Ambulancezorg als onmisbare schakel in de zorgketen. De patiënt is bij ons in vertrouwde handen

Ambulancezorg als onmisbare schakel in de zorgketen “De patiënt is bij ons in vertrouwde handen”

Een meerjarenperspectief

2014 tot 2018

2

Ambulancezorg als onmisbare schakel in de zorgketen

Een meerjarenperspectief 2014 tot 2018

3

Inhoud INLEIDING / SAMENVATTING

7

1. STRATEGISCHE KOERS

11

1.1 VISIE 1.2 MISSIE 1.3 SUCCESBEPALENDE FACTOREN

13

2. VERANTWOORDE AMBULANCEZORG

13

2.1 HET WETTELIJK KADER 14 2.2 DE PIJLERS VAN VERANTWOORDE ZORG 3. AMBITIES RAV FRYSLÂN

16 17

3.1 BESCHIKBARE EN BEREIKBARE AMBULANCEZORG 3.1.1 MKA 3.1.2 SPREIDING EN BESCHIKBAARHEID

18

3.1.3 INTEGRAAL ZORGAANBOD

23

3.1.4 ZORGDIFFERENTIATIE

24

3.2 TRANSPARANTIE

25

3.3 PROFESSIONALITEIT, KWALITEIT EN VEILIGHEID

28

3.4 CONTINUÏTEIT VAN ZORG EN AFSTEMMING MET KETENPARTNERS 35 3.5 ZORGVERLENING WADDEN EILANDEN

38

3.6 SAMENWERKING IN NOORD NEDERLAND 39 3.7 OPGESCHAALDE ZORG 40 3.8 FINANCIËN 41 4. TOT SLOT

42

6

Inleiding/samenvatting In Friesland staan 24 uur per dag, 7 dagen in de week onze meldkamercentralisten en ambulancezorgverleners klaar om ambulancezorg te verlenen. De meldkamer Noord-Nederland, die de ritten in Groningen, Friesland en Drenthe toewijst, geeft binnen de Friese regio jaarlijks ruim 41.300 ritten uit. Daarvan is ongeveer 29.340 spoedeisende zorgverlening en circa 11.960 geplande zorgverlening. Een beperkt deel valt onder de inzet voor geneeskundige inzet bij ongevallen en rampen. Door de uitgestrekte plattelandsgebieden, steden, Friese meren en de Wadden is Friesland een bijzondere (veiligheids-)regio. Dit vraagt om samenwerking op vele fronten en het aangaan van duurzame relaties in het belang van de patiëntenzorg. De verantwoordelijkheid en het gezag over de ambulancezorg in de regio Fryslân ligt krachtens de aanwijzing van de minister bij de Coöperatie RAV Fryslân. RAV Fryslân is op grond van de Tijdelijke Wet ambulancezorg, kortweg TWaz, aangewezen tot het in stand houden van de meldkamer en het (doen) verlenen van verantwoorde ambulancezorg. De TWaz is op 1 januari 2013 in werking getreden. RAV Fryslân stelt zich primair ten doel ´het leveren van goede en doelmatige ambulancezorg in Friesland´. Onze zorgverlening start op de Noord Nederlandse Meldkamer Ambulancezorg die 24 uur per dag, 7 dagen in de week bereikbaar is. Door goed geschoolde centralisten en slimme ICT-toepassingen zijn wij steeds beter in staat om de zorgbehoefte te bepalen en de beschikbare middelen zo efficiënt mogelijk in te zetten. De basis voor onze beschikbare capaciteit en de wijze waarop de ambulances zijn verspreid over de verschillende standplaatsen, wordt gevormd door het landelijk Referentiekader ´Spreiding & Beschikbaarheid´. Door RAV Fryslân nader uitgewerkt met behulp van OPTIMA® predict, een interactieve strategische planningsmodule. Wij zetten sterk in op veilige en goede -geprotocolleerde- zorg die op transparante wijze door vakbekwame medewerkers wordt geleverd. De patiënt kan rekenen op een professionele overdracht in de keten en een zorgvuldige omgang met zijn of haar gegevens. Door onze mobiliteit zijn wij een belangrijke speler bij toekomstige veranderingen in het Friese zorglandschap. Daarom zoeken wij actief de verbinding met onze ketenpartners en stakeholders, waaronder de zorgverzekeraars.

7

De spoedzorg op de Wadden door de eerste lijn vraagt in toenemende mate om goede ketenafstemmingen, vanwege de specifieke deskundigheid van ketenpartners. De taak van de huisarts als poortwachter wordt verder uitgebreid en het vak van ambulancezorgverlener is in toenemende mate geprofessionaliseerd en vastgelegd in (wettelijke) kaders. Met de komst van de Meldkamer Noord Nederland is een belangrijke stap gezet in de afstemming rondom openbare orde en veiligheid in de Noord Nederlands regio. Wij zijn beter voorbereid op een eventuele ramp of crisis. Onze monodisciplinaire processen zullen in de komende jaren worden geëvalueerd, rekening houdend met de komst van de Landelijke Meldkamer Organisatie (LMO). Van RAV Fryslân mag verwacht worden dat zorg geleverd wordt binnen het toegekende (initiële) budget, rekening houdend met toekomstige veranderingen in de bekostiging van onze zorgverlening. Dit meerjarenbeleidskader geeft richting aan en omschrijft hoe RAV Fryslân in de Friese regio een deskundige en betrouwbare zorgverlener wil zijn.

8

9

10

• STRATEGISCHE KOERS 1.1 Visie RAV Fryslân ziet het (toekomstige) zorglandschap in de Friese regio veranderen. Het is niet meer vanzelfsprekendheid dat de zorg van onze ketenpartners altijd dichtbij is. Dit vraagt om slimme oplossingen in de keten van spoedzorg. Zorg kan bij de patiënt gebracht worden of de tijd naar het ziekenhuis kan door andere vervoersmogelijkheden worden verkort. Materieel, middelen en ICT worden beter ingezet en maken onze dienstverlening sneller. Ketenpartners nemen elkaar vaker waar en vrijwilligers worden vaker primair ingezet. Wij zoeken als mobile zorgverlener de verbinding en brengen patiënt en zorg bij elkaar. 1.2 Missie RAV Fryslân is vergunninghouder voor ambulancezorg in de regio en staat voor kwalitatief hoogwaardige en doelmatige ambulancezorg in Fryslân. Wij zijn een onmisbare schakel in de zorgketen; ’De patiënt is bij ons in vertrouwde handen’.

11

12

1.3 Succesbepalende factoren 1. Onze zorg is bereikbaar en doelmatig door uniformiteit in de triage. 2. Onze zorg is beschikbaar door spreiding en uitbreiding van de capaciteit. 3. Onze medewerkers zijn beter in staat om beslissingen te nemen die de zorg verbeteren. 4. Onze dienstverlening is veiliger door standaardisatie van werkprocessen en middelen. 5. Onze zorg is veiliger doordat we de risico’s beter kennen en beheersen. 6. Onze zorg wordt eenduidig vastgelegd met waarborg voor de privacy van de patiënt. 7. Onze zorg sluit naadloos aan op de zorg van de ketenpartners. 8. Onze zorg is transparant.

