Kerstsamenzang | 1
Programma Kerstsamenzang in de Franzözischer Dom te Berlijn Maandag 14 december 2015 Medewerking wordt verleend door: - Dr. Jürgen Kaiser, Französischer Dom - Ds. Wim in ´t Hout, Nederlandse Kerk in Berlijn - Age Freerk Bokma, orgel - Marisca Mulder, sopraan - Kinderkoor met kinderen van de Nederlandse School in Berlijn - De Nederlandse Kerk in Berlijn - Die Berliner Hugenotten Gemeinde - De Duits-Nederlandse Business Club - Nederlanders in Berlijn (online) Met dank aan - Jan Boeles (projectleider) - Ellen Bol-van den Hil (programmaboekje) Liedboek voor de Kerken 1973 (LvdK) Nieuwe Liedboek (NLB)
Foto voorpagina: Franzözischer Dom in der Schnee 2 | Kerstsamenzang
Inleidend orgelspel: Age Freerk Bokma speelt Franse kerstliederen, met als afsluiting “Quand Jesus a Naquit a Noël” (Midden in de Winternacht) van Claude Balbastre (1724-1799) Openingszang: Komt allen tezamen (Lied 477:1-4 NLB) - melodie: onzekere herkomst, tekst: naar ‘Adeste Fideles’, toegeschreven aan John Francis Wade vermoedelijk 18e eeuw, vertaling: C.B.Burger (str. 1,2, 4); Jan Willem Schulte Nordholt (str.3)
2. De hemelse eng’len riepen eens de herders weg van de kudde naar ‘t schamel dak. Spoeden ook wij ons met eerbied’ge schreden! Komt, laten wij aanbidden, komt, laten wij aanbidden, komt, laten wij aanbidden die koning. Kerstsamenzang | 3
3.
Het licht van de Vader, licht van den beginne, zien wij omsluierd, verhuld in ‘t vlees: goddelijk kind, gewonden in de doeken! Komt, laten wij aanbidden, komt, laten wij aanbidden, komt, laten wij aanbidden die koning.
4.
O kind, ons geboren, liggend in de kribbe, neem onze liefd’ in genade aan! U, die ons liefhebt, U behoort ons harte! Komt, laten wij aanbidden, komt, laten wij aanbidden, komt, laten wij aanbidden die koning.
Welkomstwoord door gastheer Dr. Jürgen Kaiser en door Ds. Wim in ´t Hout Samenzang: Hoe zal ik U ontvangen (Gezang 117:1,3,5 LvdK) melodie: Melchior Teschner (1584-1635) tekst: Paul Gerhardt (1607-1676)
4 | Kerstsamenzang
3 Ver van de troon der tronen en ’s hemels zonneschijn wilt G’ onder mensen wonen, der mensen broeder zijn. Met God wilt G’ ons verzoenen, Tot God heft G’ ons omhoog, en onder millioenen hebt Gij ook mij in ’t oog.
5 Zo diep waart Gij bewogen:
Gij daaldet van uw troon; uit god’lijk mededogen zocht Gij der mensen woon, Gij die de last der volken, hun plagen duizendvoud, wat niemand kan vertolken, in liefde omsloten houdt.
Samenzang: Nu daagt het in het Oosten (Lied 444: 1-5 NLB) melodie: Melchior Vulpius (1560-1615) –‘Christus der ist mein Leben’ tekst: Johannes Riemens Sr. allen:
Kerstsamenzang | 5
vrouwen 2. De duisternis gaat wijken van d’eeuwenlange nacht. Een nieuwe dag gaat prijken met ongekende pracht.
mannen 3. Zij, die gebonden zaten in schaduw van de dood, van God en mens verlaten begroeten ‘t morgenrood
vrouwen 4. De zonne, voor wier stralen nacht’lijk duister zwicht, en die zal zegepralen, is Christus, ‘t eeuwig licht!
allen 5. Reeds daagt het in het oosten, het licht schijnt overal: Hij komt de volken troosten, die eeuwig heersen zal.
