1-2 Handleiding voor de leerkracht KLEIN NE E EZEL

1-2

Hanndleidiing vo oor de leerkrracht

K EIN KL NE E EZ ZEL

Inhoud 1.

Inleiding ............................................................................................................................ 3

2. Inhoud en opzet van het project .......................................................................................... 4 3. Introductie en werkwijze ..................................................................................................... 5 3.1 Tijdsindeling ................................................................................................................... 5 3.2 Gebruik van de materialen ............................................................................................. 5 Boek 1 Kleine Ezel .................................................................................................................. 6 Voorbereiding ....................................................................................................................... 6 Introductie ............................................................................................................................. 6 Interactief voorlezen ............................................................................................................. 7 Nabespreken ........................................................................................................................ 7 Verwerkingssuggesties ........................................................................................................ 7 Boek 2 De pappa van Kleine Ezel ........................................................................................... 9 Introductie ............................................................................................................................. 9 Interactief voorlezen ............................................................................................................. 9 Nabespreken ........................................................................................................................ 9 Verwerkingssuggesties ...................................................................................................... 10 Boek 3 Kleine Ezel en het boebeest ..................................................................................... 11 Voorbereiding ..................................................................................................................... 11 Interactief voorlezen ........................................................................................................... 11 Nabespreken ...................................................................................................................... 11 Verwerkingssuggesties ...................................................................................................... 12 Boek 4 Kleine Ezel en de oppas ........................................................................................... 13 Voorbereiding ..................................................................................................................... 13 Interactief voorlezen ........................................................................................................... 13 Nabespreken ...................................................................................................................... 13 Verwerkingssuggesties ...................................................................................................... 13 Boek 5 Kleine Ezel en de durfal ............................................................................................ 15 Voorbereiding ..................................................................................................................... 15 Introductie ........................................................................................................................... 15 Interactief voorlezen ........................................................................................................... 15 Nabespreken ...................................................................................................................... 15 Verwerkingssuggesties ...................................................................................................... 16 Boek 6 Kleine Ezel en Jarige Jakkie ..................................................................................... 17 Voorbereiding ..................................................................................................................... 17 Introductie ........................................................................................................................... 17 Interactief voorlezen ........................................................................................................... 17 Nabespreken ...................................................................................................................... 17 Verwerkingssuggesties ...................................................................................................... 18 Bijlagen ............................................................................................................................... 19

2

1. Inleiding In deze handleiding vindt u lessuggesties om met het project Kleine Ezel te werken. Plezier beleven aan een boek staat centraal bij de Rode Draad, het leesbevorderingsproject voor het basisonderwijs waar ook dit project deel van uitmaakt. In groep 1 en 2 ligt het accent op voorlezen. Voorlezen, het samen bekijken van prentenboeken en er over praten, versjes lezen en liedjes zingen zijn belangrijke elementen in leesbevordering voor de kleuters. Door voorlezen en plaatjes kijken komen kinderen actief en passief met taal in aanraking. Er is een positieve samenhang vastgesteld tussen het voorlezen en het aanvankelijk en begrijpend lezen van kinderen. Ook spreekt het boek een grote rol bij de ontwikkeling van fantasie en creativiteit, bij de uitbreiding en herkenning van de leefwereld en bij het herkennen van en leren omgaan met gevoelens. Dit komt nadrukkelijk aan de orde bij het werken met prenten boeken in de klas. In deze handleiding vindt u suggesties om de verschillende prentenboeken interactief aan te bieden. De suggesties voor interactie richten zich vooral op het verhaal. Er is gekozen voor het intensief beleven van de verhalen in plaats van allerlei themagerichte uitstapjes. In het project wordt gewerkt aan de literaire competenties van keuters. Door prentenboeken op een interactieve literaire manier voor te lezen krijgen kleuters inzicht in de opbouw van verhalen en de conventies van het vertellen. Kinderen ontdekken dat verhalen bestaan uit taal en beeld en dat de compositie van een verhaal bestaat uit personages, perspectief, tijd, ruimte en spanning. Interactie stimuleert naast taalaanbod ook taalproductie. Taal leren kinderen voor een belangrijk deel door het voeren van gesprekken. In het project wordt het verhaalfiguurtjes Kleine Ezel tot leven gebracht zodat kleuters die met het project gewerkt hebben er een vriendje bij hebben. Hierdoor ervaren kleuters de emotionele kracht van literatuur: tekst en plaatjes krijgen reliëf en komen tot leven in het hoofd van het kind dat voorgelezen wordt. Naast het project “Kleine Ezel”ontvangt u een voorleesproject. Met het voorleesproject wordt het voorlezen thuis gestimuleerd. Ouders zijn de belangrijkste intermediairs als het gaat om van kinderen lezers te maken. U kiest zelf bij welk project u het accent legt, bijvoorbeeld:  U werkt ca. 5 weken intensief met het project Kleine Ezel in samenwerking met de parallelklas. Daarnaast leest u het boek van het voorleesproject voor en geeft dit boek mee naar huis, maar u werkt het thema verder niet uit in de klas.  U werkt met zowel Kleine Ezel als met het voorleesproject ca. 3 weken. U gebruikt dan niet alle verwerkingssuggesties, maar maakt een keuze daaruit. Op deze manier kunt u in overleg na 3 weken wisselen met de parallelklas.

