DOSSIER Het vmbo. 25 juni Afstemmen theorie en praktijk: infra-leerlingen krijgen trajectmap

Magazine over opleiding en scholing in de bouw en infra

3

25 juni 2010

Afstemmen theorie en praktijk: infra-leerlingen krijgen trajectmap

DOSSIER Het vmbo

→

DOSSIER Het vmbo

11

Verreweg de meeste leerlingen die beginnen aan een middelbare beroepsopleiding, hebben net hun vmbo-diploma op zak. De naam vmbo - voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs - suggereert dat zij goed voorbereid zijn om aan de beroepsopleiding van hun

Veranderen

keuze te beginnen. Maar wat mag je eigenlijk verwachten

Als één sector de naam heeft behoudend

van de jongeren die net van het vmbo afkomen?

te zijn, is het de bouwen infrasector. Ondertussen is deze sector een voorbeeld voor vele

Wat is het vmbo eigenlijk?

andere als het gaat om loopbaan- en evctrajecten. Ook met betrekking tot het beroepsonderwijs zitten bedrijven in de bouw en infra niet stil. In de drie noordelijke provincies hebben werkgevers en werknemers het initiatief genomen om gastlessen en rondleidingen te geven aan leerlingen op de basisschool en in het voortgezet onderwijs. Zo weten de leerlingen voor welke beroepen en opleidingen ze kunnen kiezen. Bouw- en infrabedrijven in Amsterdam denken actief mee met het ROC van Amsterdam hoe het

In dit nummer:

onderwijs beter kan worden afgestemd op de

Huurdeman ontwikkelt personeel van leerbaan tot pensioen

4

praktijk. Het Bouwlab dat eind 2011 opent, is

Infraopleidingen beginnen met trajectmap

6

daarvan het resultaat.

Schoolplein techniekbreed opgeknapt

9

Limburg zet in op leerbanen

9

Wie om zich heen kijkt, ziet allerlei ontwikke-

Column Rob van Wingerden: Mensenwerk

lingen. Op het gebied van onderwijs en op het

Onderzoek Hiteq: zelfstandige werknemer wil leren

10

9

gebied van het ontwikkelen van werknemers in

Bouw Door Leer Verder! verlengd tot eind 2011

10

de bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij.

Dossier Het vmbo

11

Deze uitgave van Fundament staat er vol mee.

Snuffelstages en praktijklessen leggen basis voor vak

Ondertussen draagt Fundeon hieraan ook zijn

Wat is het vmbo?

steentje bij. Op pagina 25 staat een internet-

“Zonder goede basis geen goede wegenbouwers”

adres waar u kunt zien hoe de digitale leer-

“Laat ze kiezen voor wat ze leuk vinden”

middelen eruit komen te zien.

Minder specialisatie in het vmbo

Beije BV zet leerlingploeg SPG voort

23

Jolanda de Vries

Digitale toekomst voor leermiddelen

25

[email protected]

ROCvA: Middenkaderopleidingen dichter bij praktijk

26

Fundeon heeft nieuwe directeur: Sander van Bodegraven

28

Ps. Fundeon verandert ook. Vanaf 1 juni

Genomineerden Fundeon Onderwijsprijzen bekend

29

is Sander van Bodegraven de algemeen

Jaarverslag Fundeon online

30

directeur van Fundeon. In deze uitgave staat

Agenda

30

een samenvatting van zijn cv. In de volgende

Beroep in Beeld: voeger en evc-deelnemer Andy Oomen

31

Fundament volgt een uitgebreid interview.

Colofon

32

2

FUNDAMENT - juni 2010

Slechts een handvol mensen die bij bouwbedrijf Huurdeman in Amersfoort werkt, is daar niet begonnen

4

als leerling. Het resultaat van jarenlang leerlingen opleiden en vaste werknemers de kans geven door te leren. “Als je de capaciteiten hebt, kun je je bij ons ontwikkelen.”

Bij opleidingen in de bouw is de trajectmap al langer bekend. Na de zomer gebruiken de eerste infraopleidingen deze map ook. Met behulp van de

6

trajectmap kunnen theorie en praktijk goed op elkaar worden afgestemd en weten alle begeleiders op school en op het werk - precies waar de leerling mee bezig is.

Het ROC van Amsterdam wil de middenkaderopleidingen dichter bij de praktijk brengen. Niet

26

alleen door de leerlingen naar het bedrijf te sturen, maar ook door de bedrijven de school binnen te halen. Het Bouwlab moet daarvoor zorgen.

juni 2010 - FUNDAMENT

3

→ Huurdeman B.V. ontwikkelt personeel

Onderop beginnen en eindigen als directeur Timmerman, uitvoerder, calculator, projectleider of directeur. Bijna iedereen die bij A. Huurdeman B.V. in Amersfoort werkt, is daar begonnen als leerling. Het resultaat van jarenlang structureel en veelvuldig leerlingen opleiden en vaste werknemers de mogelijkheden geven om door te leren. “De administrateur, de medewerkers op het secretariaat, de hoofdcalculator en ik zijn de enigen die niet als leerling op de bouwplaats zijn begonnen”, weet projectleider en mede-eigenaar Remco Swaab.

4


→ Henk Baum (links) en Bryan Mulder zijn als leerlingen aan het werk op de bouwplaats van Huurdeman.

Loopbaantraject Bouw & Infra Negen werknemers van A. Huurdeman B.V. volgen een opleidingstraject via het Loopbaantraject Bouw & Infra. Van deze sectorale voorziening kunnen alle werknemers die vallen onder de cao voor Bouwnijverheid gratis gebruik maken. Er wordt dan gekeken wat iemand kan en wil en vervolgens wordt een opleidingstraject opgesteld. De scholing die volgt uit het opleidings-traject wordt in veel gevallen ook betaald door het Loopbaantraject Bouw & Infra. Kijk voor meer informatie op www.loopbaantrajectbouw.nl.

Het bouwbedrijf met zo’n veertig werk-

Hierin staat wat voor doorgroeimogelijk-

Zij lopen mee met de gecertificeerde

nemers heeft echte vaklieden nodig.

heden iemand heeft. Tijdens functione-

leermeesters binnen het bedrijf. Soms

Seriematige nieuwbouw is niet aan het

ringsgesprekken komt aan de orde wat

op reguliere projecten, soms op leerling-

bedrijf besteed. Wel de bouw van bijzon-

voor opleidingen en cursussen de

bouwplaatsen. “We voeren zoveel

dere villa’s, scholen, bedrijfspanden en

medewerker kan volgen. Swaab:

mogelijk projecten uit als leerlingbouw-

zorginstellingen. Gedegen vakkennis en

“Ons uitgangspunt is dat je van onder-

plaats”, vertelt Swaab. “Het is een goede

passie voor het vak - en het bedrijf -

aan doorgroeit binnen het bedrijf. Je

gelegenheid om ons werk te promoten.

zijn onmisbaar voor de mensen die bij

komt laag binnen, meestal als leerling.

Daarnaast kunnen we daardoor extra

Huurdeman aan de slag gaan. “Het ver-

Vanaf daar kun je doorstromen naar een

veel leerlingen voor de sector opleiden.

loop binnen Huurdeman is laag”, vertelt

functie als leermeester, uitvoerder, pro-

Het opleiden van jongeren past in onze

Swaab. “Natuurlijk gebeurt het wel eens

jectleider of calculator. Onze directeur is

visie over maatschappelijk verantwoord

dat iemand besluit om als zzp’er aan de

begonnen als leerling, net als de meeste

ondernemen.”

slag te gaan, maar de grootste uitstroom

uitvoerders. Als je de capaciteiten hebt,

hebben we richting de vut en het pen-

kun je je bij ons ontwikkelen.”

sioen. En dat doen ze zelfs niet altijd.

Vergrijzing opvangen Elke leerlingbouwplaats van Huurdeman

Onze oudste medewerker is 74. Die taalt

Loopbaantraject

biedt ruimte aan extra leerlingen van het

niet naar stoppen.”

Daarbij benut Huurdeman de mogelijk-

SBRA. “In goede tijden is dat misschien

heden die er zijn in de sector, zoals het

minder van belang. Maar juist nu - tijdens

Goede werkgever

Loopbaantraject Bouw & Infra. Swaab:

de crisis - zijn veel leerlingen niet uit-

Die loyaliteit aan het bedrijf komt natuur-

“Soms geeft de werknemer zelf aan dat

geplaatst. Alle ervaring die ze op bouw-

lijk niet uit de lucht vallen. “We zijn van

hij wil doorgroeien. Soms komt het ook

plaatsen kunnen opdoen, is mooi mee-

“Alle ervaring die jongeren op bouwplaatsen kunnen opdoen, is mooi meegenomen”

voort uit het feit dat we zien dat

genomen. Alleen op die manier kunnen

iemand meer in zijn of haar

we voldoende nieuwe vakkrachten oplei-

mars heeft. Een aantal timmer-

den. Om de vergrijzing op te vangen en

mannen volgt nu bijvoorbeeld

straks de aantrekkende productie mee

via het Loopbaantraject een

uit te voeren.”

opleiding tot voorman.”

huis uit techneuten. Maar we willen een

Als leerling beginnen

Leerlingbouwplaatsen

goede werkgever zijn en laten ons daar-

Opleidingen en cursussen volgen is voor

In de regio Amersfoort hebben

over adviseren”, benadrukt Swaab. “Een

de werknemers van A. Huurdeman B.V.

opdrachtgevers, zoals gemeenten

extern bureau heeft vorig jaar bekeken

de normaalste zaak ter wereld. De basis

en woningcorporaties, een convenant

hoe we ons personeelsbeleid hadden

daarvoor is gelegd doordat nagenoeg

afgesloten om zoveel mogelijk

ingericht. Daaruit kwam naar voren dat

iedereen als leerling bij het bedrijf bin-

projecten als leerlingbouwplaats uit

er wensen bij de werknemers waren.

nenkomt. Swaab: “De leerlingen die bij

te voeren. Dit houdt in dat meerdere

Er moesten functionering- en beoorde-

ons werken zijn in dienst van het SBRA,

leerlingen, onder begeleiding van een

lingsgesprekken komen. Ook konden we

het opleidingsbedrijf. Die afspraak heb-

gecertificeerde leermeester, op een

beter communiceren over veranderingen

ben we als

bouwplaats werken. Uit onderzoek

binnen het bedrijf. We maken nu meer

sector gemaakt, dus daar houden we

blijkt dat leerlingen die (een deel van)

duidelijk wat deze ontwikkelingen voor

ons aan. Gevoelsmatig zijn het onze

hun opleiding op een leerlingbouw-

medewerkers betekenen.”

werknemers en na afloop van de op-

plaats volgen, sneller door de opleiding

leiding komen ze eigenlijk ook allemaal

gaan en na hun opleiding langer in de

bij ons in dienst.”

bouwen infrasector blijven werken.