Uit de Bijbel: Jesaja 9 1-6 (Nieuwe Bijbelvertaling) 1 Het volk dat in duisternis ronddoolt ziet een schitterend licht. Zij die in het donker wonen worden door een helder licht beschenen. 2 U hebt het volk weer groot gemaakt, diepe vreugde gaf u het, blijdschap als de vreugde bij de oogst, zij jubelen als bij het verdelen van de buit. 3 Het juk dat op hen drukte, de stok op hun schouder, de zweep van de drijver, u hebt ze verbrijzeld, zoals Midjan destijds». 4 Iedere laars die dreunend stampte en elke mantel waar bloed aan kleeft, ze worden verbrand, een prooi van het vuur. 5 Een kind is ons geboren, een zoon is ons gegeven; de heerschappij rust op zijn schouders. Deze namen zal hij dragen: Wonderbare raadsman, Goddelijke held», Eeuwige vader, Vredevorst. 6 Groot is zijn heerschappij, aan de vrede zal geen einde komen. Davids troon en rijk zijn erop gebouwd, ze staan vast, in recht en gerechtigheid, van nu tot in eeuwigheid. Daarvoor zal hij zich beijveren, de HEER van de hemelse machten.
Samenzang: Daar is uit ’s werelds duist’re wolken (Gezang 26: 1, 3, 4 LvdK) naar Jesaja 9 melodie: Johannes Gijsbertus Bastiaans 1868 tekst: Nicolaas Beets (1814-1903)
6 | Kerstsamenzang
3. Wat heil, een Kind is ons geboren, een Zoon gegeven door Gods kracht! De heerschappij zal Hem behoren, zijn last is licht, zijn juk is zacht. Zijn naam is ‘Wonderbaar’, zijn daden zijn wond’ren van genaad’ alleen. Hij doet ons, hoe met schuld beladen, verzoend voor ’t oog des Vaders treên.
4. O, Vredevorst, Gij kunt gebieden de vreed’ op aard’ en in mijn ziel! Doe alle volken tot U vlieden, dat al wat ademt voor U kniel! Des Heren ijver zal bewerken, Dat Hij de zetel, U bereid, met recht en met gericht zal sterken. Hem zij de lof in eeuwigheid! Kerstsamenzang | 7
Er is een roos ontloken (lied 473: 1-3 uit het Nieuwe Liedboek) 16e eeuw, melodie: Michael Praetorius 1609, tekst: Jan Wit, vrij naar ‘Es ist ein Ros entsprungen’ Marisca Mulder met orgelbegeleiding eerste en tweede couplet, allen derde couplet
2. Die roos van ons verlangen, dat uitverkoren zaad, is door de maagd ontvangen uit Gods verborgen raad. Maria was bereid, toen Gabriel haar groette in ‘t midden van de tijd. 8 | Kerstsamenzang
3. Die bloem van Gods behagen heeft, naar Jesaja sprak, de winterkou verdragen als allerdorste tak. O roos als bloed zo rood, God komt zijn volk bezoeken in ‘t midden van de dood.
Lezing kerstevangelie: Lukas 2: 1-14 Lector: Kathleen Dols (Nederlandse School in Berlijn) De geboorte van Jezus 1 En het geschiedde in die dagen, dat er een bevel uitging vanwege keizer Augustus, dat het gehele rijk moest worden ingeschreven. 2 Deze inschrijving had voor het eerst plaats, toen Quirinius het bewind over Syrië voerde. 3 En zij gingen allen op reis om zich te laten inschrijven, ieder naar zijn eigen stad. 4 Ook Jozef trok op van Galilea, uit de stad Nazaret, naar Judea, naar de stad van David, die Betlehem heet, omdat hij uit het huis en het geslacht van David was, 5 om zich te laten inschrijven met Maria, zijn ondertrouwde vrouw, welke zwanger was. 6 En het geschiedde, toen zij daar waren, dat de dagen vervuld werden, dat zij baren zou, 7 en zij baarde haar eerstgeboren zoon en wikkelde Hem in doeken en legde Hem in een kribbe, omdat voor hen geen plaats was in de herberg. De herders 8 En er waren herders in diezelfde landstreek, die zich ophielden in het veld en des nachts de wacht hielden over hun kudde. 9 En opeens stond een engel des Heren bij hen en de heerlijkheid des Heren omstraalde hen, en zij vreesden met grote vreze. 10 En de engel zeide tot hen: Weest niet bevreesd, want zie, ik verkondig u grote blijdschap, die heel het volk zal ten deel vallen: 11 U is heden de Heiland geboren, namelijk Christus, de Here, in de stad van David. 12 En dit zij u het teken: Gij zult een kind vinden in doeken gewikkeld en liggende in een kribbe.13 En plotseling was er bij de engel een grote hemelse legermacht, die God loofde, zeggende: 14 Ere zij God in den hoge, en vrede op aarde bij mensen des welbehagens.
