DIT IS EEN COMMERCIËLE UITGAVE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD BIJ DEZE KRANT

DIT IS EEN COMMERCIËLE UITGAVE VAN MEDIAPLANET, GEDISTRIBUEERD BIJ DEZE KRANT

Nr.2/december 2010 Investeren, beleggen en uitbesteden

INVESTEREN 2011 4

FOTO: TRISTAN ASCHMONEIT

TIPS

DE BALANS TUSSEN RENDEMENT EN RISICO

Peter van Gool, Professor Real Estate Economics aan de UvA: “Ook bij investeren in vastgoed kom je waardeschommelingen tegen maar niet zo extreem als bij aandelen. Vastgoed kan dus een goede schokbreker zijn in een beleggingsportefeuille”

Ondersteuning Pensioen Institutioneel beleggen Tijd is essentieel. Begin Het doel van de belegging staat De risico’s worden van dus nu met opbouwen! centraal. Zorg dat dit helder is. tevoren ingeschat.

:LMEHKHUHQ XZYHUPRJHQ  ZZZÀQWHVVDQO

2 · DECEMBER 2010

UITDAGING “Er is meer dividendrendement te behalen op aandelen dan rente op staatsobligaties.” Nederlands beste belegger van 2010, Corné van Zeijl, spreekt over het afgelopen en het komende jaar.

WIJ RADEN AAN Rob Smulders Directeur van belangenorganisatie Mondi

PAGINA 7

“Door de economische crisis zijn er in het buitenland volop kansen: je kunt eigenaar worden van vastgoedobjecten voor een prijs ver onder de taxatiewaarde”

Komend jaar: goede onderliggende winstgevendheid ls we op het eerste gezicht naar de AEX kijken, dan hadden we dit jaar achterwege kunnen laten. Kijk je er nauwkeuriger naar dan valt het mee. Uiteindelijk was er toch zo’n 7 procent rendement te behalen. Dat is in lijn met wat we dachten. Een belangrijk thema van afgelopen jaar is dat er een ideaal klimaat was voor overnames. Binnen de AMX bijvoorbeeld. Het zijn weliswaar onzekere tijden met weinig investeringen, maar er is een lage rente en de vraag neemt toe. Het duurt nog even voordat beleggers geld gaan terugvragen. Er zijn grote overnames geweest. Zeker ook van Nederlandse bedrijven, die overgenomen zijn door buitenlandse partijen. Dat is als Nederlandse aandeelhouder jammer om te zien, maar voor het rendement is het gunstig.

A

Gouden Stier De AEX kende dit jaar geen overnames. Daar kon ik dus niet mijn voordeel mee doen. Het succes dat ik boekte kwam door op tijd in en uit bepaalde aandelen te stappen.

1

Daar heb ik een groot model voor. Dat is het mathematische deel van beleggen. Daarbij ben ik tegen de stroom in gegaan. Zo spreek ik ook veel met andere beleggers, zodat ik weet wat hun strategieën zijn. Dat ik de publieksprijs voor beste belegger van 2010 – de Gouden Stier - heb gewonnen, maakt me erg trots. Met name omdat collega’s dat blijkbaar vinden. Maar ik ben niet slimmer dan anderen. Het ligt aan je manier van beredeneren. Maar als je succes boekt, is het belangrijk met beide benen op de grond te blijven. Je moet niet denken dat je de markt in de hand hebt. Dat leer je als je langer meeloopt: ‘Mr. Market makes you humble.’ Het afgelopen jaar kent bijzondere renteontwikkelingen waardoor zelfs staatsobligaties onder spanning liggen. Kijk bijvoorbeeld naar Ierland. Waar obligaties eerder een vrij zekere investering waren, daar verloor je dit jaar 25 procent in enkele maanden. En dan te bedenken dat obligaties de hoeksteen van veel portefeuilles zijn. Door de crisis zijn we anders naar dingen gaan kijken. Zo houden beleggers er momenteel rekening mee dat Griekenland niet aan haar verplichtingen kan vol-

Corné van Zeijl Nederlands beste belegger van 2010

TIPS De routes van en naar bedrijvigheid in het Verre Oosten zijn nuttig te volgen. Daar zit de grootste groeimarkt voor het komende jaar. Verder valt op dat de vraag naar grondstoffen verder blijft stijgen.

1

De vraag naar goud en zilver is nu groot, maar het dividend staat gelijk aan nul. Daarbij is ook de dollar in waarde gedaald. Het komt er op neer dat beleggers op goud en zilver speculeren, dan dat ze het voor lange termijn volgen. Iedereen wil meer goud, maar dan verdien je dus ook wat iedereen verdient.

2

doen. De lonen gaan er omlaag, wat geldt als een grote waarschuwing voor landen als Spanje, Italië, Portugal, Frankrijk en België. Er moet daarom eenduidig beleid komen in Europa. De Verenigde Staten hebben dat bijvoorbeeld al. Of dat beleid goed of fout is, daar gaat het dan niet om. Doordat de EU lagere schulden en tekorten heeft, levert eenduidig beleid snel voordeel op. Maar daar is minder populisme voor nodig en hebben we impopulaire keuzes nodig.

Hogere rendementen Voor het komende jaar zie ik goede onderliggende winstgevendheid.Het enige dat kan gebeuren is dat China op de monetaire rem trapt, waardoor de rente daar omhoog kan gaan. Rendementen worden hoger door stijging van de waardering.Er is de unieke situatie dat er meer dividendrendement is te behalen op aandelen, dan rente op staatsobligaties. Daarom zal dan ook een shift zijn van obligaties naar aandelen. Zeker aandelen van bedrijven die een belangrijke rol spelen in het verre oosten. De routes in het verre oosten zijn belangrijk te volgen.

We make our readers succeed! INVESTEREN 2011 2E EDITIE, DECEMBER 2010 Managing Director: Marc Reineman Production Manager: Sanne Hollmann Business Development Manager: Lot van Brakel Design: Triin Metusalet Project Manager: Reinoud Jager Telefoon: 020-7077012 E-mail: [email protected] Drukkerij: Wegener NieuwsDruk Mediaplanet contact informatie: Telefoon: 020-7077000 Fax: 020-7077099 E-mail: [email protected] De inhoud van deze bijlage valt niet onder de hoofdredactionele verantwoordelijkheid van deze krant.

Mediaplanet ontwikkelt hoogwaardige bijlagen die zich richten op een specifiek thema en de daabij behorende doelgroep. Zo brengen wij lezer en adverteerder dichter bij elkaar.

Ultieme zekerheid Koop fysiek Goud en Zilver INVESTEREN IN GOUD & ZILVER:

SAFELOKETTEN:

PARTNERPROGRAMMA VOOR:

Goudbaren (LBMA) Zilveren baren (LBMA) Zilveren munten Gouden munten

Verhuur van Safeloketten: Uw waardevolle spullen veilig opgeslagen in ons depot

Vermogensbeheerders Tussenpersonen Banken

Doijer & Kalff B.V. Lichtenauerlaan 102-120 3062 ME ROTTERDAM TELEFOON 010 798 24 75 FAX 010 204 55 55 [email protected] WWW.DOIJERKALFF.NL

010-79 82 475

#%
#
 

$!""!
 "#
" !
"
 
#

.&(%#,-
5 (.!,#"."#
#-
)(-
-.(-,".7 
!


"

 "
""


"!
"
!


"
$!" 


 
$!"

 !")

" !
#"
&

"


!!" "
#"
!!"
"!"
"
&
!" "
$!" "
" !

&%


"!
!

 
!
'
! 

$  

$ 

"
"
" %
"
!

