Caleidoscoop. Tieners die de wereld veranderen

Caleidoscoop Kerkblad van de Protestantse (wijk)gemeente te Rotterdam-Kralingen

Jaargang 13 nr 3 | november 2014

Foto: Iqbal Masih, van internet Op bladzijde 3 uitnodiging voor een gemeenteavond op 19 november. De volgende Caleidoscoop moet vrijdag 5 december uitkomen. Kopijsluiting op maandag 24 november. Zie colofon p 2

Retouradres: Leendert Butterstraat 44 3062 XN Rotterdam

Tieners die de wereld veranderen Het dorp waar ik ben opgegroeid, Moordrecht, kent een geschiedenis van kinderarbeid. Met de rivierklei van de Hollandsche IJssel werden IJsselstenen gemaakt, waarbij kinderen van 4 jaar ingezet werden. Ook in de touwslagerijen van Moordrecht werkten kinderen. De helft van de kinderen in de negentiende eeuw ging niet of maar gedeeltelijk naar school. Er was een strijdbare onderwijzer, meester Lalleman, die hier vele tientallen jaren tegen streed, met zijn avondschool en artikelen in tijdschriften. Uiteindelijk werd in 1900 de leerplichtwet ingevoerd. Kinderen hebben recht op ontwikkeling, om te leren wat zij kunnen. Voor kinderen in Nederland 2014 is recht op onderwijs zo iets gewoons, vergeten is de strijd en de misstanden die daar hier te lande aan vooraf zijn gaan.

vangen. Malala schreef een blog voor de BBC over haar leven in Pakistan onder de Taliban, waar meisjes niet naar school mochten. Malala overleefde twee jaar geleden een moordaanslag van de Taliban. Onverschrokken gaat zij door met haar strijd voor onderwijs voor meisjes. Ondanks haar lichamelijke beperkingen, en ondanks dat zij schrijft: ‘In Swat ging ik tien jaar lang naar dezelfde school en iedereen kende me daar als Malala. Hier (= in GrootBrittannië) ben ik beroemd, hier zien mensen mij als het meisje dat is neergeschoten door de Taliban. De echte Malala is ergens naartoe gegaan en ik kan haar niet meer vinden.’ Juist door haar moed, juist doordat Malala doorgaat met haar strijd, ondanks haar beperkingen, de lasten die een leven in de schijnwerper met zich meebrengt en nieuwe bedreiginOp 10 december zal Malala Yousifzai, 17 jaar, gen, inspireert en ontroert zij velen. als jongste winnaar ooit de Nobelprijs ont-

Minder bekend is het levensverhaal van de eveneens Pakistaanse Iqbal Masih, de ontsnapte schuldslaaf. Als 4-jarig jongetje werd hij verkocht als slaaf aan een tapijtfabriek, waar hij 14 uur per dag moest werken. In 1992, toen hij 10 jaar was, ontsnapte hij voor de tweede keer en voorgoed uit de tapijtfabriek, waarna hij actie ging voeren voor zijn lotgenootjes. Iqbal reisde naar Zweden en de USA. Door het slechte eten en het harde werken was Iqbal met zijn 10 jaar zo klein als een kind van 5. Ruim twee jaar later, Paaszondag 1995, werd Iqbal midden op straat gedood, in zijn rug geschoten door een hagelgeweer. De moord op Iqbal is nooit opgelost, de opdrachtgevers zullen ontegenzeggelijk mensen uit de tapijtmaffia zijn. Maar zo bleek een kind van 12 jaar te strijdbaar en te gevaarlijk voor de volwassenen van zijn samenleving, die daarom besloten hem uit de weg te ruimen. Net zoals zij dat besloten » lees verder op p 2 »

Protestants Kralingen

Vervolg meditatie »

Gezellige zonnige zaterdag in september:

Predikanten

ds Rian C. Veldman, Goosse van der Windstraat 57, 3062 XM; e: [email protected] t: 06 142 730 13. Dinsdag t/m vrijdag bereikbaar van 9 - 10 uur. ds Ilse D. Hogeweg, Kralingseweg 366 B, 3066 RC; e: [email protected], t: 435 41 44. Ds Hogeweg houdt de woensdagmiddag en zaterdag vrij.

Secretariaat

Scriba van de gefedereerde kerkenraad: Jakob Brederveld, Postbus 4326, 3006 AH Rotterdam, e: [email protected].

Ledenadministratie

Melding van verhuizing, geboorte, huwelijk, overlijden svp doorgeven aan de wijkadministratie. Gereformeerd: dhr J.C. Buitelaar, Admira liteitskade 74 Z 3063 ED Rotterdam, t: 453 20 44, e: [email protected]. Hervormd: dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK, t: 447 14 30, e: [email protected]

Financiën

Activiteitenkas: dhr P. Andringa, t 433 18 97. Bankrekeningnummer: NL90 FVLB 0635.8051.70, SoW-gemeente R’dam Kralingen inzake wijkkas.

Burendag samen met Pniël over Malala – al heeft zij wonderlijk en gelukkig genoeg de aanslag overleefd. Tieners van 15 en 12 jaar die onverschrokken strijdbaar zijn, die moedig ingaan tegen de kwade machten in hun samenleving: zij laten ons de kracht van Maria zien. Veel mensen stellen zich bij Maria een volwassen vrouw voor. Naar de gebruiken in het oude oosten moet Maria 13-14 jaar geweest zijn toen zij uitgehuwelijkt werd aan Jozef, en het bericht van de engel ontving over het bijzondere kind Jezus dat zij zou krijgen. In Maria’s lofzang horen we háár strijdbaarheid (Lukas 2: 52-53):

Het is dit jaar al weer voor de 13e keer dat de ‘Dag van de dialoog’ in Rotterdam gehouden wordt. Op meer dan 100 plaatsen in Rotterdam zijn er in de periode van 7-16 november dialoogtafels. In Centrum Pro Rege is er een dialoogtafel op donderdag 13 november a.s. De inloop is vanaf 18.00 uur. De toegang is gratis. In verband met het eten, moet u zich wel van tevoren opgeven. Telefonisch: (010) 467 39 02; facebook.com/dagvandedialoog of twitter @dagvandedialoog. Wij rekenen er op, dat ook deze keer onze gemeente goed vertegenwoordigd is.

GK College van Kerkrentmeesters: dhr N.J. van Veen, Nancy Zeelenbergsingel 689, 3066 GA, t: 452 68 72. GK Commissie VVB (Kerkbalans): mw N. Slikker, t. 452 58 24 bankrek. NL74 FVLB 0225 4254 24 t.n.v. Gereformeerde Kerk Rotterdam-Kralingen inz. Vrijw. Vaste Bijdr. GK Collectebonnen: dhr B. Reinders, Stalpaertstraat 102, 3067 XT Rotterdam, NL81 INGB 0003 5347 94, t.n.v. Geref. Kerk van Kralingen Coll. Bonnen.

Diaconie

Kerkgebouwen

Hoflaankerk, Oudedijk 2, 3062 AE Rotterdam, t: 411 20 75; e-gemeentewerk: [email protected] e-verhuur: [email protected] Pro Rege, Oudedijk 113, 3062 AD Rotterdam. Koster/beheerder: mw M. Gorissen, t: 452 78 60, e: [email protected]

www.kerkomroep.nl

De kerkdiensten in Pro Rege en in de Hoflaankerk kunnen live of tot ongeveer 4 weken na de dienst worden beluisterd op www.kerkomroep.nl. Wie in aanmerking wil komen voor een kerkomroepradio wende zich tot de diaken H. Oosterhuis, t: 447 13 07. Voor technische vragen: dhr A. van Dijk, t:  06 307 251 75, e: [email protected].

Kinderoppas voor de kleinsten

Contactpersoon: mw A. (Annemieke) Melching - de Bruijn, t: 202 23 42, e: [email protected]

Kindernevendienst

Contactpersoon: mw M.P. (Monique) van Hoof t: 841 41 78, e: [email protected]

Autodienst Protestantse wijkgemeente Pro Rege: dhr N.J. van Veen, t 452 68 72 Hoflaankerk: dhr H. Oosterhuis, t 447 13 07

www.protestantskralingen.nl

Malala en Iqbal laten ons de kracht van strijdbare tieners zien, en helpen ons om de kracht van Maria te verstaan. En Maria stuurt ons met haar lofzang de kerk uit, de wereld in, op zoek naar al die kinderen en grote mensen die een leven leiden van kwetsbaarheid en tekort. Advent is eindeloos veel meer dan het Kersfeest afwachten … ds Ilse Hogeweg

Dialoog in Kralingen

NH College van Kerkrentmeesters: postbus 4326, 3006 AH, e: [email protected] Algemeen bankrekeningnummer: NL35 FVLB 0699.5412.71. Uitsluitend Kerk balans: rekeningnummer NL46 FVLB 0635.8144.98. NH Collectebonnen: verkrijgbaar in de waarden € 0,75, € 1,25 en € 2,50, in vellen van 20 stuks. Te bestellen via bankrekening NL35 FVLB 0699.5412.71 van de Hervormde Gemeente Kralingen. Na ontvangst van uw betaling volgt toezending per post.

