Samenwerking tussen gemeenten en RADAR: Hoe werkt dat in de praktijk?

Samenwerking tussen gemeenten en RADAR: Hoe werkt dat in de praktijk?

Bestaande relaties met gemeenten Een aantal gemeenten heeft neemt sinds jaar en dag bij RADAR een pakket aan diensten af om discriminatie op grond van afkomst, handicap, sekse, seksuele geaardheid, leeftijd, geloof, of wat voor grond dan ook, te bestrijden. Sommige relaties bestaan al sinds de jaren 80, andere zijn van recentere datum. Dit zijn deze gemeenten: o Breda o Rotterdam o Dordrecht o Schiedam o Geertruidenberg o Tilburg o Moerdijk o Werkendam Een nieuw wettelijk kader: antidiscriminatievoorzieningen overal verplicht Al geruime tijd is wetgeving in voorbereiding om te komen tot een landelijk dekkend netwerk van antidiscriminatievoorzieningen. Naar verwachting worden alle gemeenten per 1 januari 2009 verplicht hun burgers toegang te bieden tot een voorziening tegen discriminatie. Deze zal tenminste twee functies moeten hebben: onafhankelijke klachtbehandeling met betrekking tot alle in de wet genoemde discriminatiegronden. En een jaarlijkse rapportage aan het Rijk over de aard, locatie en frequentie van discriminerende voorvallen. Het wetsvoorstel voorziet in een extra bijdrage in het gemeentefonds om deze verplichting voor gemeenten mogelijk te maken. Het wetsvoorstel zoals het er nu ligt voorziet niet in de verplichting en het budget om ook preventieve en publiciteitstaken te ontwikkelen. Dat is een gemiste kans. Voorkomen is beter dan genezen, reparatie is duurder dan preventie. En wat is een voorziening zonder de middelen om die bekend te maken? Er wordt nog gelobbyd om preventie erkend te krijgen als kerntaak, maar de uitkomst van die inspanningen is op dit moment nog ongewis. In afwachting van de wet is een tussenregeling via de provincies getroffen. Op basis daarvan werkt RADAR aan de opbouw van een relatienetwerk met bestuurlijke en ambtelijke contacten in alle gemeenten in de regio’s Midden- en West-Brabant, ZuidHolland-Zuid en Rotterdam-Rijnmond. Tevens zijn in veel gemeenten publieksactiviteiten georganiseerd. Bijvoorbeeld de banierencampagne “1 tegen discriminatie”, voorlichtingen en de RADAR-bustour rond 21 maart, de internationale antidiscriminatiedag. Een nieuwe offertesystematiek voor meer gemeenten De aanstaande wettelijke regeling is niet alleen nieuw voor gemeenten die nog geen specifiek beleid tegen discriminatie kenden, het is ook een novum voor de bestaande gemeentelijke relaties van RADAR, met wie tot nu toe op wisselende basis afspraken werden gemaakt. Vooruitlopend op de wettelijke regeling is, in overleg met de gemeenten met wie al langer een relatie bestaat, een aantal varianten ontworpen op basis waarvan RADAR afspraken met gemeenten nastreeft. o

RADARs starterpakket garandeert dat de gemeente aan de wettelijke verplichting, zoals thans bekend, voldoet. Er wordt een onafhankelijke voorziening voor klachtbehandeling gegarandeerd en jaarlijkse rapportage over voorvallen.

o 1

o

Daar bovenop komen enkele uitgebreidere diensten waarmee het nut voor lokale overheden gewaarborgd wordt. Samenwerking met politie en OM –ook gevraagd in de wet- hoort er ook bij.

