april 2013 #32 BOUWEN AAN EEN NIEUW ROTTERDAM CENTRAAL

BOUWEN AAN EEN NIEUW ROTTERDAM CENTRAAL

PROVENIERSTUNNEL na de zomer open Een verbinding tussen twee prachtige uitersten. Dat is wat de gerenoveerde Provenierstunnel bewerkstelligt. De tunnel verbindt de bewoners van de groene, rustieke en vooroorlogse Provenierswijk met het drukke, dynamische en moderne centrum. Voetgangers en fietsers hebben na de zomer via de gerenoveerde Provenierstunnel toegang tot het centrum van de stad of de rustige negentiende eeuwse woonwijk. In tegenstelling tot de reizigerspassage is de Provenierstunnel ook toegankelijk voor fietsers. De oplevering van de tunnel is verbonden met het leggen van het natuursteen aan de Conradstraat en de afbouw van het laatste stuk van de OV-terminal aan de noordzijde. Pas wanneer deze bouwactiviteiten gereed zijn, kan de Provenierstunnel worden aangesloten op het Proveniersplein en het Weena. Dit gebeurt in de maanden juni en juli. Na de zomer kunnen fietsers en voetgangers weer gebruik maken van de interwijkse Provenierstunnel.

april 2013 #32 Volg ons ook op twitter via twitter.com/rdamcentraal

BOUW EN BEREIKBAARHEID “SPOORSE ZIJDE” BUURTSCHUTTING IN PROVENIERSWIJK Van de nood een deugd maken. Dat is de insteek van het initiatief ‘de buurtschutting’ in de Provenierswijk. Ter afscheiding van de bouwactiviteiten van Rotterdam Centraal en de negentiende eeuwse woonwijk is er drie jaar geleden een bouwwand geplaatst. Ter compensatie van de overlast heeft ProRail de bewoners van de wijk de mogelijkheid gegeven om met deze wand aan de slag te gaan. Op die manier werd ‘de buurtschutting’ geboren. Op de afscheidingswand zijn 25 frames geplaatst. Elk van deze frames wordt gebruikt om op een nietcommerciële manier de wijk en zijn bewoners te promoten. Zo kunnen kunstenaars uit de wijk foto’s van hun werk in de frames kwijt. Maar ook kunstenaars buiten de wijk mogen met werk dat betrekking heeft tot het station ‘exposeren’ op de schutting.

Andere frames zijn gevuld met aankondigingen van buurtfeesten of muziekoptredens en activiteiten van het buurthuis, het wijkcentrum en de Provenierssingelvereniging. Een maandelijks wisselende kalender geeft een globaal overzicht van wat er in de wijk te doen is. Zo is wat eerst een afscheidingswand was, nu een schutting geworden voor en door bewoners.

Zeven betrokken wijkbewoners bekommerden zich de afgelopen drie jaar over de invulling van de schutting. Een taak die binnenkort eindigt. Doordat een deel van de werkzaamheden in juli is afgerond, zal de afscheidingswand weg worden gehaald. Ter afsluiting van het initiatief wordt een heuse eindexpositie georganiseerd, waarvan de invulling binnenkort bekend zal zijn.

DAK EN GEVEL GEREED; START WERKZAAMHEDEN KRATTENVELD Wie tijdens het wachten op de trein omhoog kijkt, heeft het al gezien: het dak van Rotterdam Centraal is klaar. Ter hoogte van spoor 15 en 16 (het zevende perron) zijn de houten balken over het spoor heen geplaatst. Daarop is het glas gelegd, waarmee de gehele sporenkap van het station is dicht gebouwd. De afgelopen tijd zijn er eveneens gevelkolommen geplaatst aan de Provenierszijde van het station. Deze sluiten aan op de Y-vormige kolommen bij perron zeven, waarmee ook de achtergevel is dicht gebouwd. Spoor 15 en 16 zijn begin april weer terug in dienst genomen. Komende tijd wordt gestart met de bouw van de kratten voor het bijzondere afwateringssysteem van Rotterdam Centraal. Via dit systeem infiltreert het hemelwater op een natuurlijke manier de grond in.

P2 ROTTERDAM CENTRAAL BOUWBERICHT

Het krattenveld, waarbij vijfhonderd vierkante meter aan kratten aaneengeschakeld wordt, filtert het water. Hierdoor stroomt er uiteindelijk puur

hemelwater de grond in. De werkzaamheden aan de voorziening nemen een aantal weken in beslag.