Secretaris diaconie: dhr H. Oosterhuis, Salvador Allendestraat 29, 3065 ED, t: 447 13 07. NL32 FVLB 0225 3893 20 ten name van Diaconie van de protestantse gemeente i.w. Kralingen. ZWO: dhr G. Roodhorst, Jacques Dutilhweg 723, t: 202 55 81, NL57 FVLB 0225 3893 55 t.n.v. Diaconie van de protestantse gemeente i.w. Kralingen inzake ZWO.

Heersers stoot hij van de troon en wie gering is geeft hij aanzien. Wie honger heeft overlaadt hij met zijn gaven maar rijken stuurt hij weg met lege handen.

De organisatoren: Imam El Jazaeri en Anne Gercama

Kerstworkshop Na een jaar van onderbreking stellen wij – Judith Korevaar en Sipke Sels – u (jullie) weer in de gelegenheid om zelf een kerstarrangement te maken. Wij zorgen voor de spullen om mee te werken: een ondergrond, steekschuim, diverse groenmaterialen en de voor het arrangement noodzakelijke accessoires. Het enige wat de deelnemers zelf mee moeten nemen is een mesje, snoeischaar of allesknipper, een doekje en een tas om het arrangement mee naar huis te vervoeren. We beginnen de avond met koffie en wat lekkers erbij. Hierna volgt uitleg, waarna we aan de slag gaan onder vakkundige begeleiding. We sluiten de avond af met een hapje en een drankje. De kosten voor de workshop bedragen € 30,– (alles inbegrepen). Judith en ik verwachten jullie (u) op woensdagavond 17 december om 19.30 uur in Pro Rege. Aanmelden bij: Sipke Sels, t: (010) 433 18 97, e: [email protected] Caleidoscoop – p. 2

Caleidoscoop:

Caleidoscoop is een uitgave van de Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen.

Redactie:

ds I.D. (Ilse) Hogeweg, mw J.D. (Jeannette) Moerman-Schravesande, dhr G. (Gijs) Roodhorst, mw D. (Thea) van Santen, ds R.C. (Rian) Veldman, dhr L.A. (Leonard) de Vos.

Adressenadministratie Caleidoscoop:

Marina Mekking, Kerkelijk bureau, bezoekadres: Oudedijk 2, 3062 AE; postadres: Postbus 4326, 3006 AH Rotterdam; t: (010) 411 20 75; e: [email protected].

Beheerscommissie:

Dhr C.J. Jacobse en dhr J.C. Buitelaar, p/a Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ED Rotterdam. Caleidoscoop heeft een SKG bankrekeningnummer: NL12 FVLB 0635.8050.22 tnv Kerkblad Caleidoscoop te Rotterdam.

Eerstvolgende nummers:

Decembernummer: kopijsluiting maandag 24 november, in de brievenbus vrijdag 5 december. Januarinummer: kopijsluiting maandag 22 december, in de brievenbus zaterdag 3 januari

Redactie- en kopij-adres:

Leendert Butterstraat 44, 3062 XN e: [email protected] | t: (010) 453 16 90

Op zaterdag 27 september was het Burendag en dat was dit jaar ook in Kralingen goed zichtbaar! De zon scheen, zodat de deuren van de kerk wagenwijd opengezet konden worden. Samen met verpleeghuis Pniël was er een Burenmarkt georganiseerd. Aan de Oudedijk en in de tuin van Pniël stonden allerlei kraampjes, waar kleding, sieraden en lekkernijen werden verkocht. In de Hoflaankerk werd een boekenverkoop gehouden. De hele dag door liepen buren binnen om een kijkje te nemen. Soms kwamen ze speciaal voor de boeken, anderen wilden de kerk eens van binnen zien. De boekenverkoop heeft 220 euro opgeleverd, dit bedrag is bestemd voor de aanleg van een verhoogde moestuin in de tuin van Pniël, waar bewoners van Pniël en de kinderen van de Vredehofschool gebruik van zullen maken. Iedereen die boeken heeft ingeleverd of op een andere manier mee heeft geholpen om deze dag mogelijk te maken, willen we heel hartelijk danken! Naast de boekenverkoop was de stand van de

Wereldwinkel aanwezig in de Hoflaankerk. Op de Burendag is voor 330 euro verkocht; dit geld gaat naar buren verder weg. Het inkomen uit de verkochte producten biedt onder meer koffieboeren, sieradenmakers en andere kleine ondernemers in ontwikkelingslanden de mo-

Uitnodiging gemeenteavond woensdag 19 november

Mogelijke splitsing hervormde gemeente Kralingen De kerkenraad nodigt u uit voor een gemeente avond op woensdag 19 november om 20 uur in de Hoflaankerk. Op de agenda staat de voorgenomen splitsing van de Hervormde Gemeente Kralingen (die nu nog bestaat uit twee wijken in Kralingen en twee wijken in Prinsenland / Alexander) in twee nieuwe ge meenten. Het is de bedoeling dat het verzoek tot splitsing voor het einde van dit jaar door de algemene kerkenraad wordt ingediend bij het breed moderamen van de classicale vergadering. Voordat een besluit kan worden genomen wordt het advies ingewonnen van de betrokken wijkkerkenraden en worden de betrokken leden van de kerk in de gelegenheid gesteld hun oordeel kenbaar te maken. Onze kerkenraad van de Protestantse Gemeente i.w. (Protestants Kralingen) heeft inmiddels over de voorgenomen splitsing vergaderd (zie het verslag op p 9). De leden van de kerk kunnen nu op woensdag 19 november hun stem laten horen. De splitsing van de Hervormde Gemeente raakt de wijkgemeente Kralingen Oost, één van de beide partners in de federatie van onze Protestantse Gemeente i.w. De splitsing en de

manier waarop die tot stand wordt gebracht is daarom belangrijk voor de hele gemeente, inclusief allen die ingeschreven staan in het ledenregister van de Gereformeerde Kerk. Het breed moderamen van de classicale vergadering kan het splitsingsbesluit nemen als aan een aantal voorwaarden is voldaan, onder meer dat de nieuwe gemeente in staat kan worden geacht de in de orde van de kerk aangegeven taken te verrichten, aldus ordinantie 2. Het gaat er dus om dat er sprake moet zijn van een levensvatbare gemeente. Daarbij wordt natuurlijk vooral gekeken naar de financiën van de nieuwe gemeente. Het breed moderamen moet daarvoor het advies vragen aan het regionale college voor de behandeling van beheerszaken. Over de voortgang van het splitsingsproces is al enkele keren geschreven in Caleidoscoop door de scriba van de algemene kerkenraad. De AK kwam weer bijeen op 23 oktober, te laat voor Caleidoscoop om de besluiten die dan over de splitsing worden genomen nog te kunnen vermelden in dit nummer. De kerkenraad hoopt dat veel gemeenteleden zullen komen. Caleidoscoop – p. 3

gelijkheid een beter leven op te bouwen. Een leven zonder armoede en met kansen op ontwikkeling. De voorbereidingsgroep: Nel Frankhuizen, Willeke Storm, ds Ilse Hogeweg en Ageeth Palland

Herdenkingsconcert vlucht MH17 Op 10 juli werd vlucht MH17 van Malaysian Airlines neergehaald in Oekraïne. Een vreselijke gebeurtenis, die in ons geheugen is gegrift. De overheid heeft 10 november aangewezen als de nationale herdenkingsdag. Stichting Muzikc werd benaderd door musici afkomstig uit Oekraïne en Rusland of zij belangeloos een benefietconcert konden geven in Pro Rege. Op deze manier willen deze musici met verschillende nationale en etnische achtergrond, medeleven betonen aan ieder die dierbaren heeft verloren. Meewerkende musici: pianiste en Lisztconcours winnares Evelina Vorontsova, organiste Anna Karpenko, altvioliste Dana Zemtsov, violiste Hawijch Elders (winnares publieksprijs prinses Christina concours) en pianist en organist Boudewijn Zwart. Verder werkt de Russische dichter, Sovjet dissident en journalist Vladimir RiabokonRibeaupierre mee. De in Kralingen wonende dichter Joop van den Bos zal een gedicht voordragen. Ds Ilse Hogeweg verzorgt de opening. De medewerkers vragen geen gage. Er wordt een collecte gehouden waarvan de netto opbrengst bestemd is voor de Stichting Artsen Zonder Grenzen. Het concert is op maandag 10 november, aanvangstijd: 20.00 uur in Pro Rege

Eerste ervaringen met het Liedboek

In gesprek met ...

Rozemarijn van der Ziel

Met hart en ziel

Aan de Kralingseweg 395 werd ik voor dit gesprek hartelijk ontvangen. Vader Laurens zorgde voor de koffie en vertrok daarna per fiets met moeder Tineke.