"( 5,#.#)(&
#(0-.,.
'(
0%
#(
.1
.!),#9(
(&(
/#.
0)&1--(
',%.(
(
-..-)&#!.#-7
&/-
)/1#$(
/
&,#(%
#(0-.'(.-
#,./,
#$
.&(%#,-
5#
"(
(
*&
0,")/#(!
0(
,('(.
(
,#-#)
/&.#
--.
)*.#'&#-.#
")/.
#(
(#/1
&!!#(!-.!),#9(
.)0)!(
(

*),. /#&&
0(

 (.
)),
#
.)0)!#(!(
%/(((
1
".
,('(.
0,")!(
.,1#$&
".
,#-#)
!&#$%
&#$ .7 )),
'/&.#
--.
)*.#'&#-.#
.)
.
*--(
-*,#
$
".
0,')!(
4).
$
'#(,
,#-#)
&))*.
.,1#$&
".
1&
',
')!&#$%"(
#.
)
#-
".
#$
.&(%#,-
')!&#$%
)'
.
&!!(
#(
"!
/(-
4
.!),#
'.
(
"))!
,('(.
#
)),
0&
'(-(
&-
,#-#)0)&
1),.
,0,(
#-
))%
.)!(%&#$%
0)),
*,.#/&#,
 (.(
,
#(0-.,(
#(
(,
.!),#9(
#-
))%
')!&#$%
,)),
%(
.&(%#,-
(
*),. /#&&
-'(-.&&(
#
)*.#'&
(-&/#.
#$

)&-.&&#(!(
0(

 (. /
&,#(%
5.
!#(*/(.
#-
.
1
%/(((
&!!(
#(
&&
&!!#(!-.!),#9(

)),&(

-'("(!
(
".
,#-#)
0(
&&
.!),#9(
(
0,!&#$%(
#
)*
'(&#$%-
-#-
'.

1(-(
0(

 (.
((,
".
,#-#)
")!,
)
&!,
#-
(
"#$
1(-.
-./,(
1
#(
)0,&!
'.

 (.
#$
4).
".
,#-#)
1,
(-&/#.
#$
".
*,)6
&7
.
%(
))%
4#$(
.
#(
)0,&!
'.

 (.
(
(,
)*&)--#(!
1),.
!4)".
4)&-
#$0)),&
)(,
2.,'
',%.)'-.(#!"(
&#+/#.#
0(

;
.(*),. /#&&

(.!,#"."# 
 (.
-..
0)),)*
#$
.&(%#,-
(,/%.
/
&,#(%
&-
 (.
)
$
4%(
'.
(
0-.
(%#,
#
#(0(.,#-,.

6
((#9&
-#./.#
(



1(-(
(
") .(
0(

 (.
,(
*-
&/-
/
&,#(% '%.
"#$
#(#(
!1(-.
(
/#.!,#
6
((#9&
5#$
!,)#(
)),
)(4
 (.(
&
0(
)(4
(#/1
 (.(
%)'(
#$
)(-
.,".
)*
*&((#(!
(,(
0(
'(-(
#
&
4%(
'.
)(-
)(
)&!(-
/
&,#(%
#-
".
&(!,#$%

&(.!,#"."#
-..
#$
)(-
(#.
&&(
0)),)*
".
"&,"#
0(

6
((#9&
)&-.&&#(!(
#(
".
#-
)(-
-.(-,".7
0,.&.
/
&,#(%
5.
#-
))!
.
")/(
5
%#$%(
)

1(-(
,&#-.#-"
))%
.
4#(
(

.0,("#-)(,4)%(
)(,
4#$(
(
,(!(
-'(
'.

 (.
!)
#(
%,.
)(4
 (.(
(

/&#$ ,#!
!,)#
#
1
&
")0&
,#-#)
"#$
%(
(
1#&
('(
)0&
,#-#)
(%&
$,(
)),'%(7 #'(
%(
('(
#-
6
((#&
".
1:&&(
('(
0(
,#-#)
#-
').#)(&
&-
(
.)%)'-.#!
( "(%&#$%"#  (.
#$
)(-
%)'.
'.
*&
1(-(
4!!(
5
&.(
)(-
&#(
)),

)&-.&&#(!
0(
1
(#.
'.(
)(
1

-.&&(
-'(
'.

 (.
(#.
)),

1(
0(

!


 (.
,&#-.#-"
,('(.-)&-.&&#(!(
',%.
#-
').#)(&
&!!(
#-
(
))%
!(
)*
(
4#$(
.,(-*,(.
)0,

')!&#$%"(
(
2.
1.(-"*
#'(
%(
4%,
1.(
)(')!&#$%"(7 1.

.)%)'-.
,(!.
1#$
))%
(#.
,)'
-.''(
1#$

*),. /#&&
0(
)(4
 (.

)*
((,
(
 (.
4%(
'.
.&(%#,-
).

)(4%,"(
(
(#.
)*
(
0#-#
0(
")

")/.
4#$(
(%#,
"'
'#(#'&
(-
*,
$,
)*

',%.
,
#(

.)%)'-.
/#.
4&
4#(
,
")),.
(
"))!.
(
('.
4#$(
(%#,
'.
"'
)),
)

!-.,/./,,
(*%
#$7 ,('(.-)&-.&&#(!(
4#$(
!,&#-,
(
)

*),. /#&&
()!
1&
(
4#$(
1(-(
0)&).
),.
.&(%#,-
#-
))%
88(
0(

1#(#!
(%(
#
".
,#-#)
0(

*),. /#&&
.
"))!
(
-.//,.

!(
#!(
/,-!().,
&!!#(!-*,)/.(
(%#,
)*
.#$
#$
5,(-*,(.#
0)),
(
,!&'.#!
(#.
.
")/.
#(
.

(%#,-
!(
#(.,(
)(..
'.
)(4
 (.(
#-
&(!,#$%
0)),
)(-7
0,*&#".#(!(
"(
)'
#!(
*,)/.(
#(

*),. /#&&
0(

 (.
.
.,%%(
1.
-.,#$#!
%(
4#$(
'.

1(-(
0(

 (.
,)),
4#$(
.
4#$(

.!),#9(
#(

(%#,-
)( "(%&#$%
(
"(
4
!(
#!(
(
*),. /#&&

&(!
#(

*),. /#&&
0(
"/(
 (.(
5,)),

(&(
/#.
0)&1--(
',%.( #(
1#$

-.
#(-.(
(7 111-.&(%#,-(& 
(&(
/#.
)*%)'(
',%.(


)&#!.#- 
)'')#.#- 
*,#0.
+/#.3 
0-.!) 
"!
/(-

4 · DECEMBER 2010

TIP

INSPIRATIE

1

Vraag: Welke voordelen biedt professioneel vermogensbeheer? Antwoord: Het spreidt beleggingsrisico, neemt zorg uit handen en biedt een ervaren klankbord.

BEPAAL VAN TEVOREN HET DOEL

Vermogensbeheer: het doel van de klant staat centraal INZICHT Vermogensbeheer is de laatste jaren steeds gebruikelijker geworden. Zo nemen de wensen (of eisen) voor onze oude dag toe, maar willen we ook in het heden goed kunnen leven. Om hier meer zekerheid in te krijgen, kun je je vermogen laten beheren door een gespecialiseerd beheerder, die het voor je belegt. Hij volgt de financiële markten en vertaalt zijn bevindingen naar beleggingsbeleid. Ook doet hij zelfstandig aanpassingen in de portefeuille. Uiteraard gaat daar eerst een heel traject aan vooraf. “Ga je met een vermogensbeheerder in zee, dan bepaal je eerst in samenspraak het doel van het beheer”, zegt Mea Hiskes-Willemse, directeur van de Vereniging van Vermogensbeheerders & Commissionairs (VV&C). “Dat is van invloed op het risicoprofiel. Is het doel bijvoorbeeld om een goed pensioen op te bouwen, dan zul je in principe defensief beheren en op safe spelen.”

Rendement en risico Vaak verdeelt een beheerder het vermogen over fondsen met verschillende risico’s, maar beleggen brengt altijd risico’s

met zich mee, stelt Hiskes nadrukkelijk. “Het is niet per definitie zo dat een belegging geld oplevert, dat vergeten mensen vaak. Het is anders dan sparen. Er kan een winstwaarschuwing komen van fondsen en zelfs bij doorgaans rendement vaste staatsobligaties is er risico.” Wil je hoog rendement, dan zal het risico logischerwijs stijgen. Cees Bijloos, voorzitter van de VV&C,verwijst naar een voorbeeld over het investeren in schepen, middels fiscale cv-constructies. “Daar hoor je verhalen over met rendementen van 8 tot 12 procent. Dat klinkt als een interessante investering, maar bedenk je wel dat boten kunnen zinken.” In het algemeen is het zo dat als een hoger rendement wordt aangeboden dan voor bijvoorbeeld de 10-jaars staatsobligatie, je je als klant mag afvragen of dan het risico niet ook toeneemt.

