Ideeën kunnen de wereld veranderen

PersoneelsBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 38 NUMMER 5 11 april 2013

Ideeën kunnen de wereld veranderen

Foto: Mirella Boot

De zevenjarige Teun legt op het grote schouwburgpodium uit, hoe je een kraanvogel maakt. Best ingewikkeld voor de negen­ honderd deelnemers, die ingespannen meevouwen. De kraan­ vogel als metafoor voor voorspoed en een lang leven, past prima bij het thema van TEDxNijmegen: ‘De levensweg van 0 tot 110’.

Jannie Meussen en Marjan Wassenaar

Herman van Veen, vertegenwoordiger van de rechten van het kind, opent zingend TedxNijmegen op 8 april. Marcel Olde Rikkert en Jeroen Verwiel sluiten het programma af met de thema’s ouderdom en de dood. En daar tussenin krijgen de toehoorders van TEDxNijmegen veel inspiratie aangereikt rondom het thema ’De levensweg van 0 tot 110’. De sprekers schetsen elk hun eigen ‘levensles’. Jack Adraka (15 jaar) laat zien dat als je iets wil, dat niet per definitie onmogelijk is. Hij ontwikkelde een nieuwe methode om alvleesklierkanker te detecteren. Kunstenaar Tom

Pagina 3 Readiness teams stomen collega’s klaar voor Epic

Pagina 5 ‘Leidinggevenden én secretaresses een beetje opvoeden’

Heerschop veranderde van een aardige vader en partner in een agressieve, paranoïde man. Hij ging van therapie naar psychoanalyse. ‘Niemand dacht aan iets ín mijn lichaam.’ Het duurde tien jaar voordat duidelijk werd dat hij een hersentumor had. Hij vertelt zijn verhaal als steun voor alle ongediagnosticeerden. Ook het verhaal van de longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter maakt indruk. Zij gaan stevig de confrontatie aan met de tabakslobby. De patiënt is nadrukkelijk aanwezig. Elke nieuwe sessie start met een “firetalker”, een patiënt die snel en met veel impact zijn verhaal doet. Onder hen Veronique Nas. Ze lijdt aan een zeldzame, erfelijke oogziekte. Met steun van haar behandelaars is zij een promotieonderzoek gestart. ‘Deze ziekte is zo zeldzaam, als ik er geen onderzoek naar doe, doet niemand het.’ Entertainment is er ook, waaronder dansende robots en een Formule-1-­ wagen op het podium. De snelheid waarmee data in de racesport geïnterpreteerd worden, moet ook in de zorg mogelijk zijn. Marcel Olde Rikkert neemt zijn 16-jarige zoon en 92-jarige vader mee op het podium. Zijn les: ‘Stop niet met spelen als je ouder wordt, want je wordt oud als je stopt met spelen.’ TEDxNijmegen sluit symbolisch af met duizenden kraanvogels die tussen het publiek naar beneden dwarrelen. Ze zijn gevouwen door tientallen vrijwilligers. Want, zo gaat het Japanse verhaal: ‘Wie duizend kraanvogels vouwt, mag een wens doen.’ Het team van TEDxNijmegen hoopt dat de inspiratie van deze dag breed wordt uitgedragen. ‘Ideas worth spreading’. Of zoals e-patient Dave het zegt: ‘Ideas worth doing’.  n Bekijk alle bijdragen op www.tedxnijmegen.nl

Pagina 6 Radbode volgt de weg van de warme maaltijd

Pagina 11 Betoog: De discussie rond marktwerking behoeft nuance en bewijs

radbode 5 - 2013

IN BEELD

En verder... In bedrijf Verkiezingen UMC-raad  Mensen  Het moment  Vroegtijdige herkenning van vitaal bedreigde patiënt, Ethiek 

Colofon Radbode is het personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Nelleke Dinnissen, Jannie Meussen, Gijs Munnichs en Marjan Wassenaar. Aan dit nummer werkten mee: Rob Baltussen, Elisa Garcia Gonsalez, Frank Muller, Dave van Opstal, Marc van Teeffelen. E-mail: [email protected], telefoon: 0243617261 Correspondentie: UMC St Radboud, 911 Productgroep Communicatie. Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Redactieraad: Peter van Dijk, prof.dr. Louis Kollee, dr. Erik de Laat. Vormgeving en lay-out: Puntkomma Nijmegen Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, 023- 5714745, e-mail: [email protected] Abonnement: 13,60 euro, informatie Hans Fleurkens, 024-3619084. De volgende Radbode verschijnt donderdag 25 april 2013.

TEDxNijmegen, de longartsen Pauline Dekker en Wanda de Kanter gaan de strijd aan tegen de tabaksindustrie. ‘Alstublieft, laat onze kinderen opgroeien in een toekomst vrij van tabak!’ Foto: Mirella Boot

141.540

getweet

AGENDA

TEDxNijmegen @TEDxNijmegen  8 april Blog: Herman @VanVeenOfficial - “If the childeren are doing well, then so is the World.” #TEDxNijmegen

Met zoveel kilogram is de totale hoeveelheid afval van het UMC St Radboud gedaald in 2012 ten opzichte van 2011. Een daling van 7 procent.

B AS Het effect van de bewustwordingscampagne BAS (Bewust Afval Scheiden) is goed zichtbaar in de afvalcijfers. In 2012 zijn diverse acties ondernomen om medewerkers bewust te maken van betere afvalscheiding. Zo heeft BAS bijvoorbeeld een pilot gestart om plastic te scheiden, een afvalwijzer voor medewerkers gemaakt en zijn afdelingen die de afvalscheiding het beste op orde hadden, getrakteerd op taart.

Maroeska Rovers @MaroeskaRovers  8 april Compelling presentation #TEDxNijmegen by @wdekanter about effects of smoking and smoking lobby, see also tabaknee.nl

Patientveiligheid @PatVei  8 april #TEDxNijmegen Think differently, don’t run in a circle and accept uncertainty to your path of gold. #entrepeneurship Michiel Muller

Veel minder voedselverspilling De grootste procentuele afname was zichtbaar in de hoeveelheid voedselafval. Ten opzichte van 2011 daalde dit in 2012 met maar liefst 59 procent, oftewel 25.000(!) kilogram minder etensresten. Voedselverspilling wordt tegengegaan door te meten wat er wordt weggegooid, zodat men steeds bewuster hiervan wordt. Essentieel is om dit met elkaar te bespreken. Andere manieren die hieraan bijgedragen hebben, zijn bijvoorbeeld de mogelijkheid voor patiënten om hele of halve porties te nemen, de inkoop van kwalitatief beter eten, het werken met kant-en-klare voedselcomponenten en door een slimmere planning van de menucycli op de verschillende afdelingen. Een ander succes is dat de hoeveelheden recyclebaar glas- en papierafval zijn gestegen met respectievelijk 11 en 19 procent, terwijl hier niet meer van is ingekocht. Dit succes is mede te danken aan het geven van voorlichting en aan het optimaliseren van de logistiek van glas- en papierafval. Dit resulteert in een vermindering van het restafval. Hiertegenover staat wel dat specifiek ziekenhuisafval is gestegen met 4 procent. De oorzaak van de stijging ligt met name in het beëindigen van het steriliseren van een gedeelte van het medisch microbiologisch afval. Hiervoor is gekozen uit kosten- en veiligheidsoverwegingen.  GM

Rob Jetten @RobJetten  8 april Wat kan de zorg leren van Formule 1? Verzamelen van heel veel (!) data, analyseren, continu verbeteren #TEDxNijmegen

Lisenka van Loon @LisenkavanLoon  8 april “Do you care when you are dead?” @renetabak #tedxnijmegen 60% did not choose. Choose now: donorregister.nl/ uwregistratie/

Bas Bloem @basbloem 8 april Absolutely terrific talk by @kimspinder who urges to think out of the box, get rid of email, be creative, bold and DIFFERENT #tedxnijmegen

12 april, afscheidssymposium prof.dr. Jo H.M. Berden. Meer informatie: zie agenda intranet. 15 april, Radboud Grand Round, De spreker is drs. Rien Meijerink, voorzitter Raad voor de Volksgezondheid en Zorg. Thema: Houdbare solidariteit? Meer informatie: zie de agenda op intranet. 18 april, Bijeenkomst Medisch-historische Club D. de Moulin: Pijn en de mens. Van 19.00 tot 21.00 uur in het Studiecentrum. Meer informatie en aanmelden: www.paoheyendael.nl 18 april, Verpleegkundig Vizier 2013. De afdeling Geriatrie organiseert voor de twaalfde keer haar jaarlijkse avondsymposium Verpleegkundig Vizier. Het onderwerp van dit jaar is het nieuwe ouder worden. Meer informatie: zie de intranet­agenda

Oecumenische vieringen Iedere zondag om 10.00uur in het Personeelsrestaurant. 14 april, voorganger pastor Wim Smeets en Gemengd koor Molenhoek; 21 april, pastor Linda Modderkolk en Heelsums Kerkkoor; 28 april, pastor Jacqueline van Meurs en koor Akkoord.

P a t i ë n t v e i l i g­h e i d Bent u sinds kort in dienst van het UMC St Radboud als verpleegkundige, doktersassistente, anesthesieassistente, analiste of paramedicus? Dan kunt u op 23 april kosteloos een introductiedag volgen over patiëntveiligheid. Het is immers voor nieuwe medewerkers belangrijk om goed voorbereid in de praktijk aan de slag te gaan en onze veiligheidsthema’s te kennen. Meer informatie: intranetagenda.

P AO H e y e n d a e l Voor programma en nadere info: www.paoheyendael.nl

Radboud Zorgacademie Huisarts NielsRossen @HuisartsRossen @Lucienengelen op #TEDxNijmegen over medcrowdfund.org de wereld verbeteren!

2

8 april

Sectie Bijscholing van de Radboud Zorgacademie verzorgt bijscholing voor medewerkers en voor externe klanten. Meer informatie: Radboudzorgacademie.nl ➞ bijscholing.

4 9 10 11 12

b eleid

Klaar voor de start

radbode 5 - 2013

De “readiness teams” stomen de collega’s op de afdelingen klaar om met Epic te wer­ ken, het nieuwe Elektronisch Patiënten Dossier (EPD) dat op 27 oktober live gaat. Radbode treft twee teams in de voorberei­ dingen. ‘De impact van Epic is vergelijk­ baar met een reorganisatie.’ G i j s M u n n i ch s

‘Het nieuwe EPD heeft net zo’n grote impact als een reorganisatie of de verhuizing naar het R-gebouw vorig jaar’, zegt Wim de Geus, bedrijfsleider Kindergeneeskunde. ‘Een gedegen voorbereiding is essentieel. De eerste week na de live gang, zo is UMC-breed afgesproken, zullen we bijvoorbeeld “maar” 50 procent van onze patiënten zien, maar wel met 100 procent personeelsbezetting.’ Kindergeneeskunde is met 757 medewerkers de grootste afdeling in het UMC. In het readiness team van deze afdeling zitten het afdelingshoofd, de bedrijfsleider, arts, verpleegkundig managers, informatiemanager, het hoofd administratie, de zorgadministratief medewerker en twee leden van het EPIC-team. Dit team vergadert elke maand over de voorbereidingen op Epic. Naast dit kernteam zijn er – vanwege de grootte van de afdeling – nog vijf subteams (onder meer voor de medische staf, polikliniek, Medium Care en Neonatologie) om zo te zorgen dat de gehele afdeling goed betrokken wordt bij Epic. ‘Het nieuwe EPD is een nieuwe manier van werken. Gelukkig worden we in demonstraties en sessies goed hierover geïnformeerd’, zegt verpleegkundig manager Marjo van der Doelen. ‘We moeten allerlei werkprocessen veranderen om straks met Epic te kunnen werken. Er komt veel op ons af, maar we treden het met vertrouwen tegemoet. Collega’s voelen allemaal de urgentie van Epic, en begrijpen dat ze in september en oktober geen vrij kunnen nemen.’

