Cultureel programma 2016

Cultureel programma 2016 Dit initiatief is in samenwerking ontwikkeld door de Stichting Johan Barthold Jongkind, Galerie Palet het Tuindorp en BABA reizen.

Januari tot en met april 2016: Cursus algemene kunstgeschiedenis; voor uitgebreider informatie: zie ook hoofdstuk kunsteducatie op www.palethettuindorp.nl en de site van de Volksuniversiteit Enschede www.vuenschede.nl

Sandro Botticelli – de geboorte van Venus, Florence, Uffizi; 1483

Triomfboog van Constantijn de Grote; 313-315

Tympaan Ste. Madeleine, Vézelay; 1125-1130

De Stichting Johan Barthold Jongkind verzorgt in samenwerking met de Volksuniversiteit Enschede en BABA reizen voor de vijftiende maal haar cursus Algemene Kunstgeschiedenis waarin een overzicht wordt gegeven van de ontwikkelingen in de schilder/beeldhouwkunst, architectuur en toegepaste kunsten in West en Midden Europa. Kunst kan niet los gezien worden van haar historische, religieuze, filosofische en maatschappelijke context en is een verbeelding van een tijdgeest. Deze sociale ontwikkelingen en de daaruit voortvloeiende culturele verwevenheid en interactie zullen uitvoerig de revue passeren. Cursus wordt verzorgd vanaf vrijdag 22 januari 2012 in gebouw Prismare, aanvang 14:00 uur, zaal open 13:45 uur. Aantal bijeenkomsten: 12. De cursus wordt afgesloten met een excursie naar een museum, een belangrijke kunstveiling, tentoonstelling, restauratieatelier, kunstenaarsdorp of iets anders (facultatief). De cursus wordt verzorgd door Drs. Harry de Roij, kunsthistoricus, en een aantal gastdocenten. De groepsgrootte bedraagt maximaal 15 personen, de kosten zijn EUR 160,- ,(exclusief excursie, inclusief koffie vooraf en tijdens de pauze). Het belooft wederom een leuke en interessante ontdekkingsreis te worden! Voor inlichtingen of aanmelden: Via www.palethettuindorp.nl. Klik op cursus algemene kunstgeschiedenis 2016. Schriftelijk of telefonisch aanmelden kan natuurlijk ook: Galerie Palet het Tuindorp: Vijverlaan 49; 7553 CD Hengelo; Tel. 074- 2438090. E-mail: [email protected] Of via de site van de Volksuniversiteit Enschede www.vuenschede.nl

Zaterdag 17 januari 2016: Excursie naar het Drents Museum; expositie The Glasgow Boys, Schots Impressionisme. Lezing en aansluitend excursie.

James Paterson – The last turning, Winte,

William York McGregor –

Moniaive; 1885

veehoeden; 1882

Arthur Melville – faggot gatherers; 1879

Aan de hand van meer dan 80 schilderijen en 40 werken op papier presenteert het Drents Museum een van de belangrijkste Britse kunstenaarsgroepen rond 1900: The Glasgow Boys. De schilders van het Franse impressionisme, Barbizon en de Haagse School vormden een belangrijke inspiratiebron voor deze schildersgroep, die eind 19de eeuw furore maakte. Voor het eerst in 100 jaar is een overzicht van dit Schotse impressionisme nu buiten Groot-Brittannië te zien. De Glasgow Boys Eind 19de eeuw raakte een groep van zo’n twintig zeer diverse schilders van ongeveer dezelfde generatie bevriend met elkaar. Deze groep noemde zichzelf ‘The Boys’. Samen zetten zij zich af tegen de gevestigde orde en trokken erop uit om in Schotland en Frankrijk te schilderen. In Parijse ateliers volgden ze opleidingen en ze reisden zelfs naar Japan. De kracht van de Glasgow Boys was dat zij zich niet alleen allerlei invloeden eigen maakten, maar ook dat zij die verwerkten tot fris en vernieuwend werk.

Uniek overzicht van tien Glasgow Boys De expositie richt zich op de bloeiperiode van de groep, tussen 1880 en 1900. Er is werk te zien van de tien belangrijkste ‘Glasgow Boys’: James Guthrie, Edward Walton, Joseph Crawhall, James Paterson, John Lavery, William York McGregor, George Henry, Edward Hornel, Arthur Melville en William Kennedy. In de tentoonstelling is onder andere aandacht voor hun ontwikkeling, belangstelling, technieken, reizen en vriendschappen. Prijs EUR 59,50 p.p. inclusief lezing, vervoer heen, retour en in Assen, broodjes in de bus, museumentree en begeleiding ter plaatse. Lezing vindt plaats op 10 januari, aanvang 09:30 uur. Maximale groepsgrootte 30 personen. U kunt u opgeven door te bellen met: 074-2438090 of 0612412645, of mailen naar: [email protected]

Zondag 31 januari, 7, 14, 21 en 28 februari 2016: Lezingencyclus Kernthematiek Middeleeuwen. Een vijftal uitgebreide besprekingen van het middeleeuwse wereldbeeld, de religieuze beleving en gerelateerde kunstuitingen.