o Het aanvullend pakket omvat complementaire afspraken voor activiteiten in de preventieve zin. Over de vraag waar deze activiteiten zich specifiek op richten, qua discriminatiegrond, doelgroep of maatschappelijke sector, worden periodiek afspraken gemaakt. Het starterpakket toegelicht o Meldpunt De inwoners van de gemeente kunnen bij RADAR terecht met meldingen en klachten over (vermeende) discriminatie of ongelijke behandeling op alle gronden genoemd in de Algemene Wet Gelijke Behandeling. RADAR adviseert en ondersteunt bij de aanpak van de klacht en tracht zo mogelijk door bemiddeling tot een bevredigende oplossing te komen. RADAR begeleidt cliënten bij eventueel benodigde formele procedures. Het strafrecht wordt als ultimum remedium ingezet. RADAR volgt het principe van hoor en wederhoor en stelt zich daarbij op als neutrale waarheidsvinder. De klachtenafdeling is door klagers te bezoeken of te bellen op alle werkdagen tijdens kantooruren (40 uur per week). Op elk moment kunnen cliënten via het klachtenformulier op de website www.radar.nl hun klacht indienen. Met gemeenten met een grote reisafstand tot het RADAR-kantoor worden desgewenst afspraken gemaakt over de mogelijkheid om gesprekken te voeren in de gemeente zelf. o Registratie, monitoring, beantwoorden van informatievragen en beleidsadvisering Louter klachtmelding geeft onvoldoende zicht op het vóórkomen van discriminatie in het werkgebied. Daarom registreert RADAR naast de eigen meldingen en klachten ook de meldingen die bij derden binnen komen. Dit zijn onder andere de registraties van politie en OM, mediawaarnemingen en meldingen over discriminerende graffiti. Registratie geschiedt in een digitaal registratiesysteem. Op basis van deze registraties draagt RADAR zorg voor een jaarlijkse rapportage aan de gemeente of aan een cluster van kleinere gemeenten. Deze biedt aanknopingspunten voor het gemeentebestuur, politie en OM (en andere betrokkenen) om beleid en praktijk te verbeteren. Naarmate meer rapportages over verschillende jaren voorhanden zijn, krijgt dit steeds meer het karakter van een trendrapportage die de mogelijkheid biedt om ontwikkelingen over een langere periode te volgen en discriminatie en maatschappelijke spanningen vroegtijdig te signaleren. RADAR kan ook altijd om informatie of advies worden gevraagd door gemeenten of andere instellingen. o Contacten met politie en Openbaar Ministerie RADAR werkt nauw samen met politie en Openbaar Ministerie. Deze samenwerking heeft een formele basis. In de Aanwijzing Discriminatie van het College van procureurs-generaal van het OM wordt voorgeschreven dat in iedere politieregio een Regionaal Discriminatie Overleg (RDO) wordt ingesteld tussen politie, OM, anti- discriminatie bureau en gemeente. o PR, netwerken, voorlichting, publiciteit en maatschappelijk middenveld RADAR moet ingebed zijn in het maatschappelijk weefsel van de gemeente om aan informatie te komen en adequaat te kunnen functioneren wat betreft de klachtbehandeling, monitoring en vroegtijdige signalering en daarop gebaseerde preventieactiviteiten. In de praktijk blijkt bovendien dat circa de helft van de klachten bij RADAR terechtkomt via doorverwijzing door instellingen en organisaties. Activiteiten in het kader van netwerkopbouw en bevordering van de naamsbekendheid zijn dus wezenlijk. Dit kan variëren van bezoeken aan organisaties tot het organiseren van of meewerken aan 2

voorlichtingsbijeenkomsten en presentaties voor verschillende doelgroepen. RADAR draagt zorg voor zichtbare aanwezigheid in het werkgebied in de vorm van folders, affiches, internet, free publicity. Het aanvullend pakket toegelicht In gemeenten waar RADAR al langer werkt, worden in de regel (veel) meer activiteiten ondernomen dan het starterpakket omvat, al naar gelang de vraag uit het maatschappelijk middenveld en de gemeente. Deze activiteiten liggen vooral in de sfeer van specifieke expertisebevordering, signalering en monitoring. Over dergelijke activiteiten worden aanvullende afspraken gemaakt die per gemeente verschillen. Enkele praktijkvoorbeelden: o

o o o o

Opzet en uitvoering van een belevingsonderzoek onder specifieke groeperingen zoals bijvoorbeeld: gehandicapten, homoseksuelen of specifieke etnische groepen naar ervaren discriminatie Verkennend onderzoek naar radicalisering (extreemrechts en jihadistisch) Het organiseren van expertmeetings over onderwerpen in de sfeer van discriminatie of maatschappelijke tegenstellingen Het aanbieden van trainingen en cursussen op maat voor verschillende groepen, bijvoorbeeld voor politiefunctionarissen Workshops voor scholen over identiteit en discriminatie

