Doorgaande leerlijn Cultuureducatie op BS de Liniedoorn: Culturele ladenkast en IPC gekoppeld. C ULTUUREDUCATIE M ET KWALITEIT Vanuit de Cultuurwinkel Breda en de andere grote steden in Noord-‐Brabant is het probleem geconstateerd dat er op scholen al wel veel gedaan wordt aan culturele activiteiten maar dat deze activiteiten over het algemeen niet aan de culturele ontwikkeling van kinderen wordt gekoppeld. Het culturele aanbod sluit daarnaast ook niet altijd aan bij de competenties en leerdoelen van het onderwijs. De aangeboden activiteiten zijn eigenlijk een versnipperd kennismakingsaanbod gericht op doe activiteiten, maar deze krijgen geen structurele plaats binnen het onderwijsprogramma. Om cultuureducatie een vaste plaats binnen het onderwijs te geven moet volgens Cultuurwinkel Breda de scholen cultuureducatie bewust inzetten en integreren in het schoolplan. Scholen moeten zich hiervoor bewust zijn waarom, waarvoor en wat zij aan cultuureducatie doen. Vervolgens moeten zij daarop aanbod kunnen kiezen dat aansluit bij hun wensen. Om hierin te helpen heeft Cultuurwinkel Breda samen met de andere grote steden een instrument ontwikkeld waarin de leerdoelen cultuureducatie duidelijk in naar voor komen: De Culturele Ladekast HET M ODEL
De leerlijn bestaat uit een basismodel dat gebaseerd is op de kernconcepten uit het onderwijs zoals vastgesteld is door SLO en de culturele vermogens ontwikkelt door Edu-‐Art. Hierbij hoort het raamwerk met de leerdoelen, die gebaseerd zijn op de tussendoelen TULE. Met dit model kan een school haar programma cultuureducatie opstellen. Hierin kan de school zelf bepalen wat door school zelf wordt gerealiseerd en wat door culturele instellingen wordt verzorgd. Voor een goede beeldvorming van de doorgaande leerlijnen wordt gebruik gemaakt van de metafoor van een ladekast. De ladekast omvat alle cultuur educatieve activiteiten die een leerling ervaart en vormt in zijn geheel de doorlopende leerlijn cultuureducatie. De ladekast bestaat uit vier dubbele leerjaren met de bijbehorende leerdoelen (verticaal) en vier kolommen met culturele vermogens: receptief, creërend, reflectief of analyserend vermogen (horizontaal). Deze culturele vermogens zijn de sub domeinen. In het onderstaande schema is te zien hoe de vier culturele vermogens, kernconcepten, kerndoelen en eindtermen samen komen in vier subdomeinen. Dit model is de basis voor de doorlopende leerlijn cultuureducatie.
Creativiteitsontwikkeling: de leercirkel van Kolb
Sociale competentie: Presenteren door kinderen t%FMFFSMJOHQSFTFOUFFSUFJHFOXFSLFOEBUWBOBOEFSFO t%FMFFSMJOHLBOFJHFOFNPUJFVJUFO t%FMFFSMJOHLBOWFSXPPSEFO
“M. I. G ard ner ,
t-BBUEFMFFSMJOH[FMGLFV[FTNBLFO t(FFGUEFMFFSMJOHSVJNUFPNPQFJHFONBOJFS vorm te geven t)FMQUEFMFFSMJOHCJKQSFTFOUBUJF t%PDVNFOUFFSUQSPDFTFOQSPEVDU
pect” ldas Bee , d o nb Aa
t7FSEJFQU t#JFEUUFDIOJFLFOFOWBBSEJHIFEFOBBO t(FFGUSVJNUFPNUFFYQFSJNFOUFSFOFO uit te proberen t$POWFSHFFSU
De Doener De Beslisser
Zorgt voor een zintuiglijke waarneming :
De Bezinner De Denker
t*OTQJSFFSU t0SJÑOUFFSU t&YDVSTJF t1PXFS1PJOU t&FOLVOTUXFSL
Ontwikkelt het receptief vermogen
t&FOFYUFSOF PVEFS kunstenaar, vrijwilliger t&FOmMNQKF GPUP
De leerkracht:
, en ed igh
Laat kinderen opties onderzoeken:
De leerkracht: Reflecteert met de kinderen in gesprek:
“Te c h nie ke n, Va a
n”
rd
t%FMFFSMJOHLBOTBNFOXFSLFOCJKFFOHF[BNFOMJKLQSPEVDU t%FMFFSMJOHLBOMVJTUFSFOOBBSEFBOEFS t%FMFFSMJOHLBOFFOCFTMJTTJOHOFNFO t%FMFFSMJOHTUBBUPQFOWPPSEFBOEFS t%FMFFSMJOHEVSGUFJHFONFOJOHUFHFWFO t%FMFFSMJOHBDDFQUFFSUSPMMFOFOUBLFO
De leerling kan zich openstellen voor culturele uitingen:
=
t&SWBBSUQMF[JFS t8PSEUHFSBBLU t,BO[JDIJOMFWFO t7FSHSPPU[JKOWFSCFFMEJOHTLSBDIU t,BOXBUIJK[JFUWFSUBMFOOBBS[JKO eigen ervaringen
De leerling:
t-BBUMFFSMJOHBTTPDJÑSFO t#FTQSFFLU CFOPFNU t(FFGUCFUFLFOJT XBUHF[JFOFSWBSFO t7FSEJFQUWBOVJU is, brainstorm nieuwsgierigheid t%JWFSHFFSU
ge vra
Sociale competentie: samenwerken
Laat kinderen hun talent ontdekken en ontwikkelen:
ve tie
t0OUXFSQUFOPOUXJLLFMUQSPEVDU t,BOPOEFS[PFLFOWJBMJUFSBUVVSJOUFSO t/FFNULFOOJTWBOUFDIOJFLFOWBBSEJHIFEFO t&YQFSJNFOUFFSUNFUNBUFSJBBMFOUFDIOJFL t%FMFFSMJOHLBOFFOCFTMVJUOFNFO t/FFNULFOOJTWBOFOPOEFS[PFLUEFXFSFME
