L.S. Na maanden vrijwillig weekeindwerk is het zo ver. Zowel het brouwerij-mouterijgebouw als het interieur van de museumherberg kregen een grondig opfrisbeurt door een vaste kern van vrijwilligers, waarvan sommigen, én niet in het minst hun partners, versteld stonden van hun eigen handigheid. De brouwerijmouterij werd een nieuw fris ‘ossenbloedrood’ jasje aangemeten en een deel van het brouwerijmaterieel, in het bijzonder het houten gereedschap, kreeg een conserverende onderhoudsbeurt. De museumherberg werd aan de buitenkant opnieuw in een wit kleed aangetrokken en binnenin werden de nodige herstelllings- en verbeteringswerken uitgevoerd. Een grondige kuis- en schilderbeurt hebben de bekende ‘bruine kroeg’ bovendien voor altijd van zijn nicotinegeur en -kleur verlost, én dit zonder ook maar enigszins aan gezelligheid in te boeten, integendeel! Om u daarvan te gewissen staat de deur van de museumherberg – na een tijdelijke sluiting van 15 maanden – immers sinds 8 juli jl. weer permanent open. Met Francine Dewancker als de nieuwe gastvrouw wacht u niet alleen een gezellig kader maar ook een warm onthaal. De kandidaatstelling van Francine, die - zoals u verder in deze Brouwbulletin kan lezen - kan bogen op een jarenlange ervaring in de horecasector, was voor ons als erfgoedvereniging én beheerder van het Mout- & Brouwhuis de Snoek, immers een hemelse beloning. Onze betrachting om het Mout- & Brouwhuis de Snoek, dé enige nog volledig bewaarde 19de-eeuwse brouwerij-mouterij in Vlaanderen, Nederland, Wallonië en Frans-Vlaanderen, op eigen kracht (lees: louter en alleen van vrijwilligers) behalve voor groepen ook opnieuw voor individuele bezoekers open te stellen, werd hiermee ingelost. De publieke toegankelijkheid van dit open-monument is opnieuw voor enkele jaren verzekerd, net als de belangrijke bewustmakingsrol die dit brouwindustrieel monument omwille van zijn uitzonderlijke uniciteit ons inziens moet spelen. Het financieel gezond houden van dit cultuurbedrijfje is omwille van de jaar na jaar stijgende beheerskost en door het uitblijven van overheidswege van een verhoopt stimuleringsbeleid evenwel geen sinecure. U kan evenwel een belangrijk verschil maken. Om ons in onze betrachting te steunen,
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 1 / 13
moet u enkel kiezen voor enkele uren onthaasting door individueel of in groep een bezoek te brengen aan het Mout- & Brouwhuis de Snoek en bij wijze van afsluiter bij een gezellige babbel met Francine een blonde of donkere ‘Snoek’ te drinken in de museumherberg. U doet er uzelf én ons én het erfgoed in Vlaanderen een zeer groot plezier mee. Alvast bedankt, én proost!
[ F.B. ]
Zondag 28 augustus 2011 om 15.15 u - Feest van Sint-Arnold in het Mout- & Brouwhuis de Snoek in Fortem (Alveringem)
WESTHOEK-MONUMENTEN vzw
Naar jaarlijkse traditie organiseert het Mout- & Brouwhuis de Snoek ook dit jaar zijn Feest van Sint-Arnold. Dit jaar heeft het museum-vande-dorst misschien nog meer reden tot vieren dan de voorbije jaren. Dit jaar bestaat de erfgoedvereniging Westhoek-Monumenten vzw, die de vml. brouwerij-mouterij De Snoek van de familie Derickx in erfpacht heeft en sinds 1994 een nieuwe toekomst geeft als het Mout& Brouwhuis de Snoek, immers 25 jaar. Bovendien is de vrijwilligersvereniging er na een moeilijke periode opnieuw in geslaagd om de museumherberg opnieuw open te stellen en bijgevolg ook het individuele museumbezoek te herorganiseren. Het Mout- & Brouwhuis de Snoek heeft immers geen bezoldigd personeel en moet dus telkens opnieuw creatief zijn in het zoeken van beheersoplossingen.