Doorgroeien

Binnen de sector is de afspraak

Naar aanleiding van het onderzoek heeft iedereen die functionering- en beoorde-

Leerlingbouwplaats

gemaakt dat leerlingbouwplaatsen

lingsgesprekken houdt, een cursus

Momenteel heeft Huurdeman vier

voorrang krijgen bij de plaatsing van

gevolgd om dit goed te doen. Ook is er

leerlingen die hun volledige opleidings-

leerlingen.

een personeelshandboek opgesteld.

periode bij het bedrijf doorbrengen.


5

Leermeesters en docenten meer zicht op opleidingstraject Na de zomer krijgen leermeesters infra voor het eerst te maken met de trajectmap. Deze map zorgt ervoor dat iedereen die betrokken is bij de opleiding van leerlingen, precies weet wat de leerling heeft gedaan en hoe hij of zij dit heeft gedaan. De map heeft tot doel te zorgen dat de leerling vlot door de opleiding gaat en theorie en praktijk goed op elkaar worden afgestemd.

“Elke dag aftekenen wat leerling heeft gedaan kost niet veel tijd” Leermeester Patrick Verhoeven kijkt uit naar de invoering van de trajectmap. Verhoeven heeft zijn eigen gww-bedrijf. Hij heeft twee mensen in vaste dienst, werkt met circa zeven zzp’ers en biedt sinds december vorig jaar een leerling, Ricardo Xhofleer, van opleidingsbedrijf Stivako uit Oss een leerwerkplek. “Als we de map al hadden gehad, had

wil hard werken. En hij is

ik problemen met Ricardo kunnen voor-

ook goed in het werk. Ik

komen. In de praktijk ben ik heel erg

had niets te klagen tot ik

tevreden over hem. Hij is gemotiveerd,

plotseling door Stivako werd gebeld. Of het

“Ik bekijk wat hij de dag daarvoor op school heeft gedaan en bouw daarop voort in het werk”

enorm druk was op het werk, want mijn leerling was al een paar weken niet op school

paar keer gewaarschuwd was op school.

geweest. Ik wist niet beter dan dat

“Ik wist daar niets van.”

Ricardo wel naar school ging.” Voortbouwen

6


Waarschuwingen

Als de trajectmap er was geweest, had

Tijdens het gesprek dat daarop volgde

Verhoeven eerder gezien dat het op

met de docent van het Koning Willem I

school niet goed ging. “Die trajectmap

College in Den Bosch, Xhofleer en

heeft de leerling altijd bij zich. Als hij ‘s

Verhoeven, bleek dat Xhofleer al een

maandags naar school is geweest, bekijk

→ Leermeester en ondernemer Patrick Verhoeven begeleidt leerling Ricardo Xhofleer. Met de trajectmap gaat dat beter.

ik op dinsdag in de map wat hij daar heeft gedaan. En hoe we daarop kunnen voortbouwen in het werk. Elke dag teken ik af wat de leerling heeft gedaan. Daardoor

Trajectmap: vragen en antwoorden

kunnen ze op school precies zien wat hij tijdens het werk heeft gedaan.” De trajectmap, die is toch niet

Is de trajectmap van de infra-

Invullen en lezen

nieuw?

leerlingen dezelfde als die van

Om de trajectmap goed te laten werken,

De trajectmap is gekoppeld aan

timmer-leerlingen?

is het belangrijk dat iedereen de map

competentiegerichte opleidingen.

Elke opleiding heeft zijn eigen trajectmap.

leest en invult. “Dat hoeft niet veel tijd te

Timmeropleidingen zijn al enkele jaren

In de trajectmap staat bijvoorbeeld wat

kosten. Elke dag aan het einde van de dag

competentiegericht en werken dus al

voor beroepstaken een leerling moet

even controleren wat de leerling er heeft

langer met een trajectmap. De eerste

doen. Die zijn per opleiding anders.

ingezet en dat ondertekenen. Dat kost

infra-opleidingen beginnen na de zomer

Wel is de opbouw van de map voor alle

maar een paar minuten. Voor de belas-

met competentiegericht onderwijs. Dit

opleidingen hetzelfde.

tingdienst moet ik een kilometerregistra-

houdt in dat er naast theoriekennis en

tie bijhouden. Dat is ook niet altijd even

vakvaardigheden, ook aandacht is voor

Deze opbouw ziet er overigens tot nu toe

leuk. Maar wel belangrijk. Net zoals het

de beroepshouding van de leerling. Alle

anders uit dan waar de infra-leermeesters

belangrijk is om tijd te besteden aan je

beroepsopleidingen in de bouwen infra-

na de zomer mee gaan werken. De ‘nieuwe’

leerling.”

sector op niveau 1, 2 en 3 kunnen straks

trajectmap is eenvoudiger in gebruik.

werken met de trajectmap.

Leermeesters hoeven geen uitgebreide

>>>

>>>


7

formulieren meer in te vullen over per-

Ook zien alle begeleiders hoe de leerling

soonlijke opleidingstrajecten (mini-pops).

het doet op school, het opleidingsbedrijf

Ook volstaat het om praktijktoetsen te

en het leerbedrijf. Als de leerling het

beoordelen met ontwikkelpunt, voldoende

ergens laat afweten, kan daarop snel

of goed.

worden ingegrepen.

Waarom is de trajectmap

Zo’n extra middel, maakt dat het

belangrijk?

werk van leermeesters niet te

Bij de opleiding van leerlingen zijn veel

zwaar?

partijen betrokken. De leerling is in dienst

Het is van belang dat leermeesters -

van een opleidingsbedrijf (spg). Daar heeft

net als docenten en leerlingbegeleiders -

hij een leerlingenbegeleider die hem

de trajectmap geregeld controleren en

uitplaatst bij bedrijven en volgt hij instruc-

invullen. Alleen dan werkt de map zoals

tielessen. Een leermeester begeleidt de

deze hoort te werken. En in dat geval kan

leerling bij het leerbedrijf.

het de begeleiding van leerlingen juist

De leermeester leert de leerling het vak

gemakkelijker maken. Als leermeester

in de praktijk en beoordeelt zijn praktijk-

weet je wat de leerling op school leert

toetsen. De theorie leert een leerling via

en je kunt het gemakkelijk aangeven

het regionaal opleidingscentrum (roc),

wanneer je vindt dat een leerling extra

van één of meer docenten.

instructie nodig heeft over een bepaald

Om te zorgen dat praktijk en theorie goed

onderdeel. Ook kun je altijd zien hoe een

op elkaar worden afgestemd, is het van

leerling zich heeft ontwikkeld, bij jou en

belang dat de leermeester weet wat de

bij eerdere leermeesters.

leerling op school en het opleidingsbedrijf

Het bijhouden van de trajectmap is de

leert en de docenten weten waar de leer-

verantwoordelijkheid van de leerling.

ling in de praktijk mee bezig is. Wanneer

Die moet de meeste dingen invullen.

dat bij alle partijen bekend is, kan de

Ook moet de leerling zorgen dat hij

theorie beter worden afgestemd op

de map altijd bij zich heeft.

de praktijk. En andersom.

8


Column

Rob van Wingerden lid raad van bestuur Koninklijke BAM Groep nv

Schoolplein techniekbreed opgeknapt

Mensenwerk

Leerlingen van diverse opleidingsbedrijven uit Noord-

Het is een veelgehoorde en breed gedragen stelling:

Holland hebben het schoolplein van basisschool Bello

bouwen is mensenwerk. Toch zijn wij in de bouw vanouds

in Alkmaar opgeknapt. Zij deden dit in het kader van

intensiever bezig met wát we gaan bouwen (de inhoud)

het Actieplan Jeugdwerkloosheid. Naast de opleidings-

en hóe wij het gaan bouwen (het proces), dan dat wij ons

bedrijven zetten ook 26 gemeenten uit Noord-Holland-

eerst over de vraag buigen voor en met wíe wij het project

Noord zich hiervoor in.

realiseren (de menselijke factor). De samenstelling van een projectteam is bij de projectvoorbereiding vaker sluitstuk

Door de economische crisis is het voor veel opleidings-

dan vertrekpunt. En de kans is groot dat wij voor een

bedrijven moeilijk om leerlingen uit te plaatsen bij één

volgend project wéér een nieuw team samenstellen …

van de aangesloten bedrijven. Hierdoor doen de leer-

Bouwers onderkennen het belang van de menselijke factor

lingen weinig tot geen ervaring op in de dagelijkse

in hun primaire processen nog steeds onvoldoende.

praktijk bij een bedrijf. Om hier verandering in te

Bovendien: hoe goed zijn mensen opgeleid voor hun taak?

brengen heeft de gemeente Alkmaar eerder dit jaar

Wij gaan al van jongs af naar school. Dan starten wij vanuit

een convenant ondertekend met de opleidingsbedrijven

een brede belangstelling met een breed vakkenpakket.

Espeq, SPG Noord-Holland, Tetrix, OBM Noord-

Naarmate wij ons verder ontwikkelen, moeten wij keuzes

Holland, Installatiewerk Noord-Holland en SBMO.

maken en vakken laten afvallen. Naarmate wij ons verder

Het herinrichten van het schoolplein is één van de

ontwikkelen, wordt onze opleiding dus steeds smaller totdat

projecten die uit dit convenant is voortgevloeid. De

wij ons in één ding hebben gespecialiseerd. En zodra wij

leerlingen van verschillende technische opleidingen

nog maar één ding kunnen, dan zijn wij klaar voor de

deden ervaring op met de aanleg van de bestrating,

arbeidsmarkt! Is het gek dat wij dan moeite hebben met

riolering en openbare verlichting, het metselen van

het tot stand brengen van multidisciplinaire projecten?

bankjes en houtbewerking. Onze samenleving zoekt duurzame oplossingen voor een groeiende wereldbevolking en de daarmee samenhangende toenemende behoefte aan werkgelegenheid, mobiliteit, woon- en leefruimte. Het vinden van die oplossingen is geen eendimensionale opgave, maar vraagt juist om en de inzet van die menselijke factor in de volle breedte. Het antwoord op duurzaamheidsvraagstukken ligt in multidisciplinaire aanpak, waarvoor medewerkers in de bouw verbindingen moeten leren zoeken tussen kennisgebieden. Succesvol bouwen hangt in de toekomst samen met ons vermogen om primair de vraag te beantwoorden met wie en voor wie wij bouwen (en niet wat of hoe wij bouwen). Dit vergt ook een ander leiderschap; niet in hiërarchische ketens, maar slim in netwerken kunnen opereren - daar gaat het om. Zo maken wij van bouwen écht mensenwerk. →O p deze plek in Fundament geven prominente werkgevers in de bouwen infrasector bij toerbeurt hun visie op werken en opleiden in de sector. juni 2010 - FUNDAMENT