Inzet in de onderwijspraktijk Het project sluit aan op de Kerndoelen basisonderwijs (2006): Kerndoel 9: ‘De leerlingen krijgen plezier in het lezen en schrijven van voor hen bestemde verhalen, gedichten en informatieve teksten.’ De leerbevorderingsactiviteiten in deze handleiding zijn gebaseerd op de Tussendoelen & Leerlijnen Nederlands waarin de kerndoelen verder zijn uitgewerkt. Meer informatie over de Kerndoelen basisonderwijs en Tussendoelen & Leerlijnen vindt u op http://tule.slo.nl.

3

2. Inhoud en opzet van het project U ontvangt van de bibliotheek een aantal Kleine Ezel prentenboeken geschreven door Rindert Kromhout met illustraties van Annemarie van Haeringen. Het gaat om de volgende titels:  Kleine Ezel.  De pappa van Kleine Ezel.  Kleine Ezel en de oppas.  Kleine Ezel en het boebeest.  Kleine Ezel en de durfal.  Kleine Ezel en jarige Jakkie. Daarnaast ontvangt u een collectie prentenboeken die aansluiten bij de thema’s “familie/vrienden” en “op reis”. Met deze boeken kunt u naar eigen inzicht de thema’s uitdiepen. Bij het project ontvangt u de volgende materialen:  Koffertje  Deken  Karretje van Kleine Ezel  Sokken  Kleine Ezelmuts en Mama Ezelmuts  Pop van Kleine Ezel.  Handleiding leerkracht.  Muziek-CD Kleine Ezel van Theater Terra.  Platenset van het prentenboek Kleine Ezel  De digitale prenten zijn te bekijken en te downloaden op www.kleineezel.nl en/of op de site van de bibliotheek: http://www.debibliotheekhaarlemmermeer.nl/index.php?option=com_content&task=vi ew&id=841&Itemid=245 Centraal in dit project staat het verhaalfiguurtje Kleine Ezel. In de handleiding wordt uitgegaan van een projectperiode van vijf weken. De eerste week maken de kleuters kennis met Kleine Ezel en zijn mamma en pappa in de twee prentenboeken Kleine ezel en De pappa van Kleine Ezel. De volgende weken staat er steeds één prentenboek centraal. Het is aan te bevelen om de prentenboeken eerst zelf te lezen voordat u de prentenboeken voorleest in de klas. Vaak zitten er details in de illustraties die u anders ontgaan en komt het voorlezen van de tekst beter tot zijn recht als u weet waar de schrijver naar toe wil. Ook is het van belang een prentenboek een aantal keren voor te lezen. Wetenschappelijk onderzoek (Lezen en schrijven in de onderbouw van A.G. Bus: CPS) heeft aangetoond dat kinderen leren van het herhaald voorlezen. Juist daardoor vindt er uitbreiding van de woordenschat plaats en gaan ze meer van een verhaal begrijpen. In de handleiding wordt het voorlezen beschreven volgens drie stappen: namelijk de introductie, het voorlezen van het verhaal en het nabespreken. De introductie moet vragen oproepen en/of zorgen voor voorkennis zodat uw leerlingen geprikkeld zijn om mee te gaan in het verhaal. Het voorlezen kunt u ondersteunen door een gerichte vraag te stellen die kinderen helpen het verhaal beter te begrijpen. Het nabespreken van het verhaal zorgt voor een verdieping van het verhaalbegrip.

4

3. In ntroductie en werkwijz w ze 3.1 Tijdsindelin ng Tijdens de eerste week w van he et project m maken de kinderen kennis met Kleeine Ezel, zijn moederr en vader. Deze D boekffiguren word den geïntroduceerd in de prenten boeken Kle eine Ezel en De P Pappa van Kleine K Ezel.. Tijdens de e eerste helfft van de ee erste projecctweek maken de kinderen kennis me et Kleine Ez zel en de m mamma van Kleine Eze el. In de tweeede helft va an de week wordt de pap ppa van Kleine Ezel ge eïntroduceerrd. In de we eken daarna introduce eer u de and dere boeken n van kleine e Ezel. Afhaankelijk van de tijd die u da aarvoor uittrrekt introduc ceert u 1 off 2 boeken per p week en n maakt u eeen keuze uit u de verwerkkingssuggessties.

3.2 Ge ebruik van n de mate erialen Bij het p project ontvvangt u een aantal mate erialen die u kunt gebrruiken om h et project te e verleven ndigen. U kunt k ze gebrruiken bij de e introductie e van de bo oeken, het uuitspelen va an de verhalen en voor het maken van v extra lee essfeer. Het kofffertje is natu uurlijk lekke er geheimzin nnig (Wat zou z er in zittten?) en duss goed te gebruike en voor de introductie van de boe eken. De deke en is op verrschillende manieren te e gebruiken n om een kn nusse leesssfeer te creë ëren door he em over een n stoel of ba ank te drape eren. Met de mutsen en het karretje e kunnen de e kinderen naar n hartenlust de verhhalen naspe elen. Ook kun nt u van hett karretje met wat spullletjes uit de e poppenhoe ek een kindderwagen off bedje maken vvoor Kleine e Ezel zodatt hij zijn eige en veilige plekje p heeft waar hij kann slapen als s de kinderen weer naar huis toe zijn.