De leerkracht:
De leerling:
er, Ou
Ontwikkelt het reflectief vermogen
spre kst ech n i ek en ,R efl
De leerling kan informatie opnemen en toepassen en de leerling kan opties afwegen:
De leerkracht:
ij w illi g
“Ge
=
“Vr
ec
Ontwikkelt het onderzoekend vermogen
ze ”
al” sion
De leerling:
eu
ofes , Pr
t0FGFOUJOWFSTDIJMMFOEFEJTDJQMJOFT t(FFGUHFWPFMFOTWPSNPQLVOTU[JOOJHFXJK[F t,BOWFSCJOEJOHFOMFHHFO t#VJUFOEFLBEFSTEFOLFO t,BOFJHFOPQMPTTJOHFOPOUXFSQCFEFOLFO t(FCSVJLUSFnFDUJFFOPOEFS[PFLWPPSWFSCFUFSJOH
,K
urs ate Am
=
De leerling denkt, creëert, en produceert op eigen authentieke wijze en doorloopt een proces:
At
e rs eli
rs, de
Ontwikkelt creërend vermogen
Do ed oz en ,
De leerling:
Sociale competentie: Presenteren door leerkracht
De leerling kan cultuuruitingen van zichzelf en anderen interpreteren en waarderen:
=
t%FMFFSMJOHIBOUFFSUGFFECBDL t%FMFFSMJOHHFFGUFJHFOMFFSWSBHFOBBOPWFSQSPDFT en product t%FMFFSMJOHWFSHFMJKLU t%FMFFSMJOHPOEFSTDIFJEUGFJUFOFOLFOOJT t%FMFFSMJOHWPSNUNFOJOH
Sociale competentie: zelfstandig werken t%FMFFSMJOHOFFNUWFSBOUXPPSEFMJKLIFJE t%FMFFSMJOHLBOQMBOOFOFOPSHBOJTFSFO t%FMFFSMJOHTUFMUEPFMFO t%FMFFSMJOHSFBMJTFFSUEFEPFMFO t%FMFFSMJOHFWBMVFFSU
Tekst & vormgeving: Jolanda van der Korput
(van der Korput). Ieder kwadrant beschrijft een subdomein, waarbinnen één van de vier culturele vermogens centraal staat. In de praktijk is er geen harde scheiding tussen deze vermogens. In een optimaal aanbod voor cultuureducatie wordt de gehele cyclus doorlopen, met de focus op één van de subdomeinen. De leerlingen en leerkrachten (binnenste ring) werken samen met culturele instellingen (buitenste ring) om deze vermogens te ontwikkelen bij hun leerlingen. Samen met het onderstaande raamwerk van leerdoelen vormt dit schema de basis van de doorlopende leerlijn. Deze leerlijn is echter pas compleet als deze ingevuld wordt met het cultuureducatieve programma van scholen en culturele instellingen (Muller, Remmits, & van der Wiel, 2012). Hieronder de Culturele Ladekast gekoppeld aan IPC
Raamwerk
Leerdoelen
Cultuureducatie
Algemeen
versie 3.2
Culturele Receptief vermogen competenties
Creërend vermogen
Reflectief vermogen
Analyserend vermogen
Focus
(leerling als) Kunstenaar (leerling als) Publiek
Context
PO 56 VO 50 Kerndoelen +eindtermen
PO 54 VO 48+ 49 +eindtermen
PO 55 VO 51+52 +eindtermen
afhankelijk van kunstdiscipline
uitwerking
kerndoel 55
Kunstwerk
primair kerndoel 56 kerndoel 54 onderwijs PO Jaar 1+2 De leerling ervaart een De leerling kan aangeboden experimenteren met cultuuruiting door verschillende zintuiglijke waarneming vaardigheden en technieken
De leerling kan m.b.v. de De leerling kan leerkracht/professional ervaringen en betekenis geven aan wat voorstellingen uit zijn ze zien, horen, denken en directe beleven bij een belevingswereld cultuuruiting (thuis en school) benoemen en verbeelden De leerling kan met De leerling ervaart de De leerling ervaart zich op De leerling kent de aandacht kijken naar sensatie van het een eigen en vrije manier verhalen en een cultuuruiting van presenteren van eigen te kunnen uiten op een gebruiken die horen zichzelf en vormgegeven producten kunstzinnige manier bij feestdagen groepsgenoten De leerling kan enkele De leerling ervaart De leerling kan vertellen kenmerken van een cultuuruitingen door m.b.v. een cultuuruiting (persoonlijk) contact met leerkracht/professional herkennen en kunstenaars over een ervaren benoemen cultuuruiting PO Jaar 3 +4
De leerling heeft De leerling beheerst aandacht voor enkele technieken en verschillen binnen een vaardigheden om een kunstdiscipline w at opdracht uit te voeren betreft vorm en genres
De leerling ervaart dat De leerling kent de door eigen en andermans verhalen en werk zijn/haar fantasie gebruiken die horen wordt geprikkeld bij seizoenen en (religieuze) feestdagen. De leerling kan De leerling kan samen De leerling kan vertellen De leerling ervaart betekenis geven aan de met groepsgenoten een over het eigen werkstuk dat er verschillende boodschap van een presentatie geven van en werkproces en over culturen, religies en cultuuruiting eigen vormgegeven dat van groepsgenoten. landen zijn producten