9

Zelfstandige werknemer wil leren Werknemers die de kans krijgen om zelfstandig te werken, zijn eerder bereid om te leren dan werknemers die deze kans niet krijgen. Wanneer de leidinggevende daarnaast keuzemogelijkheden, inspraak en feedbackmogelijkheden biedt, stijgt de motivatie om aan een opleiding te beginnen nog verder. Dit blijkt uit het onderzoek ‘Een leven lang leren in de techniek’ dat Hiteq heeft uitgevoerd. Zich willen blijven ontwikkelen is van belang omdat alleen op die manier de werknemer mee kan met veranderende technieken en om de concurrentie-

Tips voor direct leidinggevenden

positie van bedrijven op peil te houden. Volgens het onderzoek kan de werk-

1. Geef de werknemer de keuze. Laat de werknemer zelf nadenken

gever veel invloed uitoefenen op de

over de juiste aanpak om een bepaalde taak uit te voeren.

bereidheid die werknemers hebben

2. Geef feedback die de werknemer het gevoel geeft dat hij/zij zelfstandig handelt en dat je die zelfstandigheid op prijs stelt.

om zichzelf te ontwikkelen. Het gaat daarbij niet alleen om lange scholings-

3. Bied mogelijkheden voor inspraak.

trajecten, maar ook om het volgen

4. Organiseer teambesprekingen en laat merken dat de inbreng

van korte cursussen en het leren op de werkvloer. Het onderzoek omvat

van de werknemers ertoe doet. 5. Spoor aan tot het stellen van vragen. Laat merken dat je het niet

diverse tips voor direct leidinggeven-

erg vindt als werknemers kritiek geven over bepaalde werkwijzen.

den.

Bouw Door Leer Verder! verlengd tot eind 2011 Het anticyclische opleidingsplan (aco) ‘Bouw Door Leer

Limburg zet in op leerbanen

Verder!’ is met bijna een jaar verlengd tot eind 2011.

De provincie Limburg en de gemeenten Maastricht,

Tot die tijd kunnen werkgevers hun werknemers extra

Heerlen, Sittard-Geleen, Roermond, Weert, Venlo

bijscholen op voorwaarde dat zij leerlingen een leer-

en Venray hebben eind mei met de bouwsector en

baan bieden. De extra scholing en de verletkosten

onderwijsinstellingen een convenant afgesloten om

worden vergoed door de sector.

op projecten in opdracht van de overheid leerbanen en stageplaatsen te creëren. De economische crisis

De belangstelling om mee te draaien in aco is er nog

heeft de bouw hard getroffen waardoor minder

steeds onder bedrijven. Eind mei deden 284 bedrijven

leerlingen de kans krijgen om praktijkervaring op

mee. Bijna 2700 werknemers hebben een scholings-

te doen bij bouwbedrijven. “Zodra de economie

traject doorlopen, terwijl bijna negenhonderd leerlingen

aantrekt, ontstaat een tekort aan vakmensen”,

hierdoor verzekerd zijn van een leerbaan. Kijk voor

vreest gedeputeerde Lebens.

meer informatie op www.fundeon.nl/aco.

10


DOSSIER Het vmbo

→ leerling-metselaar en -timmerman over het vmbo

13

→ wat is het vmbo?

14

→ “laat ze kiezen wat ze leuk vinden”

18


11

→

Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs In 1999 is het vmbo ingevoerd als opvolger van het lbo en de mavo. Sindsdien zijn de discussies over deze vorm van voortgezet onderwijs talrijk geweest. Feit is dat sindsdien zo’n zestig procent van de jongeren na de basisschool op het vmbo terechtkomt. Daarmee is het de belangrijkste toegangspoort naar het vervolgonderwijs en de arbeidsmarkt. Die status krijgt het vmbo niet altijd toegekend. Vaker wordt het ‘het afvalputje van het Nederlandse onderwijssysteem’ genoemd. Zoals zo vaak is daar een belangrijke oorzaak voor: onbekendheid. Want al heeft het één naam, het vmbo valt uit te splitsen in vele leerwegen en -niveaus. Dit dossier geeft antwoord op de vraag hoe het vmbo - het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs - in elkaar zit. En hoe de verschillende mbo-opleidingen, van niveau 1 tot en met 4, hierop aansluiten. Het geeft dus antwoord op de vraag wat een opleidingsbedrijf of erkend leerbedrijf (niet) mag verwachten van een leerling die met net zijn vmbo-diploma op zak, begonnen is aan een opleiding richting de bouw en infra.

12


DOSSIER Het vmbo

→ → Metselleerling Peter de Krey.

Leerlingen aan het woord over het vmbo

Snuffelstages en praktijklessen leggen basis voor vak Het vmbo bereidt voor op een middelbare beroepsopleiding. Wie kan beter vertellen hoe dit is gedaan dan voormalige vmbo-leerlingen? Leerling-metselaar Peter de Krey en leerling-timmerman Allard Crediet vertellen.

“Tijdens de introductieweek bij opleidings-

woonplaats Nieuwleusen. “Op het vmbo

Daar had ik veel minder aan dan aan de

bedrijf De Grift hebben de instructeurs

hebben we ook al veel praktijk gehad. Eén

stage.”

gekeken of je klaar was om naar een

dag in de week liep ik stage bij een bouw-

bedrijf te gaan. Dat was ik. Ik mocht

bedrijf, hier in Nieuwleusen. Volgens mij

Basis van vak

meteen bij een bedrijf aan de slag en

leerde ik op de ene dag tien keer zoveel

Peter de Krey uit Dordrecht had geen

ik had het idee dat ik daar ook kon mee-

dan in de rest van de week. Oké, niet als

wekelijkse stagedag. De praktijklessen

komen”, vertelt Allard Crediet. De leerling-

het gaat om vakken als wiskunde en

metselen die hij had op het vmbo hebben

timmerman (niveau 2) is in september

Nederlands. Maar naast de stage hadden

hem de basisbeginselen van het vak

begonnen bij het opleidingsbedrijf in zijn

we nog zo’n vijf uur praktijkles in de week.

geleerd. “De leraar metselen was erg juni 2010 - FUNDAMENT

13

goed. Ik heb rollagen gemetseld, veel

deren. Daardoor ben ik erachter gekomen

gesteld en uitgezet. Daardoor had ik wel

dat ik metselen het leukst vond. Toen ik

een voorsprong op de leerlingen die

met het vmbo begon, wist ik dat niet. Ik

gelijkertijd met mij bij SPB Dordrecht

wilde iets met mijn handen, misschien wel

zijn begonnen. Niet veel van de anderen

timmeren. Door de praktijklessen kwam

hadden al eens een ezelsrug of een draai-

ik erachter dat ik metselen veel leuker

ende kolom gemetseld.”

vond.”

Praktijklessen

Snuffelstage

De Krey koos voor de differentiatie met-

Op de school van Crediet kon de leerling

selen, nadat hij in het derde jaar voor

zich binnen de uitstroomrichting bouw-

bouwtechniek had gekozen. “Een half jaar

techniek niet verder specialiseren. Zelf

lang kregen we, behalve in metselen, ook

heeft hij zich, via de stagedag, meer

les in timmeren, meubelmaken en schil-

verdiept in timmeren. “In het tweede jaar

“Al veel praktijk gehad” Peter de Krey (17) volgde op het vmbo de basisberoepsgerichte leerweg, uitstroomrichting bouwtechniek met als differentiatie metselen. Doordat hij voor zijn examen is gezakt, kon hij in september niet beginnen aan de bbl 2-opleiding metselen bij het SPB Dordrecht. Daarom volgt hij dit jaar de assistentenopleiding en loopt hij stage bij een metselbedrijf.

Wat is het vmbo?

opdrachten die meetellen voor het school-

De kaderberoepsgerichte leerweg is

examen. Aan het einde van het vierde jaar

voor leerlingen die theoretische kennis

Het vmbo is het voorbereidend

zijn er praktische en schriftelijke eind-

het liefst opdoen door praktisch bezig

middelbaar beroepsonderwijs.

examens.

te zijn. De benaming verwijst naar het

Daarmee is het een van de vier vormen

feit dat de leerlingen al bezig zijn met

van voortgezet onderwijs in Nederland,

De niveaus

een opleiding die in zijn geheel gericht

naast het praktijkonderwijs, de havo

Het vmbo is onderverdeeld in vier

is op een functie op kaderniveau (niveau

en het vwo. Leerlingen die na de

niveaus. Welk niveau een leerling volgt,

3 of 4 in het mbo). De leerling doet exa-

basis-school naar het vmbo gaan,

bepaalt op welk mbo-niveau een leerling

men in vier algemene vakken en één

stromen logischerwijs door naar een

kan instromen.

beroepsgericht vak. De kaderberoeps-

mbo-opleiding.

De basisberoepsgerichte leerweg is

gerichte leerweg komt enigszins over-

bestemd voor leerlingen die vooral

een met de voormalige vbo/mavo-c.

De ontwikkeling van het vmbo

praktisch ingesteld zijn. Qua theo-

Het vmbo bestaat sinds 1999. Het omvat

retische belasting is deze leerweg

De gemengde leerweg is bedoeld voor

de onderwijsvormen die daarvoor vbo, lbo

minder zwaar dan de kaderberoeps-

leerlingen die weinig moeite hebben

en mavo heetten. Zestig procent van de

gerichte leerweg. De leerlingen doen

met studeren, maar zich wel gericht

leerlingen in het voortgezet onderwijs zit

examen in vier algemene vakken en

willen voorbereiden of oriënteren op

op het vmbo. In de eerste twee leerjaren

één beroepsgericht vak. Het examen-

bepaalde beroepen. De benaming

volgen de leerlingen de basisvorming. In

programma voor deze leerweg is

‘gemengde leerweg’ betekent dus een

het derde en vierde leerjaar van het vmbo

minder uitgebreid en meer praktisch

combinatie van theoretisch (algemeen)

maken de leerlingen toetsen en praktische

dan dat van de andere leerwegen.

en praktisch (beroepsgericht) onder-

14


DOSSIER Het vmbo

Allard Crediet (17) volgde op het vmbo de kaderberoepsgerichte leerweg met bouwtechniek als uitstroomrichting. Crediet heeft er bewust voor gekozen om de bbl 2-opleiding voor timmerman te volgen. “Ik leer niet graag, ben liever in de praktijk bezig.” Met het diploma voor de kadergerichte leerweg op zak had hij ook kunnen doorstromen naar de middenkaderopleiding bouw en infra.