Kerstsamenzang | 9
Samenzang: Komt verwondert u hier mensen (Lied 478:1, 2, 4 NLB) melodie: Gent 1856, tekst Oud – Nederlands Lied 1645
10 | Kerstsamenzang
2.
Ziet, hoe dat men met Hem handelt, hoe men Hem in doeken windt, die met zijne godheid wandelt op de vleugels van de wind. Ziet, hoe ligt Hij hier in lijden zonder teken van verstand, die de hemel moet verblijden, die de kroon der wijsheid spant. Ziet, hoe tere is de Here, die ’t al draagt in zijne hand.
4.
O Heer Jesu, God en mense, die aanvaard hebt deze staat, geef mij wat ik door U wensen, geef mij door uw kindsheid raad. Sterk mij door uw tere handen, maak mij door uw kleinheid groot, maak mij vrij door uwe banden, maak mij rijk door uwe nood, maak mij blijde door uw lijden, maak mij levend door uw dood!
Kerstsamenzang | 11
Samenzang: Nu zijt wellekome (Lied 476:1, 3, 4 uit het Nieuwe Liedboek) melodie: ’s-Hertogenbosch 1627, tekst: Oudnederlands lied, naar het Duitse ‘Syt willekommen Herre Krist’ uit de 14e eeuw
12 | Kerstsamenzang
3. Herders op de velde hoorden een nieuw lied, dat Jezus was geboren, zij wisten ’t niet. ‘Gaat aan gene straten en gij zult Hem vinden klaar. Bet’lem is de stede, daar is ’t geschied voorwaar.’ Kyrieleis. 4. Wijzen uit het oosten, uit zo verre land, zij zochten onze Here met offerand’. Ze offerden ootmoediglijk mirr’, wierook ende goud te eren van dat kinde, dat alle ding behoudt. Kyrieleis. Muzikaal intermezzo door kinderkoor met kinderen van de Nederlandse School Berlijn o.l.v. Kathleen Dols. Vleugel: Grace Hamaya.
Midden in de Winternacht
Vrede was er overal, wilde dieren kwamen Bij de schapen in de stal, en zij speelden samen. Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet Laat de citers slaan, blaast de fluiten aan Laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen: Christus is geboren!
allen:
Ondanks winter sneeuw en ijs bloeien de bomen, want het aardse paradijs is vannacht gekomen. Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet Laat de citers slaan, blaast de fluiten aan Laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen: Christus is geboren!
Midden in de winternacht, ging de hemel open. Die ons heil der wereld bracht, antwoord op ons hopen Elke vogel zingt zijn lied, herders waarom zingt gij niet Laat de citers slaan, blaast de fluiten aan Laat de bel, laat de trom, laat de beltrom horen: Christus is geboren!
Kerstsamenzang | 13
Als de lichtjes doven (Kinderen voor kinderen)
Op een slagveld klonk een stem, was van ver te horen Zong dat er in Bethlehem een kindje was geboren In die nacht zo stil en groot, zwegen de kanonnen Die zijn bij het morgenrood toch opnieuw begonnen
Kerstmis lijkt ons keer op keer vrede te beloven Maar kanonnen dreunen weer, als de lichtjes doven Kerstmis lijkt ons keer op keer vrede te beloven Maar kanonnen dreunen weer, als de lichtjes doven
Kerstmis lijkt ons keer op keer vrede te beloven Maar kanonnen dreunen weer, als de lichtjes doven Kerstmis lijkt ons keer op keer vrede te beloven Maar kanonnen dreunen weer, als de lichtjes doven
Kerstmis doet ons telkens weer beterschap beloven Laat dan deze ene keer het lichtje Het lichtje het lichtje niet meer doven
Kling klokje klingelingeling
Refrein Kling klokje klingelingeling Kling klokje kling Kling klokje klingelingeling Kling klokje kling
Laat de boodschap horen zingen d’eng’lenkoren Voor die blijde klanken Willen wij U danken Kling klokje klingelingeling Kling klokje kling Refrein
14 | Kerstsamenzang
Kindje geeft ons leven Laat een loflied schallen vrede voor ons allen Kling klokje klingelingeling Kling klokje kling Refrein
Laat de boodschap horen zingen d’eng’lenkoren Voor die blijde klanken Willen wij U danken
Kling klokje klingelingeling Kling klokje kling Kling klokje kling Kling klokje kling
Er is een kindeke geboren op aard’. Er is een kindeke geboren op aard’. ‘t Kwam op de aarde voor ons allemaal. ‘t Kwam op de aarde voor ons allemaal.
