CRANIUM 23,1
2006
-
cyclopen, heiligen, helden,
Reuzen,
De
gedachten
draken
van mensen over
Charissa
en
monsters.
fossielen
Kooten
van
Samenvatting Over de
wereld
gehele
Men
menselijke verbeelding. huidige
onze
Men Dat
vondsten van
spraken
geloofde dat de botten toebehoorden dit soort reconstructies
men
interesse. kunnen
Vanwege
onze
tijd
van
de
wezens
van
deze
waar
uitgestorven
enorme
dieren
tot
de
men,
in
eeuwenlang
ledematen. Zo creëerde
hen de botten toe hadden behoord.
volgens
vreemd. Het vinden
zo
de anatomie
van
en
de
van
grote
botten wekt ook
leefomgeving
van
de
nu
nog
uitgestorven
veel
beesten
reconstructies maken.
waarheidsgetrouwe
we nu meer
heen
kennis
van
botten van
verschillende soorten monsters.
maakte is niet
toegenomen
Dit artikel behandelt de vondsten
aan
de afkomst
naar
reconstructies
monsterachtige
ogen,
grote gefossiliseerde
nieuwsgierig
was
voornamelijk
Pleistocene
zoogdierbotten
en
de
gedachten
die mensen door de
deze botten hadden.
over
Summary
world.
People
appear
the bones not as
belonged
unusual
the
to
a
anatomy
and
ages
perceived
Cyclopen
en
beings
to
which the bones
of
large
bones
of these extinct beasts,
with the
triggered
bones.
the
They
have
may
imagination of
humans all
created, what from once
our
findings
we
trigger
the
can now
imagination.
make
point
over
the
of view
belonged. People believed that
monsters. The very fact that such reconstructions
types of
findings
enormous
more
Thanks
were
to our
made is
increased
realistic reconstructions than
of Pleistocene mammalianbones and the
way
people through
them.
helden in de Griekse
en
tijd
botten die
enorme
te vinden
de oude Grieken
waar eens
now
ecology
mainly
of these
origin
number of different
before. This article deals
Romeinse De
curious about the
it may appear. Even
as
of the
knowledge ever
were
monsterous reconstructions of
be,
to
fossilized bones of extinct animals
findings of large
For centuries,
woonden, behoren verschillende
(slurfdragers)
zijn
in
gebieden
Romeinen
en
oorspronkelijk
toe
aan
Proboscidea soorten
uitgestorven
uit het Laat Tertiair
en
Kwartair
(Abel, 1939; Reese, 1975; Dermitzakis, 1989; Mayor, 2000). Romeinse
tijd
olifantachtige door de
1), cycloop
verklaring volgende
"I
van
aan een
zo~n
uitgestorven
voor
de
meteen
Griekse held, was
reus
voor
hen
(ca. 200-230
van
na
de Romein
Christus)
laat het
de Romeinen in de afkomst
botten
that
duidelijk giants
gigantic bodies
are
(fig. een
grote afmetingen. Het
citaat uit werk
van
agree
bot
werd opgegraven, werd deze
of monster. Het
Philostratus
grote
een
plaatselijke bevolking
toegeschreven
geloof
Wanneer in die Griekse of
van
de
zien:
once
Fig 1 Reconstructies grote
existed because
revealed all
over
of
are
broken
naar
aanleiding
Earth when Reconstructions of
mounds
van reuzen
botvondsten.
open." (Life of Apollonius
bones.
Tyana, 5.16 geciteerd door Mayor, 2000)
41
giants
after
findings
of
large
van
Reuzen,
Sommige wetenschappers denken dat veel Griekse
Romeinse
en
is
mythologie
vormen
cyclopen
voor
het
monsters
en
geloof
in
gebaseerd
Polyphemus
komen
(Abel, 1939; Mayor, 2000).
de helden uit de Grieks-Romeinse
van
die met fossielen in verbandwordt de held de
Pelops. Pelops
Toen
hij
jong
nog
goden. Tijdens spijt
van
was
al door de
goden plaatsten
derblad bij hem als
dat
schapen
opgegeten.
ivoren schou-
een
van
en
zijn
zijn
mannen
het zien
van
Odysseus verbazing
Pelops gedurende
en
en
Odysseus'
werd
gezien als
magische
de
de
met
de
zijn
een
's
cycloop,
Om te
ontsnappen
ingang. Odysseus
mannen
en
zijn kudde
en
opgesloten. Bij
gigantische cycloop kreet
slaken van
verraden hiermee hun een
doodt hem
mannen en
zou
bezitten.
Odysseus
en
de
de kust
langs
van
en
van
ontkomen. Eerst meegenomen.
dronken totdat
Euboea kwam het maken
de Grieken echter in
storm
een
punt
zonk. Zo ook het schouderblad Vele
Pausanius, vindt schouderblad
jaren later,
een
terug
paar
om ze
van
op te
zijn
in
en
ze
slaap
zijn
paal. Zij
punt
net in het
in het
schuift
van
Polyphemus
hetzelfde lot te
Polyphemus valt.