Nieuwe relaties met gemeenten Vooruitlopend op de wettelijke verplichting heeft een aantal nieuwe gemeenten, op basis van de offertesystematiek van starterpakket/aanvullend pakket, een overeenkomst gesloten met RADAR. Dit zijn de gemeenten: o Bergen op Zoom, maart 2008 o Capelle aan den IJssel, juni 2008 o Waalwijk, mei 2008 Verder staat een offerte uit bij de gemeente Oosterhout en zijn gesprekken gaande met Etten-Leur, Drimmelen en Halderberge.

Voordelen van samenwerking met RADAR •

Er wordt gegarandeerd voldaan aan de minimale wettelijke verplichting tot het bieden van een onafhankelijke antidiscriminatievoorziening met een meldpunt en rapportagefunctie. Ook wordt samenwerking met politie en OM gegarandeerd.

•

RADARs schaalgrootte betekent dat een volwaardig en professioneel pakket aan activiteiten kan worden geboden met maximale openingstijden en optimale bereikbaarheid. Meldpunten voor kleine werkingsgebieden kampen al snel met beperkingen in de bereikbaarheid; in het verleden heeft zelfs een middelgrote gemeente als Schiedam de keuze gemaakt om hun meldpunt te laten opgaan in RADAR. Ook betekent Radars grootte dat het goed lukt om aan continue kwaliteitszorg te doen. En tijdsinvestering in diverse landelijke overleggen en netwerken kan beperkt blijven omdat er voor heel RADAR maar 1x hoeft te worden deelgenomen (denk aan contacten met Art1, de landelijke vereniging ter voorkoming en bestrijding van discriminatie; de relevante expertisecentra van politie en OM, en de Commissie Gelijke Behandeling).

3

•

Het antidiscriminatiewerk vergt een goed ontwikkeld gevoel voor bestuurlijke en maatschappelijke verhoudingen en de specifieke gevoeligheden met betrekking tot discriminatie. RADAR heeft daar ruime ervaring mee op kunnen doen. RADAR beschikt als organisatie intussen over 25 jaar ervaring op plaatselijk (maar ook nationaal en internationaal) niveau); in de formatie is een veelvoud aan ervaringsjaren verenigd. Dit is een groot voordeel gezien de specialistische kennis die vaak vereist is voor het antidiscriminatiewerk.

•

Een transparante systematiek voor aanvragen en verantwoordingen daarover. De systematiek is goed werkbaar voor gemeenten van uiteenlopende schaalgrootte en garandeert dat de tijd die opgaat aan niet-inhoudelijke zaken als aanvragen en verantwoordingen beperkt blijft.

RADAR in uw gemeente In iedere regio werkt een consulent van RADAR die het eerste aanspreekpunt is voor gemeenten in het betreffende gebied. Wilt u nadere informatie? Neem dan contact op met:

Midden- en West-Brabant

Zuid-Holland-Zuid

Rotterdam-Rijnmond

Jochen Dekker

Denise Zending

Nilza Pinto

T: 076-5309137 [email protected]

T: 078-6390429

T: 010-4113911

[email protected]

[email protected]

Verdere informatie De website van RADAR is uitermate populair en kreeg in 2007 voor het eerst meer dan een miljoen visits. Voor actuele informatie over het werk van RADAR, publicatieoverzichten en alle andere informatie, zie www.radar.nl.

4

0 Rotterdam-Rijnmond Grotekerkplein 5 Postbus 1812 3000 BV ROTTERDAM tel. 010 – 411 3911 fax 010 412 8433 [email protected]

0 Midden- en West-Brabant Delpratsingel 1 Postbus 3614 4800 DP BREDA tel. 076 - 430 9137 fax 076 - 530 9139 [email protected]

Zuid-Holland–Zuid Wijnstraat 237 Postbus 1136 3300 BC DORDRECHT tel. 078 - 639 0429 [email protected]

5