Om dit te vieren heeft het Mout- & Brouwhuis de Snoek niemand minder dan de heer Jan PEUMANS, Voorzitter van het Vlaams Parlement én dus de eerste burger van Vlaanderen, uitgenodigd als gastspreker. Ook de heer Paul BREYNE, gouverneur van West-Vlaanderen, heeft toegezegd om op dit feest aanwezig te zijn. De aanwezigheid van beide personaliteiten onderlijnt het belang van de onverdroten inzet, én dit sinds 1986, van een groepje vrijwilligers voor het daadwerkelijke behoud van een effectief grensoverschrijdend unieke brouwindustriële site. Tijdens dit feest wordt naar jaarlijkse gewoonte een nieuwe uitgave in de eigen monografieënreeks Het Vlaams brouwbedrijf in historisch perspectief voorgesteld. Onder de titel “HET GERIEF VAN DE BIERBROUWER” handelt deze 16de monografie over de zeer vele producenten van brouwerijmachines en -benodigdheden die er destijds in Vlaanderen, Brussel en Wallonië waren.
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 2 / 13
Iedereen-met-een-hart-voor-de-Snoek is op dit feest welkom. Daar het Feest van Sint-Arnold omwille van zijn hoogdagkarakter op de privébinnenkoer van het Mout- & Brouwhuis de Snoek doorgaat, vragen wij u uw aanwezigheid vooraf (d.i. vóór 26 augustus a.s.) per e-post mee te delen aan de heer Bernard Duflou, secretaris van de vereniging (
[email protected]). Na het officiële gedeelte is er de mogelijkheid om te tafelen met Sint-Arnold. Wie aldus wenst te genieten van een overheerlijke barbecue in een authentiek 19de-eeuws brouwerijkader, kan dit door zich hiervoor voorafgaandelijk (d.i. vóór 25 augustus a.s.) in te schrijven door 15,00 EUR (leden van Westhoek-Monumenten & de Gilde van Sint-Arnold) of 20,00 EUR (voor niet-leden) – kinderen <12 jaar 10,00 EUR – over te schrijven op het rekeningnummer 476-621616108 van Westhoek-Monumenten vzw, Fortem 40, 8690 Alveringem. Betaling geldt als inschrijving. Voor meer informatie bel het telefoonnummer 0496 100708 (na 18.00 uur) of mail naar
[email protected] of naar
[email protected] of naar
[email protected].
Het totale PROGRAMMA VAN HET FEEST VAN SINT-ARNOLD ziet er als volgt uit: 9.00 u. (tot 12.30 u) - Flessen- en bierattributenmarkt op het pleintje voor het Mout- & Brouwhuis de Snoek 15.15 u. – Officieel gedeelte met voorstelling van de 16de monografie
Ontvangst genodigden op binnenkoer van de brouwerij (ingang achterzijde toren) Verwelkoming door de heer Chris Vandewalle, Deken van de Gilde van Sint-Arnoldus Muzikale intermezzo door Marie Becuwe Panelgesprek en toelichting bij de nieuwe monografie (moderator: Chris Vandewalle) Muzikaal intermezzo door Cornelia Becuwe Toespraak door de voorzitter van Westhoek-Monumenten Frank Becuwe Muzikaal intermezzo door Marie Becuwe Toespraak door de gastspreker, de heer Jan Peumans, Voorzitter van het Vlaams Parlement Muzikaal intermezzo door Cornelia Becuwe Slotwoord en uitnodiging tot de receptie door de heer Paul Breyne, Gouverneur van WestVlaanderen. Bierreceptie
17.30 u. - Tafelen met Sint-Arnoldus
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 3 / 13
Barbecue met warme beenham, kippeboutje, ribbetje, … en groentjes en aardappelen in de pel Wij hopen u alvast te mogen begroeten op ons Feest van St.-Arnold aan de Fortemse bierkaai. [F.B.]
Jaarlijkse daguitstap EEN BROUWERIJ EN EEN FORT IN BREENDONK. Kennismaking met brouwerij Duvel-Moortgat ( Breendonk-Puurs), met het fort van Breendonk(Breendonk-Willebroek) en met Klein-Willebroek. Cultuurhistorische daguitstap op zaterdag 24 september 2011. Programma 8.00 Vertrek aan het Mout- en Brouwhuis “De Snoek”, Fortem 40, 8690 Alveringem. 1.