deed ik de snuffelstage bij hetzelfde

toen al een keer bij het opleidingsbedrijf

vmbo. Ook al heb je een goede docent,

bouwbedrijf waar ik daarna ook wekelijks

gaan kijken, tijdens een open dag.” De

de instructeur op het opleidingsbedrijf

stage heb gelopen. Ik had het daar goed

snuffelstage was echter de eerste keer

kent de praktijk beter.”

naar mijn zin. Nu, via het opleidingsbedrijf

dat Crediet echt in aanraking kwam met

heb ik al bij drie andere bedrijven rond-

het timmervak. Net zoals ook De Krey

Voorbereid

gekeken. Ook daar bevalt het me goed.

op het vmbo voor het eerst in aanraking

Terugkijkend vindt Crediet de stagedag

Dus het kwam niet alleen door mijn stage-

kwam met metselen. De Krey: “Ik heb wat

erg nuttig als voorbereiding op zijn huidige

bedrijf dat ik timmeren het mooiste vak

vaktechniek geleerd op het vmbo. Maar

opleiding. “Daarnaast heb ik nu heel veel

vond.”

vooral heb ik daar ontdekt wat ik het

aan de lessen autocad-tekenen. Dat

leukst vind. Bij het SPB had ik in het begin

kregen we drie uur per week. Tekeningen

Ontdekken

misschien wel een beetje voorsprong op

maken op papier vind ik niets. Met auto-

Crediet: “Voordat we een uitstroomrichting

de anderen, maar die hebben dat snel

cad vind ik het wel leuk. Dankzij de lessen

moesten kiezen, konden we een kijkje

genoeg ingehaald. Op het opleidings-

op het vmbo maak ik mijn werktekeningen

nemen in alle praktijklokalen. Ook ben ik

bedrijf leer je toch veel sneller dan op het

heel snel.”

wijs. Leerlingen doen examen in vijf

techniek zijn verplicht om examen te doen

leerling naast technische vakken, bijvoor-

algemene vakken en één beroeps-

in de vakken wiskunde en natuur- en

beeld ook economische vakken krijgt.

gericht vak. De gemengde leerweg is

scheikunde.

qua niveau gelijk aan de theoretische

Met uitzondering van de leerlingen die de

Wat kan een leerling die van het

leerweg. Het programma en het

theoretische leerweg volgen, kiezen alle

vmbo komt?

examen van de algemene vakken zijn

vmbo’ers daarnaast - binnen hun sector -

Iedere leerling die van het vmbo komt, is

precies gelijk aan dat van de theoreti-

voor een afdeling. Binnen de sector tech-

klaar om naar het mbo te gaan. Op welk

sche leerweg.

niek kunnen leerlingen kiezen voor onder

niveau een leerling kan instromen, hangt

meer bouwtechniek, voertuigentechniek

af van de leerweg die op het vmbo is

De theoretische leerweg is niet gericht

of installatietechniek. Afhankelijk per

gevolgd.

op een bepaalde beroepskeuze. De leer-

vmbo-school kan deze uitstroomrichting

-b asisberoepsgerichte leerweg -

lingen doen examen in zes algemene

verder gespecialiseerd worden. Zo kan

vakken zoals diverse talen, geschiedenis

binnen bouwtechniek bijvoorbeeld

en wiskunde (vergelijkbaar met de

gekozen worden voor de differentiaties

vroegere mavo-d).

timmeren, metselen, schilderen, fijnhout

maximaal mbo niveau 2 -k aderberoepsgerichte, theoretische en gemengde leerweg - maximaal niveau 4.

of infra. Daarnaast bieden sommige

De uitstroomrichting op het vmbo is niet

De uitstroomrichtingen

vmbo-scholen ook bouwbrede of inter-

van belang bij de toelating op het mbo.

Leerlingen in alle leerwegen moeten kie-

sectorale programma’s aan. Bouwbreed

Ook iemand die een economische uit-

zen voor een sector. Dit zijn de sectoren

betekent dat de leerling een combinatie

stroomrichting heeft gevolgd, kan begin-

economie, zorg & welzijn, landbouw en

volgt van bijvoorbeeld bouwtechniek en

nen met een mbo-opleiding richting de

techniek. Leerlingen die kiezen voor

metaal. Intersectoraal houdt in dat de

bouw of infra.


15

Cas Eerhart, directeur Heijmans Wegenbouw regio zuidoost

Zonder goede basis geen goede wegenbouwers Voor ongeschoolde werknemers, voor ‘handjes’ die zo van straat worden geplukt, is in de grond-, wegen waterbouw steeds minder ruimte. Een veranderende maatschappij, arbowetgeving en klantverwachtingen eisen meer van de infrabedrijven en dus ook meer van de werknemers. Om de juiste - goedopgeleide - werknemers in de sector te krijgen, moet de basis al goed zijn. Dat stelt Cas Eerhart, directeur Heijmans Wegenbouw regio zuidoost. “Voordat jongeren aan een beroepsopleiding beginnen, moeten ze weten waarvoor ze kunnen kiezen.”

De afgelopen jaren is de infrasector

dankzij technische en mechanische hulp-

Wanneer je op je 15e, 16e een vervolg-

begonnen met een inhaalslag om de

middelen flink verbeterd. Toch profiteren

opleiding moet kiezen, weet je nauwelijks

veranderingen in de maatschappij bij te

de infraopleidingen daar tot nu toe niet

wat je wilt. Dan is het ook moeilijk om

benen. “Net zoals onze werknemers het

van. De instroom in de middelbare

gemotiveerd te raken op een opleiding.”

niet zouden accepteren als ze weken door

beroepsopleidingen (bbl en bol) is lager

de blubber naar hun voordeur moeten

dan er behoefte is aan vakmensen.

lopen, accepteren de mensen in de omge-

Kennis van sector De mbo-opleidingen zelf doen volgens

ving van onze werkzaamheden geen over-

Motivatie

Eerhart weinig om dat op te lossen.

last. Ze willen vooraf precies weten hoe

“Je ziet dat jongeren in de mbo-opleidin-

“Leerlingen die worden opgeleid tot

lang de werkzaamheden duren en wat

gen minder gemotiveerd zijn dan de

vakkrachten gww hebben vooral vaktech-

voor overlast ze daarvan hebben. En die

jongeren op hbo-opleidingen”, beweert

nische en praktijkgerichte opleidingen

overlast mag niet groter zijn dan beslist

Eerhart. “Deels komt dat door de leeftijd.

nodig. Zij leren een ambachtelijk vak.

noodzakelijk is. Dus wegomleidingen duren zo kort mogelijk. Maar ook accepteren mensen steeds minder dat

Heijmans Wegenbouw regio Zuidoost

de bouwradio keihard staat.”

Cas Eerhart is directeur van de regio zuidoost van Heijmans Wegenbouw. Heijmans Wegenbouw is een landelijk werkende aannemer met regionale

Betere werkomstandigheden

vestigingen en circa twaalfhonderd mensen in vaste dienst. In de regio zuidoost

Dat, tezamen met arbowetgeving waar-

werken zo’n honderd mensen in vaste dienst, waarvan circa tachtig op de bouw-

door bijvoorbeeld werken met ontbloot

plaats. Dagelijks zijn er bijna driehonderd mensen voor deze vestiging aan het

bovenlijf niet meer mag, zorgt voor een

werk. De medewerkers die vallen onder regio zuidoost voeren regionale werken

ander beeld in de infrasector dan voor-

uit onder eigen regie en werken mee aan grote projecten die vallen onder

heen. De werkomstandigheden zijn

landelijke regie.

16


DOSSIER Het vmbo

→ Regiodirecteur Cas Eerhart van Heijmans Wegenbouw wil meer aandacht voor infra op het vmbo. “Daar moeten we scholieren bewust maken van de keuze die ze moeten maken.”

den zijn nodig in de kleinere projecten ‘rondom de kerk’. Met de vergrijzing die eraan komt, hebben we volop nieuwe instroom nodig. We zijn derhalve in een flinke concurrentiestrijd verwikkeld met andere sectoren. Als infra hebben we daarin een grote achterstand.” Winst pakken op vmbo “De belangrijkste instroom op mboopleidingen komt vanaf het vmbo. Alle sectoren zijn daar vertegenwoordigd”, vindt Eerhart. “Behalve de infra. Hoe moet je als leerling dan ooit in aanraking komen met infra? En als je niet weet wat het is, hoe kun je er dan voor kiezen? Volgens mij weet de helft van de leerlingen niet aan wat voor opleiding ze beginnen na het vmbo. Dat blijkt ook wel als je ziet hoe ze van de ene naar de Als ik kijk naar de middenkaderopleiding, vind ik het goed dat er tegenwoordig meer aandacht is voor de beroepshouding. Competentiegericht opleiden is goed.

“We zijn in een flinke concurrentiestrijd

andere opleiding

verwikkeld met andere sectoren”

motorvoertuigen-

switchen. Van techniek naar infra. Van infra naar de

Maar er mist een belangrijk onderdeel: de leerlingen maken nauwelijks kennis

klas te krijgen. De meeste aanmeldingen

zorg. Wij moeten onze winst pakken op

met de sector en de theoretische kennis

op de middenkaderopleiding zijn boven-

het vmbo. Daar moeten we scholieren

die ze daar nodig hebben. Dat wordt er niet

dien voor de bouw. Eerhart: “Als je kijkt

bewust maken van de keuze die ze

beter op, doordat de leerlingen beginnen

naar de werkzaamheden die we uitvoe-

moeten maken. En dat is best lastig.

aan een gezamenlijke opleiding voor mid-

ren, zou je toch verwachten dat er meer

Want ze zijn nog zo jong.”

denkaderfunctionarissen bouw en infra.”

belangstelling is voor opleidingen in de infra? Toch is die er niet. Dat kan alleen

Bewustwording

Weinig instroom

maar betekenen dat niet genoeg bekend

“Vroeger was er ook geen lts wegen

De keuze voor een gezamenlijk begin

is wat de sector inhoudt.”

waterbouw. Dat klopt. Dus waarom nu wel een vmbo infra? Omdat de maatschappij

is niet raar. Infra en bouw zijn beide uitstroomrichtingen voor de opleiding

Concurrentiestrijd

is veranderd. Vroeger leerde je iemand

middenkaderfunctionaris. Hoewel de

“Hier in het zuiden hebben we te maken

het vak in de praktijk. Vaak nadat iemand

sectoren verschillend zijn, hebben mid-

met een terugloop van de bevolking. Dat

al wat omzwervingen had gemaakt. Dat

denkaderfunctionarissen in de bouw en

betekent dat er minder jongeren zijn”,

kan niet meer. Door de veranderingen in

in de infra, veelal dezelfde competenties

beseft Eerhart. “Toch blijven we vakmen-

de maatschappij, de klantvraag en de

nodig. Daarbij komt dat het aantal aan-

sen nodig hebben. Net als al die andere

infrasector, heb je gemotiveerde mensen

meldingen op de meeste roc’s zo laag is,

sectoren. Misschien dat we hier in het

met diploma’s nodig. En die krijg je als je

dat het al moeilijk genoeg is om voldoen-

zuiden minder behoefte krijgen aan grote

zorgt dat jongeren vroegtijdig en bewust

de leerlingen voor een gecombineerde

snelwegprojecten. Maar de meeste han-

aan de infraopleidingen beginnen.”


