Lektesten in theorie en praktijk Hoe lekwaarden de pomp- en materiaalkeuze kunnen beïnvloeden !
High Tech Equipment Engineering 2011 Ron van Vossen
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
Introductie
Ron van Vossen 21 jaar werkzaam in de vacuümtechniek Adixen Onderdeel van Pfeiffer Vacuum Landzichtweg 60 4105 DP Culemborg
[email protected] Tel. :0345-478403 GSM :0653210801
Presentation Title — 2
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Feiten vooraf
›
Hoog- en Ultra hoog vacuüm •
›
Pompweerstand speelt een belangrijke rol •
›
Vanaf 1 x 10e-7 mbar
Is de 30% overdimensionering-regel wel voldoende?
Inzicht geven in problematiek •
Theorie
Presentation Title — 3
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Inhoud
1. Definitie van mBar.l/s 2. Permeabiliteit 3. Ontgassing 4. Virtuele lekken 5. Aanbevelingen Presentation Title — 4
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Definitie van mbar.l/s Lek = “Q” voor lucht Q = V * P T
Q V P T
= Lekgasstroom = Volume = Drukverschil = Tijdverschil
Voorbeeld: Stel je hebt een drukverval van 20 mbar in 80 seconden in een volume van 1 liter.
Q = 20 mbar x 1 liter = 0.25 millibar * liter / seconde 80 seconden Presentation Title — 5
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Heliumlekzoeker
Waarom Helium?
Ne
F
• • • • •
Lage achtergrond (5 ppm) Inert O Veilig Kr Goedkoop Licht
• Hoog selectief
H
Ar
Xe
He
Cl
Presentation Title — 6
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
N All rights reserved © 2011, Adixen
Wat kan een Heliumlekzoeker detecteren? Een fietsband met een volume van 1 liter, die leeg loopt in 24 h, heeft een lekwaarde van:
3,5.10-2 mbar.l/s Dat zijn circa
8 bubbles van 2 mm per seconde
Q = (P1-P2) . V/t with : Q leak rate P1 initial pressure P2 final pressure V gas volume t ellapsed time between P1 and P2
Internal volume of the tire Initial Pressure Final pressure Ellapsed time
Presentation Title — 7
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
: 1 liter : 3 bar relative : 1 bar absolute : 24x3600 seconds All rights reserved © 2011, Adixen
Wat kan een Heliumlekzoeker detecteren?
5 miljoen jaar !!
Een wegwerpaansteker bevat 30 g gas en heeft een lek van 1.10-11 mbar.l/s
Het verliest al het gas in ……. Jaar ? Presentation Title — 8
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Gasflow – lekwaarden in mbar l s-1
Water
Water
Water
Bacteria
Virus
„gas“
„technically“
running
drops
tight
tight
tight
tight
tight
1 mm
100 µm
30 µm
10 µm
3 µm
0.8 µm
0.1 µm
103
101
Visual Bubble test Ultrasonic
10-1
10-3
10-5
10-7
10-9
10-11
Leak location Accumulation Local and integral vacuum tests
Pressure decay
Bombing Detection limit sniffing techniques Presentation Title — 9
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
Detection limit -9
vacuum techniques All rights reserved © 2011, Adixen
Wat is een lek?
Theorie
Praktijk Afkeurgrens factor 10 lager kiezen ? Presentation Title — 10
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Dichtheidscriteria per applicatie Electronics Thin film machines Integrated circuits
Industrial applications
Automobile Air bags Shock absorbers Filters Compressors
Space Electricity
Pumps Gyroscopes
Lamps Circuit breakers
Medical Pacemakers
Refrigeration Refrigeration air-conditioning
Watches
Aviation Airplane tanks
Research Particle accelerators Nuclear fusion
Aerospace
Food Packaging 10-3
10-4
Missiles
10-5
10-9 10-6 10-7 10-8 Leak rate in mbar.l/s (helium) Presentation Title — 11
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
10-10
10-11
10-12
All rights reserved © 2011, Adixen
Lekdichtheid
Conclusie: Denk eens aan de omgekeerde benadering !!
› ›
Kijk eerst naar de toepassing
›
Wat zijn daarvan de consequenties ………………… ??????