VAN “DE SNOEK” NAAR BROUWERIJ DUVEL-MOORTGAT
1.1. 1.2.
Rit door het natuur- en cultuurlandschap van West- en Oost-Vlaanderen, via E40, E17 en N16 Rit door Puurs in Klein Brabant, meer bepaald door het centrum van zijn deelgemeenten: Puurs, Kalfort, Liezele (het Fort van Liezele) en Breendonk. Bezoek aan de brouwerij Duvel-Moortgat – 11.00 uur Weinig mensen weten het. Hier wordt de enige echte Duvel gebrouwen. Dit goddelijk vocht stroomt al decennia lang uit de brouwketels. Er is zelfs een 42 km lange Duvelfietsroute die je laat kennismaken met het brouwproces. De goddelijke Duvel (goudblond, 8,5%) is bij iedereen bekend. De Kleine of ‘groene’ Duvel (blond, 7,5%) is dat heel wat minder en is enkel te verkrijgen in de onmiddellijke omgeving van de brouwerij. De bijnaam ‘groene Duvel’ heeft het bier te danken aan het groene etiket op de fles. Ook daarin verschilt de Kleine Duvel van de echte; er zit maar 25cl in een flesje. Het bezoek ziet er als volgt uit: 11.00 Film over de brouwerij 11.15 Rondleiding 12.15 Schenkinitiatie. Hoe een Duvel inschenken? “Wil je optimaal van Duvel genieten, dan schenk je je bier best volgens de regels.” 12.30 Twee degustaties, picknick (zelf meebrengen!) en bezoek aan de shop “Duvel Moortgat”.
1.3.
2.
(BREENDONKDORP 66, BREENDONK.)
VAN BROUWERIJ DUVEL-MOORTGAT NAAR HET FORT VAN BREENDONK (WILLEBROEK)
2.1. 2.2.
Rit naar de andere zijde van de A12, thans de grens tussen Puurs en Willebroek Bezoek aan het Fort van Breendonk – 13.30 uur Het Fort van Breendonk maakt deel uit van de tweede fortengordel rond Antwerpen, waartoe ook het Fort van Liezele behoort, die de stad moest beschermen tijdens de Eerste Wereldoorlog…. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte de Duitse bezetter het fort als gevangenis en doorvoerkamp voor politieke gevangenen en verzetslui. Het kampregime verschilde nauwelijks van dat van een concentratiekamp. Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 4 / 13
In 1947 werd het fort tot Nationaal Gedenkteken uitgeroepen. De herinnering aan wat er gebeurd was, moest en zou blijven duren. 3.
VAN HET FORT VAN BREENDONK NAAR KLEIN-WILLEBROEK
3.1. 3.2.
Rit door het centrum van Willebroek Bezoek aan het Museum Sashuis (gratis en facultatief) en namiddagpauze aan ‘Brasserie Zeezicht’ Het voormalige vissersgehucht Klein Willebroek met zijn idyllische jachthavens en Quasi ondoordringbare natuurgebieden wordt wel eens het “Willebroekse Friesland” genoemd. Het huidige Sashuis werd kort na 1608 gebouwd na de vernieling van het vorige. Het onderging meerdere verbouwingen. Het kanaal Brussel-Rupel, vroeger bekend als de Vaart van Willebroek, werd kort na 1550 gegraven. De restauratie van het Sashuis en de heraanleg van het Sasplein, werden op het einde van de tachtiger jaren beëindigd. Met zijn omgeving is het beschermd als dorpsgezicht. Het fungeert nu als het toeristisch info-kantoor van Willebroek. Je leert er meer over de Willebroekse Vaart en de lokale geschiedenis. Het Sashuis, de gezellige terrasjes en het historisch ophaalbrugje ogen erg aantrekkelijk.
4.