Inishmoore klooster 5-7-de eeuw

Daniël in de leeuwenkuil; Priscilla, ca. 300

Koor en cathedra S. Vitale Ravenna; 6-de eeuw

Kenmerkend voor deze lange periode in de westerse geschiedenis zijn vooral de fragmentatie van het politieke gezag, een overwegend agrarische economie, een samenleving verdeeld tussen een militaire adel (die eigenaar is van het land) en een tot horige gemaakte boerenklasse, en ten slotte een systeem van denken gebaseerd op religie, bepaald door de christelijke kerk. De middeleeuwen danken hun naam ("middeleeuwen") aan het feit dat humanisten in de renaissance deze tijd als een tussenperiode beschouwden, die was begonnen met de val van het Romeinse Rijk en werd opgevolgd door de tijd waarin zij zelf leefden. Deze tussenperiode was er volgens hen een van verval. West-Europa was immers na de ondergang van het Romeinse Rijk afgesneden geraakt van de klassieke cultuur, om daar pas weer mee in aanraking te komen tijdens de kruistochten. De Arabieren hadden heel wat geschriften van klassieke schrijvers bewaard. Door de achteruitgang en de bedreiging door de Turken van het Byzantijnse Keizerrijk trokken Byzantijnse geleerden naar het veiliger Italië en namen de door hen verzamelde kennis uit de Oudheid mee die in bewaard was gebleven. Ook de plundering van Constantinopel door de kruisvaarders in 1204, tijdens de Vierde Kruistocht, bracht naast een aanzienlijke materiële buit ook veel in het Westen verloren gegane kennis, kunst, muziek en cultuur terug naar Europa. Door hernieuwde kennismaking met deze antieke literatuur, filosofie, kunst, muziek en cultuur in het algemeen werden het Humanisme en de renaissance feitelijk mogelijk gemaakt. Petrarca (ca. 1300) noemde de periode vanaf de vierde eeuw, toen de Romeinse keizers zich tot het christendom hadden bekeerd, de tijden van tenebrae (schaduwen), een "smerige midden-tijd" waarin men alleen maar kon hopen dat er een betere periode zou volgen. Het weinig genuanceerde negatieve oordeel van de renaissancehumanisten over de middeleeuwen delen moderne historici niet langer. Integendeel: het is een buitengewoon boeiende, veelzijdige en fascinerende periode die beslist niet saai of duister is. Wij behandelen onderstaande thema’s. De lezingen kunnen ook separaat worden gevolgd. Het middeleeuwse “beeldprobleem” Middeleeuwse boekverluchting Liturgie I en II Kloosters in de Middeleeuwen De “Renascence”van de sculptuur Prijs: EUR 79,50. Cursusadres: zaaltje bij het Tuindorpzwembad, Vijverlaan 63, te Hengelo. Aanvang 11:30 uur, zaal open 11:15 uur voor koffie, thee en iets smakelijks. U kunt u opgeven door te bellen met: 074-2438090 of 06-12412645, of mailen naar: [email protected]

Zondag 13 maart 2016: Excursie naar het Noordbrabants Museum te ’s Hertogenbosch: de unieke tentoonstelling Jheronimus Bosch; Visioenen van een genie Deze groots opgezette overzichtstentoonstelling van Jheronimus Bosch (ca. 1450 'sHertogenbosch 1516) is gebaseerd op het omvangrijkste en wereldwijde onderzoek dat naar het relatief kleine oeuvre van Bosch is gedaan. Nooit eerder keerden zoveel werken van Bosch terug naar zijn stad 's-Hertogenbosch waar ze ooit gemaakt zijn.