Op 25 mei 2013 verscheen het Liedboek, zingen en bidden in huis en kerk. In onze gemeente gebruiken we dit liedboek sinds startzondag 2013, dus al weer meer dan een jaar. Maar gebruiken we het ook thuis? Er staan vele mooie en bruikbare gebeden en gedichten in het Liedboek. Het loont echt om af en toe gewoon eens te bladeren. Dan stuit je bijvoorbeeld op prachtige morgen- en avondgebeden, om de dag mee te beginnen of juist af te sluiten. Maar kun je er thuis ook uit zingen? En hoe raak je een beetje vertrouwd met de nieuwe liederen? Daarvoor is er een prachtig hulpmiddel op de markt: de dubbel-cd ‘Met hart en ziel’. De cd ontleent zijn titel aan lied 725: 4 ‘Ook ik zing voluit mee / de glorie van de naam met hart en ziel ben ik / zijn liefde toegedaan!’ Er staan veel hymnes op de cd, liederen met Engelse melodieën. Daarnaast ligt het accent op ‘nieuwe’ liederen, dat wil zeggen: liederen die niet in het Liedboek voor de Kerken uit 1973 stonden. Ook de Psalmen zijn op de dubbel-cd ruim vertegenwoordigd. Aan de hand van de kortste Psalm 117, klinken verschillende tradities: de calvinistische (de Geneefse Psalm 117) de Lutherse (117a), de Katholieke (Antwoordpsalm 117b en c) en de oecumenische traditie van Taizé (117d). Bij de liedselectie stond het trefwoord ‘verbinding’ centraal, zo schrijven de samenstellers van de cd. Er is gezocht naar

Rozemarijn is één en al levenslust, gepaard met een vlotte babbel en dat levert een leuk gesprek op, waarvan hier een korte impressie. Vorig jaar is ze uitgeloot voor de opleiding fysiotherapie en ze nam vervolgens een tussenjaar waarvan ze een half jaar werkte bij Therapeuticum Helianth. Hier wordt gewerkt vanuit de antroposofie. Niet alleen de pijnlijke plek, maar ook de mens wordt nauw betrokken bij de behandeling. Te moeilijk om nu uit te leggen, maar voor Rozemarijn bekend terrein, want zij was leerling op het Rudolf Steiner College. Het leek mij gepast haar te wijzen op de tentoonstelling van Steiner in de Kunsthal. In de klas was zij de enige die naar de kerk ging en het uitleggen waarom en de betekenis van het opgroeien in een christelijk gezin, werd met respect beluisterd. Op het Rudolf Steiner College moet je in het laatste jaar een eindpresentatie houden. Rozemarijn hield haar presentatie over haar geloof. Dit deed ze voor een publiek van 200 mensen. Zij liet mij die zien op haar laptop. Het vergt moed zo’n persoonlijk getinte presentatie te houden en dat werd erg gewaardeerd. Zeer zelfstandig – zo komt het op mij over – gaat ze alleen op reis naar Thailand. Gevaarlijk? Wel neen, het wemelt er van backpackers. Je sluit je aan, gaat er gezamenlijk op uit en zelfs ’s nachts voel je je en ben je er veilig. Ze ging vooral om haar Engels op te krikken. Na 3 weken Thailand te hebben verkend, vliegt ze naar Perth in Australië waar ze wordt verwelkomd door familieleden, die jaren geleden

emigreerden. De ouderen spreken Nederlands, maar hun kinderen Engels. Ze leven daar als geloofsgenoten in een bijna gesloten gemeenschap. Het was erg boeiend om een kerkdienst te bezoeken aan de andere kant van de wereld en met de mensen daar in discussie te gaan. Na enige weken vliegt ze naar de oostkust van Australië. In haar eentje heeft ze in de laatste maand van haar reis bijna de hele ‘East coast’ van Australië gezien. Ze reisde van Cairns naar Sydney. Tijdens deze reis heeft ze veel geleerd en bijzondere mensen ontmoet. Rozemarijn is regelmatig te vinden op Leonidas, de Kralingse Hockeyclub, waar ze na de junioren, nu opgenomen is in een seniorenploeg. Hockeytraining en werken achter de bar hoort daar ook bij. In haar schaarse tijd past ze

ook graag op, ze houdt erg van kinderen. Ja, weinig tijd, want inmiddels loopt ze college HBO – fysiotherapie; 5 dagen per week, het is een pittige studie. Gevraagd naar haar kerkelijk leven, blijkt dat de zondagmorgen meestal bestemd is voor de hockeywedstrijd. Dat is niet te omzeilen, maar mogelijk gaat ze aansluiten bij de net gestarte kring: “Wat geloof ik”. Ze is van mening, dat er voor de kerk toekomst is. Veel jongeren zijn erg druk, maar hebben wel belangstelling. Dat blijkt uit de contacten die ze heeft op school en op hockey. Ik vond het reuze plezierig om met een 19-jarige zo’n open gesprek te hebben. Gijs Roodhorst Op de foto links Rozemarijn, rechts Annelot

Koffiedrinken na kerktijd Op 30 november mogen we te gast zijn bij Essel en Rob Valkenburg en hun kinderen Maarten en Willemijn, op Mecklenburgplein 2. Essel zien we vaak in het ‘voorgestoelte’ en zij fungeert in de kerkenraad als voorzitter, wat voor ons kerkleden niet zichtbaar is. Rob zien we veelal als vader bezig, Maarten en Willemijn behoren tot de ’starters’ in de kerk. Pas las Maarten in Pro Rege voor. Ik vond dat hij dat heel goed kan, dat mag hij vaker doen. Willemijn mocht de kaars aansteken. Dat is soms moeilijk, maar Willemijn lukte het, fijn dat haar vader erbij was.

Bij dit gezin worden we verwacht. Het is de eerste adventszondag en dan wordt ook door een kind een kaars aangestoken. Er zijn vier kaarsen voor vier adventsweken, elke week steekt een kind er één aan. Als ze alle vier branden wordt het kerstmis. Zover is het nu nog niet. Vandaag gaan we met elkaar koffiedrinken en hiervoor worden alle kerkgangers uitgenodigd om op een gemoedelijke manier met elkaar in contact te komen. Bent u nog wat vreemd? Probeer het eens. Ik kan u verzekeren dat het gezellig is. Het geeft aan de zondag een zilveren randje. Caleidoscoop – p. 4

Waar vinden we de koffie? In de buurt van Pro Rege. Uit het hek gaat u rechtsaf en weer rechtsaf. Aan het eind van dat stuk volgt u de Mecklenburglaan verder door even naar links en meteen weer rechts te gaan. U komt aan uw rechterhand bij het Mecklenburgplein, eigenlijk zie je daar rechts twee zijstraten met een grasveld ertussen. Neem de verste zijstraat. Het tweede huis is nummer 2. Via een trapje van vier treden komt u binnen en wordt u gastvrij welkom geheten. Een genoeglijk uurtje! Janny Korpershoek

Liedboekserie

Dit is het achtste artikel uit een serie over het nieuwe liedboek. Na eerdere bijdragen van Laurens de Visser, Wouter van der Wilt, Pieter van Breugel, Elsa Oosterhuis en Gerard Verweij en twee keer ds Ilse Hogeweg is deze keer ds Rian Veldman de auteur. innig en mooi lied (852) dat daarop zal staan is het ‘gebed om licht’ van Jaap Zijlstra, prachtig passend op muziek gezet door Willem Vogel: U komt mij, lieve God, zo nederig nabij, in dagen van gemis en moeite vindt U mij.

liederen die verschillende groepen en generaties kunnen verbinden, vanwege hun toon, taal en/of theologie. De cd is een opname van het Vocaal Theologen Ensemble (VTE) o.l.v. Hanna Rijken. Ik kan u uit eerste hand verklappen, dat er, wanneer deze Caleidoscoop bij u op de deurmat valt, al een tweede dubbel-cd is opgenomen (waaraan ik als bas met hart en ziel heb meegezongen). Daarop zullen heel veel liederen staan voor de advents- en kersttijd en voor de veertigdagentijd en Paastijd. Waarschijnlijk zal de tweede dubbel cd in december verschijnen: een mooi cadeau voor onder de kerstboom. Een

U daalt het duister in, U deelt mijn angst en pijn, zo dodelijk bedroefd als maar een mens kan zijn, een man van smarten die ter aarde valt en schreit, een lotgenoot, een vriend, o Heer die bij mij zijt, ik bid U, laat het licht dat doorbrak in uw smart, de zon die Pasen heet, ook dagen in mijn hart. Ds Rian Veldman Met hart en ziel - dubbel-cd bij het Liedboek is verkrijgbaar bij de boekhandel en online te bestellen via www.liedboek.nl (19.95 Euro)

Carol Evensong 2014 Dit gaat een feest worden op 29 november a.s om 20.00 uur in de Hoflaankerk: een ko renfestival van zeker 12 koren en ensembles van net zo veel nationaliteiten en toch Rot terdammers!! Kom dat horen en zien! Daar ging heel wat aan vooraf: • Eerst inventariseer je wie er voorheen allemaal elk jaar geweest zijn. (Dat was in maart.) • Dan ga je na of de contactadressen nog allemaal kloppen. Dank je wel Madelon Grant van SKIN-Rotterdam voor jouw hulp en support in deze. (Het lijkt soms wel dat sommige mensen per maand van telefoonnummer en mailadres veranderen). • Onderwijl zoek je contact door op bezoek te gaan bij de Internationale kerken. Dat zijn heel plezierige momenten. Je maakt kennis, of je hernieuwt de kennismaking, je blijft hangen na afloop en knoopt een praatje aan, soms word je gelijk uitgenodigd voor een maaltijd, een musical of een andere festiviteit. Je geniet van de rituelen en de muziek. Je doet mee in de viering.