VAN KLEIN-WILLEBROEK NAAR DE “DE SNOEK”
4.1. Rit door het centrum van Ruisbroek, vijfde en laatste deelgemeente van Puurs, met Museum De Bres, naar aanleiding van de waterramp van januari 1976. 4.2. Rit terug door het natuur- en cultuurlandschap van Oost- en West-Vlaanderen, via E17 en E40. 4.3. Aankomst in Alveringem aan het Museum van de Dorst, Mout- en Brouwhuis “De Snoek”. Aankomst voorzien rond 19.00 uur.
het N16,
Een vrijblijvende optie is dat er na de uitstap een (al dan niet) warm avondmaal genuttigd wordt in een van de eetgelegenheden in Alveringem
Wie wenst deel te nemen aan deze cultuurhistorische uitstap, raden we aan dit zo vlug mogelijk te laten weten en het deelnamebedrag van 40,- euro (voor de leden) of 45,- euro (voor de niet-leden) over te schrijven op het rekeningnummer 476-6216161-08 van Westhoek-Monumenten, Fortem 40, 8690 Alveringem. In deze prijs zijn de toegangsgelden, de degustaties en de externe gids begrepen. Daar er maar 32 deelnemersplaatsen zijn, geldt de betaling als inschrijving.
G.V.]
Noteer ook: Vrijdag 18 november 2011 om 20.00 u – voordracht over het moutbedrijf in Vlaanderen door Frank Becuwe in het Mout- & Brouwhuis de Snoek. Over deze en nog andere activiteiten dit jaar wordt u uitgebreider geïnformeerd in de derde Brouwbulletin van 2011.
… en uit het aanbod van onze ‘buren’: Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 5 / 13
Tentoonstelling: Proost! Bier uit Roeselaarse Brouwerijen Tentoonstelling over de lokale brouwerijen en biercultuur. Te bezoeken van 1 augustus tem 1 november enkel tijdens de openingsuren van de leeszaal [ma en woe: 9u-12u en 13u-18u (woe: 17u)]. Een organisatie van de Dienst Archief in de Foyer van het Stadsarchief, Botermarkt 3, Roeselare. Info via T 051 26 22 40 en E
[email protected]. Tentoonstelling: Hop en Gezondheid Het is algemeen geweten dat hop een onmisbaar ingrediënt is bij het brouwen van bier, de kennis over hop als medicinale plant is minder gekend. Deze tentoonstelling belicht veelzijdige de geneeskundige krachten van hop. Te bezoeken tem 25 september in het Hopmuseum, Gasthuisstraat 71 te Poperinge. Openingsuren: di-vrij 10u-18u en zat, zon en feestdagen 14u-18u. De toegangstickets tot het museum geven ook recht tot een bezoek aan deze expo. Info via T 057 57 33 79 22 en E
[email protected].
[F.B. , B.D., R.V. & G.V.]
Op weg naar de achtste hemel? Een nieuwe trappist? Op 16 juni 2011 werd in Godeswaersvelde, in de abdij van de Katsberg (Mont des Cats), een nieuw bier voorgesteld. Op het etiket staat vermeld: Mont des Cats, bière trappiste. Het bier is ontwikkeld en gebrouwen in de trappistenabdij van Scourmont, zeg maar in Chimay.
Een aandachtig proever zal op het etiket het officiële trappistenlogo niet vinden. Voor het behalen van dit logo moet het bier gebrouwen worden binnen de eigen kloostermuren of in de nabijheid van de abdij en moeten de winsten naar caritatieve doeleinden gaan. De kaas die de paters van de Mont des Cats maken heeft wel het keurmerk van de trappisten. Het is de Internationale Vereniging Trappist (IVT) die het keurmerk toekent. Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 6 / 13
Eind 19de eeuw bezat de abdij een bloeiende kaasmakerij en brouwerij maar deze is door het oorlogsgeweld van 1914-1918 volledig verwoest en werd niet meer terug opgebouwd. Er doen geruchten de ronde dat de abdij toch overweegt om in de toekomst een brouwerij op te richten en dan zelf te brouwen.
Bierkenners, zoals Danny Van Tricht, zijn echter formeel: Mont des Cats, bière trappiste is geen achtste trappist. Wat de trappisten betreft dienen we het dus op zeven te houden. Momenteel hebben we volgende trappistenbieren: La Trappe uit Nederland, en dan mooi verdeeld in België voor Wallonie tekenen Chimay, Orval en Rochefort present en in Vlaanderen staan Achel, Westmalle en Westvleteren garant voor deze lekkere bieren. [B.D.]