5

Boek 1 Kleine Ezel Voorbereiding Zorg voor de introductie van het eerste prentenboek Kleine Ezel voor een digitaal schoolbord. Als dit nog niet aanwezig is in de kleutergroepen kunt u wellicht gebruik maken van een lokaal dat wel voorzien is van een digibord tijdens bijvoorbeeld de gymles van deze groep. Benodigdheden:  prentenboek Kleine Ezel (Kleine editie met cd)  digitaal schoolbord of platenset Kleine Ezel  cd speler  cd Kleine Ezel van Theater Terra  koffer met deken  pop Kleine Ezel  mama Ezel muts

Introductie U ontvangt van de bibliotheek een koffer met de verschillende materialen. Gebruik voor de introductie van het project de koffer. Stop het kleine prentenboek Kleine Ezel in de koffer. Laat het liedje Lied van Jakkie horen van de cd Kleine Ezel (nummer acht).  Introduceer de koffer in de kring en bespreek waarvoor de koffer gebruikt wordt Bijvoorbeeld: o Wanneer gebruik je een koffer? o Wat stop je er in? o Wat is dit gestreepte ding (de deken) en wat kan je er mee?  Leg de deken in uw stoel zodat er een echte Kleine Ezel leesstoel ontstaat.  Bekijk vervolgens de inhoud van de koffer en verbaas u over het ontbreken van essentiële zaken als: geen tandenborstel of pyjama?  Introduceer Kleine Ezel en het boekje. o Welke overeenkomsten zien de kinderen op de voorkant van het boek o Waar zou het verhaal over gaan? Gaat Kleine Ezel op reis? Deze introductie maakt de kinderen nieuwsgierig naar de inhoud van het boek. Met het digitale schoolbord kunt u het prentenboek als diavoorstelling presenteren. Op deze manier zijn de kleine details in de illustratie voor alle kinderen zichtbaar. In het verhaal gaat Kleine Ezel alleen op pad, maar als je goed kijkt zie je dat mamma Ezel op ieder plaatjes aanwezig is. Een andere mogelijkheid is om de platen te laten zien met behulp van de kamishibai (theatervertelkastje). Leen daarvoor de kamishibai uit groep 3.

6

Interactief voorlezen In deze voorleessessie leest u het verhaal twee keer voor. De eerste keer leest u de tekst zonder direct te verwijzen naar de rol van mamma Ezel. De tweede keer leest u voor en geeft u de kinderen een zoekopdracht mee: Wie ziet mamma Ezel? Lees het verhaal voor en licht toe daar waar u denkt dat dit nodig is bijvoorbeeld:  Kleine Ezel stapt de deur uit over de drempel op weg naar Feestvarken.  Grijp nog even terug naar het begin van het verhaal als Kleine Ezel bij de tent van Feestvarken aankomt: Wat ging Kleine Ezel doen bij Feestvarken?  Sluit af met “Je dacht toch niet dat ik mij grote ezeltje alleen zou laten?” Klopt dat, liet mamma Ezel Kleine Ezel helemaal alleen? Zullen we nog eens kijken? Hiermee vergroot u de betrokkenheid van de kinderen bij het verhaal. Ook is dit een goede manier om taalzwakke kinderen voorkennis te laten opdoen. Zij zullen van de tweede keer voorlezen veel meer kunnen profiteren doordat ze de verhaallijn al kennen.

Nabespreken Kijk terug met de kinderen door vragen te stellen als:  Wat was de titel van het boek?  Wie is de hoofdpersoon; over wie gaat het boek?  Waar gaat het verhaal over?  Wie komt Kleine Ezel allemaal tegen?  Wat brengt Kleine Ezel naar Feestvarken?  Gaat hij alleen op pad?

Verwerkingssuggesties Lied van Jakkie (voor Kleine Ezel) Het project heeft als doel het verhaalfiguurtje Kleine Ezel tot leven te brengen zodat kinderen die met het project gewerkt hebben er een vriendje bij hebben. Het liedje Lied van Jakkie is nummer acht van de cd Kleine Ezel van Theater Terra en gaat over de vriendschap van Kleine Ezel. Gebruik het liedje op de cd steeds als startpunt voor het werken met het project. Dit geeft structuur. Als de kleuters het liedje horen weten ze: Kleine Ezeltijd. Op de cd vindt u ook een karaoke versie. Het tempo is echter voor kleuters te hoog. Zie voor de tekst: bijlage 1.

Kleine Ezel in tweetallen bekijken op de computer U kunt de digitale prenten gebruiken om oudste kleuters de rol van verteller te geven. Koppel een oudste kleuter aan een jongste kleuter en geeft hen de opdracht het verhaal te vertellen.