• We maakten ook contact met individuele personen: ik heb op diverse terrassen sloten thee gedronken en uren gepraat. • Je overhandigt de uitnodiging voor de Carol Evensong van november en zegt dat je er op terugkomt. Sommigen zijn verbijsterd dat je in april vraagt om een afspraak voor november. November! Dat is nog zo ver weg! Kom in september nog maar eens terug. • En dat doe je dan: je mailt, je belt, gaat langs en praat. En ineens is het oktober. In de loop van de maanden was er één zangeres, Joany Muskiet, die al bij het eerste contact haar medewerking had toegezegd. Bij de anderen was het afwachten. Spannend. En dan ga je oogsten: de mails komen binnen, je telefoon gaat met gesprekken in diverse talen, sms’en en whatsapps dienen zich aan. Het gaat lukken!! En dan komt er een moment dat er bijna gesmeekt wordt of ze er nog bij mogen: geweldig! Caleidoscoop – p. 5

In dit jaar waarin de kerkenraad het thema ontmoet je buren centraal heeft gesteld kan het bijna niet mooier: Carol Evensong 2014 is een feit. En dat wilt u natuurlijk niet missen. Namens de Migrantenkerkenbezoekgroep: Hennie van der Linden-Butter Wilt u komen luisteren: de zaal is open vanaf 19.30 uur. Wilt u meehelpen met gastvrouw/heer zijn, dranken schenken of anderszins: geef u op bij Marjan Verveda [email protected], of Nel Slikker [email protected]

Micha Zondag: mediteren, nadenken Op zondag 2 november staat onze kerk dienst in Pro Rege in het teken van oogst zondag en Micha Zondag. In veel kerken is de Micha Zondag al een begrip. In Kra lingen besteden we er dit jaar ook aan dacht aan. Op zaterdag 1 november kunt u zich met de werkgroep Duurzaamheid alvast voorbereiden op onze Micha Zondag. Dat begint in Pro Rege. Misschien wilde u daar toch al naartoe om uw fruit te brengen voor de fruitbakjes van de oogstzondag. (Zie vorige Caleidoscoop en mededelingen op de orde van dienst.) Als u dan nog wat nablijft (en boterhammen voor uzelf heeft meegenomen), dan is er vanaf 12 uur in Pro Rege gelegenheid om uw brood te nuttigen. Wij zorgen voor thee en koffie daarbij. Wij leggen dan uit wat de bedoeling is van de meditatieve wandeling waarmee we ons op Micha Zondag voorbereiden. Vervolgens beginnen we onze wandeling rond de Kralingse Plas. Op zich is het wandelen in die prachtige omgeving al een genoegen. Ds Thalien Koopman zal een passende meditatie voorbereiden en ook de werkgroep Duurzaamheid levert een bijdrage. Rond 2 uur verwachten we weer bij Pro Rege uit te komen. Lichamelijk misschien wat vermoeid, maar geestelijk gesterkt. En wie weet beziet u dit mooie stukje Rotterdam vanaf 1 november a.s. met andere ogen. Duurzaam leven is meer genieten! Ds Thalien Koopman en de werkgroep Duurzaamheid

Micha Zondag op internet: De website Michanederland.nl leert dat 500 kerken en organisaties in 83 landen samen het wereldwijde Micha netwerk vormen, geïnspireerd door de bijbeltekst van Micha 6:8: “Er is jou, mens, gezegd wat goed is, je weet wat de Heer van je wil: niets anders dan recht te doen, trouw te betrachten en nederig de weg te gaan van je God.” Die tekst roept op om stelling te nemen tegen onrecht, dichtbij en veraf. Volgens de Michabeweging niet vanuit schuldgevoel, maar vanuit een besef van genade. Op de website staat ook een bonte lijst van organisaties en kerken in Nederland die betrokken zijn bij het Micha-netwerk.

Pastoralia Rouw is rauw Twee belangrijke dingen die ik geleerd en meegekregen heb, als het om rouw gaat, zijn: rouw is rauw … en rouw vraagt om trouw. In de gemeenschap van de kerk zijn er altijd mensen die rouw dragen. Rouw van een verlies kort geleden, of van langer geleden. Rouw om een innig geliefde naaste, of rouw om iemand met wie je een gecompliceerde relatie had. Rouwen is: de gevoelens van het verlies doorleven. Als gemeenschap moeten we het verdriet van de mensen onder ons verdragen. Dat betekent: tranen willen zien, en niet meteen willen afpoetsen. Het betekent ook: begrijpen en bespreken dat mensen ook woedend kunnen zijn na een verlies: op zichzelf, op de overledene, of op God … Rouwen vraagt ongelooflijk veel energie van mensen. Rouw vraagt om onderlinge trouw, en niets is moeilijker en kostbaarder dan dat. Elkaar oprecht blijven vragen: hoe is het nu? Zónder uit te gaan van een schema waarin het telkens beter zou moeten gaan met mensen. Als gemeenschap zullen we de rauwheid van rouw met elkaar moeten verdragen. Het lied van Taizé is voor ons een troost, gebed én een opdracht: ‘Als alles duister is, ontsteek dan een lichtend vuur dat nooit meer dooft …’

In Memoriam Op 18 september kwam een einde aan het leven van Barend van Veen, in alle bescheidenheid een grote Rotterdammer. Hij is geboren op 11 juni 1911 en heeft alle grote gebeurtenissen van de vorige en het begin van deze eeuw bewust meegemaakt. Dat meemaken betekende voor hem als architect ook letterlijk meebouwen. Zo heeft hij onder meer de (inmiddels afgebroken) Pauluskerk ontworpen. In zijn werk maar ook daarnaast was hij zeer creatief, getuige de vele vaak minuscule tekeningen die hij achterlaat. Achter zijn actieve bezigheden schuilt een grote en diepe denkkracht: hij was tot het laatste toe een scherpe denker en ook zeer gelovig, mystiek zelfs. Het beste valt hij te typeren als een ziener: hij zag door de dingen heen, had oog voor de ziel van mensen, van dingen en van onze stad! Bijzonder is dat hij levenslang bleef leren, van het leven, van de Bijbel en vooral van de ontmoetingen met mensen. Zo nam hij in het Termaathuis waar hij vele jaren heeft gewoond, enthousiast deel aan de gespreksgroepen van zowel onze als de Remonstrantse gemeente. De gedachtenis van Barend van Veen zij tot zegen. Op 23 september overleed op 88-jarige leeftijd zuster Maria Neeltje (Rie) van Hattum-Bouwman, weduwe van Gerrit van Hattum. Ze hadCaleidoscoop – p. 6

den een gelukkig huwelijk, ook al was er later verdriet over breuken in het gezin. Broeder en zuster Van Hattum waren samen bekende gezichten in Kralingen vanwege hun winkel aan de Oudedijk. Daarin werden bedden, allerlei stoffen en textielwaren verkocht. Ze liet altijd met trots de foto’s zien van de winkel. De tekst uit Spreuken 31, het loflied op de sterke vrouw, waarin allerlei stoffen de revue passeren, was haar op het lijf geschreven. Bij de uitvaartdienst bleek hoe geliefd ze was, ook onder de vele voormalig Oosterkapel bezoekers. Bijzonder was het dat organist Freek Hordijk het orgel bespeelde. Zuster van Hattum zal gemist worden, ook in de Prinsenlandkring. We wensen familie en kerkvrienden (m/v) Gods troostende nabijheid bij het dragen van dit gemis. Op zondag 28 september is overleden Cornelia Antonia Hartog-Suur, in de leeftijd van 86 jaar. Zij woonde in de Nieuwe Plantage. Corrie Hartog-Suur was een geboren en getogen Rotterdamse. Met haar man Willem Hartog was zij actief in kerkelijk centrum ’t Trefpunt aan het Oostplein. Nadat zij al jong haar man had verloren, bleef zij daar actief en later ook in de Immanuëlkerk. In de Nieuwe Plantage was zij dankbaar voor de fijne contacten met de gemeente van Kralingen. Corrie en haar man hebben geen kinderen gekregen. Het afscheid van haar was in besloten kring, met neven en nichten, op de begraafplaats Crooswijk. Voor haar was Psalm 42 belangrijk: ‘zoals een hert verlangt naar water, zo verlangt mijn ziel naar God’. Wij gedenken haar in eerbied en liefde. Op dinsdag 30 september is na een lang ziekbed zuster Jacoba Reina (Coby) van de Beekvan Malkenhorst in de leeftijd van 90 jaar ontslapen. Ze was de geliefde echtgenote van Gert-Jan van de Beek, allerliefste moeder, oma en overgrootmoeder van vele kinderen, klein-

Voorbede God van alle mensen, Wees met uw liefde bij allen die uw Naam op eigen wijze uitdragen in woord en daad: dat ik hen wil ontmoeten en dat ik mag openstaan voor de dialoog met alle mensen in vertrouwen dat vrede mogelijk is. Dat ik zo uw Naam mag loven en eren, U, God van alle mensen, Vader van Jezus, Vader tot in eeuwigheid. Amen