Vervolgens
houden de
de
scherpe
mannen een
Hierna steken oog
mannen
om aan
vertelt
zo
jonge visser het ivoren
in
vuur.
plan
voeren
hij
Odysseus
aan een
in het
(Mayor, 2000).
overgebleven
een
werd het
Trojaanse oorlogen
terecht
verstoppen
kostbaar
een
krachten
schouderblad door de Grieken
schip
besluiten
van
zitten hierdoor ook
bedenken snel
zee
voor
gaan
Nieuwsgierig
zich te
terugkomst
naar
eten als avondmaal.
voorwerp, dat
Op
mannen
schuilplaats. Polyphemus vangt
werd in de
Artemis in Efeze. Het ivoren
schouderblad
Na de
mannen
zoek
terecht
Polyphemus.
dieren 's nachts niet
steen
zijn
de
cycloop
Polyphemus
rolt
een
en
van
geiten terug bij zijn grot.
en
zorgen dat
hij
de
van
volgt.
mannen
cyclopen. Op
eten te stelen.
uiterlijk
Avonds komt
tot
de Griek Pausanias is te lezen dat
van
van
de
de
over
Trojaanse oorlogen
is niet thuis om
als
zijn twaalf
en
van
te wachten op de
goden
weer
het
de
zij langs de grot
binnen
Odysseus
zijn
was
Trojaanse oorlogen bewaard
Tempel
naar
vervanging.
het ivoren schouderblad de
Pelops
goden
daarom
de
kregen
was
naar
over
aan
het eiland
Polyphemus
van
schouderblad.
hij geofferd
de ceremonie
enige probleem
schouderblad
In werk
werd
hun daad. Ze wekten
leven. Het
De
grondlegger
zijn bijzondere
over
is
gebracht,
De meeste verhalen
Olympische Spelen.
Pelops gaan
de
was
van
Odysseus
eten komen
tijd
Odysseus gaat
en
Terugkomend
reuzen,
op Eén
en monsters
zijn bekende Odyssey. Het verhaal
vondsten. Deze fossielen zouden de op fossiele basis
draken
cyclopen, heiligen, helden,
zij
cycloop.
de steen
een
punt
de heet
geworden
Blind
voor
de
tijdje
en
in
pijn
ingang
om
ondiepe
water rond Euboea.
Het schouderblad behoorde aan
een
groot
Pleistoceen
waarschijnlijk
zoogdier,
een
toe
slurf-
drager (een
mastodont of Deinotherium),
neushoorn,
of Chalicotherium. Van deze soorten
konden de fossiele resten de valleien rond kunnen sterk
gevonden
Olympia.
lijken
een
worden in
Heel oude botten
vooral als op ivoor,
ze
door
verwering gepolijst zijn (Mayor, 2000). Een ander en
mythologisch
Romeinse
tijd
fossiele vondsten is de reus.
wezen
uit de Griekse
dat ontstaan kan
cycloop,
zijn
een
door
eenogige
Op verschillende Griekse eilanden kunnen
de schedels
gevonden
worden
dwergolifantjes (fig. 2).
anatomische kennis kan de
schedel aanzien
van een
voor
van
Iemand met
weinig
neusopening
in de
Fig
dwergolifantje gemakkelijk
een
grote
mediane
2
Dwergolifantjes (Elephas falconeri)
Senckenberg
oogholte.
museum,
Frankfurt
am
uit Sicilië.
Main. Foto:
John
de
Vos.
Een
van
de beroemdste
Polyphemus. Homerus, verhaalt
over
deze
cyclopen een
is
Griekse
Polyphemus
en
dichter,
Odysseus
Pygmy elephants (Elephas falconeri) in
Museum, Frankfurt
42
am
Main,
from
Germany.
Sicily. Senckenberg Photo:
John
de Vos.
CRANIUM 23,1
zo
de eventueel vluchtende
en
te
doden.
Odysseus
heeft zichzelf van
voelend
seus
te
aan
naar
zijn
en
de
buiten
Was de
gaan
mannen
Dermitzakis,
de
van
ruggen
en
schapen,
een
reconstructie
Odys-
uit de
van
12 voet
lang (3,60 meter),
Romeinse
tijd
te vinden
zijn
wezens
en
de
in het
uit de Griekse
grote
"There
were
fossiele beenderen best wel zouden hebben kunnen
Interessant is dat
er
van
de Griekse
en
dagen
geven
Romeinse
reuzen
overblijfselen
van
sterk dat
grote
als
van
heilige
heilige
fossiele
scrotum
The first
finding
the Middle From: Plot
Ages
van een reus.
of as
a
Megalosaurus, voor
Uit: Plot
Megalosaurus,
maar
waar men
werd
heiligen
Bij
en
Ze werden bewaard
(fig. 4), kastelen, door heel
1989).
vaak dacht de botten
was
was een
de
van
heilige Christopher.
bekeerde zondaar die
en mensen
de
grootte
werden
over
grote poort
een
van
gevaarlijke de St.
in
het
(1705).
still considered in
the fossil scrotum of
a
giant.