Kleine Ezel beluisteren Op de cd die in het prentenboek Kleine Ezel zit wordt het verhaal voorgelezen door de schrijver Rindert Kromhout. Ook is er op de cd een lied over Kleine Ezel gezongen door VOF de Kunst te beluisteren. Geef de kinderen de kans om als Kleine Ezel de cd in de boekenhoek te beluisteren. Laat ze de Kleine Ezelmuts opzetten en kleed de boekenhoek aan in de sfeer van Kleine Ezel door over de bank of stoel de gestreepte deken te leggen.

Mamma Ezel verstop spel In het verhaal verstopt mamma Ezel zich zodat Kleine Ezel denkt dat hij alleen op pad is. Speel verstoppertje met de kinderen. Verkleedt de verstopper als mamma Ezel. Hij of Zij mag zich buiten de klas verstoppen. Alle andere kinderen zijn Kleine Ezel en gaan mamma Ezel zoeken

7

Een tekening of brief naarr een vrien nd brenge en. Kleine E Ezel brengt een tekenin ng met zijn karretje naar zijn vrien nd Feestvarrken. en zij een mooie De kinderen gaan dit d nadoen. Eerst moge m teken ning maken voor een ander kind in d de eigen kla as of een kind in de an ndere kleute erklas. U kunt kkiezen voorr de hierond der beschre ven technie ek of een an nder technieek kiezen. Als A de tekening gen klaar ziijn mogen de d kinderen om beurten n met het ka arretje de teekening naa ar een vriendje e brengen. Natuurlijk N mogen m zij ee en lange rou ute door hett lokaal afleeggen. Nog spannender wordt het om de hele h schooll door te mo ogen lopen om een tekkening te bre engen naar ee en andere ju uf of meeste er of een bro oertje of zusje in een andere a groeep. De ezel--knuffel mag natuurlijk mee e in het karrretje. Aanvulling voor oudere kleute ers: In het boek: "Wat staat s daar?"" van Rinde ert Kromhou ut en Annem marie van H aeringen ontmoeten we wee er alle figure en uit het bo oek "Een grrote ezel". In n dit boek kkrijgt Aap ee en brief die niem mand kan le ezen op een n enkel woo ord na. Alle dieren kunn nen namelijjk wel hun eigen e naam le ezen maar niet n de nam men van de a andere dierren. Een erg g leuk boekk voor ouderre kleuterss die al goed d hun eigen n naam kun nen schrijve en en intere esse hebbeen voor lette ers en eenvoud dige woordjjes. Lees diit boek voorr en laat de oudere kleuters met bbehulp van tekening gen en woo ordjes een brief b maken voor een vriendje. v De brievven kunnen n natuurlijk ook o met hett karretje be ezorgd word den.

Een sliingerteken ning make en De kinderen maken n net als Kleine Ezel e een tekening g voor Fees stvarken. Hi ervoor is no odig: waterve erf of plakka aatverf in de e kleuren bla auw, geel en e rood, gro ote kwasten , water en stevig s A3-papiier. Annema arie van Ha aeringen geb bruikt bij ha aar prenten waterverf een pen. De verf v wordt dun gebruiktt, dat wil zeg ggen met ve eel water. Laat L zien ho oe je met veeel water en n weinig verf kun nt verven. Geef G de kind deren daaro om maar ee en heel klein n beetje verrf. De kleure en worden als het droog is veel lichter. Laat de kinderen op het papier allerlei vormen ma aken. De kleuren mogen door elkaar lopen. He t geeft een gevoel van vrijheid waaardoor de techniek t goed wo ordt toegep past. Laat de e kinderen a als de kleurren droog zijn met zwaarte viltstift de d slingerss op het pap pier tekenen n. Hang de waterverfte ekeningen als a een slingger door he et lokaal.

8

Boek 2 De pappa van Kleine Ezel Nadat de kleuters tijdens de eerste helft van de eerste projectweek kennis hebben gemaakt met Kleine Ezel en de mamma van Kleine Ezel wordt nu de pappa van Kleine Ezel geïntroduceerd. Benodigdheden prentenboek De pappa van de Kleine Ezel  cd speler  cd Kleine Ezel van Theater Terra  koffer  tandenborstel

Introductie Stop het prentenboek en een tandenborstel in de koffer. Laat het lied van Jakkie horen. Start deze voorleessessie met de vraag:  Wat denken jullie dat er nu in de koffer zit? Bij de introductie van het project zat er geen tandenborstel in de koffer. Dit heeft de kinderen toen verrast. Open de koffer en laat de inhoud zien. Bespreek waarom er nu wel een tandenborstel in zou zitten. Laat de kinderen voorspellen wat de tandenborstel, de koffer en het prentenboek De pappa van Kleine Ezel met elkaar te maken hebben. Maak de overstap naar het boek om te kijken of het klopt

Interactief voorlezen Op iedere pagina is de koffer te zien. Ook dit boek leest u twee keer voor. De eerste keer leest u alleen het verhaal voor. De tweede keer geeft u de kleuters een zoekopdracht naar de koffer. Tijdens het voorlezen kunt u kinderen betrekken bij het verhaal door de volgende vragen te stellen. Bijvoorbeeld:  Wat maakt Kleine Ezel verdrietig en hoe kan je dat zien?  Wat vinden jullie van Neushoorn?  Weten jullie waar de pappa van Kleine Ezel werkt? Op de laatste pagina is de pappa van Kleine Ezel te zien  Wat zou de pappa van Kleine Ezel zijn?