Meeleven met … en de bestemming van de bloemen

Bedankt! Dhr P. Oorschot heeft een mooie kaart gestuurd aan Ilse Hogeweg met de volgende tekst: Hartelijk bedankt voor de mooie bloemen n.a.v. mijn 101e verjaardag. Ook mw N. Slikker hartelijk dank voor het bezorgen op 21-09. Mijn dochter en schoonzoon waren ook aanwezig en het was gezellig. Ook de groeten aan de gemeente. kinderen en achterkleinkinderen. Zij heeft veel genoten, maar ook tegenslagen ondervonden. Sterk en nuchter was haar geloof, scherp was haar verstand, levendig was haar geest, tot het laatst. Alles omvattend blijft haar liefde en bindende kracht, zo stond op de rouwkaart geschreven. Boven aan die kaart prijkte haar levensmotto, ontleend aan Paulus’ tweede brief aan de Korintiërs: De genade van onze Heer Jezus Christus en de liefde van God en de gemeenschap van de heilige Geest, zij met u allen. Deze drie woorden stonden centraal in de afscheidsdienst voorafgaand aan de begrafenis op Oud-Kralingen: genade, liefde en gemeenschap. Zuster van Malkenhorst werd door haar echtgenoot, kinderen en kleinkinderen herdacht als iemand die veel liefde heeft geschonken, als was zij een heilige. Paulus schrijft aan Kolosse, dat wij heiligen zijn, omdat God ons als eerste liefheeft. Vanuit die genade leefde zuster Malkenhorst. Het laatste woord op haar lippen was ‘God’. Deze geliefde mens zal gemist worden. Wij wensen broeder Van de Beek, kinderen en kleinkinderen de dragende liefde van God bij het dragen van dit gemis. Vrijdag 3 oktober overleed zuster Cornelia (Corry) van Amersfoort-Goettsch in de gezegende leeftijd van 96 jaar, echtgenote van Pie-

ter Johannes van Amersfoort. Zij woonde de afgelopen jaren in de Nieuwe Plantage. Zij had iets van een levenskunstenaar. Ondanks dat ze gedurende haar leven vele dierbaren aan de dood had verloren. Toch hervond ze altijd weer de liefde voor het leven, voor dochter, kleinkinderen en achterkleinkinderen. Ze was opgeleid tot verpleegkundige en heeft tot het einde van haar leven iets zorgzaams gehad. Ze begreep zowel het tijdgebrek van verpleegkundigen als het geklaag van bewoners. Maar ze mopperde over mensen die mopperden. In de afscheidsdienst werd door dochter en kleinkinderen geroemd om haar grote hart en haar creativiteit. Haar levensverhaal hebben we verbonden met dat van Prediker. De wijsheidsleraar die worstelde met de vluchtigheid van alles, met vragen rondom de dood, maar ontdekt dat God te vinden is in de levensvreugde. In de kunst ondanks alles van het leven te genieten, en dat dankbaar te waarderen als gave van God. Wij wensen dochter, schoonzoon, klein- en achterkleinkinderen Gods liefde voor het leven toe, bij het dragen van het gemis van hun geliefde levenskunstenaar. Op 6 oktober is zuster Johanna Catharina Dutilh-Vriesendorp overleden. Zij werd 94 jaar en werd liefdevol verzorgd in de ‘Berghse Haven’ aan de Straatweg. Daarvoor woonde zij Laan van Ypenhof 100. Sinds 1998 was zij de weduwe van Ian Jacob Dutilh, die van haar alle gelegenheid kreeg om actief te zijn in Kralingen. Zo was hij in de Hervormde gemeente jarenlang Kerkvoogd en nauw betrokken bij herstel en restauratie van de Hoflaankerk. In besloten kring is van haar afscheid genomen.

Samen eten in Pro Rege menu: •Lasagnes • Italiaans toetje vrijdag 7 november 17.30 uur ontvangst 18.00 uur eten | € 5,–

Caleidoscoop – p. 7

aanmelden bij Nico van Veen, t 452 68 72 inschrijven zondag 2 nov.

In oktober gingen de bloemen uit de kerkdienst: Naar de familie Suister-Van Willigen, Marinus Batenburgplein 38, vanwege hun 55-jarig huwelijksjubileum. Naar zuster D. Amesz-Riksman van de Voorschoterlaan 18, die na een herseninfarct revalideert in Pniël. En naar Hiddo en Elsa Oosterhuis, Salvador Allendestraat 29, die onlangs 25 jaar getrouwd waren en die zo heel veel doen voor de kerk. Thea van Santen-Kloosterman is na haar derde chemokuur en de stamceltransplantatie overgebracht naar het Albert Schweitzer Ziekenhuis in Dordrecht, alwaar zij het herstelproces met goed resultaat hoopt te mogen afronden. De 3 dochters staan hun moeder in deze moeilijke maanden heel intensief en liefdevol bij. Daarom zijn de bloemen als waardering naar Merel-Jane gegaan. Hans Buitelaar, Admiraliteitskade 74 Z, heeft als het goed is de stamceltransplantatie ondergaan als u dit leest. Een heel spannende tijd! Wij leven mee met hem en Andrien in alle kwetsbaarheid en spanning. Margo Nieuwstraten, Kralingseweg 340, moest vanwege een blindedarmontsteking worden opgenomen in het IJssellandziekenhuis. Een hele schrik, maar na een geslaagde operatie kan zij nu thuis weer herstellen. Een prachtig bericht over Debora Meindersma, Batholomeus Everardus Molen 3: Debora is kankervrij verklaard! Debora en haar ouders Patricia en George zijn ontzettend blij met dit bericht. Er blijven zorgen over Debora’s gezondheid, ze zal ook verschillende medicijnen moeten blijven gebruiken. Maar alles staat in een ander, zo veel lichter perspectief. Met jullie zijn wij blij en dankbaar: van harte gefeliciteerd met dit mooie bericht! Herfst De blaren vallen, vallen als van ver als welkten in de hemel verre tuinen; ze vallen met ontkennende gebaren. En in de nachten valt de zware aarde uit alle sterren in de eenzaamheid. Wij allen vallen. Deze hand zal vallen. En kijk je naar de andere: het is in alle. Maar Eén is er. Hij vangt dit vallen oneindig teder in zijn handen op. Rainer Maria Rilke (tekst bij liedboek 711)

Met hartelijke groet, ds Ilse Hogeweg en ds Rian Veldman

Ouders en kinderen Kinderdienst met buurman en buurman en ons eigen n ieuwe kinderkoor! Laten we eens even terugdenken. Herinneren jullie je de Tafel van Samen? De dienst waarin we samen het avondmaal gevierd hebben? Dit voorjaar? En waarin veel kinderen geholpen hebben? Weet je nog wat jouw taak was? Uitdelen van de wijn? Lezen van een gebed? Wat een mooie dienst was dat! Herinner je je het kinderkoor Friends nog dat meedeed aan deze dienst? Heb jij er ook zo van genoten? Door het kinderkoor Friends werd Lotte geïnspireerd om te starten met een kinderkoor in onze gemeente. Er volgde een oproep om mee te doen. En jawel hoor, op 5 oktober was het zo ver. Acht jongens en meisjes deden mee aan het kinderkoor tijdens de kinderdienst. Het was hartstikke spannend, maar wat was het ontzettend leuk en goed dat jullie er waren! Een wijs man bouwde zijn huis op de rots. We zongen het om de beurt. Koor en met z’n allen. Dus bouw je huis op Jezus de rots, en de zegen daalt dan neer en het gebed stijgt op, bouw je levenshuis op hem! Tja, en bouwen, dat is nog niet zo gemakkelijk … Buurman & Buurman lieten ons dat zien! Je kunt zomaar beginnen, maar dan kan je huis best wel snel instorten … Buurman & Buurman kwamen op een briljant idee, ze bekeken de gebruiksaanwijzing en … het huis werd prachtig! In het woord van God, de Bijbel, vinden wij de gebruiksaanwijzing die we mogen volgen en dan bouwen we ons levenshuis op hem. En

daar mogen we elkaar bij helpen. Kijk daar een metselaar. Hij bouwt een huis van steen. Alle stenen netjes naast elkaar. Een huis voor iedereen! We zongen weer met het koor. De Heer bouwt ook Zijn huis. Daar zijn wij de stenen van. Ieder heeft z’n plekje in dat huis. Dat God er wonen kan. Samen zijn wij het huis van de Heer. Samen. Amen! En dat helpen, dat kan op verschillende manieren. Wat mij betreft doen de kinderen van het kinderkoor dat samen met Lotte door ons te inspireren met het zingen van mooie liederen. Wil je de volgende keer meedoen? Mail dan aan Lotte: [email protected]. Er zijn alweer plannen om voor de kerst te gaan oefenen! Namens de kindernevendienstleiding,

Elisabeth ter Hoeven

Agenda: • 17 november: Zoekgroep! voor tieners

• 7 november: Sirkelslag KIDS

Wat helpt jou om keuzes te maken? Een gesprek over werk en over keuzes maken. We mogen op bezoek bij Wim van As, bij A3-architecten, Maaskade 171 D (Noordereiland). Aanvang 19.30 uur. Laat weten of je komt! Wie in Prinsenland woont kan met mij meerijden met de auto.

De spannendste online wedstrijd die er is voor groep 7 en 8! Sirkelslag is een creatief en actief spel rond Bijbelse thema’s. Je speelt Sirkelslag als groep, gewoon in je eigen woonplaats tegen duizenden andere kinderen in Nederland. Tijdens het spel sta je online in verbinding met andere groepen. Aanmelden kan je bij Rian Veldman.

ds Ilse Hogeweg

Caleidoscoop – p. 8

Actie Schoenendoos

Zoals in de vorige Caleidoscoop is aangegeven, starten we weer met de schoenendoosactie! Vanaf 2 tot en met 30 november kunnen mooi versierde en goed gevulde schoenendozen iedere zondag worden ingeleverd in de kerk! Jullie hulp is heel erg welkom: van het versieren van schoenendozen, het inkopen van spulletjes, het controleren van dozen, giften … tot het inladen en wegbrengen van de dozen naar Zevenhuizen op woensdag 10 december om 10 uur. Op zondag 7 december kunnen de dozen bewonderd worden op het podium in de Hoflaankerk! Het uitdelen van de dozen aan de kinderen in Albanië, Ghana, Irak, Kenia, Moldavië, Libanon, Malawi, Oeganda en de Filipijnen is natuurlijk een feest! Wat goed dat wij met deze actie daaraan kunnen bijdragen!