(1705).
Fig
4 Een onderkaak
van een recente
moetfossielen in de kerk
Reuzen
engelen
1985; Dermitzakis,
te hebben
rivier bracht.
aangezien
eens
uitgestorven
van
publieke gebouwen
Christopher
veerman
van een
van
als botten
relikwieën in kerken
en
gevonden
nog
geloof
dezelfde
eeuwen
fossiele botten
Europa (Sutcliffe,
Sint
en
heiligen
Vele
religieuze figuren.
kloosters
Een
heiligen
dat de
reuzen.
gezien
nu
andere
het
ook wel
(fig. 3)
van reuzen
gezegd
gevonden dieren
groeit
zijn.
hadden als
eeuw
relatie met
een
fossiele beenderen behalve de
overblijfselen
Er werd
vondst
in de aarde.
uitspraak
Vooral in de Middeleeuwen
mythologische
kunnen
eerste
gevonden
dieren
aanleiding
tot het ontstaan
de
3 De
uitgestorven grote
fossiele vondsten in de oudheid.
overblijfselen
de zeventiende
in die
er
en
wezens.
Fig
wordt dat
gezegd
in de aarde waren. De fossiele
uit dat de
de
eens
is
bijbel
en
de Grieken
ernaar
verslagen
(King James Version)
Misschien heeft deze
Romeinen leefden. Het ziet
gigant
een
giants in the earth in those days"
worden inderdaad waar
of
er
fossiele beenderen die
gebied
die
wordt in de
gesproken
over reuzen
sterke relatie bestaat tussen de
mythologische
reuzen
De bekendste
in Genesis 6:4:
de
uitgestorven dwergolifant? Duidelijk is dat een
over
van reuzen.
is toch wel Goliath,
bijbel
reus
er
1996).
van
bijbel bijvoorbeeld
werd door de kleine David. De eerste keer dat
zijn
(Abel, 1929; Sutcliffe, 1985;
1989; Thenius & Vavra,
cycloop
laat
hiermee ook
de
zelfs hele volkeren
en
de onderkant
mannen aan
2006
spreekt
vangen
schapen gebonden. Polyphemus,
de
dieren
zijn
en
mannen
had dit voorzien
-
en
heiligen
in
van
walvis
en mam-
Wawel. Foto: Ružena
Gregorova.
(Middeleeuws) Europa A lower
In het christendom is de invloed
gefossiliseerde
botten ook
terug
van
grote
jaw
of
a recent
whale and fossil mammoth
bones in the church of Wawal. Photo: Ružena
te vinden. Zo
Gregorova.
43
Reuzen,
Kathedraal in Wenen heeft
Stephans een
bot
St.
van
bleek het
Op Cyprus
en
Kreta werden
aanbeden omdat
Later
dit boek
zo'n
van
boven Pascalis
plek
is de
Francq
Chiftlik, dicht
ook die
Een
nog
of
van
de
reus
aan een
een
net
was
van een mens.
was
zo
Volgens bij
er
harnas
geroest ijzeren
een
steeds
van
in 1567. In
Rodenburg dichtbij
Berkhey (1771)
van
nog
de vondst
Roomburg
als het hele been
dat daar de
grot
beschrijft hij
Leiden. De femur
sommige plekken
geloofde
men
monsters
Basse-Allemaigne", gepubliceerd
reuzenbot in
van
heiligen begraven lagen.
van
voorbeeld
(dijbeen)
1985; Dermitzakis, 1989).
(Sutcliffe,
gaan
botten
femur
ou
primigenius (wolharige mammoet)
Mammuthus te
lange tijd
Christopher gehangen.
om een
draken en
cyclopen, heiligen, helden,
groot
Le
de botten
gevonden
schouderblad vast zat.
De botvondsten werden als relikwieën in St. Elias
van
kloosters bewaard.
bij Kytheria
op
Cyprus (Sutcliffe, 1985; Dermitzakis, 1989). In 1557 vond
wortels
men
van een
grote botten
omgevallen
tussen de
boom bij de
abdij
van
Renden in Zwitserland. Het stadsbestuur
van
Luzern verklaarde dat deze botten
toebehoorden
gevallen door de
aan
moest
Felix Plater
herkend als behorende tot meter
Er werd
lang.
getekend
op
Luzern met werden
een
de toren
een
die uit de hemel
Later werden de botten
zijn.
fysioloog
engel
een
van
op
Vasilia
een reus
afbeelding
van
van
het stadhuis
verklarend
vervolgens
van
vers.
