35e BVLO Studiedag – De troeven van de LO op school – Maandag 14 december 2009 te Gent Greet Cardon Professor Universiteit Gent en Coördinator Studiedag
Eric De Boever, Voorzitter BVLO vzw
INLEIDING Voor de ontwikkeling van het programma voor de BVLO Studiedag kozen we dit jaar een totaal andere aanpak. In plaats van te vertrekken vanuit vernieuwende en verrijkende lesinhouden namen we nu de troeven van de Lichamelijke Opvoeding als basis. We focussen op de kracht van de Lichamelijke Opvoeding om bij te dragen tot de vorming van jongeren, die motorisch competent, gezond en actief zijn, een positief zelfbeeld hebben en sociaal vaardig zijn. De bedreiging van de Lichamelijke Opvoeding is internationaal een feit. Om deze bedreiging te trotseren en in het algemeen belang van onze opgroeiende jeugd, is het van primordiaal belang dat we stilstaan bij de extra troeven van de Lichamelijke Opvoeding en de LO-lessen maximaal aanwenden om ze te realiseren. De 35e studiedag van de BVLO beoogt dan ook kennis en vaardigheden bij te brengen om leerkrachten extra bagage, achtergrond en ideeën aan te reiken om leerlingen te vormen door middel van de Lichamelijke Opvoeding.
Het resultaat van deze handeling zal dan ook repercussies hebben op dat affectieve en dus vormend zijn. Tijdens de lessen Lichamelijke Opvoeding en Sport is het perfect mogelijk om naast de motorische en zelfs cognitieve doelen ook dynamisch-affectief en emotioneel te vormen, tenminste wanneer de intentie van de begeleider, de agoog daartoe aanwezig is. Om dit te illustreren stappen wij voor deze studiedag af van het klassieke deelnemen aan de demonstratielessen. Wij gaan ons focussen op het leerproces en nagaan in welke mate binnen bepaalde motorische leergedachten ook cognitieve en socio-affectieve doelen gerealiseerd kunnen worden. Kortom laten wij samen duidelijk maken dat Lichamelijke Opvoeding meer is dan een vak: het is een vormingsgebied. WANNEER: Maandag 14 december 2009 • 9u-12u en 13u-16u WAAR: Universiteit Gent, Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen (HILO) • Watersportlaan 2, 9000 Gent Sportaccommodaties Universiteit Gent (GUSB) • Watersportlaan 3, 9000 Gent Universiteit Gent, Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen (FPPW) • H. Dunantlaan 2 • 9000 Gent Hogeschool Gent, Sporthal • Sint-Denijslaan 251, 9000 Gent PROGRAMMA 9u - 9u30 9u30-9u35 9u35-9u45
In de voormiddag belichten we plenair de troeven van de Lichamelijke Opvoeding aan de hand van drie praktijkgerichte lezingen. Bijzondere aandacht gaat hierbij uit naar de voordracht “Spel als ‘open’ omgeving?!”, de realisaties van ‘Sport education in the UK’ en de coördinatie als bouwsteen van motorisch leren. Maar LO-ers zijn en blijven ‘doeners’. Daarom, en ook omdat we uiteraard ‘actief leren’ promoten, wordt de namiddag actiever ingevuld. Er werd intensief gezocht naar lesgevers, die door hun aanpak en inhoud een bijzondere bijdrage leveren aan de vorming van hun leerlingen. Er worden 26 workshops aangeboden, in de vorm van demonstraties of ‘aan den lijve’ ondervinden. De workshops zijn opgesplitst volgens doelpubliek, namelijk kleuteronderwijs, lager onderwijs 1e graad, lager onderwijs 2e en 3e graad, secundair onderwijs 1e graad, secundair onderwijs 2e en 3e graad, bijzonder onderwijs. Er wordt gewerkt aan de hand van verschillende disciplines, zoals onder meer zwemmen, dansen, gymnastiek, balspelen en karate. Daarnaast kan je in de namiddag ook theoretische sessies volgen over het belang van goede akoestiek in sportlokalen. Iedereen kan twee workshops volgen. Een leerrijke dag toegewenst!
VISIETEKST Voor deze 35e studiedag wensen wij de Lichamelijke Opvoeding vooral te benaderen als vormingsgebied, als basisvorming voor alle jongeren, als één van de pijlers van de persoonlijkheidsontwikkeling. Lichamelijke Opvoeding is inderdaad meer dan sport, meer dan gezondheidsopvoeding, meer dan het uitstippelen van motorische bewegingspatronen. Uiteraard kan Lichamelijke Opvoeding voorwaardenPROFESSOR scheppend zijn om aan sport te doen en stimulerend zijn tot life-time MARC MAES sportbeoefening. Natuurlijk is Lichamelijke Opvoeding van primordiaal belang voor de totale en harmonieuze ontwikkeling van het individu, omdat ze zowel de motorische, de cognitieve en de dynamisch-affectieve ontwikkeling mede gestalte geven. De Vlaamse Overheid heeft daartoe eindtermen en ontwikkelingsdoelen ingevoerd. Het vak (lees: vormingsgebied) Lichamelijke Opvoeding wordt door de decreetgevers inhoudelijk gedefinieerd als motorische basisvorming door bewegingsactiviteiten gericht op de ontwikkeling van: 1. Motorische competenties 2. Een gezonde, fitte en veilige levensstijl 3. Een positief zelfbeeld en sociaal functioneren Dit zou de mogelijkheid moeten bieden om tegemoet te komen aan de totale (cognitieve, lichamelijke en socio-emotionele) ontwikkeling van elk individu. De eindtermen Lichamelijke Opvoeding en het daarbij aansluitend vakconcept bieden een uitstekend referentiekader om het maatschappij-gericht opvoeden via beweging en sport waar te maken. Uiteraard is een permanent toezicht op de kwaliteit van het bewegingsonderwijs noodzakelijk. Met kwaliteit bedoelen wij vooral het agogische in de echte zin van het woord. Het begeleiden van het Lichamelijk Opvoedingsleerproces met “intentioneel” oog voor de ontwikkeling van de verschillende persoonlijkheidsgebieden die uiteraard niet te scheiden zijn. Elke handeling, hetzij een motorische hetzij een mentale (het denken, het cognitieve) heeft ergens zijn oorsprong, vindt zijn aanzet in het affectieve.