De Etablissement Jacques Piedboeuf in Jupille De ETABLISSEMENTS JACQUES PIEDBOEUF (fig.) in Jupille gingen terug tot het constructieatelier dat Jacques Pascal Piedboeuf omstreeks 1805 in Jupille voor de bouw van stoomketels oprichtte. Tussen 1843 en 1854 bouwden de Ateliers Piedboeuf in Jupille ook stoomboten. In 1833 startte hij samen met zijn zonen Jacques en Jean Pascal Piedboeuf een tweede stoomketelmakerij op in Aix-la-Chapelle. In de daaropvolgende jaren diversifieerden zij hun productie en richtten zij ook fabrieken op in Duitsland. In Aken werd in 1845 een fabriek voor pletmachines opgestart en in Düsseldorf werd in 1857 een stoomketelfabriek en in 1873 een buizenfabriek opgericht. Lange tijd wist de familie Piedboeuf voor haar diverse vestigingen, die ze in 1897 in de naamloze vennootschap Jacques Piedboeuf onderbracht, een belangrijk deel van de markt te controleren. In 1927 ging de ketelfabriek Piedboeuf in Düsseldorf uiteindelijk toch een fusie aan met haar concurrenten. Uiteindelijk hield ook de ketelfabriek in Jupille op te bestaan(1). Op het einde van de 19de eeuw bouwde Théodore Piedboeuf, kleinzoon van de stichter, de brouwerij van zijn schoonouders in Jupille uit tot de gerenommeerde brouwerij Piedboeuf. In 1986 ging deze bekende brouwerij op in de N.V. ArtoisPiedboeuf Interbrew(2).
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 7 / 13
Van Piedboeuf werd omstreeks 1902 een stoomketel van 6 atm. geplaatst in de Nouvelle Brasserie S.A.(3) in Zottegem. De Brugse brouwerij-mouterij L’Aigle (De Meulemeester & Cie) was uitgerust met twee Piedboeuf-warmwaterketels, die elk een oppervlak van 100 m² hadden(4). In de brouwerijmouterij Desplenter in Dentergem werd in 1956 een Piedboeuf-stoomketel uit 1901 geplaatst die
voorheen in de brouwerij Wagon(5) in Wieze stond(6). Een Piedboeuf-stoomketel stond eveneens opgesteld in de brouwerij-mouterij Louwaege(7) in Kortemark en in de brouwerij Dendria(8) in Onkerzele. Van Piedboeuf stonden omstreeks 1925 zes generators en zes stoomoververhitters in de Brasserie de Haecht in Haacht(9). De Leuvense brouwerij Artois was omstreeks 1925 uitgerust met ondermeer drie Piedboeuf-generatoren(10). Noten (1) Becuwe 2009a: 177. (2) Kurgan-van Hentenrijk, Jaumain & Montens m.m.v. Puissant & Heirwegh (ed.) 1996: 511-513. (3) Ook de brouwerij De Smet & De Cock genaamd, voorheen de brouwerij Noyé. (4) Le Petit Journal du Brasseur, 34, 1926, 1384: 948. (5) Ook brouwerij St.-Joseph genaamd. (6) De Piedboeuf-stoomketel (nr. 8000, jaar 1901, verwarmingsoppervlakte 30 m², zegeldruk 6 atm.) werd er geplaatst ter vervanging van de oude Mahy-stoomketel (P.A.Brugge, A3/A5/A7 -GB/1997-96-b). (7) Piedboeuf-stoomketel nr. 9341, 1910, druk 12 kg/cm², verwarmingsoppervlak (P.A.Brugge, A3/A5/A7GB/2004-90-h). (8) De Piedboeuf-stoomketel had een verwarmingsoppervlakte van 120 m² en een druk van 12 atm. (: De Ro 2005: 194). (9) Le Petit Journal du Brasseur, 35, 1925, 1317: 223. (10) Le Petit Journal du Brasseur, 35, 1925, 1328: 574.