2. Verantwoorde Ambulancezorg De sectororganisatie Ambulancezorg Nederland (AZN) heeft in februari 2013 de nieuwe nota ´Verantwoorde Ambulancezorg´ vastgesteld. De kern van deze nota is het bieden van een overzicht van de stand van zaken van onze zorgverlening: waar staan we, welke kwesties spelen er, wat zijn nieuwe uitdagingen? De nota sluit aan bij de visie die RAV Fryslân heeft voor de komende jaren en is een goede basis voor de vorming van ons meerjaren beleidskader. De ervaring leert dat onze sector de afgelopen 15 á 20 jaar sterk is veranderd. Zodoende weten we dat we proactief moeten blijven kijken naar nieuwe mogelijkheden en samenwerkingsverbanden, zowel binnen als buiten de sector.

13

2.1 Het wettelijk kader RAV Fryslân is een zorginstelling krachtens de Wet Toelating Zorginstellingen (WTZi) en is een volwaardige speler in de zorgverleningsketen van Friesland. Wij staan via de Meldkamer Ambulancezorg voor kwalitatief hoogwaardige en bereikbare (acute) zorg en willen transparant zijn in de uitvoering daarvan. Volgens de Kwaliteitswet zorginstellingen (KWZ) zijn wij verplicht de kwaliteit te bewaken, te beheersen en te verbeteren.

Raad van Toezicht

Coöperatie RAV Fryslân Raad van Bestuur

Kijlstra Ambulancegroep Fryslan BV

Ambulancezorg Fryslân bv

De daadwerkelijke ambulancezorg wordt uitgevoerd door de Kijlstra Ambulancegroep en Ambulancezorg Fryslân. RAV Fryslân functioneert in een relatief complexe omgeving van verschillende rechtspersonen.

14

De bestuursstructuur (gouvernance) van de ambulancezorg in Fryslân is vormgegeven conform de regels van de Zorgbrede Governance Code en de vergunning. RAV Fryslân heeft een Raad van Toezicht (RvT), die uit drie personen bestaat. De belangrijkste taken van de Raad van Toezicht zijn: het toezien op het algemene beleid van het Bestuur en toezien op de gang van zaken binnen RAV Fryslân.

Speerpunten voor de RvT zijn: maatschappelijke verantwoordelijkheid en (beheersing van de) risico’s, realisatie van de doelstellingen, kwaliteit en veiligheid van de zorg, naleving wet- en regelgeving en verhouding met belanghebbenden (reglement RvT). De Inspectie voor de Volksgezondheid (IGZ) houdt als onafhankelijk toezichthouder, toezicht op de naleving van de kwaliteitswet. Iedere burger moet kunnen vertrouwen op het ontvangen van verantwoorde en veilige zorg. Verantwoord in de zin van een hoog kwaliteitsniveau, maar ook zorg waarover wij transparant zijn naar de patiënt, de samenleving en overheid. Het leren van ervaringen is een continu proces, dat steeds verder wordt ingebed in de organisatie met als doel de zorgverlening te verbeteren. RAV Fryslân heeft de focus daarbij niet alleen intern gericht, maar zal ook gebruik maken van ervaringen en verbeterideeën binnen en buiten de ambulancesector. Daarnaast wil RAV Fryslân de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) proactief bij vraagstukken betrekken.

15

2.2 De pijlers van verantwoorde zorg RAV Fryslân wil zorg leveren van een goed niveau, doeltreffend, doelmatig en afgestemd op de zorgvraag van de patiënt. Binnen de ambulancesector zijn deze begrippen nader uitgewerkt in de Nota ´Verantwoorde Ambulancezorg´. Zowel bij de overheid als bij patiëntenorganisaties is hiervoor een breed draagvlak. De uitwerking steunt op een aantal pijlers, waarbij de patiënt steeds centraal staat. De pijlers van verantwoorde ambulancezorg zijn: ƒƒ Beschikbaar en bereikbaar ƒƒ Transparant ƒƒ Professioneel, kwalitatief hoogwaardig en veilig ƒƒ Eenduidige vastlegging, dossier, privacy ƒƒ Aansluiting in de keten ƒƒ Adequate klachtenbehandeling ƒƒ Participatie en goed bestuur

16

• AMBITIES RAV FRYSLÂN

3.1 Beschikbare en bereikbare ambulancezorg 3.1.1 MKA

De Meldkamer Ambulancezorg (MKA) Fryslân is door de schaalvergroting onderdeel geworden van de Meldkamer Noord Nederland. Met de komst van de Meldkamer Noord Nederland is al invulling gegeven aan de beoogde indeling ’Meldkamer van de Toekomst’, zoals is vastgelegd in het transitie akkoord Landelijke Meldkamer Organisatie (LMO) d.d. 2 juli 2013. Hierdoor ontstaat er een LMO met tien meldkamerlocaties en een landelijk gestandaardiseerde werkwijze. De ervaringen die in Noord Nederland zijn opgedaan met het samenvoegen van drie meldkamers, worden gedeeld met de collega diensten. De MKA is volgens de TWaz een integraal onderdeel van de RAV en de toegangspoort tot ambulancezorg. Een goede triage (intake en indicatiestelling) om helder te krijgen welke zorgvraag er ligt, is essentieel voor een juiste toewijzing van de zorg. Deze centrale rol in de (spoed) zorgverlening, heeft als doel de professionele ambulancezorgverleners daar in te zetten waar ambulancezorg is vereist. Daarnaast heeft de MKA een belangrijke rol in de afstemming binnen de zorgketen en zal in de toekomst rekening moeten houden met zorg die in toenemende mate op een beperkt aantal (ziekenhuis-) locaties in de regio wordt aangeboden. RAV Fryslân ziet steeds meer de noodzaak ontstaan om elkaar binnen de keten te ondersteunen of waar te nemen in de zorgverlening. De ontwikkelingen in het meldkamerdomein dagen ons uit om patiënt en ketenzorg bij elkaar te brengen. In convenanten willen wij de samenwerking binnen de keten verder vastleggen, zodat afspraken helder zijn en niet tot verwarring kunnen leiden bij de zorgvraag. Om te komen tot een kwaliteitsverbetering en een eenduidige manier van triëren heeft de MKA een nieuw meldkamertriagesysteem ProQa ingevoerd. Dit is de digitale versie van het Advanced Medical Priority Dispatch System, een systeem dat inmiddels in ongeveer 3.000 112-meldkamers over de hele wereld wordt gebruikt. Voor Nederland is het afgestemd op de organisatie van onze medische zorgverlening. Een eenduidige wijze van triëren en een goede meldersinstructie dragen bij aan het inzetten van de juiste vorm van zorg, het sneller starten van de lekenhulpverlening en aandacht voor een veilige omgeving. Onderzoek binnen de sector en ervaringen op meldkamers, die inmiddels met ProQa werken, hebben uitgewezen dat maar een beperkt deel (10-13%) van de burgermeldingen die via 112 op de meldkamer binnen komt, niet leidt tot de inzet van een ambulance. In deze gevallen wordt de melder doorverwezen naar bijvoorbeeld de huisarts. Dit heeft geresulteerd in het nog eens kritisch kijken naar het meldkamer proces waarbij het gaat om zo snel mogelijk de juiste zorg ter plaatse te hebben. Wij willen met het invoeren van Directe Inzet Ambulancezorg (DIA), waarbij de 17

ambulance gelijk op weg wordt gestuurd als het adres bekend is, een aanzienlijke tijdwinst boeken wanneer spoedzorg vereist is. Een bijkomend voordeel van het werken met DIA is dat rust op de meldkamer gecreëerd wordt. Hierdoor verbeterd de kwaliteit van de triage in het belang van een veilige en goede zorgverlening. Bij al deze processen zijn ICT toepassingen steeds belangrijker geworden. Wij zullen dan ook de komende jaren verder onderzoek blijven doen naar ICT technische toepassingen, die het meldkamerproces kunnen ondersteunen. De positie van de MKA binnen de maatschappij wordt verder uitgebreid door de komst van de burgerhulpverlening aan slachtoffers van een acute circulatiestilstand. Het alarmeringssysteem dat hiervoor wordt gebruikt heeft de naam HartslagNu en is van de Ambulancezorgsector zelf. Met dit systeem kunnen burgerhulpverleners vanuit de Meldkamer Ambulancezorg worden gealarmeerd wanneer er in hun woon- of werkomgeving een melding is van een circulatiestilstand.

