De essentie van online toegankelijkheidsinformatie voor culturele instellingen Door: Veroniek Maat MSc, Accessible Travel Netherlands
De snelle stijging van het aantal senioren, ofwel de vergrijzing van de baby boomer generatie, leidt naar een toename van mensen met een beperking. Dit statement kan gemaakt worden omdat beperkingen onherroepelijk samenhangen met ouderdom. Bij de stijging van mensen met een lichamelijke, visuele en gehoorbeperking komt het onderwerp toegankelijkheid kijken. Wat is er nodig om deze mensen, evenals de onbeperkte medemens, van vrije tijd en toerisme te laten genieten.
40
nritmagazine
nritmagazine
41
International Toegankelijkheids Symbool (ITS) Het ITS is een initiatief van de Chronisch zieken en Gehandicapten Raad Nederland (CG-Raad). De uitgangspunten voor de toekenning van het ITS zijn vastgelegd door de CG-Raad en de controle wordt uitgevoerd door het Projectbureau Toegankelijkheid. Het symbool is geïnitieerd om instellingen aan te sturen in de ontwikkeling van toegankelijkheid en de kwaliteit van toegankelijkheid te bevorderen.
42
nritmagazine
Toename van mensen met een beperking Nederland is een van de vele landen in de wereld die te maken heeft met een toenemend aantal senioren en mensen met beperking. In 2038 zal een kwart van de Nederlandse bevolking boven de 65 zijn (4.3 miljoen van de 16.5 miljoen mensen). Nederlandse rapporten wijzen op de toenemende gezondheid van senioren, maar er zal een stijgende lijn te zien blijven zijn als het gaat om toegankelijkheid. Het aantal senioren zal namelijk stijgen als gevolg van de toenemende leeftijdsverwachting. Het jongere deel van de bevolking dat ook te maken kan hebben met een beperking is hier nog niet meegeteld. Cijfers van het CBS (2009) laten zien dat momenteel 7,7% van de Nederlandse bevolking te maken heeft met een mobiele beperking, 4,6%
met een visuele beperking en 3% met een gehoorbeperking. Dit is totaal al 15,3% van de bevolking. Het percentage mensen met een chronische ziekte is hoger dat dit percentage en mensen met een verstandelijke beperking zijn ook niet meegerekend. Het keuzeproces Dit stijgende aantal mensen met een beperking heeft het recht op dezelfde vrijetijdsen vakantiebelevenissen als ieder ander mens zonder beperking. Om hen de kans te geven individueel of in gezelschap van toerisme te laten genieten, is het essentieel dat er in toegankelijkheidsinformatie wordt voorzien door toeristische instellingen. Deze informatie speelt een belangrijke rol in de keuze wel of niet te recreëren. Informatie over toegankelijkheid van accommodaties vormt de twee na grootste barrière voor
De foto’s bij dit artikel zijn van Naturalis Leiden, een museum met uitgebreide toegankelijkheidsinformatie op haar website.
mensen met een beperking om op vakantie te gaan. Deze barrière wordt benadrukt door het aantal mensen dat zich beperkt voelt op vakantie te gaan door te weinig informatie over toeristische activiteiten. Om het huidige aanbod van toegankelijkheidsinformatie vast te stellen, is er onderzoek gedaan naar de informatie over toegankelijkheid die culturele instellingen in Nederland op hun website plaatsen. Voor zowel binnen- als buitenlandse toeristen vormen deze musea een van de belangrijkste toeristische trekpleisters in Nederland. Het onderzoek naar toegankelijkheidsinformatie 43 Nederlandse musea zijn geselecteerd aan de hand van de website ‘Museumkaart. nl’. Hieronder vallen 37 musea waaronder ook kunstgalerijen, 2 openluchtmusea en
4 historische bezienswaardigheden. De websites zijn geanalyseerd op de aanwezigheid van toegankelijkheidsinformatie en de kwaliteit hiervan. Om de informatie op de betreffende museumwebsites te vinden is, indien voorhandig, de zoekmachine op de website gebruikt. Er is gezocht met de sleutelwoorden toegankelijkheid, beperkt, beperking en rolstoel. Tevens is er gekeken naar de beschikbaarheid van een Engelse vertaling voor buitenlandse toeristen. In het onderzoek is rekening gehouden met mensen met een lichamelijke, visuele en gehoorbeperking. De resultaten Op basis van het onderzoek zijn de musea in een van de vier volgende categorieën ondergebracht: 1. Geen toegankelijkheidsinformatie
2. Informatie over mobiele toegankelijkheid 3. Overwegende toegankelijkheidsinformatie (informatie voor mensen met mobiele, visuele en/of gehoorbeperking) 4. Uitgebreide toegankelijkheidsinformatie Een kwart van de bezochte websites geeft geen toegankelijkheidsinformatie. Deze musea hebben bezoekers met een beperking niet overwogen of staan er niet bij stil informatie over hun toegankelijkheid te vermelden op de website. De musea zonder toegankelijkheidsinformatie betreft ook musea in de grotere toeristische steden in Nederland, voor welke het extra van belang is deze informatie te vermelden, omdat bezoekers vaak van ver komen. De onderstaande tabel laat zien dat het overgrote deel, 25 van de 43 museumwebsites, wel informatie geeft over toegankelijkheid.
