussen beleid, normstelling en uitvoering. In de wet is gekozen voor de vastlegging van het strategisch omgevingsbeleid in een verplicht ruimtelijk beleidsdocument: de structuurvisie. De Wro eist dat ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening voor het gehele grondgebied van de gemeente één of meerdere structuurvisies worden vastgesteld.
Met de ‘Nota Grondbeleid 2010’ zijn kaders gesteld voor de wijze waarop de gemeente Rheden op de grond- en vastgoedmarkt opereert en invulling geeft aan haar ruimtelijke doelstellingen. Het grondbeleid is geen doel op zich, maar een instrument om beleidsdoelen te realiseren op het gebied van onder meer ruimtelijke ontwikkeling, wonen, bedrijvigheid, maatschappelijke ontwikkeling en verkeer. Via het grondbeleid kan de gemeente regie behouden over nieuwe ontwikkelingen en zaken initiëren die niet door de markt worden opgepakt. De basis voor het strategisch grondbeleid van de gemeente Rheden bestaat uit een aantal uitgangspunten: De structuurvisie is input voor het strategisch grondbeleid; Daar waar marktontwikkelingen aansluiten bij het gemeentelijke beleid is geen gemeentelijke interventie in de vorm van actief grondbeleid nodig; Het grondbeleid ondersteunt het ruimtelijk beleid en daarmee een aantal maatregelen dat ruimtelijk, functioneel en financieel met elkaar samenhangt; Voor een goede regievoering is een zekere mate van grondbezit noodzakelijk; Het grondbeleid wordt uitgevoerd via een zelfvoorzienende grondexploitatie.
De voorliggende structuurvisie voor het dorp De Steeg laat keuzes zien over de gewenste ruimtelijke ontwikkeling op lange termijn en de daarvoor noodzakelijke maatregelen op korte termijn met als doel de leefbaarheid van het dorp en de omgeving te behouden c.q. te verbeteren. Deze uitvoeringsparagraaf gaat specifiek in op de vraag hoe de langetermijnvisie en maatregelen uit het vorige hoofdstuk kunnen worden behaald. Op grond van de Wro moet de haalbaarheid van ambities en plannen in een structuurvisie namelijk in voldoende mate zijn aangetoond.
5.2
Instrumenten voor uitvoering
Er staat de gemeente een aantal instrumenten ter beschikking om de ambities uit deze structuurvisie waar te maken en de maatregelen uit het vorige hoofdstuk te realiseren:
Op basis van deze uitgangspunten wordt een keuze gemaakt voor een actief, dan wel passief grondbeleid of een vorm van publiekrechtelijke samenwerking. Als de te ontwikkelen locatie in eigendom is van de gemeente kan zij de exploitatiekosten van een ontwikkeling verrekenen met de opbrengsten uit de grondverkoop. De verantwoording voor (de ramingen van de) kosten en opbrengsten van grondexploitaties vindt plaats via de meerjaren ‘Beleids- en Beheersbegroting Grondexploitaties’ (BBG) en paragraaf ‘Grondbeleid’ bij de
Bestemmingsplannen en sectoraal beleid Allereerst heeft de structuurvisie een zelfbindend karakter. Dat wil zeggen dat het bestuursorgaan dat de visie vaststelt zich hiermee bindt aan de inhoud ervan als kader bij concrete ruimtelijke beslissingen, zoals besluiten ten aanzien van toekomstige bestemmingsplannen of aanvragen om vergunningen met een goede ruimtelijke onderbouwing. De structuurvisie speelt in die zin ook een belangrijke rol bij de vorming van bepaalde sectorale beleidstukken. Een
34
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
begroting en jaarrekening. Overigens is er momenteel geen grondexploitatie in de BBG binnen het dorp De Steeg.
leggen in een privaatrechtelijke overeenkomst. Het vragen van zo’n bijdrage kan alleen op een minnelijke manier, via een anterieure overeenkomst, en kan niet publiekrechtelijk worden afgedwongen. Vooralsnog wordt er in Nederland nauwelijks gebruik gemaakt van dit instrument. Gezien de onzekere uitkomst van dergelijke onderhandelingen kiezen wij er in De Steeg evenmin voor dit instrument in te zetten voor het financieren van nieuwe ontwikkelingen.