3.1.2 Spreiding en beschikbaarheid RAV Fryslân voldoet nog niet aan de eisen zoals vastgesteld in het landelijke Referentiekader spreiding en beschikbaarheid ambulancezorg van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en het wettelijk kader van de TWaz, om in 95% van de spoedgevallen (A1 urgentie) binnen 15 minuten na een melding ter plaatse te zijn. Op basis van uitgebreid onderzoek, met behulp van OPTIMA® predict, een interactieve strategische planningsmodule, ziet RAV Fryslân goede mogelijkheden om in de komende jaren wel aan deze eisen te gaan voldoen. Met de voorgestelde wijzigingen uit het Optima-rapport willen wij bereiken dat: ƒƒ Wij bij een A1 urgentie in 95% van de gevallen binnen 15-minuten na melding ter plaatse zijn. ƒƒ Wij de gemiddelde A1 responstijd verbeteren, wij zijn eerder ter plaatse om zorg te verlenen. ƒƒ Wij een verbeterde dekking van de gebieden in Friesland creëren . ƒƒ Wij een toename in de zorgvraag van 6% kunnen opvangen. ƒƒ Wij zorg leveren die past binnen het beschikbare budget.

18

Uitbreiding en spreiding De veranderingen in de spreiding en beschikbaarheid die wij willen gaan doorvoeren betekenen een aanzienlijke uitbreiding van het aantal ambulanceposten in Friesland. In de komende 2 jaren zullen er fasegewijs nieuwe posten gerealiseerd worden in Joure, Grou, Franeker, de regio Oudehorne en Noordbergum (Quatrebras).

Schiermonnikoog

Ameland

Metslawier

Terschelling Dokkum Vlieland

Oosterwolde

art Va

Heerenveen

Oudehorne r vaa elen Eng

  

art i  sva IndKijruk

La ng Ringwiel   Joure e V Idzegaaster Poel   Joha lie t   W Zwarte Woude      Koudum nzen o Folleg Gr K a Sloot  Brande De Meer     DeGeeuw  

Kuin

Wolvega

t

Bestaand

Opei

e orn Ni Diep P BoornBoNieuwe eu e we He t Va art

rin s

er Sne

HSneek o

Drachten

Ou

Grou Stro

o ls-

aft

es

ek

Gr

e uw Nie

Wy Blauwhuister pollen  

Quatrebras

uwe Nie   rt  aa rv rde ee ew ng La P Krai s   Ee rts  meert Wijijm de W auijwe NW

Worku mer

Va

Fra

B

O u de

Van

D e el

Bolsward

o

Lo l H

a

B

l

Buitenpost

Leeuwarden Schalke Diep

Tr ekvaart

A

Ou

Stiens

D e el

chl Ha

Van

t

St

Harlingen

D b SexFraneker Van

Van

r Vaa

r

g O u d La n

o ng

e jum

Lemmer

Nieuw © RAV Fryslân

De veranderingen in de spreiding en beschikbaarheid worden gefaseerd uitgevoerd.

Beschikbaarheid Uit onderstaande figuur blijkt dat de prestaties in de gehele provincie zal verbeteren met de implementatie van het wijzigingsvoorstel. Deze verbeterde prestaties zijn te danken aan het inzetten van extra ambulances, het realiseren van nieuwe posten en een betere spreiding van posten met bijbehorende dienstenstructuur. Het resultaat is dat een groter gedeelte van Friesland wordt gedekt vanaf de dichtstbijzijnde post binnen de 12 minuten aanrijtijd. Wij zijn gemiddeld genomen eerder ter plaatse om zorg te verlenen.

19

Tabel 4.1 - Overzicht wijzigingsvoorstel en de effecten op A1 respons prestaties.

 Gebied en veranderingen t.o.v. huidige

Toename

Afname

A1% responspr.

A1 gemiddelde

Joure / Heerenveen 1x24 Joure bij rotonde A6/A7 1X24 Heerenveen van 08:00 tot 23:00 in Oudehorne subtotaal

 

 

+ 1,1%

- 0:16 min

Leeuwarden / Bergum / Drachten / Buitenpost 1x24 Bergum op nieuwe locatie 1XD ALS Drachten elke week (nu om de week) WEG: 1xD ALS Bergum WEG: 1xD12 weekend Bergum WEG: 1xD ALS Buitenpost (nu om de week)

 

subtotaal

  + 0,7%

- 0:11 min

Harlingen / Franeker 1x24 Franeker bij afrit A31 WEG: 1xD ALS Harlingen

 

 

subtotaal

+ 1,1%

- 0:13 min

1xD Grou bij afrit A32

+ 0,8%

- 0:09 min

1x24 Sneek ook ’s nachts en in het weekend in Bolsward bij afrit A7

+ 0,5%

- 0:07 min

B2,B1,A2 omschakelen naar A1

+ 0,7%

- 0:07 min

Totaal

+ 4,4%

- 1:00 min

Grouw

Sneek / Bolsward

Reroute enabled dispatching

*24 geeft een 24 uurs dienst aan, D ALS geeft een ALS ambulance aan (doordeweeks van 08:00 – 17:00) ** Groen is nieuw, blauw is wijziging, rood is verwijderen.

20

Toenemende zorgvraag In sommige gebieden van Friesland neemt het aantal inwoners af. De verwachting is dat het totaal aantal inwoners een lichte groei zal tonen in de komende jaren. Deze lichte groei in combinatie met vergrijzing leidt tot de verwachting dat het aantal ritten de komende jaren blijft toenemen. Om te testen of het wijzigingsvoorstel een robuust ontwerp is bij een toenemende zorgvraag, zijn de effecten van een toename van 2, 4, 6, 8, en 10% gesimuleerd.

Schiermonnikoog Ameland Terschelling Dongeradeel Ferwerderadiel het Bildt Vlieland Harlingen

