Doorgaande leerlijnen cultuureducatie, hoe werkt dat in de praktijk? www.kunstedu.nl
[email protected] 06 11322235 www.kunstedu.nl
Cultuureducatie denkkader:
ring veranke enu cultuurm
ing u er nk en ra rm ve ltuu cu
VISIE
VERTICALE LEERLIJNEN
HORIZONTAAL ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
3 www.kunstedu.nl
VISIE
Doen is de beste manier van denken
http://www.youtube.com/watch?v=GUTM8xnh7DM h ttp://www.youtube.com/watc ch?v=GUTM8xnh7DM
al
ta
reke
ets o t o cit inspecti e ken nis
5
nen lezen
passi l e ef sociaal drijfveren en denken w u o r t r zelfve ief t a i c asso eld n r e e f w tie deze intuï n i n ik e b wie oen d en n n ku s t ie
BREDE ONTWIKKELING
ie t i keling n k i g w t co emene on alg kken u ng r d i t i r u nde jezelf o w ver teit creativi anders durven kijken autonomie jezelf p resenter en iet
s ku muz nnen iek, hand teke mak n mak vaardig en, dr en a h en, poëz eid, we ma, da n b ie v oord site bo s, u rage n.... wen, ga . mes 6 www.kunstedu.nl
CULTUUREDUCATIE IS IN TE ZETTEN: • om de brede ontwikkeling van kinderen te bevorderen; • bij het versterken van de leeromgeving; • om de kinderen enthousiast te maken voor deelname aan de culturele wereld.
7
VERSTERKEN LEEROMGEVING
Erfgoed uitstapjes in het kader van de leerlijn geschiedenis.
ets o t o cit inspecti e ken nis
Afrikaanse hutten en maskers maken na een onderzoekje in het kader van wereldoriëntatie.
Cultuureducatie wordt ingezet als middel om doelen uit leerlijnen te halen.
al
Heelal maken en erop reflecteren na een theatervoorstelling Einstein die door het heelal reist.
reke
ta
L e e r l ij n e n nen lezen
ie t i keling n k i g w t co emene on alg De kunstenaar een monument voor verzetstrijders laten ontwerpen bij blok over WO2. 8
www.kunstedu.nl
, CULTUURPARTICIPATIE ans d EN . l, c e t T e IL on iek e t W op list JE n a e T n r WA cte , jour e l EN ef nst r K K E en e ku D n T n d en. l Ku lden ON T e sp N n e U e b l bee K pe nt s e n m e tru s unn n k i l n e . e e u E Ton nivea op es c o r p ... r d e : n st eat de l n e u h e k , t b n n. n a a e e e v p E s u n rlo m e o t o , d ie s Gen ositie exp 9 www.kunstedu.nl
Cultuureducatie denkkader:
ring veranke nu kunstme
ing er nk enu ra ve nstm ku
VISIE
VERTICALE LEERLIJNEN
HORIZONTAAL ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
www.kunstedu.nl
10
VERTICALE LEERLIJNEN
HORIZONTAAL ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
VERTICALE LEERLIJNEN & HORIZONTAAL ONDERWIJS VERTICAAL: ‘continuïteit in programmatische aspecten van het onderwijs (kennis en vaardigheden) en pedagogiek en didactiek’ (Scholtens, 2007) HORIZONTAAL: de samenhang en samenwerking tussen verschillende vakken, een zogenaamde vakoverstijgende benadering. 12
beeldend
dans/drama
muziek
taal
mediaeducatie
lezen
rekenen
natuur en milieu
aardrijkskunde
SEO
v e r t i c a l e l e e r l i j n e n , g r. 1 t / m 8 www.kunstedu.nl
beeldend
dans/drama
muziek
lezen
mediaeducatie
taal
rekenen
natuur en milieu
aardrijkskunde
geschiedenis
v e r t i c a l e l e e r l i j n e n , g r. 1 t / m 8
cultuurmenu = buitenschools
13
GR. 5 Peter Pan was hier
horizontaal onderwijs, integratie vakken
14 “Want wat is er nog aan het leven als je niet meer mag spelen, niet meer ongehoorzaam mag zijn. Niet meer mag vliegen en dromen.” (Theatergroep Max)
cultuurmenu = buitenschools
erfgoed
literatuur
mediaeducatie
dans & drama
muziek
beeldend onderwijs
verticale leerlijnen cultuureducatie VERTICALE LEERLIJNEN
met kwaliteit
deze Wanneer hebben it? leerlijnen kwalite
16
beeldend onderwijs
verticale leerlijn
Wanneer heeft ldend bijvoorbeeld bee it? onderwijs kwalite 17
PROCESGERICHTE DIDACTIEK VERTICALE: ‘continuïteit in programmatische aspecten van het onderwijs (kennis en vaardigheden) en pedagogiek en didactiek’ 18
leerkracht
Ambachtelijke didactiek
Wie bepaalt hoe het werkstuk eruit ziet?