De leerling ervaart het De leerling kan vertellen verschil tussen publiek en over een ervaren artiest cultuuruiting
De leerling kent de De leerling ervaart de kunstenaar als beroep in gevoelswaarde en verschillende disciplines emoties die door een cultuuruiting worden opgeroepen kan deze herkennen en benoemen PO Jaar 5 + 6 De leerling kan de De leerling beheerst De leerling herkent de De leerling kent verschillende complexere vakspecifieke gevoelswaarde en verschillende componenten waaruit technieken en emoties die door een culturen, landen en een cultuuruiting is vaardigheden om een cultuuruiting worden religies die opgebouwd herkennen opdracht uit te voeren opgeroepen en kan deze vertegenwoordigd en benoemen benoemen en toepassen zijn in de eigen omgeving. De leerling kan onder De leerling kan m.b.v. De leerling kan eigen De leerling kent de woorden brengen wat een leerkracht/ werk bespreken in relatie relatie tussen de betekenisboodschap professional stappen tot werk van historie en een van een cultuuruiting zetten in de vormgeving kunstenaars/thema cultuuruiting voor hemzelf is van een eigen product De leerling kan relatie De leerling kan alleen of De leerling kan respect en leggen tussen met een groepje op een waardering tonen voor cultuuruitingen van podium zelf werkstukken/presentaties dezelfde kunstenaar/ vormgegeven producten en zienswijzen van hetzelfde thema laten zien of horen anderen. PO Jaar 7 + 8 De leerling kent de De leerling beheerst De leerling kan een De leerling kent relatie tussen medium verschillende mening formuleren over verschillende en betekenis van een vakspecifieke eigen werk en dat van culturen, landen en cultuuruiting technieken/vaardigheden anderen religies in de en kan deze toepassen samenleving
De leerling kent de relatie tussen vorm en betekenis van een cultuuruiting
De leerling kan eigen ideeën en keuzes vormgeven op kunstzinnige manier
De leerling kan zijn mening met argumenten onderbouwen die betrekking hebben op vakspecifieke begrippen en het creatieve proces.
De leerling kent een aantal maatschappelijke thema's die een rol spelen in de kunst/cultuur
De leerling kan de betekenis/boodschap van een cultuuruiting duiden in maatschappelijk opzicht
(B5 -‐ bureaus voor cultuuronderwijs Brabant, 2012)
INTERNATIONAL PRIMARY CURRICULUM F ILOSOFIE IPC is een praktisch hulpmiddel dat kinderen helpt te leren op academisch, sociaal, geestelijk, emotioneel en lichamelijk niveau. Hierbij spelen het verleden maar zeker ook de toekomst een belangrijke rol. Er moet ingespeeld worden op de huidige en toekomstige persoonlijke, culturele en maatschappelijke behoeftes en carrièrebehoeften van kinderen. Leren hoort actief te zijn, in de juiste context geplaatst worden en voor hun huidige leven zinvol zijn. Daarnaast moeten kinderen verantwoordelijkheid voor hun eigen leren dragen, samen met leerkrachten, ouders en verzorgers. Deze verantwoordelijkheid hangt wel af van leeftijd en karakter. Dit betekent voor leerkrachten dat het lesgeven zo moet worden ingericht dat de leerkracht het kind op de juiste manier faciliteiten biedt, gericht os op het ontwikkelen van leren en daarnaast op het plezier in het lesgeven op het succesvol ontwikkelen van een curriculum. Dit betekend dat de leerkracht zowel facilitator als aandrager moet zijn en ze kinderen mogelijk beter helpen door hulp in te schakelen van collega's, ouders of andere leden van de gemeenschap. Een effectief curriculum dient als ondersteuning voor leerkrachten om kinderen effectief te helpen leren. Dit curriculum heeft als basis een reeks normen of leerresultaten die duidelijk definiëren wat kinderen op bepaalde punten in hun ontwikkeling moeten kunnen. Dit wordt vertaald naar termen van kennis en vaardigheden voor kinderen. Soms is dit niet meetbaar en moet dit door een leerkracht worden beoordeeld. Er zijn 3 hoofdpunten waarop het curriculum gebaseerd is; vakkennis, persoonlijke ontwikkeling en internationaal begrip (The International Primary Curriculum Ltd, 2001). L ESGEVEN IN IPC De leerkracht kan zorgen voor en positief gevoel bij leren door kinderen. De leerkracht helpt een identiteit te ontwikkelen en zorgt ook voor een verscheidenheid aan persoonlijke eigenschappen in hun latere leven. Op een internationale school kan je des te beter helpen om een internationale denkwijze te ontwikkelen. 3 doelen die je sowieso kunt ontwikkelen zijn: • • •
