De Gloob-Fanfare vierde leerjaar
CORRECTIESLEUTEL - ENERGIE
De Gloob-Fanfare!!
Onze uitdagingen: g g Wat heeft energie met ons rijstveld te maken? _______________________________________________________ __________________________________________________
1.
_______________________________________________________ Word regisseur en film ‘Het geheim van het rijstveld’. _______________________________________________________
2.
_______________________________________________________ Toon jullie filmpje aan zoveel mogelijk mensen. _______________________________________________________
3.
_______________________________________________________
2
Het Gloob-lied REFREIN 1 : Dit is de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe Kom, doe mee met de fanfare Zet u in voor onze aarde Kom erbij, ja, ja, ook gij! Kom bij de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe. Blijf niet zitten niksen. Zullen wij dat hier eens fiksen! Met veel goesting vliegen wij erin. Strofe 1 : Zijn wij wel goed bezig? Dat is nog maar de vraag Heel de wereld wordt maar warmer, arme landen alsmaar armer. We moeten iets doen vandaag. De vraag is heel eenvoudig: wat kunnen wij hier nu aan doen? Want we zijn hier met zoveel, maar doet iedereen een deel dan doen we samen veel Een beetje aandacht alstublieft want deze wereld is mij lief. En als wij er goed voor zorgen wordt elke dag een goeiemorgen. REFREIN 2 : Kom bij de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe. Kom, doe mee met de fanfare. Zet u in voor onze aarde. Kom erbij, ja, ja, ook gij! Strofe 2 : We weten hoe het moet maar leven op te grote voet, zo van “ikke en den dikke en al de rest kan stikke”. Dat is niet al te goed. We moeten de wereld delen want we zijn hier met z’n velen. En dit klinkt misschien wat raar maar de mens is een gevaar. De aarde is zo kwetsbaar.
Het mens-dom is niet slim. Het is de wereld aan ’t verknoeien. T’is tijd voor een nieuw begin. T’is tijd om u te komen moeien. REFREIN 3 : Kom bij de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe. Kom, doe mee met de fanfare. Zet u in voor onze aarde. Kom erbij, ja, ja, ook gij! Rap : Wij komen helemaal niets te kort. Alle dagen lekker eten op ons bord. Dat is gezond, ja, dat is goed. Maar wat u ook wel weten moet: veel lekkers komt uit andere landen en reisde hele grote afstanden. Uitlaatgassen en transport liggen elke dag mee op je bord. Het is niet simpel, dat is waar, want het gevaar is soms onzichtbaar. Maar als je let op wat je eet en er iets meer over weet, red je zo ook de planeet! Red de planeet! REFREIN 4 : Kom bij de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe. Kom, doe mee met de fanfare. Zet u in voor onze aarde. Kom erbij, ja, ja, ook gij! Kom bij de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe. Dit is een prachtige planeet maar ze gaat naar de knoppen. Het is aan ons om die vervuiling nu te stoppen. Kom bij de ska-fanfare van de hoop, van al diegenen die ‘t goed menen met de globe. Blijf niet zitten niksen. Zullen wij dat hier eens fiksen! Met veel goesting vliegen wij erin. 3
Welkom in de Filippijnen!
Een babbeltje met Sammy, Juan, Gloob en Pieter Wil je meer weten over Sammy, Juan, Pieter en Gloob? www.2015ikloopmee.be, wereldbol, Gloob!, www.2015ikloopmee.be, wereldbol, Gloob!, www.2015ikloopmee.be, wereldbol, Gloob!, www.2015ikloopmee.be, wereldbol, Gloob!,
energie, energie, Pieter Gloob
Sammy en Juan Filippijnen en
de Filippijnen. Sammy en Juan wonen in _____________________________________ _ Kleur de vlag van dit land:
tollen Het lievelingsspel van Juan is __________________________________________________________
Pieter eet heel graag tom kai kai. Dat is Thaise kip met kokosmelk en rijst.__________ ____________________________________________________________ De hobby’s van Pieter zijn muziek maken, windsurfen, aan het strand liggen __________________________________________________________________ ___________ _____
en lezen. __________________________________________________________________ _________ _____ ___ __
4
hard zingen, muziek maken De hobb hobby’s van Gloob zijn ________________________________ en met zijn rugzak de wereld rondtrekken. _______ ____________________________________________________ _______ ____________________________________________________ ____________________________________________________
Het lievelingseten lievel van Gloob is kip met rijst, wortelen en mango. _______ _______________________________________________________________________________
5
Reis rond de wereld
Kleur de Filippijnen groen en duid Manilla aan met een kruisje. Kleur België geel en duid Brussel aan met een kruisje. Trek een lijn tussen België en de Filippijnen. 6
Hallo België! Weten jullie de Filippijnen al liggen? Vinden jullie de weg naar ons land?