Franekeradeel

Menameradiel

Leeuwarderadeel Leeuwarden

Kollumerland

Dantumadiel

Achtkarspelen Tytsjerksteradiel

Smallingerland

Littenseradiel

prognose ontwikkeling bevolking in %

Boarnsterhim

Opsterland

Súdwest Fryslân

< -5.0

Ooststellingwerf

-5.0 - -2.5

Skarsterlân

-2.5 - 0 GaasterlânSleat

0 - 2.5 2.5 - 5.0

Lemsterland

Heerenveen

Weststellingwerf

Dongeradiel 1,56%

>= 5.0 Ferwerderadiel 2,57%

Prognose ontwikkeling bevolking Friese gemeenten 2012-2022. het Bildt 12,34%

Dantumadiel 5,89%

Leeuwarderadiel 1,34%

Franekeradeel 11,89%

Menameradiel 8,47%

Harlingen 13,38%

Achtkarspelen 3,42% Leeuwarden 0,62%

Grootegast 0,00%

Tysjerksteradiel 5,03% Marum 0,00%

Littenseradiel 15,09%

13-16>

Kolumerland en Nieuwkruisland 2,57%

Doamsterhim 15,25%

Smallingerland 1,86%

Opsterland 3,83%

Sudwest Fryslan 5,09% Skarsterlan 7,16%

10-13

Heerenveen 4,10%

ooststellingwerf 2,92%

7-10 5-7 3-5 2-3

Gaasterlan-Sleat 1,09% Lemsterland 3,90%

1-2 0-1

weststellingwerf 2,82%

Verbetering in A1 %Prestaties

21

Bijdrage vanuit het Rijk Met de komst van het nieuwe landelijke Referentiekader ´Spreiding en beschikbaarheid ambulancezorg 2013´ is vastgesteld dat er in Nederland extra ambulancecapaciteit bij moet komen als gevolg van een stijging van de vraag naar ambulancezorg. Landelijk is de stijging gemiddeld 1.9% per jaar. Dit komt door vergrijzing en omdat mensen makkelijker een beroep doen op de ambulancezorg. Daarnaast is het bekend dat enkele gebieden in de provincie minder goed bereikbaar zijn. De uitkomsten uit het RIVM-rapport zijn aanleiding om RAV Fryslân extra financiële middelen toe te kennen, waardoor de te leveren zorg ook past binnen het budget. Ontwikkelingen in de regio RAV Fryslân ziet met de aanpak en aanvullingen op de spreiding en beschikbaarheid in de regio goede mogelijkheden om de genoemde doelstellingen te gaan behalen. Hierbij is geen rekening gehouden met een verdere lateralisatie van de zorg in Friesland en de uitkomsten vanuit het project ´Friesland Voorop´. Deze ontwikkelingen binnen het Friese zorglandschap volgen wij nauwlettend om zo tijdig aan te kunnen geven welke consequentie eventuele besluiten hebben voor de directe ambulancezorg.

22

Monitoren van prestaties De resultaten binnen het primair proces zoals de A1 responsetijd worden voortdurend gemeten en zichtbaar gemaakt. Zodoende kunnen we de effecten van onze aanpak bewaken en bijstellen als nieuw ontwikkelingen hierom vragen. In de nabije toekomst zullen op de meldkamer grootse innovaties plaatsvinden, waarbij softwareprogramma’s niet alleen de triage maar ook de organisatie van de ambulance inzet gaan ondersteunen. Het belang van een sterke ICT afdeling en inhoudelijke kennis bij onze medewerkers is hierbij essentieel. 3.1.3 Integraal zorgaanbod Door de concentratie van meldkamers neemt de afstand tot de burger en andere zorgverleners toe. Er is constant discussie tot welk domein ambulancezorg nu eigenlijk behoort. Indien meerdere zorgaanbieders hun bereikbaarheid en triage en gemeenschappelijke inzetten beter willen afstemmen, is de ontwikkeling van een zorgmeldkamer mogelijk een goed antwoord. Nu de nieuwe Nationale meldkamerstructuur vorm begint te krijgen, sluiten wij niet uit dat de discussie over de functionaliteit in volle hevigheid terugkeert. Wanneer het er op aankomt, kiezen wij voor het zorgdomein in combinatie met een goede regeling voor onze bijdrage aan het 112 domein. Met behulp van OPTIMA® worden simulaties uitgevoerd en wordt wetenschappelijk onderzoek verricht om spreiding en beschikbaarheid van ambulances en ambulanceposten te verbeteren. In deze analyses speelt de sluiting van afdelingen van ziekenhuizen en de fusie van ziekenhuizen met dito specialisaties een belangrijke rol. Wij, als ambulancedienst, zijn volgend. Toch hebben besluiten aangaande centralisatie of sluiting van delen van ziekenhuizen een uitwerking op de ambulancezorg. Dit leidt onder andere tot spanning in de locatie en huisvesting van onze ambulanceposten en de spreiding en beschikbaarheid in de regio. Hiervoor dienen oplossingen te worden gevonden.

23

3.1.4 Zorgdifferentiatie De Zorgambulance is een zorgconcept voor geplande ambulancezorg waarmee in Fryslân al een aantal jaren wordt gewerkt. Deze ambulances zijn meer ingericht voor de zorg en het comfort van de patiënt. Het personeel past qua opleiding, competentie en interessegebied helemaal bij deze doelgroep. RAV Fryslân ziet voldoende mogelijkheden om de patiëntenzorg rondom de niet spoedeisende patiënt verder door te ontwikkelen en beter aan te laten sluiten in de keten. De regionale ambulance voorzieningen in Noord Nederland onderzoeken gezamenlijk de mogelijkheden om de patiënt (en familie) in de kliniek te begeleiden, het zogenoemde ‘uit en thuis concept’. Daarnaast kan met een beter planningssysteem op de MKA in de toekomst een hogere bezettingsgraad worden behaald en dus een efficiëntere inzet van de zorgambulances binnen de Noordelijke Regio worden bereikt.

24

3.2 Transparantie RAV Fryslân heeft als doel ´de informatieverstrekking vanaf de meldkamer en ter plaatse zo te organiseren dat de (potentiele) patiënt of verwijzer weet welke vorm van zorg wanneer wordt geleverd´. De zeven rechten van de patiënt in de zorg zijn hierbij ons uitgangspunt. In de komende jaren zal de afstemming tussen zorgverleners onderling nadrukkelijk meer aandacht vragen. RAV Fryslân wil met haar ketenpartners de afspraken verder borgen in convenanten en werkafspraken. Onderling hebben de beide ambulanceorganisaties in Friesland een Service Level Agreement (SLA) afgesloten. Deze heeft ten doel ´taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden alsmede de onderlinge afstemming en coördinatie tussen de RAV en de Ambulancediensten vast te leggen die van belang zijn voor het verrichten van ambulancezorg´. De ambulancedienst geeft hier op basis van de overeengekomen afspraken uitvoering aan, onder eindverantwoordelijkheid van de RAV. RAV Fryslân heeft ervoor gekozen om het jaarplan vorm te geven volgens de A3-methodiek. Dit sluit aan bij de wijze waarop dit binnen de individuele bedrijven ook gebeurd. Het meerjarenperspectief is de blauwdruk aan de hand waarvan wij jaarlijks met ons A3-Jaarplan vorm geven aan de koers van de organisatie. Het is dan ook logisch dat er veel overeenkomsten zijn in de planvorming van de beide organisaties in Friesland de komende jaren. Door de komst van de meldkamer Noord Nederland zal RAV Fryslân verder kijken dan de eigen provincie en actief de samenwerking met de ambulance organisaties in de Noord Nederlandse regio blijven opzoeken. ´Ambulances-In-Zicht 2012´, het brancherapport van de ambulancesector voor het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (hierna te noemen VWS), laat zien dat de eerste stap in een verbetering van de A1 prestaties in de regio Friesland is gezet. We zijn er nog niet en de komende jaren zal RAV Fryslân alle zeilen bij moeten zetten om de ambities waar te maken. De stijgende lijn die we in de jaarlijkse benchmark zien, moet doorgezet worden, rekening houdend met het specifieke (plattelands) karakter van de provincie. Met de komst van het digitale ritformulier ´Elektronisch Dossier AmbulanceZorg´ (EDAZ) is de registratie van het zorgdossier sterk verbeterd. Het zorgproces is met EDAZ voor alle betrokkenen (patiënten, ketenpartners) beter inzichtelijk geworden en geeft mogelijkheden om dit verder te verbeteren. Ketenpartners zullen op dit punt meer afspraken met de patiënt moeten maken. De patiënt zal in de toekomst meer regie krijgen over het eigen zorgdossier en kan via digitale toepassingen zorg op afstand raadplegen. Ook in de acute fase zou de patiënt essentiële (medische) informatie met zorgverleners kunnen delen, waardoor de zorg beter afgestemd kan worden op de vraag van de patiënt. Ambulancezorg in Nederland werkt al langere tijd met zorg volgens vastgestelde protocollen en is in staat om op basis van hernieuwde inzichten of ontwikkelingen deze aan te passen naar de huidige standaard. RAV Fryslân levert een belangrijke bijdrage aan het verder ontwikkelen van deze landelijke standaard voor de branche, zoals het Landelijk Protocol Ambulancezorg en nieuwe te ontwikkelen protocollen voor de zorgambulance, met als doel duidelijkheid in afspraken en bijbehorende verantwoordelijkheden. 25