Naast de gemeente kunnen uiteraard ook particuliere partijen projecten realiseren. In de praktijk betreft het veelal verzoeken voor medewerking aan nieuwe woningbouwontwikkelingen. De kosten die de gemeente hiervoor maakt, kunnen via een overeenkomst of exploitatieplan op de initiatiefnemer worden verhaald. De gemeente kiest hierbij in eerste instantie voor een minnelijke vorm van samenwerking boven het inzetten van publiekrechtelijke instrumenten. Het heeft onze nadrukkelijke voorkeur om in overleg met de initiatiefnemers tot goede afspraken te komen over de kosten en kwaliteitseisen van de gewenste ontwikkeling. Alleen als het niet lukt om tot zo’n anterieure overeenkomst te komen, en de gemeente wil de ontwikkeling wel mogelijk maken, wordt een exploitatieplan opgesteld.
5.3
Uitvoeringsmaatregelen
De hierop volgende uitvoeringstabel bevat een overzicht van alle maatregelen uit deze structuurvisie. De tabel moet niet worden beschouwd als een statisch geheel, maar als een leidraad, aan te passen aan de ontwikkelingen die zich gaan voordoen. Of projecten daadwerkelijk kunnen worden uitgevoerd hangt namelijk niet alleen af van de bereidwilligheid van (grond)eigenaren om mee te werken aan gewenste ontwikkelingen, maar ook van kansen die zich al dan niet voordoen. Bijvoorbeeld in het verkrijgen van subsidies of cofinanciering. Bovendien kunnen nieuwe inzichten in de toekomst leiden tot een wens om prioriteiten anders te leggen. Daarom wordt de uitvoeringstabel met enige regelmaat geëvalueerd en verantwoord (zie paragraaf 5.4).
Nieuwe instrumenten Wro De Wet ruimtelijke ordening biedt de gemeente nog een aantal specifieke instrumenten, onder andere voor kostenverhaal. Bij bovenwijkse verevening kunnen de kosten van bovenwijkse voorzieningen, zoals de aanleg van hoofdinfrastructuur, worden toegerekend aan gebieden en projecten die gebaat zijn bij deze voorzieningen. In het geval van De Steeg ligt het gebruik van dit instrument niet voor de hand vanwege het geringe aantal projecten met bovenwijkse voorzieningen en een eveneens gering aantal projecten waarover deze kosten kunnen worden verevend. Met het instrument van bovenplanse verevening kunnen financiële overschotten van winstgevende locaties, de zogenaamde verdienlocaties, worden ingezet om tekorten op andere locaties te verevenen. Dit instrument is bijvoorbeeld geschikt om de opbrengsten van woningbouwontwikkelingen in uitleggebieden in te zetten voor binnenstedelijke ontwikkelingen, die door hun aard vaak hogere kosten met zich meebrengen. In De Steeg zien wij, ook op langere termijn, geen grootschalige verdienlocaties. Daarom biedt het instrument van bovenplanse verevening op dit moment geen meerwaarde en wordt het vooralsnog niet ingezet. Het is ook mogelijk om bij nieuwe ontwikkelingen een financiële bijdrage aan bepaalde ruimtelijke ontwikkelingen, zoals de aanleg van infrastructuur, vast te
De uitvoeringstabel gaat onder meer in op de planning van projecten voor de korte termijn, middellange termijn en lange termijn, mogelijke inzet van instrumenten en bevat een indicatie van de kosten en mogelijke dekkingsbronnen.
35
Uitvoeringstabel structuurvisie De Steeg
Landgoederendorp (§ 4.2)
2.