‘Beste EPD van Nederland’ Voor de medici zal Epic een flinke verandering zijn, aldus kinderhematoloog Paul Brons. ‘De arts moet alle orders, voor bijvoorbeeld medicatie, consulten en (lab) onderzoek, goedkeuren in het EPD. Je kunt niet meer volstaan met mondelinge opdrachten. Dat zal voor sommige artsen zeker wennen zijn.’ Brons is van mening dat Epic “het beste EPD van Nederland” is, “een impuls voor de kwaliteit en veiligheid van zorg”. ‘Maar alleen als we de kracht en mogelijkheden van het nieuwe EPD ook goed benutten.’ Door Epic zal de patiënttevredenheid toenemen, verwacht Corrie van Wolferen, hoofd administratie. ‘In

Nieuw EPD: één geïntegreerd systeem Op 27 oktober 12.00 uur ’s middags gaat Epic live. Vanaf dan werken al onze zorgverleners met dit nieuwe Elektronische Patiënten Dossier. Epic is één geïntegreerd systeem dat alles rond de zorg vastlegt: van de patiëntinschrijving, afspraken, behandelstappen, medicatie, klinische notities tot de registratie van DBC’s. Elke zorgverlener beschikt straks binnen één systeem, op elk moment, over de juiste informatie. Dat verbetert de overdracht tussen professionals en de kwaliteit en veiligheid van zorg.

Tijdens de Workflow Walkthrough in maart in het Auditorium is de manier van werken in Epic gedemonstreerd aan medewerkers. Een fictieve patiënt doorliep hierbij de hele gang in het ziekenhuis, van de polikliniek, SEH en OK tot opname tot ontslag. Foto: Marc van Teeffelen

Epic is alles geïntegreerd in één systeem: het medische en verpleegkundige dossier, de afspraken, medicatie, enzovoorts. Mensen hoeven niet meer bij de dokter of aan de balie steeds hun verhaal te herhalen.’ Ook de facturatie van de verrichtingen aan de zorgverzekeraar gaat beter in Epic, aldus De Geus. ‘Nu moeten we artsen er soms nog op attenderen dat goed te doen. Straks kún je het niet vergeten. Je kunt namelijk pas verder werken in het EPD als je de verrichtingen goed geregistreerd hebt.’

Volledig digitaal Het readiness team van de afdeling Cardio-thoracale chirurgie komt elke twee weken bijeen. Een chirurg, perfusionist, verpleegkundige, de bedrijfsleider, hoofd administratie en een medewerker van het planbureau bespreken dan de voorbereidingen op de komst van het EPD. Op drie grote sheets staat op welke werkprocessen Epic van invloed zal zijn. Eén sheet voor de preoperatieve processen, één voor de processen rond de operatie en één voor postoperatief. Een grote verandering is dat het verpleegkundig dossier straks volledig digitaal is. Nu is er nog papieren verslaglegging. Hoofdverpleegkundige Jolanda ter Sluysen verwacht weinig problemen met het digitale dossier: ‘Veel van onze verpleegkundigen zijn jong, ze zijn opgegroeid met de computer en er ontzettend handig mee. Laat maar komen, is de houding, maar iedereen moet natuurlijk wel goed geschoold worden.’ In de demonstraties viel op dat het werken met Epic veel schermwerk is: gegevens vastleggen op de pc. Gaat dit niet ten koste van het patiëntencontact? ‘Naarmate je meer vertrouwd raakt met het systeem zul je minder gefocust zijn op je scherm’, verwacht Mariska Thelosen, hoofd administratie. ‘Je kunt je scherm ook zo opstellen, bijvoorbeeld aan de zijkant van je bureau, dat het niet het directe contact met de patiënt belemmert.’

‘Gebruikers maken het succes’ Het nieuwe EPD is doelmatiger en efficiënter. ‘Nu pendel je nog tussen allerlei systemen: SAP, ROCS, Ultragenda. Het is fijn om straks alles overzichtelijk bij elkaar te hebben’, geeft Jacqueline Blaauwbroek, medewerker planbureau, als voorbeeld. Agnes Bolderman voegt toe: ‘Je hoeft allerlei vragen aan de patiënt, bijvoorbeeld over zijn thuismedicatie, maar één keer te stellen. Hopelijk kunnen we daardoor tijd winnen en deze bijvoorbeeld inzetten om

3

de patiënttevredenheid verder te verbeteren. Ook als bedrijfsleider juich ik het nieuwe EPD toe, omdat het veel managementinformatie genereert. Kortom, Epic biedt volop kansen. Maar zonder goede voorbereiding en het betrekken van al je medewerkers kom je er niet. Iedereen moet weten hoe die straks met Epic moet werken. Want alleen de gebruikers zelf kunnen Epic tot een succes maken.’ n De laatste ontwikkelingen over Epic zijn te vinden op het bedrijfsportaal onder de button Beter 2.0.

Readiness teams • Elke afdeling heeft een readiness team. In dit team zit van elke beroepsgroep (arts, verpleegkundige, administratie, bedrijfsleider) een afgevaardigde. Samen stomen ze de afdeling klaar om Epic te gebruiken. Deze readiness teams zijn eind februari gestart. Elk team heeft een readiness owner (bedrijfsleider of afdelingshoofd) die moet zorgen dat het readiness team zijn taak uitvoert. • Er komen speciale bijeenkomsten voor de readiness owners waarin ze 120, 90, 60 en 30 dagen voor de live gang zien hoever ze zijn in de voorbereidingen. • Drie mensen hebben een sleutelpositie in de readiness-aanpak. Zij leiden de bijeenkomsten met de readiness owners en vormen een vraagbaak voor ze. Dit zijn de “readiness leads”: Didi Braat (voor het medische deel), Fred Lataster (voor de bedrijfsvoering) en Simon Broecheler (voor de verbinding hiertussen). • Bij de “readiness” van de bedrijfsvoering spelen de productgroep Financiën (waaronder de Zorgadministratie) en de Concernstaf Financiën een belangrijke rol. Samen met de projectorganisatie verifiëren zij de nieuw ingerichte processen (bijvoorbeeld ten aanzien van DOT) en de beschikbare informatie op dit terrein.

i n b e d r i j f

radbode 5 - 2013

Zorgkaarten

Kaartspel bevordert kwaliteit en aanspreekcultuur Dragen je collega’s handschoenen tijdens het klaarmaken van antibiotica? Hoe ervaar jij vandaag de werkdruk? Hoe verliep de visite? Het zijn enkele vragen/ opdrachten uit het spel 120 Zorgkaarten. Medewerkers van verpleegafdeling Q10 (Verloskunde & Gynaecologie) hebben een maand lang (18 februari-18 maart) dit spel gespeeld, om zo op een ludieke wijze verschillende aspecten van zorg (hygiëne, veiligheid en protocollen) onder de aandacht te brengen. Hoe werkt het? Collega’s uit alle disciplines (artsen, verpleegkundigen, zorghulpen, secretaresse) krijgen aan begin van de dienst een kaart met een opdracht. Bijvoorbeeld: “Wordt er door jou en je collega’s voldoende op de privacy van de patiënt gelet? Koppel je bevindingen terug.” Tijdens de dienst kijk je naar je eigen gedrag, maar spreek je ook collega’s aan op hun gedragingen. Aan het eind van de dienst is er een evaluatiemoment. ‘Aanvankelijk was men sceptisch over het spel. Maar toen er eenmaal interessante punten naar voren kwamen, werden collega’s enthousiaster’, vertelt verpleegkundige Marieke van Summeren. ‘In een maand tijd merkten we ook dat we elkaar beter gingen aanspreken op ons gedrag.’ ‘Juist het multidisciplinair bespreken, is waardevol’, aldus operationeel manager Eefke Hoex. ‘Door het spel hebben we al enkele, kleine verbeteracties ingezet. Zo hebben we laten uitzoeken door de HIP (Hygiëne en Infectiepreventie) wat de kledingvoorschriften precies zijn en in hoeverre je oorbellen of kettingen mag dragen. Een ander voorbeeld is het noteren van het hoofdbehandelaarschap op de bordjes bij de patiënt. Dit is via het spel twee keer aangekaart, maar wordt nu beter gedaan. Het spel is een makkelijke, niet tijdrovende methode om de kwaliteit te verbeteren en het bevordert de aanspreekcultuur. Een aanrader voor andere afdelingen.’ 120 Zorgkaarten is te bestellen via internet.  GM

Interne Geneeskunde stelt PAR in

‘Samen met patiënt de kwaliteit verbeteren’ Om de patiënt nog meer te betrekken als partner in de zorgverlening, heeft de afdeling Algemeen Interne Geneeskunde (AIG) een eigen patiëntenadviesraad (PAR) opgericht. ‘We willen samen met de patiënt de

kwaliteit van zorg op onze afdeling verbeteren’, zegt internist Mirian Janssen. ‘We praten over alledaagse zaken die leven op ‘onze’ vloer, maar we betrekken de PAR ook bij de organisatie en zorgvernieuwing op onze afdeling. Voor overstijgende onderwerpen zal onze raad afstemming zoeken met de centrale PAR, die vorig jaar door de Raad van Bestuur is ingesteld.’ Uit alle vier de secties van AIG, zijn drie patiënten geselecteerd.  ‘Ze zijn  uitgekozen op basis van hun betrokkenheid bij de afdeling en benaderd door hun behandelend arts’, vertelt Janssen. Inmiddels is de PAR twee keer bij elkaar geweest, waarbij ook enkele artsen en het hoofd van de polikliniek, kliniek en afdeling aanwezig waren.  ‘De patiënten krijgen beter zicht op hoe wij werken en waar wij als afdeling tegenaan lopen. Zij denken mee, hoe we samen onze kwaliteit kunnen verbeteren. Zij mogen ook aanvullingen geven op het bedrijfsplan van onze afdeling. De winst voor ons is een bredere visie, door de bril van onze klanten. Door de mening van de patiënt mee te nemen in het beleid zal onze kwaliteit zeker verbeteren’, klinkt Janssen optimistisch. ‘Wij juichen deze initiatieven alleen maar toe’, zegt Eveline Manten, secretaris van de ziekenhuisbrede PAR. De AYA Taskforce is bijvoorbeeld ook zo’n initiatief, om de zorg voor jong volwassenen met kanker te verbeteren. Deze heeft na een jaar zijn nut al bewezen. Wij willen in de loop van het jaar tijdens een kennismakingssessie informatie gaan uitwisselen met de patiëntenadviesraden van afdelingen.’ DvO/JM

Meer informatie: portal.umcn.nl/werkzaamheden

45 jaar Hulpfonds

Iedereen kan plots in financiële nood raken

U stemt toch ook?! Er vinden momenteel tussentijdse medezeggenschapsverkiezingen plaats. Voor de Ondernemingsraad is er één zetel vacant, daarvoor zijn twee kandidaten beschikbaar. Ook bij de Onderdeelcommissie Intern is er  één vacante  zetel, daarvoor hebben drie kandidaten interesse. Omdat er meer kandidaten dan zetels zijn, kunnen medewerkers hun stem uitbrengen op hun favoriete kandidaat. U kunt nu digitaal stemmen via de stemknop op het bedrijfsportaal. Ga hiervoor op intranet naar Organisatie, Medezeggenschap, Ondernemingsraad. De stemmachine sluit op 16 april om 14.00 uur. Indien je online niet kunt stemmen dan kan je op maandag 15 en dinsdag 16 april tot 14.00 uur alsnog je stem uitbrengen bij Bureau OR, route 526. Op het bedrijfsportaal is meer informatie te vinden, maar u kunt ook contact opnemen met Bureau Ondernemingsraad (tel. 14882).