Werk in de kerk: Op de zolder van de Hoflaankerk worden de schoenendozen beplakt, gevuld en gecontroleerd op de volgende datums: • zondag 9 november: 11.30 uur - 12.30 uur (beplakken van dozen) • zondag 23 november: 11.30 uur - 12.30 uur • vrijdag 28 november: 12 uur - 14 uur • maandag 1 december: 19 uur - 21 uur • maandag 8 december: 19 uur - 21 uur • woensdag 10 december: 9.45 uur: inladen schoenendozen voor vertrek naar Zevenhuizen. De schoenendoos moet voldoen aan de juiste afmetingen om zoveel mogelijk dozen in een container te kunnen plaatsen (maximaal 36 x 24 x 15 cm). Er zijn schoenendozen in de kerk beschikbaar! Basisinhoud van een schoenendoos: schriften • pennen • (kleur)potloden • knuffel • tandenborstel • tandpasta. Dat kun je eventueel aanvullen met: • Schoolspullen, kleurboek, schrijfblok, gum, puntenslijper, etui, liniaal • popje, autootje • kleine bal, springtouw, knikkers, jojo, ballonnen • pet, spiegeltje, borstel/kam, haarspullen, toilettasje, washandje • muziekinstrumentje • puzzeltje NIET: • Snoep of ander eten • Oorlogsspeelgoed • Speelgoed met batterijen • Varkensknuffel • Speelgoedslang Informatie: Edith Stapelkamp, tel: 010 4470091 email: [email protected]

25 september 2014

Kort verslag van de kerkenraadsvergadering De eerste vergadering van de kerkenraad in het nieuwe seizoen vond plaats in Pro Rege op 25 september jl. We namen afscheid van Albert Taco Molenaar, die als diaken met enorme inzet en betrokkenheid onze gemeente heeft gediend. Jakob Brederveld was ten tijde van deze vergadering nog met zijn zeilboot op de terugweg van de Botnische Golf naar Nederland. Hij is onze scriba. Gelukkig is hij inmiddels veilig teruggekeerd. Atty de Bruin nam zijn verslagwerk de afgelopen maanden waar in de kerkenraad, maar ook Atty was van een korte vakantie in Wenen aan het genieten. Gelukkig wilde Jan-Jaap Bosch als invalkracht een verslag maken van onze vergadering. Dit brengt ons wel meteen tot een oproep. We zoeken voor de opvolging van Jakob een nieuwe scriba. Jakob doet dat werk al vier jaar. Volgend jaar gaat hij weer reizen (Cariben) en hij moet dus na vier jaar trouwe inzet worden opgevolgd. Wie wil deze uitdagende klus (eventueel te delen met een tweede scriba) op zich nemen in onze kerk? Denk er eens serieus over na. Ons werk kan alleen maar slagen als wij ons ook daadwerkelijk voor het werk van de kerk interesseren en ons daarvoor inspannen. Soms moeten wij allemaal in de randen van onze agenda toch een plekje vinden voor het werk van de kerk van Christus. Deze vergadering stond in het teken van de voorgenomen splitsing van de Hervormde gemeente. Die bestaat nu nog uit 2 wijkgemeentes in Kralingen en 2 wijkgemeentes in Prinsenland/Alexander. Zoals misschien bekend, gaat de gereformeerde Verrijzeniskerk met deze twee Hervormde Immanuëlkerk-wijken in Prinsenland/Alexander graag samen verder als één gefuseerde Protestantse gemeente Alexander. Zij willen zich daartoe afscheiden van de Hervormde gemeente Kralingen. Dat is een flinke puzzel. Het gaat immers over grenzen, over kerkgebouwen, over pastorieën, over de begraafplaats, over geld. En het gaat over eerlijk delen en verdelen. We stemden in onze vergadering in met de stukken die vooral gingen over de boedelscheiding in de Hervormde kring. Voor ons, als gemeenschappelijke kerkenraad, was er niet zoveel te beslissen. Het ging immers vooral over splitsing van eigendom in de Hervormde boedel. Maar de wijzigingen hebben wel hun gevolgen voor de sa-

menwerking tussen Protestants Kralingen en de Hervormde wijkgemeente Kralingen West. Op 19 november a.s. willen we een gemeenteberaad houden van onze gefedereerde gemeente over deze splitsing. Dan gaan we met u na wat de gevolgen van de verzelfstandiging van de Immanuëlkerkgemeentes voor onze gemeente kunnen zijn. Wij moeten ons echt goed gaan beraden over onze toekomst in Kralingen. De kerkenraad gaat daar flink mee aan de slag. We hebben het ook over de toekomstige grenzen van de kerkgemeenten gehad. Daar moet je naar kijken als je splitst. We hebben te maken met een grens tussen de Hervormde (wijk)gemeentes (die loopt nu bij de Kralingseweg ten oosten van de snelweg A16), en met de grens tussen de Gereformeerde kerk van Kralingen en de Gereformeerde kerk van Alexander (die loopt bij de snelweg A16). Je zou die grenzen op een lijn kunnen brengen. Maar waar ligt die lijn dan? We kregen verschillende opties om uit te kiezen, daaronder ook de optie om het nog een tijdje te laten zoals het nu is. We hebben besloten dat wij de situatie voorlopig ongewijzigd willen laten. We kiezen daarvoor, omdat we in de andere opties veel straten zouden kwijtraken. Straten waarin veel mensen betrokken zijn op onze gemeente. Ze lezen het kerkblad en ze dragen hun financiële steentje bij. En het is wederzijds, zeg maar. Onze gemeente is daar ook pastoraal actief bezig met betrokken ouderlingen en een betrokken predikant. Daar gaan we graag mee door. Voor onze gemeente moet er na de besluitvorming nog heel wat werk worden verricht. Toch zijn wij blij in onze kerkenraad dat alles zo goed is voorbereid en dat er nu kan worden besloten. Wij snappen dat het ingewikkeld zal worden alle gemeenteleden op de hoogte te brengen van deze stap. Maar we hopen op 19 november de kennis daarover met elkaar te delen. Verder hadden we nog heel veel andere punten op de agenda. De zoektocht naar een tweede jeugdouderling. De opzet van de actie kerkbalans, collecterooster diaconie, de zoektocht naar nieuwe ambtsdragers, en de deelname aan de kerkennacht. Graag bericht ik een volgende Caleidoscoop over onze volgende vergadering. Als u meer wenst te weten kunnen alle kerkenraadsleden gewoon worden aangesproken en bevraagd. Koos van der Steenhoven Caleidoscoop – p. 9

Toelichting op inzamelingen in november 2 november: Najaarszendingsweek Geloof in Zambia Er zijn predikanten nodig om het toenemende aantal gelovigen in Zambia te begeleiden. In Lusaka worden aan de universiteit tachtig studenten opgeleid tot predikant. Er werken tien docenten, waaronder het Nederlandse echtpaar Kroesbergen. Dit project vraagt onze ondersteuning.

16 november: Kerk in Actie Diaconaat Geef voor het kind! Midden in Nederland ligt Jeugddorp de Glind. Geen gewoon dorp: achter de voordeuren schuilen bijzondere verhalen. In ieder huis hebben mensen kinderen opgenomen die niet meer thuis kunnen wonen. Binnen de warmte en bescherming van een gewoon gezin kunnen ze zich ontwikkelen. Hiervoor is veel geld nodig.

30 november: Protestantse Kerk Project op Zuid Door nieuwe vormen van kerkzijn kunnen méér mensen ontdekken wat het evangelie inhoudt. Ds Henk Klaver droomt van een Kop van Zuid waar mensen het leven vieren en echt gelukkig zijn, waar mensen zich gezien weten en in verbinding staan met anderen. “We zijn ook kerk (in wording) en werken aan de opbouw van een interculturele gemeenschap die zich laat uitdagen door Jezus Christus”.

Museumbezoek 15 november We bezoeken het fotomuseum op 15 november. We hopen dan de tentoonstelling ‘Nederland in 100 verjaardagen’ te bezoeken van ‘Fotograaf des Vaderlands’ Ilvy Njiokiktjien o.l.v. een gids. Wat zie je? Hoe kijk je? Waarom vieren we verjaardagen? Hoe doen families dat? Verjaardagen laten veel zien van hoe een familie is en leeft. Laten de foto’s ons iets op het spoor komen van wat wij in onze gemeenschap vieren? Een gids laat ons meer zien en scherper kijken. Ook deze keer delen we de kosten van de rondleiding: hoe meer er meegaan, hoe voordeliger! Wel is er een bovengrens: er zijn nog 7 plaatsen! Geef je op bij ds Ilse Hogeweg. Aanvang 11.15 uur in het Fotomuseum, Wilhelminakade 332.

Zaterdag 22 november, Pro Rege

Hohe Messe

Jaren geleden voerde het Ensemble Choir uit Delft in de Hoflaankerk de Johannes Passion uit. Velen vroegen of ze nog eens terug konden komen. Op zaterdag 22 november a.s. voeren zij in Pro Rege de Hohe Messe van J.S.Bach uit. Een schitterende kans om dit werk, dat weinig wordt uitgevoerd, te beleven. Genieten dichtbij! Het concert begint om 3 uur ’s middags. Kaarten kosten € 22,– voor studenten € 5,–.