Geciteerde literatuur
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 8 / 13
Becuwe F. 2009a – In de ban van Ceres. Klein- en grootmaalderijen in Vlaanderen (ca. 1850 – ca. 1950), Brussel, V.I.O.E., Relicta-monografie nr. 3: 293 pp. Kurgan-van Hentenrijk G., Jaumain S. & Montens V. m.m.v. Puissant J. & Heirwegh J. (ed.) 1996 – Dictionnaire des Patrons en Belgique. Les hommes, les entreprises, les reseaux, Brussel, 729 pp. [F.B. ]
In een overvolle gelegenheid verovert een man met de grootste moeite een pils. Er is nergens meer plaats. Hij neemt een slok van zijn pilsje en zet het glas op de piano. Plotseling ziet de man dat een aapje, blijkbaar van de pianist, zijn handjes in zijn glas zit te wassen. "Hé", brult hij naar de pianist, "er zit een aap zijn poten in mijn pils te wassen". De pianist kijkt de man bereidwillig aan en roept noest doorspelend terug : "Die ken ik niet, zing eens een stukje voor, voor de wijs." P.S. Kent u goeie biermoppen, stuur ze dan door met vermelding ‘biermoppen’ naar
[email protected]. Wij nemen ze graag in onze nieuwsbrief op.
[F.B.]
Francine Dewancker, De nieuwe uitbaatster van de museumherberg ’t Brouwershof van het Mout- & Brouwhuis de Snoek. Een korte biografie (Interview dd. 6 juli 2011) Francine is geboren te Krombeke in jan. 1949 Krombeke. Ze is de oudste van vier meisjes. Haar tweelingszussen zijn van 1951 en de jongste volgde in 1960. Na haar 3de handel bij de Penitenten in Poperinge moest ze thuis blijven om moeder te helpen, zoals vroeger veel het geval was voor de oudste van het gezin. Thuis had moeder een winkel van voedingswaren en papierwaren te Krombeke op de ‘platse’. Moeder had hulp nodig, en het was toen geen mode van meiden in huis. Francine heeft met deze beslissing nooit echt vrede kunnen nemen. Indien ze de 4° handel had mogen afwerken, zou ze met haar getuigschrift steno-dactylo wellicht een andere toekomst gehad hebben. Toen kon je als gediplomeerde reeds aan 16 jaar een job hebben als secretaresse, of werken in een openbare dienst.
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 9 / 13
Het gezin Dewancker woonde naast de school van het klooster in Krombeke, pa moest de ‘keuns’ en hennen gaan dood doen voor de nonnen. Zo moest Francine ook de kerk vegen, bloempotten zetten voor de processie, enz… Leergierig als ze was mocht ze toch van haar ma de Franse taal leren en ‘snit en naad’ volgen aan de avondschool in Poperinge. Tijdens de dag moest ze in de winkel helpen. Er was altijd werk: ‘Geen regen, geen ruste’ zegt het spreekwoord. Ook tijdens al de schoolvakanties moest Francine steeds bij familie of kennissen van moeder gaan werken. + 11 jaar – tijdens de vakantie moest ze helpen bij mama’s nicht in Antwerpen Fig. - Francine met haar kleindochter. + 12 jaar - bij voedingszaak Westvleteren moest ze iedere dag van de vakantie eten klaar maken voor madam en menére… + 13 jaar en verder: iedere vakantie opdienen in de Kosmos op de Rodenberg. Smid Gilbert Deman kwam geregeld om sigaretten, en leerde zo Francine kennen. Op haar trouwfeest speechte haar zus: “Het is begonnen met een pakje sigaretten, dat Gilbert z’n gedachten op Francine kwam zetten!” Het duurde lange tijd voor Gilbert mocht binnenkomen, enkel in de winkel, maar niet verder! Samen heeft het jonge koppel in 1968 een winkel uitgebaat in Koksijde. Dit was toen een ‘propere’ manier om te trouwen. Doch dit avontuur duurde maar een jaar… Wat nu gezongen? Dan zijn ze in 1969 te Pollinkhove een jaartje gaan inwonen bij de ouders van Gilbert aan de Hullebrugge. In 1970 heeft het jonge paar een huisje gekocht in Oostvleteren. Van ’69 tot ’77 ging Francine zetels overtrekken machine-stikken in de Furnica. Veel mooie herinneringen bewaart ze van deze periode in haar leven. Echtgenoot Gilbert werkte als vrachtwagenchauffeur, aanvankelijk bij Europe Assistance (auto’s van pechvogels ophalen), en later bij de transportfirma Stekelorum. Gilbert was ondertussen lid van