5,75 de
reus
van
De botten
christelijke wijze
begraven (Dermitzakis, 1989).
De hunebedbouwers In Nederland kunnen ook botten
gevonden
grote gefossiliseerde
worden in de aarde. Deze
meestal grote botten behoren
uitgestorven
zorgde
commotie onder de lokale wilde
graag
botten
toe
aan v
mammoeten. De vondst
mammoetbot
enorm
Nederland
van
weten
aan
oorspronkelijk
voor
zo
n
veel
bevolking.
welk
van
wezen
Deze
de
Fig.
enorme
hadden toebehoord.
5 Schedel
Teylers
doorbraak Eeuwen lang werden ook in Nederland de botten
toegeschreven
aan reuzen.
botten maakte
reconstructie. De
geleefd aarde 1770;
reuzen
dit
waren
Skull of
Eva
naar
of
de
rept vaak
toevallig gevonden. een
over
the
Teylers
Dit
gebeurde
na
Johan
van
eens
van
het
bij
een
van
Teylers
mammoth in
Teylers
museum
Museum
Netherlands). Discovered
Lingedijk
in 1820
at a
off Heukelum. Source: website
(Mol & Essen,
1992).
lange tijd
van
Lodovico Guicciardini,
"Description
in
1660, kwam
grote botten van
de
Nederland
hunebedden, die zijn opgebouwd uit
rotsen in
reuzenbotten in Nederland is het boek
Guicciardini,
grote zwerfkeien. Er zijn geen grote bergen of
graafwerk-
over
na
toebehoorden aan de bouwers
staan
rivieroever, op het strand of of
jaar
Picardt met het idee dat de
hunebedden.In het noorden van
slecht
Het oudste document dat iets vertelde
Pais-bas,
in 1820
hoogte
Museum
Honderd
de vondsten
gedurende dijkonderhoud (fig. 5) zaamheden
ter
gestuurd (Picardt, 1660; Palier,
reuzenbeenderen. De meeste botten werden
op
woolly
(Haarlem,
Berkhey, 1771; Marum, 1824).
Oude literatuur
weer
a
burst of the
zouden in Nederland en
Lingedijk
Heukelum. Bron: website
aannemelijke
hebben voordat Adam
de
van
mammoet in het
wolharige
(Haarlem). Ontdekt
De
overeenkomst tussen de mammoetbotten en
menselijke
van een
museum
Nederland, waardoor de hunebedden een
raadsel bleven
voor
de
Nederlandse bevolking.
Vandaag
de tout le
de
Nederland
autrement dict la Germanie inferieure
44
dag
weten
we
dat de keien
gekomen zijn tijdens
naar
de voorlaatste
CRANIUM 23,1
ijstijd (180.000 jaar geleden). tot
ver
in Nederland
grote laag met zich
het
klei
mee.
ijs smolt,
en
keien
grote
die
ijskappen
voor
stuwden zich uit
bleven de klei
Johan Picardt
overtuigd
en
de aarde,
de keien achter.
en
tijdperk,
5000
gebruikte
tomben te bouwen waarin
jaar
van
de
van
oorspronkelijk zijn
eenige vergetene
Lippe,
waar
en
bijgevoeght
Drenthiae..." uit 1660
begroeven.
dat de In de Middeleeuwen werden veel hunebedden
geloof aan. die
gevonden
in
aan reuzen
boek "Korte
tusschen de Noord-Zee,
hun doden
dit
mensen
dat die grote botten,
beschryvinge
verborgene
antiquiteten der provintien
de zwerfstenen
zij
was
moedigde
één
was
toebehoorden. In
als het volk met de
geleden, bekend
trechterbekercultuur,
2006
botten in Nederland
een
Toen het klimaat veranderde en
Een volk uit het stenen
om
De
doordrongen,
-
en
landen
gelegen
de Yssel, Emse
en
Annales
zyn
idee presenteert hij zijn
grote botten toebehoordenaan de
hunebedbouwers. verwoest. Meestal werden de stenen
de bouw
bij
wegen.
huizen
Ook werden ze
gelovigen Er
van
uit
zijn nog
angst
de
aanleg
vernietigd
gebruikt Hij begint
van
door
deze heidense
voor
Zweden, Duitsland
Lange tijd vroegen
zijn en
er
Dan
men
dat
het
ook hunebedden
Denemarken.
reuzen
kei
op
elkaar kunnen
de keien
Alleen
een reus
zou
leggen.
pakken
De vondst
en
wijst
op
grote van
6
Afbeelding
van
van
megalithic
tombs
(cromlechs).