35e BVLO Studiedag 1
9u45-10u 10u-10u45 10u45-11u 11u-11u20 11u25-11u45 12u-12u45 13u-14u15 14u30-15u45 16u
Ontvangst (FPPW) Verwelkoming door Dhr. Eric De Boever, Voorzitter BVLO vzw Algemene inleiding/situering studiedag door Prof. dr. Marc Maes, Voorzitter BVLO Oost-Vlaanderen Toespraak Bruno Vanobbergen, Kinderrechtencommissaris Voordracht Isabel Tallir, Benny Mertens en Veerle Vonderlynck Pauze Voordracht Prof. dr. David Kirk Voordracht Prof. dr. Matthieu Lenoir Lunchpauze Module 2 Workshops Module 3 Workshops Afhalen attest
PRIJS We maken een onderscheid tussen ledenprijs (lid van BVLO, ISB) en niet-ledenprijs. Nietleden betalen bovenop de deelnameprijs de jaarlijkse nascholingsbijdrage waardoor ze automatisch ook lid worden van BVLO (schooljaar 2009-2010).
Studenten*
Deelnemers die ook de winterstage volgen**
Leden BVLO/ISB
€ 50
€ 20
€ 100
Niet-leden BVLO
€ 100
€ 50
€ 150
*
Studenten van de Universiteit Gent en Hogeschool Gent die lid zijn van BVLO mogen gratis deelnemen aan de Studiedag (excl. maaltijd). Studenten van de Universiteit Gent en de Hogeschool Gent kunnen ter gelegenheid van de studiedag lid worden aan een voordeeltarief van 25 euro.
** Deelnemers die naast de studiedag ook voor de 2 daagse Winterstage van BVLO West inschrijven kunnen voor een voordeelprijs van 100 euro 3 dagen bijscholing volgen.
U stort het juiste inschrijvingsbedrag op rekening van BVLO 446-9720001-62 met mededeling ‘Studiedag 2009 + naam deelnemer’. Bij annulatie kunt u het inschrijvingsgeld alleen recupereren mits voorleggen van een doktersattest (met afhouding van 20% administratiekosten). HOE INSCHRIJVEN ONLINE INSCHRIJVEN bij voorkeur via www.bvlo.be of via het inschrijvingsformulier hierbij. Maak uw keuzes uit het aanbod voor de 2 blokken! Geef ook een reservekeuze op! Inschrijving is pas definitief na ontvangst van inschrijvingsbewijs én betaling. Deelnemers krijgen bevestiging met individueel programma en praktische informatie toegestuurd via e-mail.
LIDMAATSCHAP BVLO SCHOOLJAAR 2009-2010 Bent u nog geen lid van BVLO en wenst u toch in te schrijven? Word nu BVLO lid tot 31 AUGUSTUS 2010 en ontdek onze talrijke voordelen! Voor slechts 50 euro bent u 1 jaar BVLO-lid en bent u 24/24 uur wereldwijd verzekerd voor persoonlijke ongevallen! Een lidmaatschap mét verzekering Burgerlijke Aansprakelijkheid komt neer op 63 euro. Bovendien geniet u als BVLO-lid van veel voordelen en diensten: • Vakblad “Tijdschrift voor Lichamelijke Opvoeding” • Kortingen bij de aankoop van vakliteratuur en sportmaterialen • Elektronische nieuwsbrief • Nascholingen over sporttechnische, sportmedische en sportbestuurlijke onderwerpen • Advies • Goedkopere VTB-VAB pechverhelping of reisbijstandsverzekering • ... De BVLO heeft heel wat in petto in het najaar. Mis deze activiteiten niet en betaal nu de BVLO-nascholingsbijdrage voor het schooljaar 2009-2010. Zet het nieuwe schooljaar goed in! Mét BVLO!