de biljartclub van de ‘Sterre’ tegenover de Molen van Oost-Vleteren. De uitbaatster vertrok met de noorderzon en op 1april 1977 nam Francine café de Sterre over. Voor haar is deze periode de mooiste van haar leven, waar ze trots op terugblikt! Boven was er een zaaltje waar ze maaltijden verzorgde voor communiefeestjes voor de ‘gewone simpele mensen’: rosbief, koetong, zalm... Francine toverde eigenhandig mooie koude schotels. Beneden in ’t café bereidde ze dagschotels. De voedingsinspectie? Die kwam alleen controleren of alles netjes was, en dat was voor Francine nooit een probleem. Ze mochten iedere dag komen kijken in haar nette keuken! Café De Sterre ligt naast de post; de postmannen kwamen toen nog binnen om pinten te drinken. Toen mocht dat nog… Verder was er de wekelijkse zitdag van ’t ACW. De Sterre bij de molen in Oostvleteren werd een geliefde ontmoetingsplaats, een kern Fig. - De koude schotal van Francine in De Sterre van sociale contacten en feesten in de gemeente. Vol heimwee graait Francine in de doos vol foto’s, medailles uit de periode van ruim 10 jaar café De Sterre: Samen met Gilbert begon Francine met één club, de biljartclub. Toen ze moest stoppen met De Sterre op het einde van 1988 hadden ze al liefst zeven clubs gehuisvest: het StBrouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 10 / 13
Maartensfeestcomité, de Ponyvrienden, Wielertoeristen, derde leeftijd kaarters, Prins Karnaval met de vereniging met de orde der landelijke pleuten - voor karnaval maakte Francine bovendien alle kostuums! -, en de Blauw-zwarte vrienden van Club Brugge. Trots toont Francine foto’s van Walter Meeuws, Jan Ceulemans en Julien Cools in haar geliefd café. Verder was er toen de driejaarlijkse Molenstoet in augustus, de minivoetbalclub de “Sterreshotters“ ,gesponsord door café De Sterre, en nog veel meer….. Al haar verenigingen lagen haar na aan het hart! Bovendien bood Francine een klankbord voor mensen in problemen, jongens die van thuis wegliepen, of mensen met huwelijksproblemen. Ze heeft er vele weer op het rechte pad gestuurd. Midden het interview kwam de uitbater van het estaminee Oud-Fortem even goeiendag zeggen. Hij heeft wel mogelijkheden om eten aan te bieden, de keuken is in orde voor spaghetti, sandwiches of pannenkoeken en zo, maar zonder extra personeel is dit niet haalbaar. Francine is sociaal en werkt onmiddellijk aan de beste relaties met de ‘concurrentie’, geen rivaliteit, maar een zeer goeie samenwerking op het gehucht Fortem dat de mensen die zich komen ontspannen, graag een warm onthaal biedt. De gezondheid van Gilbert ging helaas geleidelijk van kwaad naar erger. Op 31 dec. 1988 is Francine moeten ophouden met haar geliefd café om haar tijd te wijden aan haar gezin. De ziekte van Gilbert nam veel tijd in beslag. Doch ook na de periode in De Sterre is Francine nog veel gaan ‘opdienen’. Veel geld mocht ze echter niet bijverdienen, doordat Gilbert een uitkering kreeg van het ziekenfonds. Ook na het overlijden van Gilbert in 2003 mocht ze met haar weduwepensioen slechts beperkt bijverdienen. Haar hart stond evenwel ook nog open voor andere mensen met problemen. Onder andere nam Francine onbezoldigd deel aan een zorg-beurtrol om ’s nachts te gaan slapen en waken bij behoeftige mensen. Ondertussen voerde Francine haar geliefde man 23 keren naar het ziekenhuis. De cortizonebehandeling tegen astma had een vernietigende werking voor het bot. Daarom moest men bij Gilbert nieuwe schouders en nieuwe heup aanbrengen. De extra astma beademing en de injecties nam Francine ook voor haar rekening. Bij de firma Stekelorum werkte hij vanaf 1980 tot hij in 1996 is moeten stoppen om ernstige gezondheidsredenen. Gilbert belandde in een rolwagen tot hij in 2003 stierf. Francine is een kranige vrouw, met heel veel levenservaring. Ze kwam alleen te staan, maar met haar karakter voelde ze niets voor een eenzaam bestaan. De vacature in de Snoek werd voor haar een nieuwe uitdaging.