Nabespreken Grijp terug naar het verlangen van Kleine Ezel om dezelfde dingen te doen met zijn pappa als zijn vriendjes. Wat denken jullie dat Kleine Ezel met zijn pappa gaat doen? Naast de spelletjes zoals voetballen en paardje rijden kunnen de kinderen vast nog meer bedenken.

9

Verwerkingssuggesties Ik ga op reis… Praat met de kinderen over het thema “op reis gaan”.  Wanneer pak je een koffer? (logeren, vakantie)  Wat neem je mee als je op reis gaat? Speel het spelletje “Ik ga op reis en neem mee…” Het eerste kind noemt een voorwerp. Het tweede kind herhaald dat en voegt iets toe wat weer herhaalt wordt door het derde kind die ook iets toevoegt enzovoort.

Wie tekent Kleine Ezel? Bekijk met elkaar de voorkant en achterkant van het boek ter inspiratie. Wie heeft Kleine Ezel getekend? Geeft de kleuters witte velen papier en groene plakkaat verf. Beschilder de vellen met de groene verf. Laat de vellen drogen en ga de volgende dag verder met de opdracht. Verdeel de klas in twee groepen. Geef de kinderen een wit bordkrijtje en laat ze hiermee, net als Kleine Ezel, de oom of mamma van Kleine Ezel tekenen.

10

Boek 3 Kleine Ezel en het boebeest Benodigdheden       

Prentenboek Kleine Ezel en het boebeest knijpers waslijn gestreepte sokken cd speler cd Kleine Ezel van Theater Terra sokken

Voorbereiding Span een lijn in de klas boven de voorleesstoel. Maak de twee gestreepte sokken met de knijpers vast aan de lijn en zorg dat de sokken boven de voorleesstoel hangen. De gestreepte deken ligt in de voorleesstoel en het boek ligt er boven op. Als de kinderen binnen komen horen ze het sokkenlied (nummer drie op de cd van Theater Terra). Hiermee creëert u een vrolijke gestreept verwachtingsvol voorleessfeertje. Dit prentenboek is een stukje gecompliceerder dan de eerste twee verhalen. Het is aan te bevelen om dit verhaal een aantal keren voor te lezen zodat het verhaal door alle kinderen wordt begrepen. Introduceer het prentenboek. Bekijk de voorkant met elkaar en bespreek deze:  Wat valt op? Van wie zouden die sokken zijn?

Interactief voorlezen Start het voorlezen met de uitnodiging om met elkaar heel hard te blazen. Want het stormt in het verhaal. Het verhaal kent overgangen die enkel uit de tekst of enkel uit de illustraties op te maken zijn. Als u het verhaal voor de eerste keer voorleest is soms wat toelichting nodig. Geeft bijvoorbeeld aan dat de waslijn van mamma Ezel leeg is en dat de wind de sokken alle kanten heeft opgeblazen. Bespreek ook wat er op de prenten te zien is, zoals het verzamelen van mamma Ezel, Bok en Das van de weggewaaide sokken. Betrek de kinderen bij het verhaal door vragen te stellen. Bijvoorbeeld:  Op de vraag of Maraboe boos zou zijn op mamma Ezel omdat zijn sok kwijt is geeft ze geen antwoordt. Wat denken jullie waarom geeft mamma Ezel geen antwoord?  Of bijvoorbeeld bij het stukje waarin Kleine Ezel omkijkt; Wat denk je dat Kleine Ezel ziet?  Of wanneer Maraboe treurig wordt als Kleine Ezel het over zijn vriendje heeft; Wat denk je waarom kijkt Maraboe treurig?

Nabespreken Door het verhaal met elkaar na te bespreken krijgt u de kans om met elkaar de kern van het verhaal te verkennen. Ondersteun het bespreken met het terugkijken naar de illustraties. De volgende vragen kunnen hierbij helpen;  Wie doen er allemaal mee in het verhaal?  Wie is het belangrijkst?  Vind je Bok en Das dapper?  Wie vind je dapper?  Welke dingen of spullen spelen een belangrijke rol? (de kiepauto zet twee keer de vriendschap van Jakkie en Kleine Ezel onder druk, de sokken zorgen ervoor dat Kleine Ezel Maraboe ontmoet)

11

Verwerkingssuggesties Sokkenweek De sokken van Maraboe spelen een belangrijke rol in het verhaal. Vraag aan de kinderen of zij zo veel mogelijk sokken mee naar school willen nemen. Tenslotte heeft ieder huishouden sokken die op een onverklaarbare wijze nooit meer een paar worden. Met deze sokken zijn verschillende activiteiten te verzinnen. Hang deze sokken op aan de waslijn in de klas of in de huishoek. Hiermee brengt u het lokaal in de sfeer van het boek. Tijdens deze sokkenweek kunt u het sokkenlied (nummer drie van de cd van Theater Terra) gebruiken als introductie.