45
de hunebedden
mening dat de keien tijdens de op
elkaar
waren
gebouwd zijn
botten die
grote
van
door de Franken of Germanen; andere
het
gevonden
bewijs
de Reuzen die de hunebeddenbouwden. Uit: Picardt
Illustrationof the Giants who built the
waren
deze ideeën allemaal
waren
Fig.
landen.
ideeën, door
zijn geweest.
moesten wel
hebben kunnen
Europese
de verschillende
wie de makers
Zondvloed
zo'n
keien in de
deze bouwwerken konden
gemaakt
geloofde
grote
van
andere
de
van
wetenschappers geopperd,
de hunebeddenhadden
gebouwd (fig. 6). enorme
van
en
Volgens sommigen
de Nederlanders zich af hoe
gewicht
gemaakt
bespreekt hij
waren en
beschrijven
provincie Drenthe
de hunebeddenwaren ontstaan. Door de
grootte
met het
bouwwerken,
plekken.
54 hunebedden over in Nederland.
Behalve in Nederland in
en
voor
de
door
(1660)
Picardt
hand;
reuzen.
waren
ze
De
in Nederland
hem dat de
(1660)
From: Picardt
gedreven.
van
reuzen
echt
Reuzen,
Fig.
7 De
vergelijking
Uit: Osborn
van een
cyclopen, heiligen, helden,
schedel
van een
mammoet,
draken
Aziatische
en
en monsters
Afrikaanse olifant door Cuvier
(1806).
(1942)
(1942) The of a skull of a mammoth, an Asiatic and an African elephant by Cuvier (1806). From: Osborn
comparison
bestaan hadden in het verleden.
zijn
boek
naar
Hij verwijst
verschillende vondsten
reuzenbeenderen,
in
"Onder dit een
van
onbeschadigd en
jaar
na
Picardt
bespreekt J.C.
"Verhandelingen uitgegeeven Hollandsche
Maatschappye
Weetenschappe"de
vondst
dijkdoorbraak grote Palier
Palier in
van
twee
Het
beschrijft
een
40
een
werd op 14 februari 1757
en
Been
in
by
ponden;
duimen,
volgt:
46
van eene
ik, op die
vuur
gedroogd,
deszelfs
aan
een
van
den
byna
ongewone grootte
tijd
t eerst zwart wegens t
Zand vond
gespoelde
tot het herstellen
daar
bekwam.
duimen, de dikke
er een
ruggewervel opgegraven.
de botten als
was
Water;
grote
Tijdens
binnen
zwaarte, ~t geen
tegenwoordig
door de
der
botten in de Bommelerwaard.
femur
naar
arbeiders, die
gebroken dyk gebruikt wierden,
waaronder de vondst in
Roomburg. Honderd
der
lengte
aan
het
t
ingetrokken
vond ik het
is 41
eene
zwaar
Rhynlandsche
einde 28
't andere 21 duimen"
CRANIUM 23,1
hulp
Met
gaat
botten
om
van een
van een
hoogstwaarschijnlijk
olifant
Hiermee zat
reus.
eind in de
aardig
en
zeker niet die
dus al
men
een
Hoe die
goede richting.
olifantsbotten hier in Nederland kwamen, een
raadsel. In 1770 kwam Le
toebehoren aan de olifanten
begon
men
hieraan toch te
Francq
bleef
van
de botten zouden
verklaring:
met de
Berkhey
Caesar. Later
van
twijfelen.
In 1796 liet Cuvier het verschil zien tussen schedel
van
Afrikaanse,
een
mammoet een
uitgestorven olifantachtige
die
zijn geweest
op de aarde had
eens
rondge-
Na Cuviehs
geloof
in de reuzenbeenderen langzaam het
Marum
(1824)
één
was
grote gefossiliseerde in Nederland
waren
en
die
Jonston,
gevonden
aan
De draken
van
volgens
Two different
oorspronkelijk
Jonston,
de mammoet.
toebehoorden
die
het Westen
het
en
van een
het beeld dat
van
van
had
Als
een
draak hebbenis dit meestal
(fig. 8).
reptiel-achtig beest, vleugels, een
vier
we
het
een
men er
Al
over
een
nek
en
gedrag.
in de
vroeg
onderscheid
gemaakt
tijd
kan
er
staart
tanden
en
vorm
werking
en
geëerd
als
en
door de
draak is meestal
gevreesd
een
door de
bevolking.
Bencao
Europa
en
draak
was
en
van
en
werd
van
bevolking (Mönnich, 1960;
negen
wordt
klassieke
dieren. Zo
zou
oren
als
een
een
hij
koe,
kikker,
Long
of
een
een
nek als
schubben als
een
door
uit
met bekende
hert, ogen als een
in het
(ilong gü)
een
en
van
hij
konijn,
begin
een
buik
karper,
47
Men
een
is
en
drakenen
gelooft
ter
dat
helende
de eerste
meldingen tanden
en
Shennong
van
paar
Hij
van
van
twintigste
klein
eeuw
was
en
nieuwsgierig de
plaats
Uiteindelijk
en
-tanden te
naar
waar
ze
de
gevonden
lukte het hem
deze drakenresten te in
een
groepje
apotheken probeerde
genaamd,
en
en
tanden schreef
"Die Fossilen
Saugethiere".