26

27

Externe beoordeling en certificering RAV Fryslân wil voldoen aan de eis vanuit de TWaz dat ook de aangewezen RAV’en HKZ gecertificeerd moeten zijn. Met de KIWA zal worden verkend hoe dit te realiseren is. Hierbij kan ook worden geleerd van andere RAV-en, die op coöperatieve basis samenwerken. Beide Friese ambulanceorganisaties en de MKA beschikken over een HKZ-certificaat en hebben onderling afspraken gemaakt over de uitvoering van de dienstverlening. Zij staan garant voor de kwaliteit van onze dienstverlening.

3.3 Professionaliteit, kwaliteit en veiligheid De kern van ons professionele handelen wordt op een zeer treffende wijze omschreven door de Beroepsvereniging van Zorgprofessionals (V&VN). Zij geven in het kort aan dat de kern van het professionele handelen zit in de bereidheid en het vermogen om je als individuele professional ƒƒ steeds af te vragen wat voor déze zorgvrager in déze situatie goede zorg is; ƒƒ om daarover een weloverwogen afweging te maken; ƒƒ samen met de zorgvrager of met anderen (afhankelijk van de situatie); ƒƒ om naar die afweging te handelen; ƒƒ op een zodanige manier dat de zorgvrager zich als persoon erkend voelt; ƒƒ om je over dat handelen te verantwoorden; ƒƒ en om van je ervaringen te leren. 28

De organisatie en de werknemer delen de verantwoordelijkheid voor dit professioneel handelen. De kwaliteit van onze zorgverlening start bij goed opgeleide zorgprofessionals die voor RAV Fryslân zelfstandig invulling geven aan dit handelen, binnen de wettelijke kaders. Het uitgangspunt hierbij is dat de professional verantwoordelijk is voor zijn of haar vakbekwaamheid, waarbij zelfinzicht en onderlinge feedback worden gestimuleerd. De deskundigheid van onze verpleegkundigen en chauffeurs wordt middels een (jaarlijks) assessment gemeten, waarna indien nodig een individueel scholingstraject wordt aangeboden. De beide ambulanceorganisaties zijn in staat om hun medewerkers daarin optimaal te faciliteren en gaan op het gebied van opleiden en trainen een verregaande samenwerking binnen Friesland en Noord Nederland aan. Doel is om door een (jaarlijkse) cyclus van assessment, scholing en jaargesprek het integrale bekwaamheidsbeleid verder te verankeren. Maatwerk op de specifieke functies is hier wel van toepassing, uitgesplitst in het werk op de meldkamer, de spoedzorg (solo) ambulance en de zorgambulance.

29

De Medisch Manager Ambulancezorg (MMA) is eindverantwoordelijk voor het medisch beleid en houdt toezicht op de kwaliteit van de geleverde medische zorg. De MMA is aanspreekpunt voor de zorgverleners binnen RAV Fryslân en zorgt voor medisch inhoudelijke afstemming met ketenpartners als dit de geprotocolleerde zorgverlening overstijgt. Ritevaluaties leveren een steeds belangrijkere bijdrage aan het inzicht in het eigen functioneren van onze zorgverleners en de zorgketen. Wij hebben als doel ´het proces van feedback op de zorgverlening zowel naar de individuele zorgverlener als binnen de keten verder te verbeteren´. Wij streven op termijn naar een 100% ritcontrole voor terugkoppeling naar de individuele zorgverlener over de vak- en medisch inhoudelijke zaken. Wij willen het volgende bereiken: ƒƒ RAV Fryslân heeft in 2015 een eigen Regionaal OpleidingsPlan (ROP) met als vertrekpuntpunt de ROP’s van de beide ambulanceorganisaties voor 2014. ƒƒ Het medisch beleid is in RAV-verband vastgelegd met de eisen waaraan medewerkers moeten voldoen. ƒƒ Wij analyseren al onze inzetten. ƒƒ Wij bieden opleidingen aan, in toenemende mate in Noord Nederlandsverband.

30

Kwalitatief hoogwaardig en functioneel materieel De laatste jaren is er sterk geïnvesteerd in kwalitatief hoogwaardig en functioneel materieel. Grote investeringen worden gezamenlijk gedaan en innovaties worden gedeeld. Dit continue verbeteren draagt bij aan een betere en veiliger zorgverlening, voor de patiënt en onze medewerkers. Binnen Friesland streven wij naar gelijkheid in materialen en middelen, zodat zorgverleners snel en efficiënt met hun materialen en middelen kunnen werken en onderling kunnen uitwisselen. Wij kijken daarbij niet alleen provinciaal maar sluiten waar mogelijk aan bij initiatieven die door gezamenlijke ambulancediensten in Noord Nederland worden ontwikkeld.

Patiëntveiligheid Voor RAV Fryslân is (patiënt)veiligheid een belangrijk onderdeel van het beleid en managementsysteem. De patiënten en medewerkers moeten erop kunnen vertrouwen dat de risico’s die hij/zij loopt tijdens de triage op de MKA en bij de (para)medische behandeling in de ambulancezorg tot een minimum zijn beperkt. Zowel de individuele medewerker als de leidinggevende zijn zich bewust van de verantwoordelijkheden met betrekking tot het voorkomen van onbedoelde schade aan de patiënt. Hiervoor onderzoekt en benoemt de organisatie de risico’s die liggen binnen het primaire proces en ontwikkelt en onderhoudt een programma van scholing en verbeterprojecten.

31

De verantwoordelijkheden zijn als volgt verdeeld; ƒƒ Persoonlijke verantwoordelijkheid: integraal onderdeel van de werkzaamheden van iedere medewerker. ƒƒ Leidinggevende verantwoordelijkheid: bewaken van de bekwaamheid, vaardigheid en scholing van de medewerkers. ƒƒ Bestuurlijke verantwoordelijkheid: de organisatie creëert de voorwaarden voor veilige patiëntenzorg door implementatie van een Veilig Management Systeem (VMS).

Wij willen de zes hoofdelementen van het VMS volledig integreren, waarbij het gaat om: 1. Beleid en strategie 2. Veiligheidscultuur 3. Veilig incident melden (VIM) 4. Prospectieve risico-inventarisatie 5. Continu verbeteren 6. Patiëntenparticipatie

De veiligheidscultuur is de wijze waarop wij in de organisatie omgaan met (patiënt-) veiligheid. De organisatie creëert de voorwaarden, maar onze medewerkers en leidinggevenden zijn de spil in het steeds verder verbeteren van de patiënt- en eigen veiligheid. RAV Fryslân heeft systemen bedacht om gevaren te gaan beheersen en wil in de komende jaren van een calculatieve organisatie verder groeien naar proactieve organisatie.

32

Veiligheidscultuur

to

In

H

SC

GI

LO

O TH PA

e

m ne

en

A RE

de

CT

m

at

e

ge

f ïn

m or

ee

IT D RU EN O EV VOTR S

rd

EF

TI

RO

AC

We werken aan een probleem die we nog steeds vinden.