17

→ Gastlessen en rondleidingen geven leerlingen beeld van techniek

“Laat ze kiezen wat ze leuk vinden” “Of ze nu kiezen voor een opleiding tot timmerman, richting de metaal gaan of de zorg in gaan. Het maakt mij niet uit. Als ze maar weten wat voor mogelijkheden er in de techniek zijn en ze kiezen voor wat ze leuk vinden.” Theo Nota van Van der Werf’s Bouwbedrijf uit Sint Nicolaasga staat niet voor de klas om uitsluitend zijn eigen personeelsbestand op peil te houden.

“Vroeger was het allemaal wat eenvoudi-

door geen kennis met beroepen in de

de bouwen infrasector. Alle beroepen

ger. Dan kwam een jongen bij ons aan-

bouwnijverheid.”

die te maken hebben met de bouw komen

kloppen met de vraag of hij vakantiewerk

voorbij. “Van gemeenteambtenaar tot

bij ons kon doen. Dat kan tegenwoordig

Zeventig beroepen

gordijnenmaker”, vat Nota kort samen.

bijna niet meer. De veiligheidseisen zijn

Voor werkgevers reden om te bekijken of

“Net als de andere gastdocenten heb ik

streng: ze mogen niet op steigers werken,

ze jongeren op een andere manier in aan-

een cursus gevolgd zodat ik interessante

niet met machines. Vakken vullen in de

raking kunnen brengen met de beroepen.

lessen kan geven met een goede opbouw.

supermarkt kan, maar een bijbaan in de

Dat gebeurt onder de naam ‘Bouwen aan

In anderhalf uur neem ik de leerlingen

bouw eigenlijk niet. Jongeren maken daar-

de bouw’. De voorlichting gaat breder dan

mee door het hele bouwproces. Van het

18


DOSSIER Het vmbo → Theo Nota leidt basisschool- en vmbo-leerlingen met regelmaat rond in de timmerfabriek van Van der Werf’s Bouwbedrijf in Sint Nicolaasga. Ook geeft hij gastlessen aan deze leerlingen.

moment dat je grond koopt en vergun-

“Je verwacht dat die meer weten en ook

gekomen bij Praktijkopleiding Bouw

ningen aanvraagt, via het maken van de

een beter idee hebben van wat ze willen

Friesland, het opleidingsbedrijf. Of dat

tekeningen en het doen van de werkvoor-

worden. Maar dat merk je vaak niet uit

komt door de gastlessen weet je niet. Maar

bereiding, tot de uitvoering en oplevering.

hun reacties. Het kost meer moeite om die

alle beetjes helpen en dat is voor de bouw-

Zo komen er al gauw zestig tot zeventig

leeftijdsgroep bij de les te betrekken.”

en infrasector net zo hard nodig als voor

beroepen voorbij tijdens de les.” Mogelijkheden tonen De gastlessen vanuit ‘Bouwen aan de

“Als je er niet mee aan de slag gaat, wéét je ook niet wat beter moet en kan”

bouw’ worden gegeven op basisscholen en in het voortgezet onderwijs, met name

Toch blijven juist die gastlessen volgens

andere technieksectoren. Met een aantrek-

het vmbo. “Voordat de vmbo’ers moeten

Nota van groot belang. “Het gaat er niet

kende productie en de vergrijzing moeten

kiezen voor een sector proberen we ze te

om dat ze voor onze sector kiezen. Ook

we ons uiterste best doen om voldoende

laten zien wat er mogelijk is in de techniek.

als ze door de voorlichting weten dat het

nieuwe vakmensen de sector in te krijgen.”

Soms kom je voor een groep leerlingen

niets voor hen is, hebben we ons doel

die al een beetje weet wat ze willen wor-

bereikt.” Bouwen aan de bouw

den, maar soms hebben ze nog geen idee. Dat maakt elke les weer anders.”

Snuffelstages

Vaak komen de klassen daarna op bezoek

Mede daarom biedt Van der Werf’s bouw-

Werkgevers in Friesland, Groningen

bij de timmerfabriek van het bouwbedrijf

bedrijf ook ruimte aan vmbo’ers die willen

en Drenthe slaan sinds een aantal jaren

in Sint Nicolaasga, zodat ze nog iets meer

komen snuffelen. “Het Bogerman College

de handen ineen om meer jongeren

van de sector kunnen proeven.

heeft elk jaar vmbo’ers die nog geen idee

te interesseren voor een baan in de

hebben wat ze willen worden. Zij komen

bouwnijverheid. Onder de noemer

Veel kennis

een paar dagen bij ons rondkijken, maar

‘Bouwen aan de bouw’ geven werk-

Verrassend is hoeveel kennis zelfs basis-

ook bij de Batavus fietsenfabriek in

nemers van de bedrijven onder meer

schoolleerlingen al hebben, vindt de chef

Heerenveen of de Holiday Ice-fabriek hier

voorlichting aan leerlingen in het basis-

van Van der Werf’s prefab afdeling. “Als je

in Sint Nicolaasga. Bij ons lopen ze mee

en voortgezet onderwijs. Ze geven

het hebt over kozijnen weten ze dat die

in de timmerfabriek of op de bouwplaats.

gastlessen op school en rondleidingen

niet alleen van hout, maar ook van kunst-

Wat hen maar interessant lijkt.”

bij het bedrijf. Ook bieden de werk-

stof of aluminium kunnen worden

gevers alle ruimte aan vmbo’ers die

gemaakt. Ze snappen dat vanwege de

Vervolgopleiding

snuffelstages willen lopen of voor

veiligheid de deur van hun klaslokaal

Het mooist blijft natuurlijk als de leerling

schoolopdrachten op zoek zijn naar

naar buiten draait en niet naar binnen.”

daardoor echt geïnteresseerd raakt in

informatie over de bedrijven en

bouwtechniek en kiest voor een vervolg-

beroepen in de bouwnijverheid.

Doel bereiken

opleiding als timmerman of metselaar. “Ik

Meer over Bouwen aan de bouw

Bij vmbo’ers is het soms moeilijker om

geef deze voorlichting nu negen jaar. Uit

staat op www.debouwietsvoorjou.nl.

spontaan vragen beantwoord te krijgen.

de eerste groepen zijn leerlingen terecht-


19

Minder specialisatie in vmbo Het aantal leerlingen op het vmbo daalt. Het aantal dat kiest voor bouwtechniek daalt nog veel sneller. De kans bestaat daardoor dat de komende jaren ook de instroom op de mbo-opleidingen richting de bouw en infra afneemt. Verdeling leerlingen 2009/2010 Het vmbo is dé aangewezen vooropleiding voor mbo-opleidingen. En hoewel de uitstroomrichting niet allesbepalend is voor welke mbo-opleiding de vmbo’ers kiezen, een dalend aantal leerlingen dat kiest voor vmbo bouwtechniek, is geen goed voorteken.

■ ■ ■ ■ ■

Totaal Economie Groen Techniek Zorg en welzijn

Daling aantal leerlingen De afgelopen vijf jaar is het aantal vmboleerlingen dat kiest voor de richting bouwtechniek bijna met eenderde gedaald tot

6.929 leerlingen. Het komende schooljaar lijkt deze daling verder door te zetten. Een deel van de daling valt te verklaren uit het feit dat er minder jongeren zijn en er dus ook minder leerlingen op het vmbo zitten. Het totaal aantal leerlingen is sinds het schooljaar 2007/2008 van 217.003 leerlingen in het derde en vierde leerjaar, gedaald naar 207.435 in het huidige schooljaar. Veranderen bouwtechniek De daling binnen bouwtechniek gaat verhoudingsgewijs sneller dan de andere uitstroomrichtingen in de sector techniek.

20


'Economie Groen DOSSIER Het vmbo Groen 'Techniek 'Techniek Zorg en welzijn Zorg en welzijn

Totaal p totaal leerlingaantal per sector Totaal lleerlingenaantal eerlingenaantal per er ssector ector Totaal leerlingenaantal per sector

250000 250000 200000 200000

2004-‐2005 2004-‐2005 2005/2006 2005/2006 2006/2007 2006/2007 2007/2008 2007/2008 2008/2009 2008/2009 2009/2010 2009/2010

150000 150000 100000 100000 50000 50000 0 0

Voor het Platform vmbo Bouwtechniek is

Totaal Totaal

'Economie 'Economie

Groen Groen

'Techniek 'Techniek

Zorg en welzijn intersectoraal Zorg en welzijn intersectoraal

Theore<sch Theore<sch

dat reden om bouwtechniek extra onder de aandacht te brengen en te proberen om het imago op te vijzelen. Zo wil zij de naam van de uitstroomrichting veranderen in ‘Bouwen, Wonen en Interieur’, maar met name wil het Platform de opleiding inhoudelijk moderniseren. Breed opleiden Bouwtechniek heeft overigens ook te maken met concurrentie van intersectorale uitstroomrichtingen. Zo zijn er steeds meer

totaal leerlingaantal per jaar per jaar Totaal leerlingaantal

Totaal leerlingaantal per jaar

250000 250000 200000 200000

Totaal Totaal Economie Economie Groen Groen Techniek Techniek Zorg en welzijn Zorg en welzijn intersectoraal intersectoraal Theore<sch Theore<sch

150000 150000 100000 100000 50000 50000 0 0 2004-‐2005 2004-‐2005

vmbo-scholen die de leerlingen de moge-

2005/2006 2005/2006

2006/2007 2006/2007

2007/2008 2007/2008

2008/2009 2008/2009

2009/2010 2009/2010

lijkheid bieden om bijvoorbeeld vakken uit de economische en technische sector te combineren. Intersectoraal is in twee jaar tijd meer dan verdubbeld tot 17.605 leerlingen. Ook de keuze voor techniekbreed wordt steeds vaker gemaakt. Sinds 2007 is dit aantal gestegen met 1.635 tot 3.551 leerlingen. Techniekbreed biedt combinaties van diverse techniekrichtingen aan, zoals bouwtechniek met metaal- en voertuigentechniek.