SCHAAL: 1:75milj.
7
Op zoek naar de energieteller
Kilowatureluur? Watokiloluur? Rulewaterkilo? Of hoe was het ook weer? kWh Afkorting: ________ Ja, dat was het! Doen jullie een onderzoek naar het energieverbruik op jullie school? Ik ben eens benieuwd!
WEEK 1:
Einde van de week Begin van de week DRAAISTROOMMETER
kWh
bewerking: ____________________________________________________ kWh verbruikt in week 1
Einde van de week
WEEK 2:
Begin van de week DRAAISTROOMMETER
kWh
bewerking: ____________________________________________________ kWh verbruikt in week 2
WEEK 3:
Einde van de week Begin van de week DRAAISTROOMMETER
kWh
bewerking: ____________________________________________________ kWh verbruikt in week 3
8
WEEK 4:
Einde van de week Begin van de week DRAAISTROOMMETER
kWh
bewerking: ____________________________________________________ kWh verbruikt in week 4
Einde van de week
WEEK 5:
Begin van de week DRAAISTROOMMETER
kWh
bewerking: ____________________________________________________ kWh verbruikt in week 5
WEEK 6:
Einde van de week Begin van de week DRAAISTROOMMETER
kWh
bewerking: ____________________________________________________ kWh verbruikt in week 6
9
Energie, wat is dat voor een beest?
Kijk eens goed rond in je huis. Plak de elektrische toestellen van knipblad 1 die je er tegenkomt in de gepaste kamer. Als je meerdere toestellen in dezelfde kamer plaatst, schrijf dan naast de tekening hoeveel je ervan kan vinden.
10
Zijn er toestellen die je niet terugvindt op knipblad 1? Teken ze dan zelf in de kamer!
11
Energie, ik zie je niet maar je bent er wel!
Hallo België! Op bladzijde 14 en 15 zie je mijn huis met al de elektrische toestellen die we gebruiken. Maar mijn zusje heeft er stiekem enkele toestellen bijgeplaatst die we helemaal niet hebben. Zien jullie welke? Ze heeft de namen van de toestellen op bladzijde 13 geschreven. Maar de letters van de woorden zijn door elkaar geschud en veranderd in persoonsnamen. Tip: De eerste letter van het woord is onderstreept en de laatste letter omkaderd.
12
Waarmee werkt P R ET MOCU heel veel? computer _______________________________________________________________________________
playstation STA N POLITYA speelt graag met zijn __________________________________________________ diepvriezer PEE R DREIVIZ vindt het fris in de _____________________________________________________ PRIE T PRAAT ZOETKAFFA koffiezetapparaat kan ’s ochtends niet zonder __________________________________________________________
Dit apparaat is voor lekkerbek ROLF MEVIGOCO N onmisbaar. microgolfoven _______________________________________________________________________________
SP R ED - VLED dvd-speler geniet wel dagelijks van zijn __________________________________________________________
Een propere dame, die HAN WI E CSAM! wasmachine _______________________________________________________________________________
13
Huis van Sammy
14
15
Energiespecialisten aan het woord
1. Fossiele energie Fossiele energiebronnen zijn heel lang geleden in de grond ontstaan uit plantenresten. Aardolie, aardgas en steenkool zijn fossiele energiebronnen. Als je fossiele energiebronnen verbrandt, ontstaat er energie. Fossiele energiebronnen worden het meest gebruikt in de hele wereld. In de Filippijnen wordt vooral steenkool gebruikt. In België gebruiken we vooral aardolie. Aardolie en aardgas gebruiken we om te tanken met de auto, maar ook om onze huizen mee te verwarmen. Grote fabrieken maken elektriciteit van aardolie, aardgas en steenkool.