P EF I We hebben T LA systemen bedacht om onze CU L gevaren te beheersen. A

C IE

We doen het veilig of we doen het niet!

F

e To

ne

m

en

d

ve

w ou rtr

en

Zolang we maar aan de wet voldoen en niet worden gepakt.

Patiëntperspectief RAV Fryslân bouwt samen met de belangenorganisatie van patiënten ‘Zorgbelang Fryslân’ aan betere zorg. Om dit kracht bij te zetten is in december 2012 een samenwerkingsovereenkomst tussen beide organisaties getekend. Samen doen we inmiddels onderzoek naar de dienstverlening in de hele zorgketen. Hierdoor krijgt het zorgketen-denken meer inhoud. Tegelijkertijd is het voor RAV Fryslân een goede manier om meer vorm te geven aan patiëntenparticipatie.

“Zorgbelang Fryslân komt  al 25 jaar op voor de belangen van zorggebruikers. Met ruim 90 aangesloten patiënten- en cliëntenverenigingen vertegenwoordigen zij alle Friese burgers. Men spreekt in de volksmond over ‘consumentenbond van de zorg’ door de krachtige stem bij beleidsmakers en zorgaanbieders. Zorgbelang is betrokken bij kwaliteitsverbetering in de gezondheidszorg.  We zijn een centraal punt in de gezondheidszorg waar alle Friese burgers terecht kunnen”. Zorgbelang Fryslân, www.zorgbelang-fryslan.nl

33

De patiënt is zondermeer dé toetssteen voor de kwaliteit van onze dienstverlening in de keten: door onze zorg door de ogen van de patiënt te bekijken en te beleven krijgen we een indruk van de kwaliteit en veiligheid van die zorg. Geïnspireerd door het ‘Esther project’ in het Zweedse Jönköping, gaan we in samenwerking met Zorgbelang een aantal patiënttypen van RAV Fryslân definiëren. Vervolgens analyseren we hoe het zorgproces bij die verschillende patiënttypen verloopt. Uiteindelijk worden aan de hand van die analyse verbeter- en innovatiemogelijkheden in kaart gebracht. Hierbij gaat het om: ƒƒ verbeteringen en innovaties die RAV Fryslân zelfstandig kan doorvoeren om de kwaliteit te verhogen; ƒƒ verbeteringen en innovaties waarbij afstemming en samenwerking met ketenpartners nodig is.

Ambities Wij willen bereiken dat de patiënt veilige en kwalitatief hoogwaardige zorg ervaart. Onze ambitie is: ƒƒ RAV Fryslân heeft in 2015 een eenduidig opleidingsbeleid omschreven. ƒƒ Het nieuwe veiligheidsmanagementsysteem (VMS) is ingevoerd als onderdeel van het al aanwezige kwaliteitsmanagementsysteem (KMS). ƒƒ In Noord Nederland streven wij naar een gezamenlijke Calamiteitencommissie voor de drie ambulanceorganisaties. ƒƒ Wij breiden het medisch management met 30% uit en zoeken naar wegen om de geleverde zorg actueel te kunnen monitoren en te verantwoorden. ƒƒ Ritcontroles, veilig incidenten melden, protocollen, maar ook periodieke patiënttevredenheidsonderzoeken en burgerparticipatietrajecten zetten wij in om dat hoge niveau van kwaliteit en veiligheid dagelijks te kunnen waarborgen. ƒƒ De centralisten krijgen met de komst van ProQa feedback op de uitgifte.

34

Duurzaam inzetbare ambulancemedewerkers Goede medewerkers zijn bepalend voor de prestaties van de organisatie, nu en in de toekomst. Dit strekt zich uit van verantwoordelijkheid voor eigen gedrag tot aan gezondheid en inzetbaarheid, en alles ertussen. Aantrekkelijk werkgeverschap is voor beide ambulanceorganisaties geen luxe maar een absolute noodzaak om bij een groeiende zorgvraag en een krimpend personeelsaanbod toch een adequate personeelsbezetting te behouden. De duurzame inzetbaarheid van medewerkers wordt bepaald door vele factoren waarvan ontwikkelingsmogelijkheden en gezond werken essentiële onderdelen zijn. Ontwikkeling van het talent wat je in je hebt, maar ook zuinig zijn op lichaam en geest, maken dat onze medewerkers langer en gezonder in de ambulancezorg kunnen blijven werken. Wij zoeken continu naar nieuwe mogelijkheden en nieuwe kennis rond deze thema’s, waarbij wij in 2014 vorm en inhoud willen geven aan ´duurzame inzetbaarheid´. Dit is een combinatie tussen kennis en toepassing van Healthy Aging principes (gezond en actief ouder worden) en innovaties om de belasting van ambulancemedewerkers terug te dringen. Optimalisatie van roostersystematiek, lichtere uitrusting, betere ondersteuning door hulpmiddelen, maar ook functiedifferentiatie, taakroulatie en niet in de laatste plaats, behoefte aan een gezonde leefstijl van medewerkers, dragen bij aan dit evenwicht. 3.4 Continuïteit van zorg en afstemming met ketenpartners Ambulancezorg ontwikkelt zich tot een zorgverlener die mobiele oplossingen kan bieden in de acute zorgketen. De komende jaren zullen initiatieven worden ontplooid om dit waar te maken. Om dit in het belang van goede zorg voor onze burgers en zorgverzekeraars te realiseren zijn huisartsen, ziekenhuizen en onderdelen van de thuiszorg onze natuurlijke partners.

Het Friese zorglandschap zal in de toekomst veranderen. Dit gebeurt onder andere door (zeer) specialistische medische zorg te bundelen en niet meer afzonderlijk in de verschillende ziekenhuizen aan te bieden. Tegelijkertijd moet er gezorgd worden voor een goede basiszorg dicht bij de burgers in de buurt. ´Friesland Voorop´ is één van de negen ‘Regionale Proeftuinen’ die worden gevolgd. De Tweede Kamer krijgt regelmatig te horen hoe het ervoor staat en in 2017 vindt de eindevaluatie plaats. “Ik ben erg verheugd te constateren dat op veel plaatsen veranderingen in de zorg in gang worden gezet en mensen bereid zijn voor de troepen uit te lopen. Ik vind dat dit innovatieve klimaat moet worden ondersteund en zal daarom een aantal van deze initiatieven actief volgen en ondersteuning bieden.” Edith Schippers, Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, in een brief aan de Tweede Kamer.

35

De ontwikkelingen binnen Friesland en vooral de uitkomsten op het gebied van centralisatie van zorg hebben grote invloed op de inzetbaarheid van de Ambulancezorg. RAV Fryslân kan de effecten hiervan nog niet geheel overzien, maar zal in het belang van een goede zorgverlening duidelijk moeten hebben waar de patiënt in de keten aangeboden kan worden. Wij verwachten dat hierdoor de aanrijtijden naar de ziekenhuizen zullen toenemen, waarbij de discussie over de 45 minutengrens opnieuw gevoerd zal moeten worden. Wij zijn van mening dat in het overgrote deel van de hulpvragen de komst van een huisarts, ambulanceteam en/of traumateam voldoende kwaliteit van zorg biedt en dat deze norm daarom genuanceerd zou kunnen worden.

Het is van belang dat er goed wordt gekeken naar de specifieke indeling van de Friese regio. Het plattelandskarakter en de merengebieden vragen mogelijk om andere keuzes op het thema ’kwaliteit en betaalbare zorg’. Naast de expertgroepen vanuit het project ´Friesland Voorop´ ligt hierin een belangrijke taak voor het Regionaal Overleg Acute Zorg (ROAZ).