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 11 / 13
Na haar succesvolle sollicitatie bij de Snoek is Francine ook nog gaan studeren. Zo behaalde ze haar diploma van bedrijfsbeheer KTA Diksmuide. Zopas in juni heeft onze ondernemende Francine haar eindwerk gemaakt over café uitbaten! Met hart en ziel zal ze zich nu gaan inzetten voor de museumherherg en het museum-van-de-dorst, het Mout- & Brouwhuis de Snoek. Met de concessie hoopt ze ook haar bijdrage te leveren aan het voortbestaan van dit door vrijwilligers gedragen museum. We danken Francine voor haar openhartigheid, en wensen haar mooie jaren en heel veel volk in het café en uiteraard ook in het brouwerijmuseum, want dit is een troef die niet veel horecauitbaters hebben! [R.E.]
Wie dit Stoofpotje van zeepaling (hondshaai) heeft geproefd, zou voor minder het laatste woord aan de brouwerin geven. INGREDIËNTEN (voor 4 personen): 1 kilo zeepaling in moten gesneden 4 eetlepels boter Peper en zout en harisa of chilipoeder (4 snuifjes of meer als je van pikant houdt) 2 uien gesneden in blokjes en één à twee teentjes gesnipperde look 6 tomaten +1 grote rode paprika in blokjes klein blikje tomatenpuree enkele blaadjes basilicum (5) 2 blaadjes laurier enkele blaadjes marjolein of oregano (8) 2 eetlepels kappertjes in azijn 1 flesje witbier BEREIDINGSWIJZE: De moten zeepaling in de gebruinde boter goed aanbakken . Kruiden met peper en zout. Eenmaal bruin, uitscheppen op een bord en aan de kant zetten. In dezelfde boter de ui en de gesnipperde look toevoegen. Na enkele minuten stoven en de paprika toevoegen . Opnieuw een beetje laten stoven en dan de tomaten toevoegen alsook een klein blikje tomatenpuree en de kruiden basilicum, marjolein en laurier. Overgieten met een half flesje witbier , de paling terug toevoegen alsook de kappertjes en nog een 15 minuten zachtjes laten stoven. De saus kan men opbinden met sausbinder indien dit nodig blijkt. Heel lekker met rijst of gekookte aardappelen en een biertje ! Smakelijk!
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 12 / 13
P.S. Een heel makkelijk en goedkoop zomerrecept, én – wat ook goed is voor de brouwer - er is nauwelijks of geen afwas! [N.F.]
Voor meer informatie over het open-monument
MOUT- & BROUWHUIS DE SNOEK museum-van-de-dorst-in-de Groote Oorlog zie de webstek www.desnoek.be Het erfgoedproject Mout- & Brouwhuis de Snoek is een realisatie van de vrijwilligersvereniging Westhoek-Monumenten vzw en wordt sindsdien ook volledig door vrijwilligers gedragen. Structurele ondersteuning van overheidswege laat na 16 jaar spijtig genoeg nog altijd op zich wachten. Uw steun heeft het Mout- & Brouwhuis de Snoek dan ook meer dan nodig.
Colofon De BROUWBULLETIN van het MOUT- & BROUWHUIS DE SNOEK is een digitale uitgave van de erfgoedvereniging Westhoek-Monumenten vzw en de (feitelijke dochtervereniging) Vlaamse confrérie Gilde van Sint-Arnold (maatschappelijke zetel: Fortem 40, 8690 Alveringem). Redactieraad: Frank Becuwe (F.B.), Bernard Duflou (B.D.), Francis Duflou (F.D.), René Essel [R.E.], Nicole Feys [N.F.], Rik Vernack [R.V.] en Godfried Vandenberghe [G.V.]. V.U. Frank Becuwe, Clayhem Campagne, Wittepoortstraat 40, 8600 Keiem.
Brouwbulletin v/h Mout- & Brouwhuis de Snoek, 3, 2011, 2 | 13 / 13