Er is een kindeke geboren in ‘t strooi. Er is een kindeke geboren in ‘t strooi. ‘t Lag in een kribje gedekt met wat hooi. ‘t Lag in een kribje gedekt met wat hooi.
‘t Kwam op de aarde voor ons allegaar. ‘t Kwam op de aarde voor ons allegaar. ‘t Wenst ons een zalig nieuwe jaar. ‘t Wenst ons een zalig nieuwe jaar.
Er is een kindeke geboren
Kerstgedachte - uitgesproken door Ds. Wim in ´t Hout Aansluitend korte stilte
Kerstsamenzang | 15
Muzikaal intermezzo: Ave Maria – (1865) Camille Saint-Saens (18351921) Orgel: Age Freerk Bokma Zang: Marisca Mulder Collecte: Ursula Engel van de Königin Luise Stiftung, vertelt over het project voor taalonderwijs in Turks en Engels aan kinderen van Syrische vluchtelingen in Iskenderun (Turkije). Samenzang: Hoor de eng’len zingen de eer (lied 481:1-3 NLB) melodie: Felix Mendelssohn Bartholdy 1809-1847, tekst: Willem Barnard naar ‘Hark! The herald angels sing’ (Charles Wesley)
16 | Kerstsamenzang
2.
Hij, die heerst op ’s hemels tron, Here Christus, Vaders Zoon, wordt geboren uit een maagd op de tijd die God behaagt. Zonne der gerechtigheid, woord dat vlees geworden zijt, tussen alle mensen in in het menselijk gezin. Hoor, de engelen zingen d’ eer van de nieuwgeboren Heer!
3.
Lof aan U die eeuwig leeft en op aarde vrede geeft, Gij die ons geworden zijt taal en teken in de tijd, al uw glorie legt Gij af ons tot redding uit het graf, dat wij ongerept en rein nieuwgeboren zouden zijn. Hoor, de engelen zingen d’ eer van de nieuwgeboren Heer!
Kerstsamenzang | 17
Samenzang: Ik kniel aan Uwe kribbe neer (Gezang 141:1-3 LvdK) melodie: Johann Sebastian Bach 1736, tekst: Paul Gerhardt (1607 – 1676)
2. Voor ik als kind ter wereld kwam, 3. Temidden van de nacht des Zijt Gij voor mij geboren. doods Eer ik een woord van U vernam, zijt Gij, mijn zon, verrezen. hebt Gij mij uitverkoren. O zonlicht, mild en mateloos, Voordat uw hand mij heeft geuw gloed heeft mij genezen. maakt, O zon die door het donker breekt werd Gij een kindje, arm en en ’t ware licht in mij ontsteekt, naakt, hoe heerlijk zijn uw stralen. hebt Gij U mij gegeven. 18 | Kerstsamenzang
Samenzang: Stille nacht (lied 483:1-3 NLB) melodie: Franz Gruber 1818, tekst: Johannes Yserinkhuysen, vrij naar Joseph Mohr ‚Stille Nacht, heilige Nacht‘
2. Hulp’loos Kind, heilig Kind, dat zo trouw zondaars mint, ook voor mij hebt G’ U rijkdom ontzegd, wordt G’ op stro en in doeken gelegd. Leer me U danken daarvoor. Leer me U danken daarvoor.
3. Stille nacht, heilige nacht! Vrede en heil, wordt gebracht aan een wereld, verloren in schuld; Gods belofte wordt heerlijk vervuld. Amen, Gode zij eer! Amen, Gode zij eer!