BOUW EN BEREIKBAARHEID “SPOORSE ZIJDE” NIEUWE AANKLEDING PERRONS Bij een nieuwe OV-terminal horen ook nieuwe perrons. Daarom gaan vanaf mei alle perrons van het nieuwe Rotterdam Centraal stuk voor stuk een maand buiten dienst.

Elke maand wordt een perron volledig gestript en weer ‘aangekleed’. Zo wordt naast het bestaande meubilair ook de huidige bestrating weggehaald. Hiervoor in de plaats komt een nieuwe natuurstenen vloer te liggen, voorzien van een blindengeleidenlijn en markeringen.

Daarnaast worden de perrons voorzien van een nieuwe inrichting. Deze zogenaamde outillage bestaat voor Rotterdam Centraal uit zitbanken, betonnen poefjes, afvalbakken, reisinformatieborden, verwarmde wachtruimtes en windschermen in combinatie met leunobjecten. Aan de uiteinden van een aantal perrons komen zogeheten ‘groene eilanden’. Dit zijn grote plantenbakken waarvan de rand tot een bank is gevormd. Het merendeel van de nieuwe inrichting is in proefopstellingen getest op de stations Amsterdam Bijlmer Arena en Leiden. Tijdens deze tests werd gekeken hoe goed de objecten bestand zijn tegen het buitenklimaat, het gebruik door reizigers en vandalisme. Op basis van de resultaten uit deze test zijn optimalisaties doorgevoerd.

Bovenstaande impressies geven een indicatie van de nieuwe perrons.

Rotterdam Centraal is het eerste grote station waar de nieuwe stationsoutillage wordt geplaatst. Eind dit jaar zijn – als alles volgens planning verloopt - alle perrons voorzien van nieuwe bestrating en outillage.

ROTTERDAM CENTRAAL VOORZIET IN EIGEN ENERGIE Rotterdam Centraal voorziet straks deels zelf in energie voor de kantoren, liften en roltrappen. Dat is vooral te danken aan de ruim drieduizend glasplaten waaruit het dak boven de sporen van het nieuwe station bestaat. In deze glasplaten zijn zonnecellen verwerkt, samen een oppervlakte van tienduizend vierkante meter. Bij elkaar leveren deze zonnecellen in een jaar het vermogen dat overeenkomt met wat honderd gezinnen in een heel jaar aan energie verbruikt. Een studie heeft uitgewezen op welke plekken van het dak het meeste zonlicht komt. Dankzij deze bezonningsstudie was het mogelijk de meest optimale plaatsen voor de collectoren te bepalen. De zonnecellen zijn te vergelijken met kleine batterijen, waarvan de plus zich aan de bovenkant bevind en de min aan de onderkant. Wanneer er zonlicht op de zonnecellen valt, ontstaat er een stroom, die van de bovenkant naar de onderkant van de zonnecel loopt. Door alle zonnecellen met elkaar te verbinden is het mogelijk de stroom te verzamelen. Er zijn telkens zo’n dertig glasplaten met elkaar verbonden. Een omvormer zet vervolgens de gelijkstroom met een laag voltage om in de voor Nederland gebruikelijke wisselspanning van 220 Volt. De wisselspanning gaat naar de elektriciteitsvoorziening van het station. Hoe meer energie de zonnecellen opleveren, des te minder hoeft er aan het gangbare elektriciteitsnet te worden onttrokken. Eind april liggen alle zonnecellen op het dak van het nieuwe Rotterdam Centraal.

BOUWBERICHT ROTTERDAM CENTRAAL P3

BOUW EN BEREIKBAARHEID “STADSE ZIJDE”

START BETONWERK ONDERGRONDSE FIETSENSTALLING Een ruime en kleurrijke fietsenstalling die plek biedt aan ruim vijfduizend fietsen. Dat is waar momenteel onder het Stationsplein aan gewerkt wordt. De afgelopen vijf jaar is het aantal fietsen dat rond het Stationsplein wordt geparkeerd meer dan verdubbeld. Er is dus grote behoefte aan voldoende stallingsmogelijkheden. Om het gebied rondom het station overzichtelijk te houden en voetgangers ruim baan te bieden, wordt de fietsenstalling ondergronds gebouwd. Het afgraven van de fietsenstalling is inmiddels voltooid, en zijn de bouwers aan het betonwerk. Tussen de nieuw aan te leggen constructievloeren en het plafond worden kolommen en buitenwanden geplaatst. Daarnaast is de wand tussen de fietsenstalling en het metrostation gesloopt. De vloeren worden op elkaar aangesloten, waardoor reizigers in de toekomst direct vanaf hun fiets het metrostation kunnen bereiken. De fietsenstalling is in november van dit jaar in zijn geheel gereed.