nritmagazine
43
Zij rekenen echter alleen op bezoekers met een mobiele beperking. De informatie die zij geven is erg beperkt en soms onduidelijk, namelijk ‘we zijn rolstoeltoegankelijk’, ‘er zijn invalidenparkeerplaatsen of ‘gratis te gebruiken rolstoelen’. Deze informatie biedt mensen in een rolstoel onvoldoende diepgaande informatie om een beslissing te maken. Vijf websites bieden informatie over toegankelijkheid voor mensen met een lichamelijke, visuele en/of gehoorbeperking. De informatie die gegeven wordt is nog steeds gering voor het overgrote percentage van de bezoekers met een beperking. Quotes zijn onder andere; ‘er is een braillepad’, ‘toegang voor blindengeleidehonden’ en ‘medewerkers zijn bereid u te assisteren’. Slechts twee van de 43 musea websites geven uitgebreide informatie over de innovatieve toegankelijkheid die zij
44
nritmagazine
bieden in het museum. Deze musea hebben tevens de toegankelijkheidsinformatie naar het Engels vertaald voor potentiële buitenlandse bezoekers. Van het totaal aantal musea dat toegankelijkheidsinformatie biedt, heeft 81,2% een vertaling naar het Engels beschikbaar. De musea met toegankelijkheidsinformatie De musea met de uitgebreide toegankelijkheidsinformatie zijn Naturalis Leiden en het Anne-Frank Huis. Naturalis communiceert op de website dat zij speciale aanpassingen hebben gedaan voor de doelgroep en dat zij het ITS (International Toegankelijkheids Symbool) toegewezen hebben gekregen. De tentoonstellingszalen zijn toegankelijk voor rolstoelgebruikers en indien de rolstoelgebruiker met een begeleider komt, mag
“Vergeleken met musea in Nieuw-Zeeland doen Nederlandse musea het zo slecht nog niet. Hetzelfde onderzoek onder Nieuw-Zeelandse websites wijst uit dat 29 van de 43 museum websites geen toegankelijkheidsinformatie biedt.”
deze gratis naar binnen. Ook biedt Naturalis een rondleiding voor visueel beperkten. Een goed initiatief van Naturalis Leiden is het bieden van een CAPD-ruimte. Dit is een dialyseruimte voor mensen met Continue Ambulante Peritoneaal Dialyse. Hiermee is het museum de enige van 43 onderzochtte museumwebsites, die de aanwezigheid van een CAPD-ruimte communiceert. Een samenwerking is aangegaan met Gehandicapten Platform Leiden voor het toekennen van een aantal symbolen aan het museum. Uit deze symbolen kan worden afgeleid dat er ook een toegankelijke balie, terras en toilet is. Het tweede museum met uitgebreide toegankelijkheidsinformatie is het Anne-Frank Huis. De informatie op de website vertelt dat vanwege de verschillende verdiepingen en de smalle gangen, het oude gedeelte van het huis en het achterhuis niet toegankelijk
zijn voor rolstoelgebruikers. Het nieuwe gedeelte met de actuele tentoonstelling, het museumcafé en de museumwinkel zijn wel toegankelijk. Er is hier een speciale ingang voor rolstoelgebruikers en medewerkers helpen gasten met een beperking naar binnen. Dit nieuwe gedeelte beschikt over een lift en een aangepast toilet. Daarnaast heeft het museum rekening gehouden met mensen met een visuele en gehoorbeperking. Voor de mensen met een visuele beperking of blinden is er een rondleidingbrochure in braille beschikbaar bij de kassa. Voor slechthorenden en doven is er een folder gemaakt ter aanvulling van de verschillende filmpresentaties. De website licht tevens toe dat blindengeleidehonden niet zijn toegestaan. Dit is geen goede promotie, maar het museum communiceert zijn toegankelijkheid wel.