Vergroten allure door aanbrengen groenstructuur langs hoofdontsluitingswegen Van Aldenburglaan-Diepesteeg en Hoofdstraat. Historische wegenstructuur zichtbaar maken door onderscheidende bestrating. Inpakken van parkeerplaatsen met groenelementen langs gemeentehuis en voormalig gemeentehuis.
4.
Prinses Amaliaplein voorzien van groenelementen.
5.
Het thema landgoed tot uitdrukking brengen bij kwaliteitsverbetering van speeltuinen. Waar mogelijk kiezen voor beplanting in de openbare ruimte welke passend is bij het thema parkachtig en landgoedkarakter. Streefbeeld opstellen voor beeldkwaliteit van bebouwing en openbare ruimte passend bij dorpse en eigen karakter van De Steeg. Karakteristieke gebouwen en groenelementen juridisch borgen. Stimuleren van instandhouding van waardevolle gebouwen langs de Hoofdstraat door de gebruiksmogelijkheden te vergroten. Herinrichting dorpsentrees draagt bij aan herkenbaarheid van het landgoederendorp.
x
Versterking van de landschappelijke overgang benutten bij herinrichting openbare ruimte.
7.
8. 9.
10.
11.
x
x
Doorlopend
Instrumenten Beleidsnota Bomen Lijst bijzondere bomen Groenstructuurplan Kadernota Beheer Openbare Ruimte Streefbeeld beeldkwaliteit Groenstructuurplan Kadernota Beheer Openbare Ruimte Streefbeeld beeldkwaliteit Groenstructuurplan Verkeersveiligheidsplan
Beleidsnota Spelen Groenstructuurplan Groenstructuurplan
Dekking
x
Kosten Indicatie kosten
x
x
3.
6.
2022 e.v.
1.
2018- 2021
Maatregel
t/m 2017
Thema
Planning
Opmerking
Regulier
In samenhang bekijken met toekomstige herinrichtingen.
Regulier, GRP, SBO wegen
In samenhang met andere maatregelen in de openbare ruimte.
Regulier
In verband met sociale veiligheid zal de inrichting nader bekeken moeten worden.
Regulier, mogelijk extra aanvraag budget Regulier
Samenhang met Vitale dorpsas nr 5.
Regulier of integrale projecten Regulier
In 2015 worden de speeltuinen opgeknapt.
x
Bestemmingsplan Welstandsnota
In samenhang met bestemmingsplan
x
Bestemmingsplan
Regulier
x
Bestemmingsplan
Regulier
Actualisering bestemmingsplan
Doorlopend
Groenstructuurplan Kadernota Beheer Openbare Ruimte Streefbeeld beeldkwaliteit
Regulier
Voor wat betreft Van Aldenburglaan is er wellicht budget vanuit aanleg fietsstroken (geraamd 2017) voor beperkte maatregel ter verbetering van de dorpsentree.
Doorlopend
Groenstructuurplan Kadernota Beheer Openbare Ruimte
Regulier
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
12.
Stimuleren van maatregelen door grondeigenaren voor beplanting.
Doorlopend
Streefbeeld beeldkwaliteit Landschapsontwikkelingsplan Groenstructuurplan
13.
Borgen van zichtrelaties vanuit het dorp naar de omgeving. Verruimen van bedrijfsactiviteiten door bijvoorbeeld samenvoegen van bestemmingen Werken en Voorzieningen. Toestaan van tijdelijk gebruik bij langdurige leegstand van panden indien dit bijdraagt aan de levendigheid van het dorp, zoals een winkel of culturele voorziening. Verruimen van horeca- en overnachtingsmogelijkheden langs de Hoofdstraat. Toeristische informatievoorzieningen op markante locaties aanbrengen met informatie over het dorp en/of de omgeving.
x
Bestemmingsplan
x
x
1.
2.
Vitale dorpsas (§ 4.3)
3. 4.
5.
6.
Steegs wonen (§ 4.4)
1. 2.