Techniek Techniek ttotaal otaal

techniek totaal 45000 45000 40000 35000 30000 25000 20000 15000 10000 5000 0

totaal basis kader gemengd

2004/2005

Gevolgen mbo-opleidingen

2005/2006

2006/2007

2007/2008

2008/2009

2009/2010

Het stijgende aantal leerlingen dat zich minder gespecialiseerd laat opleiden, lijkt erop te duiden dat leerlingen de keuze

bouwtechniek

voor een bepaald beroep of sector willen

45000 14000 40000 12000 35000 10000 30000 8000 25000

uitstellen. De trend om breder opgeleid te worden, heeft tot gevolg dat de mboopleidingen steeds minder kunnen verwachten dat de instromers een gerichte vooropleiding hebben gevolgd. Een beginnende leerling timmeren hoeft zich op het vmbo nog niet te hebben gespecialiseerd in timmeren. Steeds vaker zullen instromers techniekbreed of intersectoraal

Techniek totaal Bouwtechniek

totaal totaal

20000 6000 15000 4000 10000 2000 5000 0 0

basis basis kader kader gemengd

gemengd

2004/2005 22005/2006 2008/2009 2009/2010 2009/2010 2004/2005 005/2006 22006/2007 006/2007 22007/2008 007/2008 2008/2009

opgeleid zijn.


21

DOSSIER Het vmbo

VMBo’Ers slAgEN Bij sspB ijMoNDkENNEMErlAND Achttien vmbo-leerlingen van het Technisch College Velsen in IJmuiden hebben dit jaar hun praktijkexamen timmeren gedaan bij SSPB IJmond-Kennemerland. Het is het vijfde jaar dat de eindexamenkandidaten van het Technisch College Velsen de school verlaten om in de praktijkgerichte omgeving van het SSPB hun opleiding af te ronden. De acht leerlingen die de kaderberoepsgerichte leerweg volgen, maken een raam met glaslatten. De tien die de basisberoepsgerichte leerweg volgen, moeten daarnaast ook een raam afhangen en een kozijn aftimmeren. Zestien van de achttien examenkandidaten hebben het praktijkexamen met een voldoende afgesloten. Volgens leerlingenbegeleider Jaap Berkhout snijdt het mes aan twee kanten bij het kiezen voor deze examenlocatie. “De leerlingen kunnen alvast kennisvoor nieuwe instroom we in onze opleidingen kunnen verwachten.”

kENNisMAkEN MET BEroEpsBEoEFENAArs 72 van 850 vmbo-leerlingen uit de regio Breda hebben zich dit voorjaar verder verdiept in bouwen infradagen. Naar aanleiding van de eerste editie ‘vmbo on stage’ hebben deze leerlingen een werk-bezoek gebracht aan het bedrijf van hun voorkeur. Tijdens ‘vmbo on stage’ hebben vmbo-leerlingen de kans gegrepen om contact te leggen met 350 beroepsbeoefenaren uit verschillende sectoren. Door met deze ervaren beroepskrachten in gesprek te gaan, is het de bedoeling dat de vmbo’ers een beter beeld krijgen van een beroep. Daardoor kunnen ze een betere keuze maken voor een vervolgopleiding. Na deze gesprekken zijn ter plekke afspraken gemaakt voor een werkbezoek van de leerling bij het desbetreffende bedrijf, zodat het beroepsbeeld nog duidelijker wordt. Tijdens deze werkbezoeken liepen 41 leerlingen mee met bouwplaatspersoneel, acht leerlingen volgden een uitvoerder, zestien verdiepten zich verder in ontwerpberoepen en zeven leerlingen keken rond bij een infraproject.

22


→

maken met de praktijk en wij als opleidingsbedrijf kunnen alvast zien wat

→ → Beije BV in Rhoon heeft de leerlingenploeg overgenomen van SPG Zuid-Holland-Zuid. Leermeester Dirk Hartingsveld (links) en manager Jan Kieboom (midden): “De instroom van leerlingen bloedt dood. Wij proberen daar op onze manier wat aan te doen.”

Beije BV zet leerlingploeg SPG voort

Aannemer gaat in opleidingen ‘Bestrating en transport’ vermeldt het visitekaartje van Jan Kieboom, manager van Beije BV in Rhoon. Met goed recht kan hij er ook ‘opleidingen’ aan toevoegen. Sinds twee jaar heeft het bedrijf twee volwaardige leerlingploegen straatmakers, nadat opleider SPG ZuidHolland-Zuid deze activiteit staakte. →


23

Toen de SPG-leermeester die leerling-

ten we het zelf doen. Maar door de goede

leren is veel belangrijker. En als ik zie hoe

straatmakers begeleidde een andere

contacten met onze opdrachtgevers valt

ze hun werk doen, heb ik er alle vertrou-

functie kreeg, had het opleidingsbedrijf

het voor ons bedrijf wel mee om ze

wen in dat het met deze jongens wel goed

een probleem. Er was geen geschikte

geplaatst te krijgen. We hebben een grote

komt!”

opvolger en men zag geen andere uitweg

kring met vaste opdrachtgevers, met

dan te stoppen met de leerlingploeg.

name gemeentelijke overheden.”

Beije BV, dat de noodzaak van praktijkopleidingen terdege inziet, zag zich met

Fantastische klus

De leermeester

deze beslissing voor een voldongen feit

Kieboom zorgt dat er geen vier beginnen-

Gediplomeerd straatmaker Dirk

geplaatst.

de straatmakers op één klus staan. De

Hartingsveld werkt zeven jaar bij Beije

ploegen zijn goed uitgebalanceerd met

BV. Vorig jaar kreeg hij de vraag of

Praktische oplossing

twee leerlingen op niveau 2, twee gevor-

hij ook leermeester wilde worden.

Kieboom had niet veel tijd nodig om een

derde leerlingen op niveau 3 en een erva-

“Jan Kieboom vond dat ik het in mij

praktische oplossing te verzinnen: het

ren leermeester. Zo kunnen ze als ploeg

had om jongeren het vak te leren.”

overnemen van de leerlingploeg. Een stap

alle voorkomende straatklussen klaren.

Driekwart jaar staat hij nu als leer-

waarmee hij niet alleen de belangen van

Het werken in zo’n ploeg is motiverend,

meester bij een leerlingploeg. Zijn

“Ze krijgen opdrachten waarmee ze kunnen laten zien wat ze op school hebben geleerd”

ervaringen? “Ik kwam er al snel achter dat je elke leerling op een andere manier moet benaderen. Bij de één moet je meer geduld opbrengen dan bij een ander. En ik zie al snel wie het

zijn eigen bedrijf voor ogen had, maar ook

ervaart Kieboom. “Natuurlijk halen leer-

vak echt in zijn vingers gaat krijgen

die van de bedrijfstak. “Het vak straatmaker

lingen niet dezelfde productie als ervaren

en bij wie dat meer moeite zal kosten.

heeft een negatief imago. Mede doordat

straatmakers. Maar het gaat er in de eer-

Los daarvan: ik heb een goede ploeg

iedereen is wijsgemaakt dat de toekomst

ste plaats om dat de gewenste kwaliteit

en ik vind het een uitdaging om ze

in de IT ligt. Daardoor bloedt de instroom

geleverd wordt. Door het vele doen gaat

opdrachten te geven waarmee ze

van leerlingen dood. Wij proberen daar op

dan de productie vanzelf omhoog.”

kunnen laten zien wat ze op school hebben geleerd.”

onze manier wat aan te doen. En natuurlijk hoop ik dat de leerlingen uiteindelijk

Leerzaam

bij ons blijven werken.”

Eén van Beije’s opdrachtgevers, Henk Landman (civieltechnisch medewerker

Iedereen tevreden

gemeente Albrandswaard), beaamt dat

Beije’s beslissing om de leerlingploeg

volmondig. Als wegbeheerder in zijn

De leerling

over te nemen blijkt een succes. Inmiddels

gemeente bezorgt hij al dertien jaar

Pepijn Westerdijk, leerling niveau 3,

draaien er naar volle tevredenheid van

werk aan leerlingploegen. In de Vinex-

is bijna klaar met zijn opleiding. Hem

opdrachtgevers twee leerlingploegen

uitbreiding Portland in Rhoon laat hij de

is de overstap naar een volledige leer-

met elk vier man en een leermeester.

zogenoemde restpunten opknappen

lingploeg goed bevallen. “Ik vind het

“De leerlingen zijn nog steeds in dienst bij

voordat de locaties in beheer worden

fijn dat we zo goed begeleid worden.

het SPG, maar de leermeesters zijn werk-

genomen. Dat kan variëren van een paar

Ik hoor wel eens van leerlingen bij

nemers van ons”, vertelt Kieboom. “Een

losse tegels tot putten die niet op hoogte

andere bedrijven dat ze daar maar

groot verschil met de vorige situatie is

staan, maar ook tot grote, volledig te

weinig leren, maar dat is bij ons zeker

dat de voltallige ploeg nu opgesplitst is

herbestraten weggedeelten. Landman:

niet het geval. En dat ik nu een

in twee aparte ploegen met elk een mee-

“Het zijn prachtige klussen voor een

andere leermeester heb is ook een

werkend leermeester.”

leerlingploeg. Ze krijgen met allerlei

voordeel: je leert dat er verschillende

verschillende werkzaamheden te maken

werkmethodes zijn om een klus te

Lobbyen

en daar leren ze veel meer van dan recht-

doen.” Verder stelt hij dat door het

In de praktijk betekent het in stand hou-

toe rechtaan bestraten.”

hebben van een ‘eigen’ leerlingenploeg de band tussen bedrijf en leer-

den van twee leerlingploegen voor Beije een extra belasting. Want waar zet je in

Leergeld

ling hechter is. Of hij na zijn examen

één keer vier leerlingen aan het werk?

Ook Landman erkent dat het werken met

(begin volgend jaar) bij Beije kan

“Ik moet meer lobbyen”, merkt Kieboom.

leerlingen geduld vergt, maar dat is voor

blijven weet hij niet, maar dat hij het

“Vroeger zorgde het SPG ervoor dat de

hem geen probleem. “Je moet nu eenmaal

er naar zijn zin heeft is zeker!

leerlingen aan het werk konden, nu moe-

leergeld betalen. Dat ze het vak goed

24


Digitale toekomst voor leermiddelen Na de zomer kunnen de opleidingen vakman gww en assistent bouw gebruik maken van digitale leermiddelen.

Online een instructiefilm bekijken.

standig door de stof laten

Luisteren naar de uitleg van een deeltaak.

gaan. “Het is maatwerk”,

Voor twee mbo-opleidingen in de bouw

benadrukt Meijering. “De

en infra is dat nu mogelijk. Het doel?

leerling kan aangeven met

Zorgen dat de opleidingen zo aantrek-

welke deeltaak hij bezig wil

kelijk mogelijk zijn en de leerlingen op

gaan. Hij kan dan bij alle bij-

de beste manier les krijgen.

behorende informatie. De docent kan bekijken wat de

Alles op één plek

leerling heeft gedaan. Ook

Erik Meijering is als hoofd van de afdeling

kun je nu heel gericht oplei-

Ontwikkeling van Fundeon nauw betrok-

den binnen een evc-traject.

ken bij de ontwikkeling van het digitale

Iemand met veel werkerva-

lesmateriaal. “Alle informatie die een

ring hoeft niet altijd een

leerling nodig heeft tijdens zijn opleiding,

complete opleiding te volgen.

vindt hij binnen dit systeem op één plek.