Parkeergarage in meivakantie dicht

Haal dagkaarten voor parkeren bij RU

Vanaf donderdag  25 april 17.00 uur tot en met zondag 5 mei vinden er werkzaamheden plaats aan de parkeergarage voor medewerkers (F.C. Donderslaan). Hierdoor is de parkeergarage de gehele periode niet in gebruik. Om het ongemak zoveel mogelijk te beperken zijn de werkzaamheden gepland in de meivakantie. Om de overlast te beperken, worden er dagkaarten voor het RU-terrein verstrekt. Maar u kunt ook overwegen om deze week met het openbaar vervoer, de fiets of samen met een collega met de auto naar het Radboud te komen.

Werkzaamheden De werkzaamheden zijn nodig om ervoor te zorgen dat de parkeergarage ook in de winter verantwoord en veilig is. Daarom worden alle vloeren  op de lagen 4, 5, 6 en 7

1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

In de periode van 26 april 17.00 uur tot zondag 5 mei kunnen medewerkers parkeren op de parkeerplaatsen van de Radboud Universiteit (RU): P7, P9, P10, P11en P12. Op vertoon van uw personeelspas mag elke medewerker maximaal drie gratis dagkaarten ophalen om te parkeren bij de RU. De kaarten  kunnen worden opgehaald  vanaf maandag 22 april bij de Front Office Beveiliging in het Bedrijvencentrum, route 232, tussen 8.00-16.00 uur. Kaarten zijn beschikbaar zolang de voorraad strekt. Ze zijn uiteraard alleen geldig tijdens de periode van de werkzaamheden.  Alhoewel op de parkeerkaart de tekst staat dat de duur of korting maximaal 8 uur is, betreft het wel een dagkaart.

Medezeggenschap

ADVERTENTIE

KAAIJ ADVOCATEN

voorzien van nieuwe coating en antisliplaag. Om tijdens de werkzaamheden schade aan auto’s op  de onderliggende lagen te voorkomen, is de gehele garage tijdens de werkzaamheden gesloten. Parkeren bij de RU

Voor4 de persoonlijke aanpak

Het hulpfonds viert dit jaar zijn 45ste verjaardag. Nog steeds weten echter té weinig mensen dat dit fonds bestaat. ‘Jammer, want we kunnen veel voor medewerkers betekenen’, benadrukt beheerder van het Hulpfonds Winny Eijbersen. Medewerkers van het UMC St Radboud en de Radboud Universiteit met financiële problemen kunnen bij het Hulpfonds aankloppen. ‘Het afgelopen jaar gebeurde dat vaker dan voorheen en voor hogere bedragen,’ vertelt Eijbersen. Iedereen kan door onvoorziene omstandigheden, zoals een overlijden, ziekte, scheiding, langslepende juridische procedures of inkomensachteruitgang in de problemen komen. Het Hulpfonds helpt medewerkers, zodat ze weer in rustiger vaarwater terechtkomen.

Zoek op tijd hulp ‘We zien veel schrijnende gevallen’, vertelt Eijbersen. ‘Mensen bij wie zelfs de elektriciteit is afgesloten, of die hun huis uitgezet dreigen te worden. Jammer dat zij vaak pas bij ons aankloppen, als ze al enorme schulden hebben opgebouwd. In een eerdere fase zijn problemen vaak gemakkelijker op te lossen. We gaan met hen in gesprek. We geven hen inzicht in hun financiële situatie en helpen hun schulden te saneren.’ Een renteloze lening biedt soms uitzicht. Jaarlijks staan er circa 35 leningen uit. De medewerker lost de lening in maximaal drie jaar af via het salaris. ‘Tijdens deze periode begeleiden wij hen bij het weer op orde krijgen van de financiën.’

Word donateur Het Hulpfonds wordt ondersteund door donaties van medewerkers van het UMC St Radboud en de Radboud Universiteit. Afhankelijk van het salaris varieert de donatie tussen de 50 cent en 3 euro per maand. ’ Echter, slechts 7 procent van het UMC-personeel (totaal 611 medewerkers) is nu donateur. Dat aantal is de laatste jaren teruggelopen. ‘Help ons dat percentage omhoog te brengen. Het principe is zo mooi, dat medewerkers solidair zijn met hun collega’s en elkaar helpen in geval van nood. Zeker in deze moeilijke tijden, samen kun je dat beter opvangen.’ JM Meer informatie: www.hulpfondsradboud.nl

i n t e r v i e w

radbode 5 - 2013

‘Leidinggevenden én secretaresses een beetje opvoeden’

De SecretaresseVereniging is een platform waar secretaresses kennis en ervaring uitwisselen en elkaar stimuleren en ondersteunen in hun ontwikkeling en ambities. Het bestuur van vlnr: Alexandra van Driessen, Monique Bodde, Monique Barends, Karin Offermans, Claudia Nikiforakis, Miranda van Tits. Op de foto ontbreken Manon Noppeney en Monique Ehren.

Secretaresses fungeren nog te vaak als kliko van de afdeling. U roept, wij draaien… Leidinggevenden heb­ ben het zelf vaak niet eens in de gaten. En secretares­ ses schikken zich te snel – dienstbaar - in deze rol. Er is nog veel te winnen volgens Monique Bodde, Alexandra van Driessen en Karin Offermans, bestuursleden van de SecretaresseVereniging van het Radboud. Jannie Meussen

Spin in het web, duizendpoot, cement tussen de stenen… Voor secretaresses van het Radboud is er de afgelopen jaren veel veranderd, onder meer door de digitalisering van het Elektronisch Patiënten Dossier en de overgang naar het papierarm werken. ‘Mensen denken dat het alleen maar tijdwinst oplevert, maar dat is niet zo’, volgens Karin Offermans. ‘Je wilt niet weten hoeveel mailverkeer wij dagelijks verstouwen, en dan de postregistratie en archivering.’ Door taakstellingen waar afdelingen voor staan, moeten veel secretariaten bovendien met minder mensen meer werk doen. ‘Je kunt je amper focussen’, benadrukt Alexandra van Driessen. ‘We doen ons werk met plezier, het is een leuk vak. Maar er is veel meer uit te halen. Daarom willen we via dit artikel leidinggevenden én secretaresses een beetje opvoeden.’

Opvoeden, waarin? ‘Een collega waar je voor werkt, vraagt of je even een telefoonnummer opzoekt of een mail wilt versturen, met de tekst er al bij gevoegd. In de tijd dat hij het vraagt, had hij het zelf kunnen doen. Het gebeurt nog steeds. Door geen onnodige klussen bij secretaresses op het

bordje te leggen, houden ze tijd over voor zinvoller werk’, benadrukt Monique Bodde. ‘Zoals proactief meedenken over afdelingszaken, het organiseren van een congres, de coördinatie van een verhuizing… Dat zijn de krenten in de pap. Nu worden ze vaak geleefd door de waan van de dag, bezig met kleine en grote wissewasjes. Dat is enorm jammer.’ Er wordt volgens het drietal ook aan voorbijgegaan dat het secretaressewerk een vak apart is. Van Driessen: ‘Verpleegkundigen schuiven bijvoorbeeld regelmatig door naar het secretariaat. Zo van, dat kan iedereen! Van de andere kant vragen steeds meer leidinggevenden om een secretaresse als sparring partner, die actief met hen meedenkt. Er is vorig jaar een speciale leergang voor secretaresses opgezet om hen hierin te ontwikkelen. Heel goed, maar jammer dat de meeste secretaresses die prijzige opleiding moeten betalen uit hun persoonlijk budget. Met als gevolg dat ze er niet aan deel kunnen nemen, want met ons salaris bouw je niet zo snel een toereikend bedrag op.’ Het bestuur van de SecretaresseVereniging begrijpt ook niet, dat de meeste secretaresses de door hen georganiseerde maandelijkse workshops alleen in eigen tijd mogen bijwonen. Bodde: ‘Hun bureau mag niet onbezet zijn. Maar als ze een vergadering moeten notuleren zijn ze toch ook uren van hun plek, en wordt er probleemloos achtervang geregeld. Die werkgerelateerde workshops zijn zo leerzaam. We wisselen veel tips en trucs uit, waar je direct de volgende dag mee aan de slag kunt en waarvan elke afdeling enorm veel profijt kan hebben. Hoe ga je beter om met outlook? Vaak wordt maar 20 procent van de mogelijkheden benut. Hoe maak je een prezi-presentatie, hoe ga je om met social media of haal je winst uit mindmappen of timemanagement? Door secretaresses te vragen deze workshops in hun vrije tijd te doen, neem je hun ontwikkeling eigenlijk niet serieus.’

5

Wat is dan het ideale plaatje? ‘Leidinggevenden moeten zich realiseren, dat wij hen veel proactiever kunnen ondersteunen’, benadrukt Offermans. ‘Maar dat vraagt om betere aansturing, waarbij we niet dichtslibben met ditjes en datjes. Dat levert hén meer op en het geeft óns meer voldoening. Daarvoor moet je samen een goede klik hebben. Een open communicatie is daarbij heel belangrijk, met wederzijds vertrouwen, waardering en respect. Wij hebben vaak een helikopterview over de afdeling, die signaalfunctie moeten ze veel meer benutten.’ ‘De oplossing ligt overigens voor een groot deel ook bij de secretaresses zelf,’ benadrukt Bodde. ‘Ze zijn vaak veel te aardig. Ze moeten meer voor zichzelf opkomen. Af en toe nee durven zeggen en grenzen stellen. “Heeft het geen haast, dan leg het maar in dát vakje…” Voor de één is dat echter gemakkelijker dan voor de ander…’n

Secretaressedag Op 18 april is de landelijke Secretaressedag. Het UMC St Radboud viert dit met een Secretaressecongres voor alle circa 650 secretaresses (waarvan zeven mannen) in het Auditorium. Ook collega’s van de Radboud Universiteit, het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis, de Maartenskliniek en Pantein Maasziekenhuis (Boxmeer) zijn uitgenodigd. Ochtend- en middagprogramma zijn identiek, zodat medewerkers elkaar kunnen afwisselen en de secretariaten bezet blijven. Het thema is: ‘Secretaresse in een veranderende omgeving.’ Op het programma staat onder meer een workshop door Peter Vos: ‘Van chaos naar… controle, rust en minder stress!’Meer informatie staat op de site van de SecretaresseVereniging.

r  eportage

Elke dag smakelijk eten Goed eten draagt bij aan het herstel. Reden temeer voor het UMC St Radboud om patiënten voedzame en smakelijke maaltijden aan te bieden. Daar gaat een hoop bedrijvigheid aan vooraf. Radbode volgde de weg die de warme maaltijd aflegt, voordat de patiënt kan gaan eten.