Ontwerpopgave kruispunt Van AldenburglaanHoofdstraat-Diepesteeg en Prinses Amaliaplein: Vergroten van verkeersveiligheidsgevoel en aantrekkelijkheid verkeersruimte op en rondom kruispunt; Parkeeroplossing Amaliaplein (in samenhang met bewoning klooster); Meer uitnodigend maken van Prinses Amaliaplein voor activiteiten; Heldere scheiding in bestrating aanbrengen tussen Oversteeg en Prinses Amaliaplein. Toestaan van mogelijkheden voor (horeca)activiteiten op en rondom Prinses Amaliaplein. Ruimtelijke mogelijkheden voor mantelzorgwoningen en uitbouwen van woningen. Bij nieuwe woningbouwontwikkelingen rekening houden met realiseren van toekomst- en levensloopgeschikte woningen en een evenwichtige demografische opbouw.
x Doorlopend
x
x x Doorlopend
3.
Woonkwaliteit van verouderde woningen vergroten.
Doorlopend
4.
Bij beheer en onderhoudsmaatregelen in de openbare ruimte rekening houden met toegankelijkheid voor ouderen.
Doorlopend
Regulier
Voor bewoners van het buitengebied bestaat er al een subsidiemogelijkheid. Voor bewoners in het dorp niet, per kans beoordelen.
Bestemmingsplan
Regulier
Actualisering bestemmingsplan
Opstellen beleid Besluit ruimtelijke ordening Leegstandsverordening Bestemmingsplan
Regulier
Toeristisch Recreatief OntwikkelingsPlan Overig sectoraal beleid Bestemmingsplan Verkeersveiligheidsplan Bestemmingsplan Kadernota Beheer Openbare Ruimte
Bestemmingsplan Horecabeleid Besluit ruimtelijke ordening Bestemmingsplan Woonvisie en prestatieafspraken Wmo-beleid Particulier initiatief Woonvisie en prestatieafspraken Wmo-beleid Particulier initiatief Kadernota Beheer Openbare Ruimte
37
.
Afhankelijk van ontwerp is voor de realisatie een bedrag van €250.000€500.000 nodig.
Regulier
Actualisering bestemmingsplan
Regulier, subsidies, bijdragen derden Kosten ontwerp uit werkbudget structuurvisie, budget voor realisatie deels regulier en deels nog aan te vragen.
Samen met ondernemers uit toeristische sector verder vormgeven.
Regulier
Actualisering bestemmingsplan
Regulier
Actualisering bestemmingsplan
Regulier, kostenverhaal
Regulier, kostenverhaal
Regullier
Ontwerp, kosten en realisatie o.a. afhankelijk van nadere uitwerking ambitie. In 2017 opstellen Plan van Aanpak. Uitwerken ontwerp in 2018. Start realisatie afhankelijk van nadere besluitvorming. Uit verwijderen VRI komen wellicht budgetten vrij die ingezet kunnen worden.
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
5.
Een beschutte ontmoetingsplaats voor jongeren (JOP) creëren. Voorzien in adequate speelvoorzieningen voor de jeugd. Verbinden van het dorp met de Steegse Haven door een ontwerp te maken voor: Creëren ommetje vanaf de Oversteeg door de uiterwaarden naar de Hoofdstraat; Aanleg natuurlijk strandje en speelweide in de uiterwaarden; Creëren uitzichtpunt over de Steegse Haven vanaf de Oversteeg.
x
8.
Instellen en inrichten van alle woonstraten als 30-km zone.
x
9.
Verkeersremmende maatregelen op de Hoofdstraat, Van Aldenburglaan en Diepesteeg.
x
6. 7.
10. 11.
x x
x
Bestemmingsplan Beleidsnota Spelen Beleidsnota Spelen Landschapsontwikkelingsplan Bestemmingsplan Streefbeeld beeldkwaliteit Overig sectoraal beleid
Afhankelijk van ontwerp is voor de realisatie een bedrag van €5000€25.000 nodig.