enigd Koninkrijk. Het heeft als doel kinderen een positieve ervaring met sport te geven en hen te helpen om competente en enthousiaste sporters te worden. In deze presentatie krijgt u een beschrijving van de ‘Sport Education’ model en een overzicht van de resultaten van het onderzoek dat de implementatie onder de loep nam. Daarna geeft de spreker een verslag van de implementatie en de ontwikkeling van ‘Sport Education’ in een Engelse basisschool met kinderen van 9 tot 11 jaar. ‘Sport Education’ is een deel van het LO-programma op de school en loopt nu al meer dan 9 jaar. Enkele van de leerkrachten en leerlingen leggen in hun eigen woorden uit welke educatieve voordelen zij denken te hebben dankzij ‘Sport Education’. De spreker bekijkt hoe het model is aangepast en ontwikkeld door de leerkrachten en overloopt de factoren die deze vernieuwing in de loop der tijd hebben ondersteund. Spreker: Professor Matthieu Lenoir, vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen, Universiteit Gent Coördinatie als bouwsteen van het motorisch leerproces Eén van de hoofddoelstellingen van de lichamelijke opvoeding is het ontwikkelen van de motorische competenties, deels op zich, deels als bouwsteen voor een actieve en fitte levensstijl. In deze sessie wordt vertrokken vanuit de recente vaststelling dat naast een achteruitgang in de fysieke fitheid bij kinderen vanaf 6 jaar, ook de zuivere coördinatieve vaardigheden niet van deze tendens gespaard blijven. Daarna wordt ingegaan op de implicaties hiervan op het motorisch leerproces en worden suggesties geformuleerd om in het (over)aanbod van activiteiten een adequate keuze te maken. MODULE 2: WORKSHOPS
INFO BVLO vzw - Waterkluiskaai 16 - 9040 Sint-Amandsberg/Gent tel: +32 (0)9 218 91 29 • fax: +32 (0)9 229 31 20 Email:
[email protected] • www.bvlo.be
Kleuterond.
1e gr. lager ond.
Zwemmen Dansen met kinderen
Programma
2e en 3e gr. 1e gr. 2e en 3e gr. lager ond. sec. ond. sec. ond. Acrogym
Hip Hop Gymnastiek: duo-dans “Naar leerling gestuurd onderwijs”
Bijzonder Theoretische sessies Ond. Danslabo
MODULE 1: GEMEENSCHAPPELIJK PLENAIR GEDEELTE (FPPW)
10u-10u45
Isabel Tallir, Benny Mertens, Veerle Vonderlynck: “Spel als “open” omgeving?!”
10u45-11u
Pauze
11u-11u20
Prof. dr. David Kirk: “Models Based Practice in Physical Education: A Sustainable innovation through Sport Education in a UK primary school”
11u25-11u45 Prof. dr. Matthieu Lenoir: “Coördinatie als bouwsteen van het motorisch leerproces” 11u45-12u
Toespraak
Bewegings- Rollen en Een portfolio Spring- Basketbal: Kijk opvoeding glijden in de bewegings- vaardig- uit: “Spel in kleuters turnzaal opvoeding in heden zicht“?! de lagere school
Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 1) Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 2)
Keuzemogelijkheden Kleuteronderwijs – Sportaccommodaties Universiteit Gent G Kleuterzwemmen Lesgever: Ben Claeys
Spreker: Mevr. Isabel Tallir, Dhr. Benny Mertens en Mevr. Veerle Vonderlynck, vakgroep Bewegings- en Sportwetenschappen, Universiteit Gent Spel als “open” omgeving?! In deze theoretische sessie wordt dieper ingegaan op de mogelijkheden van de Lichamelijke Opvoeding om de leerlingen binnen de sportspelen duurzame leerervaringen aan te bieden en zo de eindtermen te realiseren. We bekijken het DoelSpelCompetentieModel en de vele mogelijkheden terwijl we een competentiegerichte bril opzetten. Zowel de persoonsdoelen als de bewegingsdoelen zijn immers ons doel waarvoor we het bewegingsgebied van de doelspelen als middel kiezen. Het accent ligt dus niet langer op het aanleren van sportspecifieke vaardigheden. Binnen een competentiegerichte leeromgeving wordt van de leerkracht en de leerlingen een open houding gevraagd. ‘Leerlingen laten spelen en ‘durven fouten maken’ zijn de sleutels voor beide actoren om de spelcompetenties te kunnen verwerven. Gepaste leersituaties, met de bijhorende leerervaringen, aanbieden is hierbij cruciaal. Enkel op die manier verwerven de leerlingen naast de motorische vaardigheden ook de vereiste inzichten en attitudes. Deze theoretische sessie geeft de leerkrachten niet alleen theoretische ‘kapstokken’, maar ook praktijkvoorbeelden om eraan op te hangen. Spreker: Professor David Kirk, Alexander Chair in Physical Education & Sport Models Based Practice in Physical Education: A Sustainable innovation through Sport Education in a UK primary school Models based practice (MBP) is een benadering van de lichamelijke opvoeding die een aanpassing vraagt van onderwijsstijl en leerstof met intentionele leerervaringen, en wordt toegepast in specifieke contexten zoals scholen en sportclubs. ‘Sport Education’ is een specifieke vorm van MBP. Dit pedagogisch model werd ontwikkeld door de Amerikaanse onderzoeker Daryl Siedentop, en is ruim geïmplementeerd en onderzocht als deel van LO-programma’s in de Verenigde Staten en Canada, Australië, Nieuw-Zeeland en het Ver-
35e BVLO Studiedag 2
De kleuter staat klaar voor de eerste zwemles en wordt overspoeld met nieuwe ervaringen. Ook het zwembad en de onderwaterwereld valt te ontdekken maar kan angstwekkend zijn. Uitdagende spelletjes en het nabootsen van zwembewegingen zullen het zwembadbezoek omtoveren tot een leerrijk moment. De oefeningen zijn specifiek gericht op horizontale ligging in het water.