De drakenresten behoren
voornamelijk
toe
aan
om
bemachtigen
Beijing (destijds: Peking)
Over deze botten
stuk
dr. Haberer
die de drakenbotten
ervan
apotheken
de
van een
de Chinese
een
en
genezing
ter
natuurwetenschapper
de eersten
Shanghai.
een
een
slang,
macht.
keizerlijke
deze botten
van
konden worden.
hoofd hebben als
een
een
Jing.
bestuderen.
Lung
gekarakteriseerd
vergelijkingen
kameel, hoorns als
als
gebruik
oorsprong
De Chinese draak wordt en
de
allerlei ziektes.
hebben. Een
westerlingen
juist
Zhao, 1992).
genoemd
van
De Duitse
De Westerse
slechte draak
als
worden er in Chinese
drakenbotten
stamt uit 100 na Christus
de
van
vriendelijke
een
het
een
het Midden Oosten. De Chinese draak wordt
werd
en
(long chï) verkocht,
preventie
worden tussen de
Aziatische, ofwel Chinese, draak
gezien
de keizer
lang
eeuwen
van
Westerse draak, ofwel de draak
meestal
handpalmen
en
De Chinese draak is het
de drakenbotten en -tanden
draken erg divers in
waren
Al
From:
(Mönnich, 1960; Zhao, 1992).
apotheken
groene kleur.
Vroeger
really.
vroeger
vleermuisachtige
lange
from the book of
Hij is energiek, optimistisch, intelligent
draak
tegenwoordig
met twee
poten,
dragon
havik
een
van
ambitieus verschilt sterk
of
tijger (Edwards, 1938).
symbool draak? Ons idee
van
Jonston
Jonston (1660)
Oosten een
types
which in his view existed
klauwen als
Wat is
hem echt leefden. Uit:
(1660)
dat
aannam
botten die
8 Twee verschillende draken uit het boek
Fig.
van
de eerste
van
wetenschappers
Nederlandse de
uitspraken
in de mammoet. M.
geloof
moest
verdween het
lopen.
groeide
dit
van
te maken dat de
probeerde hij duidelijk
verschil
een
Aziatische olifant
7). Aan de hand
mammoet (fig.
en een
2006
komt Palier tot
professor Camper
van
de conclusie dat het hier
-
uitgestorven olifanten,
Reuzen,
neushoorns,
hipparions
en
cyclopen, heiligen, helden,
gazelles (Crump
MG2005/lindwurm_ story.html).
In contrast met de Chinese draak
slecht,
Westerse draak
een
gerelateerd
vuur,
aan
onderwereld. De
was
de
bloeddorstig
de dood
In
beest
een
drakendoders,
draak doden
my
verhaal
de draak van een
een
Westerse draak
een
fossiele vondst is die
van
de draak
wolharige die
tijd
schedel
een
neushoorn. De locale
dacht meteen
aan
bij Klagenfurt geleefd moest wel
werd
aan
bij
tot 1840. In dat
bevolking
behorende tot de
Unger
de vondst het
na
Klagenfurt
document is
fossiele
geloof
(Abel, 1939;
De draak is al heel
zijn
het
beeld
gemeentehuis
er
van
nog
steeds niet
denken dat
plaatsen onafhankelijk Moeilijk
is ook
een
hij
a
woolly
in
Klagenfurt
van
draken
de
wolharige
rhinoceros.
neushoorn. Foto:
op
waar
het
verschillende
dat
te
geven
voor
het
Sommige
slangen
waren
en
van
de
Anderen denken dat
botten
Naturalis,
eens
elkaar ontstaan is.
verklaring
(Zhao, 1992).
Photograph: Naturalis, Leiden,
48
Wetenschappers
het beeld 'draak'.
gefossiliseerde
jaw of
op
is ontstaan.
van
krokodillen de voorouders
Mayor, 2000;
http://bestiarium.net/lind.html;
Skull without lower
afbeelding
van
over
precies
wetenschappers zeggen
van
is
Thenius & Vavra, 1996;
oud.
erg
de draak
Sommigen
neushoorn. Nu
9 Schedel zonder onderkaak
een
in de draak
ontstaan
Fig.
legende
Mayor, 2000).