BOUWBERICHT ROTTERDAM CENTRAAL P4

START BOUW VERBINDINGSTUNNEL In het ondergrondse netwerk dat toegang biedt tot zowel de Kruispleingarage als de parkeergarage onder het Schouwburgplein is de verbindingstunnel tussen beide garages een belangrijke spil. De voorbereidende werkzaamheden hiervan zijn momenteel in volle gang. De tunnel komt voornamelijk onder het Schouwburgplein te liggen, tussen Kruisplein en De Doelen.

Het Schouwburgplein is per auto sinds 1 april niet meer bereikbaar vanaf het Kruisplein. De werkzaamheden starten met het verleggen van kabels en leidingen. Na de zomervakantie begint de bouw van de verbindingstunnel zelf. De noordelijke inrit van de Schouwburgpleingarage zal na de zomervakantie worden afgesloten. Auto’s kunnen op dat moment wel gebruik maken van de nieuwe Kruispleinparkeergarage. De ingang hiervan is via de Weenatunnel.

WERKZAAMHEDEN KRUISPLEINGARAGE NADEREN EINDSTREEP Het werk aan de parkeergarage Kruisplein is bijna afgerond. Na de zomer zal de vijflaagse parkeergarage - die ruimte biedt aan 760 auto’s - open gaan. Met het diepste punt op 18,50 meter onder NAP, is het de diepste parkeergarage van Nederland. Momenteel wordt er gewerkt aan de ruwbouw van de ondergrondse rotonde. Deze rotonde geeft toegang tot de Kruispleingarage en door middel van een tunnel ook tot de Schouwburgpleingarage. Deze rotonde moet in ruwbouw eind mei klaar zijn. Op het dak van de parkeergarage wordt gewerkt aan

een waterberging die als overloop dient van de Westersingel. In de garage vinden de bouwkundige afwerking en diverse installatiewerkzaamheden plaats. Ook is er begonnen aan de bouw van een nieuwe wegenstructuur. De Kruispleingarage is eind augustus klaar.

BOUW EN BEREIKBAARHEID “STADSE ZIJDE”

RODE LOPER OOK BUITEN Duizenden reizigers vinden inmiddels dagelijks hun weg over de natuurstenenvloer van de reizigerspassage. Momenteel wordt er druk gewerkt om deze rode loper door te trekken tot aan de Westersingel. In april is de aanleg rondom de tramhaltes op het Stationsplein gestart, waar meteen de verzakking uit het tramspoor verwijderd wordt. Hierdoor verplaatsen de tramhaltes tijdelijk naar het Weena. Vervolgens start aan weerszijden van de OV-terminal de bestrating met de Multicolor Red China-steen. Voor het aanleggen van de natuursteen wordt gewerkt in deelfases, aangezien de aanleg afhankelijk is van de oplevering van andere bouwactiviteiten. Doel is met de opening van Rotterdam Centraal zo veel mogelijk van de buitenruimte rondom het station gereed te hebben.

CONRADSTRAAT MAAKT PLAATS VOOR NIEUW BUSSTATION Met de komst van de nieuwe OVterminal van Rotterdam Centraal verandert het busstation van plaats in de Conradstraat. In de toekomst ligt het busstation dichter bij de nieuwe OV-terminal. De nieuwe plek biedt elf halteplaatsen voor stadslijndiensten en een halteplaats voor internationale

lijndiensten. De perrons zijn voorzien van een dynamisch reisinformatiesysteem. Ook het nachtnet vertrekt vanaf dit punt. Het nieuwe, deels overkapte, busstation wordt een overzichtelijk, groen, veilig en comfortabel geheel. Hierbij is gebruik gemaakt van een zogenoemd eilandperron. Dit betekent dat alle reizigers vanaf één punt naar hun bus kunnen lopen, zonder extra de rijweg over te hoeven steken. Voordat de bussen vanaf hun nieuwe plaats vertrekken, moeten er nog de nodige

werkzaamheden plaatsvinden in de Conradstraat. Zo zijn er momenteel werkzaamheden aan een afscheidingswand tussen de straat en het eerste perron van de nieuwe OV-terminal en wordt er gewerkt aan de afbouw van de westelijke luifel van de stationshal. Vervolgens wordt er in juni gestart met de verplaatsing van de tijdelijke fietsenstalling. Ook deze stalling komt dichter bij de OVterminal te liggen. In juli wordt er dan gestart met de bestrating van het nieuwe busstation. BOUWBERICHT ROTTERDAM CENTRAAL P5