Lager onderwijs 2e en 3e graad – Sportaccommodaties Universiteit Gent G Acrogym Lesgever: Barbele Kindt Na allerlei speelse opwarmingsvormen komen we in deze doe-sessie via de eenvoudige basisprincipes van acrogym tot de opbouw van eenvoudige, doch spectaculaire posities en piramides. Er wordt gewerkt aan lichaamsbesef, zelfvertrouwen, samenwerking, wederzijds vertrouwen, plezier,… kortom, een onderwerp waar kinderen heel veel plezier aan beleven en waarvoor slechts een minimum aan materiaal vereist is (matten). G Een portfolio bewegingsopvoeding in de lagere school Lesgever: Rita Van Wassenhove Een portfolio is een verzameling van observaties, evaluaties en rapportering in verband met • motorische competenties • gezonde en veilige levensstijl • positief zelfbeeld en sociaal functioneren, hierbij gaat het om vaardigheden, inzichten en attitudes. In een eerste deel wordt via een PowerPoint verduidelijkt hoe zo’n portfolio werkt binnen bewegingsopvoeding in het lager onderwijs. Waarom start je het op, wat kan het bevatten, hoe werkt het praktisch. Er wordt ook aangegeven hoe zelfstandig werk, leren leren, differentiatie, sociale vaardigheden via allerlei reflectiemomenten (bv. via werkblaadjes) ten volle kunnen ontplooien. Deze evaluatieblaadjes vormen de kern van het portfolio. Zo wordt vanaf het 1e leerjaar een gevarieerd relaas opgebouwd waarin alle domeinen en aspecten van de bewegingsopvoeding aan bod komen. Het resulteert op het einde van het 6e leerjaar in een uitgebreide map waarin de evolutie van het kind gedurende de lagere school duidelijk te voorschijn komt. Zo’n portfolio gaat dus zes jaar mee; we kunnen spreken van een ontwikkelingsportfolio. In een tweede deel wordt via een demoles op drie werkplatforms getoond hoe we deze zelfsturende werkvormen concreet kunnen toepassen in de klaspraktijk. Secundair onderwijs 1e graad – Sporthal Hogeschool Gent
G Bewegingsopvoeding kleuters Lesgever: Hannelore Coens Bewegingsopvoeding geven aan kleuters sluit best aan bij de basisbedoeling van goed onderwijs aan jonge kinderen: ontwikkelingsbevorderend werken. Binnen goed bewegingsonderwijs nodigen we de kleuters uit om op een spontane en natuurlijke manier te bewegen, na te bootsen, te luisteren, expressief te zijn... Op die manier levert bewegingsopvoeding een essentiële bijdrage aan de totale ontwikkeling van het kind. Inkleding, bewegingsdecor en plezier beleven in de handeling zijn uiterst belangrijk bij deze doelgroep. Voor deze sessie is heel wat inspiratie gehaald uit ‘Hop Pompom, bewegingsontwikkeling voor kleuters’ C. De Medts, H. Coens, E. Van Damme. Lager onderwijs 1e graad – Sportaccommodaties Universiteit Gent G Dansen met kinderen Lesgever: Sarah Coene In deze sessie gaan we dieper in op het dansen met kinderen, specifiek gericht op de eerste graad van het lager onderwijs. Cheer, jumpen, streetdance, videodance,…, we laten zoveel mogelijk verschillende dansstijlen aan bod komen. We dompelen ons met andere woorden volledig onder in hun danswereld. Danservaring is geen vereiste! Na een theoretische introductie, waar we even stilstaan bij de methodiek en ritmiek, vliegen we er stevig in. Vergeet dus zeker je “dansschoenen” niet! Op het einde van deze sessie ga je naar huis met een aantal kant-en-klare dansjes (onmiddellijk toepasbaar in de klas) en met een hoop ideeën om zelf aan de slag te gaan. G Rollen en glijden in de turnzaal Lesgever: Philippe Van Wassenhove De laatste jaren is rollen en glijden een bewegingsvak geworden binnen het pakket bewegingsopvoeding. Niet elke zaal of school is uitgerust met een zee van plaats of gewoonweg rollend materiaal. Deze les zal voornamelijk draaien rond bewegingsactiviteiten met steps, skateboards, waveboards en bmx fietsen. Een leuke les rond rollen en glijden en zeker iets anders dan de doorsnee LO-les. Deze les wordt “live” gegeven met kinderen van de 1e graad.
35e BVLO Studiedag 3
G Hip hop duo-dans Lesgever: Elke Blancke Misschien niet onmiddellijk voor de hand liggend: in deze sessie dansen we op hedendaagse hip hop-muziek die toelaat om met een partner te dansen. De deelnemers leren een volledige choreografie met partner aan. Succes verzekerd. Alle danscombinaties zijn bruikbaar voor de 1e graad secundair onderwijs. Ze worden didactisch opgebouwd om de dansbeleving te vergroten. De lesgeefster geeft bovendien concrete tips, muziektitels en uitbreidingsmogelijkheden mee. De deelnemers zullen in staat zijn zelf verder te bouwen op deze basis. G Springvaardigheden Lesgever: Frank Van Daele Er zijn een aantal basisaandachtspunten die binnen alle springdisciplines belangrijk zijn. Wanneer deze aandachtspunten niet correct worden uitgevoerd, kan onmogelijk een goed resultaat worden verwacht. Aan de hand van een aantal creatieve oefeningen binnen het spring-abc wordt er in deze sessie een kapstok aangeboden om leerlingen op een creatieve manier voor te bereiden op betere springprestaties. Secundair onderwijs 2e en 3e graad – Sporthal Hogeschool Gent G Gymnastiek: “Naar leerlinggestuurd LO – onderwijs” Lesgever: Jimi Gantois In theorielessen wordt meer en meer afgestapt van het louter doceren. Door het toepassen van andere werkvormen en leermiddelen, slaagt men er in ook meer persoonsgebonden doelen te bereiken. De LO-les kan in deze evolutie niet achter blijven, willen we naast de motorische doelen (ze moeten nog iets kunnen!) ook de communicatie-, relatie- en organisatievaardigheden aanbieden, stimuleren en toetsen. In partnergroepjes laten we de leerlingen verschillende rollen vervullen (uitvoerder, helper, observator, tijdbewaker, coördinator). Om in een doorschuifsysteem niet meerdere malen de instructie, coördinatie, organisatie, feedback te moeten herhalen, maken we gebruik van kijkwijzers, taakkaarten en geschreven toetsnormen. Zo komt er tijd vrij voor de leraar om meer en meer de rol van coach-regisseur over te nemen. Naast de traditionele evaluatie maken we gebruik van zelfevaluatie en peerevaluatie. Dat we met deze aanpak het positief zelfbeeld versterken is mooi meegenomen. We kiezen voor gymbewegingen (aan de mat, sprongen, maar ook aan hang- en steun-
toestellen) die alleen door samenwerken gerealiseerd kunnen worden. We beperken ons tot haalbare thema’s voor het secundair onderwijs derde graad. Het is een DOE-SESSIE: dus in sportkledij present op de werkvloer!