Verkeersveiligheidsplan
x
Regulier Kosten ontwerp uit werkbudget structuurvisie, budget voor realisatie nog aan te vragen
Verkeersveiligheidsplan
Budgetten reeds gereserveerd Regulier, SBO
Regulier Regulier
Fietsstrook inrichten Van Aldenburglaan-Havikerwaard. Terughoudend omgaan met nieuwe geluidgevoelige bestemmingen nabij het spoor en de A348. 12. Bij toename van goederenvervoer sturen op passende geluidremmende maatregelen bij de bron, maatregelen bij individuele woningen of collectief met een minimale ruimtelijke impact. 13. Handhaven van volkstuinen als bron van sociale cohesie en welzijn van mensen. 14. Beperken wateroverlast door berging van afstromend water Veluwe buiten het dorp, hemelwater op eigen terrein te infiltreren en bestrating waar mogelijk te beperken. 15. Stimuleren van verbetering van de energetische kwaliteit van woningen en stimuleren van zonnepanelen.
x Doorlopend
Fietspadenplan Bestemmingsplan
x
Wet milieubeheer Sectoraal beleid Overleg Prorail
16. Bij beheer en onderhoud van openbaar groen inspelen op potentiële kansen voor fauna.
Doorlopend
17.
x
Stimuleren van schuil- en nestgelegenheid bij bestaande gebouwen, renovatie en nieuwbouw.
Regulier
Nog niet bekend
Rijk en andere betrokken instanties
x
Bestemmingsplan
Regulier
Doorlopend
Gemeentelijk rioleringsplan
Regulier
Doorlopend
Rheden op weg naar CO2 neutraliteit Prestatieafspraken corporaties Kadernota Beheer Openbare Ruimte Groenstructuurplan Flora- en faunawet
Regulier en subsidies
38
Onderzoek naar locatie en randvoorwaarden loopt. Zie ook punt 5 bij Landgoederendorp. Verwachting is dat pas na 2020 overnachtingshaven scheepvaart wordt opgeheven en een strandje mogelijk kan worden. Ontwerp, kosten en realisatie o.a. afhankelijk van nadere uitwerking ambitie. In 2015 opstellen Plan van Aanpak. Uitwerken ontwerp in 2016. Start realisatie afhankelijk van nadere besluitvorming. Maatregelen betreffen de inpassingen van enkele drempels en bebording. Deze maatregel heeft samenhang met paragraaf 4.3 nummer 5 en paragraaf 4.4 nummer 10. Samenhang met nummer 9. Betreft afweging in besluitvorming. Afhankelijk van overleg en plannen PHS worden nadere maatregelen, investering, dekking e.d. bepaald in projectaanpak. Actualisering bestemmingsplan Probleemlocaties zijn in beeld. Mogelijke ingrepen worden momenteel geïnventariseerd.
Regulier
Regulier
Er wordt een algemene gebiedsgerichte ontheffing van de flora- en faunawet aangevraagd met daaraan gekoppeld maatregelen. Bijvoorbeeld bij nieuwbouw een toegankelijke spouw voor vleermuizen.