Zaterdag 1 november, Hoflaankerk

Hervormingsdagconcert De liederen van de Duitse reformator Luther vormden de inspiratiebron voor het programma dat Wouter van der Wilt samenstelde voor zijn hervormingsdagconcert op zaterdag 1 november in de Hoflaankerk. Het concert begint om 20 uur, de entree is gratis maar er is wel een collecte.

Nog één keer kerkbezoek in de vakantie

Protestants in Maastricht Op de zondag in deze zomer dat Peter van Helden uit Den Bosch afreisde om weer eens in Pro Rege te preken, bracht onze vakantie Henny en mij in Maastricht om in de omgeving te wandelen en daarna de terrasjes rond het Vrijthof te bezoeken. Echt vakantie dus. We vroegen ons af of we zondagmorgen in Maastricht naar een Protestantse kerkdienst zouden kunnen gaan, en in wat voor gebouw dat dan zou zijn. Maastricht staat vol met prachtige monumentale kerken. Allemaal Rooms natuurlijk – dacht ik. Maar dat bleek toch een beetje anders te zitten. Hartje Maastricht, op het Vrijthof, pal naast de bekende Sint Servaasbasiliek staat de Sint Janskerk. Hij is heel oud: in 1218 wordt hij al genoemd, en sinds 1633 – een jaar na de verovering van Maastricht door Frederik Hendrik – is het een Protestantse kerk. En ook nu nog wordt er iedere zondag om 10.15 uur een eredienst gevierd. Een wat merkwaardige begintijd. Maar in Maastricht wordt er wel meer op ongebruikelijke tijden begonnen: toen we naar de kerk wandelden zagen we dat sommige terrassen al open waren. Ongekend! Op onze fietsvakanties moet ik her en der in het land een beetje bedroefd vaststellen dat zelfs om 11 uur de meeste terrassen nog dicht zijn. Ondanks de concurrentie van de terrassen zetten we door en gingen de Sint Jan binnen. Het eerste dat bij het binnenkomen opviel waren wat briefjes op het prikbord waaruit bleek dat de kerkrentmeesters en de koster(s) in Maastricht het zwaar hebben. Zo hing er een verzoek om niet de glazen binnendeuren te sluiten, want die waren kapot en als je ze dicht deed wilden ze niet meer opengaan. Dat kon

nog even gaan duren, want de leverancier was met vakantie. En helaas – zei een ander briefje – door een storing in de elektriciteitskast deden de grote kroonluchters het niet meer. Maar maandag zou de elektricien komen. Toen we waren gaan zitten konden we op ons gemak vaststellen dat de Sint Jan een heel mooie kerk is, die ook zonder dat de grote kroonluchters branden best licht genoeg is om de liturgie te lezen. En de mooie moderne stoeltjes zitten heerlijk. “Kijk”, zei ik, “ze hebben vergeten de kindernevendienst van de liturgie af te halen.” Maar dat zag ik helemaal verkeerd. Want al die kinderen die met vakantie zijn moeten toch ergens naartoe, en zodoende waren er een heleboel in Maastricht terecht gekomen en die kwamen nu gewoon met hun ouders mee naar kerk. Iede re keer als er weer een paar kinderen binnen kwamen sprong er een meneer op, die zich aan hun ouders voorstelde en de kinderen van harte uitgenodigde om – als ze dat wilden – naar hun eigen dienst te gaan. Zo groeide er nog een aardig grote kindernevendienstgroep. De dominee (een emeritus) had dezelfde achternaam als de rector van mijn middelbare school. Daardoor raakte ik tijdens de preek in mijmering over oude tijden en ik zou van de preek geen verslag kunnen doen. Hij klonk wel een beetje heel erg plechtig; gedragen. Maar de liturgie leek heel erg op de liturgie zoals wij die in Pro Rege en de Hoflaankerk volgen. Eén heel opvallend ding: in zo’n grote, stenige, monumentale kerk verwacht je een heleboel galm. Maar geen spoor daarvan, helemaal geen Caleidoscoop – p. 10

galm. Zo weinig galm – dat las ik na de dienst op het prikbord – dat er een speciale (en dure) installatie is aangelegd om bij concerten galm te produceren. Drie seconden galm bij klassieke concerten, vijf seconden galm bij orgelconcerten (of omgekeerd). De galm was bij de laatste restauratie verdwenen, samen met de pleisterlaag. Want de pleisterlaag moest weg omdat er mooie oude muurschilderingen onder zaten. Maar die muren zijn van mergelsteen, en dat mergelsteen zuigt het geluid op, foetsie galm. Ja, ik zou wel weten welk probleem ik met Maastricht zou willen ruilen. Leonard de Vos

De voorjaarscollecte voor ZWO

Goed voor bijna 3000 euro! In het juni-nummer van de Caleidoscoop zat een acceptgiro ingesloten voor de jaarlijkse ZWO-collecte, speciaal gericht op de buitenland-projecten die we willen ondersteunen. Diverse gemeenteleden zijn direct of indirect actief betrokken bij projecten in landen als Ghana, Ecuador, Peru, de Filippijnen en Oeganda. Als diaconie en commissie ZWO stellen wij deze betrokkenheid zeer op prijs en willen deze projecten graag ondersteunen. Daarnaast worden wij als kerkgemeente gevraagd om bij te dragen aan de projecten van Kerk In Actie. De voorjaarscollecte heeft dit jaar € 2850 opgeleverd. Graag willen wij u hartelijk dank zeggen voor al uw bijdragen. Namens de diaconie en de commissie ZWO Ton van Osch, penningmeester

Kerkdiensten in Kralingen in november • = diensten van Protestants Kralingen. Zondag 2 november hoflaankerk 10.00 uur ds J.H. Reijm, uit Alblasserdam 17.00 uur dhr G.M. van Meijeren, uit Katwijk Verdiepingsdienst pro rege • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg verrijzeniskerk 09.30 uur ds G. Geitenbeek, Gezamenlijke oogstdankdienst Woensdag 5 november, Dankdag hoflaankerk 20.00 uur ds M.C. van Pelt Zondag 9 november hoflaankerk • 10.00 uur ds Rian Veldman, H. Avondmaal 17.00 uur ds C. van Duijn, uit Delft pro rege 10.00 uur ds A. Slingerland, uit Klundert 19.30 uur Taizé gebedsdienst immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Collectes wijkgemeente Protestants Kralingen

Hoflaankerk Zondag 23 november 14 sept. Kerk € 145,01 hoflaankerk Noodhulp Irak/Syrië € 260,81 • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg / ds Rian Veldman, 28 sept. Kerk € 147,84 Gedachteniszondag Daklozen € 156,32 17.00 uur ds D. Hoolwerf uit Stellendam Zendingsbussen in de Hoflaankerk: € 21,25 pro rege 10.00 uur ds W. Markus uit Bergschenhoek Pro Rege immanuelkerk 7 sept. Kerk € 140,15 10.00 uur ds E-J. Vledder Project De Esch € 135,48 termaathuis 21 sept. Kerk € 227,79 16.30 uur mw dr C.M.G Berkvens-Stevelinck Vredeswerk € 240,74 Zondag 30 november hoflaankerk 10.00 uur ds M.C. van Pelt, Heilig Avondmaal 17.00 uur dhr G.M. van Meijeren uit Katwijk, Verdiepingsdienst pro rege • 10.00 uur ds Rian Veldman, 1e Advent immanuelkerk 10.00 uur ds G. Geitenbeek, gezamenlijke dienst, Heilig Avondmaal

Diaconie Protestants Kralingen De sponsorloop voor de Bezoekgroep Asielzoekers Rotterdam heeft een totaalbedrag van € 375,– opgebracht. Een mooi resultaat. Dank aan de deelnemers en de sponsors. Via ds I. Hogeweg heeft de diaconie van dhr O. een gift ontvangen van € 20,– voor de bloemenpot. Hartelijk dank hiervoor.

Activiteitenkas Met veel dank ontving de kas de volgende gift tijdens de kerkdienst van 19 oktober: € 100,– (s) Peter Andringa, penningmeester

Zondag 16 november hoflaankerk 10.00 uur ds M.C. van Pelt 17.00 uur ds A. Tromp, uit Krimpen pro rege • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Zondag 7 december hoflaankerk • 10.00 uur ds Ilse Hogeweg, 2e Advent 17.00 uur ds J.W. Verboom uit Zegveld pro rege 10.00 uur ds M.C. van Pelt immanuelkerk 10.00 uur ds E-J. Vledder

Programma V&T; vergaderingen; etc.