Procesgerichte didactiek
leerling
Vrije expressie
UI T D A G IN G ( B E E L D E N D E P R O B L E E M S T E L L I N G ) Procescomponenten - beschouwing
innerlijke of uiterlijke wereld; kunst of de werkelijkheid; live, afbeelding, youtube, cd...
- onderzoek
brainstormen, schetsen, experimenteren, improviseren, uitproberen, proefjes etc.....
- werkwijze - reflecteren
a. uitleg over kennis of vaardigheden b. hoe stap voor stap te werk gaan in dit proces
voor, tijdens en na het 20 werkproces, over het product én het proces
PROCES HELPEN DOORLOPEN reflecteren
PRODUCT kenmerken
e ijz w er kw
materiaal
houw
besc
reflecteren
vorm
PROCES kenmerken
reflecteren
onde
rzoe
ing
betekenis Toeval gezocht
k
reflecteren Cirkelmodel van de procesgerichte didactiek, Jos van Onna
GROEP 1/2 ‘t Kofschip in Volendam
Welke procesactiviteiten zorgen voor dit resultaat?
Beeldende probleem stelling
23 2 3
Basisplan & lesomschrijvin g
beschouwen
Werkwijze
digitale methode beeldend onderwijs: 24 laatmaarzien.com
25 21
http://www.youtube.com/watch?v=zDZFcDGpL4U (Ken Robinson) http://www.youtube.com/watch?v=phQZ5J-lhTQ (Mark Mieras) http://www.youtube.com/watch?v=XUA8sdZ2SuY (beleidsplan cultuureducatie) http://www.youtube.com/watch?v=nG5rL8arBmw (juf Mirjam en Ali B) http://www.youtube.com/watch?v=ApsLIrjRhCU (Jeroen Busscher over het nieuwe leren) http://www.youtube.com/watch?v=bqlW3aLIQ_Y (Man bijt hond, over kunstbeschouwen) http://www.youtube.com/watch?v=GUTM8xnh7DM&feature=youtu.be (Doen is de beste manier van van denken)
Mooi filmpje over procesgericht werken. Ook interessant voor reflecteren, samenwerkend leren en onderzoekend leren. http://www.youtube.com/watch?v=hqh1MRWZjms Een link naar een prachtig filmpje uit een programma van Giel Beelen. Deze jongenhad als opdracht om een nummer te schrijven over een herinnering.(thema was melancholie) Elke vrijdag hadden ze op zijn basisschool een open podium waar hij graag gebruik van maakte en waar hij helemaal opbloeide... Mooi voorbeeld van wat kunsteducatie kan betekenen voor kinderen. http://www.youtube.com/watch?v=92Xq17vPgf4
LITERATUUR
1. schrijf een verhaal over wat je hebt meegemaakt op de schoolreis. denk even na: wat vond je leuk en wat niet. Ga je gang. Minstens een blaadje vol. 1
schoolreisje
OPSTEL schrijven. Vrije expressie.
“Juf, ik weet niets...” Juf: “Maar je weet toch wel wat je allemaal gedaan hebt? Daar kun je toch iets over opschrijven? Nou, doe dat maar.” 27
(Voorbeeld uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs)
1. contact maken met innerlijke beelden en emoties van kinderen: in de kring gesprek over het schoolreisje. open vragen, kinderen vertellen. ruimte voor gevoelens, feiten en fantasie. doorvragen op beeldende details.
“we gaan een kwartiertje schrijven over het schoolreisje”.
5. in de loop van de week werken de kinderen verder aan hun teksten. en maken er tekeningen bij. 5
3
1
schoolreisje
3. opdracht geven:
2. mindmap
4
2
OPSTEL schrijven. Procesgerichte aanpak.