Keuzemogelijkheden
G Basketbal: Kijk uit: “Spel in zicht“?! Lesgever: Benny Mertens, Veerle Vonderlynck en Isabel Tallir
G Kleuterdans Lesgever: Isolde Populier
Doelspelen, waaronder basketbal, zijn contextgebonden disciplines. Hiermee bedoelen we dat er constant in een wissellende omgeving gespeeld wordt waarbij iedere deelnemer, binnen de eigen mogelijkheden, speloplossingen zoekt. Het kunnen analyseren van de spelsituatie en het genereren van speloplossingen vraagt van de begeleider en de spelers de kennis en het kunnen toepassen van principes (= speelregels). In de praktijk hebben spelbegeleiders de neiging zelf oplossingen aan de spelers mee te geven. Tijdens de workshop worden de begeleiders geconfronteerd met verschillende probleemsituaties waarbij het de opdracht is om zelf tot de nodige oplossingen te komen en deze adequaat te gaan toepassen. Als spelbegeleider creëren we dus een zelfsturende context waarbij het ontwikkelen van spelinzicht centraal staat.
In deze sessie leggen we de nadruk op een leuke, speelse voorbereidende opwarming gevolgd door een choreografie met basisbewegingen die de motoriek zullen stimuleren en verbeteren. In deze initiatie gaat een groot deel van de aandacht naar de begeleiding van de kleuters op muzikaal en dansant vlak. Verder halen we aspecten aan zoals coördinatie, lenigheidsoefeningen, ritmiek, zelfzekerheid, groepsgebeuren en dansante spelletjes ook om zo een leuk, sportief en succesvol uurtje met deze kleine bengels te beleven.
Bijzonder onderwijs – Sporthal Hogeschool Gent G Danslabo Lesgever: Lien Cnaepelinckx “Danslabo” is aangepast aan de mogelijkheden én de beperkingen van de persoon. Door deze methode kan je ze eenvoudige dansen aanleren en ervaren ze het plezier van bewegen op muziek. Op deze manier verruimen ze hun bewegings- en expressiemogelijkheden. Door SAMEN te dansen leren we ook op een andere manier omgaan met elkaar. Door zelf te zoeken naar passende bewegingen en – in samenpraak – de mooiste creaties te kiezen, kunnen ze een groepsdans realiseren. Daarbij oefenen ze hun sociale vaardigheden zoals: “actief luisteren”, “een mening verwoorden”, “omgaan met kritiek”, “opkomen voor zichzelf”,... Tijdens de sessie maak je kennis met de methode en opbouw van een les “danslabo”. De klemtoon ligt vooral op de praktijk, je krijgt een greep uit het aanbod van de verschillende uiteenlopende eenvoudige dansen. Personen die na deze sessie interesse hebben voor deze opleiding, krijgen de nodige informatie. Theoretische sessies – Sporthal Hogeschool Gent G Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 1) Spreker: Annelies Bockstael, audiologe aan de Universiteit Gent Uiteenzetting betreffende de complexe factoren en voorwaarden die spraakverstaanbaarheid in schoolomgevingen en sportlokalen beïnvloeden. De werking van gehoor en stem zal beknopt uitgelegd worden en er zal stilgestaan worden bij de ‘medische’ gevolgen van slechte akoestiek in schoolomgevingen met name voor de stem. Tevens zal stilgestaan worden bij de relatie tussen spraakverstaanbaarheid in sportzalen en de akoestische eigenschappen van deze zalen, waarvan reverberatie en achtergrondlawaai de belangrijkste zijn. G Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 2) Spreker: Dominique Goven, Rockfon Uiteenzetting betreffende de begrippen akoestiek en spraakverstaanbaarheid gelinkt aan het belang van akoestiek in sporthallen, de huidige wetgeving hieromtrent en de parameters die een goede akoestiek bepalen. Tevens zal aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden aangeduid worden, hoe goede akoestiek in schoolomgevingen kan worden bekomen.
MODULE 3: WORKSHOPS
Kleuterond.
1e gr. lager ond.
Kleuterdans
Zwemmen
Opbouw van Sherborne geleide spelen binnen de bewegingsopvoeding
2e en 3e gr. 1e gr. 2e en 3e gr. lager ond. sec. ond. sec. ond. Fair play Games
Het Gymconcept
Hoogspringen
DoelRollen en Karate als glijden in de spelen: waardenturnzaal Speel het opvoeding en eens zelfverdediging creatief!