Zie ook: www.protestantskralingen.nl –> agenda

zaterdag 1 november, Pro Rege, 10.30 - 11.30 uur

maandag 10 november, 20-21.45 uur, Hoflaankerk

donderdag 20 november, 14.30 uur en 20 uur, Hoflaankerk

informatie: Hiddo Oosterhuis, t. (010) 447 13 07

informatie: Elsa Oosterhuis, t. (010) 447 13 07

informatie: ds Ilse Hogeweg, t. (010) 435 41 44

Activiteiten in november Fruit inleveren voor fruitbakjes

Repetitie cantorij

Oud papier stopt! We stoppen met inzamelen van oud papier op de ’s-Gravenweg 650. Tot half december staat de container er nog, dus tot die tijd kunt u nog oud papier brengen. De opbrengst van de laatste containers wordt gebruikt voor het opknappen van het oudste toilet van de Hoflaankerk. Veel dank voor uw inzet. Chiel Bakker, t (010) 220 23 34

Bijbelkring Openbaring

zaterdag 1 november, Pro Rege, vanaf 12 uur

maandag 10 november, 20.15 uur, Pro Rege

maandag 24 november, 19-20 uur, Pro Rege

informatie: Albert Taco Molenaar, t. 06 106 252 77

info: ds Rian Veldman, e: [email protected]


Duurzaam wandelen

Leeskring: Dit is geen verdediging

Basiscatechese

maandag 3 november, 20-21.45 uur, Pro Rege

woensdag 12 november, 20 uur, Pro Rege

maandag 24 november, 20-21.45 uur, Pro Rege


informatie: Willemijn Idema, e: [email protected]


Repetitie cantorij

Rondom 30

Repetitie cantorij



maandag 24 november, 20.15 uur, Pro Rege

informatie: Willemijn Idema, e: [email protected]



Rondom 30

Oefenen in levenskunst

Leeskring: Dit is geen verdediging


donderdag 13 november, 20 uur, Pro Rege

dinsdag 25 november, 20 uur, Hoflaankerk


info: Essel Valkenburg-Koopman, e: [email protected]

informatie: Cees Jacobse, e: [email protected]

Oefenen in levenskunst

Moderamen van de kerkenraad

Wijkraad van kerkrentmeesters (hervormd)

vrijdag 7 november, vanaf 17.30 uur, Pro Rege

zaterdag 15 november

dinsdag 25 november, 20 uur, Hoflaankerk

informatie: Nico van Veen, t. (010) 452 68 72

info: ds Ilse Hogeweg, e: [email protected]

informatie: Annie van Hoof, e: [email protected]

Eten in Pro Rege

Bezoek Fotomuseum, zie p 9

Gez. moderamen van Prot.Kral. en Kral.West

vrijdag 7 november, 19.30-21.15 uur in Pro Rege

maandag 17 november, 20-21.45 uur, Hoflaankerk

donderdag 27 november, 20 uur, Pro Rege



info: Essel Valkenburg-Koopman, e: [email protected]

Sirkelslag kids

Repetitie cantorij

Kerkenraad

maandag 10 november, 19-20 uur, Pro Rege

dinsdag 18 november, 20 uur, Immanuelkerk

zaterdag 29 november, 20 uur, Hoflaankerk


informatie: Cees Jacobse

informatie: Leonard de Vos, t: (010) 453 16 90

Basiscatechese

College van kerkrentmeesters (hervormd) Caleidoscoop – p. 11

Carol Evensong

Bij de erediensten Zondag 2 november

Zondag 16 november

Zondag 30 november

Micha Zondag ‘Heel de schepping’ • schriftlezing: Psalm 8 en Jesaja 42:1-7 • 2de collecte: Kerk in Actie, Najaarszending

schriftlezing: Ezechiël 34: 11-17 en Matteüs 25: 31-46 • 2de collecte: Kerk in Actie, Diaconaat

1e zondag van advent • schriftlezing: Spreuken 3: 3-6 en Marcus 13: 24-37 • 2de collecte: Missionair werk

Pro Rege, 10 uur: ds Ilse Hogeweg Oogstzondag / fruitbakjes • Koffie na de dienst • Wereldwinkel

Pro Rege, 10 uur: ds Ilse Hogeweg

Pro Rege, 10 uur: ds Rian Veldman Bediening van de doop aan Koen Bestman (zoon van Jeroen en Elma) • na de dienst koffiedrinken bij Essel en Rob Valkenburg (zie p 4)

‘Heel de schepping’ is het thema van de Micha Zondag 2014, geënt op Jesaja 42. Dit jaar viel de Micha Zondag officieel op 19 oktober, maar er is de mogelijkheid om enkele weken nadien deze dag en thema’s aandacht te geven. Duizenden kerken wereldwijd vieren in oktober de Micha Zondag, waarbij ze stil staan bij gerechtigheid (naar Micha 6: 8). Het thema ‘Heel de schepping’ van dit jaar doet een appèl op christenen om na te denken over de schepping en hun verantwoordelijkheid daarin voor hun naasten: mens, dier en natuur. Organisator ds Rijn de Jonge stelt: “Als christenen geloven we dat God zelf herstel brengen zal. Wat geknakt is maakt hij weer heel. Op zijn tijd. En tot die tijd kunnen we niet blijven toekijken en stilzitten. Want de kerk – zijn lichaam – is er om herstel te brengen, recht te zetten en heel te maken.” De commissie duurzaamheid en de diaconie hebben deze dienst mee voorbereid. Als voorbereiding op deze dienst wordt u gevraagd om na te denken over tips die u met anderen kunt delen voor een duurzame levenswijze.

Het ‘kerkelijk jaar’ is bijna ten einde – het nieuwe ‘kerkelijk jaar’ begint met de eerste advent. Deze zondag lezen we voor de laatste keer naar het leesrooster uit het evangelie naar Matteüs. In het komende jaar zal er steeds gelezen worden uit het Marcusevangelie. Zo lezen we deze zondag Jezus’ oproep tot leven en werken van barmhartigheid. Wat wij doen of nalaten, is van belang en van gewicht. Is dat beangstigend of is dat juist troostend? Deze zondag houden we voor het eerst een dienst met, voor wie wil, nabespreking: ‘keek op de preek’. Zie de uitleg daarover op deze pagina.

Deze adventstijd horen we verhalen over ‘verderkijkers’: mensen die verder kijken dan anderen. Zij zien iets wat niet iedereen ziet. Soms is het nog ver weg, achter de horizon zelfs. Zie je eerst vooral dreiging in de wereld, geweld, oorlog. In zo’n wereld wordt de langverwachte kleine Koen geboren. Het tekstgedeelte uit het evangelie is vol dreiging. Advent begint niet bij het begin, maar steekt in bij het einde der tijden. Waar de zon verduisterd is, de maan geen

Zondag 9 november schriftlezing: Genesis 21: 1-21 • 2de collecte: Jeugdwerk

Hoflaankerk, 10 uur: ds Rian Veldman Maaltijd van de Heer Deze zondag lezen we voorlopig voor de laatste keer uit de verhalen over Abraham. We horen twee verhalen. Allereerst de langverwachte geboorte van Isaäk, ‘hij lacht’. Eindelijk kan er bevrijdend gelachen worden. De langverwachte belofte gaat nu dan toch werkelijk in vervulling. Maar direct daarop volgt een lach van Ismaël die Sara’s woede opwekt. Wil Sara niet herinnerd worden aan haar eigen lachen? Religie en lachen, Isaäk en Ismaël, het schuurt, tot op de dag vandaag. Hagar en Ismaël worden de woestijn in gestuurd, Hagar huilt bittere tranen. God hoort haar, de betekenis van de naam van haar zoon wordt waar: Ismaël (‘God hoort’). Lachen en huilen, verleden en toekomst, leven en dood, woestijn en waterput. Heel ons leven doet mee in het verhaal van God die zíet, hóórt en rédt. Dat vieren we ook aan de tafel van de Heer. Zondag 9 november (II) Pro Rege, 19.30 uur: Taizé viering

Van Eyck | De aanbidding van het Lam

Zondag 23 november gedachtenis- of eeuwigheidszondag • schriftlezing: Psalm 27 en Openbaring 7:9-17 • 2de collecte: Havenpastoraat

Hoflaankerk, 10 uur: ds Ilse Hogeweg en ds Rian Veldman Gedachteniszondag • m.m.v. Cantorij • Koffie na de dienst Zondag 23 november is de laatste zondag van het kerkelijk jaar. Op deze zondag zullen we de namen noemen van de mensen die ons zijn voorgegaan naar het leven in Gods eeuwige licht. Mensen die wij los moesten laten, die wij zo verschrikkelijk missen. Het is een dag van stilstaan bij elkaars rouw. En tegelijk bij God, die al onze tranen telt, die met ons meegaat, door alle hardheid van rouw. Het troostende visioen van Johannes en de woorden van Psalm 27 mogen wij ons te binnen brengen als herinnering aan de Eeuwige, die ons en onze geliefden draagt. Caleidoscoop – p. 12

licht meer geeft, daar is God nabij. Advent is dromen, soms, maar soms ook nachtmerries onder ogen durven zien. En dan wakker worden en wakker leven. Deze eerste zondag horen we over een deurwachter die op de uitkijk staat of de heer al weer thuiskomt. We kijken mee met deze verderkijker, vol verwachting.

Keek op de preek (mét cake) Een gesprek na afloop van een dienst om terug te kijken en met elkaar het geloofsgesprek aan te gaan: dat staat op het verlanglijstje van een heel aantal gemeenteleden, weet de kerkenraad. Zondag 16 november houden we een eerste ‘Keek op de preek’ (met een knipoog naar het programma ‘Keek op de week’ van Koot&Bie – maar wie dat programma nog live gezien heeft is inmiddels grijs…). Aan de hand van een aantal vragen gaan we met elkaar het gesprek aan, na afloop in Pro Rege. Welkom!

Caleidoscoop. Tieners die de wereld veranderen

Recommend Documents