Doelstelling Een vermogensbeheerder moet het hele financiële plaatje van zijn klant kennen. Vermogensbeheer komt dan ook steeds dichter bij financial planning te liggen. “Maar financial planning is zeker een ander vak”, stelt Hiskes. “Je ziet financi-

PROFIEL Mea HiskesWillemse

O
Mea HiskesWillemse is directeur van de Vereniging van Vermogensbeheerders & Commissionairs. Cees Bijloos

al planners wel vaker onder één dak met vermogensbeheerders, maar bij vermogensbeheer blijven effecten de core business.” Het beheer is niet alleen bedoeld voor de oudedagvoorziening. Hoewel het niet vaak voorkomt, is het mogelijk op korte termijn een klapper te maken. Volgens Hiskes bepaalt de doelstelling van de klant, hoe een beheerder te werk gaat. “Sommige mensen hebben geld waar ze ‘iets leuks’ mee willen doen, een erfenis bijvoorbeeld,die los staat van de oude dag. Daar kun je dan wat meer risico mee nemen en voor een hoger rendement proberen te gaan.”

Markten volgen O
Cees Bijloos vervult de functie van voorzitter. De vereniging onderhoudt onder andere contacten met het ministerie van Financiën, AFM, DNB, DSI en beroepsgroepen in de effectenbranche.

Je kunt zelf aan het beheer van je vermogen werken, potjes maken en deze monitoren, maar een voordeel dat Hiskes en Bijloos aangeven is het uitbesteden van de zorg voor je portefeuille. Hiskes: “Mensen hebben zelf vaak geen tijd of zin om hele dagen bezig te zijn de financiële markt te volgen. Een beheerder is in staat om alle informatie te managen. En hij kan je ook geruststellen als er veranderingen zijn in de markt.” Bijloos: “Markten zijn tegenwoordig internatio-

naal verbonden, waardoor voorvallen als de aswolk,de olieramp en het begrotingstekort in Ierland sterk doorwerken in de markt.”

Kenniseisen Vermogensbeheer professionaliseert steeds sterker in Nederland. Bijloos: “Het is een hoogwaardige dienst waar je voor moet betalen, maar waar je ook professionaliteit voor terug mag verwachten.Ook hebben vermogensbeheerders een zorgplicht, waarbij ze bijvoorbeeld afwijkingen van de gestelde route melden.” Om de professionaliteit te stimuleren kennen we in ons land een DSI-register waar vermogensbeheerders zich met vermelding van hun diploma’s in op kunnen laten nemen. Daar kun je zien of een adviseur aan de kenniseisen voldoet. Het is geen verplichting om je erin op te laten nemen, maar 95 procent van de specialisten blijkt dat wel te hebben gedaan. “Vijftien jaar geleden was het allemaal een stuk minder transparant”, aldus Hiskes.

NIELS ACHTEREEKTE [email protected]

‘Nederlandse trackers leveren miljoenen extra op’ Een bij velen onbekend, maar snelgroeiend beleggingsproduct is de zogeheten tracker. Een eenvoudige manier van beleggen met opvallende voordelen.

Trackers gaan in de financiële wereld door onder de afkorting ETF’s, wat staat voor Exchange Traded Funds. ETF’s volgen een bepaalde index nauwkeurig, zonder deze te willen verslaan, wat traditionele beleggingsfondsen juist wel willen. “Het verslaan van de markt lukt bijna nooit”, zegt Martijn Rozemuller, Managing Director van beleggingsinstelling ThinkCapital. “Maar daar betaal je wel een hoge vergoeding voor, aangezien je de fondsen actief laat beheren.” ThinkCapital is de eerste en momenteel enige beleggingsinstelling in Nederland die trackers uitgeeft. Een AEX Tracker, een AMX Tracker (Die onlangs een Zilveren VEB Beleggingsfonds Award kreeg) en drie Total Market Trackers.

De hele AEX in één transactie Met de beheervergoedingen die Rozemuller noemt, stipt hij meteen een groot voordeel

van ETF’s aan: de kosten. De beheerkosten die ThinkCapital voor de AEX Tracker in rekening brengt, zijn 0,3 procent, een flink verschil met de 1 a 2 procent die traditionele beleggingsfondsen doorgaands in rekening brengen. Een ander voordeel is dat trackers continu verhandelbaar zijn. Zolang de beurs geopend is, kun je in- of uitstappen. De spreiding die een Tracker biedt, heeft volgens Rozemuller een gunstige uitwerking op het risico. “Je koopt de hele AEXindex in één transactie. Dat geeft een spreiding die je anders pas na 25 transacties krijgt.”

Trackers groeien als kool Kijkend naar het buitenland, dan gelden ETF’s als een flinke groeimarkt. “Slechts enkele procenten van de Nederlandse beleggingen is passief. In het directe buitenland is dat 5 a 10 procent. In de VS wordt de helft van het vermogen passief belegd, een groot verschil met

Nederland dus.” Onder andere vanwege deze verwachte groei, nam BinckBank onlangs een meerderheidsbelang in ThinkCapital, maar ThinkCapital blijft wel zelfstandig opereren.

Belastingvoordeel Doordat ThinkCapital Trackers met een Nederlandse juridische en fiscale structuur aanbiedt, heeft de belegger geen last van zogenaamde dividendlekkage. Rozemuller: “Hierdoor geeft bijvoorbeeld onze AEX tracker (uitgaand van 3,5% dividend) jaarlijks zo’n half procent extra rendement.” De hoogte van uitkering verschilt uiteraard per investering, maar de totalen van ThinkCapital spreken tot de verbeelding. “De Nederlandse belegger kan miljoenen besparen door in de Think AEX tracker te beleggen in plaats van een AEX tracker van een buitenlandse aanbieder. Voor een individuele belegger levert dit jaarlijks al snel een paar honderd euro op”

DECEMBER 2010 · 5

5 VIJF INVESTERINGSTIPS Jandaan Felderhof Directeur van T. Rowe Price

Beleggen in obligaties uitgegeven door bedrijven in opkomende markten in Azië en Latijns-Amerika lijkt meer potentieel te hebben dan in obligaties in onze eigen Westerse markten. Dat kan bij voorbeeld door te beleggen in zogenaamde “emerging corporate bond funds”.

1

Er zijn goede redenen om ook komend jaar te investeren in de aandelen van bedrijven.In plaats van geld uit te lenen aan centrale overheden. Hun balansen zijn sterker, cashflows aangetrokken en hun dividenden heel behoorlijk ondanks de aangetrokken waarderingen.

2

Onvermijdelijk in 2011 is spreiding van beleggingen, vooral als je rekent op meer inflatie. Ga dan vooral op zoek naar beleggingen die minder afhankelijk zijn van de kapitaalmarkten.Denk aan vormen van private equity of (agrarische) grondstoffen.

3

Kijk goed naar het track record van een fonds en/of vermogensbeheerder. Hoe is gepresteerd in de slechte beleggingsjaren, en in de goede? En zijn degenen die verantwoordelijk zijn voor de (goede) historische resultaten er nog steeds?

4

Als je zelf geen zin, tijd en discipline hebt om te beleggen, overweeg dan een professionele aanbieder. Kies een benadering die bij je past. Bij voorbeeld gericht op inkomsten. En spreek met de beheerder desnoods schriftelijk af dat hij de afgesproken aanpak consequent volgt.