Door het digitaal aan te bieden, hoeft

nieuwe lesmaterialen in deze digitale

Daarmee vervangt dit de lesboeken, de

niemand alle lesmaterialen te kopen.”

omgeving. Het wordt digitaal opgeslagen. Daarna kunnen we het aanbieden via

vakinformatieboeken, de A-bladen en alle andere middelen waar een leerling nu

Digitaal en op papier

digitale kanalen, bijvoorbeeld via internet.

naar informatie zoekt. Daarnaast krijgt hij

Het digitale lesmateriaal vervangt de

Ook kunnen we met de lesstof een boek

de stof niet alleen in tekst aangeboden,

papieren materialen. Wel blijft Fundeon

vullen. Dus alle lesmaterialen kunnen we

maar ook in beeld en geluid.”

al het lesmateriaal op papier aanbieden.

aanbieden zoals opleidingen en leerlingen

Meijering: “Vanaf nu ontwikkelen we

dat willen.”

Elke gewenste vorm Het voordeel van digitaal aanbieden is dat er veel meer ingespeeld kan worden op de verschillende leerstijlen van leerlingen.

BouwInfraNet

“De software die we gebruiken biedt de

De komende jaren gaat Fundeon zoveel mogelijk lesmateriaal digitaliseren.

stof op heel veel manieren aan. Een oplei-

Dit gebeurt via BouwInfraNet. Dit systeem houdt voor elke opleiding dezelfde

ding is opgedeeld in beroepstaken en die

structuur aan en is daardoor heel herkenbaar voor docenten. De eerste twee

zijn weer onderverdeeld in deeltaken.

opleidingen waarvoor dit is gebeurd, zijn vakman gww (niveau 2) en de

Per deeltaak kunnen we filmpjes en foto’s

assistent bouw en infra (niveau 1). Wilt u een voorproefje?

toevoegen. Maar ook achtergrondinfor-

Bekijk een stukje van de digitale lesstof via:

matie en vragen. Die vragen zijn er in

Webadres: e-content.fundeon.nl

allerlei vormen. Het mooie is dat de leer-

Username: demo

ling meteen te horen krijgt of hij deze

Wachtwoord: fundeon

vragen goed of fout heeft beantwoord. Op die manier gaat hij heel actief met de

Na het inloggen vindt u de digitale lesstof achter de knop ‘mycourses’.

lesstof aan de slag.”

Klik op ‘launch’ om het materiaal te starten. De voorbeelden zijn geplaatst in een tijdelijke ontwikkelomgeving.

Maatwerk De docenten kunnen het lesmateriaal klassikaal behandelen of de leerling zelf-


25

→ Daniëlle Habets van het ROC van Amsterdam: “Bouwlab is etalage van de bouwnijverheid.”

ROC van Amsterdam wil bedrijven over de vloer

Middenkaderopleiding dichter bij praktijk Via stages, leerbanen en projecten komen leerlingen van de bouwopleidingen met regelmaat bij bedrijven over de vloer. Met het Bouwlab wil het ROC van Amsterdam nu het bedrijfsleven de school binnenhalen.

26


Roc van Amsterdam bouwt met leerlingen Tot 2014 bouwt het ROC van Amsterdam vier nieuwe schoolgebouwen. Deze bouwprojecten worden uitgevoerd als leerlingbouwplaats. Het roc heeft dat in het programma van eisen opgenomen. De verwachting is dat ongeveer de helft van de leerlingen die op deze leerlingbouwplaatsen praktijkervaring opdoen, hun theorielessen volgen op het ROC van Amsterdam. De andere helft van de leerlingen zal staan ingeschreven bij andere roc’s.

Het ROCvA bouwt de komende jaren op

te krijgen. Als roc hebben we bijvoorbeeld

Wat voor invloed het Bouwlab verder op

vier locaties nieuwe gebouwen. In het

een hotel en een restaurant, die gerund

het onderwijs heeft, valt nog niet goed te

nieuwe pand in Amsterdam-Noord krijgen

worden door leerlingen. Deze leerlingen

bepalen. “Het belangrijkste aspect van dit

onder meer de middenkaderopleidingen

krijgen ondersteuning van mensen uit het

initiatief is dat we laten zien dat de mid-

gericht op de bouwnijverheid, hun onder-

bedrijfsleven. In de bouwsector is het las-

denkaderopleiding zich niet alleen in het

komen. De bovenste verdieping, de zesde,

tiger om een bedrijf op leerlingen te laten

klaslokaal afspeelt”, besluit Habets. “We

wordt echter niet alleen ingericht met het

draaien. Bouwwerkzaamheden spelen

laten leerlingen zien dat we verbinding

“School zichtbaar maken voor het bedrijfsleven”

hebben met de praktijk. Je gaat aan de slag met echte ontwerpen. Je staat dicht bij de praktijk. Op die manier hopen we

oog op de leerlingen. Vooral het bedrijfs-

zich niet op één locatie af en er zijn veel

dat we meer instroom krijgen in onze

leven is leidend geweest bij de inrichting.

partijen bij betrokken. De leerlingbouw-

middenkaderopleidingen.”

Werkgevers en werknemers uit de bouw-,

plaatsen zijn voor de uitvoerende beroe-

infra-, installatietechniek en aanverwante

pen een goed alternatief. Maar voor

sectoren, kunnen er vergaderen en work-

middenkaderleerlingen blijft het contact

shops en opleidingen volgen. “Het is een

met de praktijk vaak beperkt tot stages

MKB Amsterdam

fysieke ruimte die dient als etalage van

en praktijkopdrachten.”

Mark van der Horst is voorzitter van MKB Amsterdam en straks ook voor-

de bouwnijverheid. Het wordt een ruimte waar leerlingen en het bedrijfsleven

Voorrang stagiairs

zitter van het Bouwlab. “Samen met

elkaar ontmoeten”, stelt Daniëlle Habets,

Het succes van het Bouwlab valt en

het onderwijs en de gemeente willen

voorzitter van de directie van het ROCvA.

staat met de inzet van alle betrokkenen.

wij als bedrijfsleven de arbeidsmarkt

Bedrijven moeten bereid zijn hun verga-

en het onderwijs beter op elkaar

Bedrijfsleven in school

deringen, presentaties en cursussen te

afstemmen. Ik verwacht dat het

Achttien bedrijven willen participeren in

verplaatsen naar de locatie van het roc.

Bouwlab daar een belangrijke

het Bouwlab. Dit houdt onder meer in

“Het gaat om de interactie tussen be-

bijdrage in kan leveren.”

dat zij ruimtes huren voor presentaties,

drijven en leerlingen”, vindt de directie-

“Doordat jongeren een verkeerd

cursussen en vergaderingen. Daarnaast

voorzitter. “De bedrijven kunnen gebruik

beeld hebben van de bouwsector,

willen ze ook meewerken aan tentoonstel-

maken van onze ruimten en krijgen voor-

kiezen ze niet voor een baan in die

lingen in het schoolgebouw en willen ze

rang bij het invullen van hun stageplaat-

sector. Ze denken dat het alleen gaat

gastlessen geven aan de leerlingen. “Van

sen.”

om stenen sjouwen. Terwijl er zo ontzettend veel verschillende beroe-

alles is mogelijk in het Bouwlab. Misschien dat onze leerlingen in opdracht van een

Innige relatie

pen zijn. Bovendien hebben jongeren

architect maquettes kunnen bouwen”,

Hoewel het ROCvA nu nog in de voorbe-

die nu met een opleiding in die rich-

licht Habets toe. “Wanneer werkgevers en

reidende fase zit - het Bouwlab opent in

ting beginnen, 100 procent kans op

werknemers in dit gebouw komen, komen

het najaar van 2011 - heeft Habets de

een baan en een goed salaris.”

zij eerder in gesprek met leerlingen. We

indruk dat de opzet gaat werken. “Door

“Via het Bouwlab willen we laten

willen de school zichtbaar maken voor het

de gesprekken die we nu voeren met

zien wat er allemaal voor beroepen

bedrijfsleven.”

participanten - de vrienden van het

zijn. Aan de hand van de praktijk

Bouwlab - halen we onze contacten met

laten we zien wat het werk inhoudt.

Contact met praktijk

het bedrijfsleven al aan. Een architect

Ze gaan zelf aan de slag en er zijn

Aan de opzet van het Bouwlab ging jaren

waarmee ik in gesprek ging, was meteen

mensen die vertellen wat het werk

van plannenmakerij vooraf. Habets:

enthousiast om gastlessen te geven.

inhoudt. Op die manier moeten we

“In andere sectoren is het ons al eerder

Mensen die passie hebben voor hun vak,

de instroom kunnen laten stijgen.”

gelukt om het bedrijfsleven de school in

willen dat graag overbrengen op anderen.” juni 2010 - FUNDAMENT

27

Nieuwe directeur Fundeon kent bouwsector, onderwijsveld en politiek Sinds 1 juni heeft Fundeon weer een algemeen directeur. Sander van Bodegraven (48) heeft de per oktober 2009 vertrokken Wouter Turpijn opgevolgd.

Van Bodegraven was van 2003 tot en met 2008 wethouder volkshuisvesting en ruimtelijke ordening en locoburgemeester in zijn huidige woonplaats Arnhem. Daarvoor was hij enkele jaren directeur van de vestiging Oost-Nederland van adviesen ingenieursbureau DHV. De nieuwe algemeen directeur van Fundeon volgt Wouter Turpijn op, die per 1 oktober 2009 afscheid nam. Civiele techniek Zowel qua opleiding en werkervaring als managementstijl past Van Bodegraven uitstekend in een toonaangevende positie op het raakvlak van de

in Arnhem was hij bovendien

met het coachen en opleiden

stedenbeleid en stedelijke

bouwsector en het beroeps-

verantwoordelijk voor de

van jonge mensen (Hoge-

vernieuwing.

onderwijs. Hij is civieltech-

coördinatie van de vier kracht-

school Larenstein, PBNA en

nisch geschoold en heeft

wijken die Arnhem rijk is en

SBW, een van de voorlopers

Met de komst van Van

zowel bij DHV als in zijn

voor een aantal grootschalige

van Fundeon). Hij heeft naam

Bodegraven is het directie-

politieke loopbaan veel te

ontwikkelingsprojecten als de

gemaakt als voorzitter van de

team van Fundeon compleet.

maken gehad met zaken als

Rijnboog, het Nieuw Sleutel

‘fysieke pijler’ en als lid van

Naast de nieuwe algemeen

ruimtelijke ontwikkeling,

Project Arnhem Centraal, de

het dagelijks bestuur van de

directeur maken Frans Kokke,

volkshuisvesting, milieubeleid

Vinex-locatie Schuytgraaf en

G27 (de 27 grotere gemeen-

directeur Markt en Ontwikke-

en monumentenzorg. Hij is

het Musiskwartier.

ten in Nederland). Vanuit die

ling, en Lex Kreulen, directeur

functie heeft hij eraan bijge-

Financiën en Operaties, deel

lid van de commissie Terpstra die de minister van Wonen,

Coachen en opleiden

dragen dat de G27 een sterke

uit van dit team. In de volgende

Wijken en Integratie adviseert

In een aantal van zijn neven-

positie inneemt bij het mini-

uitgave van Fundament komt

over de probleemwijken.

functies heeft de nieuwe

sterie van vrom, in discussies

een uitgebreid interview met

Tijdens zijn wethouderschap

directeur zich beziggehouden

over wijkenaanpak, grote-

Van Bodegraven.