In onze visie nemen traumacentra in toenemende mate een centrale rol in bij de organisatie van de acute zorg. Met het ontstaan van een nieuw ziekenhuislandschap waarin algemene ziekenhuizen zich specialiseren en/of samenwerken onder regie van een UMC en/of topklinisch ziekenhuis met boven regionale functie, zullen patiëntenstromen mede hierdoor veranderen. In deze verandering zal de ambulancedienst een belangrijke mobiele schakel kunnen vormen. Wij verwachten ook dat de (dure) beschikbare functies ‘op een hoop’ worden gegooid om vooral in de avond-nacht-weekend-periode (ANW) een hogere efficiency te bereiken. Huisartsen, specialistische thuiszorg en ambulancezorg zullen steeds vaker en nauwer met elkaar deze functies in stand moeten houden. Samenwerken en ontschotten’ is het motto.

Met diverse ketenpartners worden gesprekken gevoerd om waar mogelijk de samenwerking te intensiveren. De komende jaren wordt een toenemende zorgvraag in combinatie met schaarste in het aanbod van zorgmedewerkers verwacht. Dit noopt tot creativiteit in de samenwerking en financiering van de zorg. Wij denken een bijdrage te kunnen leveren in de samenwerking met huisartsen (een deel van de visites uitvoeren afhankelijk van de zorgvraag), thuiszorg (combineren van de Solo ambulance expertise met verpleegkundige TZ expertise) en verpleeg- en verzorgingshuizen (V&V) (in personele zin om onze zorgambulances te bemensen).

36

Maatschappij Door zorg zo dicht mogelijk bij de samenleving te organiseren ontstaat een kans om vanuit de ambulancezorg gemeenschappen beter te ondersteunen. Voorlichting aan scholen, ondersteunen van vrijwilligers, participeren in gemeentelijke zorg overleggen behoren tot de mogelijkheden.

37

3.5 Zorgverlening Waddeneilanden

Aan de ambulancezorg op de Waddeneilanden worden dezelfde kwalitatieve eisen gesteld als aan de ambulancezorg op de vaste wal. Dit terwijl het rittenaanbod op de Waddeneilanden erg laag is en de 45 minutengrens waarbinnen de patiënt op een spoedeisende hulp moet worden aangeboden vaak niet wordt gehaald. RAV Fryslân zal een nieuwe visie moeten ontwikkelen en haar rol omschrijven in de (spoed) zorg op de Waddeneilanden. Vanuit de historie hechten wij grote waarde aan een zorgvuldige afstemming met onze stakeholders en partners hierover. De eerste lijn is een belangrijke schakel op de Wadden bij het opstarten van de zorgverlening en zal zoveel mogelijk de patiënt, de noodzakelijke zorg, al op het eiland aanbieden. Het belang van een goede afstemming tussen zorgverleners op het eiland, waaronder huisartsen en ambulancezorg, wordt steeds groter. We maken regelmatig gebruik van elkaars specifieke deskundigheid met bijbehorende verantwoordelijkheden. De rol van de ziekenhuizen op de vaste wal neemt hierin een belangrijke plek in. Zo worden röntgenfoto’s al vaak bij de huisarts gemaakt en verlenen specialisten ondersteuning op afstand. Het toepassen van specifieke ICT-toepassingen kan de zorgverlening in de keten verder versterken, met de noodzakelijke back-up vanaf de wal. Daarnaast kan het Mobiel Medisch team (MMT) en de SAR-helikopter van defensie bij spoedgevallen de ambulancezorg en de huisarts ondersteunen vanaf de wal. Het bijhouden van de medische vaardigheden vergt veel extra scholing voor de medewerkers van de Waddeneilanden, omdat deze in de praktijksituaties weinig voorkomen. Het wordt steeds moeilijker om medewerkers te krijgen die op het eiland (willen) wonen, werken en aan de gestelde eisen kunnen voldoen. Medewerkers dienen vanaf de vaste wal ingezet te worden op de eilanden of eilanders doen deels op de vaste wal hun ervaring op. Deze helikopter voorzieningen hebben een bewezen meerwaarde voor de kwaliteit van onze gezamenlijke zorgverlening en zijn een belangrijke schakel binnen de keten. Dit vraagt om duidelijkheid in de dienstenstructuur.

38

De kosten van de zorgverlening op de Wadden zijn door de specifieke situatie en ligging hoger dan op de vaste wal. Dit dwingt ons om binnen de financiële kaders te kijken naar mogelijkheden om de zorgverlening kwalitatief hoogwaardig in te vullen. Er wordt een Waddenvisie opgesteld waarbij de volgende zaken van belang zijn; ƒƒ Kwaliteit en continuïteit van de zorgverlening ƒƒ Ketensamenwerking ƒƒ Dienstenstructuur ƒƒ Transport keuze en mogelijkheden ƒƒ Juridische aspecten ƒƒ Financiën ƒƒ Indien nodig, maatwerk per eiland Belangrijke stakeholders hierbij zijn de zorgverzekeraars, IGZ, huisartsen, Friese ziekenhuizen, vervoerders, gemeenten en het patiënten platform. De helikoptervoorziening RAV Fryslân werkt voor een snelle overtocht vanaf de eilanden samen met twee helikoptervoorzieningen: het Mobiel Medisch Team (MMT) en de Search And Rescue (SAR)- helikopter van de luchtmacht. Voor een snelle en adequate zorgverlening is deze voorziening essentieel, want naast de medische zorg die door ons wordt opgestart, kan een snelle overtocht in belangrijke mate de overlevingskans van de patiënt beïnvloeden. RAV Fryslân is betrokken bij de komst van een nieuwe SAR-helikopter, de NH-90, per 1 januari 2015. Hierover zijn in een convenant met de veiligheidsregio, het Ministerie van Defensie en het Ministerie van VWS afspraken gemaakt. In een recente brief aan de tweede kamer (dd. 4 juni 2014) heeft minister J.A. Hennis-Plasschaert aangegeven dat defensie stopt met de patiëntenvervoertaak vanaf de Waddeneilanden. Defensie zal wel haar verplichtingen uit het convenant nakomen, tot er een alternatieve oplossing is gevonden die aanvaardbaar is voor alle partijen.

39

3.6 Samenwerking in Noord Nederland Bestuurlijk wordt gestreefd naar schaalvergroting van gemeenten en provincies. Discussies over de schaal van veiligheidsregio’s is daar een logisch vervolg op. Aangezien de ambulancevoorziening is gekoppeld aan de schaal van veiligheidsregio’s is samenwerking tussen ambulancediensten een opmaat voor de dingen die volgen. De komende jaren willen wij ons inzetten om met de noordelijke ambulancediensten tot een gezamenlijke visie te komen om van daar uit samenwerkingsvormen verder vorm en inhoud te geven. Het meerjarenperspectief van de organisatie wordt gevormd door drie uitgangspunten: ƒƒ Wettelijke kaders die prestatie-eisen en verplichtingen opleggen. ƒƒ Verwachtingen van onze aandeelhouders en toezichthouders, die mede het ambitieniveau en onze eigen verwachtingen dicteren. ƒƒ De samenwerking in verschillende verbanden binnen en buiten de sector.