Het grote probleem met fossiele energiebronnen is dat ze onze aarde heel erg vervuilen!
aardolie
aardgas
steenkool
2. Kernenergie Om kernenergie te maken heb je uranium nodig. Uranium wordt uit rotsen onder de grond gehaald in uraniummijnen. Fabrieken waar ze kernenergie maken, noemen we kerncentrales. In België is kernenergie de energie die we het meeste gebruiken om elektriciteit te maken. Meer dan de helft van onze energie in België is kernenergie. Dat is een beetje vreemd, want kernenergie is heel gevaarlijk. Er zijn al veel ongelukken gebeurd bij het maken van kernenergie.
16
3. Windenergie Windenergie wordt gehaald uit de wind. Omdat er altijd wind is, noemen we deze energie hernieuwbare energie. Hernieuwbaar wil zeggen dat er altijd opnieuw kan worden bijgemaakt. Andere hernieuwbare energie kan je halen uit de zon, de aarde, organisch materiaal en water. Windenergie wordt gemaakt doordat de wind een windmolen laat draaien. De draaiende beweging zet de wind om in elektriciteit. Het werkt eigenlijk net als een fietsdynamo. Windenergie vervuilt de lucht niet. Daarom is dit een heel goede energiebron. Jammer dat we windenergie nog maar weinig gebruiken in België.
4. Zonne-energie Zonne-energie wordt gehaald uit de zon. Omdat de zon elke dag opkomt, noemen we deze energie hernieuwbare energie. Hernieuwbaar wil zeggen dat er altijd opnieuw energie kan worden bijgemaakt. Andere hernieuwbare energie kan je halen uit de wind, de aarde, organisch materiaal en water. Zonne-energie wordt gemaakt met zonnepanelen. Zonnepanelen zetten het zonlicht om in elektriciteit. Je kan ook je water verwarmen met zonne-energie. Je kan ook slim te werk gaan bij het bouwen van een huis. Door grote ramen te bouwen aan de kant waar de zon veel schijnt, kunnen de zonnestralen je huis verwarmen. Zonne-energie vervuilt de lucht niet. Daarom is dit een heel goede energiebron. Jammer dat we zonne-energie nog maar weinig gebruiken in België.
17
5. Energie uit de aarde Energie kan ook uit de warmte van de aarde gehaald worden. Omdat het altijd warm is onder de grond, noemen we deze energie hernieuwbare energie. Hernieuwbaar wil zeggen dat er altijd opnieuw energie kan worden bijgemaakt. Andere hernieuwbare energie kan je halen uit de wind, de zon, organisch materiaal en water. Deze energie wordt gemaakt door warmte uit de grond te pompen. Met deze warmte kunnen we onze huizen verwarmen. In de Filippijnen is het een goede energiebron omdat er veel vulkanen zijn. Waar een vulkaan is, is het gloeiend heet onder de grond. Maar ook in België kan je energie halen uit de aarde. Energie uit de aarde vervuilt de lucht niet. Daarom is dit een heel goede energiebron. Jammer dat we nog maar weinig energie uit de aarde gebruiken in België. 6. Energie uit water Energie kan ook uit water gemaakt worden. Omdat dit water altijd opnieuw gebruikt kan worden, noemen we deze energie hernieuwbare energie. Hernieuwbaar wil zeggen dat er altijd opnieuw energie kan worden bijgemaakt. Andere hernieuwbare energie kan je halen uit de wind, de zon, de aarde en organisch materiaal. Deze soort energie wordt gemaakt door water van een rivier door molentjes te laten lopen. Het water doet de molentjes draaien. De draaiende beweging maakt elektriciteit. Het werkt eigenlijk net als een fietsdynamo. Energie uit water vervuilt de lucht niet. Daarom is dit een heel goede energiebron. Jammer dat we nog maar weinig energie uit water gebruiken in België.
18
7. Energie uit organisch materiaal Energie kan ook uit organisch materiaal gemaakt worden. Met organisch materiaal bedoelen we restjes uit de natuur zoals planten en uitwerpselen van dieren. Omdat er altijd restjes uit de natuur zijn, noemen we deze energie hernieuwbare energie. Hernieuwbaar wil zeggen dat er altijd opnieuw energie kan worden bijgemaakt. Andere hernieuwbare energie kan je halen uit de wind, de zon, de aarde en water. Je hebt 2 soorten in deze energiebron: 1. energie gemaakt uit organisch afval, zoals plantenresten en uitwerpselen 2. energie gemaakt uit planten
1. Energie uit organisch afval organisch afval = plantenresten zoals zaagsel, tuin- en keukenafval en mest. Als je dit organisch afval verbrandt, komt er warmte vrij. Met deze warmte kunnen we elektriciteit maken.