08.00 uur: @ de leverancier: aanleveren verse maaltijdcomponenten Vijf dagen per week leveren de vrachtwagens van leverancier Huuskes uit Enschede verse maaltijdcomponenten af bij de Centrale Patiënten Keuken (CPK) van het Radboud.

Marjan Wassenaar

De voedingsassistent Elly Hendriks Op verpleegafdeling E20 (Maag-, Darm-, Leverziekten en Nefrologie) is Elly een bekend gezicht. Al tien jaar is zij voedingsassistent. Elke ochtend brengt zij met de broodwagen het ontbijt rond en geeft patiënten het menuvoorstel voor de warme maaltijd. ‘Soms vragen patiënten om te helpen met invullen, omdat ze slechtziend zijn of hun leesbril niet bij zich hebben. Of omdat ze simpelweg het formulier niet begrijpen.’ Eenmaal terug op haar werkplek checkt Elly of alle menulijsten binnen zijn. Slordig ingevulde formulieren voert zij op de computer in of voorziet ze van een plakker met toelichting.

De voedingsassistent heeft daarnaast een adviesrol. ‘Patiënten denken vaak dat bijvoorbeeld bami inclusief saus en vlees is. Maar dat moeten ze apart aankruisen. We stimuleren ze om te eten, raden een bakje appelmoes of rauwkost erbij aan. Ondervoeding pikken we er snel uit. Dat geven we meteen door aan de verpleegkundige. Als je vier dagen achter elkaar op dezelfde afdeling werkt, weet je precies welke patiënten te weinig eten.’

11.30 uur: @ de voedingsadmi­ nistratie: formulieren scannen Op de voedingsadministratie in de patiëntenkeuken druppelen de menuvoorstellen binnen. Teamcoördinator Hermien van der Burgt scant alle formulieren in. Speciale software leest de keuzes van elk formulier en zet ze in een productielijst. Zo weet de keuken straks precies hoeveel zij van elke maaltijdcomponent klaar moeten zetten.

12.15 uur: @ de Centrale Patiëntenkeuken: het eten klaarzetten De keuken komt tot leven. Koks en keukenhulpen zetten alle maaltijdcomponenten klaar voor gemiddeld zo’n tweehonderd maaltijden. Vanuit vijf uitdeelpunten gaan de medewerkers straks de borden opscheppen. Elke bak met eten krijgt een sticker met een unieke code. Tot 14.00 uur kunnen de voedingsassistenten nog nagekomen menuvoorstellen en eventuele wijzigingen doorgeven. Daarna gaat het opscheppen van de maaltijden, oftewel het portioneren van start.

‘De keuken komt tot leven’

16.30 uur: @ de transportdienst: maaltijdwagens rijden Van elke maaltijdwagen wordt het koude gedeelte met CO2 gekoeld. Dan gaat de wagen aan de stroom om de warme maaltijd te regenereren. Hierbij wordt de maaltijd langzaam opgewarmd, waarbij de kwaliteit behouden blijft. Daarna rijdt logistiek medewerker Marvin van Gelder met een rij karren richting de afdelingen.

6

17.30 uur: @ de patiënt: eet smakelijk! Op verpleegafdeling E20 controleert voedingsa zijn binnengekomen. Mevrouw De Baaij neemt v zij vanwege haar ziekte regelmatig langere perio maaltijden van haver tot gort. ‘Van mij mag het w tijd hier ligt, weet je na een tijdje precies wat he groentes, of een snack tussendoor? Uiteindelijk w om mensen weer aan het eten te krijgen?’

radbode 5 - 2013

De kok Alexander Lyon Sinds 2,5 jaar is hij kok in het Radboud. ‘Eigenlijk zijn we meer logistiek medewerker dan kok’, beaamt hij. ‘Maar dat is een keuze die je maakt.’ Het Radboud telt vijf koks/teamcoördinatoren. Zij sturen de medewerkers voeding aan en denken mee over het menu. ‘Zo hebben we groentes die

foto’s : Marjan Wassenaar

09.30 uur: @ de Centrale Patiëntenkeuken: afwassen en schoonmaken De vuile vaat van de vorige dag staat klaar om afgewassen te worden. Max van Zwam en Jan Winnen reinigen dienbladen, borden, dekschalen en bekers en maken daarna de maaltijdwagens schoon. Dat alles in twee uur tijd met slechts twee man personeel. ‘Dat betekent hard doorwerken’, beaamt Max.

10.00 uur: @ de patiënt: een warme maaltijd kiezen Op verpleegafdeling E20, Nefrologie, ligt mevrouw Engelbart te herstellen van een niertransplantatie. Voedingsassistent Elly Hendriks overhandigt haar de menulijst. Mw. Engelbart is er snel uit: rode bieten met appeltjes, gekookte aardappelen en een gehaktbal met mosterdsaus. Als nagerecht vanillevla. ‘Wilt u geen rauwkost of een bakje appelmoes erbij?’ vraagt Elly. ‘Oh ja, doe maar appelmoes.’ Vandaag is voor mw. Engelbart de vijfde dag in het ziekenhuis. ‘Het eten smaakt hier prima’, vertelt ze. ‘En er is ook genoeg keuze. Er zit niet veel zout in, maar dat mis ik niet want thuis kook ik ook zoutloos. Natuurlijk eet je minder als je ziek bent. Dus als alles weer heel lekker gaat smaken, is het tijd om naar huis te gaan.’

‘Het eten smaakt hier prima’ 14.00 uur: @Centrale Patiëntenkeuken: portioneren Het portioneren gaat in sneltreinvaart. Jan Winnen zet een dienblad met bord op de lopende band. Daarvoor een kaart met codes. Elke code staat voor een maaltijdcomponent en de portiegrootte. En terwijl het bord de lopende band aflegt, zet medewerker voeding Diana Lucassen het toetje op het dienblad. Kok Jan Hendriks, schept aardappels, bami of rijst op, Max van Zwam het vlees. Medewerker voeding Miriam Popping is verantwoordelijk voor de groentes. ‘De stamppot boerenkool loopt ook vandaag weer als een trein.’ Verder gaat het bord, langs medewerker voeding José Plugge, die bakjes rauwkost en jus aan het dienblad toevoegt. Kok Alexander Lyon is de laatste in de rij. Hij dekt de schalen af en zet ze in de maaltijdwagen. De sfeer is goed tijdens het portioneren. De grappen vliegen over en weer. Maar tegelijkertijd werkt iedereen snel en geconcentreerd. Een bakje jus waar per ongeluk aardappelpuree in valt, wordt meteen vervangen. Net als het deksel, wanneer dit een randje boerenkool meeneemt. ‘We willen de maaltijd netjes presenteren’, zegt kok Lyon.

assistent Gerda Penning of alle maaltijden van haar de maaltijd in ontvangst. Omdat odes in het ziekenhuis verblijft, kent zij de wel wat verrassender. Zeker als je langere et menu is. Waarom niet een keer gewokte wil je er als ziekenhuis toch alles aan doen

19.30 uur: @ de transportdienst: maaltijdwagens rijden Het eten is op, de lege dienbladen staan weer in de wagens en gaan terug richting de patiëntenkeuken. Morgen weer een nieuwe ronde.

7

heel bewerkelijk zijn, zoals bloemkool waarbij je meer dan zeven verschillende dieetsauzen maakt, vervangen door verse ingekochte groentes. Verder proeven we zelf regelmatig de maaltijden. Als iets niet goed is, geven we dat door en wordt de leverancier op de hoogte gesteld.’ Na het portioneren in de Centrale Patiënten Keuken vertrekken elke dag twee koks en een keukenassistent naar het R-gebouw voor het portioneren van nog eens 175 maaltijden. ‘De afdelingskeukens daar zijn sinds februari weer volledig operationeel. In de toekomst zijn we er tot acht uur ’s avonds te vinden. Dan starten we waarschijnlijk met extra hapjes en snacks, vooral voor het bezoek. Zij kunnen dan met de patiënt een hapje mee eten. De mogelijkheid om dit soort suggesties in te brengen, dat maakt het werk extra leuk.’

Duurzame voeding voor tevreden patiënten • Het Radboud serveert vanaf 2013 alleen nog maar scharrelkippen met twee Beter Levensterren van de Dierenbescherming. Deze kip heeft meer ruimte, groeit minder hard en leeft langer. Dus geen plofkip meer in de warme maaltijd. • In het aanbestedingstraject is opgenomen dat de leverancier meer van streekproducten gebruik moet maken. Meer streekproducten betekent minder kilometers en meer seizoensgerechten. • Het Radboud participeert straks in het project Interreg. Vijf ziekenhuizen in de regio ontwikkelen gezamenlijk instrumenten om de maaltijdvoorziening te verbeteren. Doel: betere gezondheid en klanttevredenheid; minder zorgkosten en vermijdbare voedselverspilling. • Door het invoeren van “convenience koken”, oftewel de maaltijdcomponenten, is de patiëntenmaaltijd beter afgestemd op de patiënt. En dat voorkomt veel voedselverspilling. In 2012 is het keukenafval – ook van de keuken van het restaurant - ten opzichte van 2011 verder gedaald, met 59 procent. Dat is maar liefst 25.000 kilo voedsel. • Patiënten hebben steeds meer waardering voor de maaltijden en de service van de voedingsassistenten. De tweejaarlijkse enquête onder patiënten laat in november 2012 een stijgende lijn zien. Broodmaaltijden krijgen van de patiënt een 8,1 en de warme maaltijd stijgt van een 6,9 naar een 7,5. Voor de dienstverlening krijgen de medewerkers een 8,3.



radbode 5 - 2013

In Memoriam

In memoriam

Hen Ros

B i l l M cA l e n a n

Op dinsdag 26 maart bereikte ons het droevige bericht dat Hen Ros is overleden aan een ongeneeslijke ziekte. Hij heeft als vrijwilliger en patiëntonderzoekspartner langdurig bij talrijke onderzoeks- en zorg­ KAAIJmeegewerkt ADVOCATEN innovatieprojecten op de afdelingen Medische Psycho­ 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS logie en Dermatologie. In zijn functie als bestuurslid van de Psoriasis Vereniging Nederland (PVN) heeft FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN hij zich al jaren sterk gemaakt voor het belang van de patiënt en de actieve bijdrage van patiënten in wetenMr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator schappelijke onderzoeksprojecten op het gebied van Mr. Drs. H.A.M. SchoutenTevens heeft hij het initiatief genomen TEL : (024) 59 37 psoriasis en andere aandoeningen. om 324 zelfstandig mediation, echtscheiding,vanuit alimentatie, omgangsregeling een netwerk vanStrafrecht, patiëntonderzoekspartners de Psoriasis Vereniging Nederland en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument incasso. op te zetten. Hij heeft hiervoor verschillende overheidssubsidies en en begin 2013 de Professor Dr. E van Dijkprijs ontvangen. Wij zullen Hen dan ook altijd herinneren als een Naamloos-4 1 15:04 enthousiaste en zeer betrokken vrijwilliger die een belangrijke bijdrage heeft 28-02-13 geleverd aan de actieve betrokkenheid van patiënten in zorg en wetenschappelijk onderzoek.