5

DAG VAN DE BELEGGER Hier konden particuliere beleggers kenis maken met onder andere vermogensbeheerders. FOTO: MAURITS JAGER

HOEVEEL BENT U MIS GELOPEN? BESTE AANDELENFONDS

RENDEMENT

WENST U:

Afgelopen 10 jaar

5.360,00%*

t
&FO
HFEFHFO
GBNJMJFLBOUPPS
t
(PFE
WFSNPHFOTCFIFFS t
4DIFSQF
7FSNPHFOTSFHJF t
%F
CFUFSF
FO
NFFTU
FYDMVTJFWF
GPOETFO t
3VTU
FO
WFSUSPVXFO t
5&
FòFDUFO
VX
QBSUOFS
JO
SFOEFNFOU

In 2010 HET BETERE MIXFONDS Afgelopen 10 jaar In 2010 HET BETERE HEDGEFUND 4JOET
 In 2010 
NFUJOH

OPWFNCFS

3FOEFNFOUFO
VJU
IFU
WFSMFEFO
[JKO
HFFO
HBSBOUJF
WPPS
EF
UPFLPNTU

T&E effecten: t
LMBOUUFWSFEFOIFJE
FO
EFTLVOEJHIFJE
t
FFO
TZTUFNBUJTDIF
BBOQBL
t
HFFO
BWPOUVSFO
PQ
EF
öOBODJÑMF
NBSLUFO
[POEFS
SJTJDPCFQFSLJOH
t
TUBCJFMF
HSPFJ
WBO
VX
WFSNPHFO
t
UPFHBOH
UPU
FFO
FYDMVTJFG
JOUFSOBUJPOBBM
OFUXFSL
WBO
öOBODJFFM
EJFOTUWFSMFOFST
t
iPQFOw
[JKO
JO
EF
XFFLFJOEFO
FO
BWPOEFO
WPPS
PO[F
DMJÑOUFO
t
UPQ
TFSWJDF
FO
EJUP
UBSJFWFO
t
HSBUJT
QBSLFSFO

WPPS
EF
EFVS RENDEMENT IS EEN KEUZE

"ESFT
F
)PHFXFH

";

;&*45 5

 

 .

 

 '




 *

XXXUFFòFDUFOFV &
JOGP!UFFòFDUFOFV

6 · DECEMBER 2010 TIP

NIEUWS

2

VASTGOED: DE SCHOKBREKER IN BELEGGINGSPORTEFEUILLE O
Vraag: Vastgoed schijnt een waardevaste investering te zijn. Is dat ook zo? O
Antwoord: Gekeken over de laatste drie decennia laten beleggingscijfers over vastgoed stabiele resultaten zien. Is investeren in vastgoed inderdaad zo goed als we denken? Gebouwen heten immers waardevast en een solide investering te zijn. Peter van Gool, Professor Real Estate Economics aan de UvA en de Amsterdam School of Real Estate, is de eerste om dit beeld te nuanceren. “Je moet dit wel relatief zien. Ook bij investeren in vastgoed kom je wel waardeschommelingen tegen maar niet zo extreem als bij aandelen. Daarnaast is er het voordeel dat de waardeschommelingen dikwijls worden opgevangen door stabiele directe rendementen, zoals huuropbrengsten. Een waardevaste investering? Als je kijkt naar de cijfers over de laatste tweeëndertig jaar, bijgehouden door de vastgoedinstanties ROZ en IPD, dan zie je stabiele resultaten.”

Schokbrekers Om deze reden is vastgoed zeer nuttig als ‘schokbreker’ in een gemengde beleggingsportefeuille. Van Gool: “In 2008 had direct Nederlands vastgoed nog een positief rendement van zo’n drie à vier procent. Over

2009 was het rendement nul en dit jaar denk ik dat het rendement al weer ergens rond de 4,5 procent uitkomt. Als je deze rendementen afzet tegen de enorme schommelingen op de markt voor aandelen of bedrijfsobligaties, dan is vastgoed een prima schokdemper.” Maar ook binnen het vastgoed zelf heeft de belegger opties te over. Zo kan deze ervoor kiezen om te investeren in direct of indirect vastgoed. “Direct vastgoed is feitelijk het kopen van bakstenen, net zoals je een huis koopt voor jezelf en je partner. Beleg je indirect in vastgoed, dan koop je een aandeel van een beursgenoteerd of nietbeursgenoteerd vastgoedfonds.” De fondsenmarkt is de afgelopen jaren met enige regelmaat negatief in het daglicht komen te staan. Bij vastgoedfondsen voor particulieren kwam dit vooral door slecht beheer en fraude. Veel van de aanbieders van dit soort fondsen gaat het om de fee die ze kunnen verdienen en er zijn in de beleggingen grote risico’s gelopen ten laste van de aandeelhouders. Van Gool: “Voor partiPeter van Gool Professor Real Estate Economics aan de UvA en de Amsterdam School of Real Estate

5WEIGENVASTGOED investeren met voorspelbaar rendement

ZORG VOORAF VOOR VOLDOENDE KENNIS

culieren die niet tienduizenden euro’s kunnen en willen beleggen in de private fondsen blijven dan de beursgenoteerde vastgoedaandelen over. Deze vastgoedaandelen hebben op de lange termijn wel het stabiele karakter van een belegging in bakstenen, maar op de korte termijn zijn ze net zo kwetsbaar als gewone aandelen.”

Winkelfondsen Zijn er dan ook fondsen die zich meer dan gemiddeld goed hebben gehouden op de beurs? Van Gool noemt winkelfondsen, een aantrekkelijke beleggingscategorie met ook over de afgelopen dertig jaar betere prestaties en minder fluctuaties. De oorzaak is wat hem betreft wel duidelijk: “Men bouwt simpelweg minder winkelcentra omdat het hier om hele grote en managementintensieve projecten gaat.” Van Gool heeft wel enkele tips voor beleggers. “Laat je niet misleiden door mooie beloftes of rendement. Want hoge rendementen zijn namelijk gemakkelijk te berekenen door hoge waardestijgingen vast te stellen. Kijk naar het huidige rendement. Dat draait uiteindelijk toch om de huidige kwaliteit in de ogen van de huurder. Daar staat of valt alles mee.” KOOS PLEGT [email protected]

Pareltjes aan de Griekse goudkust Villa Poseidon 
¼ 



¼259.000,-

Villa Kiparissia 
¼ 



¼199.000,-

Natuurstenen boerderij  


¼65.000,-

Kijk op vastgoeddirect.nl en meld u aan voor de nieuwsbrief.

6ASTGOED$IRECTNL

contact: +31(0)6 163 300 41 www.pelopsgreekhouses.com

DECEMBER 2010 · 7

Veel rek in de buitenlandse vastgoedmarkt Wie investeert in het buitenland, moet goed zijn huiswerk doen. Dat is het advies van Rob Smulders, directeur van een belangenorganisatie die zich bezig houdt met buitenlands onroerend goed. “Er zit meer rek in buitenlandse vastgoedmarkten en je kunt een aantrekkelijk rendement behalen, maar je moet weten met wie je zaken doet.”

VERDIEPING De voordelen van investeren in het buitenland kunnen per land en zelfs per regio sterk verschillen. “Door de economische crisis zijn er in het buitenland volop kansen. Je kunt eigenaar worden van vastgoedobjecten voor een prijs ver onder de taxatiewaarde vanwege onder andere noodgedwongen verkoop. Vastgoed is ten opzichte van aandelen op lange termijn waardevaster. Zelfs nu kan ik geen enkel land opnoemen waar de gemiddelde waarde van vastgoed is afgenomen de afgelopen tien jaar”,aldus Smulders.

Vragen stellen Smulders kan niet genoeg benadrukken dat beleggers moeten weten waar ze in investeren. “Wie investeert in het buitenland, moet zichzelf een aantal essentiële vragen stellen. Wat is het doel? Een tweede woning om Rob Smulders Directeur van belangenorganisatie Mondi

VASTGOED Bij investeren in vastgoed kom je wel waardeschommelingen tegen maar niet zo extreem als bij aandelen

van te genieten,of een vastgoedbeleggingsobject voor het rendement? Wat kan of wil ik investeren en bij wie doe ik dat? Hoe zit het met de betrouwbaarheid van de aanbieder? Dat zijn allemaal vragen die er toe doen.”

Direct en indirect “Een directe belegging kan een aantrekkelijk alternatief zijn voor een indirecte belegging. Dit is een besloten of beursgenoteerde vastgoedbelegging. Bij een directe belegging koop je zelf en word je juridisch eigenaar van het vastgoed.” Smulders raadt aan om niet te besparen op deskundigheid. De meeste vragen die zijn belangenorganisatie ontvangt,gaan over de betrouwbaarheid van makelaars en projectontwikkelaars die vastgoed in het buitenland aanbieden.

Risico’s afdekken “Gretigheid wordt altijd afgestraft. Staar je dus niet blind op een maximaal rendement tegen minimale risico’s.” De prospectus geeft informatie over de prognose en het rendement, maar de ervaring leert dat een belegger zeker niet alleen af moet gaan op de mooie brochure of prospectus. “Investeren is altijd een bepaald risico nemen, maar dit is afhankelijk van het product. Ervaringen uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst, maar zijn voor een belangrijk deel bepalend voor de reputatie van de aanbieder. Iedereen kan succesvol investeren of beleggen in buitenlands vastgoed.Hiervoor is (voor)kennis absoluut noodzakelijk.”