2. Energie uit levende planten Hiervoor worden planten als suikerriet, maïs en koolzaad gebruikt.
Er wordt steeds meer energie gemaakt uit levende planten. Dat is heel erg want om deze planten te telen, heb je landbouwgrond nodig.
Vandaag kopen grote energiebedrijven de landbouwgrond van boeren om er planten op te zetten. Van deze planten maken ze energie. Zo verdienen de grote bedrijven veel geld, maar hebben de boeren geen land meer om zelf groenten of graan op te verbouwen! Hierdoor is er armoede in de wereld.
19
Een vat vol energie
Omcirkel alle fossiele energiebronnen. Geef een nadeel van fossiele energiebronnen:
Ze vervuilen onze aarde. _______________________________________________________________________________
kernenergie Ken je dit teken? Welke energiebron wordt hiermee bedoeld? __________________________ In België In welk land wordt deze energiebron vooral gebruikt? _______________________________________ Geef een nadeel van deze energiebron:
Kernenergie is heel gevaarlijk. _______________________________________________________________________________
Omcirkel alle hernieuwbare energiebronnen. Wat betekent ‘hernieuwbaar’?
Er kan altijd opnieuw energie worden bijgemaakt. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 20
Amai, zoveel energiebronnen! Zetten jullie ze nog eens op een rijtje? energiebron
Wat vind je ervan?
Waarom?
1. fossiele energie
niet goed _______________________
vervuilend ____________________________ ____________________________
2. kernenergie
niet goed _______________________
gevaarlijk ____________________________ ____________________________
3. windenergie
goed _______________________
hernieuwbaar en ____________________________ vervuilt de lucht niet ____________________________
4. zonne-energie onne energie ie
goed _______________________
hernieuwbaar en ____________________________ vervuilt de lucht niet ____________________________
5. energie uit de aarde
goed _______________________
hernieuwbaar en ____________________________ vervuilt de lucht niet ____________________________
6. energie uit water
goed _______________________
hernieuwbaar en ____________________________ vervuilt de lucht niet ____________________________
7. energie uit organisch materiaal
goed en _______________________
goed: hernieuwbaar ____________________________
niet goed _______________________
____________________________
Zorgt voor armoede ____________________________ op de wereld ____________________________ 21
Post van Sammy en Pieter
uit Manilla, de Filippijnen
Lieve Pieter Hoe gaat het met jou? Hier loopt alles zoals gewoonlijk. Heel de week heb ik papa en mama geholpen op het veld. We hebben nieuwe rijstplantjes geplant. Ik heb dus de hele week tot mijn knieën in het water gestaan. Iedereen in het dorp heeft hier een stuk grond waar we rijst en andere groenten op verbouwen. Ook wortel, broccoli en ajuinen groeien hier heel goed. Elke dag eten wij rijst. Dat is lekker en gezond. Zolang de rijstoogst goed is, hebben wij hier in San Leonardo niets te vrezen. De rest verkopen wij op de markt. Zo komt er steeds geld in het laatje om kleren, medicijnen, verwarming en gas te kopen om op te koken. Maar weet je wat ik eigenlijk wilde vertellen? Gisteren hebben we op school over energie geleerd. De meester vertelde dat 1/5 van alle mensen op de wereld 4/5 verbruikt van alle energie die op aarde gebruikt wordt. Ik heb daar eens goed over nagedacht. Ik denk dat het wil zeggen dat als we vijf koekjes onder vijf mensen mogen verdelen, één persoon vier koekjes opeet, en het laatste koekje verdeeld moet worden onder de andere vier mensen… . Dat is toch wel straffe kost! Wat denk jij? Groetjes, (en van Juan natuurlijk ook!)