35e BVLO Studiedag 4
Bijzonder Theoretische sessies Ond. Omgaan met creatieve basisvorming
Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 1) Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 2)
Kleuteronderwijs – Sportaccommodaties Universiteit Gent
G Opbouw van geleide spelen binnen de bewegingsopvoeding Lesgever: Inge Devriendt en Elly Van Hyfte We weten allemaal hoe belangrijk het is voor kinderen om te bewegen en nieuwe bewegingservaringen op te doen. Bewegingservaringen die niet alleen aandacht besteden aan de motorische en fysieke ontwikkeling maar zo ook aandacht besteden aan de cognitieve, sociale en dynamisch-affectieve ontwikkeling. Binnen de studiedag staan we stil bij de mogelijkheden van geleide spelen om die brede ontwikkeling te stimuleren. De opbouw van geleide spelen komt aan bod met aandacht voor het zintuiglijk waarnemen, de sociale en cognitieve ontwikkeling. Het is de bedoeling om deze tijdens de lessen bewegingsopvoeding te integreren en op deze manier niet alleen het eigenlijke spel aan te bieden maar ook stil te staan bij de voorbereidende fases van het eigenlijke spel zodanig dat het accent niet alleen op de motorische en fysieke ontwikkelingskansen ligt. Lager onderwijs 1e graad - Sportaccommodaties Universiteit Gent G Zwemmen Lesgever: Tine Sleurs Zowel kinderen als hun ouders hechten veel belang aan het leren zwemmen. Voor kinderen is het immers een grote stap in hun persoonlijke ontwikkeling en heeft het een grote sociale waarde (bv. zwemmen met vriendjes, vakantieplezier…). Daarom zal een leerkracht niet alleen het motorisch leerproces bewaken, maar zal hij ook aandacht besteden aan de meerwaarde van het zwemmen in de persoonlijkheidsvorming en de sociale ontwikkeling van kinderen. In deze sessie worden didactische werkvormen uitgeprobeerd waarbij de nadruk ligt op partner- en groepswerk, zonder daarbij de technische aspecten van het zwemmen uit het oog te verliezen. We kiezen voor opdrachten die ook met grote groepen en in een beperkte ruimte mogelijk zijn. Daarnaast wordt een eenvoudig leerlingvolgsysteem dat de vorderingen in schoolslag en/of crawl in kaart brengt, voorgesteld en getest. Deze workshop is een praktijksessie. Deelnemen in zwemkledij dus.
G Sherborne Lesgever: Barbele Kindt
G Doelspelen: Speel het eens creatief! Lesgever: Veerle Vonderlynck, Isabel Tallir en Benny Mertens
Tijdens deze sessie maken we actief kennis met de basisprincipes van de bewegingspedagogiek van Sherborne. Er wordt gewerkt in verschillende soorten relaties; namelijk met elkaar, tegen elkaar en samen. De oefenstof is heel toegankelijk en aantrekkelijk voor zowel leerkrachten als leerlingen en biedt heel wat mogelijkheden op het gebied van persoonlijkheidsontwikkeling en het nastreven van socio-emotionele doelen.
In deze praktijksessie brengen we een aantal spelgerichte oefenvormen en spelen gericht naar balbeheersing. Uitgangspunt hierbij is het contextueel leren: spelers leren door te bewegen in een open omgeving die hen stimuleert om spontaan tot bewegingsoplossingen te komen. De rol van de begeleider is in de eerste plaats een bewegingscontext te creëren die het nemen van eenvoudige (spel)beslissingen stimuleert. Daarnaast moet het bewegingsrepertoire met bal zo hoog mogelijk geprikkeld en ontwikkeld worden door gebruik van veel en verschillend klein materiaal en ballen. De centrale vraag in deze sessie is of we “de klassiekers” kunnen omvormen tot een rijke bewegingsopportuniteit die het creatief handelen bevordert?
