Doorgaande leerlijn taal Leesvaardigheid SKOV Volendam Jaap Molenaar, De Zuidwester Cor Tol, Het Don Bosco-college Els loman, CPS
Wat komt aan de orde? • • • • • •
2
Aanleiding project Uitgangspunten project Doelen project Organisatie project Stand van zaken: po,po/vo,vo Vervolg project
Aanleiding project
3
Aanleiding project • Stichting Katholiek Onderwijs Volendam (SKOV): van goed naar beter ofwel hoogst haalbare • SKOV: een doorlopende leerlijn taal van 4 tot 18 jaar, zowel po als vo speerpunt begrijpend lezen • ‘Over de drempels met taal en rekenen’ (referentie) • Drie accenten: 1. Verbeteren leesonderwijs po (technisch lezen, woordenschat, lezen met begrip) 2. Soepele aansluiting po-scholen en het Don Boscocollege (DBC) tbv de doorlopende leerlijn taal 3. Versterken taalbeleid DBC 4
Gegevens april po 2009 -
Groep 1 – 5 zijn redelijk tot goed op orde De uitval begint vanaf groep 6 tot en met 8 De terugval ontstaat vooral in groep 7 Deze ontwikkeling gaat gepaard met een terugval bij begrijpend lezen - Het gaat dan om ongeveer 25% van de kinderen die zowel problemen met technisch als begrijpend lezen, maar ook met woordenschat, heeft. 5
Gegevens po juli 2010 - Technisch leesniveau op orde, doelen worden gehaald! - Begrijpend lezen ligt rond het landelijke gemiddelde - Inhoudelijk aandachtspunt is woordenschat - Didactisch aandachtspunt is differentiatie
6
Uitgangspunten project
7
Uitgangspunten project Maatschappelijke relevantie: • Lezen vormt de basis voor schoolsucces • Kinderen die goed lezen, leren meer • Goede lezers verwerven een grotere woordenschat en meer kennis van de wereld • Kunnen lezen heeft positieve effecten voor het sociaalemotioneel functioneren: geeft zelfvertrouwen! • Leesvaardigheid heeft een positief effect op de latere maatschappelijke positie. • Alle kinderen ongeacht achtergrond of sociaal milieu hebben recht op goed onderwijs 8
Basis voor leren is lezen met begrip
‘Goed leren lezen is een mensenrecht’ (Lyon, 2001). 9
Organisatorische uitgangpunten • • • • • • • • •
10
Gerichtheid op inhoud die loont. We hanteren de zes kenmerken van effectief onderwijs Er wordt gefocust op meetbare resultaten Kennis en vaardigheden worden geïntegreerd Er is zowel pressure en support om te kunnen veranderen Ontwikkeling naar onderwijskundig leiderschap Alle betrokkenen nemen deel aan kennisgemeenschappen Collectieve ambitie is blijvend resultaat Blijvend resultaat geeft blijvende betekenis (Timplery e.a. 2007)
Doelen project
11
Doelen project Insteek op: • (technische, begrijpende en studerende) leesresultaten • leerkracht- en docentvaardigheden • kwaliteitsbeleid
12
Doelen po • Na vier jaar scoren de leerlingen van de deelnemende basisscholen boven het landelijk gemiddelde bij woordenschat, voortgezet technisch lezen en begrijpend lezen. • 95% van de leerlingen van alle betrokken basisscholen behaalteen voldoende resultaat op technisch lezen moeten halen. N.B. deze doelen zijn gebaseerd op de oude AVI en DMT normering! • Aangezien sinds januari 2009 de normering van de DMT en de nieuwe AVI kaarten strenger is, zal naar verwachting 90% een voldoende resultaat op technisch lezen moeten halen. 13
Doelen po-vo • De aansluiting van primair naar voortgezet onderwijs verloopt soepel. • Leerkrachten in het primair onderwijs hebben zicht op het vereiste beginniveau taal in de brugklas en kunnen daar naar toe werken. • Docenten in het voortgezet onderwijs kennen het taalniveau van de brugklas leerlingen en kunnen daarop aansluiten. 14
Doelen vo • Vergroten kennis taalniveau brugklassers • Ontwikkelen en versterken taalbeleidsplan, • Verbeteren begrijpende en studerende leesvaardigheid
15
Organisatie project
16
Projectorganisatie: Opdrachtgever: SKOV Opdrachtnemer: 10 po-scholen en DBC Projectleiding: CPS • Inhoud en organisatie • Netwerkbijeenkomsten • Datafeedback Begeleiding op de werkvloer: SBZW en CPS
17
Deelnemende scholen PO • St Jozefschool • ‘t Kofschip • De Sprinkplank • De Spinmolen • De Zuidwester • De Blokwhere • St. Nicolaasschool • J.F.Kennedyschool • St. Vincentiusschool • St. Petrusschool 18
VO Don Bosco-college
Wat doen we al, wat is nodig?