Met elkaar opschieten en meningsverschillen kunnen van nut zijn Trots op hu eigen nationale erfgoed en cultuur en respect voor een ander zijn erfgoed en cultuur Saamhorigheid bereikt meer dan afscheiding
Dit hoeft de leerkracht niet alleen te doen. Er komt ondersteuning vanuit collega's en ouders maar ook vanuit de systemen en structuren op de basisschool. De belangrijkste componenten van IPC zijn: •
•
algemene leerdoelstellingen à Helderheid over wat te leren is de kern van IPC. Deze doelstellingen zijn gericht op alle onderwerpen van het curriculum, de persoonlijke ontwikkeling van kinderen en de ontwikkeling van internationaal begrip. Lesgeven n.a.v. de algemene leerdoelstellingen à per unit wordt lesgegeven met specifieke leerdoelen, dit is een preciezere versie van de algemene leerdoelstellingen. Hierbij is het
leerproces van groter belang dan de eindresultaten. Daarnaast zijn 'kennis', 'vaardigheden' en 'inzicht' belangrijke begrippen bij het formuleren van doelstellingen. -‐ Kennis à feitelijke informatie -‐ vaardigheden à dingen die kinderen kunnen doen -‐ inzicht à overwegen van grootse denkbeelden. Dit is niet zo bij te brengen maar is altijd in ontwikkeling D E UNITS (2 LEERJAREN ) Iedere unit heeft een thema. Ze hebben titels die kinderen aanspreken en interesse opwekken. Vakinhoudelijke titels als 'muziek' of aardrijkskunde' helpen om verschillende soorten kennis, vaardigheden en inzichten te groeperen. De meeste units richten zich op meerdere vakken. Deze vakken zijn weer onderverdeeld in tijdsblokken van twee tot vier weken. Door deze opbouw leren kinderen dat vakken zowel onafhankelijk als inter-‐afhankelijk zijn. De meeste units zijn onderverdeeld in onderzoeks-‐ en verwerkingsactiviteiten. IPC gaat er van uit dat er verschil zit tussen het vergaren van informatie en het verwerken van informatie. In de onderzoeksfase doen kinderen informatie onderzoeken, in de verwerkingsfase gaan ze de opgedane informatie verwerken door middel van hun eigen denken. Verder is er bij het schrijven van activiteiten rekening gehouden met recent onderzoek naar de hersenen. Met name de benaderingswijzen die passen bij de volgende begrippen: • • • • •
'Big picture' verschillende leerstijlen langzaam denken neutrale verbindingen meervoudige intelligenties
Thema's kunnen ontwikkeld worden samen met de kinderen omdat dit het leren ook bevorderd. Sowieso worden kinderen gestimuleerd om de organisatie van hun eigen leren zelf vorm te geven. De werkwijze in een unit in grote lijnen ziet er als volgt uit: 1. startpunt (kinderen hun interesse aanwakkeren) receptie 2. kennisoogst (de leerkracht en de kinderen komen er zo achter wat ze al weten en waarop verder gebouwd kan worden) reflectie 3. Activiteiten (visueel, auditief en kinesthetisch worden ideeën en informatie vergaart) onderzoeken en creëren en samenwerken 4. Vragen (om verschillende intelligenties van kinderen aan te spreken en zo leerdoelen te bereiken) 5. samenvatten (kinderen helpen het grote geheel te zien) 6. presenteren A NDERE O NDERWERPEN EN IPC Deze onderwerpen komen terug in een goed georganiseerd en nauwgezet raamwerk. Deze doelen worden per vak geformuleerd en zijn gebaseerd op de algemene leerdoelstellingen. Ze vormen
samen 'the big picture'. Daarnaast zijn per milepost meer gedetailleerde doelstellingen geformuleerd. Beide doelstellingen zorgen er samen voor dat de grote leerdoelen als de kleine leermomenten aandacht krijgen. O UDERS Samenwerken met ouders is noodzakelijk. Kinderen waarvan de ouders interesse hebben in de prestaties van kinderen zijn gemotiveerder om te leren en presteren beter. Per unit worden de ouders dus op de hoogte gebracht van de inhoud, leerdoelen en de manier waarop zij kunnen helpen. B EOORDELEN BINNEN IPC Het bepalen van het startniveau is noodzakelijk om de groei van kinderen te bepalen. Kennisniveaus moeten leerkrachten zelf in kaart gaan