Lager onderwijs 2e en 3e graad - Sportaccommodaties Universiteit Gent G Fair Play Games Lesgever: Jan Cuypers Creëer zelf uw op-maat-gemaakte versie … ‘Fair Play Games’ is een mix van diverse werk- en organisatievormen die in een wervelend geheel aan kinderen in groepsverband wordt aangeboden. De leerkracht lichamelijke opvoeding is gamemaster en orchestreert dit eigentijdse concept. Leerlingen functioneren afhankelijk van elkaar in kleine groepjes op zelfstandige wijze binnen het grotere geheel. Vlotte rolwisselingen, samen- en tegenspelen, … ondersteund door eenvoudige ‘fair play’ tools zorgen voor een aangename en leuke sfeer waar diverse soorten kinderen zich in thuis voelen. Alle deelnemers krijgen maximale bewegingskansen en worden geprikkeld om met plezier matig tot intensief te bewegen. Na een korte introductie van drie basisprincipes van ‘Fair Play Games’ word je begeleid in het doorlopen van een aantal aangereikte creatieve denkstappen om samen in kleine veilige groepjes op zoek te gaan naar mogelijkheden tot vertaling naar de eigen praktijk. Dankzij uw open attitude, uitstel van oordeel en ‘geven en nemen’ verrijk je uzelf, uw collega’s en het concept ‘Fair Play Games’. De sfeer is warm en af en toe verrassend. Opgelet : Je krijgt in deze ‘overlegsessie’ geen gesneden brood. Eigen passie en enige zelfdiscipline bepalen voor een groot deel de kwaliteit van het resultaat en uw welbevinden. G Rollen en glijden in de turnzaal Lesgever: Philippe Van Wassenhove De laatste jaren is rollen en glijden een bewegingsvak geworden binnen het pakket bewegingsopvoeding. Niet elke zaal of school is uitgerust met een zee van plaats of gewoonweg rollend materiaal. Deze les zal voornamelijk draaien rond bewegingsactiviteiten met steps, skateboards, waveboards en bmx fietsen. Een leuke les rond rollen en glijden en zeker iets anders dan de doorsnee turnles. Deze les zal gebracht worden met kinderen van de 2° en 3° graad. Secundair onderwijs 1e graad – Sporthal Hogeschool Gent G Het GYMCONCEPT: een actuele methodisch-didactische benadering van gymnastiek Lesgever: Katy Gyselen & Jan Vanden Hautte, docenten KATHO-RENO Torhout In deze gymsessie bekijken we gymnastiek in zijn meest brede betekenis (onderwijsgeoriënteerd) waarbij de volgende 6 bewegingsthema’s permanent aan de orde zijn: 1. klimmen en klauteren 2. schommelen - slingeren - zwaaien 3. springen (steunsprongen en vrije sprongen) 4. roteren (om lichaams-assen en toestel-assen) 5. steunen 6. balanceren We streven naar een gevarieerd bewegingsaanbod met uitdagende en haalbare gymopdrachten (op basis van methodische leerlijnen) die succeservaringen uitlokken. We hebben aandacht voor samenwerkend en zelfstandig leren door de diversiteit aan rollen (taken) en het gedifferentieerd aanbod. De gebruikte kijkwijzers dagen leerlingen uit om hun leerproces meer zelf in handen te nemen doordat ze hun leerroute, leertempo en de moeilijkheidsgraad kunnen kiezen in functie van hun eigen mogelijkheden en die van de groepsleden. Op deze wijze laat het GYMCONCEPT ons toe om in één periode gym binnen elke leseenheid zowel aan de bewegingsgebonden doelen (waaronder ALLE eindtermen gymnastiek) als aan de persoonsgebonden doelen te werken. Het GYMCONCEPT een mooie toepassing van de zelfdeterminatie-theorie (Deci &Ryan, 2000) waarin autonomie (zelfstandig werken en leren in groepjes), competentie (via uitdagende en aangepaste taken) en verbondenheid (door efficiënte samenwerking in groepjes) centraal staan.
35e BVLO Studiedag 5
Secundair onderwijs 2e en 3e graad – Sporthal Hogeschool Gent G Hoogspringen Lesgever: Frank Van Daele Hoogspringen is één van de springdisciplines die op school het meest wordt aangeboden. Toch is het vooral op organisatorisch vlak niet evident om een les hoogspringen voldoende intensief en attractief te maken. Binnen deze sessie wordt de methodische opbouw van hoogspringen aan de hand van een aantal functionele oefeningen overlopen. G Karate als waardenopvoeding en zelfverdediging Lesgever: Frank Van Troostenberghe en Joktan Willem Deze workshop is gericht naar leerlingen van 2e en 3e graad. We vertrekken vanuit een aantal reactie- en kampspelen waarin enkele specifieke basisvaardigheden van karate ingebouwd worden. Het eindresultaat zal een “gevecht” benaderen waarbij we gebruik maken van stoten, trappen en spontane vormen van verdediging. Door enkele kleine aanpassingen kunnen deze technieken ook gebruikt worden als zelfverdediging. In beide situaties wordt er gewerkt met partner (en niet tegen elkaar). Dit vergt een correcte attitude waarbij de leerlingen zich zowel psychisch als fysiek moeten beheersen. Door dit gevecht tegen zichzelf en het gevecht met de tegenstander zal de leerling tot een andere levenshouding komen. Bij zelfverdediging werken we met een rollenspel die beide partners optimaal moeten vertolken zodat ze beide kunnen verbeteren. Er wordt geleerd om: • een assertieve houding aan te nemen • zich weerbaar op te stellen • op een beheerste wijze om te gaan met agressie • door succeservaring zelfvertrouwen te ontwikkelen • respectvol met de partner om te gaan Bijzonder onderwijs – Sporthal Hogeschool Gent G Creatief omgaan met basisvorming Lesgever: Christine De Medts In onze dagelijkse klaspraktijk bewegingsopvoeding leggen wij nogal eens het accent op het zuiver motorische. Het is goed gelijktijdig aandacht te hebben voor het cognitieve én voor de attitudevorming, m.a.w. voor de competentie van onze kinderen. We hebben in deze werkwinkel vooral aandacht voor attitudevorming, die kan leiden tot creativiteit, expressiviteit, inventiviteit, spontaneïteit, kunnen genieten, kunnen spelen, improviseren… elk volgens zijn eigen kunnen. We werken vooral met waardevol, kosteloos materiaal en met muziek. Het wordt dus een actieve, creatieve doe-sessie! Theoretische sessies – Sporthal Hogeschool Gent G Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 1) Spreker: Annelies Bockstael, audiologe aan de Universiteit Gent Uiteenzetting betreffende de complexe factoren en voorwaarden die spraakverstaanbaarheid in schoolomgevingen en sportlokalen beïnvloeden. De werking van gehoor en stem zal beknopt uitgelegd worden en er zal stilgestaan worden bij de ‘medische’ gevolgen van slechte akoestiek in schoolomgevingen met name voor de stem. Tevens zal stilgestaan worden bij de relatie tussen spraakverstaanbaarheid in sportzalen en de akoestische eigenschappen van deze zalen, waarvan reverberatie en achtergrondlawaai de belangrijkste zijn. G Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 2) Spreker: Dominique Goven, Rockfon Uiteenzetting betreffende de begrippen akoestiek en spraakverstaanbaarheid gelinkt aan het belang van akoestiek in sporthallen, de huidige wetgeving hieromtrent en de parameters die een goede akoestiek bepalen. Tevens zal aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden aangeduid worden, hoe goede akoestiek in schoolomgevingen kan bekomen worden.