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
5.4
Planning en control
De uitvoeringstabel noodzaakt het gemeentebestuur tot het maken van keuzes, onder meer om financiële redenen. Maar ook de bereidheid tot samenwerking bij private partijen en de beschikbare ambtelijke capaciteit zijn bepalend voor de mate waarin de maatregelen kunnen worden uitgevoerd. De uitvoeringstabel in de vorige paragraaf moet dan ook worden gelezen als een eerste uitwerking, waarin ruimte is voor aanpassingen in de komende jaren. Voor de besluitvorming over deze aanpassingen en verantwoording van de voortgang wordt zoveel mogelijk aansluiting gezocht bij de reguliere planning en controlcyclus. Integrale afweging De integrale afweging van maatregelen (prioritering) vindt voor de eerste maal plaats bij de besluitvorming over deze structuurvisie. In de jaren daarna vindt de financiële afweging van beleidsinitiatieven en maatregelen, die uit deze structuurvisie voortvloeien, plaats op de geëigende momenten binnen de reguliere planning en controlcyclus: bij de voorjaarsnota en begrotingsbehandeling. Verantwoording De evaluatie en verantwoording over de voortgang vindt jaarlijks plaats in de toelichting van de jaarrekening. Tegelijk met de jaarrekening wordt de ‘Beleidsen Beheersbegroting Grondexploitaties’ uitgebracht. Daar waar de verantwoording in de jaarrekening inzicht geeft in de feitelijke resultaten in het betreffende jaar, geeft de BBG inzicht in de verwachte resultaten van projecten waarin de gemeente een grondpositie heeft. Door deze koppeling wordt periodiek verantwoording afgelegd over de inhoudelijke voortgang en financiële consequenties.
39
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Bijlagen I
Regionaal Fietsvisie, Stadsregio Arnhem Nijmegen, 2010. Handreiking Toepassing SER-ladder, Stadsregio Arnhem Nijmegen, 2012. Regionaal Plan 2005 - 2020 ‘Werken aan een aantrekkelijke en concurrerende stadsregio in Noordwest Europa‘, Stadsregio Arnhem Nijmegen, 2006. Regionale Nota Bodembeheer, Milieusamenwerking Regio Arnhem, 2011. Regionale Nota Mobiliteit ‘Bundelen & verknopen’, Stadsregio Arnhem Nijmegen, 2007 (geactualiseerd in 2011). Verstedelijkingsvisie ‘Van Koers naar Keuze’, Stadsregio Arnhem Nijmegen, 2011.
Overzicht (beleids)documenten
Landelijk Aangepaste beoordeling ontheffing ruimtelijke ingrepen Flora- en faunawet, Ministerie van LNV (Dienst Regelingen). Beleidslijn Grote rivieren, Ministerie van Verkeer en Waterstaat, 2006. Beleidsvisie Erfgoed en ruimte 'Kiezen voor karakter', Ministerie van OCW en I&M, 2011. Nota Ruimte, Ministerie van VROM e.a., 2004. Structuurvisie ‘Nederland concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig’, Ministerie van Infrastructuur en Milieu, 2012. e GON Verkenning geluidmaatregelen, buiten scope MER 1 fase, Rapport 30 januari 2014
Gemeentelijk Actieprogramma Kwaliteitsimpuls Landgoederenzone, gemeente Rheden, 2007. Algehele herziening bestemmingplannen, gemeente Rheden, 2010. Archeologienota ‘Uitgediept’, gemeente Rheden, 2008 (geactualiseerde archeologische beleids- en verwachtingenkaart in 2013). Beeldkwaliteitplan Landelijk gebied, gemeente Rheden, 2009. Beleidsnota Bomen, gemeente Rheden, 2005. Beleidsnota ‘Rheden op weg naar CO2-neutraliteit’, gemeente Rheden, 2011. Beleidsnota Spelen ‘R(h)eden te meer om te spelen’, gemeente Rheden, 2008. Beleidsnotitie Erf- en perceelsafscheiding, gemeente Rheden, 2012. Beleidsplan ‘De economische toekomst van de gemeente Rheden’, gemeente Rheden, 2006. Bestemmingsplan Landelijk gebied, gemeente Rheden, 2009. Bestemmingsplan De Steeg en Ellecom, gemeente Rheden, 2006. Bestemmingsplan Steeg en Ellecom, 1e herziening, bijlage Milieuzonering 2009', 2010. Bestemmingsplan De Steeg en Ellecom, locatie Parkweg te De Steeg, 2010
Provinciaal Actieplan vrijetijdseconomie ‘Ruimte voor ondernemers in de vrijetijdssector’, provincie Gelderland, 2012. Convenant Bedrijventerrein, provincie Gelderland, 2010. Economische beleidsvisie 2012-2016 ‘Op weg naar een duurzame, innovatieve en internationaal concurrerende regio’, provincie Gelderland, 2011. Natura 2000: Beheerplan Uiterwaarden IJssel, provincie Gelderland, concept. Natura 2000: Beheerplan Veluwe, provincie Gelderland, concept. Omgevingsvisie Gelderland, provincie Gelderland, juli 2014 Omgevingsverordening Gelderland, provincie Gelderland, september 2014 Prioritair Programma Energietransitie, Provincie Gelderland, 2012. Programma ‘Cultuur en erfgoed 2013 – 2016’, provincie Gelderland, 2012. Woonvisie Gelderland (deel c): Kwalitatief Woonprogramma 2010 2019 ‘Keuzevrijheid & Identiteit’ (KWP3), provincie Gelderland, 2010.