Afsluiting: door ds. Wim in ´t Hout
Kerstsamenzang | 19
Slotzang: Eer zij God in onze dagen (Lied 487:1-3 NLB) melodie: Frans Volkslied – ‘Les anges dans nos campagnes’, tekst: Willem Barnard
20 | Kerstsamenzang
2.
Eer zij God die onze Vader en die onze koning is. Eer zij God die op de aarde naar ons toegekomen is. Gloria in excelsis Deo. Gloria in excelsis Deo.
3.
Lam van God, Gij hebt gedragen alle schuld tot elke prijs, geef in onze levensdagen peis en vreê, kyrieleis. Gloria in excelsis Deo. Gloria in excelsis Deo.
Uitluidend orgelspel van Age Freerk Bokma met Toccata uit Symphony no 5 op.42 van Charles-Marie Widor (1844-1937)
Na afloop staat er voor iedereen een kop erwtensoep klaar, aangeboden door het van der Valk Hotel Berlin-Brandenburg. Van harte welkom!
Kerstsamenzang | 21
De Hugenoten Nederland werd tijdens de Tachtigjarige Oorlog een wijkplaats voor protestanten, die in veel Europese landen hun leven niet zeker waren. Een cruciale gebeurtenis was de Bartolomeüsnacht van 24 augustus 1572, waarbij in Frankrijk bijna alle leiders van de Hugenoten, zoals de Franse calvinisten zich noemden, werden vermoord. Lodewijk XIV verklaarde op 18 oktober 1685 allen, die openlijk het protestantse geloof beleden, vogelvrij: vanuit Frankrijk en de Zuidelijke Nederlanden (Wallonië) vluchtten twee- tot driehonderdduizend Hugenoten onder meer naar Nederland, Pruisen, Engeland en de latere Verenigde Staten. In Nederland werd door de Hugenoten de Franstalige Waalse Kerk opgericht. Zij werden warm verwelkomd door Stadhouder Willem III, de Europese tegenspeler van Lodewijk XIV. Van meet af aan hebben de Waalse Kerken deel uitgemaakt van de Nederlandse Hervormde Kerk. Tegenwoordig bestaan er nog 14 Waalse kerken, waaronder een in Haarlem, een in Amsterdam en een in Dordrecht. Deze kleine gemeenschappen zijn verenigd in een zelfstandige groep binnen de Protestantse Kerk in Nederland en hanteren de Franse taal in hun kerkdiensten. Koningin Wilhelmina hield zich aan de riten van de Waalse Kerk en bij officiële religieuze plechtigheden van de Oranjes, wordt nog altijd “À Toi la Gloire “ gezongen. Hugenoten, die voor de vervolgingen naar Berlijn gevlucht waren, sloten zich in de Französicher Kirche aaneen. Toen Lodewijk de Veertiende met het Edict van Fontainebleau het protestantse geloof verbood, reageerde de Brandenburgse keurvorst Friedrich Wilhelm daarop met het Edict van Potsdam. Deze verordening verzekerde de Hugenoten een ruimhartige opname in Brandenburg-Pruisen. Rond 20.000 mensen gingen op deze uitnodiging in. Van 1701 tot 1705 bouwde de gemeente haar eerste kerkgebouw aan de Gendarmenmarkt, nu de Französicher Dom. Begin 1800 vormden de Hugenoten bijna een derde van de Berlijnse bevolking. Franse namen herinneren aan deze tijd; van de vele Chaussees, het Charité ziekenhuis, tot de namen van politici als Thomas de Mazière en Thilo Sarrazin. Vandaag de dag telt de inmiddels Duitstalige gemeente ruim 700 leden, verspreid over heel Berlijn en omgeving. Zij vormt daarmee de grootste gereformeerde kerkenkring in Berlijn-Brandenburg. Sinds 1994 bestaat de weer een Franstalige afdeling, waar Franstalige Afrikanen deel van uitmaken. Berlijn, 26 oktober 2015, Attie Caspers-Boon 22 | Kerstsamenzang
Kerstsamenzang | 23