19
Verbinden van drie indicatoren Indicatoren leesonderwijs 1. Mondelinge taalvaardigheid/spraak/ taalontwikkeling; 2. Fonologisch en fonemisch bewustzijn; 3. Ervaringen met geschreven taal, waaronder letterkennis; 4. De letter- klankkoppeling; 5. De vaardigheid om vlot te lezen; 6. De ontwikkeling van de woordenschat; 7. Het kunnen toepassen van leesstrategieën; 8. Betekenis verlenen aan inhoud tekst 9. Begrijpend en studerend lezen
20
Indicatoren effectief onderwijs 1. Doelen 2. Kwaliteit aanbod 3. Tijd (en extra tijd) voor lezen 4. (Convergente) differentiatie 5. Effectieve instructie (IGDI) 6. Monitoring (datafeedback)
Indicatoren effectief implementeren en borgen: 1. Professionaliteit leerkracht/docent 2. Interne coaching leerkracht/docent 3. Onderwijskundig en opbrengstgericht leiderschap
Data-driven-instruction
Toetsing
Instructie
Vitale feedback 21
groepsinstructie
verlengde instructie
niveau 1
niveau 2
zeer intensieve instructie
niveau 3
continuüm van tijd en intensiteit
22
Projectmatige aanpak
23
Planmatig werken op schoolniveau PLAN (vastleggen in een plan): Doelen Afspraken leesonderwijs, Toetskalender, Plannen teambijeenkomsten Plannen klassenbezoek
ACT Bijstellen/aanscherpen afspraken effectief leesonderwijs Act
Plan DO
CHECK Overzicht > analyse > verklaring van leerlingresultaten
Uitvoering effectief onderwijs volgens afgesproken werkwijze?
24
Uitvoeren effectief leesonderwijs Check
Do
Afnemen toetsen volgens toetskalender Klassenbezoek
Teambijeenkomsten
Structuur en cultuur
25
Stand van zaken project
26
Stand van zaken po Basisschool De Zuidwester door schoolleider hr. Jaap Molenaar
27
VERBETEREN VERBETERENLEESRESULTATEN LEESRESULTATEN Een zaak van school en ouders
28
AANDACHTSGEBIEDEN Technisch lezen Begrijpend lezen Woordenschat
29
BEPALEND VOOR SUCCES BEPALEND VOOR SUCCES Leerkracht in de klas Directie in de school
30
DE LEERKRACHT DE LEERKRACHT Positieve houding Vakinhoudelijke scholing In praktijk brengen
31
DIRECTIE Aansturen en ondersteunen Coachen in de klas Omgaan met weerstanden Monitoren Zorgen voor continuïteit
32
Stand van zaken po/vo • Werkgroep po/vo • Samenstelling directieleden po en DBC en Janneke Oosterman (projectleider CPS) • Aandachtspunten: warme overdracht, de inhoudelijke leerlijn en didactische aanpak • Koppels van 10 leerkrachten en 10 docenten en met kijkwijzer observeren in elkaars groepen. • Resultaat is input voor bijeenkomst 33
Stand van zaken vo Don Bosco-college toegelicht door door hr. Cor Tol
34
Startsituatie: de kwaliteitscommissie • SKOV is aanspreekpunt voor inspectie • In eerste instantie in- en doorstroom van leerlingen uit Volendam
35
Afbakening van het onderwijsveld
• Status primair onderwijs • Status voortgezet onderwijs
• PO-VO (doorgaande lijn)
36
Afbakening van de leerdomeinen • Taal PO • Rekenen PO • Examenvakken VO
37
Keuze voor taalbeleid Basis van alle leren, op te splitsen in • Technisch lezen
• Begrijpend lezen (leestrategieën) • Woordenschat • ABN
• Taalgericht Vak Onderwijs 38
Toetsen De basisschool:
Het Don Bosco College:
• Cito
• Diataal
• NIO
• Muiswerk En heeft kennis genomen van VAS
39
Schoolbrede aanpak en bijscholing • Alle docenten doen mee
• Afgestemd met LO en NE
40
Sectiegericht of clusterend Ampele discussies over TVO ABN woordenschat, etc.
41
Prioriteiten • Leesstrategieën • Taalrijke didactiek • Schooltaalwoordenschat
• ABN • Leesplezier 42
Facilitering • taalcoördinator, • kopgroep, • middelen
43
Valkuilen • voorkennis, • proceskennis,
• individuele motivatie, • tijdpad, • kwaliteit van de begeleiders,
• meetbaarheid 44
Vervolg • Accent op schoolspecifieke begeleiding op de werkvloer • Verbinding met kwaliteitszorg,borging implementatie • Accent op ondersteuning schoolleiders • Accent op overgang po-vo
45
Verder informatie • Janneke Oosterman (projectleider)
[email protected] 06 29502934 • Els Loman managing consultant taal/lezen/passend onderwijs
[email protected] 06 21500643 46
www.cps.nl
CPS
Onderwijsontwikkeling en advies
Plotterweg 30 3821 BB Amersfoort Postbus 1592 3800 BN Amersfoort
T [033] 453 43 43 F [033] 453 43 53 E
[email protected] www.cps.nl