40
Structuurvisie De Steeg, mijn dorp van morgen, ontwerp 2015
Overige documenten ‘Visie op Steeg’, Belangengemeenschap De Steeg en Havikerwaard, 2008
Bestemmingsplan De Steeg en Ellecom, locatie nabij Oversteeg 35 te De Steeg, 2013 Bestemmingsplan De Steeg, witte vlekken, 2013 e Bestemmingsplan De Steeg-Ellecom, 2 herziening, aanpassing plankaart, 2010 Bestemmingsplan 'Parapluplan Archeologie Rheden 2013 en recreatief medegebruik Buitenplaatsen', 2014 Economisch actieprogramma 2011 t/m 2015 ‘Werk in uitvoering’, gemeente Rheden, 2012. Erfgoednota 2012 - 2016 ‘Leven verleden’, gemeente Rheden, 2012. Erfgoedplan, gemeente Rheden, 2008. Fietspadenplan ‘Op weg naar een fietsvriendelijke gemeente’, gemeente Rheden, 2005. Groenstructuurplan, gemeente Rheden, 2002. Kadernota Beheer Openbare Ruimte 2013-2016, gemeente Rheden. Landschapsontwikkelingsplan Rheden - Rozendaal, gemeente Rheden, 2007. Milieu- en bouw uitvoeringsprogramma 2013, gemeente Rheden, 2012. Nota Grondbeleid, gemeente Rheden, 2010. Nota ‘Op weg naar een actief startersbeleid’, gemeente Rheden, 2009. Nota Strategisch accommodatiebeleid, gemeente Rheden, 2009. Nota Vastgoed 2013, gemeente Rheden, 2013. Notitie ‘Hogere grenswaarden Wet geluidhinder’, gemeente Rheden, 2008. Raadsvisie ‘Rheden 2020’, gemeente Rheden, 2011. Structuurvisie ‘Een droom om in te wonen’, gemeente Rheden, 2006. Systematisch beheer en onderhoud wegen, openbare verlichting en groen, gemeente Rheden, 2009. Toeristisch Recreatief OntwikkelingsPlan (TROP) ‘Rheden op z’n best; tussen IJssel en Veluwezoom’, gemeente Rheden, 2009. Verkeersveiligheidsplan, gemeente Rheden, 2000. Vooronderzoek niet gesprongen explosieven, gemeente Rheden, 2014. Waterplan Rheden en Rozendaal, gemeente Rheden, 2005. Welstandsnota, gemeente Rheden, 2004 (vernieuwd in 2013). Woonvisie 2009 t/m 2013 ‘Wonen met toekomst’, gemeente Rheden, 2009 (aangescherpt in 2011). 41
Velp I RhedenI De Steeg I Ellecom Gemeentehuis Hoofdstraat 3 I 6994 AB De Steeg I postbus 9110 I 6994 ZJ De Steeg Dieren I Spankeren I Laag-Soeren T 026 4976911 I F 026 4976518 I E
[email protected] I www.rheden.nl
gemeente Rheden - 2015