Met veel verdriet delen wij mede dat in het weekend van 16 en 17 maart Bill McAlenan, verpleegassistent op verpleegafdeling Short Stay Unit Volwassenen, op 56-jarige leeftijd, plotseling is overleden. Voor ons is Bill een collega om trots op te zijn. Altijd goedlachs, zeer muzikaal met een positieve levensvisie, kortom een geweldig mens! Wat een gemis voor het UMC St Radboud in het algemeen en voor ons als afdeling, en team SSU, in het bijzonder. Als zorgprofessional was zijn patiëntgerichtheid en menslievende zorg, expliciet gewaardeerd door vele patiënten, meer dan onderscheidend. Zaterdag 23 maart hebben wij met militaire eer en in aanwezigheid van heel veel mensen afscheid van Bill genomen, als voormalig Engels militair en verpleegassistent op onze afdeling. Wij wensen zijn dierbaren, naaste SSU-collega’s, en allen die met Bill samen hebben gewerkt, veel sterkte en kracht toe om dit enorme verlies een plek te geven. “He will be always on our mind!”

Namens alle betrokkenen collega’s en patiëntonderzoekspartners, Prof. Andrea Evers, afdeling Medische Psychologie Prof. Peter van de Kerkhof, afdeling Dermatologie

Namens de afdeling Heelkunde, prof. dr. Kees van Laarhoven MsC, afdelingshoofd Heelkunde Ir. Robert Opsteeg, bedrijfsleider Heelkunde Luc Knap, zorgmanager polikliniek en Short Stay Unit Margreth Hulswit-Hendriks, teamleider Short Stay Unit

Voor de persoonlijke aanpak

TE KOOP / TE HUUR Generaal Gavinstraat 248 Groesbeek

€550.000,- k.k.

WIE MAAKT HET RADBOUD MEDEWERKERS LEKKER MAKKELIJK?

In het prachtig en in het groen gelegen Groesbeek vindt u dit El Dorado! Een jong en luxe afgewerkt vrijstaand woonhuis, voorzien van alle snufjes, met een panoramisch uitzicht over de velden. Deze comfortabele villa in landhuisstijl geeft rust om tot jezelf te komen en is, dankzij de vele slaapkamers, tevens zeer geschikt voor gezinsbewoning. Kijk op www.funda.nl of mob. 0651 391 003

Sinds 1 februari heeft Meeùs een nieuwe locatie van waaruit we u nog beter kunnen adviseren en helpen met diverse vraagstukken over verzekeringen, hypotheken en pensioenen.

Kom kijken op NVM Open Huizen Dag zaterdag 6 april.

Het kantoor is gevestigd: UMC St. Radboud Geert Grooteplein-zuid 10 looproute 537 Onze openingstijden zijn van maandag t/m vrijdag van 8.30 uur tot 17.00 uur. T 026 400 12 92 [email protected] Speciaal voor medewerkers van het UMC St Radboud bieden wij kortingen die oplopen tot meer dan 25%! Dit betekend dat de premies zeer aantrekkelijk zijn. Dat kan zelfs honderden euro`s per jaar schelen. Naast de collectieve korting die u als medewerker van het UMC St. Radboud standaard ontvangt, biedt het Privé Pakket een extra pakketkorting van maximaal 10%. Offerte aanvragen Voor het aanvragen van een vrijblijvende offerte kunt u contact opnemen met onze adviseurs op telefoonnummer 026 400 12 92 of stuur een mail naar [email protected]. U kunt natuurlijk ook altijd even bij ons binnenlopen.

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

Voor de persoonlijke aanpak FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37 Expertisecentrum voor taal en communicatie van de Radboud Universiteit Nijmegen

Meeùs is onderdeel van AEGON.

Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

MeeùsRadboud_A3adv.indd 1

4-4-2013 15:10:00

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

dbode 130411.indd 1

Naamloos-4 1

Voor de persoonlijke aanpak

04-04-13

FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37 Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso. Naamloos-4 1

28-02-13 15:04

28-02-13 15:04

8

o nderzoek

radbode 5 - 2013

Verkiezingen UMC-Raad Momenteel vinden tot en met 23 april de verkiezingen plaats voor de leden van de UMC-Raad. Voor twee kies­ groepen (A2 en B2) kunnen kiesgerechtigde medewer­ kers nog hun stem uitbrengen. Op deze pagina presen­ teren de verkiesbare kandidaten zich.

wetenswaardig

B2: drie leden uit de kiesgroep arts-assistenten, junio­ ronderzoekers, onderzoekers in opleiding en postdocs

Duby Ballak, onderzoeker in opleiding: ‘Voor verbeterde begeleiding, opleiding en internationalisatie van promovendi.’

G i j s M u n i s ch s

In bijna alle kiesgroepen zijn er even veel kandidaten als beschikbare zetels. In de kiesgroepen A2 en B2 zijn er echter méér kandidaten dan zetels. Alleen in die kiesgroepen moet dus nog gestemd worden. Op 9 april zijn de verkiezingen gestart. Tot en met 23 april (12.00 uur ’s middags) kunnen kiesgerechtigden voor kiesgroep A2 of B2 hun stem uitbrengen. Ben je kiesgerechtigd dan heb je via de mail een link naar de stemknop ontvangen. De leden van de UMC-Raad worden gekozen voor een periode van drie jaar; behalve de leden van B2 die voor een periode van 18 maanden gekozen worden.

Siroon Bekkering, onderzoeker in opleiding: ‘Kwalitatief en breed onderwijs voor alle onderzoeksinstituten als investering in je toekomst.’

A2: drie leden wetenschappelijke staf uit de klinische specialismen Voor de kiesgroep A2 zijn er bij de tussentijdse verkiezingen in februari 2012 twee leden gekozen: Rob de Waal en Yvonne Engels. Sinds 1 maart 2012 maken ze deel uit van de UMC-Raad; er is besloten dat zij per 1 september 2013 formeel gekozen zijn. De periode maart 2012 tot september 2013 wordt beschouwd als inwerktijd. Het derde lid van deze kiesgroep moet nog gekozen worden. Kiesgerechtigden kunnen hun stem uitbrengen op een van deze twee kandidaten:

dr. Peter Merkus (Kindergeneeskunde): ‘We moeten het patiëntgebonden onderzoek van het UMC versterken en elkaars expertise en mogelijkheden beter benutten.’

Erwin van Rijswoud, postdoc: ‘Voor onderzoekers die aan het begin van hun loopbaan staan, is het cruciaal om de fascinerende wereld van onderzoek te verbinden met degelijke loopbaanplanning. Mijn doel in de UMCRaad is om die verbinding mogelijk te maken.’

Stanleyson Hato, postdoc: ‘Er moet meer aandacht en structurele ondersteuning komen voor de ontwikkeling van overdraagbare vaardigheden en persoonlijke groei van postdocs en AIOS.’

dr. Robbert-Jan Verkes (Psy­ chiatrie): ‘Onderzoek en onderwijs zijn essentieel voor een effectieve en effi­ ciënte patiëntenzorg; bezuinigingen in de zorg mogen niet ten koste gaan van onderzoek en onderwijs.’

Rutger Vogel, postdoc: ‘Want het is de hoogste tijd voor fatsoenlijk carrièrebeleid, niet alleen voor de beste 10 procent, maar voor alle onderzoekers!’ Alle kandidaten voor de UMC-Raad zijn te zien op het bedrijfsportaal (zie Organisatie, UMC-Raad). Na 23 april, nadat de uitslag bekend is, kun je daar de nieuwe UMC-Raad zien.

UMC-Raad: adviesorgaan onderzoek, onderwijs en opleiding De UMC-Raad adviseert de Raad van Bestuur over wetenschappelijk onderzoek, onderwijs en opleiding. De doelstelling van de UMC-Raad is het bewaken en bevorderen van een geïntegreerd beleid en de kwaliteit op het gebied van deze kerntaken. De UMC-Raad heeft 24 leden. Dit zijn medewerkers die in hun werk rechtstreeks inhoudelijk betrokken zijn bij het onderzoek en onderwijs in het Radboud. Er zitten ook studenten in de UMCRaad. De leden zijn zodanig gekozen dat het UMC St Radboud evenwichtig vertegenwoordigd is. De UMC-Raad formuleert maandelijks goed onderbouwde adviezen over actuele onderwerpen op het gebied van onderzoek en onderwijs en wordt daarbij ondersteund door een dagelijks bestuur.

9

Proefschriftprijs Anke Snijders Anke Snijders, neuroloog in opleiding, heeft de VvBN Proefschrift-Prijs gewonnen voor haar promotie ‘Tackling freezing of gait in Parkinson’s disease’. De prijs is op 22 maart uitgereikt tijdens het jaarsymposium van de VvBN: de Vereniging voor Bewegingswetenschappers Nederland.

Bij verslikken, voeding niet altijd indikken Kinderen met neurologische aandoeningen hebben vaak problemen met eten, drinken en slikken. Spierziekten bij kinderen, zoals de ziekte van Duchenne of spinale spieratrofie, zijn progressief. De spierzwakte veroorzaakt toenemend problemen met bewegen, maar ook met slikken. Promovendus Lenie van den Engel-Hoek toont aan dat het gebruikelijke advies bij verslikken, namelijk het indikken van voeding, averechts werkt. Vloeibare of gemakkelijk kauwbare voeding en het drinken van water tijdens en na de maaltijd helpen wél bij slikproblemen. Science agenda, www.umcn.nl (ingang Research), 25 april

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Afscheidscollege prof. dr. Jo Berden, hoogleraar Nierziekten, vrijdag 12 april, 15.45 uur. Titel rede: 40 jaar nefrologie, een fascinerende ervaring • Promotie drs. Leonie Mekenkamp, dinsdag 16 april, 15.30 uur. Titel: Studies in colorectal cancer metastases: implications for clinical practice • Promotie Muhammad Khan, woensdag 17 april, 10.30 uur. Titel: Molecular genetic elucidation of inherited retinal diseases • Promotie Muhammad Ajmal, donderdag 18 april, 10.30 uur. Titel: Genetic basis of inherited eye diseases • Promotie drs. Rozemarijn van der Vijver, vrijdag 19 april, 10.30 uur. Titel: Healing of experimental intestinal anastomoses. Effects of analgetics and suture line reinforcement • Promotie drs. T. Roelofsen, vrijdag 19 april, 13.30 uur. Titel: Towards a better understanding of serous carcinoma of the female genital tract • Promotie drs. Nicky Dekker, dinsdag 23 april, 13.30 uur. Titel: Familial colorectal cancer 2.0. Implementation of guidelines on familial and hereditary colorectal cancer • Promotie drs. Lenie van den Engel-Hoek, donderdag 25 april, 10.30 uur. Titel: Dysphagia in children with neuromuscular disorders • Promotie drs. Marion Kuper-Hommel, donderdag 25 april, 13.00 uur. Titel: Extranodal lymphomas of the MALT spectrum. Epidemiology, pathogenesis and clinical features * Locatie: RU, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2 (tenzij anders vermeld). Meer info: www.umcn. nl, Research, Science Agenda.

m e n s e n

mensen Bijdragen voor de rubriek Mensen (maximaal 150 woorden) kunt u tot uiterlijk donderdag 09.00 uur in de week vóór verschijnen mailen naar Radbode@ sb.umcn.nl, separaat voorzien van een scherpe digitale foto met een hoge resolutie.