Sopraan: Marisca Mulder De Nederlandse sopraan Marisca Mulder studeerde zang en viool aan het Conservatorium van Groningen en voltooide haar studie solo zang met onderscheiding bij Mya Besselink aan het conservatorium te Maastricht. Ze won prijzen op het Koningin Elisabeth Concours te Brussel en het Cristina Deutekom Concours in Enschede. Direct na haar studie werd ze gecontracteerd door de operastudio van de Bayerische Staatsoper München, waar ze debuteerde als Taumännchen in Hänsel und Gretel en door Wolfgang Sawallisch werd uitverkoren voor een tournee door Japan. Vervolgens werd ze eëngageerd door de Staatsoper Kassel, waar ze een omvangrijk repertoire opbouwde met rollen als Pamina in Die Zauberflöte, Norina Don Pasquale, Gilda Rigoletto en Sophie Der Rosenkavalier. Met deze rollen was ze regelmatig te gast bij de operahuizen van o.m. Essen, Bonn, Mannheim, Frankfurt, Amsterdam en Stuttgart. Aan het Erfurter Theater zong ze recent rollen als Violetta in La Traviata, Mimì La Bohème, Lìu Turandot, Desdemona Othello, Contessa in Le nozze di Figaro, Vitellia in La clemenza di Tito, Tatjana Eugen Onegin en Rusalka in de gelijknamige opera. Op de concertpodia gaf ze o.m. een Schubert-recital voor de RAI in Venetië, trad ze op in recitals van de Munt in Brussel en het Concertgebouw in Amsterdam, tijdens het Chopin Festival in Essen en zong het Weihnachtsoratorium in Gasteig in München. Zij werkte met dirigenten als Riccardo Chailly, Yannick Nézet-Séguin, Ingo Metzmacher, Edo de Waart en Adam Fischer in de regies van o.a. Willy Decker, Richard Jones, Andreas Homoki, Gabriele Rech, Peter Greenaway en Istvan Szabó.
24 | Kerstsamenzang
Organist: Age Freerk Bokma Age-Freerk Bokma studeerde orgel aan het Prins Claus Conservatorium in Groningen bij Theo Jellema. Na zijn Bachelor examen in 2004 studeerde hij verder aan de Universität der Künste in Berlijn bij Leo van Doeselaar, Erwin Wiersinga en een semester bij Paolo Crivellaro. In 2010 behaalde hij zijn “Konzertexamen” cum laude. Tijdens zijn studie bezocht hij masterclasses bij o.a. Wolfgang Zerer, Ton Koopman, Olivier Latry en Zsigmond Szathmáry. Als solist trad hij onder meer op in Duitsland, Frankrijk, Denemarken, Zweden en Finland.
Kerstsamenzang | 25
De Nederlandse kerk in Berlijn De Nederlandse kerk in Berlijn wil een ‘huis voor de ziel’ zijn en tevens een open geloofsgemeenschap. Met het eerste wordt bedoeld dat er zorg is voor het levensverhaal van mensen. Mensen hebben veel te vertellen als het om hun leven gaat. Een mens leeft tussen angst en verlangen. En iemand is het levensverhaal dat hij of zij leeft. Het draait niet allereerst om wat iemand heeft, maar om wie iemand is. Hier is mijn zorg als predikant/ geestelijk verzorger op gericht. Met het tweede wordt bedoeld dat iedereen welkom is, ongeacht uit welke traditie. Het begrip ruimte speelt een grote rol: ruimte voor verschillende wijzen van geloven, ruimte voor een eigen geestelijke weg. Daarom staan plechtigheden als doop, huwelijks- en uitvaartdiensten ook open voor anderen die niet direct betrokken zijn bij onze gemeente en kunnen ook zij van onze diensten gebruik maken. U kunt u dan richten tot het volgende email adres:
[email protected] Onze gemeenschap behoort tot de Nederlandse kerk in Duitsland (NKiD), die door heel Duitsland op verschillende plaatsen aanwezig is. Voor sommigen een ‘thuis in den vreemde’, voor anderen een brugfunctie naar de Duitse kerk. Qua identiteit is ze te vergelijken met de protestantse kerk in Nederland (PKN), maar wel met een eigen (buitenlands) karakter. Elke derde zondag van de maand wordt er om 11.30 uur een dienst of viering gehouden in de Hugenottenkirche, Joachim-Friedrich-strasse 4 in Berkun-Halensee. Na afloop wordt koffie en thee geschonken en is er een gezellig en echt hollands samenzijn. U bent hier van harte welkom!