22
uit Antwerpen, België
Lieve Belgische vrienden, Ik stuur jullie deze brief omdat ik met een groot probleem zit. Ik ben toch wel geschrokken van de brief van Sammy. Hij zegt dat 1/5 van de mensen op aarde 4/5 van alle energie verbruiken! Dat ruikt naar grote voeten, vinden jullie niet? En ik denk dat ik weet wie de mensen zijn met de grote voeten: WIJ! Lees maar eens een stukje uit mijn dagboek en je zult het zien! Wij gebruiken heel de dag door energie, zonder het zelfs te beseffen! Maar ik vind dat Sammy gelijk heeft: het is toch echt straffe kost dat er mensen zijn die héél veel energie verbruiken, en mensen die heel weinig verbruiken. Dat lijkt mij helemaal niet eerlijk! Daarom heb ik een plannetje bedacht: ik ga proberen om eens een dag lang helemaal geen energie te gebruiken. Zo kan ik eens kijken hoe vaak op een dag ik precies energie gebruik. Nadien kan ik kijken hoe ik minder energie kan gebruiken en hoe ik mijn voeten kleiner kan maken. Maar daarvoor heb ik jullie hulp nodig. Lees mijn dagboek maar eens door en vertel mij eens hoe ik minder energie zou kunnen gebruiken. n! Ik wacht op jullie slimme voorstellen! Hiep hiep hoera voor de kleine voeten! Heel veel groetjes,
23
Dit is mijn dagboek! Een dagboek vol energie Lees het dagboek van Pieter. Onderlijn de toestellen die met energie te maken ken hebben. O nee! De wekker! TUUT-TUUT-TUUT-TUUT-TUUT Wat is dat? Amai, die wekkerradio doet pijn aan mijn oren. 06.00….pffffffffff wat moet ik toch altijd vroeg opstaan! Nog vijf minuutjes ... TUUT-TUUT-TUUT-TUUT Verdorie, ik was net weer aan het dromen. En het was een toffe droom. Ik droomde dat ik meedeed aan een motorcrosswedstrijd. Ik was de winnaar juist aan het inhalen toen de wekker ging. Ik zal maar opstaan, want het wordt een drukke dag. Even een douche nemen. Heerlijk, dat warme water op mijn gezicht. En dan….KOUD WATER! Brrrrr, maar ik word er wel goed wakker van! Hop, uit de douche en dan tanden poetsen. Bzzzzzzzzzzzzzzzzz. Echt cool, zo’n elektrische tandenborstel. Mijn tante Fien van 93 jaar oud is toch echt met haar tijd mee, moet ik zeggen. Zij heeft mij deze tandenborstel gegeven. In de keuken is het ijskoud. Ik draai de verwarming helemaal open, dan wordt het snel warm.Vlug koffie zetten en een boterham in de broodrooster. Als ik de ijskast open doe om de boter te nemen, dondert de helft op de grond.Vervelend, ik moet dat ding toch eens uitmesten. Gelukkig is er juist een leuk liedje op de radio. Het volume helemaal open en meezingen maar! Ik moet mij beginnen haasten, anders kom ik nog te laat! Die verwarming laat ik maar aanstaan, dan is het straks nog lekker warm als ik thuiskom! En werken maar! Ik trek mijn motorpak aan. “Kom van dat dak af….” Dat is mijn gsm. Wie belt er mij nu zo vroeg? Het is mijn goede vriend Ousman. Hij vraagt of ik zijn cd die ik van hem geleend heb mee naar het werk wil nemen. Vlug terug naar de keuken, licht aan. Waar ligt die cd nu? Natuurlijk naast mijn stereoketen. Die was ik nog vergeten af te zetten. Gelukkig heb ik een warm motorpak aan, want het is frisjes vandaag. Ik vind het zalig om in de vroege ochtend met mijn motor rond te rijden. Er zijn dan nog niet zoveel auto’s op de baan. Als ik bij de televisiezender aankom, moet ik altijd mijn pasje door een apparaat halen. De slagboom gaat dan automatisch open. Ik werk op de 7de verdieping. Al ben ik een sportieve jongen, ik neem toch altijd de lift! Na het werk zal ik wel gaan fitnessen om mijn buikje weg te werken. Ik ben nog niet eens op mijn kantoor of ik hoor de telefoon al. Dat kan belangrijk zijn… Oef! Juist op tijd. De drukte is weeral begonnen…Was ik maar in mijn bed, dan kon ik dromen van mezelf als motorcrosskampioen. Maar goed, overdag mag ik niet dromen. Straks wordt ik geïnterviewd, dan mag ik geen domme dingen zeggen. Want dan krijg ik weer mails van mensen die zeggen dat ik zagemeel in mijn hoofd heb in plaats van hersens. Tja,…als ik moe ben, voelt het soms ook zo aan. 24