Maayke Ariaans

Op 1 April 2013 vierde Maayke Ariaans haar 25-jarig jubileum. Al die tijd heeft Maayke op de afdeling Genetica gewerkt. Ze is in 1988 begonnen als secretaresse. In 1999 maakte Maayke binnen de afdeling de overstap naar de functie van genetisch consulent. Ze begon met familieonderzoek in families met chromosomale veranderingen. Ze legde door het hele land huisbezoeken af en kwam terug met mooie verhalen die nog steeds verteld worden. Tegenwoordig counselt Maayke vooral patiënten die op de polikliniek voor familiaire tumoren (PFT) komen en werkt zij op de Polikliniek Prenatale Diagnostiek (PND). Maayke zet zich met hart en ziel in voor ‘haar’ patiënten. Zij is een harde werker, is betrokken, sociaal en voelt zich verantwoordelijk. Maayke is een fijne collega die gezelligheid en een goede sfeer op de afdeling belangrijk vindt, zij levert hieraan een belangrijke bijdrage. Ze is attent voor haar patiënten en zeker ook voor haar collega’s. We hopen nog jaren met haar te mogen genieten. Namens alle collega’s van de afdeling Genetica Erica van der Looij, genetisch consulent Wendy van Zelst-Stams, sectiehoofd Klinische Genetica

radbode 5 - 2013 familie, vrienden en collega’s ‘s. Wij wensen haar een feestelijke dag toe en nog vele werkzame jaren binnen het dialyseteam! Tiny van Zwanenburg, seniorverpleegkundige Dialyse

Ruth Knops

Op 1 april is Ruth Knops 25 jaar in dienst als analist bij het laboratorium voor Hematologie, afdeling LaboratoriumGeneeskunde.  Na een studie aan het HLO in Oss begon zij in 1983 aan haar loopbaan als analist bij de VU in Amsterdam. Hierna kreeg zij in 1985 via NWO een aanstelling op de afdeling gastro-entrologie en in 1988 kreeg zij een UMCaanstelling. Momenteel is  zij als researchanalist werkzaam in de sectie Hemato-Oncologie van het laboratorium voor hematologie. Met haar enthousiasme,  enorme ervaring en kennis levert zij een belangrijke  bijdrage aan vele onderzoeksprojecten binnen onze afdeling. Ter gelegenheid van haar 25 jarig jubileum heeft Ruth  samen met familie, vrienden en collega’s een feest gegeven op 22 februari. We bedanken haar voor haar professionele en collegiale inzet. Wij hopen nog geruime tijd met haar te mogen werken. Namens alle collega’s van binnen en buiten de afdeling: Joop Jansen en Marion Massop.

Annelies Jacobs

Op 1 april is het 25 jaar geleden dat Yvonne Willemsen als verpleegkundige in dienst kwam op de afdeling Neonatologie. Wij kennen Yvonne als een warme, toegewijde en betrokken collega, die zich al jaren met hart en ziel inzet voor de zorg voor de “allerkleinsten”. Kind en ouders staan bij haar altijd op de eerste plaats. Zij levert een belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van de zorg, maar zeker ook aan de collegialiteit en sfeer op de afdeling. Wij willen haar van harte bedanken voor haar inzet gedurende de afgelopen jaren en hopen dat zij ons team nog lang blijft versterken. Namens alle collega’s feliciteren wij haar met dit jubileum. Yvonne heeft aangegeven haar 25 jarig dienstjubileum in besloten kring te willen vieren. Namens het team Neonatologie, Monique van Lingen, verpleegkundig teamleider Q1A

Annelies Jacobs neemt op 18 april a.s. afscheid, na hier 33 jaar werkzaam te zijn geweest. Annelies is in 1980 begonnen als medewerker van de afdeling Personele Zaken van het UMC St Radboud. In 1991 werd zij wetenschappelijk secretaris van de Werkgroep Onderzoek Kwaliteit (WOK) in Nijmegen en Maastricht (de voorloper van IQ healthcare). Vanaf 1994 ging ze daarnaast ook eigen onderzoek uitvoeren en later ook anderen begeleiden op het terrein van de zorg voor chronisch zieken (met name patiënten met longziekten) en leefstijlinterventies (o.a. stoppen met roken). Annelies heeft zich altijd met hart en ziel ingezet voor de WOK , IQ healthcare en andere organisaties, zoals CAHAG. Met veel plezier heeft Annelies bij IQ healthcare gewerkt en ze was een graag geziene collega die altijd klaarstond voor een vriendelijk praatje of advies. Nu is het echter tijd om de bakens te verzetten en te genieten van hobby’s zoals wandelen, vogels kijken en zingen. Op haar verzoek is een symposium samengesteld rond het thema zelfmanagement van patiënten dat momenteel zeer in de belangstelling staat van onderzoekers en beleidsmakers. Namens alle collega’s, Prof. dr. Gert Westert (afdelingshoofd) en Prof. dr. Michel Wensing (sectiehoofd).

Elly Bakker

Herma Noy-Kelderman

Yvonne Willemsen

Op 1 april viert Elly Bakker haar 25 jarig jubileum. Elly is sinds 1988 werkzaam op de afdeling Neonatoliogie. We kennen Elly als een zeer betrokken en vasthoudende persoonlijkheid. Een perfectionist waar je van op aan kunt. Door haar lange ervaring is Elly tot op de dag van vandaag een vraagbaak en bron van kennis voor iedereen. Zij is een waardevolle medewerker die zich voor de volle 100 procent inzet voor de afdeling. Wij willen haar van harte bedanken voor haar inzet gedurende de afgelopen jaren en hopen dat we nog lang gebruik kunnen maken van haar kwaliteiten. Namens alle collega’s feliciteren wij haar met dit jubileum. Elly heeft aangegeven haar 25- jarig dienstjubileum in besloten kring te willen vieren. Namens het team Neonatologie, Monique van Lingen, verpleegkundig teamleider Q1A

Margie Hoop

Op 1 april 2013 is onze zorgassistente Margie hier 25 jaar in dienst. Vanaf 1 januari 1998 is dat op de dialyse-afdeling, daarvoor werkte Margie in de centrale patiëntenkeuken. Wij kennen Margie als een rustig en zorgzaam iemand, die met toewijding altijd voor de patiënt klaarstaat. Zij wil het iedereen naar de zin maken, ook haar collega’s. Bescheiden, lief, vriendelijk, behulpzaam, dat zijn de kenmerken van Margie. Een dienst ruilen is geen enkel probleem. Ze is ook zeer attent, bekend staat zij om haar cadeautjes. Bij elke gelegenheid die zich voordoet krijgt een ieder op de afdeling een attentie, prachtig verpakt. Margie, wat ons betreft blijf je nog lang werkzaam op onze afdeling. Maak gerust 40 jaar vol! Ze viert haar jubileum in mei met een etentje met

is geplaatst binnen de PG HR van het Servicebedrijf. In de afgelopen jaren hebben wij Marjan leren kennen als een zeer loyale assistent, klantgericht en dienstverlenend, accuraat en betrokken. Marjan gaat haar tijd besteden aan het leven thuis en haar hobby’s. Voor alle jaren dat Marjan voor het UMC St Radboud gewerkt heeft zeggen we haar dank en we wensen haar samen met haar man Cor gelukkige en gezonde jaren samen. Op donderdag 25 april 2013 nemen we afscheid van Marjan Janssen in het Restofant, waarbij u van harte welkom bent tussen 16.00 uur en 18.00 uur. Aloys Klein Gunnewiek Teamleider HR

Prof. dr. Jo H.M. Berden

Op 12 april 2012 neemt het UMC St Radboud afscheid van prof.dr. Jo H.M. Berden. De afscheidsrede wordt voorafgegaan door een wetenschappelijk symposium. Jo Berden is vanaf de start van zijn loopbaan verbonden geweest met het UMC St Radboud in Nijmegen. Hij studeerde er Geneeskunde, voltooide de opleiding tot internist in 1978 en was sedertdien verbonden aan de afdeling Nierziekten, vanaf 1989 als hoogleraar en vanaf 2002 als afdelingshoofd. Hij heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan alle kerntaken: als betrokken arts in de patiëntenzorg, als inspirerend blokcoördinator en docent in het onderwijs, als eminent onderzoeker en als succesvol en evenwichtig afdelingshoofd. Als voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Nefrologie is Jo Berden van grote betekenis geweest voor de Nefrologie in Nederland en stond hij aan de wieg van de vorming van de Nederlandse Federatie voor Nefrologie. Vele nefrologen hebben in hun opleiding mogen genieten van zijn enorme expertise en van de didactische vaardigheden waarmee hij die expertise kon overbrengen. Hij was voorzitter van de Sectie Nefrologie van de NIV en van de Wetenschappelijke Raad van de Nierstichting. Zijn wetenschappelijke interesse is breed, maar spitst zich toe op de pathogenese van SLE-nefritis, in het bijzonder de rol van heparansulfaat-proteoglycanen. Hij heeft op dat gebied internationale faam opgebouwd. SLE-nefritis is dan ook het onderwerp van het wetenschappelijk symposium. Prof.dr. Jack F.M. Wetzels, afdeling Nierziekten Prof. dr. Paul A.B.M. Smits, decaan en vicevoorzitter Raad van Bestuur

Chantal Siebes

Op 1 april is het 12,5 jaar geleden dat Chantal Siebes hier in dienst trad. Zij is op 1 oktober 2000 begonnen als analiste bij de Medische Microbiologie. Chantal is binnen de MMB van start gegaan binnen het subspecialisme virologieserologie en is na een aantal jaren overgestapt naar de bacteriologie. Daarnaast is ze ook ingewerkt op de parasitologie. Chantal is een belangrijk instructie-analist, iemand die zich graag wilt ontwikkelen en kritisch meedenkt binnen de organisatie. Op 4 april is haar jubileum met koffie en gebak gevierd. Wij feliciteren Chantal met haar 12,5-jarig jubileum, bedanken haar voor alle inzet en wensen haar nog veel fijne jaren op de MMB. Namens de Medische Microbiologie, Judith Thijssen, Hoofdanaliste

Op 1 maart was het 40 jaargeleden dat Herma Noy in dienst trad van het Radboud. Herma is haar carrière begonnen op de babykamer van de toenmalige kraamafdeling. Ze heeft daar jarenlang met veel plezier en enthousiasme gewerkt. Door reorganisaties en veranderende omstandigheden heeft ze later de overstap gemaakt naar een administratieve functie voor afdeling Verloskunde. Herma is het visitekaartje van onze afdeling. Als secretaresse ontvangt zij patiënten en bezoekers op een altijd prettige en klantvriendelijke manier. Vanuit haar functie heeft ze veel oog voor detail en houdt ze vele zaken mee in de gaten. Herma heeft moeilijke omstandigheden gekend de afgelopen jaren. Desondanks staat ze altijd positief in het leven en heeft ze veel aandacht voor de collega’s om haar heen. Daar hebben wij heel veel respect voor. Wij hebben haar jubileum met collega’s en genodigden gevierd en hopen nog vele fijne  jaren met Herma te mogen samenwerken. Namens alle collega’s van Q10 Verloskunde Nardie ten Broek, Operationeel manager