Jheronimus Bosch – de hooiwagen; 1515

Jheronimus Bosch – hellelandschap; c.1500

De voorbereidingen voor de expositie in Het Noordbrabants Museum zijn reeds gestart in 2007. De basis voor de uitzonderlijke bruiklenen van de tentoonstelling is gelegd met het Bosch Research and Conservation Project (BRCP), een ambitieus, grootschalig internationaal kunsthistorisch onderzoek, opgezet samen met de Stichting Jheronimus Bosch 500 en de Radboud Universiteit Nijmegen. Een team van internationale deskundigen onder leiding van Jos Koldeweij en Matthijs Ilsink heeft in de afgelopen zes jaar voor het eerst vrijwel het gehele oeuvre van de meester Bosch wereldwijd intensief en systematisch onderzocht en gedocumenteerd met behulp van de nieuwste technieken. Dit leverde een samenwerking op met alle musea die schilderijen en tekeningen van Bosch in hun collectie hebben, waardoor de tentoonstelling kon worden gerealiseerd. De expositie is breed en ruimtelijk opgezet en is thematisch ingedeeld. Aan de hand van de volgende thema's wordt de bezoeker door de tentoonstelling begeleid: Levenspelgrimage, Bosch in 's-Hertogenbosch, Het leven van Christus, Bosch als tekenaar, Heiligen en Het einde der tijden. Kenmerkend voor Bosch zijn de duivelse figuren, beroemde monsters, engelen en heiligen die zijn tekeningen en panelen bevolken. Zijn karakteristieke werk, vol illusies en hallucinaties, wonderlijke gedrochten en nachtmerries, verbeeldt onnavolgbaar de grote thema's van zijn tijd: verleiding, zonde en rekenschap. Werkend in de periode rond 1500, de overgang tussen middeleeuwen en renaissance, weerspiegelen Jheronimus' schilderijen en tekeningen op raadselachtige wijze de relatie tussen de mens, zijn omgeving en zijn schepper. Het is een kunstenaar die tot de absolute wereldtop behoort, wiens werk navolging kreeg bij generaties na hem en die tot op de dag van vandaag ook nieuwe kunstenaars weet te inspireren. Wij nodigen u van harte uit ons te vergezellen op de reis in de wondere, geheimzinnige en soms sinistere wereld van deze volstrekt unieke kunstenaar…. Prijs EUR 69,50 p.p. inclusief lezing, vervoer heen, retour en in ‘s Hertogenbosch, broodjes in de bus, museumentree en begeleiding ter plaatse. Lezing vindt plaats op zondag 13 maart, aanvang 09:30 uur. Maximale groepsgrootte 30 personen. U kunt u opgeven door te bellen met: 074-2438090 of 0612412645, of mailen naar: [email protected]

28 april t/m 6 mei 2016: Reis “The Scottish Borders & Lothian” Tot ons groot genoegen en na het succes van onze reis door Northumbria nodigen Galerie Palet het Tuindorp en BABA Reizen u graag uit voor een onvergetelijke ervaring in het land van Sir Walter Scott.

Dryburgh Abbey…

Floors Castle…..

Eyemouth….

Dit van oudsher onherbergzame gebied kent een complexe, roerige, niet zelden dramatische maar ook rijke historie. De Romeinen zijn het die het woeste Caledonia met haar “barbaarse” stammen van Picten, Scythen en Brigantes isoleren. De Angelsaksische invasies krijgen hier geen vaste voet aan de grond en ook de Engelse Kroon moet talrijke slagen leveren om deze trotse, onbuigzame en vrijheidslievende clans tot hun onderdanen te kunnen rekenen. Steeds vlamt het verzet tegen deze onderdrukking weer op. De verre roep naar onafhankelijkheid is tot op de dag van vandaag hoorbaar. Door de weerbarstigheid van het klimaat, de ruige natuur en de authenticiteit van de oorspronkelijke bevolking ontwikkelt zich in deze landstreek door de eeuwen heen het unieke karakter van de huidige bewoners en de specifieke, rijkgeschakeerde, levendige en verrassende cultuur. Wij gaan op in een gentler pace of life temidden van kronkelende rivieren, grillige valleien, smaragdgroene bossen en heide bedekte moorlands. Samen met de prachtige kastelen, abdijen en schilderachtige stadjes welke in een nostalgisch Dickens verhaal niet zouden misstaan, de uitstekende locale gastronomie en ons eenmalige onderkomen is een garantie voor een prachtige ervaring…. Alvast een voorproefje: wij bezoeken de idyllische stadjes Kelso, Jedburgh, Melrose, Galashiels, Coldstream en Hawick. Ook staan Dryburgh Abbey en het magnifieke Floors Castle en Thirlestane Castle op het programma. Wij zullen ook een dag besteden aan de prachtige Schotse hoofdstad Edinburgh en de daar gevestigde Scottish National Gallery. Prijs: EUR 1.195 ,- p.p. Inclusief 7 overnachtingen, ontbijt, lunches, vervoer inclusief retour ferry, museumentrees en begeleiding ter plekke. Toeslag 2 p-hut ferry EUR 35,- p.p. en 1p-hut EUR 135,- p.p. Toeslag 1 persoonskamer EUR 295,-. Maximale groepsgrootte 25 personen. Voor informatie en/of aanmelden: e-mail: [email protected] telefonisch: 06-12412645 of 074-2438090. Wij hopen u weer op deze mooie ontdekkingstocht te mogen begroeten!

10 t/m 17 september 2016: het andere, verrassende Beieren!

Het gezellige centrum van Landshut….