Dat zit er alweer op! Ik zie op mijn computer dat het 17.00 uur is. Het was echt een vermoeiende dag. Maar ik kan nog niet naar huis, want ik moet eerst langs de Ketnetstudio voor het interview. Op weg naar beneden neem ik nog vlug een koffie uit de automaat. Nog eens in de spiegel controleren of mijn haar goed zit je weet maar nooit of er knappe meisjes zijn! Het meisje dat mijn gezicht een kleurtje geeft, zodat ik niet te bleek overkom op televisie, zingt hard mee met de radio. Ik durf het niet te zeggen, maar ze zingt verschrikkelijk vals. Ze steekt een microfoontje op mijn trui. “Klaar, “ zegt ze. Ik krijg een dikke knipoog van haar. Het was leuk in de Ketnetstudio! De spots schenen wel in mijn ogen, maar daar is niets aan te doen, zeggen ze. Terwijl ik naar huis rijd, zie ik dat ik bijna zonder benzine zit. Gelukkig kom ik langs een tankstation en kan ik mijn motor vol tanken. Ik betaal met mijn bankkaart, want natuurlijk heb ik niet genoeg geld bij! Als ik de oprit oprij, duw ik op het knopje van de garagepoort, zodat de garage vanzelf open gaat. Ik hou van dat soort technische snufjes. Ook leuk dat het licht in de garage automatisch aanflitst als de poort opengaat.
Thuis! Ik plof neer in de zetel en zet een mooi cd’tje op. Dat ontspant mij helemaal. Ding dong, bing bong, de deurbel (Ja, ik weet het, een vreselijk geluid.) Het is een meneer met een stofzuiger. Nee, dank u, ik heb er al één en die werkt heel goed. Hij zal ergens anders moeten proberen, want niet bij deze jongen! Ik zal eens in mijn koelkast kijken of er nog iets eetbaars in zit.Verrd….Ik was weer vergeten dat alles eruitvalt als de deur opengaat! Misschien vind ik wel iets in de diepvriezer. Yep! Een pizza. Daar heb ik nu net zin in! Ik zet de oven op en ondertussen kan ik wat strijken. Ik heb morgen een belangrijke afspraak, dus mijn hemd moet piekfijn gestreken zijn! Tijdens het strijken kan ik tv kijken. Dan is het strijken minder vervelend. Voor ik het weet, is het al 12 uur. Ik schiet naar boven, want morgen moet ik er weer vroeg uit. Maar eerst mijn tanden poetsen met mijn bijzonder moderne tandenborstel natuurlijk. Ik ga nooit slapen zonder mijn tanden te poetsen! Al was het maar om aan mijn tante Fien van 93 te denken! Mijn wekkerradio instellen voor morgenvroeg, nog een beetje lezen in mijn boek bij het licht van mijn nachtlampje. En dan…. Slaapwel, lieve vrienden! Droom zacht!
25
Superenergiespecialisten vinden uit
Naam van de uitvinding: __________________________________________ Handtekeningen van de superenergiespecialisten: ________________________
26
Energiemonsters In België wordt voor alles heel veel energie gebruikt. Kijk goed naar de kaart ‘energieverbruik’ op www.2015ikloopmee.be, wereldbol, Gloob!,
energie,
wereldkaart - energieverbruik
Vul in: Welk land verbruikt het meest energie: België of de Filippijnen? België _____________________________________________ Zoek 3 landen die heel veel energie verbruiken. Verenigde Staten 1 ____________________________________________
Canada 2 ____________________________________________
INDUSTRIE 40 % ANDERE 12 %
TRANSPORT 25 %
HUISHOUDENS 23 %
Noorwegen 3 ____________________________________________ Filippijnen (Senegal,_________________________________ Ecuador, ...) Welk land verbruikt weinig energie? ____________________________________________________ Afrika In welk continent wordt het minst energie verbruikt? _______________________________________ Noorwegen (V.S., Canada, België,...) Kan je een land opnoemen met heel grote voeten? _________________________________________ Filippijnen Kan je een land opnoemen met heel kleine voeten? _________________________________________ Je ziet het…. Als we alle landen van de wereld met elkaar vergelijken, zien we dat er sommige landen erg veel energie verbruiken en andere landen heel weinig. Zou het niet goed zijn om hier in België wat zuiniger te zijn met energie? Eens denken hoe we dat kunnen doen. Kijk eens terug naar het monster. industrie Welk veld verbruikt het meest energie? _________________________________________________ Hoe zou jij ervoor kunnen zorgen om kleinere voeten te krijgen? Ik vermijd verpakkingen. 1 ______________________________________________________________________________
Ik vermijd wegwerpproducten. 2 ______________________________________________________________________________ Ik gooi geen eten weg. 3 ______________________________________________________________________________ 27
Het verhaal van boer Nilo
Amai, wat een verhaal! En te weten dat er duizenden boeren zijn die zoiets meemaken! Daar moet een stripverhaal van komen, zodat alle kinderen dit kunnen lezen. Wat denk je? Durf je dit aan??