Algemeen ROTTERDAM CENTRAAL SCOORT GOED Rotterdam Centraal is een belangrijk vervoersknooppunt. Met 110.000 reizigers per dag verwerkt het stationsgebied evenveel reizigers als luchthaven Schiphol. Er wordt dan ook alles aan gedaan om het verblijf van de reiziger zo comfortabel mogelijk te maken. Middels een gezamenlijk onderzoek van NS Stations en ProRail, dat eens in het kwartaal gehouden wordt onder reizigers, wordt deze tevredenheid getoetst.

Aan de hand van die gegevens wordt duidelijk hoe het station wordt beleefd op de thema’s sfeervol, uitnodigend, functioneel, veilig, omgeving en reinheid. Tijdens de laatste meting zijn twaalf stations in verbouwing onderzocht: Rotterdam, Arnhem, Amsterdam, Breda, Delft, Den Haag, Deventer, Eindhoven, Gouda, Heerlen, Utrecht en Zwolle. Het nieuwe Rotterdam Centraal is hierbij als best gewaardeerde station uit de bus gekomen. Tachtig procent van de ondervraagden beoordeelde het station met een zeven of hoger. De komende tijd wordt verder gewerkt aan het verhogen van het comfort van de reiziger. Zo worden de perrons verder aangekleed, krijgt de stationshal meer voorzieningen en wordt de omgeving van het station onder handen genomen. Kortom: de finishing touch om de reiziger nog beter van dienst te zijn.

WERKZAAMHEDEN WEENA EN BUITENRUIMTE De komende tijd vinden er nog verschillende werkzaamheden plaats rondom het Weena. Aan de oostzijde, bij de Delftse Poort, wordt een riolering vervangen en een extra riolering aangelegd. Om auto’s en fietsers doorgang te kunnen geven, is ervoor gekozen om het werkproces in fases op te knippen. Er is daarnaast extra geïnvesteerd in het meer open houden van de Delftse Poort. De buitenruimte van het nieuwe station wordt de komende tijd volledig ingericht. Zo wordt er naast de komst van nieuw straatwerk, ook geasfalteerd en worden er bomen geplant.

WERKZAAMHEDEN AAN TRAMPERRONS ROTTERDAM CENTRAAL Tramreizigers opgelet! Van maandag 15 april tot en met zondag 9 juni stoppen alle trams op de tijdelijke tramhalte aan het Weena. De oorspronkelijke tramhaltes zijn in deze periode buiten gebruik wegens werkzaamheden. Houdt u rekening met een langere loopafstand en meer reistijd.

Meer reisinformatie is te vinden op www.ret.nl. Alle trams die langs Rotterdam Centraal rijden krijgen te maken met een omleiding via het Weena spoor. Op het Weena zijn aan beide kanten halteperrons aangelegd. Reizigers worden door middel van bewegwijzering en stewards naar de haltes op het Weena verwezen.   

De werkzaamheden op Rotterdam Centraal bevatten onder meer het ophogen van de trambaan, het verbreden van de buitenste perrons en de aanleg van natuursteen op de perrons. Tegelijkertijd is ook de RET bezig met het vernieuwen van trambogen.

COLOFON Het project Rotterdam Centraal wordt mogelijk gemaakt door gemeente Rotterdam, ministerie van Infrastructuur en Milieu, Nederlandse Spoorwegen, ProRail en stadsregio Rotterdam. ONDERWERPEN VOOR BOUWBERICHT Heeft u nog ideeën of onderwerpen die u graag in het bouwbericht zou willen lezen, laat het dan weten via [email protected].

ENGLISH EDITION This edition of ‘Bouwbericht’ is available in English. Mail to [email protected] for the digital English version. UITGAVE April 2013 FOTOGRAFIE Kees Stuip en projectbureau Rotterdam Centraal REDACTIE Communicatieteam Rotterdam Centraal TEKSTSCHRIJVER Made in Rotterdam OPMAAK Made in Rotterdam DRUK Tuijtel Oplage 20.000

BOUWBERICHT ROTTERDAM CENTRAAL P6

Informatie De laatste stand van zaken over het project kunt u volgen via de website www.rotterdamcentraal.nl of via twitter.com/rdamcentraal. Ook kunt u gebruik maken van het emailadres [email protected].