Klagenfurt (Abel, 1939;
1996;
gestart.
vondst, vroeger dan die
Landesmuseum
Thenius & Vavra,
is
geloof in
De
Klagenfurt spookte,
wordt het bewaard in het Kartner in
fig. 9).
een
Minder
vroeger
de schedel als
wolharige
een
in
jaar determineerde de
Franz
(voor
stadsembleem daterend uit 1287. Misschien
veroorzaakt
draak die
bewaard in het
van
zie
is
een
van een
hebben. De schedel
zou
van
al veel ouder. Het oudste
1335, het
hem toebehoren. De schedel
voorzichtig
paleontoloog
een
schedel
Vogelsang.
gebaseerd
van
In 1335 werd dicht
gevonden
is dat
overgebleven
heeft
Klagenfurt
een
van een
en een
Klagenfurt, Oostenrijk.
dat deze draak
draak die rond
namelijk
over
van
waarschijnlijk
te zien
in 1590 door Ulrich
vergelijkbare schedel,
heiligen
(Zhao, 1992;
useana2.html).
Een bekend
standbeeld
neushoorn uit 1335
wolharige
http: / / www.polenth.demon.co.uk/ th /
een
geopperd
op de vondst
gevreesd
1996;
Thenius & Vavra,
gebouwd
Vaak is
Europese bevolking. Er deden veel over
is
Klagenfurt
draak
de
en
westerse draak werd
verhalen de ronde of helden die
en monsters
http://www.math.uni-klu.ac.at/Tagungen/Oe
&
Crump, 1963).
door de
draken
van
uitgestorven dieren
Leiden
the Netherlands
CRANIUM 23,1
-
2006
Gobi
woestijn (Hutchinson, 1892; Abel, 1939;
Thenius & Vavra, 1996;
Waarschijnlijk door één
Mayor, 2000).
is het beeld
van
de draak niet
uitgestorven dier veroorzaakt,
door verschillende. Meer onderzoek
plaatsen
waar
grote
kunnen worden verhalen
over
draken
over
misschien
het ontstaan
dus
zorgden lokale
de
van
het
10 Skelet
Teylers
van een
museum,
Skeleton of
a cave
holenbeer. Bron: Website
Haarlem ze
bear. Source: website of
Museum, Haarlem (the
voor
Mensen zochten
grote
maakten
waartoe de botten
(Hutchinson, 1892; Abel, 1939; Vavra, 1996; Mayor,
2000).
dieren die hiervoor in de holenbeer
De
ze
botten
Thaumatosaurus,
11), Giraffokeryx
te
en waar
wereld beter te
van wezens
behoord zouden dezelfde als
was
steeds reconstructies maken
wezens
en
leefmilieus:
om
de
begrijpen.
uitgestorven
aanmerking
Plesiosaurus,
komen
neushoorn
belangrijke vraag
Een
zijn
gefossiliseerde
(fig.
figuren nog
Pliosaurus,
was.
Elasmosaurus, Sivatherium (fig. en
waren
reconstructies
eens
nog
uitgestorven
van
Thenius &
(fig. 10), wolharige
9), Plateosaurus,
geleid
een
probeerden
en
Netherlands)
de draak hebben
van
botten
vandaan kwamen. Om de vondsten te
waarom we nu
geboorte
brengen
de draak.
hebben. De reden daarvoor
tot de
kunnen
veel commotie onder de
bevolkingen.
begrijpen
Teylers
oude
zouden
grote gefossiliseerde
van
achterhalen wat de
van
waar
begonnen zijn,
antwoord op hun vragen
Fig.
gevonden
plaatsen
duidelijkheid
meer
De vondsten
fossiele botten
en naar
maar
naar
die rond de
beenderen en
steeds
Het verhaal
speelt,
over
is wat
een
van
fossiele vondsten
van
het
uiterlijk
Of werden
van
aan
er
een
een
zo
pas
van
mythologische
voor
die fossiele
gemaakt een
te beantwoorden is
waarschijnlijk
door middel
er
beter beeld gegeven
de verhalen? Het is
moeilijk
het eerst
mythologisch figuur?
de hand
vondsten reconstructies
er
mythologisch figuur
of de fossiele vondsten? Werd
dinosaurus-soorten uit de
grote
mythologische
en
en
ontstonden
vraag
die
die
de verschillende
wezens
verschillend
een
antwoord zal kennen.
Ik denk zeker dat fossiele vondsten tot de
geboorte wezens.
wezens
hebben
vondsten
uiterlijk kregen. grote botten aan
Fig
11 Schedels
(rechts), can
twee
van
Sivatherium
York,
extinct
History,
USA. Foto: A.
Skulls of Sivatherium two
giraffids.
(left)
Giraffokeryx
A.
van
van
and
Ameri-
Frick Collection,
der Geer.
Giraffokeryx (right),
American Museum of Natural
History, Frick Collection, Photograph:
en
uitgestorven giraffe-achtigen.
Museum of Natural
New
(links)
New York
(USA).
der Geer.