Sokkenwas Mamma Ezel is de beste sokkenwasvrouw in prentenboekenland. Door de storm zijn alle sokken van de lijn afgewaaid. In de speelzaal kunnen de kinderen haar helpen. Hang een grote waslijn op. Zorg voor evenveel knijpers als u sokken heeft. Verdeel de klas in vijf groepjes. Verdeel de ruimte voor het ophangen van de sokken ook in vijven. Stop het zelfde aantal sokken in wasmandjes. Zet mandjes met knijpers bij de waslijn. Welk groepje helpt mamma Ezel het best en heeft het mandje sokken het snelst opgehangen. Speel het spel een aantal keren.

Sokken sorteren Bij mamma Ezel vind je sokken in alle kleuren, dessins en maten. Bekijk de sokken met elkaar. Welke overeenkomsten en verschillen zijn er. Leg in de speelzaal verschillende hoepels weg in de ruimte. Centraal in de ruimte staat de mand met de verschillende sokken. In iedere hoepel wordt een bepaalde soort sok verzameld. Bijvoorbeeld rode sokken, blauwe sokken, sokken met streepjes enzovoort. Leg een voorbeeld in de hoepel. Zet de kleuters achter een lijn. Laat steeds vijf kinderen en sok uit de mand pakken en zo snel mogelijk in de juiste hoepel leggen. Net zo lang tot alle sokken op zijn. Laat de sokken vervolgens tellen. Hoeveel gestreepte sokken hebben we? Enzovoort.

Sokkenvriendjes Onderdeel van het project is de pop Kleine Ezel. Kleine Ezel zoekt vriendjes en die zijn van sokken te maken. Door twee rondjes van papier of stof op de sok te plakken ontstaat een gezicht. Helemaal spannend wordt de sokpop als in de ruimte tussen de duim en de rest van de hand een tong geplakt wordt. Gebruik de poppen in een kringgesprek. Ga een gesprek aan met de poppen. Laat kleuters zien dat wanneer poppen bewegen ze tot leven komen. Verzin namen voor de poppen. Laat de kleuters zelf niet aan het woord maar de poppen die ze in hun hand hebben. Stel uw eigen pop voor bijvoorbeeld als Boekiemonster, een vriendje van Kleine Ezel. Vraag de poppen hoe ze heten en wie hun vriend is, wat ze eten enzovoort.

12

Boek 4 Kleine Ezel en de oppas Benodigdheden:      

prentenboek Kleine Ezel en de oppas gestreepte deken cd speler cd Kleine Ezel van Theater Terra kopieervel Ezel oren tekenattributen, tijdschriften…

Voorbereiding Wanneer u een bank in de klas heeft is het aardig om deze te bekleden met de gestreepte deken zoals op de voorkant van het prentenboek te zien is. Plaats de bank centraal in de ruimte en groepeer de kinderen hier omheen. Laat de voorkant van het prentenboek zien en noem de titel van het boek. In het verhaal zit veel herkenbaar gedrag van kleuters zoals bijvoorbeeld het uitspelen van de oppas door Kleine Ezel met Mag wel van mamma. Bespreek het fenomeen oppas met elkaar. Mogen ze meer of juist minder, wie is de liefste oppas, wat eten ze als de oppas er is, vertellen ze verhaaltjes enzovoorts.

Interactief voorlezen Maak de overstap naar het verhaal; Hoe zou het met Kleine Ezel en de oppas gaan?  In het verhaal vraagt Kip: “Jij lust vast wel een lekker bordje pap” Wat denken jullie dat Kleine Ezel zegt?  Kip zegt: “Ruim nu je spullen maar netjes op” Wat denken jullie dat Kleine Ezel zegt?  Kleine Ezel vindt het verhaal van Kip zo mooi maar is zo moe en geeuwt. Wat gebeurt er denken jullie?

Nabespreken In het verhaal zitten veel herkenbare elementen. Bespreek het verhaal na met behulp van het stellen van een aantal vragen zoals bijvoorbeeld  Wat zijn de belangrijkste figuren in het verhaal?  Vinden jullie Kip lief?  Als je zelf nog een laatste bladzijde mocht toevoegen aan het verhaal hoe zou die eruit zien?

Verwerkingssuggesties Slotpagina tekenen De laatste vraag van de nabespreking kunnen kinderen tekenen. Bespreek de tekening met de kinderen en schrijf de teksten onder de tekening.

Ezelsorenkroon Als bijlage vindt u een kopieervel met ezelsoren. Kopieer deze op stevig papier en laat de kinderen ze uitknippen of prikken en vervolgens versieren. Bijvoorbeeld door ze te beplakken met grijs gekleurde stukjes papier geknipt uit een tijdschrift. Niet de oren vast aan een strook die past om het hoofd en klaar is de kroon

Kleine Ezel tikkerspel Kleine Ezel speelt graag met zijn vriendjes. Leg in de spelzaal of op de speelplaats een aantal hoepels verspreid over de ruimte. In die hoepels wonen de vriendjes van Kleine Ezel.