4. na een kwartier vraagt de juf of iemand al iets wil voorlezen. voorlezers krijgen tips en tops van de klas. 28
(Deels uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs)
1. contact maken met innerlijke beelden en emoties van kinderen: in de kring gesprek over het schoolreisje. open vragen, kinderen vertellen. ruimte voor gevoelens, feiten en fantasie. doorvragen op beeldende details.
schoolreisje
kwartiertje schrijven over het schoolreisje”.
de week werken de kinderen verder aan hun teksten. en maken tekeningen erbij.
experimenteren
5
(innerlijke wereld)
5. in de loop van
3
1
beschouwen
3. “we gaan een
2
2. mindmap
4
OPSTEL schrijven. Procesgerichte aanpak.
brainstormen
4. na een kwartier vraagt de juf of iemand al iets wil voorlezen. voorlezers krijgen tips en tops van de klas.
informeren/ reflecteren 29
(Deels uit: ICQ, verbindt cultuur en onderwijs) leerkracht
Wie bepaalt wat er aan muziek te horen is?
AMBACHTELIJKE DIDACTIEK
PROCESGERICHTE DIDACTIEK
“bekijk ter inspiratie voor ‘geluiden uit de omgeving’ dit filmpje” (beschouwing) (www.demuziekbus.nl)
leerling
VRIJE EXPRESSIE
“beeld het begin en het eind uit van een regelbui” (zonder de interventies die omschreven worden bij tule is dit vrije expressie) tule.slo.nl
leerkracht
Wie bepaalt hoe het dans/ drama product eruit ziet?
AMBACHTELIJKE DIDACTIEK
PROCESGERICHTE DIDACTIEK
leerling
VRIJE EXPRESSIE
www.bplusc.nl
www.bplusc.nl
Juf: “Nog iets meer naar achteren leunen... je blik is nu goed.”
“bedenk 4 verschillende houdingen om dat gevoel met je lichaam en je mimiek uit te drukken” (onderzoek)
“ga een toneelstukje maken over deze situatie”
Voedselbonnen gestolen… WO2
of volksdans...
UI T DA G IN G ( B E E L D E N D E P R O B L E E M S T E L L I N G ) Procescomponenten - beschouwing
innerlijke of uiterlijke wereld; kunst of de werkelijkheid; live, afbeelding, youtube, cd...
- onderzoek
brainstormen, mindmappen, schetsen, experimenteren, improviseren, uitproberen, proefjes etc.....
- werkwijze - reflecteren
a. uitleg over kennis of vaardigheden b. hoe stap voor stap te werk gaan in dit proces voor, tijdens en na het werkproces, over het product én het proces 32
leerkracht
Ambachtelijke didactiek
Wie bepaalt hoe het werkstuk eruit ziet?
leerling
Vrije expressie
Procesgerichte didactiek
HORIZONTALE LEERLIJNEN met kwaliteit
horizontale leerlijnen, integratie vakken
36
beeldend
dans/drama
muziek
lezen
mediaeducatie
taal
rekenen
natuur en milieu
aardrijkskunde
geschiedenis
v e r t i c a l e l e e r l i j n e n , g r. 1 t / m 8
Over kunstbeschouwen....
http://www.youtube.com/watch?v=bqlW3aLIQ_Y
PROJECT GR. 4/5 met kunstenaar
ht
ic r e g es
roc p , vak
st
onderzoek of beschouwing
kun
wer e
ldo
riën
tati
e , ta
al e
.a.
37
38
www.laatmaarzien.com
39 39
extern aanbod
extern aanbod
or WO o v e d o h t Me
drachten procesgerichte beeldende op
Eén schooljaar, willekeurige groep.
www.kunstedu.nl
40
thema 2
thema 1
met extern aanbod
met extern aanbod
geschiedenis
extern aanbod
natuur
hten procesgerichte drama opdrac
41
Eén schooljaar, willekeurige groep.
extern aanbod
extern aanbod
Beeldend onderwijs
Taal
Muziek www.kunstedu.nl
42
extern aanbod kunstenaar
Museum/ extern aanbod
Beeldend en drama
gr. 1/2
gr. 3/4
Erfgoed uit omgeving
gr. 7/8
gr. 5/6
. molen - watertoren - boerderij - etc
Wereldoriëntatie 43
www.kunstedu.nl
Cultuur in de spiegel Leerplankader
onderzoekend leren en talentontwikkeling
kunstzinnige oriëntatie
ek
cti a d i ed
t
onderzoek of beschouwing
ich r e g s
ce
pro
verbinding van
de vakken 44
Cultuureducatie denkkader:
ring veranke enu cultuurm
ing u er nk en ra rm ve ltuu cu
VISIE
VERTICALE LEERLIJNEN
HORIZONTAAL ONDERWIJS
met kwaliteit
met kwaliteit
45