ROBERT VAN DER MEER

FOTO: TRISTAN ASCHMONEIT

VRAAG EN ANTWOORD Robert Weisz Bestuurslid Stichting Transparantie Vastgoedfondsen

Een prospectus is belangrijk wanneer je als belegger beslist te investeren. Toch is er bij menigeen vrij weinig over bekend. O
Wat is een prospectus? “Een prospectus is een document dat informatie verstrekt over een fonds dat een vastgoedportefeuille aanbiedt aan particuliere beleggers. In zo’n prognose staat wat een fonds precies aanbiedt en wat de fiscale en juridische structuur is. De focus ligt echter op de risico’s en het rendement van het fonds.” O
Waarom is dit belangrijk? “Het is volgens de wet verplicht voor een fonds een prospectus te maken wanneer hij het aan het publiek aanbiedt.In dat document staat ook of het fonds fiscaal vriendelijk is gestructureerd.” O
Waarom vraagt of kijkt iemand hiernaar? “De belegger beslist op basis van een prospectus of hij wel of niet in dat fonds investeert.Particulieren kunnen ervan uitgaan dat het fonds de portefeuille exploiteert zoals het in de prospectus staat.” O
Wat zijn de consequenties? “De belegger beroept zich op de prospectus als de resultaten niet zoals verwacht zijn.De aanbieder verspreidt de prospectus onder potentiële particulieren die interesse tonen in het aangeboden fonds. Zo weet de aanbieder ook of hij genoeg eigen vermogen bijeen kan krijgen om de portefeuille te kopen.”

!

!

!

!

[email protected]

investeren in recreatief vastgoed

uitstekende verhuur mogelijkheden via:

Investeren is maatwerk, want niet iedereen investeert om dezelfde redenen. De één droomt al jaren van een tweede woning op een schitterende locatie, de ander is puur op zoek naar een uitstekende, waardevaste belegging. Investeren bij Arcus Resorts stopt niet bij de aankoop. Ook als het gaat om beheer en exploitatie biedt Arcus Resorts u een compleet product. Dat is pas investeren zonder zorgen. Een belegging met een minimale belasting en een maximaal resultaat. Kijk voor al onze projecten op www.arcusresorts.nl/mp

investeren met emotie l het oopa No fsta ord nd zee van str and

noordzee résidence cadzand-bad

Th gren erm ze aal nd a ba an dA rce n

residence klein vink

www.roompot.nl

investeren met gegarandeerd rendement har gele tje gen van in Do het mb urg

residence wijngaerde

vakantiepark weerterbergen

ferienresort bad bentheim

ferienresort cochem

+31 (0)118 - 641 500 | [email protected] | www.arcusresorts.nl/mp

>DGYHUWRULDO@

Uw vermogen laten beheren? Kies de juiste vermogensbeheerder. De Beleggingsassistent biedt hulp.

³7

HUHFKW GDW EHOHJJHUV PRQGLJHU ZRUGHQ´ ]R EHJLQW 'DDQ +HVOHQIHOG YDQ 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW KHW JHVSUHN ³%HOHJJHUV ZRUGHQ NULWLVFKHU DDQJDDQGH KHW EHKHHU YDQ KXQ YHUPRJHQ =LM KHEEHQ LQ GH DIJHORSHQ MDUHQ JHPHUNW GDW GH EDQNHQ KHQ LQ GH NRX KHEEHQ ODWHQ VWDDQ 0HQ NRPW HUDFKWHU GDW HU QLHW ZRUGW LQJHJUHSHQ DOV GH UHVXOWDWHQ VQHO WHUXJ ORSHQ HQ GH NRVWHQ GHVRQGDQNV EHKRRUOLMN KRRJ ]LMQ 6WHHGV PHHU EHOHJJHUV NLH]HQ GDQ RRN LQ GH]H PRHLOLMNH EHXUVWLMGHQ YRRU HHQ VSHFLDOLVW YRRU KHW EHKHHU YDQ KXQ YHUPRJHQ LQ SODDWV YDQ GH KXLVEDQN³ 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW KHOSW EHOHJJHUV GLH RS ]RHN ]LMQ QDDU HHQ YHUPRJHQVEHKHHUGHU ³:LM KHOSHQ EHOHJJHUV ELM KHW YHUJHOLMNHQ YDQ YHUPRJHQVEHKHHUGHUV HQ KHW VHOHFWHUHQYDQGHMXLVWHSDUWLM´YXOW5DOI RSGH:HHJKDDQ³(QGDWDOOHPDDORS RQDIKDQNHOLMNH EDVLV HQ NRVWHORRV YRRU GHEHOHJJHU´

JHKHOH PDUNW YDQ YHUPRJHQVEHKHHU LQ 1HGHUODQG LQ NDDUW JHEUDFKW HQ WRHWVW GH YHUPRJHQVEHKHHUGHUV DDQ GH KDQG YDQHHQJURRWDDQWDOFULWHULD .RVWHU ³1HGHUODQG WHOW LHWV PHHU GDQ  YHUPRJHQVEHKHHUGHUV GXV YRRU EHOHJJHUV GLH ]HOI RS ]RHN JDDQ LV KHW HHQODVWLJHNOXV:HZHUNHQQLHWPHWDOOH SDUWLMHQVDPHQPDDUPDNHQEHZXVWHHQ VHOHFWLHZDDUELMZHOHWWHQRSEHODQJULMNH FULWHULD]RDOVNRVWHQVWUXFWXXURQDIKDQ NHOLMNKHLGEHOHJJLQJVEHOHLGUHQGHPHQW HQVHUYLFH

/DJHVSDDUUHQWH $DQEHODQJVWHOOLQJKHHIWKHWEHGULMIJHHQ JHEUHN5DOIRSGH:HHJK³7RHQHURS HHQVSDDUUHNHQLQJQRJURQGGHUHQWH WHEHKDOHQZDVZDUHQKHWYRRUQDPHOLMN QRJ WHOHXUJHVWHOGH EHOHJJHUV GLH RQ]H H[SHUWLVH LQVFKDNHOGHQ 9DQGDDJ GH GDJ ]LMQ VWHHGV PHHU PHQVHQ PHW OLTXLGLWHLWHQ GLH ZLOOHQ JDDQ EHOHJJHQ 'H VSDDUUHQWH VWDDW RS HHQ EHGURHYHQG ODDJ QLYHDX HQ PHW 3UHNHQYRRUHLJHQSDURFKLH GH YHUPRJHQVUHQGHPHQWVKHI¿QJ HQ (UYDULQJ GHGHQ GH GULH RS ELM HHQ LQÀDWLH ZRUGHQ EHOHJJHUV DOV KHW ZDUH JHUHQRPPHHUGH YHUPRJHQVEHKHHUGHU ELMQDJHGZRQJHQRPWHJDDQEHOHJJHQ´ ZDDU ]H GH GLHQVWYHUOHQLQJ DDQ SRWHQ DOGXV2SGH:HHJK WLsOH EHOHJJHUV XLW GH GRHNHQ GHGHQ ³0DDU LHGHUH SDUWLM SULMVW QDWXXUOLMN 4XLFNVFDQYHUPRJHQVEHKHHU ERYHQDO]LMQHLJHQGLHQVWHQRISURGXFWHQ :LHRSGHZHEVLWHYDQ'H%HOHJJLQJV DDQ´ DOGXV 0DUYLQ .RVWHU +LHUGRRU LV DVVLVWHQW NRPW RQWGHNW DO VQHO GH KHWLGHHRQWVWDDQRPRSRQDIKDQNHOLMNH 4XLFNVFDQYHUPRJHQVEHKHHUWLHQNRUWH EDVLV DOOHUHHUVW WH NLMNHQ ZDW GH YUDJHQ RYHU GH EHOHJJLQJVVLWXDWLH YDQ EHOHJJHU ZLO HQ GDDU HHQ JHVFKLNWH GHEHOHJJHU³'HYUDJHQGLHQHQYRRURQV GLHQVWYHUOHQLQJELMWH]RHNHQ DOVOHLGUDDGHQJHHIWRQVHHQJRHGEHHOG 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW KHHIW GH YDQGHEHOHJJHU´DOGXV+HVOHQIHOG