28


Genomineerden Fundeon Onderwijsprijzen bekend Het aantal bedrijven dat meedingt naar de prijs voor Beste leerbedrijf bouw & infra 2010 is teruggebracht tot twaalf. Vier van deze bedrijven gaan in elk geval met een mooie prijs naar huis. Dat is een gevolg van de nieuwe opzet voor de Fundeon

Alle voordrachten

Onderwijsprijzen. Sinds dit jaar geldt een ‘trapsgewijze’

Hieronder staan alle voordrachten per Fundeon Onderwijsprijs

voordracht. De drie regio’s van Fundeon (Noordoost, Zuid en

op een rij:

West) dragen voor elke prijs een kandidaat voor. Behalve voor Beste leerbedrijven bouw, gespecialiseerde aannemerij, infra

Beste leerbedrijf bouw

Beste praktijkopleider

en middenkader, gebeurt dit ook voor de prijzen Beste leerling-

Burgy Bouw uit Leiden

Sjaak Nas, leermeester bij

bouwplaats en Beste praktijkopleider.

KlokBouw uit Nijmegen

bouwbedrijf De Veluwezoom

Rots Bouw uit Aalten/Zevenaar

uit Didam

Regionale prijzen

Ruud de Jong, leermeester bij

In de regio’s Noord-Oost en Zuid is er voor de Beste leerling-

Beste leerbedrijf infra

aannemingsbedrijf Panco uit

bouwplaats een regionale prijs. In Noord-Oost werd eind mei

Nota Straatmakers bv

Noordeloos

voor de tiende keer de Ramiro Award uitgereikt. Deze prijs ging naar De Toekomst in Scheemda. In Zuid kreeg Bergh Bouw voor het renovatieproject van Wonen West Brabant de eerste Gouden Spil uitgereikt. Tezamen met de leerlingbouwplaats van A. Huurdeman B.V. bij de Mondriaanschool in Amersfoort, dingen

uit Sneek BAM Wegen Regio West uit Den Haag

der bij Adviesbureau Snijders in Valkenswaard

Heijmans Wegenbouw uit Rosmalen

Fundeon draagt de winnaar in deze categorie voor bij de

deze twee regionale prijswinnaars mee naar de Fundeon Onderwijsprijs Beste leerlingbouwplaats.

Jos Corstjens, praktijkbegelei-

Beste leerbedrijf

landelijke verkiezing van

gespecialiseerde

Beste praktijkopleider 2010.

aannemerij Van Lagen Metselwerken uit Ter Schuur Gebr. Janssen uit Beugen Bezemer Betonstaal uit Arkel

Beste Leerlingbouwplaats A. Huurdeman B.V. in Amersfoort De Toekomst in Scheemda

Beste leerbedrijf middenkader

Bergh Bouw in Bergen op Zoom

Hendriks Bouw en Ontwikkeling

Uitreiking Fundeon

Architectenbureau Braaksma

Onderwijsprijzen

& Roos te Den Haag

De Fundeon Onderwijsprijzen

Kormelinks Algemeen

worden uitgereikt op de

Bouwbedrijf uit Rietmolen

Fundeon Relatiedag. Deze vindt plaats op donderdag

Eén van de vier prijswinnaars

30 september in Zwolle.

uit bovenstaande categorieën

Tijdens de Relatiedag in theater

wordt bovendien verkozen tot

Odeon kunt u ook kennismaken

met leerlingbouwplaats De Toekomst de Ramiro Award.

Beste leerbedrijf bouw & infra.

met de nieuwe directeur van

Hier op de foto met de winnaars van de tweede en derde prijs,

Fundeon draagt dat bedrijf

Fundeon, Sander van

aannemingsbedrijf Droste en Hegeman Bouw.

voor bij de landelijke

Bodegraven. Fundeon maakt

verkiezing van Beste

in augustus het programma

leerbedrijf 2010.

van de Relatiedag bekend.

→ Simon Benus Bouw en medeaannemer Jurriens Bouw wonnen


29

Jaarverslag Fundeon online op fundeon.nl Fundeon heeft een intensief jaar achter de rug. Onder meer het project Bouw Door Leer Verder! heeft grote impact op de organisatie gehad. Dit blijkt uit het jaarverslag dat vanaf nu via fundeon.nl is te downloaden.

AGENDA 7 t/m 9 september 2010 Bouw Relatiedagen Gorinchem Evenementenhal Gorinchem www.evenementenhalgorinchem.nl 28 t/m 30 september 2010 Beton Vakdagen Gorinchem Evenementenhal Gorinchem www.evenementenhalgorinchem.nl 30 september 2010 Relatiedag Fundeon Theater Odeon Zwolle www.fundeon.nl

De adviseurs opleidingsbeleid hebben hun

Gevolg is dat niet de complete ontwikkel-

12 t/m 14 oktober 2010

taken aangepast. De regiokantoren hebben

agenda, voortvloeiend uit de sectorplatforms,

Bouw Relatiedagen

een belangrijke rol gekregen bij de intake en

uitgevoerd kon worden. De platforms en

Hardenberg

uitvoering van de aanvragen die bij de vijf

branches zijn daarover geïnformeerd.

Evenementenhal Hardenberg

Steunpunten Bouw en Opleiding zijn binnen-

In 2009 zijn in totaal 12.000 bedrijfsbezoeken

www.evenementenhalhardenberg.nl

gekomen. De afdeling Ontwikkeling heeft

afgelegd, ten behoeve van audits en advies.

voorrang gegeven aan de ontwikkeling van

De bedrijven zijn daarbij geadviseerd over

lesmateriaal voor Bouw Door Leer Verder!. De

beroepspraktijkvorming, functionele bij-

afdeling Subsidies heeft veel energie gestoken

scholing en individueel loopbaanbeleid

in het tijdig verwerken van vergoedingen.

van werknemers.

→ Het project Bouw Door Leer Verder! heeft grote impact gehad op de werkzaamheden van Fundeon in 2009. Via dit project hebben bijna 2.700 werknemers extra scholing gevolgd.

30


Beroep in beeld Naam: Andy Oomen

Oomen & Zn.

Leeftijd: 47 jaar Beroep: voeger en zelfstandig ondernemer

“Overal heb je tegenwoordig papieren

Bedrijf: Oomen Voegwerk

voor nodig. De verwachting is dat binnen

te Raamsdonksveer

een paar jaar alleen voegers met een diploma monumenten mogen restaureren. Ik heb dertig jaar ervaring, maar niet dat diploma. Daarom volg ik nu een evctraject. Ik moet bewijzen verzamelen van wat ik kan en op basis daarvan kan ik mijn diploma alsnog halen.” Doorleren “Rick, mijn zoon, volgt de bbl-opleiding voor voeger. Via het opleidingsbedrijf BGA in Boxtel werkt hij bij mij. De examens doet hij op het opleidingsbedrijf. Over een half jaartje is hij waarschijnlijk klaar. Zelf heeft hij niet zoveel zin, maar ik wil dat hij verder leert. Hij is ook nog maar 16, als hij met zijn opleiding klaar is 17. Vooral wil ik dat hij meer diploma’s haalt, omdat papieren belangrijk zijn. Er wordt steeds vaker om gevraagd.” Uitbreiden “Ik werk nu tien jaar voor mezelf. Dat gaat goed. Ik heb meer werk dan ik aan kan. Soms schakel ik andere zzp’ers in. Rick en ik zijn nu aan het nadenken om uit te breiden. Het is de bedoeling dat hij in de zaak komt en dat we misschien een paar mensen in dienst nemen. Het lijkt me fantastisch om straks Oomen & Zn. te zijn. Een mooie ouderwetse naam. En wie weet staat over een tijd de derde generatie wel aan het roer van het bedrijf.”


31

colofon

Fundament is een uitgave van Fundeon, het kenniscentrum voor de bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij. Fundeon adviseert bedrijven en werknemers, stemt het beroepsonderwijs af op de wensen van de bedrijfstak en promoot het werken en leren in de sector. Wilt u Fundament ontvangen? U kunt een gratis abonnement aanvragen bij Fundeon, afdeling communicatie, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk of per e-mail: [email protected]. Op de artikelen en foto’s in Fundament zit auteursrecht. Wanneer u (delen van) teksten wilt overnemen in andere uitgaven moet u toestemming vragen aan de redactie. In de meeste gevallen wordt deze verleend, onder voorwaarde van bronvermelding. De foto’s zijn exclusief gemaakt voor gebruik door Fundeon.

uitgever Fundeon

(eind)redactie Jolanda de Vries ([email protected])

Aan dit nummer werkten mee Corry Daalhof Jos Vlak

redactieadres Fundeon, Communicatie Postbus 440, 3840 AK Harderwijk T (0341) 499 499 F (0341) 499 999 E [email protected] I www.fundeon.nl

fotografie Beeldredaktie

vormgeving 3is1 Grafimedia, Moerkapelle

druk Senefelder Misset, Doetinchem

oplage 28.000 ex.

32


Peter de Krey volgt de opleiding assistent bouw en infra bij SPB Dordrecht en loopt stage bij metselbedrijf Bloed. Na de zomer wil hij aan de bbl 2-opleiding metselen beginnen.

Fundament is het magazine over het beroepsonderwijs en werken en leren in de bouw, infra en gespecialiseerde aannemerij. Zes keer per jaar wordt dit blad gratis toegestuurd aan bedrijven in de bouwsector, onderwijsinstellingen en aan andere relaties van Fundeon. In elke uitgave is ruimte voor nieuws, informatie, achtergronden en opinie.

DOSSIER Het vmbo. 25 juni Afstemmen theorie en praktijk: infra-leerlingen krijgen trajectmap

Recommend Documents