13

Alle kinderen dragen hun ezelsorenkroon. Kleine Ezel is de tikker en draagt de Kleine Ezelmuts. Kies de eerste tikker door een doorgeefspelletje met de muts te spelen. Laat de kinderen de Kleine Ezelmuts doorgeven tot de muziek stopt. Als de muziek (bijvoorbeeld het danslied: nummer zeven van de cd) stopt mag degene die de muts in handen heeft de tikker zijn De huisjes van de vriendjes van Kleine Ezel zijn vrijplaatsen. Daar mag de Kleine Ezel niet tikken. Speel weer de muziek en laat de kinderen door de ruimte rennen. Als de muziek stopt kunnen ze een huisje opzoeken. De ezels zonder huis kunnen door Kleine Ezel getikt worden en zijn af. Haal bij de tweede ronde steeds wat hoepels weg en speel net zo lang tot dat iedereen getikt is. Vervolgens kan er een nieuwe Kleine Ezel gekozen worden en begint het spel opnieuw.

14

Boek 5 Kleine Ezel en de durfal Benodigdheden     

Prentenboek Kleine Ezel en de durfal koffer pop en Kleine Ezel cd speler cd Kleine Ezel van Theater Terra

Voorbereiding U bent een aantal weken bezig met Kleine Ezel. Vandaag wordt een nieuw avontuur van Kleine Ezel gepresenteerd. Stop het prentenboek in de koffer en laat het lied van Jakkie (nummer acht op de cd van Theater Terra) horen.

Introductie Laat de kinderen raden wat er vandaag in de koffer zal zitten. Haal Kleine Ezel te voorschijn en geef Kleine Ezel een dikke kus en vraag of hij samen met u de koffer open “durft” te maken. Bespreek wat dit met het verhaal te maken heeft. Door deze voorkennis zal de clou van het verhaal beter tot zijn recht komen. Wat betekent een durfal? Kleine Ezel kennen de kinderen maar wie staat er nog meer op de voorkant?

Interactief voorlezen Stel Quetzal het neefje van Cavia voor. Betrek de kleuters bij het verhaal door af en toe vragen te stelen:  Als Kleine Ezel en Jakkie op het dak geklommen zijn kijkt Kleine Ezel liever niet omlaag; Waarom niet, denk je?  Als Kleine Ezel en Jakkie uit de grot komen en Quetzal zegt dat ze hartstikke bang waren ontkennen ze allebei; Klopt dit, waarom zouden ze dit zeggen denken jullie? Wijs op de pagina waarop Tante Cavia over de heg hangt op de verdwijnende staart van Quetzal.

Nabespreken Dit verhaal gaat over bang en stoer zijn en vriendschap. Bespreek het verhaal na door een aantal vragen te stellen zoals bijvoorbeeld;  Wie vinden jullie het liefste in het verhaal?  Vinden jullie Quetzal aardig?  Wie is er eens in een grot geweest?  Quetzal is bang voor de kussen van Tante Cavia, waar zijn jullie bang voor?

15

Verwerkingssuggesties Praten en tekenen over bang zijn Kleine Ezel, Jakkie en Quetzal zijn bang voor verschillende dingen. Quetzal is bijvoorbeeld bang voor de kussen van Tante Cavia. Bespreek met elkaar waar je bang voor kunt zijn. Het lied Bang (nummer zes van de cd Kleine Ezel van Theater Terra) zal de kinderen zeker in sfeer brengen. Bespreek ook wat er dan met je gebeurt. Grijp hiervoor eventueel terug naar het prentenboek waar Jakkie op het dak zit te bibberen. Ook in het prentenboek Kleine Ezel en het boebeest is dit een thema. Laat ieder kind een angst onder woorden brengen en verbeelden in een tekening. U kunt onder de tekening schrijven waar het kind bang voor is of kinderen het woord of woorden laten stempelen.

Briefjes aan Professor Bangman Niemand vindt angst fijn daarom gaat u er met de kinderen iets aan doen. Professor Bangman verzamelt kinderangsten en lost ze op. Iedereen kan zijn angsten naar hem te sturen. Als eerste gaat u met de klas de angst van Quetzal oplossen. Maak met lippenstift een afdruk van uw mond op een vel papier. Schrijf erboven: Aan Professor Bangman, Quetzal is bang voor kussen. Stop deze angst in een grote envelop, het adres van Professor Bangman is: Donkersteeg 7 0032 KE Grauwegrot Verzamel de angsten van de kinderen in de envelop. Plak een postzegel (of denkbeeldige) op de envelop en breng de envelop gezamenlijk naar de brievenbus of postkantoor. Voordat de brief in de bus gaat roept u met elkaar: ‘Dag angst tot nooit meer!’

Een ander prentenboek uit de collectie over de verwerking van angsten is: “Ik kan niet slapen” van Ingrid en Dieter Schubert. Eventueel kunt bij deze verwerkingssuggestie ook dit boek voorlezen.