brengen. Het niveau van de vaardigheden wordt in kaart gebracht m.b.v. een schaal per milestone. Deze schaal is ingedeeld in 5 niveaus van beginner tot expert. Het inzicht van kinderen kan worden getoetst a.d.h.v. richtlijnen. Dit onderdeel is niet te toetsen, maar is wel te verdiepen. Beoordelingen vinden gedurende een thema plaats d.m.v. gesprekken met kinderen, observaties van gesprekken tussen kinderen en het afnemen van eenvoudige toetsen. De vaardigheden kunnen worden getoetst door observaties tijdens praktische activiteiten of door het toepassen van specifieke beoordelingsactiviteiten (The Interantional Primary Curriculum Ltd, 2001). H ET INTERNATIONALE ASPECT BINNEN IPC D E T OEKOMST
IPC wil zich vooral richten op de toekomst in plaats van op het verleden. De toekomst is echter onzeker. Binnen IPC worden een aantal zekerheden echter wel gesteld: 1. Fysieke arbeid wordt steeds meer vervangen door een kenniseconomie 2. Kinderen zullen in de toekomst waarschijnlijk een portfolio aan banen hebben in plaats van 1 vaste baan. De kans dat ze meerdere parttime banen naast elkaar hebben is ook aanwezig 3. De toenemende globalisering zorgt voor een andere maatschappij waardoor het voor kinderen essentieel is om te co-‐existeren met andere culturen terwijl ze hun eigen cultuur behouden H ET INTERNATIONALE ASPECT Het standpunt 'internationalisme is een integrerende relatie in plaats van een differentiërende relatie' is de basis binnen IPC. Dit wordt ondersteunt door de volgende ideeën/argumenten: •
•
we moeten stoppen met het huldigen van diversiteit, want dit heeft als gevolg dat men hun eigen weg blijft gaan. We moeten juist de punten waarop wij gelijk zijn gaan onderkennen. Het onderwijs moet dus ruimte geven voor het ontwikkelen van verdraagzaamheid, empathie en wederzijds begrip maar bovenal de gelijkenissen tussen culturen benadrukken. Internationaal gericht worden is met recht 'leren begrijpen' (ofwel inzicht verwerven/ langzaam denken) maar hierbij moeten kennis en vaardigheden niet afgevlakt worden. Deze drie dingen horen holarchisch in plaats van hiërarchisch te zijn.
•
•
In de loop der jaren zijn er een aantal denksystemen als basis (oriënterende generalisaties) vastgelegd. Deze denksystemen (Denk bijv. aan Freud, Behaviorisme, Max Weber en de systeemtheorie) kunnen worden ingedeeld in vier categorieën; Individueel subjectief, individueel objectief, collectief subjectief en collectief objectief. Goed onderwijs gaat niet uit van één van deze vormen, maar wordt gezien in een vierkwadrantenperspectief. Deze vier kwadranten moeten in combinatie met elkaar aangeboden worden, maar wel op de juiste momenten binnen de ontwikkeling van kinderen. Je kunt bepaalde ideeën wel aanbieden aan kinderen, maar als zij hier nog niet aan toe zijn in hun ontwikkeling dan verdoe je tijd. Deze benadering van de kwadranten geeft eigenlijk aan dat schoolverlaters veel internationaler georiënteerd zullen zijn dan schoolbeginners (meer innerlijk-‐ individueel gericht) (The International Primary Curriculum Ltd, 2001).
V AKINHOUDELIJKE D OELSTELLINGEN K UNSTZINNIGE VORMING Het onderwijs in kunstzinnige vorming richt zich op visuele en tastbare expressie en communicatie. De kinderen dienen te worden onderwezen in: • • • • • • •
het uitdrukken van ideeën, emoties, observaties en ervaringen in beelden Het ontwikkelen van creativiteit en verbeelding Het gebruik van kleur, vorm, textuur en patronen Het gebruik van materialen en processen Het begrijpen, waarderen, respecteren en genieten van andermans visuele expressies het werk van kunstenaars, ambachtslieden en ontwerpers uit andere culturen De functies van de visuele kunsten in het leven van mensen, zowel tegenwoordig als in het verleden
De kennis en vaardigheden die en het inzicht dat kinderen tijdens het onderwijs in Kunstzinnige vorming vergaren, kunnen worden beschouwd in termen van: • • • • • • • •
onderzoek ontwerpen maken technieken materialen interpretatie evaluatie communicatie
V AKINHOUDELIJKE D OELSTELLINGEN milepost 1 -‐ Aan het eind van het schooljaar waarin zij 7 jaar oud zijn, dient het overgrote deel van de kinderen:
1. 2. 3. 4. 5.