3.7 Opgeschaalde zorg Bij rampen en grootschalige incidenten vervult de ambulancedienst een belangrijke taak. In nauwe samenwerking met de GHOR als onderdeel van de veiligheidsregio, worden de belangrijkste functies ingevuld, functionarissen opgeleid en wordt er geoefend. Steeds meer ontstaat samenwerking op Noord Nederlands-niveau. Voor de eenduidigheid van processen is dit een grote stap voorwaarts. De GHOR zal steeds meer een initiërende, kwalitatieve rol gaan vervullen, terwijl de uitvoering bij de ambulancedienst komt te liggen. In december 2013 is er een Noord Nederlands Convenant ondertekend tussen de 3 GHOR en de 3 RAV-regio’s. In 2014 zal de discussie met de GHOR rondom de inzet van de GNK worden opgestart. De inzichten rondom de logistieke patiëntconcepten Geneeskundige combinatie (GNK) zijn veranderd. Wij streven naar een model waarbij wij in staat zijn om op een efficiënte wijze veel slachtoffers gelijktijdig op te kunnen vangen.

40

3.8 Financiën Grip krijgen op de kosten en baten van ambulancezorg geeft inzicht en invloed In de zorg zien we dat er steeds meer onderscheid wordt gemaakt tussen output en outcome: goede zorg is uit te drukken in aantallen ritten en minuten, maar ook in gezondheidswinst en betere welzijn van de lokale samenleving. Twee kanten van dezelfde medaille, want kwantitatieve én kwalitatieve gegevens zeggen iets over de maatschappelijke waarde van onze organisatie. Cruciaal is wel dát en wát je met die inzichten doet. Bijvoorbeeld door ritgegevens en patiëntervaringen te combineren en deze te vertalen naar acties die verbeteringen opleveren. De lerende organisatie, die onze organisatie wil zijn, heeft ook betrekking op deze manier van leren: kennis van ervaringen in het verleden in de vorm van rapportages van de geleverde prestaties en evaluaties van de gebeurtenissen. Deze leveren ons inzichten op waarmee we onze keuzes kunnen aanscherpen en positieve prestaties in de toekomst kunnen vergroten. Bij dit alles staat een verdere verbetering van de kwaliteit van onze dienstverlening centraal. De werkprocessen zowel in organisatorisch opzicht als financieel (strakke regie op kosten) willen wij meer Lean inrichten. Onze regio- en zorgdomein overschrijdende samenwerking is daarbij zeer belangrijk, waarbij wij in staat zijn om informatie te delen en te vergelijken (benchmark). Kansen zien om kosten te beperken en te beheersen en die kansen ook benutten Door middel van innovatieve zorgconcepten en het voortdurend scannen van interessante ontwikkelingen in binnen- en buitenland blijven wij een vooruitstrevende organisatie. Leidend is steeds dat investeringen binnen het budget moeten leiden tot betere zorg. Alle innovatieactiviteiten hebben gemeen dat zij zich laten kenmerken door de volgende eigenschappen: ƒƒ sluiten aan bij de behoefte van de (toekomstige) patiënt; ƒƒ verhogen de inzetbaarheid en de productiviteit van beschikbare mensen en middelen; ƒƒ leveren een bijdrage aan de keten en het toekomstige (lokale) zorglandschap; ƒƒ geven richting aan de toekomst van de ambulancezorg in Nederland; ƒƒ dragen bij aan (her)kenbaarheid als innovatieve maatschappelijk bewogen organisatie; ƒƒ dragen bij aan ons streven om met anderen in één keer zorg beter te doen. Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen De milieubelasting van een ambulancedienst op haar omgeving is groot. Onze ambulancedienst rijdt meer dan 1 miljoen kilometer per jaar met alle CO2-uitstoot van dien. Daarnaast wordt in al onze gebouwen gas verstookt en elektriciteit gebruikt. Vanaf 2014 willen wij verder ‘vergroenen’. Wij streven ernaar onze ambulanceposten energieneutraal te maken.

41

• 4 TOT SLOT In de voorgaande onderdelen zijn we ingegaan op het meerjarenperspectief, 2014 en verder. Naast te noemen wat we moeten, wat we willen en wat we kunnen, staan wij nuchter in een veranderende maatschappij, die ons dwingt tot relativering en omgevingsbewustzijn. Zonder afbreuk te doen aan onze ambities is het zaak om te blijven nadenken over toekomstige (nieuwe) kansen, maar ook risico’s die zich voordoen en van invloed kunnen zijn op ons werk. Deze risico’s dienen door middel van prospectieve risicoanalyses te worden geanalyseerd. Dit moet leiden tot een verbetering van onze patiëntenzorg en dienstverlening nu en in de toekomst. Wij kijken hierbij vooral naar de Noord Nederlandse regio, want onze zorg start en wordt gecoördineerd op de Noord Nederlandse Meldkamer. Thema’s die onze gedeelde aandacht vragen zijn o.a.;

1) In de zorgsector is de roep om controle op kwaliteit vormgegeven middels de introductie van het veiligheidsmanagementsysteem (VMS). Aandacht voor patiëntveiligheid en kwaliteit van zorg zijn positieve consequenties, maar een te grote aandacht voor de papieren werkelijkheid is een bedreiging voor de tijd die besteed kan worden aan de patiënt. Wij proberen een evenwicht te vinden. Enerzijds willen wij voldoen aan de eisen die gesteld worden, dus zijn wij een gecertificeerde organisatie met BIG geregistreerde professionals met bijbehorende competentie-eisen en controlemechanismen. Anderzijds vinden wij het primaire proces met medisch inhoudelijk goede zorg, maar vooral ook aandacht voor menselijkheid richting onze patiënten, zeer belangrijk.

42

2) Automatisering en digitalisering maken ons kwetsbaar. Hoe gaan we om met standaarden, beveiliging van patiëntgegevens, social media, privacy en verantwoordelijkheid? ICT is voorwaardenscheppend voor vele, zo niet de meeste, processen binnen de organisatie. Door slimme systemen kunnen we komen tot optimale inzet van middelen, materialen en mensen. De risico-inventarisatie ten aanzien van de toepassing van ICT dient in de juiste volgorde te worden gesteld: patiëntenzorg is leidend en systemen staan in dienst daarvan. Als organisatie zijn wij bij de ontwikkeling en het onderhoud van ICT-programma’s afhankelijk van externe partijen. Koppelingen tussen toegepaste systemen zijn gecompliceerd en kostbaar om te onderhouden. Dit maakt de organisatie kwetsbaar en zelfs het primair proces is hiervan afhankelijk.

3) De rol van de ambulancezorg in de acute zorgketen verandert onder andere door ontwikkelingen binnen de ziekenhuiswereld. Fusies en samenwerkingsverbanden tussen ziekenhuizen zullen leiden tot centralisatie van zorg en het sluiten en/of beperken van de mogelijkheden van regionale Spoedeisende Hulp afdelingen. De verloskunde heeft te maken met dezelfde problematiek. De centralisatie van de hoog complexe zorg leidt ertoe dat vitaal bedreigde patiënten over langere afstanden vervoerd moeten worden. Het competentieprofiel van de ambulanceverpleegkundige, waar nodig gecombineerd met dat van de MMT-arts, is aangepast aan deze langere vervoerstijd. De verschuivingen in patiëntenstromen leiden vervolgens tot meer en ander werk voor ambulancediensten.

43

COLOFON

Tekst:



Fotografie:



Grafiek bevolkingsgroei p21:

RAV Fryslân (Getoonde Patiënten zijn acteurs)

Rapport ‘Staat van Fryslan 2013” Opmaak en productie:

Multicopy Leeuwarden

44

4 juli 2014, 13:38



RAV Fryslân

45

www.rav-fryslan.nl