Hans Bor

Op 16 april 2013 is Hans Bor 25 jaar in dienst van de afdeling Huisartsgeneeskunde, nu Eerstelijnsgeneeskunde. Hij is er verbonden aan de unit MIMS, Methodologie, Informatiemanagement en Statistiek. Hans is van oorsprong wiskundige en houdt zich nu vooral bezig met statistiek en methoden van onderzoek. Hij begeleidt en adviseert studenten, artsen (in opleiding) en onderzoekers op het moeilijke pad van onderzoek doen. Dit combineert hij meer en meer met het geven van onderwijs. Als ‘statistiekonderwijzer’ helpt hij niet alleen studenten, aios en artsen, maar ook collega-stafleden bij hun zoektocht naar de wetenschappelijke waarheid. Hans kent daarbij als geen ander de betrekkelijkheid van statistiek, gezien zijn beroemde uitspraak: “Je moet statistiek niet belangrijker maken dan het is. Gezond verstand gebruiken is misschien nog wel belangrijker”. Hans is een goed en kundig docent. Belangrijkste eigenschap is misschien wel zijn geduld. Geduldiger dan Hans Bor bestaat niet, zo weten we van al diegenen die bij hem komen voor advies over en uitleg van statistische problemen. Daarnaast onderhoudt hij al die jaren de database van de CMR (Continue MorbiditeitsRegistratie), ’s

Marjan Janssen-van Hengstum

Marjan Janssen – van Hengstum heeft besloten te stoppen met haar werkzaamheden als assistent HR adviseur binnen de PG HR en zij heeft ontslag genomen met ingang van 1 mei 2013. Marjan is dan exact 27 jaar werkzaam geweest in verschillende functies binnen het Radboud. Zo is zij achtereenvolgens als secretaresse werkzaam geweest ten behoeve van het toenmalige Stafbureau, Inkoop, Facilitair Bedrijf. Haar leidinggevenden in die tijd roemden meerdere keren haar bijzonder goede functioneren, waarbij toen al haar zorgvuldigheid en haar vermogen om te gaan met uiterst vertrouwelijke informatie opvielen. Vanaf 2004 is Marjan gaan werken voor P&O ten behoeve van het Facilitair Bedrijf, waarna zij in 2009

10

In Memoriam Herman van Moerkerk Met verslagenheid hebben wij kennis genomen van het overlijden van Herman van Moerkerk, oud-hoofdanalist afdeling Biochemie. Herman trad in 1971 in dienst van het UMC St Radboud en was ruim 40 jaar verbonden aan onze afdeling. Herman heeft zijn medewerking verleend aan vele facetten van het onderzoek. Aanvankelijk werkzaam in het onderzoek van prof. dr. De Pont ging hij in 1975 naar de werkgroep van prof. dr. Veerkamp om in een later stadium aan het onderzoek naar tissue engineering in de werkgroep van dr. Van Kuppevelt bij te dragen. Weer of geen weer, Herman kwam met de fiets vanuit Leuth. In zijn carrière heeft hij een groot scala aan biochemische technieken eigen gemaakt. Hierdoor bouwde hij een grote expertise op waar menig onderzoeker dankbaar gebruik van heeft gemaakt. Een kenmerkende opmerking op soms onmogelijke vragen van collega’s was: ‘Geen probleem’. Dit kenschetst zijn enorme bereidwilligheid om iedereen te helpen die daarom vroeg. Herman heeft vele promovendi en studenten ondersteund en ze de finesses van het vak bijgebracht. Naast zijn passie voor het werk kon Herman met trots vertellen over zijn kinderen en kleinkinderen. We zullen hem herinneren als een aimabel en kundig collega. Wij wensen Thea, kinderen en kleinkinderen veel sterkte toe bij het verwerken van dit verlies. Prof. dr. Roland Brock Dr. Toin van Kuppevelt Medewerkers afdeling Biochemie

werelds oudste registratienetwerk in de eerste lijn. En wij kunnen u verzekeren dat er in al die jaren niet is gelogen in wetenschappelijke publicaties gebaseerd op gegevens uit dit netwerk. Daar stond en staat Hans garant voor! Hans Bor viert zijn jubileum op bescheiden wijze met collega’s van de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde. Marion Biermans, hoofd unit MIMS Willem van Gerwen, communicatieadviseur & oudmedewerker MIMS

Marcel Gerritse

Op 1 april 2013 is Marcel Gerritse 25 jaar in dienst op de afdeling Fysiotherapie Centraal. Naast de algemene inzet op de vele verpleegafdelingen is Marcel met zijn specifieke vakkennis en inzet nauw betrokken bij de fysiotherapeutische behandeling van patiënten op de afdelingen Cardiologie, CCU en de hartrevalidatie op de locatie Dekkerswald. Daarnaast heeft Marcel de opleiding tot bedrijfsfysiotherapeut afgerond. In samenwerking met de afdeling HRM analyseert en begeleidt hij al jaren medewerkers en afdelingen van het Radboud op het gebied van specifieke arbeidsomstandigheden. Marcel kennen we als een fijne collega, enthousiast, gedreven en kritisch. Hij voelt zich prima in een team en is gericht op samenwerken in een multidisciplinaire setting. We hopen nog jaren te mogen genieten van de expertise die hij heeft opgedaan en van zijn verdieping in specifieke onderdelen van het vak fysiotherapie. Prof. Dr. A. van Kampen, afdelingshoofd Orthopedie, Mw. Drs. K. Pol, bedrijfsleider Orthopedie en F. Hofmans, hoofd Fysiotherapie Centraal

Jolanda Zonnenbergvan de Weerd

In april 1988 is gestart als verpleegkundige op de afdeling Dermatologie. Zij houdt zich vooral bezig met de directe patiëntenzorg, daarnaast geeft ze met veel plezier en enthousiasme scholing in ambulante compressietherapie op de Radboudzorgacademie en in het skillslab. Haar toewijding, ervaring en betrokken houding worden zeer gewaardeerd. Wij willen haar hartelijk danken voor haar inzet, collegialiteit, oprechte interesse, gezelligheid en luisterend oor. We hopen nog heel lang met haar te mogen samenwerken. Jolanda kiest ervoor om haar 25- jarig jubileum, in kleine kring met de afdeling te vieren. Marieke Hoefnagel-Meuwissen, hoofdverpleegkundige polikliniek Dermatologie



radbode 5 - 2013

het moment In deze rubriek vertellen medewerkers over een bijzondere ervaring tijdens hun werk in het UMC St Radboud. Dit keer een verhaal van geriater Jurgen Claassen.

  ‘Bij een eerste consult vraag ik niet alleen naar de klachten, maar ik stel ook vragen over de vroegere gezinssituatie,  het  opleidingsniveau en  even­ tueel werk. Door het ophalen van herinneringen leven ouderen vaak op.  Typisch is dat mensen qua karakter of geest eigenlijk niet  veel  veranderen, sommigen zijn in hun hart nog steeds twintig.  De ouderdom doet vermoeden dat je met hen alleen over het weer of de ziekte kan praten. Dat denkt vaak ook de naaste omgeving, die hen als saai ziet. Ze maken immers niet meer zoveel mee. Maar een kleindochter viel zowat van haar stoel toen ze oma hoorde vertellen over haar liefde in Parijs. De kleindochter wist alleen van het huwelijk  met opa. Maar  oma  verkeerde  daarvóór in Parijse artistieke kringen. In de ogen van de kleindochter  veranderde  oma  in een  interessante tiener met een spannende romance in een creatieve omgeving.  Een bevlogen dynamisch persoon. Ik vind het boeiend, dat ik in een relatief kort spreekkamercontact veel leer over de persoon, soms meer dan de familie. Voor mij is het ook belangrijk om te weten wie ik voor me heb. Is het een optimist die niet zomaar opgeeft of iemand die het allemaal  welletjes vindt? En op welk niveau kan ik communiceren? Ik vraag  patiënten  ook  of  ze het leven nog de moeite waard vinden. Soms is dat heel confronterend voor familie. Ze horen dan pas dat moeder of oma er eigenlijk geen lol meer in heeft. De familie zwijgt daarover.

'Soms weet ik meer dan de familie' Deze kennis  is  voor de behandeling  essen­ tieel. Wat pikt de patiënt wel en niet op? Is hij in staat de voor- en nadelen van een behandeling te bepalen. Ik vind dat we nog teveel kijken naar de aandoening en niet naar de persoon. Patiënten worden vaak overdonderd door een behandelingsvoorstel en zitten dan met gevolgen van een ingreep die ze eigenlijk helemaal niet hadden gewild. Personalized medicine is  meer dan  het afstemmen van de behandeling op het genetisch profiel. Karakter, levensinstelling en levensdoelen van de patiënt zijn zeker zo belangrijk. Maar ik moet bekennen dat ik schrok toen ik een documentaire zag over een patiënt in zijn thuissituatie. Ogenschijnlijk oppervlakkige details bleken een grote impact te hebben op het dagelijkse leven.  De ziekte leek goed onder controle met medicatie, maar ogenschijnlijk onschuldige bijwerkingen bedierven de kleine geneugten van het leven: een bezoekje aan een verre vriendin met de trein zat er niet meer in.  Wij zien  die dingen niet.  Eigenlijk  zouden alle artsen naar een  dergelijke  documentaire moeten kijken.  Want  niet alleen ouderen, maar ook jonge patiënten  zijn door hun ziekte of behandeling  beperkter dan wij weten. Ik vraag nu veel meer door over ogenschijnlijk oppervlakkige details. Wellicht kun je met een kleine bijstelling van de behandeling hun kwaliteit van leven aanzienlijk verbeteren. En wellicht  reduceert het ook de zorgkosten, want een  gelukkig mens staat niet  meer gauw  bij je op de stoep.’ Nelleke Dinnissen

Foto: Frank Muller

Ogenschijnlijk oppervlakkig

Rob Baltussen: ‘In discussies rond marktwerking worden voordelen vaak niet belicht en wordt bewijs soms selectief aangevoerd.’

Marktwerking: voor/tegen Marktwerking in de zorg kent veel tegenstanders. Vol­ gens Rob Baltussen schetsen deze mensen vaak een gekleurd beeld. De discussie rond marktwerking behoeft nuance en bewijs, betoogt hij.

HET BETOOG In de Radbode van 7 maart betoogt Maria van den Muijsenberg dat marktwerking de zorg weinig zegeningen heeft opgeleverd. Zij voegt zich bij een lange reeks van criticasters – van patiënten tot zorgprofessionals – die misstanden van marktwerking ervaren, hier ongerust over zijn en dit met hartstocht uiten. Maar helaas ook bij een reeks die daarmee een enigszins gekleurd beeld schetst. De voordelen van marktwerking worden niet belicht en bewijs wordt soms selectief aangevoerd. Voorts lijkt het besef weleens afwezig van het alternatief voor marktwerking: een mogelijke terugkeer naar een budgetteringssysteem met wachtlijsten als gevolg. In dit betoog stel ik drie centrale vragen over de invloed van marktwerking in de zorg, en geef daarbij een beknopt overzicht van de argumenten van de voor- en tegenstanders. Zo hoop ik duidelijk te maken dat de discussie rond marktwerking het beste gevoerd wordt op basis van bewijs en nuance. Juist in een academische omgeving als de onze. Brengt marktwerking de kosten van de zorg omlaag? Tegenstanders van marktwerking wijzen er graag op dat de totale kosten van de Nederlandse gezondheidszorg de afgelopen jaren zijn gestegen. Dat klopt. Maar het is niet zo dat die groei toeneemt, zoals Van den Muijsenberg in haar betoog stelt. Het aangehaalde CBS-rapport laat juist zien dat de groei afneemt: van 5 procent in 2009, via 4 procent in 2010 tot 3 procent in 2011. Evengoed stijgen de zorgkosten; de reactie van de voorstanders is meestal: ja dat klopt, maar dat komt door de vergrijzing en nieuwe technologieën, en niet door de marktwerking. Zij stellen dat concurrentie tussen ziekenhuizen prikkels geeft tot goedkopere behandelingen, maar hier bestaat volgens de Zorgbalans geen overtuigend bewijs voor. Voorstanders wijzen wel terecht op bevindingen van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) die stelt dat zelfstandige behandelcentra, ontstaan door de marktwerking, gemiddeld 10 tot 15 procent goedkoper zijn dan reguliere ziekenhuiszorg. Op hun beurt zwaaien tegenstanders met cijfers van het