35e BVLO STUDIEDAG Inschrijvingsformulier
Uiterste inschrijvingsdatum is maandag 30 november 2009. Opgelet: het aantal inschrijvingen is beperkt! Gelieve via de website in te schrijven www.bvlo.be > Nascholing en vorming > Indien u niet online kan inschrijven, gelieve dan dit inschrijvingsformulier te bezorgen aan BVLO, Waterkluiskaai 16, 9040 Sint-Amandsberg, fax 09/229 31 20 of e-mail
[email protected]. Duidelijk invullen in drukletters aub! Naam: ....................................................................................................................................................................................................................... Voornaam: ............................................................................................................................................................................................................. Straat: ......................................................................................................................................... Nr.: ...................... Bus: ..............................
Overzicht programma 35e BVLO STUDIEDAG
Postcode: ................................ Gemeente: .............................................................................................................................................
ONTVANGST EN VERWELKOMING
9u-9u30
Tel/GSM: ................................................................................................................................................................................................................
Ontvangst (FPPW)
9u30-9u35 Verwelkoming door Dhr. Eric De Boever, Voorzitter BVLO vzw
E-mail: .........................................................................................................................................................................................................................
9u35-9u45 Algemene inleiding/situering studiedag door Prof. dr. Marc Maes, Voorzitter BVLO Oost-Vlaanderen
Lid BVLO
O Ja Lidnummer BVLO: ....................... O Nee
9u45-10u
Lid ISB
O Ja
Student
O Ja Hogeschool/Universiteit: ....................................................................................
Volgt de Winterstage
O Ja 2 daagse Winterstage van BVLO West
Toespraak Bruno Vanobbergen, Kinderrechtencommissaris
MODULE 1: GEMEENSCHAPPELIJK PLENAIR GEDEELTE
10u-10u45
Isabel Tallir, Benny Mertens, Veerle Vonderlynck: “Spel als ‘open’ omgeving?!”
10u45-11u
Pauze
11u-11u20
Prof. dr. David Kirk: “Models Based Practice in Physical Education: A Sustainable innovation through Sport Education in a UK primary school”
schrijft in voor de 35e BVLO Studiedag ‘De troeven van de LO op school’ Vul zelf uw dag in!!! Maak hiervoor uw 2 keuzes uit het aanbod voor de 2 modules! Vul de titel van uw sessie naar keuze in uit het aanbod. Geef ook een reservekeuze op.
11u25-11u45 Prof. dr. Matthieu Lenoir: “Coördinatie als bouwsteen van het motorisch leerproces” 11u45-12u
Toespraak MODULE 2 13u-14u15
MIDDAGPAUZE: 12u - 12u45 MODULE 2: WORKSHOPS 13u - 14u15
MODULE 3 14u30-15u45
Keuze Kleuterond.
1e gr. lager ond.
Zwemmen Dansen met kinderen
2e en 3e gr. 1e gr. 2e en 3e gr. lager ond. sec. ond. sec. ond. Acrogym
Hip Hop Gymnastiek: duo-dans “Naar leerling gestuurd onderwijs”
Bijzonder Theoretische sessies Ond. Danslabo
Bewegings- Rollen en Een portfolio Spring- Basketbal: Kijk opvoeding glijden in de bewegings- vaardig- uit: “Spel in kleuters turnzaal opvoeding in heden zicht“?! de lagere school
Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 1) Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 2)
MODULE 3: WORKSHOPS 14u30 - 15u45
Kleuterond.
1e gr. lager ond.
Kleuterdans
Zwemmen
Opbouw van Sherborne geleide spelen binnen de bewegingsopvoeding
2e en 3e gr. 1e gr. 2e en 3e gr. lager ond. sec. ond. sec. ond. Fair play Games
Het Gymconcept
Hoogspringen”
DoelRollen en Karate als glijden in de spelen: waardenturnzaal Speel het opvoeding en eens zelfverdediging creatief!
AFHALEN ATTEST: 16u
35e BVLO Studiedag 6
Bijzonder Theoretische sessies Ond. Omgaan met creatieve basisvorming
Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 1) Belang van goede akoestiek in sportlokalen (deel 2)
Reservekeuze Ik schrijf het juiste inschrijvingsbedrag van ................................................................................... euro over op rekeningnummer 446-9720001-62 van BVLO vzw met vermelding van “studiedag 2009 + naam deelnemer” Studenten
Deelnemers die ook de winterstage volgen Prijs = STUDIEDAG + WINTERSTAGE
Leden BVLO/ISB
€ 50
€ 20
€ 100
Niet-leden BVLO
€ 100
€ 50
€ 150
Deze prijzen gelden voor de volledige studiedag. Geen uitzonderingen: iedereen betaalt voor een volledige daginvulling! O Ik wens te betalen via factuur Facturatieadres: ....................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................................................................
Datum en handtekening
........../.........../...........
....................................................................................................................
Inschrijving is pas definitief na ontvangst van inschrijvingsformulier én betaling.