49
van
vele
mythologische mythologische
al eerder in verhalen voorkwamen
door fossiele
de
geleid
Ook denk ik dat enkele
een
een
vorm
en
aannamen,
Vast staat dat de vondsten
een
van
grote bijdrage hebben geleverd
mythologie
van
vele volkeren.
Reuzen, cyclopen,
heiligen, helden,
draken
en
monsters
Referenties
Abel, O., 1939. Vorzeitliche Tierreste im Deutschen Brauchtum und
Mythus, von
Sutcliffe, A.J.,
Age
Gustav Fischer.
Thenius, Le
Berkhey, van
1985. On the track of Ice
mammals.
Volksglauben. Jena: Verlag
Francq
1771.
van,
Natuurlyke
Holland II.
Zhao, Q., & I.
Crump, J.
1963.
Crump,
Bones in the
Dragon
Yellow Earth. New York: Dodd, Mead & 1989.
Dermitzakis,
Giants, Dragons,
Company.
1938. The
1992. A
Geraadpleegde
1996. Fossilien im
Alltag. Senckenberg-Buch
study of dragons,
71.
East and West.
Lang Publishdng. websites:
Saints and
http: / / www.in2greece.com/english/historymyth/ mythology/names/polyphemus.htm
Greece 23, 2: 75-100.
Edwards, E.D.,
Vavra,
und im
New York: Peter
Geological Phaenomena. Bulletin of the Geological Society of
E. & N.
Volksglauben
Historie
http://www.pantheon.org/articles/p/polyphemus.
dragon book. London.
html
Guicciardini., Pais-Bas ou
Basse
cartes de
L. 1567.
de Christ.
1'impr.
et
http://www.keyway.ca/htm2001/
la Germanie Inférieure,
Lodovico
Allemagne /
geographique
de touts les
Description
appellés
autrement
Guicciardini;
avec
de villes. Anvers
portraicts
20010204.htm
http://www.gracecathedral.org/enrichment/brush
:
_excerpts/brush_20030730.shtml
1582.
Plantin,
http://www.stargods.org/MA_Giants.html Hutchinson.
1892. Extinct Monsters: A
H.N.,
account of
popular
some
of the
larger
http://www.o-bible.com
forms of
ancient animals life.
Marum,
M.
gematigde
1824.
van,
Olijfanten, die en
waarin eene
http: / / nl. wikipedia. org/ wiki / Hunnebed
in
Verhandeling
vroeger
eeuwen
http://www.Teylersmuseum.nl
noordelijke http: / / www.
koude streken der aarde bewoonden,
beschrijving
olijfantskop, welke
en
afbeelding
in 1820 uit
een
kuil is
Heukelum, bij doorbraak ontstaan,
Natuurkundige Verhandelingen Maatschappij
de
over
de
der
polenth.demon.co.uk/myth/esswhat.html
de
nabij
http: / / www.crystalinks.com/ chinadragons.html
uitgespoeld. www.itmonline.org/ arts/ dragonbone.htm
de Hollandsche
van
Wetenschappen
van
Haarlem 13:
te
http://www.polenth.demon.co.uk/
253-304.
Mayor,
myth/ useana2.html 2000. The first fossil
A. ;
paleontology
in
greek and
hunters,
roman
http://bestiarium.net/lind.html
times. Princeton
http://www.math.uni-klu.ac.at/Tagungen/OeMG2
Press.
University
005/lindwurm_ story.html 2006 Fossil
Mayor, A„
Americans. Princeton
Mol,
D & H.
uit de
van
Legends
Essen, 1992. De
mammoet.
Sporen
BZZTöH.
ijstijd. Uitgeverij
Mönnich, C.W.,
of the First
university press.
1960. In de Draek. N.V. Hollansche
Draad-en Kabelfabriek-Amsterdam.
Palier, J.C.,
1770.
Verhandelingen
twee
over
welke in den ongemeene groote beenderen Bommelerwaard
gevonden zijn
Verhandelingen uitgegeeven Maatschappe Picardt, ]., vergetene en
Emse
en
J.C.
Palier. Uit.
Haarlem, XII p. 373-390.
1660. Korte
beschryvinge
van
verborgene antiquiteten
eenige
der
provintien gelegen tusschen de Noord-Zee, de Yssel,
en
landen
te
door
door de Hollandsche
Lippe;
Drenthiae,:
dat
waar
bygevoeght zyn
Annales
zijn eenige aenteyckeninghen
memorien, van.. .geschiedenissen,
antiquiteet-rijcke landschap der
gepasseert
Drenth...:
en
in het
mitsgaders
een
korte
der
heerlykheit Covorden.6Amsterdam, gedruckt by
beschryvinge
Tymon Houthaak,
voor
Reese, D.S., 1975. Men,
stadt, des Kasteels,
Gerrit
Saints
van
or
en
Goedesbergh.
Dragons?
Expedition 17,4: 26-30.
50