Accessible Travel the Netherlands Vanaf circa eind december 2010 kunnen (buitenlandse) toeristen terecht op de website www.accessibletravelnl.com voor toegankelijkheidsinformatie van toeristische instellingen in Nederland. Hieronder vallen accommodaties, musea, attracties, tours, nationale parken, VVV’s, transportbedrijven en zorgverleners. Tevens zal de website dienen als netwerkpunt voor reizigers naar Nederland met een beperking. Als u interesse heeft te adverteren op deze website omdat u (deels) toegankelijk bent voor gasten met een beperking, kunt u contact opnemen met vmaat@ accessibletravelnl.com.
nritmagazine
45
Tabel 1
Toegankelijkheidsinformatie websites Nederlandse culturele instellingen abs
%
Geen toegankelijkheidsinformatie
11
25,6%
Informatie over mobiele toegankelijkheid
25
58,1%
Overwegende toegankelijkheidsinformatie
5
11,6%
Uitgebreide toegankelijkheidsinformatie
2
4,6%
26
81,2%
Toegankelijkheidsinformatie in het Engels (van het aantal dat toegankelijkheidsinfomatie biedt)
Bron: Accessibility information on cultural venue websites: the case of the Netherlands and New Zealand
Plaats van toegankelijkheidsinformatie Als laatste blijkt uit het onderzoek dat de informatie vaak slecht vindbaar is. De informatie is regelmatig gesitueerd onder een vraag bij FAQ (Frequently Asked Questions), na deze gevonden te hebben met de sleutelwoorden in de zoekmachine van de website. Het is van belang dat informatie over toegankelijkheid geplaatst wordt op een specifieke pagina van de website en daardoor gemakkelijk vindbaar is, juist omdat mensen met een beperking deze informatie zoeken. Conclusie Het onderzoek wijst uit dat een kwart van de musea geen informatie biedt over toegankelijkheid. De musea die dat wel doen geven weinig informatie, informatie van lage kwaliteit en op verkeerde plaatsen op de website. Tevens is de informatie te veel gefocust op mensen met een mobiele beperking die wel of niet gebruikmaken van een rolstoel. Meer musea moeten het bezoek van mensen met een visuele of gehoorbeperking overwegen, aangezien zij gezamenlijk 7,6% van de Nederlandse bevolking vormen. De uitgebreide toegankelijkheidsinformatie op de websites van Naturalis Leiden en het Anne-Frank Huis vormt een goed voorbeeld voor andere musea.
46
nritmagazine
Aanbevelingen Om te beginnen kunnen musea hun algemene toegankelijkheid verbeteren door hier informatie over te geven op hun website. Deze informatie moet op een daarvoor toegespitste webpagina geplaatst worden om vindbaarheid te stimuleren en zo makkelijk gevonden te kunnen worden met een zoekmachine. Daarnaast is het vooral belangrijk dat musea hun daadwerkelijke toegankelijkheid communiceren. Op deze manier komen senioren of mensen met een beperking niet voor een verassing te staan. Indien aanwezig, kan een musea informatie geven over aanpassingen of faciliteiten aanwezig voor het verbeteren van de toegankelijkheid, zoals parkeerplaatsen voor mensen met een beperking, een hellingbaan bij de entree, de hellinggraad van de hellingbaan, een rolstoeltoegankelijke lift, een mindervalidentoilet, een alternatieve in- of uitgang, de draaicirkel, de doorgangshoogte, een brailletrail en informatiefolders in contrastrerende kleuren of braille. Als mensen met een beperking na een bezoek concluderen dat deze aanpassingen of faciliteiten daadwerkelijk aanwezig zijn, zullen zij dit communiceren binnen hun netwerk.
nritmagazine
47