'2(18'(48,&.6&$19(502*(16%(+((523:::%(/(**,1*6$66,67(171/ 'H%HOHJJLQJVDVVLVWHQW.RQLQJVODDQ$'$067(5'$0 7)(LQIR#EHOHJJLQJVDVVLVWHQWQO

1DDUDDQOHLGLQJYDQGH]HYUDJHQQHHPW 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW FRQWDFW RS PHW GH SHUVRRQ GLH GH YUDJHQ KHHIW LQJHYXOG 1D KHW WHOHIRQLVFK FRQWDFW NDQ HU HQ SHUVRRQOLMN JHVSUHN YROJHQ RSNDQWRRUYDQ'H%HOHJJLQJVDVVLVWHQW RI ELM GH EHOHJJHUV WKXLV ³:H OHJJHQ GDQXLWZDWGHYRRUHQQDGHOHQ]LMQYDQ GH YHUVFKLOOHQGH YRUPHQ YDQ GLHQVW YHUOHQLQJ HQ GRRUORSHQ GH NHQPHUNHQ YDQGHSDUWLMHQXLWRQVQHWZHUN9HHODO EOLMNWGDQGDWGHEHOHJJHUHHQYRRUNHXU KHHIW YRRU ppQ YDQ GH SDUWLMHQ HQ ZLM ]RUJHQGDQGDWHUHHQDIVSUDDNNRPW´ 2RN NDQ 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW GH EHOHJJHUVDVVLVWHUHQLQGHRULsQWHUHQGH DIVSUDDN PHW GH JHVHOHFWHHUGH YHUPR JHQVEHKHHUGHU =HOIV QD GH NHX]H YDQ GH YHUPRJHQVEHKHHUGHU EOLMIW 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW EHWURNNHQ 3HULRGLHNHYDOXHUHQ]HPHWGHEHOHJJHU RIGHJHPDDNWHNHX]HQRJEHYDOW 9HUGLHQVWHQ 'H KHOH GLHQVWYHUOHQLQJ LV JHKHHO NRVWHORRVHQYULMEOLMYHQGYRRUGHEHOHJ JHU 'H %HOHJJLQJVDVVLVWHQW RQWYDQJW YRRU KDDU EHPLGGHOLQJ HHQ YHUJRHGLQJ YDQ GH YHUPRJHQVEHKHHUGHUV HQ QLHW YDQ GH EHOHJJHU ³=R KRXGHQ ZH GH GUHPSHO YRRU EHOHJJHUV RP RQ]H H[SHUWLVHLQWHVFKDNHOHQODDJ´DOGXV2S GH:HHJK

DECEMBER 2010 · 9 TIP

NIEUWS

3 ZORG NU VOOR LATER

Nick Blom Oprichter van Nederlands eerste online platform over vastgoedfondsen

Vastgoedfondsen: meer transparantie Nick Blom richtte vorig jaar Nederlands eerste online platform met een compleet overzicht van de belangrijkste vastgoedfondsen in Nederland op. “Je kwam overal op internet fondsaanbieders tegen. Maar nergens was te vinden wat de aangeboden fondsen en hun prestaties waren.”

PLANNING “Werknemers kijken niet voldoende vooruit, maar eerder naar wat ze netto op hun rekening ontvangen”, aldus Kape Breukelaar, pensioenexpert

Meer keuzevrijheid door op tijd met opbouwen te beginnen O
Vraag: Hoe belangrijk is het om vroegtijdig met je pensioen bezig te zijn? O
Antwoord: Hoe ouder je bent, hoe minder tijd je hebt om voldoende op te bouwen. “Tijd speelt een wezenlijke factor als het gaat om het regelen van je pensioen”, zegt Kape Breukelaar, pensioenexpert. “Helaas realiseren veel jonge mensen zich dit niet. Je moet je realiseren dat je keuzevrijheid voor jezelf kunt creëren door zo vroeg mogelijk te beginnen met het opbouwen van je pensioen.” Werknemers hebben vaak te weinig oog voor de secundaire arbeidsvoorwaarden, waar het pensioen onder valt. “Ze kijken eerder naar wat ze netto op hun rekening ontvangen. Werknemers kijken niet voldoende vooruit.” Breukelaar ziet in het bewustwordingsproces trouwens een belangrijke rol weggelegd voor de

werkgever.“Werkgevers moeten hun werknemers erop wijzen dat het belangrijk is. Ook de overheid kan een grotere rol spelen, maar bovenal: het blijft eigen verantwoordelijkheid.”

Collectieve pensioenregeling In de breedste zin des woords verstaat Breukelaar onder het pensioen “geld opzij zetten voor je oude dag”. De AOW is een vorm van pensioen, dit is het basispensioen van de Nederlandse overheid. Iedereen in Nederland tussen de 15 en 65 jaar is hiervoor automatisch verzekerd. Naast de AOW kun je via een collectieve pensioenregeling bij de werkgever sparen voor een aanvullend pensioen. De werkgever betaalt hiervoor, maar in de meeste gevallen moet je ook zelf een deel betalen. Je werkgever houdt dit in op je brutoloon. Breukelaar: “Het voordeel van zo’n regeling is dat het opbouwen

automatisch gebeurt. Het geld dat je opbouwt staat vast.”

Lijfrentepolis “Er zijn ook werkgevers die geen pen-

FEITEN O
Het Nederlandse pensioenstelsel bestaat uit drie pijlers: een basispensioen via de over de overheid (AOW), een collectief pensioen via de werkgever en een aanvullende lijfrente die je zelf kunt regelen. O
Iedereen die pensioen opbouwt ontvangt jaarlijks een UPO (Uniform Pensioenoverzicht) van zijn pensioenfonds. Hierin staat hoeveel pensioen je kunt verwachten als je met pensioen gaat. O
Weten of je je pensioen goed geregeld hebt? Vraag jezelf dan af of je genoeg opbouwt om later van te kunnen leven.

sioenregeling bieden, dat zijn ze tenslotte niet verplicht”, aldus Breukelaar. “Dan is het zaak om zelf geld weg te zetten.Het is trouwens nooit onverstandig om naast het werkgeverspensioen nog een deel zelf op te bouwen.” Als je je pensioen zelf wilt regelen kan dat op verschillende manieren. Het kan via een spaarrekening, “maar dat brengt enkele risico’s met zich mee.Je mist dan namelijk de fiscale voordelen en je kunt op ieder moment aan je geld komen.” Een verstandige optie is daarom, als je het geld kunt missen, het te beleggen of een lijfrente af te sluiten, bij een verzekeraar of bij de bank. “Deze lijfrente kan veel rendement opleveren en is fiscaal zeer gunstig. De premies kun je namelijk aftrekken bij de belasting. Je kunt met een lijfrente ook extra inkomen realiseren zodat je eerder kunt stoppen met werken.”

De vergrijzing neemt toe. Daarmee stijgen de collectieve uitgaven aan AOW. Om dit proces enigszins te remmen, wordt de pensioenleeftijd

verhoogd.Iedereen tussen de 15 en 65 jaar die in Nederland woont of werkt bouwt vijftig jaar lang twee procent AOW-recht op. “De manier van opbouwen blijft hetzelfde wanneer de AOW-leeftijd verhoogd wordt, alleen verschuift het dan een jaar”, legt Breukelaar uit. “Als je na 2020 65 jaar wordt, moet je dus een jaartje langer doorwerken voordat je AOW ontvangt. Jongere mensen moeten zich dus nog eerder afvragen wanneer ze willen stoppen met werken, of ze überhaupt eerder willen stoppen en

hoeveel ze dan moeten hebben opgebouwd om van te kunnen leven.” De mensen die voor 2020 al 65 jaar zijn, zullen weinig hinder ondervinden van de verandering. Werknemers die nu al 55 jaar of ouder zijn behouden namelijk het recht op AOW op 65-jarige leeftijd.