www.nederlandse-kerk.de
26 | Kerstsamenzang
Onderwijs aan kinderen van Syrische vluchtelingen in Turkije In 2012 werd de Berlijnse vereniging Jusur-Brücken e.V. op initiatief van een lerares van de school van de Koningin Luise Stiftung opgericht. Haar echtgenoot is Syriër. Doel is kinderen van Syrische vluchtelingen, democratisch en gratis onderwijs aan te bieden. De school is gevestigd in Iskendrun, niet ver van de Syrische grens. Inmiddels krijgen nu al 800 kinderen van de eerste tot de negende klas, vijf dagen in de week les van eveneens gevluchte Syrische leerkrachten. Belangrijk is dat de scholieren les krijgen in het Engels en het Turks, wat van groot belang is voor hun toekomst in de regio en bij terugkeer naar Syrië. Erg goed is dat de kinderen buiten schooltijd toegang hebben tot workshops met kunstzinnige vorming en muziek. Veel kinderen worden begeleid bij het omgaan met traumatische ervaringen. Het is fantastisch te zien met welke energie en motivatie deze kinderen tot bloei komen. www.jusur.de
Kerstsamenzang | 27
De Nederlandse school in Berlijn De Stichting Nederlandse Taal en Cultuur is in 1993 opgericht met als doel “…het verzorgen van Nederlandse taal- en cultuurlessen voor in Berlijn wonende Nederlandstalige kinderen en/of kinderen met de Nederlandse nationaliteit… in de ruimste zin van het woord,” met andere woorden: het organiseren van de ‘Nederlandse school’ in Berlijn. Onze school kent een aantal uitgangspunten die in hoge mate onze identiteit bepalen: - eerbiediging van iedere geloofsovertuiging of levensbeschouwing; - gelijkwaardigheid van alle leerlingen; - respect voor (culturele) verschillen: geen discriminatie of uiting van racisme.
Schooluitstapje 2013
De ‘Nederlandse-school’ in Berlijn biedt primair onderwijs aan, van groep 1 t/m groep 8. Het leerlingenaantal is de afgelopen zes jaar gegroeid van 45 leerlingen in het schooljaar 2008-2009 naar 109 dit schooljaar. Er zijn acht leerkrachten aan de school verbonden en er wordt les gegeven op twee locaties: de Comenius Schule in Berlijn-Wilmersdorf en de Christburger Grundschule in Prenzlauer Berg. Een gelegenheidskoor van de Nederlandse school heeft voor deze viering in de Französischer Dom enkele kerstliederen ingestudeerd. 28 | Kerstsamenzang
Zondagsbrunch Iets te vieren, of gewoon een gezellig samenzijn met familie, vrienden of kennissen? Bijna iedere zondag organiseert Hotel van der Valk Berlijn Brandenburg een Zondagsbrunch met muzikale begeleiding. kunt u genieten van warme en koude specialiteiten uit de internationale en regionale keuken. Kijkt u op onze website voor de brunch kalender: www.vandervalk.de/berlin incl. 1 glas sekt en koffie, thee en warme chocolademelk naar believen. Kinderen tot en met 12 jaar betalen 50%. Wij hopen u binnenkort te mogen verwelkomen. Wij wensen u een mooie kerst tijd en alvast een gelukkig nieuwjaar.
“Kerst in Hotel Van der Valk Berlin Brandenburg”
Kerstsamenzang | 29
Made in Holland | Hollandse plantjes vallen in goede aarde Plantencentrum Der Holländer is een begrip in Berlijn. Vijf jaar voordat de Berlijnse muur verdween, zette ondernemer Godfried Seelen tegenover het Olympisch stadion zijn inmiddels beroemde tuincentrum neer. Alles wat prominent is in de Duitse hoofdstad is hier langs geweest. In 1995 kwam er nog een tweede filiaal in stadsdeel Treptow bij. De klanten van Der Holländer komen vooral uit het midden- en hogere segment. Onder hen bevinden zich hotels, restaurants, de Berlijnse jetset en ambassadeurs uit de hele wereld. De Nederlandse ambassade in Berlijn bijvoorbeeld staat vol met planten van Der Holländer. Am Olympiastadion Trakehner Allee 1a 14053 Berlin Am Treptower Park 71 12435 Berlin Website/Onlineshop: www.der-hollaender.de
30 | Kerstsamenzang
Kerstsamenzang | 31
32 | Kerstsamenzang