kennis te hebben van een aantal vormen die kunstenaars in hun werk gebruiken In staat te zijn diverse materialen en processen te gebruiken In staat te zijn suggesties ter verbetering van hun eigen werk aan te geven In staat te zijn het werk van anderen van commentaar te voorzien Te begrijpen dat het werk van kunstenaars op verschillende plaatsen en onder verschillende omstandigheden gezien kan worden
Milepost 2 -‐ Aan het eind van het schooljaar waarin zij 9 jaar oud zijn, dient het overgrote deel van de kinderen: 1. Te weten hoe een aantal kunstenaars -‐ waaronder enkele kunstenaars uit het thuisland en gastland -‐ vormen, materialen en processen gebruiken om hun doel te bereiken 2. Kennis te hebben van het werk van kunstenaars in het gastland 3. In staat te zijn kunst te gebruiken als middel tot zelfexpressie 4. In staat te zijn materialen en technieken te kiezen die geschikt zijn voor de opdracht 5. In staat zijn hun werk te verklaren door te vertellen wat zij gedaan hebben en waarom 6. In staat zijn over kunstwerken te praten en redenen voor hun mening te geven Milepost 3 -‐ aan het eind van het schooljaar waarin zij 12 jaar oud zijn, dient het overgrote deel van de kinderen: 1. Te weten dat het onderwijs in Kunstzinnige vorming zich bezighoudt met visuele en tastbare expressie en communicatie 2. te weten hoe kunstenaars, ambachtslieden en ontwerpers uit verschillende tradities -‐ waaronder kunstenaars uit het thuis-‐ en gastland -‐ materialen, vormen en technieken gebruiken om hun emoties, observaties en ervaringen uit te drukken 3. In staat te zijn een groot aantal verschillende materialen, vormen en technieken te gebruiken om hun emoties, observaties en ervaringen uit te drukken 4. In staat te zijn door middel van visuele en tastbare vormen te communiceren 5. In staat te zijn het eigen werk te verbeteren 6. In staat te zijn een mening te geven over een kunstwerk en daarbij blijk te geven van begrip, waardering, respect en plezier 7. In staat te zijn kunstwerken te beschouwen in termen van betekenis, ontwerp, materialen, technieken, plaats en tijd 8. Te begrijpen dat het werk van kunstenaars beïnvloed wordt door hun omgeving en dat kunstenaars zelf ook de omgeving beïnvloeden INTERNATIONALE DOELSTELLINGEN De internationale doelstellingen zijn gebaseerd op begrip van de kenmerken van een internationaal curriculum: Een internationaal curriculum dient het volgende in de kinderen te ontwikkelen: • •
kennis en inzicht die verder reiken dan wat betrekking heeft op hun eigen intentionaliteit kennis van de onafhankelijkheid en inter-‐afhankelijkheid van volkeren, landen en culturen
Het dient kinderen tot het volgende in staat te stellen: • •
zich aanpassen aan andere onderwijssystemen zowel een nationaal als internationaal perspectief ontwikkelen
Het dient het volgende te omvatten: • •
een zekere mate van aandacht voor het gastland een zekere mate van aandacht voor het thuisland
Deze kenmerken moeten in het hele curriculum en in alle overige aspecten van het schoolleven tot uitdrukking komen. Zij worden in de vakinhoudelijke en persoonlijke doelstellingen verondersteld. Dus zijn de onderstaande Internationale doelstellingen in feite een samenvatting van de internationale resultaten van het onderwijs aan kinderen in de drie mileposts. Milepost 1 -‐ Aan het einde van het schooljaar waarin zij 7 jaar oud zijn, dient het overgrote deel van de kinderen door het onderwijs in het IPC: 1. te weten dat kinderen in de klas en op de school uit verschillende landen komen 2. kennis te hebben van de namen en ligging (bij benadering) van de thuislanden van kinderen in de klas (en/of op school) 3. kennis te hebben van de overeenkomsten en verschillen tussen het leven van de kinderen in verschillende thuislanden en het leven van de kinderen in het gastland 4. in staat zijn elkaars individualiteit en onafhankelijkheid te respecteren 5. in staat te zijn waar nodig met elkaar samen te werken Milepost 2 -‐ Aan het einde van het schooljaar waarin zij 9 jaar oud zijn, dient het overgrote deel van de kinderen door het onderwijs in het IPC: 1. kennis te hebben van een aantal overeenkomsten en verschillen tussen verschillende thuislanden en tussen de thuislanden en het gastland 2. kennis te hebben van de manieren waarop deze overeenkomsten en verschillen het leven van de mensen beïnvloeden 3. in staat te zijn activiteiten en culturen te onderkennen die anders zijn dan, maar gelijkwaardig aan, die van hen Milepost 3 -‐ Aan het einde van het schooljaar waarin zij 12 jaar oud zijn, dient het overgrote deel van de kinderen door het onderwijs in het IPC: 1. kennis te hebben van de voornaamste kenmerken van het leven van de mensen in het thuisland en, indien van toepassing, in het thuisland van hun ouders 2. kennis te hebben van de voornaamste kenmerken van het leven van de mensen in het gastland en/of, indien van toepassing, in andere landen waar zij gewoond hebben 3. kennis te hebben van de manieren waarop de levens van de mensen in de landen die zij bestudeerd hebben elkaar beïnvloeden 4. kennis te hebben van de overeenkomsten en verschillen tussen de levens van de mensen in verschillende landen
5. in staat zijn uit te leggen hoe het leven van de mensen in bepaalde landen of groepen beïnvloed wordt door activiteiten van andere landen of groepen 6. in staat te zijn manieren te onderkennen waarop mensen tot wederzijds voordeel samenwerken 7. te begrijpen da zowel de verschillen als de overeenkomsten tussen verschillende landen van waarde zijn N.B. met het 'leven van mensen' willen wij in deze doelstellingen ook zaken als geschiedenis, aardrijkskunde, maatschappelijke vorming, kunstzinnige vorming en tradities betrekken, evenals de verscheidenheid aan ervaringen in deze landen (The International Primary Curriculum LTD, 2002).