Financieel alfabetisme “Nederland heeft een financieel alfabetisme. De verhoging van de pensioenleeftijd brengt veel meer consequenties met zich mee dan we nu

Mogelijkheden Vastgoedfondsen zijn fondsen die investeren in onroerende goederen als woningen,kantoren en winkels. Deze fondsen zijn zowel beurs als niet-beursgenoteerd verkrijgbaar.Als je zelf het geld niet hebt of de verantwoordelijk van het eigendom niet wilt, is beleggen in vastgoed via een vastgoedfonds een prima oplossing.Nederland kent ongeveer 70.000 vastgoedbeleggers. “Op dit moment zijn er 50 partijen actief op het platform met het plaatsen van fondsen”, zegt Blom. “Er zijn verschillende vormen waarin je kunt beleggen. De meest gangbare zijn een CV,NV,een maatschap of een vastgoedobligatie.” De meeste mensen investeren hun geld in kantoorpanden of winkels. Want, zo zegt Blom, het aanbod daarin is groter en er zijn behoorlijk goede rendementen te behalen. “Nederland kent vrij weinig woningfondsen.Woningen zijn schaarser en relatief duur. Het rendement is daarom vaak lager.” Uiteraard is het ook mogelijk om geld te investeren in het buitenland.

KRISTEL HURENKAMP [email protected]

Verhoging van de AOW-leeftijd heeft meer consequenties dan we nu denken De pensioengerechtigde leeftijd wordt in 2020 verhoogd van 65 naar 66 jaar. Dat is het voorstel van het nieuwe kabinet. Dit is noodzakelijk om de AOW betaalbaar te houden, maar heeft ook de nodige consequenties. Kape Breukelaar, pensioenexpert, licht toe.

Het platform is de aanzet tot meer transparantie in de vastgoedmarkt. “Hier kunnen alle fondsen zich onafhankelijk presenteren en dat geeft meer inzicht voor de belegger”, aldus Blom. “We hebben de verschillende fondsen geïnventariseerd, overzichtelijk gepresenteerd en waar mogelijk vergeleken. Alle noodzakelijke informatie staat op een plaats overzichtelijk bij elkaar.”

denken. Het wordt nu nog belangrijker om naast het pensioen zelf iets op te bouwen”, vindt Breukelaar. “Financiële planning is echt geen overbodige luxe meer.” Een positieve ontwikkeling rondom het pensioen is volgens Breukelaar dat er steeds meer goede producten op de markt verkrijgbaar zijn.“De pensioenmarkt is steeds transparanter en daarmee overzichtelijker voor de consument.”

Award Blom is de bedenker van de Award voor de Beste vastgoedfonds Aanbieder. De Award komt tot stand door middel van een benchmarktonderzoek onder vastgoedbeleggers.Het onderzoek is gericht op de kwaliteit van de dienstverlening door aanbieders van vastgoedfondsen. Daarbij zijn niet alleen de behaalde rendementen, maar ook de informatievoorziening en serviceverlening van belang.Waarom een award? Blom: “De vastgoedbranche komt alleen maar in het nieuws als het negatief is, maar er zijn ook zat aanbieders die een beloning verdienen.” KRISTEL HURENKAMP

KRISTEL HURENKAMP [email protected]

[email protected]

WIJ BELEGGEN IN GROEIMARKTEN. U OOK? Minimaal 10% rendement? In Azië realistisch, in het Westen een uitdaging. De economische groei zit de komende jaren in Azië en Thailand is één van de grootste economiën in die regio. Wist u dat Nederland Europa’s grootste investeerder in Thailand is? Voor multinationals zoals Philips, Unilever en Friesland Campina maar ook voor vele MKB bedrijven is Thailand een belangrijke afzetmarkt en doen ze er al vele jaren succesvol zaken. Een goed voorbeeld is ook onze branchegenoot Makro die inmiddels 50 vestigingen in Thailand heeft. Richt u zich in de komende jaren met uw beleggingen ook op het sterk groeiende Oosten? Wij QRGLJHQXXLWRPVDPHQPHWRQVWHSURÀWHUHQYDQGH groeimarkt Azië.

Voor meer informatie:

040-2938360 www.eccinvest.com ECC: 20 jaar succesvol in groeimarkten.

U kunt middels een obligatielening beleggen in een winkelcentrum van ECC in Thailand.

U heeft de keuze uit een obligatie van €

15.000 tegen 10% rente of een obligatie van € 25.000 tegen 11% rente.

De looptijd is 3 jaar, de rente-uitkeringen per kwartaal en als zekerheid wordt een 2de hypothecaire inschrijving verstrekt. De bouw is gestart en is gereed in het 2e kwartaal 2012.

'HZDDUGHYDQXZEHOHJJLQJNDQÁXFWXHUHQ,QKHWYHUOHGHQEHKDDOGHUHVXOWDWHQELHGHQJHHQJDUDQWLHYRRUGHWRHNRPVW(&&6RXWKHDVW$VLD5HWDLO%RQGV%9 maakt voor deze emissie gebruik van de vrijstelling onder art.53 lid 2 Vrijstellingsregeling Wft en staat niet onder toezicht van de AFM.

SGA Premium Gold, een gouden investering Q

Kapitaalbescherming van 90% op de einddatum

Q

Een looptijd van 3 jaar

Q

Verdeeld door Darion Capital Management

Q

Aanbod geldig tot 07/01/2011, behoudens vervroegde afsluiting www.darioncm.com

Een vermogen is doorgaans het resultaat van jaren lang hard werken. Het is dan ook logisch dat u voor het beheer van dat vermogen een betrouwbare partner zoekt. Een partner die ondernemend denkt, net als u. Die kansen en risico’s zorgvuldig afweegt en altijd uit is op verantwoorde groei. Die deskundig is, maar geen moeilijke taal gebruikt. En niets op heeft met verborgen kosten. Een partner die letterlijk één telefoontje van u verwijderd is. Het nummer? Dat is 035 543 1450.

Société Générale Corporate & Investment Banking Head office: Société Générale, 29 Boulevard Haussmann, 75009 Paris 552 120 222 RCS de Paris - APE code: 651C Société Générale is authorised by the Autorité du Contrôle Prudentiel

Darion Capital Management Prins Hendrikkade 48A 1012AC Amsterdam +31-(0)20 521 8585 kvk 05050878 [email protected]

Potentiële investeerders worden geadviseerd gespecialiseerd financieel advies in te winnen alvorens een beslissing te nemen. Voor dit product kunnen ten aanzien van bepaalde personen of in bepaalde landen op grond van de geldende nationale regels beperkingen gelden. U dient derhalve zelf na te gaan of het u is toegestaan om in dit product te beleggen. Beleggers wordt aangeraden om de Final Terms en de rubriek ‘risicofactoren’ van het Prospectus te raadplegen. Een prospectus voor dit product is beschikbaar op de website «prospectus.socgen.com». Dit document is van commerciële aard en niet van reglementerende aard. Dit document vormt geen aanbieding van effecten in de Verenigde Staten en de effecten zijn niet geregistreerd volgens de U.S. Securities Act van 1933, zoals aangepast (de «Securities Act»). De effecten mogen niet worden aangeboden noch worden overgedragen aan de Verenigde Staten zonder dat ze voorafgaand geregistreerd zijn of ontheven zijn van registratie op grond van de Securities Act.

DECEMBER 2010 · 11

DESKUNDIG ADVIES

TIP

Risico’s borgen en managen in een dynamische omgeving is de voornaamste taak van een institutionele belegger. Hij moet daarom een vooruitziende blik hebben, want “als het water eenmaal over de dijken komt, dan zijn de roeiboten duur”, zegt Guus Boender, hoogleraar Asset Liability Management aan de Vrije Universiteit.

4 COMMUNICATIE ZORGT VOOR MEER ACCEPTATIE

Van tevoren de mogelijke scenario’s inschatten, dat is waar het om draait et hefboomeffect van beleggen biedt institutionele beleggers als pensioenfondsen geweldige mogelijkheden. Als zo’n fonds over een bepaalde periode bijvoorbeeld een rendement haalt van één procent extra, dan kan dit op termijn al leiden tot een groei die vele malen hoger ligt. In mijn voorbeeld betekent dit voor deelnemers een lagere premie of voor pensioengerechtigden een aanmerkelijk hoger pensioen. Dit hefboomeffect van rente op rente en wat dit op de lange termijn voor een investering betekent is de basis van kapitaalgedekte pensioenstelsels.