16

Boek k 6 Kleine Ezel en Jarrige Jak kkie Benodigdheden       

Prentenboe ek Kleine Ez zel en jarige e Jakkie vvouwblaadje llint b c asta, snoep pversiersels s biscuitjes, chocoladepa kleurplaat sspeelgoed ccadeaupapier, plakban nd

Voorb bereiding Vouw een vlieger van v een roo od vouwblaa adje. Maak hieraan een n staart vann bijvoorbee eld een rode dra aad. De sta aart van de vlieger v is errg lang en eindigt e als fe eestelijke sttrik om het ingepakkte prentenb boek dat bijvoorbeeld a achter in de e klas ligt.

Introductie Het vliegertje ligt op uw voorle eesstoel. De e staart loop pt door de hele h klas. H Het lied van Jakkie oorleesmom ment. Bekijk met elkaar de vlieger Wat is dit? een volg het spoor introducceert het vo van de sstaart. Waa ar gaat die helemaal h he een, een ca adeau? De kinderen k zuullen niet verrast zijn dat het een pre entenboek is van Klein e Ezel maa ar waar zou het over gaaan?

Interac ctief voorrlezen De verh haallijn is vrij eenvoudig g en herken nbaar. Doorr een samen nvattende oof voorspelle ende vraag te e stellen kun nt u toetsen n of de kinde eren de verrhaallijn beg grijpen. Als klein ne Ezel ond derweg is na aar Jakkie w wil hij eigen nlijk weer na aar huis. Hijj is dol op ta aart maar die vlieger, die mooie vliieger met z ijn lange sta aart;  Wat denken n jullie dat er e zal gebeu uren? aatste pagin na staat hett cadeau vo oor de verja aardag van Kleine Ezel al klaar. Kiijk of de Op de la kinderen dit zelf op pmerken;  Wat denken n jullie, zou Kleine Eze el ook een vlieger v krijge en? Hoe weeet je dat zo o zeker?

Nabes spreken    

A Aan de han nd van een aantal a open n vragen ku unt u het boe ek nogmaalls bekijken; Wie doen er e allemaal mee m in het vverhaal? Wie is het belangrijkst b in het verha aal? B Begrijp je het h probleem m van Kleine e Ezel?

17

Verwe erkingssu uggesties s Feestje e van Kleine Ezel De laatsste week va an het proje ect staat in h het teken va an het verja aardagsfeesstje van Kleine Ezel waarvoo or de ouderrs uitgenodigd worden als afsluitin ng van het project. p Besspreek met een e groepje kinderen wat w er allemaal nodig iss om een feestje te vierren, zoals uuitnodigings skaarten en een traktatie. Ta aartjes zijn te maken vvan biscuitje es die besmeerd wordeen met choc colade pasta en versierd met m bijvoorb beeld smartties of ande ere kleine sn noepjes. Alss bijlage is een e kleurpla aat van Kleine Ezel opg genomen. L Laat de kind deren deze versieren een plak op de d achterka ant de beno odigde inforrmatie voor ouders.

Speelgoedwinkel Richt ee en speelgoe edwinkel op p in de klas.. Bespreek met een gro oepje kindeeren wat hie er voor nodig iss. Speelgoed dat de kin nderen van thuis meen nemen als cadeautjes. c Natuurlijk moeten m er prijsje es op en he eb je inpakp papier en pla akband nod dig.

Afsluitin ng met oud ders Een aan ntal weken lang was Kleine Ezel a aanwezig in n de kleuterk klas. Sluit ddeze projecttperiode feestelijjk af met de e kinderen en e hun oude ers. Start met zingen van het lied vvan Jakkie.. Laat de digita ale prenten van Kleine e Ezel zien e en schakel de kinderen n in bij het vvertellen van het verhaal. Laat vervo olgens iedere kleuter zzijn eigen ou uders rondle eiden langss de gemaak kte werkjess. Natuurlijk gaan ze sa amen ook no og iets kope en in de spe eelgoedwinnkel in de kla as. Zorg voor ietss te drinken n en eet ter afsluiting m met elkaar de d door de kinderen k ze lfgemaakte taartjes.

18

Bijlagen 1

Lied van Jakkie Kleine Ezel is mijn beste vriend, we maken veel plezier We spelen vaak bij mij thuis, maar nog vaker kom ik hier Soms ga ik even weg, maar altijd kom ik terug Dan spelen we met mijn vlieger of rijd ik paardje op zijn rug Ezel kijk eens, Ezel kom eens Ezel doe je met me mee Ik weet een spannend avontuur Een avontuur voor twee Je waren was een bootje en het grasveld was de zee Ik was de boze tovenaar en jij de goede fee Die sokken waren monsters en de tuin een heel eng bos De monsters namen jou gevangen en ik maakte je weer los Ezel kijk eens, Ezel kom eens Ezel die je met me mee Ik weet een spannend avontuur Een avontuur voor twee Kleine Ezel is mijn beste vriend, het aller-leukste dier We spelen vaak bij mij thuis, maar nog vaker ben ik hier Als ik even weg ga, heus, dan kom ik vlug weer terug Dan kom vlug weer bij mijn vriendje terug

19

Bijlage 2

20

Bijlage 3

21