11

Centraal Planbureau (CPB) waaruit blijkt dat het aantal behandelingen enorm is gestegen. Zij beweren vervolgens dat dit het gevolg is van winstbejag van dezelfde aanbieders. Of dit laatste klopt is een lastige empirische kwestie, want de invloed daarvan is immers moeilijk los te koppelen van de toegenomen zorgvraag (en of deze medisch noodzakelijk is). Warempel zijn voor- en tegenstanders het toch eens over één aspect. De overheid moet paal en perk stellen aan welke behandelingen er vanuit het basispakket vergoed worden. Maakt marktwerking de zorg kwalitatief beter? Voorstanders constateren dat er overtuigend NZabewijs is dat door marktwerking de wachtlijsten in de zorg verminderd zijn. Voorts stellen zij dat verzekeraars de kwaliteit van zorg bevorderen door het selectief contracteren van goed presterende zorgaanbieders. Tegenstanders argumenteren dat dit uiteindelijk de individuele keuzevrijheid van patiënten kan beperken – als verzekeraars de kwaliteit van zorgaanbieders al zouden kunnen meten. Of individuele keuzevrijheid zwaarder weegt dan kwaliteit is een lastig dilemma. Daarnaast stellen tegenstanders dat marktwerking leidt tot verminderde samenwerking tussen zorgaanbieders en versnippering. Dit zou ten koste gaan van de kwaliteit van de gezondheidszorg als geheel. Hoewel dit moeilijk valt te bewijzen, is het daarmee niet onwaarschijnlijk. Is marktwerking in de zorg solidair? Tegenstanders wijzen vaak naar de gezondheidzorg in de Verenigde Staten. Marktwerking heeft daar geleid tot grote groepen onverzekerden en torenhoge premies voor patiënten met een (chronische) aandoening. Dit Amerikaanse schrikbeeld zou hoe dan ook in Nederland voorkomen moeten worden. Voorstanders redeneren dat marktwerking in Nederland streng gereguleerd is, juist om te garanderen dat niemand buiten de boot valt. Verzekeraars zijn immers verplicht alle Nederlands ingezetenen, ongeacht hun medische achtergrond, een basispakket aan te bieden tegen een eenduidig tarief. In dit betoog neem ik geen stelling over de vraag of marktwerking een zorg of een zegen is. Veeleer wil ik oproepen tot een genuanceerde afweging van de vooren nadelen van marktwerking én de alternatieven, op basis van beschikbaar empirisch bewijs. Om wellicht tot dezelfde conclusie te komen als Winston Churchill over de democratie: “Laten we het minst slechte systeem dan maar kiezen.” Dr. Rob Baltussen, gezondheidseconoom & universitair hoofddocent Eerstelijnsgeneeskunde

a ct u e e l

radbode 5 - 2013

‘Er mag geen roep verloren gaan’ Bij een ernstig zieke patiënt kan plotseling de bloeddruk dalen, het hartritme veranderen of de zuurstofopname ver­ minderen. Vroegtijdige herkenning en behandeling hier­ van behoeden patiënten voor verdere achteruitgang, een IC-opname of zelfs de dood. De afdeling Hematologie heeft hiervoor een praktische oplossing: binnen tien seconden krijgen verpleegkundigen via hun telefoon een alert. Nelleke Dinnissen

Op Hematologie liggen veel ernstig zieke patiënten. Kamers hier zijn toegankelijk via een sluis, waar iedereen strikte hygiënemaatregelen moet opvolgen. Maar gesluisde toegang en dichte deuren hebben ook nadelen. De verpleegkundige kan niet zien of horen dat vitale functies, als hartritme, bloeddruk of ademhaling, achteruitgaan. ‘Dat kan funest zijn. Grijp je niet snel genoeg in, dan raakt de patiënt in een neerwaartse spiraal die onomkeerbaar kan zijn’, legt intensivist Bernard Fikkers uit. ‘Extra zuurstof, vocht, antibiotica kunnen de patiënt behoeden voor een fatale afloop.’

Behoeden voor IC-opname Bij een vitaal bedreigde patiënt kunnen verpleegafdelingen het METteam van de IC oproepen. MET staat voor Medical Emergency Team. De laatste twee jaar is het aantal oproepen aanmerkelijk gestegen door de ziekenhuisbrede introductie van het zogenoemde MEWS-kaartje, waarvoor Fikkers de patiëntveiligheidsprijs kreeg. MEWS staat voor: Modified Early Warning Score, een praktisch hulpmiddel. Hierop staan parameters die gecontroleerd moeten worden. Een groot succes. Het behoedt patiënten voor een IC-opname. ‘Heel belangrijk, omdat zo’n opname veel vergt van de conditie van de patiënt’, zegt Fikkers. ‘Gekluisterd aan apparatuur is de patiënt minder mobiel en boet hij zienderogen aan spierkracht in.’ Het MEWS-kaartje heeft ook de overlevingskansen aanzienlijk verhoogd. Van alle hematologiepatiënten met een IC-opname, overleeft ruim 70 procent. Van Vliet: ‘Vroeger was dat anders. Enerzijds was late herkenning hier debet aan, anderzijds waren we fatalistischer over de prognose. Kostbare tijd ging verloren in de discussie of een IC-opname zinvol was. Nu weten we dat er een goede kans is op herstel.’ Volgens Fikkers is ook het aantal reanimaties op verpleegafdelingen tot bijna de helft gedaald.

ethiek Personalised Medicine: nieuwe mogelijkheden nieuwe ethische uitdagingen Binnen de geneeskunst doen zich uiterst snelle ontwikkelingen voor die een omslag inhouden in het denken van zorgprofessionals, een paradigmawisseling. Doordat genetici bijvoorbeeld steeds nauwkeuriger het menselijke genoom in kaart kunnen brengen, is Personalised Medicine (PM) mogelijk. Dat wil zeggen dat niet langer de gemiddelde patiënt maatgevend is voor de keuze van een behandelplan, maar het genetisch profiel van de patiënt. Dit is zowel effectiever als kostenbesparend, omdat artsen met meer zekerheid een passende therapie kunnen kiezen, met meer kans op genezing en minder neveneffecten. Geen weinig belovende vooruitzichten. Maar, betekent PM ook direct winst voor de patiënt

De afdeling Hematologie heeft een oplossing gevonden om de vitaal bedreigde patiënten zo snel mogelijk te signaleren. binnen tien seconden krijgen verpleegkundigen via hun telefoon een alert. Foto: Frank Muller

Vroegtijdige herkenning Verpleegkundig specialist Maarten van Vliet maakt zich al tien jaar sterk om vroegtijdige herkenning en behandeling van de vitaal bedreigde patiënt te optimaliseren. ‘Wij controleren standaard op vaste tijden. De rest is afhankelijk van inzicht en klinische blik: wanneer controleer je extra en wanneer moet er een arts komen? Maar buiten kantooruren is er echter minder mankracht en minder toezicht op de patiënten. Juist ook dan kunnen vitale functies achteruithollen.’ Verpleegkundig manager Rob Wiegman ondersteunde het streven van Van Vliet en Fikkers gretig, om vroegtijdige herkenning te verbeteren, toen hij in 2011 aantrad bij Hematologie. Wiegman had al eerder met dit bijltje gehakt bij Kindergeneeskunde, waar eveneens gesluisde kamers met brandwerende deuren het probleem vormden. ‘Een kreun of een piepje was alleen te horen bij het bed.’

‘Zodra deze een essentiële verandering laten zien, krijgt de verpleegkundige binnen tien seconden via de telefoon een alarm. Op het telefoonscherm staan locatie, bednummer en de vitale functies. Zij of hij ziet dus ook wanneer ze moeten rennen.’

Indicatie ‘We gebruiken de monitoren alleen voor patiënten met een verhoogd risico’, vertelt van Vliet. ‘In de periode direct na intensieve chemotherapie kan bijvoorbeeld koorts optreden. Direct inzetten van de juiste behandeling gaat volgens protocol en loopt hierdoor geen vertraging op. De verpleegkundige weet welke antibiotica hiervoor nodig zijn en moet die zo snel mogelijk toedienen.’ Ook in de nachtelijke uren zijn de monitoren een uitkomst. ‘Maar er moet wel een indicatie zijn’, stelt Wiegman. ‘Een patiënt aan een monitor voelt zich zieker en is passief. Dat bevordert het herstel niet. Oefening en beweging zijn bij ons van groot belang.’ n

Alarm Wiegman heeft met medisch hematoloog Walter van der Velden een praktische oplossing bedacht die uniek is voor een gewone verpleegafdeling. Bij vier bedden worden patiënten met een verhoogd risico aan een monitor aangesloten. Deze registreert een aantal parameters, zoals hartritme, bloeddruk en ademhaling. Wiegman:

en de zorgprofessional? Nee, niet altijd. Het kan gebeuren dat volgens het genetische profiel de kans klein is dat een bepaalde behandeling aanslaat. Hoe dan te handelen, is een ingewikkelde vraag die zorgprofessionals voor een ethisch dilemma plaatst: moeten zij in die gevallen toch dat geneesmiddel aan die patiënt voorschrijven, of die patiënt juist, gezien de kleinere kans op effect, al bij voorbaat daarvan uitsluiten? Het kan ook gebeuren dat de patiënt volgens de DNA-analyse

een groot risico loopt op tumorrecidief: moet die patiënt dan met voorrang in aanmerking komen voor chemotherapie, ook als hij anders niet chemotherapeutisch behandeld zou worden? Of moeten juist patiënten zonder recidief in hun genetisch profiel voorrang krijgen?

12

Op donderdag 18 april wordt de ingebruikname van het alertsysteem voor de vitaal bedreigde patiënt feestelijk geopend met een minisymposium. Tijd en plaats: 14.00-17.00 uur, Lammerszaal, route 86, Studiecentrum. Inschrijving is niet nodig.

Dit soort vragen zijn niet eenvoudig te beantwoorden. Patiënten en zorgprofessionals zullen in overleg een zorgvuldige afweging moeten maken tussen de mogelijke kansen en risico’s. Mogelijk is dan, dat arts en patiënt de risico’s anders inschatten. Wie mag dan de uiteindelijke beslissing nemen? Zal dat de arts-patiënt relatie onder druk zetten? Daarbij moet het behandelplan te verantwoorden zijn in termen van kosteneffectiviteit. Zal het belang van de patiënt daardoor niet uit beeld raken, terwijl PM, ironisch genoeg, juist beoogt de patiënt centraal te stellen? Kortom: PM, en de diverse toepassingen daarvan binnen de medische specialismen, houdt een grote belofte in. Maar zal ook nieuwe ongelijkheden opwekken. En daarmee de behoefte aan een nieuw normatief kader, en een hernieuwde invulling van traditioneel-ethische concepten als rechtvaardigheid weldoen en het belang van de patiënt. Zonder daarbij ook maar iets af te mogen doen aan het beginsel van solidariteit, dat de basis is van ons zorgstelsel. Elisa GarciaGonzalez