Programmering volgt nog maar zeker is dat wij Landshut zullen bezoeken, misschien wel de meest onderschatte stad in Duitsland. Gelegen aan het romantische riviertje de Isar herbergt deze Residenzstadt een een keur aan historische bezienswaardigheden waaronder de St. Martinsbasilika met haar beroemde toren, de Burg Trausnitz, de Residenz, het prachtige Rathaus, Kloster Seligenthal en talloze schitterende koopmanshuizen. Een must voor de liefhebber van stedenschoon! Verder besteden wij aandacht aan het plaatsje Murnau am Staffelsee alwaar in het begin van de vorigde leden van de Duitse kunstenaarsgroep Der Blaue Reiter regelmatig vertoefden. Verder leggen wij zeker ook een bezoek af aan het klooster Ottobeuren en de befaamde rococo parel die de Wieskirche heet welke zeer terecht op de UNESCO lijst van werelderfgoed staat.

Zondag 30 oktober, 6, 13, 20 en 27 november en 4 december 2016: Lezingencyclus Kernthematiek Renaissance. Een zestal uitgebreide verhandelingen over het humanistische wereldbeeld, de canonieke ordening in de voortdurende queeste naar harmonie en de soms gespannen verhoudingen tussen oud en nieuw.

Brunelleschi– S. Lorenzo, Medici kapel

Rafael – portret van paus Leo X; c. 1516

Lorenze Ghiberti – proefgietsels bronzen deuren baptisterium Florence

De term "Renaissance" betekent letterlijk "wedergeboorte". In de 15-de en 16-de eeuw werd de Oudheid (de klassieke Griekse en Romeinse wereld) een bron van inspiratie. Veel wetenschappers, filosofen en kunstenaars beschouwden de Middeleeuwen als een duistere periode, die overheerst werd door de dwingende macht van de kerk die elke vernieuwing tegenhield. Met de herontdekking van het klassieke erfgoed (daar was de mens de maat van alle dingen) vond inderdaad een soort wedergeboorte plaats. Het begrip "Renaissance" staat dan ook voor de herleving van de menselijke waarden. Men streefde niet alleen meer naar zaligheid in het hiernamaals maar ook naar een bevredigend aards bestaan. Het hebben van en uitdrukking geven aan alle mogelijke menselijke genoegens werd niet meer bijvoorbaat als een zonde gezien. Het werk van kunstenaars en schrijvers moest naast Gods goedkeuring ook begrijpelijk en aangenaam voor de mens zijn. Onder invloed van humanisme, ontdekkingsreizen, wetenschappelijke ontdekkingen en uitvindingen wordt de aandacht voor de mens als individu groter. Het nieuwe mensbeeld heeft een nieuw type kunstenaar tot gevolg dat zichzelf als scheppende kracht ziet. In de middeleeuwen lagen beide kanten van het bewustzijn – de kant die op de wereld is gericht en de kant die naar binnen is gericht – als het ware dromend of maar half wakend onder dezelfde sluier. Deze sluier was geweven uit geloof, kinderlijke bevangenheid en waanvoorstellingen; als men daar doorheen keek verschenen de wereld en de geschiedenis in wonderlijke kleuren; de mens zag zichzelf alleen als vertegenwoordiger van een ras, een volk, een partij, een gilde, een familie of anderszins deel van iets algemeens. In Italië waait deze sluier voor het eerst weg in de lucht; er ontstaat een objectieve visie op de staat, en op alle overige dingen van deze wereld. Daarnaast echter komt tegelijk met volle kracht het subjectieve op; de mens wordt een geestelijk individu, en herkent zich als zodanig.

Tegelijkertijd komt het nieuwe zelfbewustzijn van de mens tot uitdrukking in de kerkelijke twisten en de geloofsstrijd, in de reformatie en contrareformatie. De reformatie (Luther, Calvijn, protestantisme, reformatorische kerken) is een reactie op de rijkdom en decadentie in de kerk van Rome. De contrareformatie is een poging van de Roomse Kerk om weer orde op zaken te stellen. In deze cyclus doen wij een poging de diepere achtergronden en de gevolgen hiervan in de veranderende geesteshouding en de samenleving van deze rijke periode te belichten en te doorgronden. Onderwerpen: Concept van de Renaissance Kunst en geld in Florence Voorschrift en vrijheid De onoverwinnelijke Vasari Antiek en Modern Venetië 1400-1600 Prijs: EUR 95,00. Cursusadres: zaaltje bij het Tuindorpzwembad, Vijverlaan 63, te Hengelo. Aanvang 11:30 uur, zaal open 11:15 uur voor koffie, thee en iets smakelijks. U kunt zich opgeven door te bellen met: 074-2438090 of 06-12412645, of mailen naar: [email protected]