________________________________ ________________________________ ________________________________
________________________________ ________________________________ ________________________________
28
___________________________________________________________ _______________________________________________________________
________________________________ ________________________________ ________________________________
___________________________________________________________ _______________________________________________________________ 29
A R M
3
De wonderbrandstof
1
2
H E R N I O A N M G P E R
4
5
E U W B A R E O I S J S K E E N
Horizontaal: 1. Biobrandstoffen zijn geen oplossing voor de vervuiling en het tekort aan energie, maar hernieuwbare ______________________ energiebronnen, zoals zon en wind, zijn dat wel.
Vertikaal: 1. Als men de vruchtbare landbouwgrond gaat gebruiken voor biobrandstoffen en niet voor voedsel, zijn er honger nog meer mensen met ___________________________________ ramp 2. Biobrandstof is helemaal geen wonderbrandstof, maar een regelrechte _____________________ voor mens en milieu. arme 3. Het zijn vooral de _______________________ mensen, niet de rijke, die landbouwgrond opofferen aan planten voor biobrandstof. 4. Om meer landbouwgrond vrij te maken voor de teelt van planten voor biobrandstof, worden vaak hele bossen _________________________ gekapt of zelfs gewoon plat gebrand. rijke 5. Het zijn vooral de ____________________ landen die biobrandstoffen nodig hebben.
Zeg, onderzoekers… Kennen jullie nog een andere manier om de vervuiling en het tekort aan brandstoffen tegen te gaan? Een manier waar we vandaag nog mee Geen energie verspillen! van start kunnen gaan! _____________________________________________ _______________________________________________________________ _______________________________________________________________
30
Wie biedt meer?
Wat gebeurt hier? Twee vrouwen willen maïs kopen. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ Waarom wil de vrouw met het mandje maïs kopen? Ze wil maïs kopen om te eten. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ Waarom wil de vrouw met de aktetas maïs kopen? Ze wil maïs kopen om er biobrandstof van te maken. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ Aan wie zal de boer zijn maïs verkopen? De boer verkoopt zijn maïs aan de vrouw met de aktetas. _______________________________________________________________________________ Waarom denk je dat? Ze is rijker en zal meer willen betalen voor de maïs. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ Wat zou jij doen als jij boer was? Ik zou de rijke vrouw meer laten betalen dan de arme vrouw. _______________________________________________________________________________ _______________________________________________________________________________ 31
Djapo vzw presenteert: De Gloob-Fanfare Een creatie van: Djapo Limburg Stationsstraat 131 3570 Alken T: 011 31 32 11 E-mail:
[email protected] www.djapo.be Overige steunpunten: Djapo Antwerpen Koning Albertstraat 15 2300 Turnhout T: 014 41 94 39 E-mail:
[email protected] Djapo Oost-Vlaanderen Sint-Antoniuskaai 9 bus A 9000 Gent T: 09 224 01 11 E-mail:
[email protected] Algemene Coördinatie Vital De Costerstraat 2 3000 Leuven T: 016 62 30 46 E-mail:
[email protected] Of neem een kijkje op één van onze websites: www.djapo.be www.2015ikloopmee.be De Gloob-Fanfare kwam tot stand met de financiële ondersteuning van DGOS en de Vlaamse Gemeenschap
Grafisch ontwerp & Illustratie: www.denkbeeld-producties.be