Kijk vervolgens welke lekwaarde daarbij hoort
Presentation Title — 12
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Permeabiliteit
1. Definitie van mBar.l/s 2. Permeabiliteit 3. Ontgassing 4. Virtuele lekken 5. Aanbevelingen Presentation Title — 13
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Permeabiliteit Vacuüm
(Thermische) Desorptie Bulk Diffusie
Adsorptie
Recombinatie
Verdamping Opervlakte diffusie
Atmosfeer
Permeatie
Presentation Title — 14
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Permeabiliteit
›
›
Elastomeren laten helium en waterstof relatief gemakkelijk door •
Kort helium sproeien
•
Goed ventileren
•
Alternatief: Regelmatig O-ringen vervangen bij het zoeken naar uiterst kleine lekken
Metaalafgedichte systemen hebben hier niet of nauwelijks last van
Presentation Title — 15
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Permeabiliteitsconstante Viton lijkt de beste keuze en wordt het meest toegepast maar………. Is het voor uw toepassing goed genoeg ? < 200 Graden C. Niet zo elastisch Presentation Title — 16
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Ontgassing
1. Definitie van mBar.l/s 2. Permeabiliteit 3. Ontgassing 4. Virtuele lekken 5. Aanbevelingen
Presentation Title — 17
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Ontgassing
Vacuüm
(Thermische) Desorptie Bulk Diffusie
Adsorptie
Recombinatie
Verdamping Opervlakte diffusie
Atmosfeer
Permeatie
Presentation Title — 18
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Ontgassing
Presentation Title — 19
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Ontgassing verschillende materialen
Presentation Title — 20
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Ontgassing fysisch oppervlak Fysisch opp. : Geometrisch opp. Ideaal is 1:1 oftewel 1 Verstoring door Roest, walshuiden, lassen Bij goed gepolijste oppervlakken ligt de verhouding tussen 5 en 75 Bij corrosie soms wel 1000 Bewerkingsprocessen kunnen nadelig werken. - Anodiseren van aluminium: 900 Presentation Title — 21
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Ontgassing – Uitstoken is een oplossing
Lastig bij Viton Metaalgedicht Elektronica
Presentation Title — 22
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Schoon werken Gevolgen van een vingerafdruk
›
Stel we hebben een vacuüm van circa 10-10 mBar •
Aantal moleculen in de gasfase: 3.3x106/cm3 (bij 20 graden C.)
•
Bij volume van 50 liter zijn er 1.7x1011 moleculen (gasfase)
•
Op de wand: 1015 moleculen per cm2
•
Een vingerafdruk bevat 1018 moleculen
•
Tijdverlies van dagen
•
Heliummoleculen hechten zich aan olie en vet
Presentation Title — 23
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Virtuele lekken
1. Definitie van mBar.l/s 2. Permeabiliteit 3. Ontgassing 4. Virtuele lekken 5. Aanbevelingen Presentation Title — 24
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Virtuele lekken
›
Afgesloten ruimte in de vacuümkamer
›
Lage einddruk niet meer haalbaar
› ›
Hogere heliumachtergrond
›
Tussenruimte afpompen
Niet, of heel moeilijk te vinden
›
Permeatie verminderd minimaal met factor 1000 Presentation Title — 25
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Virtuele lekken
›
Afgesloten ruimte in de vacuümkamer
›
Lage einddruk niet meer haalbaar
› ›
Hogere heliumachtergrond Niet, of heel moeilijk te vinden
Presentation Title — 26
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Virtuele lekken
› Belangrijkste veroorzakers van virtuele lekken: •
Schroefverbinding in vacuüm
•
Dubbele afdichting
•
Verkeerd lassen
•
Materiaalfouten Presentation Title — 27
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Aanbevelingen
1. Definitie van mBar.l/s 2. Permeabiliteit 3. Ontgassing 4. Virtuele lekken 5. Aanbevelingen
Presentation Title — 28
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Aanbevelingen
›
Laat u niet verleiden tot het afgeven van uitzonderlijke specificaties. Bijvoorbeeld lekwaarde < 1*10e-9 mbar.l/s •
›
Werk schoon •
›
Denk aan de vingerafdruk
Gebruik bij voorkeur geen kunststof, kunsthars, brons, messing of andere permeabel materiaal •
›
Directe invloed op pompkeuze (olievrij) en materiaal (Viton of metaalafdichting)
Grote opslagcapaciteit voor helium, geeft hoge achtergrond
Zorg voor een zo klein en zo glad mogelijk oppervlak •
Reduceer desorptie en adsorptie Presentation Title — 29
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Aanbevelingen
›
›
Cursus vacuümtechniek bij de NEVAC •
Theorie
•
Materialen
•
Verbindingen en lassen
•
Pompkeuze
•
Lekdetectie
Of ……. nodig een leverancier uit, bijvoorbeeld:
Presentation Title — 30
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.
All rights reserved © 2011, Adixen
Bedankt voor uw aandacht
www.adixen.com
Created with novaPDF Printer (www.novaPDF.com). Please register to remove this message.