INVULLING BINNEN DE LINIEDOORN Binnen het thema 'Hoe gaat het met jou? -‐ gezondheid' zitten geen leerdoelen cultuureducatie. CIRCUS Beweging Vermaak
-‐ en
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
BEELDENDE VORMING
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.5)
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.3) (leerdoel 1.2)
MUZIEK
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.3)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.1)
(leerdoel 1.4, 1.6, 1.7 & 1.9) INTERNATIONALE LEERDOELEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.1 & 1.3)
MIJN WERELD -‐ Wij BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.3 &
ANALYSEREND VERMOGEN
(leerdoel 1.1) INTERNATIONALE LEERDOELEN
(leerdoel 1.2)
1.4)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
DE VERHALEN DIE MENSEN VERTELLEN -‐ Mythen, legenden en fabels BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
De leerling kan vertellen over een ervaren cultuuruiting (leerdoel 1.4)
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen
(leerdoel 1.2)
(leerdoel 1.1) ICT
De leerling beheert enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
De leerling kan vertellen over een werkstuk van groepsgenoten
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn
(leerdoel 1.6) MUZIEK
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.14)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
(leerdoel 1.10)
(leerdoel 1.1, 1.5)
(leerdoel 1.5 & 1.6)
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen (leerdoel 1.14)
DANS (lichamelijke opvoeding)
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij
een cultuuruiting
een opdracht uit te voeren
(leerdoel 1.5)
seizoenen en (religieuze) feestdagen
(leerdoel 1.2 & 1.3) INTERNATIONALE LEERDOELEN
(leerdoel 1.5)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
ONZE WERELD -‐ De omgeving BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1)
MUZIEK
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.3 & (leerdoel 1.2) 1.4) De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
(leerdoel 1.5 & 1.7)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.1 &1.11)
De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten (leerdoel 1.8) INTERNATIONALE LEERDOELEN
PLAATSEN WAAR MENSEN NAAR TOE GAAN -‐ Vakantie
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.1 & 1.3) REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
BEELDENDE VORMING
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1)
De leerling De leerling beheerst enkele ervaart de technieken en gevoelswaarde en vaardigheden om emoties die door een opdracht uit een cultuuruiting te voeren worden opgeroepen kan (leerdoel 1.2) deze herkennen en benoemen
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting
(leerlijn 1.2) De leerling kan vertellen over het eigen werkstuk en werkproces en over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.3 & 1.4)
(leerdoel 1.5)
INTERNATIONALE LEERDOELEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
BLOEMEN EN INSECTEN -‐ Bloemen en insecten BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.5)
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.2) (leerdoel 1.3 en 1.4)
ANALYSEREND VERMOGEN
DINGEN DIE MENSEN DOEN -‐ Beroepen BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
ANALYSEREND VERMOGEN
(leerdoel 1.2)
(leerdoel 1.1) MUZIEK
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.1)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.4, 1.7, 1.9 & 1.13)
De leerling ervaart dat door eigen en andermans werk zijn/haar fantasie wordt geprikkeld (leerdoel 1.4)
De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten (leerdoel 1.8) INTERNATIONALE LEERDOELEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
GEBOUWEN -‐ Structuren
RECEPTIEF VERMOGEN
BEELDENDE VORMING
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.2)
MUZIEK
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genre (leerdoel 1.4 & 1.13)
ANALYSEREND VERMOGEN
(leerdoel 1.3 & 1.4)
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.6, 1.7, 1.9)
(leerdoel 1.12)
De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.14)
(leerdoel 1.8) INTERNATIONALE LEERDOELEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
IK LEEF -‐ Levende wezens BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en
ANALYSEREND VERMOGEN
kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4)
een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.2)
over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.3)
EEN FEEST VIEREN -‐ Festiviteiten BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.1 & 1.5
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren
De leerling ervaart dat door eigen en andermans werk zijn/haar fantasie wordt geprikkeld (leerdoel 1.3)
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen (leerdoel 1.4)
(leerdoel 1.2)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.4) MUZIEK
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.3, 1.4, 1.11, 1.13 & 1.14)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.5, 1.6, 1.7 & 1.9)
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.10)
De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten
(leerdoel 1.8)
INTERNATIONALE LEERDOELEN
De leerling kan vertrellen over het eigen werkproces en werkstuk en over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.12)
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen (leerdoel 1.1 & 1.2)
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen
(leerdoel 1.3) De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
DAG EN NACHT -‐ Dag en nacht BEELDENDE VORMING
MUZIEK
RECEPTIEF VERMOGEN De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline w at betreft vorm en genres (leerdoel 1.1) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4) De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.3. 1.4 & 1.14) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.1, 1.10)
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.2) (leerdoel 1.3)
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.6, 1.7) De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten (leerdoel 1.8)
De leerling ervaart dat door eigen en andermans werk zijn/haar fantasie wordt geprikkeld (leerdoel 1.13)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.3)
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
SPEELGOED -‐ speelgoed TECHNIEK
BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.2 & 1.3)
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.4 & (leerdoel 1.6) 1.5) De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit
DANS
te voeren (leerdoel 1.2) De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.2 & (leerdoel 1.7 & 1.3) 1.8)
VERKLEDEN -‐ Kleding BEELDENDE VORMING
TECHNIEK
RECEPTIEF VERMOGEN De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4 & 1.5) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.6 & 1.7)
INTERNATIONALE LEERDOELEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.2) (leerdoel 1.3)
De leerling De leerling beheerst enkele ervaart dat door technieken en eigen en vaardigheden om andermans werk een opdracht uit zijn/haar fantasie te voeren wordt geprikkeld (leerdoel 1.4 & (leerdoel 1.3) 1.5) De leerling kan vertellen over het eigen werkstuk en werkproces en over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.2 & 1.3)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn
(leerdoel 1.3) SPEURNEUZEN IN DE TIJD -‐ Het verleden achterhalen BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.2)
ONZE BELEVINGSWERELD -‐ De zintuigen BEELDENDE VORMING
MUZIEK
RECEPTIEF VERMOGEN
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1 & 1.5) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4) De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.2) (leerdoel 1.3)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit
De leerling ervaart dat door eigen en andermans werk zijn/haar fantasie
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn
wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.4) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.10)
te voeren (leerdoel 1.5, 1.6, 1.7 & 1.9 De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten (leerdoel 1.8 & 1.12)
wordt geprikkeld (leerdoel 1.3)
(leerdoel 1.3)
SPEELGOED -‐ speelgoed
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
TECHNIEK
De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.2 & 1.3)
De leerling kan vertellen over het eigen werkstuk en werkproces en over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.6)
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.4 & 1.5) De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten De leerling ervaart het verschil tussen publiek en artiest De leerling kent de kunstenaar als beroep in verschillende disciplines
De leerling ervaart dat door eigen en andermans werk zijn/haar fantasie wordt geprikkeld De leerling kan vertellen over het eigen werkstuk en werkproces en over dat van groepsgenoten De leerling kan vertellen over een ervaren cultuuruiting. De leerling ervaart de gevoelswaarde en emoties die door een cultuuruiting worden opgeroepen kan deze herkennen en benoemen
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen. De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn
WE ZIJN WAT WE ETEN -‐ Voedsel BEELDENDE VORMING
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.4) De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.2)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.4)
De leerling De leerling beheerst enkele ervaart dat door technieken en eigen en vaardigheden om andermans werk een opdracht uit zijn/haar fantasie te voeren wordt geprikkeld De leerling kan De leerling kan samen met vertellen over het groepsgenoten eigen werkstuk een presentatie en werkproces en geven van eigen over dat van vormgegeven groepsgenoten producten De leerling kan De leerling vertellen over ervaart het een ervaren verschil tussen cultuuruiting. publiek en artiest De leerling De leerling kent ervaart de de kunstenaar als gevoelswaarde en beroep in emoties die door verschillende een cultuuruiting disciplines worden opgeroepen kan deze herkennen en benoemen
De leerling kent de verhalen en gebruiken die horen bij seizoenen en (religieuze) feestdagen. De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn
WOORDEN IN DE LUCHT -‐ Communicatie BEELDENDE VORMING
MUZIEK
DANS
TECHNIEK
RECEPTIEF VERMOGEN
CREEEREND VERMOGEN
REFLECTIEF VERMOGEN
ANALYSEREND VERMOGEN
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1 De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.1, 1.4 & 1.5) De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres (leerdoel 1.1, 1.2, 1.4, 1.13 & 1.14) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.10 & 1.14) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.5)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.2)
De leerling ervaart dat er verschillende culturen, religies en landen zijn (leerdoel 1.5)
De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.5, 1.6, 1.7 De leerling kan samen met groepsgenoten een presentatie geven van eigen vormgegeven producten (leerdoel 1.8) De leerling beheerst enkele technieken en vaardigheden om een opdracht uit te voeren (leerdoel 1.5)
De leerling kan vertellen over het eigen werkstuk en werkproces en over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.10, 1.12
De leerling kan vertellen over het eigen werkstuk en werkproces en over dat van groepsgenoten (leerdoel 1.7 & 1.8) De leerling De leerling kan beheerst enkele vertellen over het technieken en eigen werkstuk vaardigheden om en werkproces en een opdracht uit over dat van te voeren groepsgenoten (leerdoel 1.5) (leerdoel 1.6)
De leerling heeft aandacht voor verschillen binnen een kunstdiscipline wat betreft vorm en genres
(leerdoel 1.4) De leerling kan betekenis geven aan de boodschap van een cultuuruiting (leerdoel 1.7)
B IBLIOGRAFIE B5 -‐ bureaus voor cultuuronderwijs Brabant. (2012). Raamwerk Cultuureducatie algemeen doorlopende leerlijn. Breda, 's-‐Hertogenbosch, Eindhoven, Helmond en Tilburg, Noord-‐Brabant, Nederland: B5. Muller, K., Remmits, B., & van der Wiel, F. (2012). Naar een doorgaande leerlijn cultuureducatie van PO t/m VO. Breda: Cultuurwinkel Breda. The Interantional Primary Curriculum Ltd. (2001). International Primary Curriculum de leerdoelen en achtergrondinformatie. In Het IPC onderwijzen (pp. 1-‐15). IPC. The International Primary Curriculum LTD. (2002). De leerdoelstellingen. In International Primary Curriculum De leerdoelen en achtergrondinformatie (pp. 3-‐5, 54-‐55). IPC. The International Primary Curriculum Ltd. (2001). International Primary Curriculum -‐ De leerdoelen en achtergrondinformatie. In De principes van het IPC (pp. 1-‐3). IPC. The International Primary Curriculum Ltd. (2001). International Primary Curriculum De leerdoelen en achtergrondinformatie. In Een 'Internationaal' curriculum (pp. 1-‐16). IPC. van der Korput, J. Creativiteitsontwikkeling De cirkel van Kolb. Breda. van der Wiel, F. (2012). Activiteitenplan Cultuurwinkel Breda Cultuureducatie met kwaliteit. Breda: Cultuurwinkel Breda.