H

Als risico toeslaat Maar er geldt ondertussen ook altijd nog een andere regel: hoger rendement gaat gepaard met hoger risico.Tenzij je markten kunt voorspellen natuurlijk, maar dat kan bijna niemand. De kern van institutioneel beleggen is dat dat de hoeveelheid risico geborgd is bij de mensen die het risico dragen.Dit is van cruciaal belang. Als het risico toeslaat, gaat het ten koste van de indexatie, of de pensioenen worden gekort. Het komt uiteindelijk bij het individu terecht, of hij nu een deelnemer is of een gepensioneerde bij een pensioenfonds. Is de institutionele belegger een verzekeraar, dan komt het risico terecht bij de aandeelhouder, of zelfs de klanten of uiteindelijk de belastingbetaler als

de belegger teveel risico neemt.De ‘first lesson of portfolio theory’ is dan ook dat het risico geborgd is. Dit risico borgen institutionele beleggers door een risicorendementsprofiel op de klant vast te pinnen. Stel je de volgende situatie voor: op 1 januari is de kans dat ik failliet ben op 31 december maximaal 1 procent. Maar nu springen we in één klap naar 31 december. Aan het einde van het jaar is de kans 0 of 100 procent geworden. Je bent namelijk wel of niet failliet gegaan. De kans gaat dus gedurende het jaar naar omstandigheden omhoog of omlaag. De hamvraag voor institutionele beleggers is, hoe manage je dit risico in een dynamische wereld? Dit is strategisch risicomanagement. Dergelijke risicoschattingen zijn ons land niet vreemd. We maken ook inschattingen voor mogelijke dijkdoorbraken. Eens per 10.000 jaar mag dit gebeuren, zo hebben we berekend. Maar gebeurt het eens, dan ga je als gekken met zandzakken slepen. Dat is het dynamische component. Een institutionele belegger bedenkt daarom van tevoren mogelijke scenario’s bij ‘dijkdoorbraken’. Je moet proactief zijn, want als het water eenmaal over de dijken komt, dan zijn de roeiboten duur. Zo werkt de markt nu eenmaal. Bij het afbouwen van risico’s is een institutionele belegger daarom anders dan een particuliere belegger, want die verkoopt graag als de koersen hoog zijn en koopt wanneer ze laag zijn.Een institutionele belegger kan dit niet al-

EXPERT

“Risicoschattingen zijn ons land niet vreemd. We maken ook inschattingen voor mogelijke dijkdoorbraken. Eens per 10.000 jaar mag dit gebeuren, zo hebben we berekend.

Guus Boender Hoogleraar Asset Liability Management aan de Vrije Universiteit en Board Member bij Ortec Finance

tijd, want die moet zijn niet geborgde risico’s afbouwen.

‘Modellenman’ Over risicomanagement kun je mooie verhalen houden. Ik ben een ‘modellenman’, maar in de praktijk blijkt het enorm moeilijk. Er blijken bovendien veel misvattingen over pensioenfondsen te bestaan bij het grote publiek. Mensen verwachten dat als ze bedrag X in leggen, ze dan bedrag Y krijgen wanneer ze de pensioengerechtigde leeftijd bereiken. Met andere woorden, het risico is nul. Zo ervaart men dit. Nu proberen pensioenfondsen dit ook zo op te vangen, maar het is geen wondermiddel. Het risico komt steeds meer onder druk te staan. Daarom denk ik dat pensioenfondsen dit ook meer moeten communiceren, zodat het publiek zich bewuster wordt.Want de situatie is namelijk zo dat de crisis enorme invloed heeft gehad.Samen met de dot-comcrisis in 2001 hebben we in één decennium zelfs de allerslechtste en de op één na allerslechtste crisis meegemaakt. Dat is een dodelijk scenario geweest. Ondertussen willen werkgevers geen extra premies betalen en eisen sociale partners dat de premies niet omhoog gaan. Pensioenfondsen zijn daarbij zo ontzettend groot geworden ten opzichte van de economie, dat het op eigen benen moet kunnen staan.Het blijkt dat mensen zich te lang hebben vastgeklampt aan een risico van nul.Dat is één van de voordelen van de crisis, want de boodschap is nu wel gevallen.

DOEL Loranne van Lieshout Gastdocent aan de Nyenrode Business University en beleggingsconsultant bij Ortec Finance

Een nauwgezet en strategisch proces Wat is de rol van de institutionele belegger en wat komt erbij kijken? “Vergeleken met een particuliere belegger heb je altijd als belangrijkste doelstelling het behartigen van de belangen van meerdere belanghebbenden”, zegt Loranne van Lieshout, gastdocent aan de Nyenrode Business University. “Dat zijn deelnemers, gepensioneerden,maar ook werkgevers.Schommelende pensioenpremies kunnen immers verstorend zijn voor de winstgevendheid van het bedrijf.” Het uitgangspunt voor het behalen van rendement tegen acceptabele risico’s, met het oog op de belanghebbenden, is anders dan die van de particuliere belegger. “Bij de particuliere belegger heeft de vermogensbeheerder de zorgplicht dat het risico, ofwel de schommeling van het rendement, valt binnen het individueel vastgestelde risicoprofiel. De institutionele belegger is zelf verantwoordelijk voor schommelingen van de beleggingsresultaten. Daarom volgt hij een nauwgezet proces, waarin de beleggingen zodanig worden vastgesteld dat deze met grote waarschijnlijkheid voldoende zijn om de doelstellingen te behalen.” KOOS PLEGT [email protected]

Wij danken de beleggers voor het vertrouwen dat zij in ons hebben gesteld In 2010 werden de volgende fondsen met succes geplaatst:

9,4%

14,5%

9,1%

verwacht rendement per jaar

verwacht rendement per jaar

verwacht rendement per jaar

Winkelcentrum De Vlashoeck

Kauwgomballenfabriek

Winkels in Drachten en Malden

Bergstede Vastgoed CV belegt in het moderne, vol-

Vastgoed CV APF IX belegt in de voormalige Maple

Forumstede Vastgoed CV belegt in een Albert

ledig verhuurde winkelcentrum in Bergschenhoek.

Leaf-fabriek. Dit pand in Amsterdam Overamstel is

Heijn-supermarkt met inpandige Gall & Gall-slijterij

Huurders zijn bekende winkelketens, zoals PLUS

succesvol getransformeerd tot een hotspot voor

in Drachten, alsmede een PLUS Supermarkt en een

Supermarkt, Kruidvat en DA Drogisterij.

creatieve bedrijven, zoals EMI en Q-Music.

Kruidvat-drogisterij in Malden.

Emissiebedrag:
a 5.250.000,–

Emissiebedrag: a 7.700.000,–

Emissiebedrag: a
5.000.000,–

9,6%

13,1%

9,5%

verwacht rendement per jaar

verwacht rendement per jaar

verwacht rendement per jaar

Winkels in Sliedrecht en in Heeswijk-Dinther

Duurzaam kantoorgebouw in Leeuwarden

Winkelcentrum Noordplein

Volkerstede Vastgoed CV belegt in een winkelcen-

Vastgoed CV APF X belegt in een duurzaam

Roelofstede Vastgoed CV belegt in winkelcentrum

trum met negen winkels in Sliedrecht en één winkel

kantoorpand op een uitstekende kantorenlocatie

Noordplein in het centrum van Roelofarendsveen.

in Heeswijk-Dinther. De winkels worden geëxploi-

in Leeuwarden. Dit pand is na oplevering tien jaar

Huurders zijn o.a. PLUS Supermarkt, Kruidvat en

teerd door onder andere Etos, Super de Boer, Bart

lang verhuurd aan UPC.

Zeeman, in combinatie met lokale ondernemers.

Smit en HEMA. Emissiebedrag: a 3.900.000,–

Emissiebedrag: a
5.750.000,–

Emissiebedrag:a 3.000.000,–

Adviesgroep Reyersen van Buuren adviseert al 25 jaar op een objectieve manier over niet-beursgenoteerde vastgoedbeleggingsfondsen. Wij maken voor u een voorselectie op grond van duurzaamheid, rendement en de kwaliteit van de aanbieder. Adviesgroep Reyersen van Buuren is als beleggingsonderneming geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten.

Wilt u kennis maken met onze projecten, bezoek dan www.reyersen.nl/vastgoedbeleggingen.

www.reyersen.nl